Rèn luyện kĩ năng sửa lỗi diễn đạt thường gặp trong viết văn và giao tiếp hằng ngày

A §Æt vÊn ®Ò Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y bé m«n ng÷ v¨n t«i nhËn thÊy,c¸c k× thi lªn líp hay chuyÓn cÊp ®Òu thi hai m«n v¨n to¸n. ThÕ nh­ng mét thùc tr¹ng hiÖn nay häc sinh l¹i rÊt ng¹i häc m«n ng÷ v¨n. V× vËy kÜ n¨ng viÕt bµi cña häc sinh rÊt kÐm . Nguyªn nh©n do nhiÒu yÕu tè nh­ng cã mét ®iÒu cÇn ph¶i bµn ®Õn lµ viÖc m¾c mét sè lçi diÔn ®¹t rÊt phæ biÕn ë mét sè bµi lµm cña häc sinh. Lµm cho bµi v¨n rêi r¹c thiÕu sù liªn kÕt gi÷a c¸c c©u c¸c ý. Mét sè lçi dïng tõ dÉn ®Õn hiÓu sai nghÜa c©u v¨n . Mét sè em kh«ng n¾m ®­îc nghÜa cña tõ dÉn ®Õn dïng sai tõ lµm cho c©u v¨n tèi nghÜa.lçi sai vÒ ng÷ ph¸p , vÒ kiÕn thøc, vÒ chÝnh t¶… Tõ thùc tÕ trªn t«i lµm chuyªn ®Ò “RÌn luyÖn kÜ n¨ng söa lçi diÔn ®¹t”th­êng gÆp trong viÕt v¨n vµ giao tiÕp h»ng ngµy. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong khi viÕt v¨n vµ giao tiÕp. B.Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p gi¶i quyÕt I. T×nh h×nh chung 1. VÒ s¸ch gi¸o khoa S¸ch gi¸o khoa biªn so¹n míi ®· chØnh söa cho phï hîp ®­a mét sè tiÕtch÷a lçi diÔn ®¹t ë líp 8,trau dåi vèn tõ ë líp 9 . ®Ó rÌn luyÖn kÜ n¨ng diÔn ®¹t cho häc sinh. 2.VÒ gi¸o viªn HÇu hÕt c¸c gi¸o viªn gi¶ng d¹y bé m«n ng÷ v¨n ®Òu say s­a t©m huyÕt víi nghÒ nghiÖp . gi¶ng d¹y nhiÖt t×nh, t×m tßi ®æi míi ph­¬ng ph¸p sao cho c¸c em tiÕp thu bµi cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn mét sè gi¸o viªn míi vµo nghÒ cßn thiÕu kinh nghiÖm, vèn sèng ch­a phong phó nªn còng h¹n chÕ trong kÜ n¨ng ch÷a lçi diÔn ®¹t cho c¸c em. Hay viÖc söa ch÷a lçi diÔn ®¹t kh«ng ®­îc lµm th­êng xuyªn trong tiÕt tr¶ bµi . c¸c em kh«ng ®­îc rót kinh nghiÖm vµ rót ra bµi häc cho m×nh nªn l¹i rÊt dÔ m¾c lçi vµo lÇn sau. 3. VÒ häc sinh Häc sinh ngµy nay vÉn cßn ch­a mÆn mµ víi m«n v¨n do nhiÒu nguyªn nh©n : gi¸o viªn ch­a g©y ®­îc høng thó cho HS hoÆc còng cã thÓ lµ m«n häc thuéc vµ ®ßi hái kÜ n¨ng nªn c¸c em kh«ng thÝch häc. ViÕt v¨n kÐm c¶ vÒ néi dung lÉn h×nh thøc ; néi dung s¬ sµi ,diÔn ®¹t yÕu : bÝ tõ lÆp tõ, dïng tõ tèi nghÜa, c©u v¨n dµi kh«ng biÕt sö dông dÊu c©u,sai ng÷ ph¸p, sai chÝnh t¶…V× vËy nªn kÕt qu¶ m«n v¨n th­êng thÊp. II, Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt. CÇn rÌn luyÖn kÜ n¨ng diÔn ®¹t cho c¸c em lµ rÊt cÇn thiÕt. Muèn ®¹t hiÖu qu¶ cao trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y thÇy vµ trß ph¶i n¾m ®­îc c¸c lçi th­êng m¾c ph¶i sau ®©y. Lçi dïng tõ Lçi ng÷ ph¸p Lçi sai vÒ kiÕn thøc Lçi sai vÒ chÝnh t¶ Lçi sai vÒ l« gÝc Gi¸o viªn ph¶i ph©n lo¹i c¸c lçi diÔn ®¹t,chØ ra nguyªn nh©n vµ c¸ch söa ®óng cho c¸c em. LuyÖn tËp cho c¸c em ch÷a lçi th­êng xuyªn vµo c¸c giê tr¶ bµi. III. Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh C¸c lçi diÔn ®¹t th­êng gÆp 1.Lçi vÒ dïng tõ a. Lçi lÆp tõ -§©y lµ hiÖn t­îng dïng ®i dïng l¹i mét tõ, g©y cho c©u v¨n lñng cñng nhµm ch¸n. -Nguyªn nh©n :Do bÝ tõ , dïng tõ kh«ng c©n nh¾c. *VÝ dô : TruyÖn d©n gian cã nhiÒu chi tiÕt t­ëng t­îng, k× ¶o nªn em rÊt thÝch ®äc truyÖn d©n gian. *Nguyªn nh©n : Ng­êi viÕt d· m¾c lçi lÆp tõ *C¸ch söa: Bá tõ “truyÖn d©n gian” thay b»ng “truyÖn nµy” *ChÐp l¹i c©u v¨n ®óng: “ Em rÊt thÝch ®äc truþªn d©n gian v× truyÖn nµy cã nhiÒu chi tiÕt t­ëng t­îng ,k× ¶o.” b.LÉn lén c¸c tõ gÇn ©m. §©y lµ hiÖn t­îng dïng tõ kh«ng phï hîp víi nghÜa cña c©u ,lµm cho c©u sai vÒ ý diÔn ®¹t * Nguyªn nh©n do c¸c tõ ®äc gÇn gièng nhau. *VÝ dô :¥ vïng nµy cã nhiÒu thñ tôc nh­ ma chay c­íi xin ®Òu lµm cç bµn linh ®×nh, èm kh«ng ®i viÖn mµ ë nhµ cóng b¸i. Ng­êi viÕt ®· dïng sai tõ “thñ tôc” do nhÇm lÉn víi tõ “ hñ tôc”. Söa l¹i: Thay tõ “thñ tôc” b»ng “hñ tôc” ChÐp l¹i: ¥ vïng nµy cã nhiÒu hñ tôc nh­ ma chay, c­íi xin ®Òu lµm cç bµn linh ®×nh, èm kh«ng ®i viÖn mµ ë nhµ cóng b¸i. c.Lçi dïng tõ kh«ng ®óng nghÜa HiÖn t­îng dïng tõ kh«ng phï hîp víi nghÜa cña tõ. Nguyªn nh©n : Do ng­êi viÕt n¨m nghÜa cña tõ kh«ng ch¾c ch¾n. VÝ dô : Trong cuéc häp líp tÊt c¶ c¸c b¹n häc sinh nhÊt trÝ ®Ò b¹t b¹n Hïng lµm líp tr­ëng. Ng­êi viÕt ®· dïng sai tõ “®Ò b¹t” Söa l¹i: Thay tõ “ ®Ò b¹t” b»ng tõ “bÇu cö” hoÆc “bÇu” d. Bµi tËp vËn dông * Bµi 1.X¸c ®Þnh lçi sai vµ söa l¹i cho ®óng. a. Sau khi nghe c« gi¸o kÓ c©u chuyÖn Êy, chóng t«i ai còng thÝch nh©n vËt trong c©u chuyÖn nµy v× nh÷ng nh©n vËt Êy ®Òu lµ nh÷ng nh©n vËt cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt ®Ñp. Lçi sai : LÆp tõ “nh©n vËt” vµ “c©u chuyÖn” Söa l¹i :Sau khi nghe c« gi¸o kÓ c©u chuyÖn , chóng t«i ai còng thÝch nh©n vËt trong c©u chuyÖn nµy v× hä ®Òu lµ nh÷ng ng­êi cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt ®Ñp. b. TiÕng Viªt cã kh¶ n¨ng diÔn t¶ linh ®éng mäi tr¹ng th¸i cña con ng­êi. Lçi sai :Dïng nhÇm tõ “linh ®éng” Söa l¹i :TiÕng ViÖt cã kh¶ n¨ng diÔn t¶ sinh ®éng mäi tr¹ng th¸iv cña con ng­êi. c. Qu¸ tr×nh v­ît nói cao còng lµ qu¸ tr×nh con ng­êi tr­ëng thµnh lín lªn. Lçi sai: dïng nhÇm tõ “còng lµ”vµ thõa tõ “lín lªn” Söa l¹i: Qu¸ tr×nh v­ît nói cao còng nh­ qu¸ tr×nh con ng­êi tr­ëng thµnh . d. Chóng ta cã nhiÖm vô gi÷ g×n nh÷ng c¸i tinh tó cña v¨n ho¸ d©n téc. Lçi sai: Dïng nhÇm tõ “ tinh tó” Söa l¹i : chóng ta cã nhiÖm vô gi÷ g×n nh÷ng c¸i tinh hoa cña v¨n ho¸ d©n téc. e. Lµm sai cÇn thùc thµ nhËn lçi kh«ng bao biÖn . Lçi sai: Dïng nhÇm tõ “thùc thùc”thay b»ng tõ “thËt thµ” Söa l¹i : Lµm sai cÇn thËt thµ nhËn lçi kh«ng bao biÖn. g. Anh em c«ng nh©n ®· nhËn ®Çy ®ñ tiÒn bï lao cña mÊy ngµy lµm thªm ca. Lçi sai: Dïng nhÇm tõ “bï lao” thay b»ng “thï lao” Söa l¹i:Anh em c«ng nh©n ®· nhËn ®Çy ®ñ tiÒn thï lao cña mÊy ngµy lµm thªm ca. h. Mét kÜ s­ ng­êi Nga lµ cha ruét cña sóng AK. Lçi sai : dïng nhÇm tõ “cha ruét” thay b»ng tõ “cha ®Î” Söa l¹i: Mét kÜ s­ ng­êi Nga lµ cha ®Î cña sóng AK. i.¥ ®©y cã nhiÒu chç ®Ó ®ãn tiÕp kh¸ch ngo¹i lai ®Õn. Lçi sai: dïng thõa tõ “®Õn” Söa l¹i : ¥ ®©y cã nhiÒu chç ®Ó ®ãn tiÕp kh¸ch ngo¹i lai. *Bµi 2. Ph©n biÖt c¸c tõ dÔ lÉn sau ®©y: bµng quan – bµng quang, chuyÖn – truyÖn, hiÖu qu¶- hËu qu¶, nguyªn thñ t­íng- cè thñ t­íng, phong thanh- phong phanh, v« gi¸- v« gi¸ trÞ. §©y lµ nh÷ng tõ gÇn ©m nªn HS rÊt dÔ nhÇm lÉn , cÇn ph¶i ph©n biÖt nh­ sau: Bµng quan lµ chØ c¸ch nh×n thê ¬ tr­íc cuéc ®êi, víi mäi ng­êi. VÝ dô: Anh Êy rÊt bµng quan tr­íc cuéc ®êi. -Bµng quang: lµ mét bé phËn trong c¬ thÓ (c¸i bãng ®¸i trong c¬ thÓ). §Æt c©u: Nã bÞ viªm bµng quang. b.ChuyÖn: lµ mét ®éng tõ , vÝ dô : trß chuyÖn, kÓ chuyÖn, nãi chuyÖn. -TruyÖn :lµ danh tõ chØ mét t¸c phÈm v¨n häc, vÝ dô:TruyÖn d©n gian, TruyÖn ng¾n, TruyÖn cæ tÝch, TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du… c.- HiÖu qu¶: chØ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cao (tèt). -HËu qu¶ : ChØ kÕt qu¶ xÊu. d. Nguyªn thñ t­íng: ChØ mét ng­êi ®· tõng lkµm chøc vô thñ t­íng, nay ®· nghØ. -Cè thñ t­íng: ChØ ng­êi thñ t­íng ®· qu¸ cè. e. Phong thanh: Lµ chØ ©m thanh nghe kh«ng râ. VÝ dô t«i nghe phong thanh nã ®ç vµo THPT víi sè ®iÓm rÊt cao. -Phonh phanh : chØ ¨n mÆc .VÝdô: h«m nay trêi rÐt nã ¨n mÆc rÊt phong phanh. g.V« gi¸: Cã gi¸ trÞ rÊt cao. VÝ dô : Bøc tranh nµy v« gi¸. V« gi¸ trÞ: lµ kh«ng cã gi¸ trÞ. 2.Lçi sai vÒ ng÷ ph¸p a. Lçi vÒ c©u C©u sai thiÕu c¸c bé phËn ( thiÕu chñ ng÷, thiÕu vÞ ng÷ , thiÕu c¶ chñ ng÷ vµ vÞ ng÷) Nguyªn nh©n do ng­êi viÕt lÇm t­ëng c©u ®· ®µy ®ñ thµnh phÇn. VÝ dô :Trong “ Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh” cña Ph¹m TiÕn DuËt ®· s¸ng t¹o mét h×nh ¶nh ®éc ®¸o nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh. -Lçi sai : ThiÕu chñ ng÷ C¸ch söa cã 3 c¸ch: C¸ch 1. Bá tõ “trong” C¸ch 2. Bá tõ “cña” thay b»ng dÊu phÈy C¸ch 3. Thªm tõ “ t¸c gi¶” ®øng tr­íc tõ “®·” ChÐp l¹i ®¸p ¸n ®óng: “ Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh” cña Ph¹m TiÕn DuËt /®· s¸ng CN mét h×nh ¶nh ®éc ®¸o nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh. VN b.Lçi sai vÒ dÊu c©u HiÖn t­îng : Do ng­êi viÕt kh«ng hiÓu ®­îc c«ng dông cña dÊu c©u. VÝ dô: Trªn m¸i tr­êng chim bå c©u gï thËt khÏvµ t«i võa nghe võa tù nhñ liÖu ng­êi ta cã b¾t c¶ chóng nã hãt b»ng tiÕng §øc kh«ng nhØ. Söa l¹i : Trªn m¸i tr­êng, chim bå c©u gï thËt khÏ vµ t«i võa nghe, võa tù nhñ: liÖu ng­êi ta cã b¾t c¶ chóng nã hãt b»ng tiÕng §øc kh«ng nhØ. 3. Lçi sai vÒ kiÕn thøc -HiÖn t­îng: Do ng­êi viÕt nhÇm lÉn gi÷a t¸c gi¶ nµy , nh©n vËt nµy víi t¸c gi¶ nh©n vËt kh¸c. HoÆc nhÇm lÉn gi÷a c¸c chi tiÕt t¸c phÈm nµy víi c¸c chi tiÕt cña t¸c phÈm kh¸c. VÝ dô : Nhµ v¨n Nam Cao ®· kh¾c ho¹ râ nÐt vÒ h×nh ¶nh ng­êi n«ng d©n nghÌo khæ bÞ x· héi thùc d©n phong kiÕn lµm bÇn cïng ho¸, ®ã lµ nh÷ng nh©n vËt ®iÓn h×nh nh­: l·o H¹c, ChÝ PhÌo, anh Pha, chÞ DËu, Binh T­. Lçi sai: Ng­êi viÕt ®· nhÇm lÉn nh©n vËt chÞ DËu (T¾t ®Ìn- Ng« TÊt Tè), nh©n vËt anh Pha ( B­íc ®­êng cïng- NguyÔn C«ng Hoan) vµo c¸c nh©n vËt cña nhµ v¨n Nam Cao. 4. Lçi sai vÒ chÝnh t¶ a.Nguyªn nh©n: HiÖn t­îng do ng­êi viÕt nhÇm lÉn c¸c phô ©m ®Çu vµ ng­êi viÕt kh«ng n¾m ch¾c ®­îc luËt chÝnh t¶. VÝ dô: Døt nêi, «ng n·o l¹i ®i, lµm nh­ bËn nhiÒu c«ng viÖc n¾m, còng nh­ mäi h«m viÖc ®Çu tiªn nµ «ng vµo phßng th«ng tin nghe ®äc b¸o. -Lçi sai chÝnh t¶: nêi, «ng n·o,n¾m, nµ Söa l¹i: Thay tõ “døt nêi” b»ng tõ “døt lêi” Thay tõ “«ng n·o” b»ng tõ “«ng l·o” Thay tõ “n¾m” b»ng tõ “l¾m” Thay tõ “nµ” b»ng tõ “lµ” -ChÐp l¹i ®¸p ¸n ®óng: Døt lêi , «ng l·o l¹i ®i, lµm nh­ bËn nhiÒu c«ng viÖc l¾m, còng nh­ mäi h«m viÖc ®Çu tiªn lµ «ng vµo phßng th«ng tin nghe ®äc b¸o. b.Bµi tËp *Bµi 1. ChØ ra lçi sai vÒ ng÷ ph¸p trong nh÷ng c©u v¨n sau, söa vµ chÐp l¹i cho ®óng( gi÷ nguyªn ý ban ®Çu). a. Trong t¸c phÈm “ Cè h­¬ng “ cña Lç TÊn ®· ph¶n ¸nh ®­îc sù chua xãt vÒ mét lµng quª vèn tõng t­¬i ®Ñp nay tµn t¹ vµ yÕu hÌn. b. Qua bµi th¬ “BÕp löa” cña B»ng ViÖt ®· cho ng­êi ®äc thÊy nh÷ng kØ niÖn ®Çy xóc ®éng vÒ t×nh bµ ch¸u. c. Trong bµi th¬ “¸nh tr¨ng” cña NguyÔn Duy ®· nh¾c nhë ng­êi ®äc th¸i ®é sèng ©n nghÜa thuû chung cïng qu¸ khø. d. Trong “B×a th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh”, cña Ph¹m TiÕn DuËt ®· s¸ng t¹o mét h×nh ¶nh ®éc ®¸o: nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh. Gîi ý: -Lçi cña c©u lµ thiÕu thµnh phÇn chñ ng÷ Nguyªn nh©n ng­êi viÕt ®· lÇm t­ëng tr¹ng ng÷ lµ chñ ng÷. -C¸c söa cã 3 c¸ch: +C¸ch1: Bá tõ trong hoÆc tõ qua ë ®Çu c©u +C¸ch 2. Bá tõ cña thªm dÊu phÈy +C¸ch 3. Thªm chñ ng÷( t¸c gi¶) vµo sau tr¹ng ng÷ VÝ dô c©u a: C¸ch1: bá tõ “trong” chÐp l¹i c©u v¨n ®óng: T¸c phÈm “Cè h­¬ng” cña Lç TÊn /®· ph¶n ¸nh ®­îc sù chua xãt vÒ mét CN VN lµng quª vèn tõng t­¬i ®Ñp nay tµn t¹ vµ yÕu hÌn. C¸ch 2: Bá tõ “cña” thªm dÊu phÈy Trong t¸c phÈm “Cè h­¬ng”/, Lç TÊn /®· ph¶n ¸nh ®­îc sù chua xãt vÒ mét TN CN VN lµng quª vèn tõng t­¬i ®Ñp nay tµn t¹ vµ yÕu hÌn. C¸ch3:Thªm “t¸c gi¶” sau tõ “Lç TÊn”tr­íc tõ “®·” ChÐp l¹i c©u v¨n ®óng: Trong t¸c phÈm “Cè h­¬ng cña Lç TÊn,t¸c gi¶ ®· ph¶n ¸nh ®­îc sù chua xãt TN CN VN vÒ mét lµng quª vèn tõng t­¬i ®Ñp nay tµn t¹ vµ yÕu hÌn. VN C©u sau lµm t­¬ng tù *Bµi 2. ChÐp l¹i nh÷ng c©u v¨n sau khi ®· söa nh÷ng lçi chÝnh t¶. Võa nóc Êy, t«i ®· ®Õn gÇn anh. Víi nßng mong nhí cña anh, tr¾c anh nghÜ r»ng con anh sÏ ch¹y s« vµo lßng anh, sÏ «m chÆt lÊy cæ anh. §i kh¾p ViÖt Nam, n¬i ®©u ta còng gÆp nh÷ng c©y chuèi th©n mÒm v­¬n nªn nh­ nh÷ng chô cét nh½n bãng to¶ ra vßm n¸ xanh m­ít tre rîp tõ v­ên t­îc ®Õn nói rõng. MÑ t«i võa kÐo tay t«i,soa ®Çu t«i hái, th× t«i oµ lªn khãc, råi cø thÕ løc lë. MÑ t«i còng xôt sïi theo. Gîi ý: a. lçi sai chÝnh t¶: nóc Êy, tr¾c anh nghÜ r»ng, nßng mong nhí, s« Söa l¹i: -Tõ “nóc Êy” söa l¹i lµ “lóc Êy” -Tõ “nßng mong nhí”söa l¹i “lßng mong nhí” -Tõ “tr¾c anh nghÜ r»ng” söa l¹i lµ “ch¾c anh nghÜ r»ng” -Tõ “S«” söa lai lµ “x«” ChÐp l¹i ®¸p ¸n ®óng: Võa lóc Êy, t«i ®Õn gÇn anh. Víi lßng mong nhí cña anh, ch¾c anh nghÜ r»ng con anh sÏ ch¹y x« vµo lßng anh, sÏ «m chÆt lÊy cæ anh. b. Lçi sai chÝnh t¶: v­¬n nªn, chô cét, t¸n n¸,tre rîp Söa l¹i: -Tõ “v­¬n nªn” söa l¹i lµ “v­¬n lªn” -Tõ “chô cét” söa l¹i lµ “trô cét” -Tõ “t¸n n¸” söa lai lµ “t¸n l¸” -Tõ “ tre rîp” söa l¹i lµ “che rîp” C. lçi sai:soa ®Çu, løc lë, xôt sïi Söa l¹i: -tõ “soa ®Çu” söa l¹i lµ “xoa ®Çu” -Tõ “løc lë” söa l¹i lµ “nøc në” -Tõ “xôt sïi” söa l¹i lµ “sôt sïi” Sau ®ã chÐp l¹i ®¸p ¸n ®óng *Bµi 3. H·y chØ ra lçi sai vµ söa l¹i cho ®óng ph¶i gi÷ nguyªn ý ban ®Çu: Khæ th¬ cuèi cïng trong bµi th¬ L­îm cña nhµ th¬ TÕ Hanh ®· gîi cho ng­êi ®äc bao nhiªu niªn t­ëng vµ c¶m sóc x©u s¾c. Trong ®o¹n chÝch “ChÞ em Thuý KiÒu”, NguyÔn Du ®· miªu t¶ vÎ ®Ñp cña Thuý V©n lµ vÎ ®Ñp “s¾c s¶o mÆn mµ”, “hoa ghen liÔu hên”. Víi truyÖn ng¾n “LÆng lÏ Sa Pa”cña Hå Ph­¬ng ®· kh¾c ho¹ nh©n vËt anh thanh liªn víi nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp : say mª tËn tuþ cã ch¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc ®­îc dao *gîi ý a.c©u v¨n trªn m¾c lçi sai vÒ kiÕn thøc ng÷ ph¸p vµ chÝnh t¶. *söa l¹i: -Lçi kiÕn thøc: nhµ th¬ TÕ Hanh söa l¹i Tè H÷u -Lçi sai chÝnh t¶: “Niªn t­ëng” söa l¹i “liªn t­ëng” + “ c¶m sóc” söa l¹i “c¶m xóc” + “x©u s¾c” söa l¹i “ s©u s¾c” -Lçi sai vÒ ng÷ ph¸p: thiÕu chñ ng÷ Söa l¹i: C¸ch1. bá tõ “cña” thªm dÊu phÈy C¸ch2. thªm tõ “t¸c gi¶” vµo tr­íc tõ “®·” ChÐp l¹i ®¸p ¸n ®óng: Khæ th¬ cuèi cïng trong bµi th¬ “L­îm”, nhµ th¬ Tè H÷u /®· gîi cho ng­êi ®äc bao nhiªu liªn t­ëng vµ c¶m xóc s©u s¾c. Sai vÒ kiÕn thøc: nhÇm lÉn gi÷a Thuý V©n vµ Thuý KiÒu Söa l¹i: thay “Thuý V©n” b»ng “Thuý KiÒu” Sai chÝnh t¶: “®o¹n chÝch” söa l¹i “®o¹n trÝch” ChÐp l¹i ®¸p ¸n ®óng: Trong ®o¹n trÝch “ChÞ em Thuý KiÒu”, NguyÔn Du ®· miªu t¶ vÎ ®Ñp cña Thuý KiÒu lµ vÎ ®Ñp “s¾c s¶o mÆn mµ”, “hoa ghen liÔu hên”. Lçi sai vÒ ng÷ ph¸p, kiÕn thøc vµ chÝnh t¶ -Lçi sai vÒ kiÕn thøc: Söa l¹i “ Hå Ph­¬ng”b»ng “Thµnh Long” -Lçi sai chÝnh t¶: Söa l¹i: tõ “thanh liªn” lµ “thanh niªn” -Tõ “ ch¸ch nhiÖm” lµ “tr¸ch nhiÖm” -Tõ “dao” lµ “giao” -lçi sai vÒ ng÷ ph¸p: Söa l¹i : -Bá tõ “víi” ChÐp l¹i ®¸p ¸n ®óng: -TruyÖn ng¾n “ LÆng lÏ Sa Pa” cña NguyÔn Thµnh Long/ ®· kh¾c ho¹ CN VN nh©n vËt anh thanh niªn víi phÈm chÊt tèt ®Ñp: say mª tËn tuþ cã ý thøc VN tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc ®­îc giao. 5. Lçi sai vÒ l« gÝc Nguyªn nh©n ng­êi viÕt kh«ng biÕt c¸ch lùa trän trËt tù tõ trong c©u. VÝ dô:Hä óp c¸i nãn lªn mÆt, n»m ngñ mét giÊc cho ®Õn chiÒu. C©u v¨n trªn sai vÒ l« gÝc, trËt tõ kh«ng theo ®óng tr×nh tù l« gÝc. C¸ch söa ®¶o trËt tù tõ trong c©u ChÐp l¹i c©u v¨n ®óng: Hä n»m xuèng ,óp c¸i nãn lªn mÆt, ngñ mét giÊc cho ®Õn chiÒu. *Bµi tËp §äc kÜ c¸c c©u v¨n d­íi ®©y chØ ra lçi sai , nªu nguyªn nh©n vµ c¸ch söa tèi ­u. §ît thi dua kÐo dµi hai th¸ng cña chóng m×nh. Khoa häc tù nhiªn nãi chung, m«n v¨n nãi riªng ®ßi hái ng­êi nghiªn cøu ph¶i ®äc nhiÒu ghi chÐp nhiÒu. C©y cÇu ®­a chiÕc xe vËn t¶i nÆng nÒ v­ît qua s«ng vµ bãp cßi rén vang c¶ dßng s«ng yªn tÜnh. Con ®­êng dÉn chóng t«i men theo bê s«ng qua nmét chiÕc cÇu nhá råi dõng l¹i tr­íc ng«i nhµ cò kÜ. Nguyªn nh©n : Sai l« gÝc do ng­êi viÕt kh«ng biÕt lùa chän trËt tù tõ. C¸ch söa: S¾p xÕp l¹i trËt tù tõ trong c©u C©u v¨n ®óng: §ît thi ®ua cña chóng ta kÐo dµi hai th¸ng. Khoa häc x· héi nãi chung vµ m«n v¨n nãi riªng ®ßi hái ng­êi nghiªn cøu ph¶i ®äc nhiÒu, ghi chÐp nhiÒu. C©y cÇu ®­a chiÕc xe vËn t¶i nÆng nÒ v­ît qua s«ng vµ chiÕc xe bãp cßi rén vang c¶ dßng s«ng yªn tÜnh. Con ®­êng dÉn chóng t«i men theo bê s«ng qua mét chiÕc cÇu nhá råi chóng t«i dõng l¹i tr­íc ng«i nhµ cò kÜ. IV. KÕt qu¶ thùc hiÖn Tr­íc khi thùc hiÖn: KÕt qu¶ ®iÒu tra nh­ sau: Líp SÜ sè D­íi TB TB Kh¸, giái 9A 21 10 48% 10 48% 1 4% 9C 31 8 26% 13 42% 10 32% KÕt qu¶ sau khi thùc hiÖn Líp SÜ sè D­íi TB TB Kh¸ , giái 9A 21 3 14% 13 62% 5 24% 9C 31 1 4% 15 48% 15 48% Tõ kÕt qu¶ trªn t«i nhËn thÊy nÕu gi¸o viªn th­êng xuyªn rÌn luyÖn kÜ n¨ng ch÷a lçi diÔn ®¹t cho häc sinh , trong c¸c giê TiÕng ViÖt , giê TËp lµm v¨n vµ giê tr¶ bµi . C¸c em sÏ d¹t kÕt qu¶ cao trong khi nãi vµ viÕt. V. VÊn ®Ò cßn h¹n chÕ vµ h­íng tiÕp tôc nghiªn cøu Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y vÉn cßn h¹n chÕ . Míi chØ rÌn luyÖn cho c¸c em n¾m mét sè lçi c¬ b¶n mµ cßn nhiÒu lçi ch­a rÌn ®­îc cho c¸c em. CÇn ph¶i nghiªn cøu mét sè chuyªn ®Ò kh¸c n÷a ®Ó gióp c¸c em viÕt bµi ®­îc tèt h¬n . VI. §iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông Víi bµi d¹y nµy gi¸o viªn cã thÓ ¸p dông ë tÊt c¶ c¸c líp tõ líp 6 ®Õn líp 9, trong c¸c giê TiÕng ViÖt, TËp lµm v¨n, V¨n häc vµ ®Æc biÖt quan träng nhÊt lµ giê “ Tr¶ bµi” cÇn ph¶i chØ ra lçi sai vµ ch÷a lçi cho häc sinh rót kinh nghiÖm. §Ó ®¹t cao cã thÓ d¹y bµi nµy d­íi d¹ng mét chuyªn ®Ò. §èi víi gi¸o viªn cÇn ph¶i ®Çu t­ nghiªn cøu tÝch luü kinh nghiÖm , ph©n d¹ng c¸c lçi sai ®Ó d¹y cho c¸c em c¸ch söa. C¸c em nhí ®­îc l©u h¬n vµ kh«ng bÞ m¾c ph¶i c¸c lçi ®ã n÷a. VII. KÕt luËn vÒ viÖc thùc hiÖn NÕu gi¸o viªn nµo còng cã ý thøc ch÷a lçi diÔn d¹t cho häc sinh trong c¸c bµi kiÓm tra . RÌn kÜ n¨ng ch÷a lçi diÔn d¹t trong c¸c tiÕt tr¶ bµi th× häc sinh sÏ tiÕn bé rÊt nhiÒu vµ ®¹t kÕt qu¶ cao trong c¸c bµi viÕt v¨n vµ rÊt hiÕm khi c¸c em m¾c ph¶i c¸c lçi diÔn ®¹t n÷a.C¸c em cßn cã kÜ n¨ng giao tiÕp trong cuéc sèng. Song nh÷ng ­u ®iÓm trªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ. Trong giê tr¶ bµi kh«ng ch÷a ®­¬c hÕt c¸c bµi cña häc sinh mµ chñ yÕu chØ ra cho c¸c em ®Ó c¸c em biÕt c¸ch söa. Trong ®Ò tµi sè bµi tËp ®­a ra cßn Ýt cÇn nªu ra ®­îc nhiÒu d¹ng bµi phong phó h¬n. §Ó häc sinh cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc ®­îc tÊt c¶ c¸c lçi sai th­êng gÆp. KÕt luËn Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i nhËn thÊy viÖc rÌn luyÖn cho häc sinh kÜ n¨ng ch÷a lçi diÔn ®¹t lµ rÊt cÇn thiÕt. C¸c em cã mét vèn kiÕn thøc v÷ng vµng ®Ó tù tin b­íc vµo c¸c k× thi. §Æc biÖt ®èi víi häc sinh líp 9 l¹i quan träng h¬n bao giê hÕt. C¸c em ph¶i thi vµo líp 10. Do ®ã viÖc rÌn luyÖ kÜ n¨ng diÔn ®¹t lµ v« cïng cÇn thiÕt. §iÒu ®ã còng kÝch thÝch ®­îc lßng say mª vµ yªu m«n v¨n ë c¸c em. Tuy nhiªn trong mét thêi gian ng¾n nghiªn cøu kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ. T«i kÝnh mong c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n ®ång nghiÖp tham gia gãp ý bæ sung nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ. §Ó t«i cã nh÷ng kinh nghiÖm tèt h¬n trong qu¸ tr×nh d¹y m«n ng÷ v¨n 9. §ång thêi t«i cã nh÷ng c¬ héi thùc hiÖn tèt nh÷ng chuyªn ®Ò sau. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Kho¸i Ch©u, ngµy 21/11/2008 Ng­êi thùc hiÖn NguyÔn ThÞ Thuý Môc lôc §Ò môc Néi dung Trang A B IIIIII 1 2 3 4 5IVV VIVII C §Æt vÊn ®Ò Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p T×nh h×nh chung Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh Lçi sai dïng tõ Lçi sai ng÷ ph¸p Lçi sai vÒ kiÕn thøc Lçi sai vÒ chÝnh t¶ Lçi sai vÒ l« gÝc KÕt qu¶ thùc hiÖn VÊn ®Ò cßn h¹n chÕ vµ h­íng tiÕp tôc nghiªn cøu §iÒu kiÖn ¸p dông KÕt luËn vÒ viÖc thùc hiÖn KÕt luËn 1 2 3 6 7 12 13 14 15