Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 2

c lçi khi ®äc. Tuú ®èi t­îng häc sinh, gi¸o viªn x¸c ®Þnh c¸c lçi ph¸t ©m mµ häc sinh ®Þa ph­¬ng hoÆc c¸c vïng d©n téc dÔ m¾c ph¶i ®Ó ®Þnh ra c¸c tiÕng, tõ, côm tõ, c©u khã ®Ó luyÖn ®äc tr­íc. Khi lªn líp ®Çu tiªn gi¸o viªn ®äc mÉu råi cho c¶ líp ®äc ®ång thanh, cuèi cïng cho c¸c em ®äc c¸ nh©n c¸c tiÕng, tõ khã nµy, víi nh÷ng c©u mµ gi¸o viªn dù tÝnh sÏ cã nhiÒu em ®äc sai ph¸ch c©u. Còng tiÕn hµnh nh­ vËy, cuèi cïng míi luyÖn ®äc hoµn chØnh c¶ ®oµn bµi. - LuyÖn ®äc nhanh: §äc nhanh lµ nãi ®Õn phÈm chÊt ®äc vÒ mÆt tèc ®é, lµ viÖc ®äc kh«ng ª, a ng¾c ngø, vÊn ®Ò tèc ®é ®äc chØ ®Æt ra sau khi ®· ®äc ®óng. §äc nhanh chØ thùc sù cã Ých khi cã kh«ng t¸ch rêi viÖc hiÓu râ ®iÒu ®­îc ®äc. Khi ®äc cho ng­êi kh¸c nghe th× ng­êi ®äc ph¶i x¸c ®Þnh tèc ®é nhanh nh­ng ®Ó cho ng­êi nghe hiÓu kÞp thêi. V× vËy ®äc nhanh kh«ng ph¶i lµ ®äc liÕn tho¾ng. Tèc ®é chÊp nhËn ®­îc cña ®äc nhanh khi ®äc thµnh tiÕng trïng víi tèc ®é cña lêi nãi. + BiÖn ph¸p luyÖn ®äc nhanh: Gi¸o viªn h­íng dÉn cho häc sinh lµm chñ tèc ®é ®äc b»ng c¸ch ®äc mÉu ®Ó häc sinh ®äc theo tèc ®é ®· ®Þnh. §¬n vÞ ®Ó ®äc nhanh lµ côm tõ, c©u , ®o¹n, bµi. Gi¸o viªn ®iÒu chØnh tèc ®é ®äc b»ng c¸ch gi÷ nhÞp ®äc. Ngoµi ra cßn cã biÖn ph¸p ®äc nèi tiÕp trªn líp, ®äc thÇm cã sù kiÓm tra cña gi¸o viªn cña b¹n ®Ó ®iÒu chØnh tèc ®é ®äc b»ng c¸ch chän s½n bµi cã tiÕng cho tr­íc vµ dù tÝnh sÏ ®äc trong bao nhiªu phót. §Þnh tèc ®é ®äc nh­ thÕ nµo cßn phô thuéc vµo ®é khã cña bµi ®äc. * ChuÈn bÞ cho viÖc ®äc thÇm: Còng nh­ khi ngåi ®äc (v× Ýt khi ®øng ®äc) thµnh tiÕng, t­ thÕ ngåi ®äc thÇm ph¶i ngay ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a m¾t vµ s¸ch 30-35cm. - Kü n¨ng ®äc thÇm ph¶i ®­îc chuyÓn dÇn tõ ngoµi vµo trong, tõ ®äc to ® ®äc nhá ® ®äc mÊp m¸y m«i (kh«ng thµnh tiÕng) ® ®äc hoµn toµn b»ng m¾t, kh«ng mÊp m¸y m«i (®äc thÇm) giai ®o¹n cuèi l¹i gåm 2 b­íc: Di chuyÓn m¾t theo que trá hoÆc ngãn tay råi ®Õn chØ cã m¨t di chuyÓn. Gi¸o viªn ph¶i tæ chøc qu¸ tr×nh chuyÓn tõ ngoµi vµo trong nµy. CÇn kiÓm so¸t qu¸ tr×nh ®äc thÇm cña häc sinh b»ng c¸ch quy ®Þnh thêi gian ®äc thÇm cho tõng ®o¹n vµ bµi. + §äc hiÓu: HiÖu qu¶ cña ®äc thÇm ®­îc ®o b»ng kh¶ n¨ng th«ng hiÓu néi dung v¨n b¶n ®äc. Do ®ã d¹y ®äc thÇm chÝnh lµ d¹y ®äc cã ý thøc ®äc hiÓu. KÕt qu¶ cña ®äc thÇm ph¶i gióp häc sinh hiÓu nghÜa cña tõ, côm tõ, c©u, ®o¹n, bµi. Tøc lµ toµn bé nh÷ng g× ®­îc ®äc. Nh­ t©m lý ng«n ng÷ häc ®· chØ ra ®Ó hiÓu vµ nhí nh÷ng g× ®­îc ®äc ng­êi ®äc kh«ng ph¶i xem tÊt c¶ c¸c ch÷ ®Òu quan träng nh­ nhau mµ cã thÓ vµ cÇn sµng läc ®Ó gi÷ l¹i nh÷ng tõ “ch×a khoa” nh÷ng nhãm tõ mang ý nghÜa c¬ b¶n. §ã lµ nh÷ng tõ ®Ó gióp ta hiÓu ®­îc néi dung cña bµi. Trong nh÷ng bµi khoa v¨n ch­¬ng ®ã lµ nh÷ng tõ dïng “®¾t” t¹o nªn gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña tõ cã tÝn hiÖu nghÖ thuËt. §ã lµ nh÷ng tõ giµu mµu s¾c biÓu c¶m nh­ c¸c tõ l¸y, nh÷ng tõ ®a nghÜa, nh÷ng tõ mang nghÜa bãng, cã sù chuyÓn nghÜa v¨n ch­¬ng. TiÕp ®ã cÇn h­íng dÉn häc sinh ®Õn viÖc ph¸t hiÖn ra nh÷ng c©u quan träng cña bµi. Nh÷ng c©u nªu ý nghÜa chung cña bµi. 2/ Mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ph­¬ng ph¸p d¹y häc: 2.1/ Nguyªn t¾t d¹y häc: Nh÷ng nguyªn t¾t ®Æc tr­ng cña d¹y häc TiÕng viÖt ë tiÓu häc ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc ®Æc tr­ng cña chÝnh qu¸ tr×nh d¹y häc TiÕng viÖt ë TiÓu häc vµ chi phèi bao trïm lªn rÊt c¶ qu¸ tr×nh d¹y. Nh÷ng nguyªn t¾c ®ang ®­îc xem lµ chung nhÊt vµ mang tÝnh ®Æc thï trong d¹y häc TiÕng viÖt ë TiÓu häc lµ nguyªn t¾t ph¸t triÓn lêi nãi (cßn gäi lµ nguyªn t¾c giao tiÕp huy nguyªn t¾c thùc hµnh) nguyªn t¾c ph¸t triÓn tõ duy (cßn gäi lµ nguyªn t¾c rÌn luyÖn ng«n ng÷ g¾n liÒn víi rÌn luyÖn t­ duy hay nguyªn t¾c ph¸t triÓn) vµ nguyªn t¾c tÝnh ®Õn tr×nh ®é ph¸t triÓn tiÕng mÑ ®Î cña häc sinh. 2.1.1/ Nguyªn t¾c ph¸t triÓn lêi nãi (nguyªn t¾c) giao tiÕp, nguyªn t¾c thùc hµnh): §©y lµ nguyªn t¾c trung t©m cña d¹y häc TiÕng viÖt ë TiÓu häc. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái khi d¹y häc TiÕng viÖt ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: a/ Xem xÐt c¸c ®¬n vÞ ng«n ng÷ trong ho¹t ®éng hµnh chøc, tøc lµ ®­a chóng vµo c¸c ®¬n vÞ lín h¬n. VÝ dô xem xÐt tõ ho¹t ®éng trong c©u nh­ thÕ nµo. C©u ë trong ®o¹n trong bµi ra sao. b/ ViÖc lùa chän vµ s¾p xÕp néi dung d¹y häc ph¶i lÊy ho¹t ®éng giao tiÕp lµm môc ®Ých. Tõ lµ h­íng vµo viÖc h×nh thµnh c¸c kü n¨ng nghe, nãi, ®äc, viÕt cho häc sinh. c/ Ph¶i tæ chøc tèt ho¹t ®éng nãi n¨ng cña häc sinh ®Ó d¹y häc TiÕng viÖt. NghÜa lµ ph¶i sö dông giao tiÕp nh­ mét ph­¬ng ph¸p d¹y häc chñ ®¹o ë tiÓu häc 2.1.2/ Nguyªn t¾t ph¸t triÓn t­ duy, yªu cÇu: a/ Ph¶i chó ý rÌn luyÖn c¸c thao t¸c vµ phÈm chÊt t­ duy trong giê d¹y tiÕng. b/ Ph¶i chó ý lµm cho häc sinh th«ng hiÓu ®­îc ý nghÜa cña c¸c ®¬n vÞ ng«n ng÷. c/ Ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh n¾m ®­îc néi dung c¸c vÊn ®Ò cÇn nãi viÕt vµ biÕt thÓ hiÖn néi dung nµy b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn ng«n ng÷. 2.1.3/ Nguyªn t¾c chó ý ®Õn tr×nh ®é tiÕng mÑ ®Î cña häc sinh: Sù vËn dông nguyªn t¾c nµy khi d¹y TiÕng viÖt víi t­ c¸ch lµ tiÕng mÑ ®Î vµ víi t­ c¸ch lµ ng«n ng÷ thø hai cã kh¸c nhau. Tr­íc hÕt, víi nh÷ng häc sinh ng­êi viÖt, khi nghiªn cøu TiÕng viÖt häc sinh tiÕp xóc víi mét ®èi t­îng quen thuéc, g¾n bã trùc tiÕp víi cuéc sèng hµng ngµy cña c¸c em. Tr­íc khi ®Õn tr­êng c¸c em ®· n¾m hai d¹ng ho¹t ®éng nãi vµ nghe. C¸c em ®· co mét vèn tõ vµ quy t¾c ng÷ ph¸p nhÊt ®Þnh. V× vËy, cÇn ph¶i ®iÒu tra, n¾m v÷ng vèn TiÕng viÖt cña häc sinh theo tõng líp tõng vïng kh¸c nhau ®Ó ho¹ch ®Þnh néi dung, kÕ ho¹ch vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc. §ã lµ, yªu cÇu thø nhÊt cña viÖc thùc hiÖn nguyªn t¾c, yªu cÇu thø hai lµ ph¶i ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña häc sinh trong giê häc TiÕng viÖt. Yªu cÇu thø ba lµ gi¸o viªn cÇn hÖ thèng ho¸, ph¸t huy nh÷ng n¨ng lùc tÝch cùc cña häc sinh h¹n chÕ vµ xo¸ bá nh÷ng mÆt tiªu cùc vÒ lêi nãi cña c¸c em trong qu¸ tr×nh häc tËp. VÝ dô, chó träng d¹y phong c¸ch viÕt vµ d¹ng ®éc tho¹i lµ nh÷ng phong c¸ch vµ d¹ng lêi n¬i häc sinh míi lµm quen lÇn ®Çu tiªn khi ®Õn tr­êng. Chó ý ch÷a c¸c lçi ph¸t ©m ®Þa ph­¬ng ®Æc biÖt lµ c¸c lçi chÝnh t¶ do ph¸t ©m ®Þa ph­¬ng. Víi nh÷ng häc sinh häc TiÕng viÖt víi t­ c¸ch lµ thø tiÕng th­ hai. ViÖc vËn dông nguyªn t¾c nµy còng rÊt quan träng. NÕu tiÕng mÑ ®Î cã ®Æc ®iÓm gièng TiÕng viÖt th× häc sinh cÇn sö dông kinh nghiÖm nãi n¨ng sang nãi TiÕng viÖt. Cßn nh÷ng ®iÓm nµo kh«ng gièng th× xem lµ c¶n trë, cÇn lµm so s¸nh lo¹i h×nh, nghiªn cøu sù chuyÓn di tÝch cùc vµ tiªu cùc ®Ó cã øng dông träng d¹y häc TiÕng viÖt cho nh÷ng ®èi t­îng nµy. VÊn ®Ò nguyªn t¾c d¹y tiÕng ®ang ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu tõ m« h×nh thùc tÕ ®Õn c¸c quy luËt, tõ quy luËt ®Õn c¸c nguyªn t¾c c¸c ph­¬ng ph¸p råi l¹i quay vÒ thùc tÕ. Quy tr×nh cÇn cã nµy ch­a ®­îc khÐp kÝn. V× vËy trªn thùc tÕ, c¸c nguyªn t¾c d¹y häc TiÕng viÖt ch­a ®­îc øng dông triÖt ®Ó vµ ch­a cã kÕt qu¶ cao. 2.2/ Ph­¬ng ph¸p d¹y häc: Ph­¬ng ph¸p d¹y häc TiÕng viÖt lµ c¸ch thøc lµm viÖc cña thÇy gi¸o vµ häc sinh nh»m lµm cho häc sinh n¾m v÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng TiÕng viÖt. * C¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc TiÕng viÖt TiÓu häc: + Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ng«n ng÷: Lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông mét c¸ch cã hÖ thèng trong viÖc xem xÐt tÊt c¶ c¸c mÆt cña ng«n ng÷: Ng÷ ©m, ng÷ ph¸p, tõ vùng, cÊu t¹o tõ, chÝnh t¶, phong c¸ch víi môc ®Ých lµm râ cÊu tróc c¸c kiÓu ®¬n vÞ ng«n ng÷. H×nh thøc vµ c¸ch thøc cÊu t¹o ý nghÜa cña viÖc sö dông chóng trong nãi n¨ng. C¸c d¹ng ph©n tÝch ng«n ng÷: Quan s¸t ng«n ng÷ (lµ giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph©n tÝch ng«n ng÷ nh»m t×m ra ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau vµ s¾p xÕp chóng theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh) ph©n tÝch ng÷ ©m, ph©n tÝch ng÷ ph¸p, ph©n tÝch chÝnh ta, ph©n tÝch tËp viÕt ph©n tÝch ng«n ng÷ c¸c t¸c phÈm v¨n ch­¬ng… TÊt c¶ c¸c d¹ng ph©n tÝch ng«n ng÷ ®Òu lµ bé phËn cÊu thµnh cña nhiÒu bµi tËp kh¸c nhau: Bµi tËp viÕt, chÝnh ta, kÓ l¹i c¸c bµi v¨n víi nhiÖm vô mang tÝnh ph©n tÝch: + Ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp theo mÉu: Lµ ph­¬ng ph¸p mµ häc sinh t¹o c¸c ®¬n vÞ ng«n ng÷, lêi nßi b»ng c¸ch m« pháng lêi thÇy gi¸o s¸ch khoa ph­¬ng ph¸p nµy gåm nhiÒu d¹ng bµi tËp nh­ kÓ l¹i ®Æt c©u theo mÉu cho tr­íc. Ph¸t ©m hoÆc ®äc diÔn c¶m theo thÇy gi¸o ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc sö dông trªn giê tËp ®äc, chÝnh t¶, ng÷ ph¸p tËp lµm v¨n. + Ph­¬ng ph¸p giao tiÕp: Lµ ph­¬ng ph¸p d¹y tiÕng dùa vµo lêi nãi nh÷ng th«ng b¸o sinh ®éng vµo giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. Ph­¬ng ph¸p nµy g¾n liÒn víi ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp theo mÉu c¬ së cña ph­¬ng ph¸p giao tiÕp lµ chøc n¨ng giao tiÕp cña ng«n ng÷. NÕu ng«n ng÷ ®­îc coi lµ ph­¬ng tiÖn giao tiÕp th× lêi nãi ®­îc coi lµ b¶n th©n sù giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. D¹y TiÕng viÖt theo h­íng giao tiÕp tøc lµ d¹y ph¸t triÓn tõng lêi cña tõng c¸ nh©n häc sinh. Ph­¬ng ph¸p giao tiÕp coi träng sù ph¸t triÓn lêi nãi cßn nh÷ng kiÕn thøc lý thuyÕt th× ®­îc nghiªn cøu trªn c¬ së së ph©n tÝch c¸c hiÖn t­îng ®­a ra trong bµi. §Ó thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p giao tiÕp ph¶i t¹o ra cho häc sinh nhu cÇu giao tiÕp, néi dung giao tiÕp, m«i tr­êng giao tiÕp, c¸c ph­¬ng tiÖn ng«n ng÷ vµ c¸c thao t¸c giao tiÕp. ViÖc t¸ch ra tõng ph­¬ng ph¸p lµ ®Ó gi¶i thÝch râ néi dung cña chóng. Trong thùc tÕ d¹y häc c¸c ph­¬ng ph¸p th­êng ®­îc sö dông phèi hîp chÆt chÏ kh«ng cã ph­¬ng ph¸p nµo lµ v¹n n¨ng. §iÒu quan träng lµ ph¶i n¾m v÷ng c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ cña d¹y häc ®Ó lùa chän ph­¬ng ph¸p cho phï hîp. C¸c yÕu tè liªn quan trùc tiÕp ®Õn lùa chän ph­¬ng ph¸p lµ nhiÖm vô d¹y häc, néi dung d¹y häc, kh¶ n¨ng cña häc sinh tr×nh ®é cña gi¸o viªn, ®iÒu kiÖn vËt chÊt. II - Mét sè c¬ së thùc tiÔn: 1/ C¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc: - ë ®Þa bµn chóng t«i ®å dïng d¹y häc ®· cã lµ b¶ng phô phÊn mµu, phiÕu bµi tËp vµ tranh minh häa trong s¸ch gi¸o khoa. §å dïng, c¸c ph­¬ng tiÖn hiÖu qu¶ giê d¹y tËp ®äc. HiÖn nay trong thùc tÕ d¹y häc tËp ®äc cã hai c¸ch lµm tr¸i ng­îc nhau. Cã nh÷ng gi¸o viªn khi d¹y tËp ®äc kh«ng bao giê quan t©m ®Õn viÖc chuÈn bÞ ®å dïng g× kh¸c ngoµi quyÓn SGK. Ng­îc l¹i cã nh÷ng gi¸o viªn cho r»ng ®å dïng d¹y häc lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn quyÕt ®Þnh chÊt l­îng giê d¹y. §Ó minh ho¹ cho mét tiÕt tËp ®äc cã gi¸o viªn ®· bá ra vµi tr¨m ngµn ®ång ®Ó cã ®­îc mét bøc tranh. Khi chuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc, gi¸o viªn cÇn x¸c ®Þnh ®­îc môc ®Ých cña ®å dïng ®ã lµ g×, nã ®­îc sö dông vµo lóc vµo vµ c¸ch sö dông cña nã ra sao. Trong thùc tÕ cã nh÷ng gi¸o viªn ®· sö dông ®å dïng trùc quan mét c¸ch tuú tiÖn mµ kh«ng n¾m ®­îc môc ®Ých cña chóng. + C¸c tµi liÖu d¹y häc: - S¸ch gi¸o khoa S¸ch ®­îc x©y dùng theo 2 trôc lµ chñ ®iÓm vµ kü n¨ng trong ®ã chñ ®iÓm ®­îc lÊy lµm khung cho c¶ cuèn s¸ch, cßn kü n¨ng ®­îc lÊy lµm khung cho tõng tuÇn, tõng ®¬n vÞ häc. S¸ch bao gåm 15 ®¬n vÞ häc, mçi ®¬n vÞ häc g¾n víi mét chñ ®iÓm cho trong 2 tuÇn (riªng chñ ®iÓm nh©n d©n häc trong 3 tuÇn) thêi gian cßn l¹i (5 tuÇn) ®Ó «n tËp, kiÓm tra gi÷a kü hoÆc cuèi kú. TËp mét tËp trung vµo m¶ng “Häc sinh - nhµ tr­êng - gia ®×nh” gåm 8 ®¬n vÞ häc d¹y trong 16 tuÇn vµ 2 tuÇn cho «n tËp kiÓm tra gi÷a kú vµ cuèi kú. C¸c ®¬n vÞ häc lµ: Em lµ häc sinh (TuÇn 1, 20 b¹n bÌ (TuÇn 3, 4) tr­êng häc (tuÇn 5, 6) thÇy c« (tuÇn 7, 8) cha mÑ (tuÇn 10, 11). Anh em (tuÇn 12, 13) «ng bµ (tuÇn 14, 15) b¹n trong nhµ (tu©n 16, 17 ). - TËp 2 gåm 7 ®¬n vÞ häc d¹y trong 15 tuÇn vµ 2 tuÇn «n tËp, kiÓm tra. - C¸c ®¬n vÞ häc lµ: Bèn mïa (tuÇn 19, 20) chim chãc (tuÇn 21, 22) mu«ng thó (tuÇn 23, 24); S«ng biÓn (tuÇn 25, 26) c©y cèi (tuÇn 28, 29) B¸c Hå (tuÇn 30, 31) nh©n d©n (tuÇn 32, 33, 34) * CÊu tróc mçi ®¬n vÞ häc: Mçi ®¬n vÞ häc lµ mét chñ ®iÓm häc trong 2 tuÇn (riªng chñ ®iÓm nh©n d©n häc trong 3 tuÇn tõ 32 - 34) * TuÇn thø nhÊt: 10 tiÕt, gåm: - Ph©n m«n tËp ®äc: Cã 3 bµi d¹y trong 4 tiÕt + Bµi thø nhÊt lµ mét truyÖn kÓ d¹y trong 2 tiÕt. Bµi tËp ®äc nµy cßn lµ ng÷ liÖu cho tiÕt kÓ chuyÖn vµ tiÕt chÝnh ta kÕ tiÕp gióp cho häc sinh thùc hµnh nãi vµ viÕt tèt h¬n qua bµi tËp ®äc. + Bµi thø hai lµ mét v¨n b¶n th«ng th­êng d¹y trong 1 tiÕt. + Bµi thø 3 lµ mét v¨n b¶n th¬ ®­îc d¹y trong 1 tiÕt - Ph©n m«n kÓ chuyÖn: Cã 1 bµi d¹y trong 1 tiÕt - Ph©n m«n chÝnh t¶ cã 2 bµi d¹y trong 2 tiÕt - Ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u cã 1 bµi d¹y trong 1 tiÕt - Ph©n m«n tËp lµm v¨n cã 1 bµi d¹y trong 1 tiÕt * TuÇn thø hai 10 tiÕt gåm: - Ph©n m«n tËp ®äc: Cã 3 bµi d¹y träng 4 tiÕt + Bµi thø nhÊt lµ mét truyÖn kÓ d¹y trong 2 tiÕt + Bµi thø 2 lµ mét v¨n b¶n miªu t¶ d¹y trong 1 tiÕt + Bµi thø 3 lµ mét truyÖn vui ®­îc d¹y trong 1 tiÕt - Ph©n m«n kÓ chuyÖn: Cã 1 bµi d¹y trong 1 tiÕt - Ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u cã 1 bµi d¹y trong 1 tiÕt - Ph©n m«n tËp lµm v¨n cã 1 bµi d¹y trong 1 tiÕt * Nh÷ng thuËn lîi: - Khæ s¸ch lín h¬n so víi SGK líp 2 cò, kªnh ch÷ râ rµng gióp häc sinh dÔ dµng trong viÖc tËp ®äc. - C¸c chñ ®iÓm s¸t thùc, gÇn gñi víi ®êi sèng hµng ngµy cña häc sinh. + C¸c lo¹i v¨n b¶n kh«ng ph¶i lµ v¨n ®­îc ®­a vµo d¹y trong ph©n m«n tËp ®äc nh­ v¨n b¶n hµnh chÝnh, b¸o chÝ hµnh dông, gióp häc sinh vËn dông nh÷ng ®iÒu ®· häc vµo cuéc sèng. Kh«ng v¨n ch­¬ng ho¸ kiÕn thøc trung c¸c bµi tËp ®äc cña TiÓu häc. + §­a vµo d¹y c¸c truyÖn vui ®em ®Õn cho c¸c giê häc nh÷ng tiÕng c­êi nhÑ nhµng, qua ®ã gãp phÇn h×nh thµnh ë c¸ch em trÝ th«ng minh, ãc hµi h­íc vµ lßng nh©n nhËn. - Khã kh¨n: Khæ s¸ch lín, giÊy l¹i máng nªn viÖc qu¶n lý vµ gi÷ g×n SGK kh«ng ®­îc tèt. * S¸ch gi¸o viªn: CÊu tróc bµi so¹n trong SGK nh×n chung gåm 3 phÇn: Môc tiªu cña bµi häc, ®å dóng d¹y häc nh÷ng ho¹t ®éng d¹y häc chñ yÕu. CÊu tróc nµy ph¶n ¸nh ®­îc sù ®æi míi vÒ ph­¬ng ph¸p d¹y häc thu ®Þnh h­íng tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho häc sinh, häc sinh ®­îc ho¹t ®éng d­íi nhiÒu h×nh thøc, ®­îc hç trî nhiÒu ph­¬ng tiÖn vµ thiÕt bÞ d¹y häc ®Ó ho¹t ®éng. - SGV chØ ®­a ra nh÷ng gîi ý vÒ c¸ch tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc vÒ c¸ch ®¸nh gi¸, vÒ viÖc ®óng c¸c thiÕt bÞ mµ kh«ng nÕu thµnh c¸c yªu cÇu mang tÝnh chÊt b¾t buéc gi¸o viªn ph¶i lµm theo. V× thÕ gi¸o viªn cã c¬ héi ®Ó vËn dông linh ho¹t vµ s¸ng t¹o nh÷ng h­íng dÉn nãi trªn vµo ®iÒu kiÖn daþ häc cô thÓ cña líp m×nh. SGV ®ång thêi lµ mét tµi liÖu nguån, trong s¸ch cã nhiÒu bµi ®· cung cÊp cho gi¸o viªn nh÷ng kiÕn thøc khoa häc c¬ b¶n cÇn ®­îc bæ tóc ®Ó d¹y häc cã nhiÒu bµi giíi thiÖu cho gi¸o viªn nh÷ng kü thuËt d¹y häc míi. * S¸ch thiÕt kÕ bµi gi¶ng: B¸m s¸t néi dung ch­¬ng tr×nh TiÕng viÖt 2 míi ®­îc ban hµnh, vÒ ph­¬ng ph¸p, c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc ®­îc thiÕt kÕ theo h­íng d¹y häc trªn c¬ së ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh. * C¸c tµi liÖu kh¸c nh­ vë bµi tËp: §Þa bµn tr­êng ®ãng t­¬ng ®èi xa trung t©m ®iÒu kiÖn cÊp ph¸t h¹n chÕ. Kinh tÕ gia ®×nh h¹n hÑp mét sè phô huynh ch­a thËt sù quan t©m ®Õn bËc häc nªn ®a sè c¸c em kh«ng cã ®iÒu kiÖn mua VBT ®Ó sö dông dÉn ®Õn viÖc sö dông VBT kh«ng ®ång ®Òu. 2/ C¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc: 2.1/ Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn: - §a sè gi¸o viªn nhiÖt t×nh trong gi¶ng d¹y, yªu nghÒ mÕn trÎ song tr×nh ®é gi¸o viªn kh«ng ®ång ®Òu, do kh«ng cã ®iÒu kiÖn häc tËp ®Ó n©ng cao tr×nh ®é. Kh«ng cËp nhËt ®­îc c¸c th«ng tin ch­¬ng tr×nh míi, c¸ch bè trÝ gi¸o viªn trong tr­êng thiÕu tÝnh hÖ thèng. - Gi¸o viªn chñ yÕu dùa vµo s¸ch gi¸o viªn, thiÕt kÕ ®Ó d¹y ch­a x¸c ®Þnh ®­îc môc tiªu néi dung bµi d¹y, ch­a n¾m v÷ng ph­¬ng ph¸p d¹y häc nªn trong qu¸ tr×nh d¹y häc th­êng diÔn ra mét c¸ch m¸y mãc rËp khu«n, ch­a cã s¸ng t¹o, ch­a ph©n phèi thêi gian hîp lý cho tõng ho¹t ®éng, ch­a biÕt c¸ch phèi hîp c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc. Vµi trß lµm mÉu cho häc sinh ch­a chuÈn, h­íng dÉn häc sinh ®äc ch­a cô thÓ, cã mét sè c©u hái cßn ¸p ®Æt, ch­a quan t©m ®Õn tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng häc sinh. 2.2/ Ho¹t ®éng cña häc sinh: §a sè c¸c em lµ con em d©n téc thiÓu sè viÖc tiÕp xóc víi c¸c ho¹t ®éng x· héi cßn h¹n chÕ, c¸ch ph¸t ©m ch­a râ nªn cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc d¹y häc tiÕng viÖt kü n¨ng ®äc cña häc sinh cßn thÊp. §äc ng¾t nghØ h¬i ch­a ®óng, häc sinh ch­a hiÓu ®­îc c¸ch nãi v¨n ch­¬ng vèn lý luËn ch­a cã. KÕt qu¶ häc ®äc cña c¸c em ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña viÖc h×nh thµnh kü n¨ng ®äc, c¸c em ch­a n¾m ®­îc c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó lÜnh héi tri thøc, t­ t­ëng t×nh c¶m cña ng­êi kh¸c chøa ®ùng trong v¨n b¶n ®äc. - §a sè c¸c em cßn ham ch¬i vèn kiÕn thøc cña c¸c em cßn h¹n chÕ. - C¸c em cßn phô thuéc nhiÒu vµo gi¸o viªn Ch­¬ng II §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc vÒ ph©n m«n tËp ®äc líp 2 I - §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc tËp ®äc líp 2 1/ §èi míi c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc: - X©y dùng phæ biÕn c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc kh¸c nhau. - KhuyÕn khÝch gi¸o viªn lµm ®å dïng phï hîp víi néi dung bµi. BiÕt sö dông ph­¬ng tiÖn kh¸c nhau mét c¸ch cã hiÖu qu¶. - H­íng dÉn häc sinh sö dông c¸c ®å dïng d¹y häc ®Ó c¸c em tù ph¸t triÓn tri thøc míi h×nh thµnh nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt ph¸t triÓn n¨ng lùc c¸ nh©n 2/ §æi míi néi dung d¹y häc: Nh­ ta ®· biÕt chÊt l­îng ®äc cña häc sinh phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè trong ®ã vai trß h­íng dÉn cña gi¸o viªn rÊt quan träng. 2.1/ ChuÈn bÞ kü cho viÖc ®äc: - Gi¸o viªn cã kü n¨ng “®äc” thµnh thôc. Kü n¨ng ®äc lµ môc ®Ých cuèi cïng chóng ta muèn cã ë häc sinh sau mçi giê häc. Nh÷ng kü n¨ng nµy tr­íc hÕt ph¶i cã kü n¨ng gi¶i m· nghÜa, ý cña v¨n b¶n ®ã. Gi¸o viªn ph¶i t¹o ®­îc h×nh ®äc lý t­ëng còng tøc lµ ph¶i cã kü n¨ng ®äc thµnh thôc. Gi¸o viªn ph¶i ®äc ®­îc bµi tËp ®äc tõ viÖc biÕt c¸ch x¸c ®Þnh tõ, c©u quan träng ®Õn viÖc hiÓu ®­îc nghÜa, ý, t×nh cña v¨n b¶n. Gi¸o viªn kh«ng thÓ h×nh thµnh ë häc sinh kü n¨ng g× mµ b¶n th©n m×nh kh«ng cã, kh«ng thÓ gÆt h¸i ®­îc nh÷ng g× mµ ta kh«ng cã kh¶ n¨ng gieo trång. V× vËy, trong d¹y häc chóng ta kh«ng cã quyÒn ®ßi hái häc sinh lµm nh÷ng g× mµ b¶n th©n m×nh ch­a kh«ng lµm ®­îc. Gi¸o viªn kh«ng thÓ luyÖn cho häc sinh ®äc hay ®äc diÔn c¶m mµ b¶n th©n m×nh ch­a x¸c ®Þnh ®­îc bµi v¨n cÇn ®äc víi giäng ®iÖu nh­ thÕ nµo. Khi d¹y häc kh«ng cã hiÖu qu¶ nhiÒu gi¸o viªn ®ç lçi cho ph­¬ng ph¸p mµ kh«ng biÕt r»ng “Ph­¬ng ph¸p chØ lµ h×nh thøc cña sù tù vËn ®éng bªn trong cña chÝnh néi dung”. Mét trong ba ph­¬ng ph¸p d¹y häc quan träng nhÊt ë TiÓu häc lµ ph­¬ng ph¸p luyÖn theo mÉu. V× vËy kh«ng biÕt lµm mÉu th× kh«ng thÓ tiÕn hµnh giê d¹y. Do ®ã khi so¹n bµi gi¸o viªn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng kü n¨ng ®äc cÇn cã vµ luyÖn tËp cho m×nh thµnh thôc nh÷ng kü n¨ng nµy. Khi so¹n bµi gi¸o viªn ph¶i tù lµm tr­íc nh÷ng g× mµ häc sinh ph¶i lµm trªn líp: §äc thµnh tiÕng, gi¶i nghÜa tõ, tr¶ lêi nh÷ng c©u hái vÒ néi dung bµi. - Gi¸o viªn cã sù hiÓu biÕt vÒ ch­¬ng tr×nh SGK, c¸c tµi liÖu d¹y häc. - Gi¸o viªn ph¶i t×m hiÓu vèn “®äc” cña häc sinh, ®Æc ®iÓm, tr×nh ®é cña häc sinh. QuyÓn SGK ®Çu tiªn ng­êi gi¸o viªn ph¶i nghiªn cøu chÝnh lµ häc sinh kh«ng ph¶i ®Õn khi so¹n mét bµi cô thÓ chóng ta míi tiÕn hµnh t×m hiÓu häc sinh. ViÖc t×m hiÓu häc sinh lµ mét qu¸ tr×nh l©y dµi ®· ®­îc tiÕn hµnh tr­íc ®ã. §Ó tiÕn hµnh d¹y häc tËp ®äc chóng ta ph¶i hiÓu râ häc sinh cña m×nh, ®Æc ®iÓm, tr×nh ®é cña häc sinh, c¸c em ®a cã nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng ®äc g×, cô thÓ chóng ta ph¶i biÕt râ häc sinh cña m×nh cã høng thó víi nh÷ng bµi tËp ®äc nµo, ph¸t ©m cã g× sai chuÈn, khã ph¸t ©m, nh÷ng tõ ng÷ nµo trong bµi. Khã ®äc ®óng, ®äc hay nh÷ng c©u nµo… §Ó luyÖn ®äc hiÓu chóng ta cÇn n¾m ®­îc häc sinh cña m×nh ch­a hiÓu, khã hiÓu nh÷ng tõ ng÷ nµo néi dung nµo trong bµi… sù hiÓu biÕt nµy sÏ gióp chóng ta x¸c ®Þnh tÝnh võa søc, tÝnh møc ®é cña néi dung vµ kü n¨ng d¹y ®äc ch¼ng h¹n nh÷ng lçi ph¸t ©m lÖch chuÈn cña häc sinh gióp gi¸o viªn x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng tõ ng÷ trong bµi cÇn luyÖn ®äc ®óng chÝnh ©m. 2.2/ X¸c ®Þnh môc tiªu néi dung d¹y häc bµi tËp ®äc: - X¸c ®Þnh môc tiªu giê häc tøc lµ x¸c ®Þnh néi dung ®Ó viÕt môc I “môc tiªu” trong gi¸o ¸n. Chóng ta biÕt r»ng môc tiªu cña ph©n m«n tËp ®äc lµ c¸c kü n¨ng ®äc ®óng, ®äc nhanh ®äc hiÓu vµ ®äc diÔn c¶m. V× vËy khi x¸c ®Þnh môc tiªu giê tËp ®äc ta ph¶i chØ ra ®­îc tèc ®é, nh÷ng néi dung luyÖn ®äc ®óng, diÔn c¶m, ®äc hiÓu nh­ thÕ nµo. - X¸c ®Þnh néi dung d¹y ®äc c«ng cô thÓ chi tiÕt bao nhiªu th× viÖc tiÕn hµnh giê d¹y cµng cã hiÖu qu¶ bÊy nhiªu. §Ó x¸c ®Þnh môc tiªu, néi dung d¹y häc chóng ta ph¶i tr¶ lêi ®­îc: Sau giê häc häc sinh ®¹t ®­îc nh÷ng g×? Cô thÓ ®ã lµ tr¶ lêi c¸c c©u hái. + Häc sinh cÇn ®äc bµi tËp ®äc trong thêi gian bao l©u (®Ó x¸c ®Þnh tèc ®é ®äc, luyÖn kü n¨ng ®äc nhanh). + Nh÷ng tõ ng÷, c©u nµo häc sinh luyÖn ®äc thµnh tiÕng chóng cÇn ®­îc ®äc lªn nh­ thÕ nµo vµ v× sao l¹i chän nh÷ng tõ ng÷, c©u ®ã ®Ó luyÖn ®äc. + Toµn bµi cÇn ®äc víi giäng ®iÖu chóng nh­ thÕ nµo, tèc ®é, c­êng ®é, cao ®é, tr­êng ®é. + Nh÷ng tõ ng÷, c©u nµo cÇn d¹y nghÜa vµ d¹y nghÜa chóng ra sao? Nh÷ng t×nh tiÕt nµo cña c©u chuyÖn cÇn t×m hiÓu vµ t×m hiÓu chóng nh­ thÕ nµo? + Néi dung chÝnh cña bµi tËp ®äc lµ g×, ý nghÜa cña bµi v¨n, bµi th¬, c©u chuyÖn lµ g×? Häc sinh ®­îc gi¸o dôc ®iÒu g× sau khi ®äc bµi tËp ®äc. * LuyÖn ®äc ®óng - h×nh thµnh kü n¨ng ®äc thµnh th¹o cho c¸c em: Tõ nh÷ng thùc tr¹ng trªn ta ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó h­íng dÉn häc sinh ®äc ®óng néi dung, hiÓu v¨n b¶n ®­îc ®äc. §äc ®óng lµ t¸i hiÖn ©m thanh cña bµi ®äc mét c¸ch chÝnh x¸c kh«ng cã lçi, ®äc ®óng kh«ng thõa, kh«ng sãt tiÕng. §äc ®óng ph¶i thÓ hiÖn ®­îc hÖ thèng ©m chuÈn. Tøc lµ ®äc ®óng chÝnh ©m, víi häc sinh ng­êi d©n téc th× gi¸o viªn ph¶i l­u ý kh«ng ®Ó hÖ thèng ng÷ ©m tiÕng mÑ ®Î ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn ph¸t ©m TiÕng viÖt. §äc ®óng bao gåm ®äc ®óng c¸c ©m, c¸c thanh ng¾t nghØ h¬i ®óng chç. * LuyÖn cho häc sinh lµm chñ tia m¾t khi ®äc: Tr­íc hÕt ph¶i luyÖn cho häc sinh kh«ng bá sãt tiÕng, kh«ng thªm tiÕng kh«ng l¹c giäng. Häc sinh líp 2 khi ®äc cã em cßn bá sãt tiÕng hoÆc l¹c giäng. V× c¸c em nµy ch­a lµm chñ ®­îc tia m¾t. Víi nh÷ng häc sinh nµy gi¸o viªn ph¶i quay l¹i víi viÖc sö dông que trá hoÆc th­íc ®Æt d­íi tõng dßng kÎ ®Ó häc. - Ch÷a lçi ph¸t ©m cho häc sinh khi d¹y bµi “BÝm tãc ®u«i sam” tõ ®u«i xam ® ®u«i sam, ch÷a lçi ph¸t ©m; §äc ®óng c¸c phô ©m ®Çu cã ý thøc ph©n biÖt s/x. HoÆc bµi “c©y xoµi cña «ng em” khi ®äc s kh¸c x luyÖn cho häc sinh ph¸t ©m ®óng “c©y xoµi” kh«ng ®äc “c©y soµi”. Khi häc sinh ®äc ®óng lµ môc ®Ých cuèi cïng cña chóng ta. Muèn cã ®­îc ë häc sinh sau mçi giê häc. Nh÷ng kü n¨ng nµy ph¶i cã ë gi¸o viªn. §äc v¨n b¶n lµ gi¶i m· ©m thanh vµ gi¶i m· nghÜa ý cña v¨n b¶n ®ã ph¶i cã kü n¨ng ®äc thµnh thôc, cã kü n¨ng ®äc bµi tËp ®äc víi giäng cÇn thiÕt. Gi¸o viªn h×nh thµnh ë häc sinh nh÷ng kü n¨ng ch­a cã (tõ chç häc sinh ch­a ®äc ®óng mµ ta ph¶i h­íng d·an cho c¸c em ®äc ®óng råi h×nh thµnh kü n¨ng ®äc ®óng cho c¸c em). §äc ®óng: Ph¶i ng¾t h¬i ®óng chç, ®óng nhÞp ta ®äc theo ®¬n vÞ tõ kh«ng ®­îc nghØ gi÷a tõ. Tr×nh tù khi d¹y luyÖn ®äc ®óng: - Tr­íc khi lªn líp gi¸o viªn ph¶i dù ®oµn häc sinh m×nh sÏ m¾c lçi nµo (lçi ph¸t ©m sai, lçi ph¸t ©m cña d©n téc thiÓu sè). - Gi¸o viªn ch÷a lçi ph¸t ©m b»ng biÖn ph¸p cÊu ©m, cho häc sinh nhËn diÖn vÞ trÝ ©m ®Öm trong tõ råi cho häc sinh ph¸t ©m. NÕu mét em ph¸t ©m soi cho em kh¸c ph¸t ©m ®óng. Tõ ®ã ch÷a lçi b»ng biÖn ph¸p luyÖn theo mÉu b»ng tõ ph¸t ©m mÉu cña b¹n cña m×nh. - BiÖn ph¸p ch÷a lçi vÒ ©m trung gian lµ biÖn ph¸p chuyÓn tõ ©m sai vÒ ©m ®óng. VÝ dô: Häc sinh ë NghÖ an ph¸t ©m sai dÊu thanh chóng ta lµm râ biÖn ph¸p ch÷a lçi qua ©m trung gian b»ng c¸ch m« t¶ chuyÓn thµnh nÆng vÒ thanh ng·. V× tiÕng quª ta nãi nÆng nªn ®äc sai . LuyÖn cho trÎ ph¸t ©m riªng tõng thanh. Thanh ng· b¾t ®Çu ë ©m vùc thÊp nh÷ng kÕt thóc ë ©m vùc cao. * D¹y cho häc sinh ®äc ®óng chç ng¾t giäng trong sù thèng nhÊt víi ®äc hiÓu: Trong giê d¹y tËp ®äc gi¸o viªn ph¶i h­íng dÉn ®Õn gi¸o dôc cho häc sinh yªu TiÕng viÖt b»ng c¸ch nªu bËt søc m¹nh biÓu ®¹t cña TiÕng viÖt, sù giµu ®Ñp cña ©m thanh, sù phong phó cña ng÷ ®iÖu. Trong viÖc biÓu ®¹t néi dung thÕ nh­ng hiÖn nay ë tr­êng tiÓu häc mÆt ©m thanh cña ng«n ng÷, ®Æc biÖt lµ ng÷ ®iÖu ch­a ®­îc chó ý ®óng møc. §ã lµ mét trong nh÷ng ký do khiÕn cho häc sinh cña chóng ta ®äc vµ nãi ch­a l­u lo¸t. V× c¸c em kh«ng hiÓu ®óng v¨n b¶n ®­îc ®äc. D¹y ®äc ®óng ng÷ ®iÖu lµ d¹y häc sinh biÕt lµm chñ nh÷ng yÕu tè nµy. Khi ®äc c¸c bµi v¨n xu«i chç ng¾t giäng ph¶i trïng hîp víi ranh giíi ng÷ ®o¹n. Khi ®äc mét bµi th¬, chç ng¾t nhÞp ph¶i t­¬ng øng víi chç kÕt thóc mét tiÕt ®o¹n. V× vËy ®äc ®óng ng÷ ®iÖu nãi chung, ng¾t giäng nãi riªng võa lµ môc ®Ých cña d¹y ®äc thµn tiÕng, võa lµ ph­¬ng tiÖn gióp häc sinh chiÕm lÜnh néi dung bµi ®äc. Mçi bµi ®äc nh»m chØ ra c¬ së ng÷ nghÜa, ng÷ ph¸p chç ng¾t giäng dù tÝnh nh÷ng chç häc sinh hay ng¾t giäng sai khi ®äc, còng lµ x¸c ®Þnh nh÷ng chç cÇn luyÖn ng¾t giäng trong bµi tËp ®äc cô thÓ. Tõ ®ã d¹y ®äc ®óng hiÓu ®óng c¸c bµi tËp ®äc ë TiÓu häc. * RÌn kü n¨ng ®äc hiÓu cho häc sinh: Muèn häc sinh cã n¨ng lùc cã kü n¨ng ®äc hiÓu tèt. Gi¸o viªn ph¶i cã ®Þnh h­íng, cã kÕ ho¹ch s¾p xÕp thêi gian t×m hiÓu bµi nhiÒu h¬n, thêi gian luyÖn ®äc thµnh tiÕng mµ ph¶i coi träng chÊt l­îng ®äc. - Mçi giê lªn líp gi¸o viªn x¸c ®Þnh néi dung ®äc hiÓu cho c¸c em. Tuú theo kh¶ n¨ng nhËn thøc cña tõng vïng ®Ó dÉn d¾t c©u hái cho häc sinh hiÓu nghÜa cña tõ “ch×a kho¸” “c©u kho¸” trong bµi, tãm t¾t ®­îc néi dung cña ®o¹n, bµi, ph¸t hiÖn ra nh÷ng yÕu tè vµ gi¸ trÞ cña chóng trong viÖc biÓu ®¹t néi dung. Cã nhiÒu bµi chØ cã thÓ d¹y “®äc nhí” khã d¹y ®äc hiÓu néi dung bµi rêi r¹c kh«ng cã chiÒu s©u, víi nh÷ng bµi tËp ®äc hiÖn hµnh ë líp 2 t«i t¹m chia lµm 2 nhãm møc ®é t­¬ng øng víi 2 nhãm d¹y ®äc hiÓu. - TiÕp nhËn v¨n b¶n v¨n ch­¬ng - HiÓu nh÷ng yÕu tè v¨n ch­¬ng VÝ dô bµi tÝ xÝu (líp 2) - ViÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ dïng theo nghÜa bãng. Tõ ®ã x¸c lËp ®­îc c¬ së x©y dùng hÖ thèng bµi tËp ®äc, d¹y ®äc hiÓu còng m« t¶ mét c¸ch chi tiÕt lµ nhiÖm vô quan träng. - X©y dùng hÖ thèng bµi tËp tr¾c nghiÖm. - X©y dùng hÖ thèng bµi tËp nèi ®óng - nèi nhanh. VÝ dô: Bµi “mÑ” líp 2 cã c©u cuèi “mÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi” lµ c©u th¬ cã nhiÒu chÊt v¨n nhÊt. NÕu gi¸o viªn b×nh gi¶ng c©u nµy, diÔn gi¶ng vÒ t×nh th­¬ng sù ch¨m sãc cña mÑ ®èi víi con… th× sÏ kh«ng ®äng l¹i g× trong t©m trÝ häc sinh líp 2. Ng­îc l¹i nÕu yªu cÇu häc sinh gi¶i thÝch c©u th¬ l¹i qu¸ khã. V× thÕ nªn ¸p dông c¸ch hay h¬n b»ng h×nh thøc kiÓm tra phiÕu tr¾c nghiÖm. * X©y dùng phiÕu bµi tËp tr¾c nghiÖm: §¸nh dÊu x vµo « trèng tr­íc c©u tr¶ lêi em cho lµ ®óng. “MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi”  MÑ ngåi qu¹t cho con suèt ®êi  Sù ch¨m sãc, t×nh th­¬ng cña mÑ theo con suèt cñ cuéc ®êi.  MÑ ®èi víi con lóc nµo còng m¸t nh­ ngän gi㠝 MÑ lµ ng­êi nu«i d­ìng ch¨m sãc con tõ nhá ®Õn lín. 3/ Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc trong giê tËp ®äc líp 2: 3.1/ KiÓm tra bµi cò: Môc ®Ých: KiÓm tra vµ cñng cè viÖc ®äc thµnh tiÕng vµ ®äc hiÓu néi dung bµi ®· häc. H×nh thøc thùc hiÖn: - KiÓm tra ®äc thµnh tiÕng + Yªu cÇu häc sinh ®äc mét ®o¹n hoÆc c¶ bµi ®· häc. + Yªu cÇu thùc hiÖn mét bµi tËp ®äc thµnh tiÕng: NhËn xÐt giäng ®äc, ng÷ ®iÖu cña ®o¹n võa ®äc. - KiÓm tra ®äc hiÓu: Yªu cÇu thùc hiÖn mét bµi tËp ®äc hiÓu vÒ néi dung ®o¹n bµi võa ®äc. Thêi gian kiÓm tra tiÕn hµnh tõ 3 - 5 phót. Sè l­îng kiÓm tra cã thÓ tõ 2-3 häc sinh. 3.2/ Bµi míi: 3.2.1/ Giíi thiÖu thiÖu bµi: Cã thÓ dïng tranh ¶nh, ®Æt c©u hái nªu vÊn ®Ò ®Ó g©y høng thô t¹o nhu cÇu ®äc bµi ë häc sinh kh«ng nªn nãi hÕt néi dung bµi trong phÇn giíi thiÖu v× sÏ ¸p ®Æt néi dung tr­íc cho häc sinh trong khi lÏ ra nã lµ c¸i ®Ých mµ häc sinh cÇn kh¸m ph¸ ra ®­îc. 3.2.2/ §äc mÉu: Môc ®Ých: §­a ra mÉu vÒ ®äc thµnh tiÕng. §©y chÝnh lµ c¸i ®Ých, mÉu h×nh kü n¨ng ®äc mµ häc sinh cÇn ®¹t ®­îc. §ång thêi gi¸o viªn dïng giäng ®äc mÉu cho häc sinh cã mét biÓu t­îng ban ®Çu vÒ néi dung v¨n b¶n. Lóc nµy ®äc mÉu l¹i lµ ph­¬ng tiÖn cho häc sinh b­íc ®Çu lµm quen víi v¨n b¶n ®Ó chiÕm lÜnh néi dung cña nã. B­íc ®äc mÉu rÊt quan träng v× c¸ch tiÕp xóc trùc tiÕp Ên t­îng ®Çu tiªn rÊt quan träng. Nã quyÕt ®Þnh viÖc häc sinh yªu thÝch hay kh«ng yªu thÝch v¨n b¶n ®­îc ®äc. Yªu cÇu ®äc mÉu ph¶i ®¶m b¶o chÊt l­îng, ®äc ®óng chuÈn: §äc ®óng, râ rµng, tr«i ch¶y, ®äc ®ñ lín, nhanh võa ph¶i vµ diÔn c¶m. * Khi ®äc mÉu gi¸o viªn cÇm s¸ch theo ®óng quy c¸ch. Gi¸o viªn ph¶i æn ®Þnh trËt t­, t¹o cho häc sinh t©m thÕ høng thó nghe ®äc vµ yªu cÇu häc sinh ®äc thÇm theo ®Ó theo dâi bµi ®äc. Khi ®äc gi¸o viªn ®øng ë vÞ trÝ bao qu¸t ®­îc c¶ líp. Trong khi ®äc, gi¸o viªn cÇn thØnh tho¶ng nh×n lªn häc sinh ®Ó t¹o ®­îc sù giao c¶m, thu hót häc sinh. MÆc dï vËy, viÖc h­íng vµo ng­êi nghe trong khi ®äc kh«ng ®­îc lµm bµi ®äc bÞ gi¸n ®o¹n muèn thÕ, ë nhµ gi¸o viªn ph¶i ®äc kü bµi nhiÒu lÇn. ViÖc luyÖn ®äc thµnh tiÕng vµ ®äc hiÓu cã thÓ chia lµm 2 b­íc. + Môc ®Ých: LuyÖn tËp ®Ó häc sinh ®äc ®­îc nh­ mÉu vµ hiÓu ®­îc néi dung bµi ®äc. + H×nh thùc thùc hiÖn: Häc sinh ®ång thanh, c¸ nh©n theo nhãm tr¶ lêi c©u hái lµm bµi tËp. Gi¸o viªn h­íng dÉn cho häc sinh luyÖn ®äc tõ ng÷, c©u, ®o¹n bµi theo c¶ hai h×nh thøc ®· thµnh tiÕng vµ ®äc thÇm. Víi nh÷ng tõ ng÷, c©u khã ®äc, ph¶i luyÖn tËp ®i tõ ®äc tõ, ®äc côm tõ råi míi ®äc c¶ c©u. §ång thêi víi luyÖn ®äc thµnh tiÕng gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu bµi, ph¸t triÓn c¸c tõ quan träng, nh÷ng tõ míi cÇn gi¶i nghÜa, ph¸t hiÖn c¸c h×nh ¶nh, chi tiÕt cã gi¸ trÞ tiªu biÓu lµm c¸c bµi tËp ®Ó x¸c ®Þnh c¸ch ®äc vµ th«ng hiÓu néi dung, n¾m néi dung chÝnh cña bµi sao cho viÖc ®äc ®óng sÏ gióp cho hiÓu ®óng vµ th«ng hiÓu néi dung sÏ chi phèi trë l¹i t¹o ra mét c¸ch ®äc cã chÊt l­îng cao h¬n. B­íc 1: Cã thÓ tæ chøc ®äc ®ång thanh, c¶ nh©n, theo nhãm. B­íc 2: TiÕp tôc luyÖn ®äc víi yªu cÇu cao h¬n chñ yÕu lµ luyÖn ®äc ®o¹n, bµi vµ h­íng ®Õn môc ®Ých ®äc hay cã thÓ gäi b­íc 2 lµ ®äc vßng 2 luyÖn ®äc cñng cè hay c¸ch ®äc n©ng cao. Yªu cÇu häc sinh ®äc c¸ nh©n c¶ bµi hay ®o¹n vµ tr¶ lêi c©u hái ®Ó kiÓm tra viÖc ®äc thµnh tiÕng vµ ®äc hiÓu néi dung g¾n víi ®o¹n võa ®äc. Gi¸o viªn ®iÒu chØnh söa ch÷a. 3.2.4/ Cñng cè dÆn dß: Gi¸o viªn nhËn xÐt chung vÒ giê häc, l­u ý chç cÇn luyÖn ®äc thªm vµ dÆn dß viÖc chuÈn bÞ cho tiÕt sau: 4/ §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc: §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lµ mét hiÖn t­îng x· héi c¸i g× cò kü, läc hËu th× kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¶i ®­îc thay thÕ b»ng sù tiÕn bé phï hîp víi xu thÕ c¶u thêi ®¹i míi. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc còng n»m trong quy luËt ®ã. §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc xong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®­îc hiÓu lµ trªn c¬ së ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng vËn dông nh÷ng biÖn ph¸p d¹y tiªn tiÕn vµo nhµ tr­êng tiÓu häc nh»m n©ng cao, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc mµ vÉn ®¶m b¶o tÝnh ho¹t ®éng æn ®Þnh cña nhµ tr­êng. §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc chÝnh lµ sù tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng cña ng­êi häc lÊy ng­êi häc lµm trung t©m trong ®ã thÇy c« gi¸o ®ãng vai trß lµ ng­êi tæ chøc c¸c ho¹t ®éng cña häc sinh th«ng qua ho¹t ®éng häc mçi häc sinh ®Òu ®­îc ho¹t ®éng, ®Òu ®­îc béc lé m×nh vµ ®Òu cã c¬ héi ph¸t triÓn. D¹y häc TiÕng viÖt bªn c¹nh c¸c ph­¬ng ®Æc biÖt g¾n víi tõng lo¹i bµi lµ c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc cã thÓ sö dông nhiÒu lo¹i bµi häc. + Ph­¬ng ph¸p thùc hµnh: Thùc hµnh lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông nhiÒu trong d¹y häc nãi chung trong d¹y häc TiÕng viÖt nãi riªng. H×nh thøc cèt lçi thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p thùc hµnh lµ lµm bµi tËp cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó d¹y tri thøc, ®Ó rÌn luyÖn kü n¨ng vµ kh¶ n¨ng giao tiÕp TiÕng viÖt cho häc sinh. H×nh thøc phæ biÕn ®Ó h×nh thµnh kiÕn thøc cho häc sinh TiÓu häc lµ th«ng qua thùc hµnh. D¹y thùc hµnh TiÕng viÖt trong giao tiÕp lµ x©y dùng nªn c¸c t×nh huèng giao tiÕp. Sau ®ã, dïng biÖn ph¸p s¾m vai ®Ó thùc hiÖn c¸c t×nh huèng giao tiÕp nµy. + Ph­¬ng ph¸p sö dông t×nh huèng cã vÊn ®Ò: D¹y häc viÖc vÊn ®Ò lµ ®ßi hái häc sinh tham gia gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò do t×nh huèng ®Æt ra. T×nh huèng cã vÊn ®Ò ®ãng vai trß quan träng d¹y häc nªu vÊn ®Ò. Ph¶i cã t×nh huèng cã vÊn ®Ò míi thùc hiÖn ®­îc ph­¬ng ph¸p d¹y häc nªu vÊn ®Ò. Th«ng qua viÖc tham gia gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong t×nh huèng cô thÓ, häc sinh võa n¾m v÷ng tri thøc võa ph¸t triÓn t­ duy s¸ng t¹o. Ph­¬ng ph¸p sö dông t×nh huèng cã vÊn ®Ò cã nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t tÝnh ®éc lËp suy nghÜ vµ trÝ s¸ng t¹o cña häc sinh. + Ph­¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm: Ph­¬ng ph¸p chñ yÕu khi häc theo nhãm lµ th¶o luËn nhãm: Th¶o luËn lµ c¸ch häc t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh luyÖn tËp kü n¨ng giao tiÕp, kh¶ n¨ng hîp t¸c vµ kh¶ n¨ng thÝch øng víi hoµn c¶nh xung quanh. Th«ng qua th¶o luËn ng«n ng÷ vµ t­ duy cña häc sinh trë nªn linh ho¹t vµ sinh ®éng h¬n. * §iÒu kiÖn ®¶m b¶o thµnh c«ng cho viÖc th¶o luËn lµ: - C¸c ®Ò tµi ®­a ra th¶o luËn võa søc, mëi mÎ ®Ó kÝch thÝch ®­îc høng thó suy nghÜ cña häc sinh. NÕu ®Ó qu¸ häc sinh chãng ch¸n, nÕu khã qu¸ häc sinh kh«ng cã kiÕn thøc trao ®æi, cuéc th¶o luËn sÏ trë nªn bÕ t¾c. - Kh«ng l¹m dông qu¸ nhiÒu h×nh thøc th¶o luËn nhãm: CÇn xen kÎ h×nh thøc th¶o luËn nhãm víi c¸c h×nh thøc tæ chøc häc tËp kh¸c. - Cã em nhãm tr­ëng ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña nhãm c¸c ý kiÕn th¶o luËn cÇn ®­îc ghi chÐp l¹i ®Ó dÔ cho viÖc tr×nh bµy kÕt qu¶ th¶o luËn. - KÕt qu¶ lµm viÖc cña nhãm cÇn ®­îc cã ý kiÕn gãp ý cña c¸c nhãm b¹n vµ gi¸o viªn. + Ph­¬ng ph¸p sö dông c¸c trß ch¬i häc tËp. Lµ h×nh thøc häc tËp th«ng qua trß ch¬i, nh»m gãp phÇn cñng cè tri thøc kü n¨ng häc tËp cho häc sinh. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc nh»m lµm cho viÖc h×nh thµnh kiÕn thøc vµ rÌn luyÖn kü n¨ng cña häc sinh bít ®i vÎ kh« khan t¨ng thªm phÇn sinh ®éng hÊp dÉn. §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®­îc thùc hiÖn trong bèi c¶nh ®æi míi gi¸o dôc TiÓu häc nãi chung vµ ®æi míi h×nh thøc tæ chøc líp häc. H×nh thøc tæ chøc líp häc lµ c¸ch thøc tæ chøc s¾p xÕo häc sinh cña líp thµnh c¸c ®¬n vÞ häc tËp kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh d¹y häc. Cã c¸c h×nh thøc tæ chøc líp häc sau: - Häc theo líp: Tæ chøc häc chung toµn líp - Häc theo nhãm: Tæ chøc nhiÒu nhãm ®Ó trao ®æi bµn b¹c vÒ mét néi dung bµi häc. - Häc cÆp ®«i: Hai c¸ nh©n gÇn nhau cïng trao ®æi th¶o luËn vÒ mét néi dung, vÒ mét c©u hái ®­îc gi¸o viªn nªu ra. - Häc c¸ nh©n: T¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy tèi ®a n¨ng lùc cña häc sinh. Tõng c¸ nh©n lµm viÖc ®éc lËp ®Ó cïng thùc hiÖn mét nhiÖm vô häc tËp nµo ®ã. Sù phèi hîp c¸c h×nh thøc tæ chøc líp häc kh¸c nhau t¹o nªn sù mÒm dÎo, linh ho¹t vµ sinh ®éng cho qu¸ tr×nh d¹y häc. Nã cho phÐp gi¸o viªn cã thÓ sö dông nhiÒu biÖn ph¸p vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc kh¸c nhau. Quan träng h¬n nã t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸o viªn c¸ thÓ ho¸ viÖc d¹y häc, t¹o c¬ héi cho mäi häc sinh ®Òu ®­îc tham gia vµo ho¹t ®éng häc tËp, t¹o cho häc sinh c¸ch lµm viÖc tËp thÓ theo nhãm c¸ch phèi hîp víi b¹n bÌ trong c«ng viÖc c¸ch chñ ®éng tù tin tr×nh bµy ý kiÕn c¸ nh©n. §èi víi viÖc d¹y häc TiÕng viÖt, phèi hîp c¸c h×nh thøc tæ chøc líp häc nªu trªn t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho viÖc giao tiÕp, cho viÖc rÌn luyÖn 4 kü n¨ng sö dông TiÕng viÖt. §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®· vËn dông quan ®iÓm tÝch hîp: Võa h×nh thµnh kü n¨ng võa cung cÊp tri thøc trong c¸c tri thøc cung cÊp cho häc sinh ngoµi nh÷ng tri thøc TiÕng viÖt cßn cã c¸c tri thøc vÒ khoa häc tù nhiªn vµ x· héi. ViÖc h×nh thµnh c¸c kü n¨ng sö dông TiÕng viÖt muèn cã hiÖu qu¶ cao ph¶i ®­îc thùc hiÖn kh«ng chØ ë bµi häc TiÕng viÖt mµ cßn cã ë nh÷ng bµi häc thuéc nh÷ng m«n häc kh¸c nh­ néi dung d¹ng tõ trong ph©n m«n tËp ®äc (tÝch hîp ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u) dïng tõ ®Æt c©u. TËp ®äc: LuyÖn ®äc lµ kü n¨ng trung t©m (luyÖn ®äc thµnh tiÕng vµ ®äc hiÓu) cã kÕt hîp «n luyÖn ©m vÇn, nghe, nãi, vèn tõ… Trong c¸c bµi chÝnh t¶ kÕt hîp cho häc sinh lµm quen víi dÊu c©u; c¸c bµi kÓ chuyÖn: LuyÖn kÓ kÕt hîp víi luyÖn nghe, nãi… C¸c ph©n m«n nh­ tËp ®äc, chÝnh t¶, tËp viÕt, kÓ chuyÖn tËp hîp quanh trôc chñ ®iÓm vµ c¸c bµi ®äc. II - Thùc nghiÖm: 1/ Môc ®Ých thùc nghiÖm: Chóng t«i tæ chøc thùc nghiÖm b»ng c¸ch ®­a ra mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt cña m×nh mét bµi häc cô thÓ vµ tæ chøc d¹y ë TiÓu häc nh»m ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña c¸c biÖn ph¸p ®· ®­îc ®Ò xuÊt ë trong luËn v¨n. 2/ §èi t­îng ®Þa bµn thêi gian thùc nghiÖm: Chóng t«i tæ chøc thùc nghiÖm vµo tuÇn 11, bµi c©y xoµi cña «ng em. Líp 2 tr­êng TiÓu häc Ch©u Kim - QuÕ Phong - NghÖ an (N¬i chóng t«i ®ang c«ng t¸c). 3/ Néi dung thùc nghiÖm: - So¹n gi¸o ¸n - TiÕn hµnh d¹y thùc nghiÖm - Bµi d¹y: C©y xoµi cña «ng em - PhiÕu ®¸nh gi¸ tiÕt d¹y (1 tiÕt) Do ban gi¸m kh¶o ®¸nh gi¸ (theo thang ®iÓm 20/20) 4/ KÕt qu¶ thùc nghiÖm: §iÓm Líp 9 - 10 7 - 8 5 - 6 £ 5 Thùc nghiÖm líp 2A 25 HS 6 (24%) 9 (38%) 8 (32%) 2 (6%) §èi chøng líp 2B 25 häc sinh 4 (16) 7 (28%) 9 (36) 5 (20%) Sau khi kiÓm tra kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ë líp thùc nghiÖm vµ líp ®èi chøng ë trªn chóng t«i nhËn thÊy: + ë líp ®èi chøng: Ho¹t ®éng chÝnh lµ gi¸o viªn truyÒn thô tri thøc vµ ®­a ra mét hÖ thèng c¸c c©u hái yªu cÇu häc sinh ®­a vµo ng÷ liÖu vµ kÕt qu¶ ph©n tÝch cña s¸ch gi¸o khoa ®Ó tr¶ lêi. V× vËy häc sinh tham gia ho¹t ®éng häc tËp mét c¸ch thô ®éng, m¸y mãc vµ chØ tËp trung vµo nhãm häc sinh kh¸ giái vµ rÌn luyÖn kü n¨ng ®äc cho häc sinh cßn h¹n chÕ nªn hiÖu qu¶ ®äc ch­a cao + ë líp thùc nghiÖm: Møc ®é ho¹t ®éng tÝch cùc cña häc sinh trong giê häc ®­îc biÓu hiÖn kh¸ râ rµng. B»ng viÖc sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p vµ h×nh thøc tæ chøc líp häc linh ho¹t lÊy häc sinh lµm trung t©m, trong giê häc hÇu hÕt häc sinh ®­îc tham gia qu¸ tr×nh chiÕm lÜnh tri thøc vµ rÌn luyÖn kü n¨ng. Häc sinh nhót nh¸t, häc sinh yÕu ®­îc chó ý mét c¸ch ®óng møc, khuyÕn khÝch, ®éng viªn kÞp thêi. V× vËy, kÕt qu¶ häc tËp, rÌn luyÖn ®­îc n©ng cao. Trong giê thùc nghiÖm kh«ng cã hiÖn t­îng lµm viÖc riªng c¸c em ®Òu bÞ cuèn hót vµo c¸c ho¹t ®éng häc tËp. Qua ®ã chóng ta thÊy râ sù kh¸c biÖt gi÷a hai líp thùc nghiÖm vµ ®èi chøng. Gi¸o ¸n d¹y thùc nghiÖm trªn líp: Bµi: C©y xoµi cña «ng em I - Môc tiªu: 1/ RÌn kü n¨ng ®äc thµnh tiÕng: - §äc tr¬n toµn bµi: BiÕt ng¾t nghØ h¬i ®óng sau c¸c dÊu c©u, gi÷a c¸c côm tõ dµi. - BiÕt ®äc bµi v¨n víi giäng nhÑ nhµng t×nh c¶m. 2/ RÌn kü n¨ng ®äc - hiÓu: - N¾m ®­îc nghÜa cña c¸c tõ míi: LÉm chÉm, ®u ®­a, ®Ëm ®µ, tr¶y. - HiÓu néi dung bµi: Miªu t¶ c©y xoµi «ng trång vµ t×nh c¶m th­¬ng nhí, biÕt ¬n cña hai mÑ con b¹n nhá víi ng­êi «ng ®· mÊt. II - §å dïng d¹y - häc: - Tranh minh ho¹ bµi ®äc trong s¸ch gi¸o khoa, ¶nh vÒ c©y xoµi qu¶ xoµi. - B¶ng phô viÕt s½n nh÷ng c©u cÇn h­íng dÉn ®äc. III - C¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh A - KiÓm tra bµi cò: - Gäi 3 häc sinh lªn b¶ng ®äc bµi “bµ ch¸u” - Gäi lÇn l­ît 3 häc sinh lªn ®äc bµi,. tr¶ lêi c©u hái. - Líp theo dâi nhËn xÐt - §o¹n 1, 2: Gäi 1 häc sinh ®äc - Häc sinh 1 lªn b¶ng ®äc bµi - Hái: Sau khi bµ mÊt cuéc sèng cña hai anh em nh­ thÕ nµo? - Sau khi bµ mÊt, hai anh em sèng giµu sang vµ sung s­íng - Gi¸o viªn nhËn xÐt: - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt b¹n - §o¹n 3, 4 gäi 1 häc sinh ®äc - Häc sinh 2 ®äc ®o¹n 3, 4 - Hái: V× sao hai anh em ®· trë nªn giµu cã mµ kh«ng thÊy vui s­íng? - Hai anh em ®· trë nªn giµu cã nh÷ng kh«ng c¶m thÊy vui s­íng v× thiÕu v¾ng bµ “vµng b¹c ch©u b¸u kh«ng thay ®­îc t×nh th­¬ng Êm ¸p cña bµ” - Gi¸o viªn nhËn xÐt - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt b¹n - Gäi 1 häc sinh ®äc toµn bµi - Häc sinh 3 ®äc toµn bµi Hái: C©u chuyÖn khuyÕn chóng ta ®iÒu g×? - T×nh c¶m lµ thø cña c¶i quý nhÊt Gi¸o viªn nhËn xÐt ghi ®iÓm cho häc sinh B - Bµi míi: 1/ Giíi thiÖu bµi: - Yªu cÇu häc sinh quan s¸t trong SGK - Häc sinh quan s¸t tranh Hái bøc tranh vÏ g×? - Bøc tranh vÏ c©y xoµi vµ hai mÑ con b¹n nhá. - Gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ qu¶ xoµi thËt vµ nãi: Xoµi lµ mét lo¹i hoa qu¶ rÊt th¬m vµ ngon. Nh­ng mçi c©y xoµi l¹i cã ®Æc ®iÓm vµ ý nghÜa kh¸c nhau. Chóng ta còng häc bµi “C©y xoµi cña «ng em” ®Ó hiÓu thªm vÒ ®iÒu nµy. - Ghi tªn bµi lªn b¶ng - 3 häc sinh ®äc lªn bµi 2/ LuyÖn ®äc: 2.1/ §äc mÉu: - Gi¸o viªn: Bµi nµy c¸c em cÇn ®äc víi giäng t¶ vµ kÓ nhÑ nhµng, chËm t×nh c¶m. - C¸c em theo dâi c« ®äc bµi - Gi¸o viªn ®äc mÉu 1 lÇn - Theo dâi gi¸o viªn ®äc bµi 2.2/ Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh luyÖn ®äc, kÕt hîp gi¶i nghÜa tõ a/ §äc tõng c©u: - Mçi em ®äc mét c©u, b¹n bµo ®äc ®Çu tiªn ph¶i ®äc c¶ tªn bµi. - Häc sinh tiÕp nèi nhau ®äc tõng c©u ®Õn hÕt bµi - Hái: Trong khi ®äc bµi ai ph¸t hiÖn ®­îc b¹n nµo cßn ®äc sai ë nh÷ng tõ nµo (Hay b¹n nµo cßn khã ph¸t ©m ë nh÷ng tõ nµo) - LÉm chÉm, në tr¾ng cµnh, lóc lØu, xoµi, th¬m dÞa dµng, ®Ëm ®µ, ®Ñp, tr¶y, x«i nÕp h­¬ng. - Gi¸o viªn ghi nh÷ng tõ khã lªn b¶ng - Gi¸o viªn ®äc mÉu nh÷ng tõ khã råi gäi 1 sè em luyÖn ®äc. - Häc sinh yÕu luyÖn ph¸t ©m: C¸ nh©n líp ®äc nhÉm - ®äc ®ång thanh. - Qua phÇn luyÖn ®äc tõng cÇu c¸c em ®· ®äc vµ ph¸t ©m tõ khã rÊt tèt. B©y giê ta chuyÓn sang phÇn luyÖn ®äc ®o¹n. b/ §äc tõng ®o¹n tr­íc líp: - Bµi nµy ®­îc chia lµm 3 ®o¹n: - §o¹n 1 tõ ®Çu ®Õn bay lªn bµn thê «ng - §o¹n 2 tõ xoµi thanh c¶ ®Õn mµu s¾c ®Ñp, qu¶ l¹i to. - §o¹n 3 lµ phÇn cßn l¹i + Gi¸o viªn giíi thiÖu c¸c c©u cÇn luyÖn ®äc (®· chÐp s½n trªn b¶ng phô) yªu cÇu häc sinh t×m c¸ch ®äc. - T×m c¸ch ®äc vµ luyÖn ®äc c¸c c©u: Mïa xoµi nµo / mÑ em còng chän nh÷ng qu¶ chÝn vµng / vµ to nhÊt bµy lªn bµn thê «ng // - ¡n qu¶ xoµi c¸t chÝn tr¶y tõ c©y qu¶ «ng em trång, kÏm víi x«i nÕp h­¬ng / th× ®èi víi em / kh«ng thø quµ g× ngon b»ng // - NhÊn giäng ë c¸c tõ ®­îc g¹ch ch©n vµ tõ: LÉm chÉm në tr¾ng cµnh, qu¶ to, ®u ®­a, cµng nhí «ng, dÞu dµng, ®Ëm ®µ, ®Ñp to. B©y giê c¸c em h·y chó ý vµo bµi theo dâi b¹n ®äc. 3 häc sinh tiÕp nèi nhau ®äc 3 ®o¹n. Häc sinh c¶ líp nghe theo dâi ®Ó nhËn xÐt c¸ch ®äc cña b¹n. Gäi häc sinh ®äc c¸c tõ chó gi¶i trong SGK - Häc sinh ®äc: LÉm chÉm: D¸ng trÎ b­íc ®i ch­a v÷ng. + §u ®­a: §­a qua ®­a l¹i nhÑ nhµng + §Ëm ®µ: Cã vÞ ngät ®Ëm + Tr¶y: B¸i Gi¶i nghÜa thªm: + Xoµi c¸t: Tªn mét lo¹i xoµi rÊt th¬n non, ngät. + X«i nÕp h­¬ng: X«i nÊu tõ 1 lo¹i g¹o rÊt th¬m. c/ §äc tõng ®o¹n trong nhãm: Mçi nhãm 3 häc sinh yªu cÇu c¸c em theo dâi b¹n ®äc råi nhËn xÐt - Gi¸o viªn theo dâi c¸c nhãm ®äc. Häc sinh luyÖn ®äc theo nhãm 3 ng­êi trong nhãm nhËn xÐt lÉn nhau (Mçi em ®äc 1 ®o¹n lu©n phiªn ®Ó em nµo còng ®­îc ®äc c¶ 3 ®o¹n) d/ Thi ®äc gi÷a c¸c nhãm cho c¸c nhãm thi ®äc ®ång thanh ®äc c¸ nh©n. C¸c nhãm cö c¸ nh©n thi ®äc c¸ nh©n. C¸c nhãm thi ®äc tiÕp nèi, ®äc ®ång thanh ®o¹n 2 vµ ®o¹n 3. - Líp nhËn xÐt - b×nh chän b¹n ®äc ®óng, ®äc hay nhÊt Qua 3 b¹n vµ 3 nhãm thi ®äc c« thÊy nhãm nµo còng ®äc to, râ rµng, ng¾t nghØ h¬i ®óng. C« ghi mçi c¸ nh©n trong nhãm mét b«ng hoa ®iÓm m­êi e/ C¶ líp ®äc ®ång thanh Líp ®äc ®ång thanh c¶ bµi Qua phÇn luyÖn ®äc c« thÊy líp ta b¹n nµo còng ®äc rÊt tèt. BiÕt ng¾t nghØ ®óng chç. §Ó biÕt lo¹i xoµi nµy cã ®Æc ®iÓm g× t×nh c¶m th­¬ng yªu, lßng biÕt ¬n cña hai mÑ con b¹n nhá ®èi víi ng­êi «ng ®· mÊt nh­ thÕ nµo ta chuyÓn sang phÇn t×m hiÓu bµi. 3/ H­íng dÉn t×m hiÓu bµi - Gäi häc sinh ®äc ®o¹n 1 1 häc sinh ®äc Hái: C©y xoµi «ng trång thuéc lo¹i xoµi g×? - Xoµi c¸t H: Nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh nµo cho thÊy c©y xoµi cÊt rÊt ®Ñp? - Hoa në tr¾ng cµnh, tõng chïm qu¶ to ®u ®­a theo giã Gäi 1 häc sinh ®äc thµnh tiÕng ®o¹n 2 - Häc sinh ®äc ®o¹n 2 H: Qu¶ xoµi c¸t chÝn cã mïi vÞ, mµu s¾c nh­ thÕ nµo? - Häc sinh ®äc thÇm ®o¹n 1 - Cã mïi th¬m dÞu dµng, vÞ ngät ®Ëm ®µ, mµu s¾c vµng ®Ñp H: T¹i sao mïa xoµi nµo mÑ còng chän nh÷ng qu¶ xoµi ngon nhÊt bµy lªn bµn th¬ «ng? - §Ó t­ëng nhí, biÕt ¬n «ng ®· trång c©y cho con ch¸u cã qu¶ ¨n. Hái: V× sao nh×n c©y xoµi b¹n nhá l¹i cµng nhí «ng? - V× «ng ®· mÊt - Gäi häc sinh ®äc ®o¹n 3 - Häc sinh ®äc ®o¹n 3 H: T¹i sao b¹n nhá cho r»ng qu¶ xoµi c¸t nhµ m×nh lµ thø quµ ngon nhÊt? - V× xoµi c¸t rÊt th¬m ngon b¹n ®· ¨n tõ nhá, c©y xoµi l¹i g¾n víi kû niÖm vÒ ng­êi «ng ®· mÊt 4/ LuyÖn ®äc l¹i: Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh th× ®äc l¹i tõng ®o¹n, c¶ bµi - Häc sinh thi ®äc c¸ nh©n - Líp nhËn xÐt - Gi¸o viªn nhËn xÐt ghi ®iÓm Gi¶i nghÜa thªm: + Xoµi c¸t: Tªn mét lo¹i xoµi rÊt th¬n non, ngät. + X«i nÕp h­¬ng: X«i nÊu tõ 1 lo¹i g¹o rÊt th¬m. c/ §äc tõng ®o¹n trong nhãm: Mçi nhãm 3 häc sinh yªu cÇu c¸c em theo dâi b¹n ®äc råi nhËn xÐt - Gi¸o viªn theo dâi c¸c nhãm ®äc. Häc sinh luyÖn ®äc theo nhãm 3 ng­êi trong nhãm nhËn xÐt lÉn nhau (Mçi em ®äc 1 ®o¹n lu©n phiªn ®Ó em nµo còng ®­îc ®äc c¶ 3 ®o¹n) 5/ Cñng cè dÆn dß H: Bµi v¨n nãi lªn ®iÒu g×? T×nh c¶m th­¬ng nhí cña hai mÑ con ®èi víi ng­êi «ng ®· mÊt H: Qua bµi v¨n nµy con häc tËp ®­îc ®iÒu g×? Ph¶i lu«n nhí vµ biÕt ¬n nh÷ng ng­êi ®· mang l¹i cho m×nh nh÷ng ®iÒu tèt lµnh. + Häc sinh lµm vµo phiÕu bµi tËp. Gi¸o viªn thu chÊm - ch÷a bµi. NhËn xÐt tiÕt häc. Qua tiÕt häc c« thÊy c¸c em häc bµi rÊt tèt. §a sè c¸c em chó ý vµ cã ý thøc x©y dùng bµi. DÆn dß: - VÒ nhµ c¸c em ®äc l¹i bµi nµy - Vµ chuÈn bÞ bµi sau: §i chî Tr­êng tiÓu häc Kim ch©u - quÕ phong - nghÖ an Hä vµ tªn: Líp: 2A PhiÕu bµi tËp Bµi 1: §äc vµ ph¸t hiÖn c¸ch ng¾t, nghØ trang c¸c c©u v¨n sau: - ¤ng em trång c©y xoµi c¸t nµy tr­íc s©n khi em cßn ®i lÉm chÉm. - ¡n qu¶ xoµi c¸t chÝn, tr¶y tõ c©y cña «ng em trång. KÌm víi x«i nÕp h­¬ng, th× ®èi víi em kh«ng thø qu¶ g× ngon b»ng. Bµi 2: H·y ®¸nh dÊu x vµo – tr­íc ý kiÕn em cho lµ ®óng 2.1/ T¹i sao mÑ l¹i chän nh÷ng qu¶ xoµi ngon nhÊt bµy lªn bµn thê «ng – V× lóc cßn sèng «ng rÊt thÝch ¨n xoµi – §Ó t­ëng nhí ®Õn «ng, biÕt ¬n «ng – V× qu¶ xoµi to vµ tr«ng rÊt ®Ñp 2.2/ Qu¶ xoµi c¸t chÝn cã mïi, vÞ, mµu s¾c nh­ thÕ nµo? – Mïi th¬m dÞu dµng – Mµu xanh da xï x× – VÞ ngät ®Ëm ®µ – Mïi h¨ng h¾c g©y c¶m gi¸c khã chÞu – Mµu s¾c ®Ñp qu¶ l¹i to. §¸p ¸n bµi tËp Bµi 1: §äc vµ ph¸t hiÖn c¸ch ng¾t, nghØ trong c¸c c©u sau: - ¤ng em trång c©y xoµi cai nµy tr­íc s©n / khi em cßn ®i lÉm chÉm. - ¡n qu¶ xoµi c¸t chÝn tr¶y tõ c©y cña «ng em trång / kÌm víi x«i nÕp h­¬ng, / th× ®èi víi em / kh«ng thø quµ g× ngßn b»ng // . C©u 2: H·y ®¸nh dÊu x vµo • tr­íc ý kiÕn em cho lµ ®óng 2.1/ T¹i sao mÑ l¹i chän nh÷ng qu¶ xoµi ngon nhÊt bµy lªn bµn thê «ng? – V× lóc cßn sèng «ng rÊt thÝch ¨n xoµi x – §Ó t­ëng nhí ®Õn «ng, biÕt ¬n «ng – V× qu¶ xoµi to vµ tr«ng rÊt ®Ñp 2.2/ Qu¶ xoµi c¸t chÝn cã mïi, vÞ, mµu s¾c nh­ thÕ nµo? x – Mïi th¬m dÞu dµng x – Mµu xanh da xï x× – VÞ ngät ®Ëm ®µ – Mïi h¨ng h¾c g©y c¶m gi¸c khã chÞu x – Mµu s¾c ®Ñp qu¶ l¹i to. PhÇn kÕt luËn 1/ §iÓm l¹i nh÷ng néi dung chÝnh cña ®Ò tµi: Trªn ®©y trong 2 ch­¬ng cña LuËn v¨n chóng t«i ®· nªu nh÷ng c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi. Chóng t«i ®· ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m rÌn luyÖn kü n¨ng ®äc cho häc sinh líp 2 vµ ®· tæ chøc d¹y thùc nghiÖm ®Ó b­íc ®Çu ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña nh÷ng biÖn ph¸p ®ã. §Æc biÖt lµ qua mét thêi gian ®i s©u t×m hiÓu nh÷ng khã kh¨n sai sãt trong viÖc d¹y tËp ®äc ë líp 2 ch­¬ng tr×nh míi. T«i thÊy r»ng: Lµ ng­êi gi¸o viªn ph¶i lu«n lu«n trau dåi kinh nghiÖm ®Ó n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi häc trong thêi kú ®æi míi. Mçi ng­êi gi¸o viªn chØ lµ ng­êi h­íng dÉn häc sinh tù ho¹t ®éng ph¸t hiÖn vµ chiÕm lÜnh tri thøc míi, h×nh thµnh cho mçi c¸ nh©n häc sinh. V× vËy gi¸o viªn ph¶i nghiªn cøu kü bµi d¹y, x¸c ®Þnh râ c¸c kü n¨ng träng t©m cña mçi bµi häc, môc tiªu cÇn ®¹t cña mçi bµi tËp ®äc. - RÌn kü n¨ng ®äc cho häc sinh ph¶i biÕt kÕt hîp víi nhiÒu h×nh thøc tæ chøc d¹y häc. - Qu¸ tr×nh d¹y häc theo ph­¬ng ph¸p míi sÏ huy ®éng tèi ®a, tæng hoµ c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®· cã ®Ò h­íng ®Õn tÝch cùc ho¸ c¸c ho¹t ®éng cña häc sinh trong viÖc häc tËp ®äc. - Sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc kh¸c nhau ë tr­êng ë líp ®óng lóc ®Ó häc sinh ®äc ®óng, ®äc hiÓu néi dung. - Sö dông c¸c h×nh thøc tæ chøc líp häc, c¸ nh©n theo nhãm, theo líp. Gi¸o viªn nµy chØ ®ãng vai trß cè vÊn, h­íng dÉn cho häc sinh thùc hiÖn råi khuyÕn khÝch ho¹t ®éng trao ®æi qua l¹i, trùc tiÕp gi÷a häc sinh vµ vËt liÖu tËp nh­ hiÓu ®Ó g¹ch nhÞp lªn b¶ng phô, trªn phiÕu bµi tËp, hiÓu ®Ó ®iÒn ®óng vµo phiÕu bµi tËp tr¾c nghiÖm, hiÓu ®Ó ®äc ®óng, ®äc nhanh, ®äc ng¾t giäng ®óng. B»ng nhiÒu h×nh thøc tæ chøc trªn th× sÏ ®¹t ®­îc môc tiªu mµ m×nh mong muèn. §¸p øng nhu cÇu rÌn luyÖn kü n¨ng ®äc - nghe - nãi - viÕt. Tõ ®ã dÔ dµng nhËn biÕt vµ th¸o gì ®­îc nh÷ng b¨n kho¨n trong d¹y häc. L­u ý: - Khi d¹y tËp ®äc chóng ta cÇn h­íng cho c¸c em nh÷ng kü n¨ng, nh÷ng hiÓu biÕt gÇn gòi nhÊt trong kinh nghiÖm trong vèn sèng cña c¸c em. Tõ ®ã n©ng dÇn lªn kü n¨ng giao tiÕp h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi míi. - RÌn luyÖn cho häc sinh kh¶ n¨ng ®äc thÓ hiÖn b»ng giäng ®iÖu cña riªng m×nh, lµm sao cho ng­êi nghe hiÓu ®­îc ý v¨n b¶n ®­îc ®äc. - Th­êng xuyªn rÌn kü n¨ng ®äc ®óng ®Ó tr¸nh ®­îc sù ph¸t ©m sai theo vïng miÒn. - ViÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p míi ®Ó d¹y 4 kü n¨ng (nghe - nãi - ®äc - viÕt) nh»m ®¸p øng ®­îc nhu cÇu nhËn thøc cña thÕ hÖ trÎ ngµy nµy ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng nÐt ®æi míi t­ duy, nªn mçi gi¸o viªn chóng ta ph¶i ®æi míi c¸ch d¹y lµ mét ®iÒu tÊt yÕu. KÕt qu¶ thùc nghiÖm ban ®Çu cho thÊy nh÷ng biÖn ph¸p chóng t«i ®Ò xuÊt ®· cã tÝnh kh¶ thi. Tuy nhiªn ë quy m« nhá hÑp (ë ®¬n vÞ tr­êng miÒn nói) nÕu ®­îc phæ biÕn trªn diÖn réng hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc nh­ mong muèn. §©y chÝnh lµ dÊu hiÖu ph¸t triÓn tèt cña viÖc d¹y tËp ®äc nãi riªng. TiÕng viÖt nãi chung vµ m«n häc nµy còng chÝnh lµ bµn ®¹p m¹nh mÏ cho viÖc häc c¸c m«n häc kh¸c. §¸p øng ®­îc nguyÖn väng vµ nhu cÇu ph¸t triÓn cña sù nghiÖp gi¸o dôc n­íc nhµ. 2/ §Ò xuÊt: - Gi¸o viªn ph¶i lu«n häc hái, cã c¸c líp häc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô. - C¸c cÊp qu¶n lý tæ chøc cho c¸c líp chuyªn ®Ò båi d­ìng gi¸o viªn nªn cho gi¸o viªn mét kho¶ng tù do kh«ng tËp khu«n m¸y mãc. - Lu«n tæ chøc c¸c cuéc nãi chuyÖn chuyªn ®Ò khi cã mét ph¸t hiÖn vÒ c¸ch d¹y hay h¬n, s¸ng t¹o h¬n cña mét thµnh viªn nµo ®ã. - T¨ng c­êng khuyÕn khÝch c¸c s¸ng kiÕn kinh nghiÖm cÊp tr­êng, huyÖn triÓn khai vµo thùc tÕ d¹y häc. - Lu«n chó träng ®Õn viÖc rÌn luyÖn kü n¨ng lµ hµng ®Çu chø kh«ng ®­îc ¸p ®Æt kiÕn thøc lªn tr­íc tõ ®ã n¾m ®­îc c¸c kü n¨ng th× dÔ dµng ®i ®Õn kiÕn thøc. HiÓu vµ c¶m thô ®­îc c¸i mµ c¸c em ch­a cã, c¸i mµ c¸c em cÇn t×m tßi ®Ó thùc hµnh trong øng xö, giao tiÕp ngoµi x· héi. + Sau mét thêi gian suy nghÜa miÖt mµi t×m hiÓu ®Õn h«m nay chóng t«i ®· hoµn thµnh ®Ò tµi mang tªn rÌn kü n¨ng ®äc cho häc sinh líp 2. §Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy t«i cã nhiÒu cè g¾ng song do tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ, thêi giµn cßn h¹n hÑp, cho nªn ch¾c ch¾n trong kh«ng khæ cña ®Ò tµi nµy kh«ng tr¸nh khái ®­îc nh÷ng sai sãt t«i rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý vµ x©y dùng cña c¸c thÇy c« gi¸o, b¹n bÌ ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi ®­îc hoµn thiÖn vµ vËn dông vµo thùc tÕ d¹y - häc. Tµi liÖu tham kh¶o ------------------------- 1/ S¸ch gi¸o khoa TiÕng viÖt 2 (2 tËp) T¸c gi¶: NguyÔn Minh ThuyÕt - NguyÔn ThÞ H¹nh - NguyÔn Tr¹i - TrÇn Hoµng Tuý - TrÇn M¹nh H­ëng - Lª Ph­¬ng Nga. 2/ S¸ch gi¸o viªn TiÕng viÖt 2 (tËp 1) T¸c gi¶: NguyÔn Minh ThuyÕt - TrÇn M¹nh H­ëng - Lª Ph­¬ng Nga - TrÇn Hoµng Tuý. 3/ ThiÕt kÕ bµi gi¶ng TiÕng viÖt 2 (tËp 1) T¸c gi¶: NguyÔn Tr¹i - Lª ThÞ Thu HuyÒn - Ph¹m ThÞ Thu Hµ. 4/ D¹y häc tËp ®äc ë TiÓu häc T¸c gi¶: Lª Ph­¬ng Nga 5/ Ph­¬ng ph¸p d¹y häc TiÕng viÖt TiÓu häc 2 T¸c gi¶: Lª Ph­¬ng Nga - NguyÔn TrÝ 6/ Ph­¬ng ph¸p d¹y häc TiÕng viÖt 1 T¸c gi¶: Lª Ph­¬ng Nga - Lª A - Lª H÷u TÜnh - §ç Xu©n Th¶o §Æng Kim Nga. 7/ Hái ®¸p vÒ ph­¬ng ph¸p d¹y häc tËp ®äc ë TiÓu häc. T¸c gi¶: Lª Ph­¬ng Nga 8/ Tµi liÖu båi d­ìng th­êng xuyªn cho gi¸o viªn TiÓu