Soạn thảo hệ thoáng hóa kiến thức phần: các lực cơ học sách giáo khoa vật lý 10 nâng cao

ho¹t ®éng, t­ duy trong häc tËp rÊt chËm, nhiÒu em rÊt l­êi suy nghÜ. - Thêi gian lµm tr¶ lêi tµi liÖu «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc ë nhµ vµ chÊt l­îng kh«ng kiÓm so¸t ®­îc. * Biªn ph¸p kh¾c phôc: - T¨ng c­êng ho¹t ®éng «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc cho häc sinh, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nhãm trªn líp. - Th­êng xuyªn khuyÕn khÝch ®éng viªn ®Ó c¸c em tÝch cùc ho¹t ®éng t­ duy, trao ®æi víi b¹n bÌ, thÇy c«, phÊn ®Êu trong häc tËp. - C¸c tµi liÖu «n tËp trªn líp vµ ë nhµ th­êng xuyªn ®­îc gi¸o viªn ®¸nh gi¸, cho ®iÓm, khen, chª kÞp thêi tíi tõng häc sinh. 3.6. KÕt qu¶ thùc nghiÖm s­ ph¹m 3.6.1. Ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm s­ ph¹m TiÕt 17. Lùc hÊp dÉn - Khi d¹y vµo tiÕt 17 “Lùc hÊp dÉn” chóng t«i ph¸t phiÕu häc tËp sè 1 ngay ®Çu giê häc, d¹y tíi phÇn nµo chóng t«i yªu cÇu häc sinh lµm viÖc víi phiÕu häc tËp theo ®óng kÕ ho¹ch ®· so¹n th¶o. - KÕt qu¶ viÖc thùc hiÖn h­íng dÉn «n tËp, hÖ thèng hãa theo phiÕu häc tËp sè 1 nh­ sau: - C©u 1 gióp häc sinh «n tËp ®¬n vÞ cña c¸c ®¹i l­îng lùc, khèi l­îng, ®é dµi. Cã 80% häc sinh nhí ®óng ®¬n vÞ cña c¸c ®¹i l­îng nµy vµ nªu ®óng ®¬n vÞ cña chóng trong c«ng thøc . ViÖc t×m ra ®¬n vÞ cña h»ng sè G cã khã kh¨n víi häc sinh h¬n lªn chØ cã 50% nªu ®­îc. - C©u 2 gióp häc sinh «n tËp vÒ cÆp lùc trùc ®èi. Cã 60% häc sinh nªu ®­îc mét vÐc t¬ lùc ®­îc x¸c ®Þnh bëi: ph­¬ng, chiÒu, ®é lín, ®iÓm ®Æt. 50% so s¸nh ®­îc vÒ ®iÓm ®Æt, ph­¬ng, chiÒu cña 2 lùc trùc ®èi, 30% vÏ ®­îc cÆp lùc trùc ®èi. Mét sè häc sinh ®· vÏ nhÇm sang cÆp lùc c©n b»ng (cïng ®iÓm ®Æt), gi¸o viªn chÝnh x¸c hãa (¸p lùc cña vËt lªn bµn trùc ®èi víi ph¶n lùc cña bµn lªn vËt ). §Õn ®©y chóng t«i d¹y tiÕp bµi vµ häc sinh ®· x¸c ®Þnh ®­îc: cÆp lùc hÊp dÉn gi÷a hai vËt lµ cÆp lùc trùc ®èi, vÏ ®­îc h×nh ¶nh minh häa. - Chóng t«i tiÕp tôc d¹y sang phÇn 2 “BiÓu thøc gia tèc r¬i tù do”, ®Ó «n l¹i khiÕn thøc sau khi d¹y song phÇn 1 vµ t¹o c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gia tèc r¬i tù do, chóng t«i yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u 3,4 + Khi hái vÒ träng lùc cã ph¶i lùc hÊp dÉn hay kh«ng? HÇu hÕt häc sinh lóng tóng. §Ó häc sinh tr¶ lêi ®­îc chóng t«i hái tiÕp träng lùc lµ g× ? ®Õn ®©y 80% häc sinh nªu ®­îc. + Khi yªu cÇu viÕt c«ng thøc tÝnh ®é lín cña träng lùc lªn mét vËt khèi l­îng m ? ChØ cã 60% viÕt ®­îc, ë ®é cao h khã h¬n chØ cã 50 % viÕt ®­îc - §Õn ®©y häc sinh ®· tr¶ lêi ®­îc cã 2 c¸ch tÝnh P biÕn ®æi to¸n häc sÏ t×m ®­îc hai c«ng thøc tÝnh g, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u 5 V× häc sinh ®· viÕt ®­îc c«ng thøc träng lùc nªn khi yªu cÇu viÕt c«ng thøc tÝnh gia tèc r¬i tù do cña vËt gÇn mÆt ®Êt, c¸c em hoµn thµnh rÊt nhanh, rÊt nhiÒu em xung phong. 100% häc sinh viÕt ®­îc. - Sau khi d¹y hÕt bµi, ®Ó «n tËp ®Þnh luËt v¹n vËt hÊp dÉn, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u 6. RÊt nhiÒu em lóng tóng, chóng t«i gîi ý: + Lùc hÊp dÉn gi÷a hai qu¶ cÇu tÝnh b¾ng c«ng thøc nµo ? 100% nªu ®­îc. + Kho¶ng c¸ch gi÷a hai vËt ë ®©y lµ kho¶ng c¸ch nµo ? th× chØ 50% nªu ®­îc vµ viÕt ®­îc + BiÓu diÔn ph­¬ng, chiÒu lùc hÊp dÉn lªn h×nh vÏ ? 40% biÓu diÔn ®­îc. - §Õn ®©y gi¸o viªn cho häc sinh vËn dông ®Þnh luËt hÊp dÉn vµo mét bµi to¸n cô thÓ, yªu c©u häc sinh tr¶ lêi c©u 7. + Lùc hÊp dÉn gi÷a hai tµu thñy tÝnh b»ng c«ng thøc nµo, cã nh÷ng ®¬n vÞ nµo cÇn ®æi ? Mét em lªn b¶ng gi¶i, nh÷ng em cßn l¹i lµm vµo phiÕu häc tËp 1. Chóng t«i nhËn thÊy rÊt nhiÒu em xung phong. Häc sinh lªn b¶ng ®· gi¶i ®óng, 85% häc sinh ra ®¸p ¸n ®óng lµ , c¸c em cßn l¹i ®æi sai ®¬n vÞ. - §Ó «n tËp vÒ vËn dông c«ng thøc gia tèc träng tr­êng, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh gi¶i c©u 8. Mét em lªn b¶ng lµm. + Gi¸o viªn gîi ý: dïng kÕt qu¶ c©u 5. Tuy nhiªn chØ cã 90% häc sinh lµm ®óng. - Gi¸o viªn kiÓm tra viÕt 5 phót toµn líp. §Ò 1. C©u 1: Khi khèi l­îng cña hai vËt vµ kho¶ng c¸ch gi÷a chóng ®Òu gi¶m ®i mét nöa th× lùc hÊp dÉn gi÷a chóng cã ®é lín. A. T¨ng gÊp ®«i B. Gi¶m ®i mét nöa C. T¨ng gÊp bèn D. Kh«ng thay ®æi C©u 2: Mçi ®oµn tÇu háa cã khèi l­îng 20000 tÊn khi ë c¸ch nhau 500 m. Lùc hÊp dÉn gi÷a hai ®oµn tÇu ®ã lµ. A. F = 0,167 10-6 N. B. F = 1,336.10-6 N. C. F = 0,1067 N. D. F = 2,672 N. C©u 3: C«ng thøc nµo kh«ng ph¶i c«ng thøc gia tèc träng tr­êng ? A. g = P/m B. C. D. C©u 4: Lùc hÊp dÉn gi÷a chiÕc bµn cã khèi l­îng 10000 g vµ tr¸i ®Êt b»ng bao nhiªu. LÊy g = 10 m/s2. A. 100000N B. 1000 N C. 100 N D. 0,01 N §¸p ¸n 1: 1. D 2. C 3. B 4. C - Sau khi häc song bµi lùc hÊp dÉn, chóng t«i ph¸t tµi liÖu «n tËp ë nhµ (phiÕu häc tËp sè 2, 3) vµ yªu cÇu häc sinh hoµn thiÖn ë nhµ. * §¸nh gi¸ qua bµi häc thø nhÊt * §èi víi viÖc «n tËp trªn líp qua phiÕu häc tËp sè 1 Sau tiÕt häc chóng t«i thu phiÕu häc tËp 1 vÒ. Qua kiÓm tra xem xÐt trªn phiÕu ®ång thêi kÕt hîp víi thùc tÕ gi¶ng d¹y trªn líp chóng t«i thÊy: - C¸c em cã høng thó häc tËp víi h×nh thøc häc tËp nµy tuy ban ®Çu cßn nhiÒu bì ngì, thÓ hÖ ë chç mét sè em tham gia tÝch cùc vµo viÖc tr¶ lêi c©u hái, tÝch cùc lµm viÖc trªn phiÕu tr¶ lêi, t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c. - Sai lÇm, h¹n chÕ cña häc sinh: cßn cã häc sinh ch­a biÓu diÔn ®­îc cÆp lùc trùc ®èi, lùc hÊp dÉn lªn h×nh vÏ. Cßn quªn vÒ ®Æc ®iÓm: ph­¬ng, chiÒu cña gia tèc r¬i tù do. - Chóng t«i sÏ tiÕp tôc cã nh÷ng c©u hái phÇn nµy ®Ó c¸c em tiÕp tôc «n lai. * Ph©n tÝch kÕt qu¶ bµi kiÓm tra 5 phót Thèng kª kÕt qu¶ kiÓm tra Líp SÜ sè §iÓm §iÓm TB 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN 45 0 0 0 2 3 7 11 11 8 2 1 6.4 §C 46 0 1 2 3 4 9 11 10 5 1 0 5.7 - NÕu d¹y theo h×nh thøc nµy th× häc sinh: + V× võa d¹y võa «n tËp lªn kiÕn thøc nªn kiÕn thøc häc sinh bÒn v÷ng h¬n vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh suy luËn ®­îc nhanh h¬n, vÝ dô nh­ c©u 1, 3; vËn dông thµnh thao h¬n, vÝ dô c©u 2, 4. + VÒ tinh thÇn c¸c em c¶m thÊy tù tin h¬n, kh«ng lo sî khi gi¸o viªn kiÓm tra. - KÕt qu¶ ®iÓm trung b×nh líp thùc nghiÖm cao h¬n líp ®èi chøng. * §èi víi viÖc «n tËp ë nhµ qua phiÕu häc tËp sè 2 C©u 1. §Ó «n tËp vÒ §Þnh luËt hÊp dÉn, häc sinh sau khi ®äc SGK 100% häc sinh ®Òu ph¸t biÓu vµ viÕt ®­îc biÓu thøc ®Þnh luËt. C©u 2. §Ó «n tËp vÒ träng lùc,v× phÇn nµy c¸c em ®· ®­îc «n trªn líp vµ sau khi ®äc SGK 100% c¸c em ®Òu ®­a ra ®­îc 3 c«ng thøc tÝnh träng lùc. C©u 3. §Ó «n tËp vÒ gia tèc r¬i tù do, hÇu hÕt c¸c em ®Òu ®­a ra ®­îc: g =P/m, , - VÒ ®Æc ®iÓm cña cã khã h¬n, chØ cã 50% häc sinh ®· nªu ®­îc: C©u 4. - §Ó vËn dông c«ng thøc träng lùc vµo mét bµi to¸n cô thÓ, 80% häc sinh lµm ®­îc, ®¸p ¸n ®óng lµ B - Sè cßn l¹i ®­a ra ®¸p ¸n sai lµ A, nguyªn nh©n do hiÓu nhÇm kho¶ng c¸ch tõ vËt tíi mÆt ®Êt. C©u 5. §Ó «n tËp vÒ h»ng sè hÊp dÉn, 50% häc sinh dùa vµo h»ng sè hÊp dÉn rÊt nhá G = 6,67.10 - 11 (Nm2/kg2) ®· tr¶ lêi ®óng. Sè häc sinh cßn l¹i ph¶i tÝnh lùc hÊp dÉn gi÷a hai vËt cã khèi l­îng 100 kg: vµ lùc hÊp dÉn gi÷a MÆt Tr¨ng vµ Tr¸i §Êt: míi tr¶ lêi ®­îc. C©u 6. §Ó rÌn luyÖn kÜ n¨ng, ¸p dông §Þnh luËt hÊp dÉn vµo mét bµi to¸n, c¨n cø vµo biÓu thøc lùc hÊp dÉn, 95% c¸c em ®Òu suy luËn: Fhdmax th× rmin khi hai qu¶ cÇu tiÕp xóc vµo nhau, lóc ®ã r = 2R =0.2 (m). Tõ ®ã tÝnh ®­îc . - Tuy vËy vÉn cßn mét, vµi häc sinh kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc rmin . C©u 7. - PhÇn c«ng thøc gia tèc träng tr­êng c¸c em ®· ®­îc «n trªn líp, 85% häc sinh viÕt ®­îc c«ng thøc gia tèc r¬i tù do trªn mÆt ®Êt (1), vµ (2). Tõ (1) vµ (2) . - Tuy nhiªn mét sè Ýt häc sinh vÉn ch­a x¸c ®Þnh ®­îc c«ng thøc g ë ®é cao h = R/2. C©u 8. 85% häc sinh ®Òu lµm ®­îc ý 1. g thay ®æi theo phô thuéc vµo R vµ h. - 30% häc sinh cßn l¹i ph¶i dùa vµo gîi ý thø 2 míi lµm ®­îc. Khi vËt cµng lªn cao h­íng cña träng lùc kh«ng thay ®æi dÉn ®Õn h­íng cña gia tèc träng tr­êng kh«ng ®æi, kho¶ng c¸ch tõ vËt tíi t©m Tr¸i §Êt t¨ng dÉn ®Õn g gi¶m. - Chóng t«i sÏ ch÷a ý 2 trong tiÕt bµi tËp . C©u 9. HÇu hÕt 100% häc sinh ph¶i sö dông hÕt c¸c gîi ý cña gi¸o viªn dÉn. Lùc hÊp dÉn gi÷a vËt vµ tr¸i ®Êt. , Lùc hÊp dÉn gi÷a vËt vµ MÆt Tr¨ng. Theo gi¶ thiÕt cña ®Ò bµi: (1) - 20% häc sinh kh«ng kÕt hîp ®­îc víi gi¶ thiÕt: r1+ r2 = 60R (2) Tõ (1) vµ (2) ta ®­îc: r1 = 54 R, r2 = 6 R - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: - Chóng t«i dµnh thêi gian ch÷a c©u 9 trong tiÕt bµi tËp. * §èi víi tµi liÖu hÖ thèng hãa kiÕn thøc qua phiÕu häc tËp sè 3 - KÕt hîp gi÷a ®äc s¸ch gi¸o khoa víi kÕt qu¶ häc trªn líp, th«ng qua phiÕu häc tËp sè 1, 2, ®a sè c¸c em ®· hoµn thµnh ®­îc tµi liÖu «n tËp hÖ thèng hãa, chØ cã mét sè ®iÓm nhá do c¸c em cßn nhÇm lÉn. 5% häc sinh ch­a nªu ®­îc ®Çy ®ñ vÒ ®Æc ®iÓm cña gia tèc r¬i tù do trong s¬ ®å - Nguyªn nh©n: Trong giê häc c¸c em ch­a ®­îc tËp trung, ch­a chÞu xem l¹i tµi liÖu trong c¸c bµi häc tr­íc. TiÕt 18. Lùc ®µn håi - Tr­íc khi vµo giê d¹y chóng t«i nhËn xÐt vÒ kÕt qu¶ tµi liÖu «n tËp buæi tr­íc. Sau ®ã chóng t«i tiÕn hµnh ph¸t tµi liÖu «n tËp trªn líp cho häc sinh ®Ó thùc hiÖn trong giê häc. §Õn giê nµy häc sinh thÝch øng rÊt nhanh do c¸c em ®· ®­îc lµm quen tõ giê tr­íc. Chóng t«i tiÕn hµnh d¹y hÕt phÇn 1 (kh¸i niÖm lùc ®µn håi), sang phÇn 2 (mét vµi tr­êng hîp th­êng gÆp), sau khi d¹y song phÇn a (lùc ®µn håi cña lß xo) ®Õn ®©y ®Ó «n tËp vÒ mèi liªn hÖ gi÷a ®é cøng k vµ ®é biÕn d¹ng , chóng t«i cho häc sinh «n l¹i vÒ cÆp lùc c©n b»ng. C¸c em hoµn thµnh c©u 1. - Khi so s¸nh ph­¬ng, chiÒu, ®iÓm ®Æt cña hai lùc c©n b»ng 80% häc sinh so s¸nh ®­îc, khi vÏ cÆp lùc c©n b»ng lªn vËt ®Æt trªn mÆt bµn cã khã h¬n th× chØ cã 50% häc sinh vÏ ®­îc. + Gi¸o viªn hái thªm, ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a cÆp lùc c©n b»ng vµ cÆp lùc trùc ®èi, chØ cã 20 % lµ x¸c ®Þnh ®óng. - TiÕp theo chóng t«i yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u 2 vµo tµi liÖu «n tËp trªn líp sè 2. V× mét sè em cßn lóng tóng, gi¸o viªn yªu cÇu mét em ®øng t¹i chç tr¶ lêi + Khi hái cã nh÷ng lùc nµo t¸c dông lªn vËt th× 80% ®Òu tr¶ lêi ®­îc nh­ng vÉn ch­a gi¶i ®­îc, chóng t«i gîi ý thø 2 + T¹i sao vËt ®øng c©n b»ng th× hÇu hÕt tr¶ lêi ®­îc, chóng t«i chØ cÇn gîi ý tíi ®©y, häc sinh rót ra khèi l­îng cña vËt cÇn treo. - TiÕp theo chóng t«i yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u 3. Khi chóng t«i gîi ý: chØ ra c¸c lùc t¸c dông lªn vËt, hîp lùc cña hai lùc nµy cã ®Æc ®iÓm g× th× 100% c¸c em lµm ®­îc. Chóng t«i gîi ý tiÕp: vËy tÝnh ®­îc ®é biÕn d¹ng chung cho hai tr­êng hîp trªn ®­îc kh«ng, nÕu ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc nµo, ®Õn ®©y hÇu hÕt häc sinh x¸c ®Þnh ®­îc (1)vµ . + Khi t×m mèi liªn hÖ gi÷a tuy khã h¬n v× häc sinh biÕt vËn dông kÕt qu¶ tõ (1) nªn 90% lµm ®­îc. - Chóng t«i tiÕp tôc d¹y tiÕp phÇn b (lùc c¨ng d©y). §Ó «n vÒ lùc c¨ng chóng t«i yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u 4. + Mét häc sinh lªn b¶ng biÓu diÔn lùc c¨ng d©y ? ChØ cã mét sè em xung phong, 50% häc sinh vÏ ®óng. §Ó x¸c ®Þnh lùc ph¸t ®éng, lùc c¶n chóng t«i dïng tiÕp hai sù gîi ý cßn l¹i th× hÇu hÕt c¸c em lµm ®­îc. - Sau khi d¹y song phÇn 3 (lùc kÕ), chóng t«i yªu cÇu c¸c em hoµn thµnh c©u 5 ®Ó «n tËp vÒ cÊu t¹o vµ t¸c dông cña lùc kÕ th× mét sè em lóng tóng. + NÕu chóng t«i kh«ng gîi ý chØ cã 50% häc sinh lµm ®óng. + Gîi ý 1, nªu nguyªn t¾c cÊu t¹o lùc kÕ th× 70% häc sinh tr¶ lêi ®­îc. + Chóng t«i tiÕp tôc gîi ý 2 th× 100% chän ®­îc ®¸p ¸n ®óng lµ B - §èi víi c©u 6, 100% häc sinh ®· x¸c ®Þnh ®­îc ®¸p ¸n ®óng lµ B, chóng t«i kh«ng cÇn gîi ý. - §Ó «n tËp cñng cè cuèi giê, vËn dông c«ng thøc , chóng t«i yªu cÇu häc sinh lµm c©u 7. NÕu kh«ng gîi ý chØ 50% häc sinh ®· x¸c ®Þnh ®­îc ®¸p ¸n ®óng. chóng t«i ph¶i gîi ý: nÕu treo vËt th× liªn hÖ víi P thÕ nµo ? VÉn cßn 20% häc sinh ch­a gi¶i ®­îc, chóng t«i gîi ý tiÕp: nÕu g, k kh«ng ®æi th× vµ m phôc thuéc k nh­ thÕ nµo ? §Õn ®©y 100% häc sinh lµm ®­îc. - TiÕp tôc «n tËp, cñng cè chóng t«i yªu cÇu häc sinh lµm c©u 9, chóng t«i chia líp thµnh 12 nhãm ®Ó c¸c em th¶o luËn vµ ®Æt ra c¸c c©u hái ®Ó c¸c em tr¶ lêi, sau ®ã yªu cÇu mét nhãm lªn b¶ng gi¶i, c¸c nhãm theo dâi vµ nhËn xÐt. + NÕu kh«ng gîi ý chØ cã 3 nhãm lµm ®­îc, c¸c nhãm cßn l¹i chóng t«i ph¶i gîi ý ®Õn ý thø 4 th× míi x¸c ®inh ®­îc. Gîi ý 1: Lùc nµo ®· t¸c dông vµ truyÒn gia tèc cho xe con, lùc ®ã tÝnh b»ng c«ng thøc nµo ? 12 nhãm lµm ®­îc. Gîi ý 2: Cã nh÷ng lùc nµo t¸c dông lªn xe con ? 12 nhãm lµm ®­îc. Gîi ý 3: Tõ gi¶ thiÕt, ¸p dông c«ng thøc vËt lÝ nµo ®Ó x¸c ®Þnh gia tèc cña xe ? th× chØ cã 7 nhãm lµm ®­îc. Gîi ý 4: Dïng ®Þnh luËt II Niut¬n tÝnh ®é biÕn d¹ng cña d©y ? ®Õn ®©y nh÷ng nhãm cßn l¹i lµm ®­îc: . - Gi¸o viªn cho häc sinh kiÓm tra 5 phót toµn líp §Ò 2. C©u 1: Muèn lß xo cã ®é cøng k = 100N/m gi·n ra mét ®o¹n 20 cm, (lÊy g = 10m/s2) ta ph¶i treo vµo lß xo mét vËt cã träng l­îng b»ng bao nhiªu ? A. P = 2000 N B. P = 50 N C. P = 20 N D. P = 0,2 N C©u 2: C«ng thøc ®óng cña ®Þnh luËt Hóc ? A. B. C. D. C©u 3: C©u nµo sai ? Lùc ®µn håi cña lß xo: A. xuÊt hiÖn khi lß xo biÖn biÕn d¹ng. B. cã ph­¬ng trïng víi trôc lß xo. C. cã chiÒu cïng chiÒu biÕn d¹ng. D ®Æt t¹i hai ®Çu lß xo tiÕp xóc víi vËt lµm lß xo biÕn d¹ng. C©u 4: Treo mét vËt cã khèi l­îng 2000 g vµo mét ®Çu cña s¬i d©y kh«ng d·n, ®Çu cßn l¹i cè ®Þnh. Lùc c¨ng cña d©y lµ ?. LÊy g = 9,8 m/s2 A. 19,6 N B. 19600 N C. 204N D. 196 N §¸p ¸n 2. 1. C 2. D 3. C 4. A * §¸nh gi¸ qua bµi häc thø hai * §èi víi viÖc «n tËp trªn líp qua phiÕu häc tËp sè 4 - Sau tiÕt häc chóng t«i ph©n tÝch phiÕu sè 4, ®ång thêi kÕt hîp víi thùc tÕ gi¶ng d¹y trªn líp chóng t«i thÊy: + §Õn giê nµy c¸c em thÝch øng nhanh h¬n, kh«ng cßn bì ngì nh­ giê tr­íc, c¸c em tham gia ph¸t biÓu s«i læi, tÝch cùc trong ho¹t ®éng nhãm, sè l­îng c©u lµm ®óng t¨ng lªn, sè l­îng c©u hái lµm ®­îc nhiÒu h¬n. KÕt qu¶ bµi kiÓm tra 5 phót cuèi giê cao h¬n giê tr­íc. + Sai lÇm vµ h¹n chÕ cña häc sinh ®· gi¶m, tuy nhiªn vÉn cßn cã häc sinh ch­a x¸c ®Þnh ®­îc mèi liªn hÖ gi÷a k vµ , trong th¶o luËn nhãm nhiÒu em cßn Ø l¹i vµo b¹n kh¸c, ch­a m¹nh d¹n trong trao ®æi, tranh luËn. Thèng kª kÕt qu¶ kiÓm tra Líp SÜ sè §iÓm §iÓm TB 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN 45 0 0 0 1 2 7 10 11 8 3 3 6.8 §C 46 0 0 2 3 4 9 10 11 5 1 1 5.9 - V× giê nµy c¸c em kh«ng cßn bì ngì nh­ giê tr­íc, häc sinh tÝch cùc suy nghÜ, th¶o luËn, kiÕn thøc lý thuyÕt c¸c em thu ®­îc tèt h¬n, vÝ dô c©u 2, 3. ViÖc vËn dông lý thuyÕt vµo bµi to¸n nhanh vµ chÝnh x¸c h¬n, vÝ dô c©u 1, 4. KÕt qu¶ giê thø 2 cao h¬n giê thø nhÊt (6.8 > 6.4), sè em ®­îc ®iÓm kh¸, giái t¨ng. * §èi víi viÖc «n tËp ë nhµ qua phiÕu häc tËp sè 5 - Ph©n tÝch cô thÓ, chóng t«i thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: C©u 1. §Ó «n tËp vÒ kh¸i niÖm cña lùc ®µn håi, 100% häc sinh sau khi ®äc s¸ch gi¸o khoa ®Òu tr¶ lêi ®­îc. C©u 2. §Ó «n tËp lùc ®µn håi cña lß xo, hÇu hÕt c¸c em sau khi ®äc s¸ch gi¸o khoa ®Òu lµm ®­îc. C©u 3. §Ó «n tËp ®Æc ®iÓm cña lùc c¨ng d©y, 100% häc sinh sau khi ®äc s¸ch gi¸o khoa ®Òu lµm ®­îc. C©u 4. V× trong c©u 7 trªn líp c¸c em ®· t×m ra ®­îc khi ¸p dông vµo c©u nµy 100% häc sinh chän ®­îc ®¸p ¸n ®óng lµ B C©u 5. §Ó «n tËp vÒ ®Þnh luËt Hóc, víi c©u hái vµ sù gîi ý nh­ trªn chØ cã 80% häc sinh chän ®óng lµ B - Nguyªn nh©n sai cña 20% häc sinh cßn l¹i khi chóng t«i trao ®æi: ch­a ®äc kÜ ®Çu bµi, ®· x¸c ®Þnh sai lùc Ðp cña c¶ hai bµn tay lµ kh¸c víi mét bµn tay nªn ®· chän lµ B. C©u 6. - Víi hÖ thèng c©u hái trªn 95% häc sinh lµm ®óng - Cã 5% häc sinh ra sai kÕt qu¶, nguyªn nh©n do chñ quan, tÝnh to¸n cßn sai, ch­a ¸p dông cÆp lùc c©n b»ng. ViÖc ®æi ®¬n vÞ ch­a ®óng gi÷a g vµ kg, gi÷a cm vµ m. - Chóng t«i sÏ h­íng dÉn c¸c em nµy trong giê ch÷a bµi tËp. C©u 7. Cã 90% c¸c em ®· biÓu diÔn ®­îc lùc t¸c dông lªn vËt, nhiÒu em ®· vËn dông quy t¾c ph©n tÝch lùc ®Ó ph©n tÝch lùc trªn mÆt ph¼ng nghiªng. - 5% häc sinh cßn biÓu diÔn ph¶n lùc N ch­a vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng nghiªng. C©u 8. Chóng t«i chÊm vµ trao ®æi víi c¸c em thÊy, sau khi tham kh¶o h­íng dÉn cña gi¸o viªn ®a sè c¸c em ®Òu lµm ®­îc gia tèc, vËn tèc, lùc c¨ng. - 85 % häc sinh x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c g - 10% häc sinh ch­a x¸c ®Þnh ®­îc vËn tèc do quªn c«ng thøc cña chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi. - 5% häc sinh cßn ch­a x¸c ®Þnh ®­îc lùc c¨ng T. C©u 9. Chóng t«i ph©n tÝch vµ thÊy chØ mét sè häc sinh lµm ®­îc hoµn thiªn. ý a vµ d 100% häc sinh lµm ®­îc, ý b vµ c 60% häc sinh lµm ®­îc lµ lß xo ph¶i nÐn l¹i ®Ó yªn xe kh«ng n¶y lªn cïng b¸nh xe. Khi b¸nh xe v­ît khái ®Ønh m« ®Êt, lùc ®µn håi lµm lß xo d·n ra khiÕn cho yªn xe kh«ng bÞ nao xuèng cïng b¸nh xe, lµm ng­êi ngåi kh«ng bÞ mÖt. - Mét sè em kh«ng lµm ®­îc, nguyªn nh©n: sù vËn dông vµo trong thùc tÕ gi¶i thÝch hiÖn t­îng liªn quan tíi lùc ®µn håi cña c¸c em cßn rÊt yÕu. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: chóng t«i dµnh nhiÒu thêi gian ph©n tÝch vµ tr¶ lêi c©u 9 trong giê tiÕp theo, hoÆc chuyÓn thµnh c©u hái trªn líp cho c¸c em th¶o luËn. * §èi víi tµi liÖu hÖ thèng hãa kiÕn thøc qua phiÕu häc tËp sè 6 Chóng t«i nhËn thÊy sau khi häc sinh häc trªn líp, cïng víi viÖc ®äc s¸ch gi¸o khoa, tr¶ lêi phiÕu häc tËp ë nhµ ®Õn ®©y c¸c em trao ®æi víi chóng t«i hoµn thiÖn tµi liÖu hÖ thèng hãa kiÕn thøc rÊt nhanh vµ kh«ng gÆp nhiÒu khã kh¨n. C¸c em cã thÓ h×nh dung ®­îc toµn bé néi dung kiÕn thøc cña bµi th«ng qua s¬ ®å, c¸c em c¶m thÊy dÔ nhí vµ nhí s©u h¬n c¸c giê häc tr­íc. 100% häc sinh lµm ®­îc. * §¸nh gi¸ chung vÒ kÕt qu¶ «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc qua bµi thø hai So víi giê tr­íc c¸c em ®· tiÕn bé h¬n rÊt nhiÒu - Mét lµ do c¸c em kh«ng cßn bì ngì nh­ giê tr­íc. - Hai lµ mét sè h¹n chÕ trong giê tr­íc th× trong giê nµy ®· ®­îc kh¾c phôc nh­: + Mét sè c©u khã trªn líp c¸c em ®· ®­îc ho¹t ®éng nhãm, c¸c em cã c¬ héi ®Ó trao ®æi, tranh luËn, ®­a ra ®­îc lêi gi¶i. + ViÖc ®äc s¸ch gi¸o khoa ®· ®­îc tiÕp tôc lµm quen. - Tuy nhiªn, qua kÕt qu¶ nµy chóng t«i thÊy c¸c em cßn mét sè h¹n chÕ: + ViÖc ph©n tÝch vµ biÓu diÔn lùc t¸c dông cßn rÊt yÕu. + ViÖc ¸p dông kiÕn thøc cña chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi cßn ch­a linh ho¹t. + ViÖc ®æi ®¬n vÞ cßn mét sè em ®æi sai. + ViÖc ¸p dông kiÕn thøc lùc ®µn håi gi¶i thÝch hiÖn t­îng trong thùc tÕ cßn rÊt yÕu, VÝ dô nh­ c©u 9 tµi liÖu «n tËp ë nhµ. - Chóng t«i sÏ tiÕp tôc ®­a c¸c phÇn «n tËp vµo ®Ó kh¾c phôc ®iÓm yÕu cña häc sinh + TiÕp tôc ®iÒu chØnh ®Ó néi dung «n tËp sao cho cã hiÖu qu¶. VÝ dô nh­ c©u 9 trong tµi liÖu «n tËp ë nhµ chóng t«i sÏ chuyÓn thµnh tµi liªn «n tËp trªn líp cho c¸c em lµm viÖc theo nhãm, cïng víi gîi ý cña gi¸o viªn, chóng t«i tin ch¾c häc sinh sÏ hoµnh thµnh ®­îc c©u 9. TiÕt 20. Lùc ma s¸t - Tr­íc khi vµo bµi míi chóng t«i nhËn xÐt kÕt qu¶ «n tËp buæi tr­íc vµ ch÷a mét sè phÇn nhiÒu häc sinh lµm sai. Sau ®ã chóng t«i ph¸t tµi liÖu «n tËp trªn líp cho häc sinh thùc hiÖn trong giê häc, v× kÕt qu¶ «n tËp giê tr­íc t­¬ng ®èi tèt ®a sè c¸c em rÊt s«i næi vµ hµo høng. - Chóng t«i tiÕn hµnh d¹y phÇn 1 (lùc ma s¸t nghØ). Sau khi d¹y song phÇn a (sù xuÊt hiÖn cña lùc ma s¸t nghØ) ®Ó t¹o thuËn lîi cho häc sinh suy nghÜ sang phÇn b vµ c chóng t«i yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u 1. - Cho biÕt yÕu tè cña vÐct¬ lùc th× chóng t«i nhËn thÊy rÊt nhiÒu häc sinh xung phong. 100% häc sinh lµm ®­îc. - Chóng t«i tiÕp tôc d¹y sang phÇn b vµ c (ph­¬ng, chiÒu, ®é lín cña lùc ma s¸t nghØ). §Ó «n tËp phÇn nµy ngay t¹i líp sau khi häc, chóng t«i yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u 2. NÕu kh«ng gîi ý th× 60% häc sinh lµm ®­îc, chóng t«i tiÕp tôc gîi ý ®Õn ý thøc 2 th× 80% häc sinh lµm ®­îc, chóng t«i tiÕp tôc gîi ý thø 3 th× 100% häc sinh lµm ®­îc. - Chóng t«i tiÕp tôc d¹y sang phÇn 2 (lùc ma s¸t tr­ît). Sau khi day song phÇn 2 chóng t«i yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u 3, c©u 4. - 70% tr¶ lêi ®­îc c©u 3. Mét sè häc sinh lóng tóng, chóng t«i gîi më: HÖ sè ma s¸t tr­ît phô thuéc vµo yÕu tè nµo ? VÉn cßn mét, hai häc sinh ch­a lµm ®­îc, em h·y ®äc l¹i dßng 5 trang 91 SGK VËt lÝ 10 n©ng cao. §Õn ®©y 100% häc sinh lµm ®­îc. - NÕu kh«ng gîi ý th× chØ cã 30% häc sinh lµm ®­îc c©u 4, khi chóng t«i gîi ý: ë ®©y ta chØ cÇn x¸c ®Þnh biÓu thøc ®é lín cña lùc ma s¸t tr­ît th× 100% häc sinh lµm ®­îc. - Chóng t«i tiÕp tôc d¹y sang phÇn 3 (lùc ma s¸t l¨n). Sau khi d¹y song phÇn 3, ®Ó «n tËp, kiÓm tra sù n¾m v÷ng kiÕn thøc cña c¸c em, chóng t«i yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u 5, c©u 6. + 100% häc sinh lµm ®­îc ngay c©u 5 mµ kh«ng cÇn sù gîi ý cña chóng t«i. + 90% häc sinh lµm ®­îc c©u 6, chóng t«i gîi ý cho c¸c em cßn l¹i tr¶ lêi: khi b¸nh xe chuyÓn ®éng cã thÓ xuÊt hiÖn ma s¸t nµo ë æ trôc b¸nh xe ? häc sinh vÉn ch­a nghÜ ra. Chóng t«i ph¶i gîi ý tiÕp: ®Ó gi¶m ma s¸t cho xe ta lµm thÕ nµo ? §Õn ®©y 100% häc sinh lµm ®­îc. - Chóng t«i tiÕp tôc d¹y sang phÇn 4 (vai trß cña ma s¸t trong ®êi sèng), sau khi d¹y song phÇn 4, chóng t«i yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u 7. - Chóng t«i chia líp thµnh 12 nhãm, yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn ? a. + NÕu kh«ng gîi ý chØ cã 2 nhãm lµm ®­îc. Chóng t«i gîi ý: + Khi b¸nh xe ph¸t ®éng xa vµo vòng lÇy, lùc ma s¸t do ®Êt t¸c dông vµo b¸nh xe lµ lùc ma s¸t nµo, cã ®é lín nh­ thÕ nµo th× 10 nhãm cßn l¹i suy nghÜ lµm ®­îc. + Víi ®é lín trªn th× b¸nh xe chuyÓn ®éng thÕ nµo ? 12 nhãm tr¶ lêi ®­îc + C¸ch kh¾c phôc lµ g× ? 12 nhãm lµm ®­îc. b. + NÕu kh«ng gîi ý chØ cã 1 nhãm lµm ®­¬c. Chóng t«i gîi ý: + Lùc ph¸t ®éng kÐo ®oµn tµu ®i lµ lùc ma s¸t nµo, viÕt c«ng thøc tÝnh lùc ®ã. 8 nhãm lµm ®óng + T×m mèi liªn hÖ gi÷a lùc ®ã víi khèi l­îng th× nh÷ng nhãm cßn l¹i míi lµm ®­îc. - NÕu kh«ng gîi ý chØ 50% häc sinh lµm ®óng c©u 8, chóng t«i gîi ý cho c¸c em cßn l¹i + Lùc ma s¸t phô thuéc vµo nh÷ng ®¹i l­îng vËt lÝ nµo th× 20% lµm ®­îc tiÕp. Chóng t«i tiÕp tôc gîi ý: nh÷ng ®¹i l­îng vËt lÝ ®ã l¹i phô thuéc vµo yÕu tè nµo th× nh÷ng em cßn l¹i míi lµm ®­îc. - §Õn ®©y chóng t«i d¹y hÕt bµi, thêi gian cßn l¹i ®Ó «n tËp, cñng cè, chóng t«i yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u 9, + NÕu chóng t«i kh«ng gîi ý chØ 70% häc sinh lµm ®­îc. + Chóng t«i ph¶i gîi ý ®Õn ý thø 2 : viÕt ph­¬ng tr×nh ®Þnh luËt I Niut¬n theo ph­¬ng vu«ng gãc vµ ph­¬ng chuyÓn ®éng th× nh÷ng em cßn l¹i míi lµm ®­îc.. §¸p ¸n B lµ ®¸p ¸n ®óng. - §èi víi c©u 10 chóng t«i tæ chøc ho¹t ®éng nhãm, chia líp thµnh 12 nhãm, chóng t«i thÊy c¸c em trong nhãm ho¹t ®éng rÊt s«i næi, trong khi c¸c em lµm, chç nµo v­íng m¾c trao ®æi víi chóng t«i, sau ®ã mét nhãm lªn b¶ng tr×nh bÇy, c¸c nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt. V× cã nhiÒu em suy luËn rÊt yÕu, chóng t«i ph¶i sö dông hÕt c¸c gîi ý ®· so¹n th¶o. + Lùc h·m xe chuyÓn ®éng lµ lùc nµo, viÕt biÓu thøc tÝnh lùc ®ã th× c¸c nhãm ®Òu lµm ®­îc. + VÏ h×nh biÓu diÔn c¸c lùc t¸c dông, c¸c nhãm ®Òu ®Òu lµm ®­îc. + §Ó tÝnh qu·ng ®­êng, ph¶i biÕt gia tèc. Dïng c«ng thøc nµo ®Ó tÝnh gia tèc, th× 8 nhãm lµm ®­îc. 4 nhãm cßn l¹i chóng t«i h­íng dÉn lµ ¸p dông ®Þnh luËt II Niut¬n. + Khi biÕt gia tèc råi, kÕt hîp víi gi¶ thiÕt cña ®Ò bµi (vËt chuyÓn ®éng chËm dÇn ®Òu) dïng c«ng thøc nµo ®Ó tÝnh qu·ng ®­êng, ®Õn ®©y th× 100% c¸c nhãm lµm ®óng. - Gi¸o viªn kiÓm tra viÕt 5 phót toµn líp. §Ò 3 C©u 1: Chän c©u sai ? Lùc ma s¸t tr­ît xuÊt hiÖn khi vËt nµy tr­ît trªn vËt kia vµ cã t¸c dông lµ c¶n trë chuyÓn ®éng tr­ît. Lùc ma s¸t l¨n xuÊt hiÖn khi vËt nµy l¨n trªn vËt kia vµ cã t¸c dông lµ c¶n trë chuyÓn ®éng l¨n. Lùc ma s¸t nghØ xuÊt hiÖn khi vËt ®øng yªn chÞu t¸c dông néi lùc vµ cã xu h­íng chuyÓn ®éng, lùc ma s¸t nghØ lu«n c©n b»ng víi lùc t¸c dông vµ vËt. Lùc ma s¸t nghØ xuÊt hiÖn khi vËt ®øng yªn chÞu t¸c dông cña ngo¹i lùc cã xu h­íng lµm vËt chuyÓn ®éng. C©u 2: Mét «t« khèi l­îng 1tÊn chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu trªn ®­êng. HÖ sè ma s¸t l¨n gi÷a b¸nh xe vµ mÆt ®­êng lµ 0,5. LÊy g = 10 m/s2 . Lùc ph¸t ®éng cña xe lµ ? A. F = 5000N. B. F > 500N. C. F < 500N. D.F = 500N. C©u 3: Lùc ma s¸t nghØ xuÊt hiÖn trong tr­êng hîp nµo ? QuyÓn s¸ch n»m yªn trªn mÆt bµn n»m ngang. QuyÓn s¸ch tr­ît trªn mÆt bµn nghiªng. QuyÓn s¸ch ®øng yªn khi treo trªn mét sîi d©y. QuyÓn s¸ch n»m yªn trªn mÆt bµn n»m nghiªng. C©u 4: Mét vËt khèi l­îng m = 500 g ®Æt trªn mÆt bµn n»m ngang. HÖ sè ma s¸t tr­ît gi÷a vËt vµ mÆt bµn lµ m = 0,3. VËt b¾t ®Çu ®­îc kÐo ®i b»ng mét lùc F = 2 N cã ph­¬ng n»m ngang. Gia tèc cña vËt ? LÊy g = 10 m/s2 . A. 0,1 B. 1 C. 0,5 D. 0,7 §¸p ¸n 3. 1. C 2. A 3. D 4. B - Gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc tËp 8, 9 cho häc sinh, yªu cÇu vÒ nhµ hoµn thµnh. * §¸nh gi¸ qua bµi häc thø 3 * §èi víi viÖc «n tËp trªn líp qua phiÕu häc tËp sè 7 - §Õn giê nµy c¸c em ®· cã mét khèi l­îng kiÕn thøc t­¬ng ®èi lín khi ®­îc «n qua hai giê tr­íc, c¸c em th¶o luËn nhãm s«i læi, rÊt nhiÒu em m¹nh d¹n tranh luËn, ®­a ra ý kiÕn cña m×nh.ViÖc vËn dông kiÕn thøc, ®Æc biÖt lµ c¸c kiÕn thøc ®· ®­îc «n tõ giê tr­íc rÊt linh ho¹t, vÝ dô nh­ c¸c ®Þnh luËt Niut¬n, chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi, lùc ®µn håi, gia tèc träng tr­êng, lùc hÊp dÉn... - Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè h¹n chÕ: ViÖc vËn dông lùc ma s¸t vµo gi¶i thÝch thùc tÕ cßn rÊt yÕu, nhiÒu häc sinh cßn nhÇm gi÷a c¸c lùc ma s¸t, vÝ dô: lùc ph¸t ®éng cña ®Çu tµu, b¸nh xe lµ lùc ma s¸t tr­ît. VÉn cßn mét vµi em liªn hÖ víi kiÕn thøc cò vÒ chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi cßn sai. Thèng kª kÕt qu¶ kiÓm tra Líp SÜ sè §iÓm §iÓm TB 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN 45 0 0 0 0 2 7 9 11 8 4 4 7.0 §C 46 0 0 0 2 5 11 10 11 5 2 0 6.0 - §iÓm kiÓm tra bµi nµy cao h¬n h¼n so víi bµi ®Çu thùc nghiÖm vµ so víi líp ®èi chøng, chøng tá c¸c tµi liÖu «n tËp trªn líp ®· cã t¸c dông ®èi víi häc sinh, gióp häc sinh n¾m bµi ch¾c h¬n vµ hiÓu bµi s©u h¬n. * §èi víi viÖc «n tËp ë nhµ qua phiÕu häc tËp sè 8 - Chóng t«i tiÕn hµnh thu l¹i vµ ph©n tÝch kÕt qu¶ häc sinh häc ë nhµ vµ thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau. C©u 1. §Ó «n tËp vÒ ®Æc ®iÓm cña c¸c lo¹i lùc ma s¸t, sau khi ®äc s¸ch gi¸o khoa 100% c¸c em ®Òu nªu ®­îc ®iÒu kiÖn xuÊt hiÖn, ph­¬ng, chiÒu, ®é lín cña 3 lùc ma s¸t C©u 2. §Ó ph©n biÖt ba lùc ma s¸t, sau khi lµm xong c©u 1 th× 90% c¸c em chØ ra ®­îc sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn xuÊt hiÖn, chiÒu, ®é lín, øng dông. - 10% häc sinh ch­a chØ ra ®­îc ®iÓm kh¸c biÖt vÒ chiÒu. C©u 3. §Ó «n vÒ lùc ma s¸t nghØ, víi hÖ thèng c©u hái gîi ý cña chóng t«i th× 90% häc sinh lµm ®­îc, sè häc sinh cßn l¹i kh«ng ph©n tÝch träng lùc P lªn quyÓn s¸ch thø 2 lµm hai thµnh phÇn, kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc. C©u 4. - Víi hÖ thèng c©u hái vµ sù gîi ý cña chóng t«i th×: - ý 1. 100% häc sinh ®· ph©n tÝch ®­îc lùc t¸c dông lªn vËt A - ý 2. 85 % häc sinh ®· ph©n tÝch ®­îc trªn A xuÊt hiÖn thªm lùc ma s¸t nghØ vµ lùc t¸c dông lªn A vÉn c©n b»ng. - ý 3. 80% häc sinh ®· ph©n tÝch ®­îc lùc ma s¸t nghØ chuyÓn thµnh m¸t tr­ît, hîp lùc gi÷a vµ truyÒn gia tèc cho vËt. - Tuy nhiªn viÖc ph©n tÝch lùc trong ý 2 vµ 3 vÉn cßn mét sè häc sinh x¸c ®Þnh sai, ch­a nªu ®­îc ®Æc ®iÓm cña c¸c lùc ®ã, ch­a x¸c ®Þnh ®­îc lùc truyÒn gia tèc cho vËt trong ý thø 3. C©u 5. Víi hÖ thèng c©u hái vµ sù gîi ý cña chóng t«i th×: - ý 1. 100% häc sinh ph©n tÝch ®­îc lùc t¸c dông lªn A khi ch­a kÐo B. - ý 2. V× ý 2 khã h¬n, chØ cã 85% häc sinh ®· ph©n tÝch ®­îc lùc t¸c dông thªm lªn A b©y giê lµ lùc ma s¸t nghØ, do B t¸c dông lªn A vµ A còng t¸c dông l¹i B lùc ma s¸t nghØ c¶n trë chuyÓn ®éng cña B. - ý 3. 85% häc sinh lµm ®­îc: Lùc ma s¸t nghØ chuyÓn sang ma s¸t tr­ît, c©n b»ng víi sè chØ lùc kÕ. - 15% häc sinh ch­a gi¶i thÝch ®­îc ý thø 2,3. Chóng t«i ch÷a ý nµy trong giê tiÕp theo. C©u 6. KÕt hîp víi viÖc ®äc s¸ch gi¸o khoa nªn 100% häc sinh tr¶ lêi ®­îc. C©u 7. §Ó vËn dông kiÕn thøc lùc ma s¸t vµo mét bµi to¸n cô thÓ, hÇu hÕt häc sinh ®Òu tham kh¶o h­íng dÉn cña chóng t«i tr­íc khi lµm. Chóng t«i ph©n tÝch thÊy: - 100% häc sinh biÓu diÔn ®­îc lùc t¸c dông lªn vËt - 90% ®· x¸c ®Þnh ®­îc c«ng thøc tÝnh qu·ng ®­êng, chØ ra ®­îc ®¹i l­îng ch­a biÕt vµ c¸ch tÝnh c¸c ®¹i l­îng ®ã trong c«ng thøc: - 90% ®­a ra ®­îc cã hai c¸ch tÝnh gia tèc, bµi nµy th× ¸p dông ®Þnh luËt II Niut¬n , chiÕu lªn chiÒu chuyÓn ®éng - 90% häc sinh ra kÕt qu¶ ®óng. - Tuy nhiªn vÉn cßn 10% häc sinh x¸c ®Þnh sai qu·ng ®­êng do häc sinh ch­a x¸c ®Þnh ®­îc vËn tèc cuèi cña chuyÓn ®éng nhanh dÇn ®Òu chÝnh lµ vËn tèc ®Çu cña chuyÓn ®éng chËm dÇn ®Òu, x¸c ®Þnh sai dÊu trong c«ng thøc gia tèc. C©u 8. HÇu hÕt c¸c em ®Òu tham kh¶o h­íng dÉn cña chóng t«i tr­íc khi lµm. Chóng t«i ph©n tÝch thÊy: - 85% häc sinh ph©n tÝch ®­îc lùc t¸c dông lªn hßm. Sau ®ã ¸p dông ®Þnh luËt II Niut¬n (1), chiÕu ph­¬ng tr×nh (1) lªn 0y: vµ lªn 0x: , tÝnh ®­îc gia tèc: - MÆc dï ®· cã sù gîi ý cña chóng t«i nh­ng 15% häc sinh vÉn lµm nhÇm , tÝnh sai gi¸ trÞ dÉn ®Õn kÕt qu¶ gia tèc sai. C©u 9. §èi víi c©u nµy môc ®Ých cña chóng t«i muèn dµnh cho c¸c em kh¸, giái, nh­ng víi sù gîi ý cña chóng t«i th× nh÷ng em trung b×nh hay trung b×nh kh¸ vÉn cã thÓ lµm ®­îc. Chóng t«i thu ®­îc kÕt qu¶ ®· cã 75% häc sinh gi¶i ®óng, Mét sè c¸c em cßn l­êi t­ duy, m¾c lçi trong ph©n tÝch lùc vµ x¸c ®Þnh gi¸ tri Fx, Fy theo sin600 vµ cos600, sai trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña N. - Cã 75% häc sinh x¸c ®Þnh ®­îc c«ng thøc tÝnh ¸p lùc : - 75% häc sinh x¸c ®Þnh ®­îc v× Thïng chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu, tõ ®Þnh luËt II Niut¬n: chiÕu lªn 0x: - V× c©u 9 cã 25% häc sinh lµm sai sãt, chóng t«i sÏ ch÷a c©u 9 trong giê ch÷a bµi tËp trªn líp. * §èi víi tµi liªu hÖ thèng hãa kiÕn thøc qua phiÕu häc tËp sè 9 Thùc ra phÇn hÖ thèng hãa kiÕn thøc c¸c em ®· ®­îc lµm mét phÇn trong phiÕu häc tËp sè 8 ë nhµ, c©u 1. §Õn tµi liÖu nµy, víi s¬ ®å chóng t«i ®­a ra 100% c¸c em ®Òu hÖ thèng hãa ®­îc kiÕn thøc. Tuy nhiªn vÒ phÇn vÝ dô, biÓu hiÖn, øng dông lùc ma s¸t th× c¸c em cßn lµm ch­a ®Çy ®ñ. * §¸nh gi¸ chung vÒ kÕt qu¶ «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc qua bµi thø 3 Nh×n chung c¸c em ®· cã sù tiÕn bé dâ dÖt h¬n c¸c giê tr­íc, th«ng qua ph©n tÝch tµi liÖu chóng t«i thÊy sè em lµm ®­îc bµi cao h¬n, møc ®é c©u hái khã h¬n, thêi gian häc tËp ë nhµ l¹i gi¶m xuèng. Tuy vËy víi tµi liÖu nµy chóng t«i vÉn ph¶i tiÕp tôc ®iÒu chØnh lµm sao cho phï hîp h¬n, ph¸t huy c¸c ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc c¸c ®iÓm yÕu cña c¸c em. VÝ dô cÇn t¨ng c­êng nh÷ng c©u hái thùc tÕ, vËn dông kiÕn thøc ®· häc vµo gi¶i thÝch. 3.6.2. §¸nh gi¸ chung vÒ kÕt qu¶ thùc nghiÖm s­ ph¹m Chóng t«i tiÕn hµnh thùc nghiÖm s­ ph¹m trªn ®èi t­îng häc sinh ch­a bao giê ®­îc häc tËp theo h×nh thøc «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc, nh­ng khi lµm quen víi ph­¬ng ph¸p häc tËp nµy chóng t«i thÊy c¸c em rÊt phÊn khëi vµ hµo høng. Tuy nhiªn, dùa trªn sù theo dâi qu¸ tr×nh häc tËp cña häc sinh, dù trªn ph©n tÝch kÕt qu¶ häc sinh «n tËp trªn líp, ë nhµ, kÕt qu¶ hÖ thèng hãa kiÕn thøc, dùa trªn th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa häc sinh (thÓ hiÖn th«ng qua trao ®æi víi c¸c em). chóng t«i ®­a ra ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau. Trong lÇn thùc nghiÖm thø nhÊt: lµ lÇn ®Çu tiªn ®­îc häc theo h×nh thøc nµy, c¸c em cßn nhiÒu bì ngì vµ rôt rÌ. §èi víi tµi liÖu «n tËp trªn líp cßn nhiÒu em ch­a m¹nh d¹n ph¸t biÓu ý kiÕn, tranh luËn, chØ cã mét Ýt em ho¹t ®éng tÝch cùc. ViÖc ®äc s¸ch gi¸o khoa cßn mÊt nhiÒu thêi gian, cßn rÊt nhiÒu em lµm sai trong phiÕu häc tËp sè 2, 3. Qua ®©y chóng t«i ph¸t hiÖn ra ®­îc rÊt nhiÒu ®iÓm yÕu cña c¸c em nh­ tÝnh tù chñ, tÝnh hßa ®ång, tÝnh ®oµn kÕt trong häc tËp, c¸c kh¶ n¨ng: vÒ vËn dông kiÕn thøc, t­ duy vËt lÝ, kh¶ n¨ng biÓu diÔn, ph©n tÝch hiÖn t­îng hay bµi tËp vËt lÝ. Trong giê thùc nghiÖm tiÕp theo, rót kinh nghiÖm tõ giê tr­íc chóng t«i dïng nhiÒu c¸ch ®Ó ®éng viªn khuyÕn khÝch häc sinh nh­: t¹o kh«ng khÝ vui vÎ tho¶i m¸i trong líp, tæ chøc thi ®ua gi÷a c¸c c¸ nh©n, khuyÕn khÝch c¸c em ho¹t ®éng vµ khen ngîi c¸c em ®óng lóc, tæ chøc ho¹t ®éng nhãm ®Ó c¸c em t¨ng c­êng trao ®æi, hîp t¸c, tranh luËn, víi nh÷ng c¸ch lµm nµy trong tµi liÖu «n tËp trªn líp c¸c em ®· thÓ hiÖn kÕt qu¶ râ rÖt. C¸c em ®· m¹nh d¹n, s«i næi h¬n, ®· d¸m ®­a ra ý kiÕn tranh luËn. Chóng t«i thÊy c¸c em rÊt tù tin, høng thó trong häc tËp, chÞu khã suy nghÜ ®Ó tr¶ lêi c©u hái trong tµi liÖu, tÝch cùc chñ ®éng trong ho¹t ®éng häc tËp cña m×nh. §èi víi tµi liÖu «n tËp ë nhµ chóng t«i ®· kÞp thêi ®iÒu chØnh cho phï hîp víi tr×nh ®é cña c¸c em, t¨ng c­êng c¸c c©u hái vÒ ph©n tÝch bµi to¸n, tÝnh chÊt chuyÓn ®éng , t¨ng c­êng c©u hái vÒ vËn dông trong thùc tÕ ®Ó kh¾c phôc c¸c ®iÓm mµ c¸c em cßn yÕu. Chóng t«i so¹n c¸c phÇn h­íng dÉn gîi më ®Ó c¸c em vÒ nhµ tham kh¶o, th¸o gì khi kh«ng cã b¹n bÌ ®Ó trao ®æi, gi¸o viªn ë bªn c¹nh h­íng dÉn, kÕt víi ®äc s¸ch gi¸o khoa ë nhµ ®· gióp c¸c em tù tin lªn rÊt nhiÒu. C¸c em ®· d¸m nghÜ, d¸m lµm, kh«ng cßn thãi quen ng¹i khi lµm bµi tËp, sè l­îng c©u hái lµm ®­îc ®· t¨ng, møc ®é kiÕn thøc cao h¬n, kÕt qu¶ bµi sau cao h¬n bµi tr­íc. Häc tËp treo ph­¬ng ph¸p cña chóng t«i häc sinh kh«ng nh÷ng ®­îc «n tËp ngay phÇn kiÕn thøc m×nh võa häc trªn líp mµ cßn ®­îc «n tËp c¸c kiÕn thøc ®· häc ë giê tr­íc, ë líp d­íi th«ng qua tµi liÖu «n tËp trªn líp vµ ë nhµ. Qua ®ã t¹o lªn mét sù liªn kÕt logic chÆt chÏ vÒ kiÕn thøc vËt lÝ, lµm tiÒn ®Ò ®Ó x©y dùng, gi¶i thÝch... c¸c phÇn tiÕp theo. T¨ng c­êng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng häc tËp ë nhµ, rÌn luyÖn kÜ n¨ng t­ duy, ph©n tÝch, tæng hîp, ®¸nh gi¸, kh¸i qu¸t. KÕt qu¶ häc tËp cña c¸c em ®­îc gi¸o viªn ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, khen, chª, kÞp thêi. §iÓm m¹nh cña c¸c em ®­îc khai th¸c, ®iÓm yÕu ®­îc kh¾c phôc dÇn dÇn qua tõng bµi häc. Khi chóng t«i trao ®æi víi häc sinh hÇu hÕt c¸c em ®Òu tr¶ lêi cã hiÓu néi dung häc tËp, vµ rÊt høng thó víi néi dung häc tËp nµy. Tµi liÖu hÖ thèng hãa ë nhµ gióp c¸c em cã c¸i nh×n tæng quan h¬n vÒ kiÕn thøc cña bµi, dÔ nhí, dÔ häc vµ nhí ®­îc l©u h¬n, ®· ph©n biÖt ®­îc ®©u lµ kiÕn thøc chÝnh, ®©u lµ tr­êng hîp riªng. * Néi dung kiÓm tra viÕt (thêi gian 45 phót) M· ®Ò: 001 §Ò kiÓm tra 45 phót - m«n vËt lÝ - líp 10 I. Hoµn thµnh c¸c c©u tr¾c nghiÖm sau (6,5 ®iÓm) C©u 1: Lùc ma s¸t nghØ xuÊt hiÖn trong tr­êng hîp ? A. QuyÓn s¸ch n»m yªn trªn mÆt bµn n»m ngang. B. QuyÓn s¸ch tr­ît trªn mÆt bµn nghiªng. C. QuyÓn s¸ch n»m yªn trªn mÆt bµn n»m nghiªng. D. QuyÓn s¸ch ®øng yªn khi treo trªn mét sîi d©y. C©u 2: Khi khèi l­îng cña hai vËt vµ kho¶ng c¸ch gi÷a chóng ®Òu t¨ng lªn gÊp ®«i th× lùc hÊp dÉn gi÷a chóng cã ®é lín ? A. T¨ng gÊp ®«i B. Gi¶m ®i mét nöa C. T¨ng gÊp bèn D. Kh«ng thay ®æi C©u 3: Lùc hÊp dÉn do mét hßn ®¸ ë trªn mÆt ®Êt t¸c dông vµo Tr¸i §Êt th× cã ®é lín ? A. lín h¬n träng l­îng cña hßn ®¸ B. nhá h¬n träng l­îng cña hßn ®¸ C. b»ng träng l­îng cña hßn ®¸ D. b»ng kh«ng C©u 4: Treo mét vËt khèi l­îng m vµo mét lß xo cã ®é cøng k t¹i mét n¬i cã gia tèc träng tr­êng g. §é gi·n cña lß xo phô thuéc vµo ? A. m vµ k B. k vµ g C. m, k vµ g D. m vµ g C©u 5: Muèn lß xo cã ®é cøng k = 100 N/m gi·n ra mét ®o¹n 10 cm, (lÊy g = 10m/s2) ta ph¶i treo vµo lß xo mét vËt cã khèi l­îng ? A. m = 100 kg B. m = 100 g C. m = 1 kg D. m = 1 g C©u 6: Chän c©u ®óng ? Lùc hÊp dÉn do Tr¸i §Êt t¸c dông lªn MÆt Tr¨ng vµ do MÆt Tr¨ng t¸c dông lªn Tr¸i §Êt ? A. Cïng ph­¬ng, cïng chiÒu, kh¸c ®é lín B. Cïng ph­¬ng, ng­îc chiÒu, cïng ®é lín C. Cïng ph­¬ng, cïng chiÒu, cïng ®é lín D. Cïng ph­¬ng, ng­îc chiÒu, kh¸c ®é lín C©u 7: B¸n kÝnh Tr¸i §Êt lµ R = 6400km, t¹i mét n¬i cã gia tèc r¬i tù do b»ng mét nöa gia tèc r¬i tù do trªn mÆt ®Êt, ®é cao cña n¬i ®ã so víi mÆt ®Êt lµ. A. h = 6400 km B. h = 2560 km C. h = 6400 m D. h = 2651 m C©u 8: Chän c©u sai ? A. Lùc ®µn håi xuÊt hiÖn khi vËt bÞ biÕn d¹ng vµ cã t¸c dông chèng l¹i sù biÕn d¹ng. B. Lùc ®µn håi xuÊt hiÖn khi vËt bÞ biÕn d¹ng vµ cã chiÒu cïng víi chiÒu biÕn d¹ng. C. Lùc ®µn håi cña sîi d©y hoÆc lß xo bÞ biÕn d¹ng cã ph­¬ng trïng víi sîi d©y hoÆc trôc cña lß xo. D. Lùc ®µn håi xuÊt hiÖn trong tr­êng hîp mÆt ph¼ng bÞ nÐn cã ph­¬ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng. C©u 9: Mét lß xo cã ®é cøng k, ng­êi ta lµm lß xo gi·ng mét ®o¹n Dl sau ®ã l¹i lµm gi·n thªm mét ®o¹n x. Lùc ®µn håi cña lß xo lµ ? A. F®h = kDl B. F®h = kx C. F®h = kDl + x D. F®h = k(Dl + x) C©u 10: Mét «t« t¶i kÐo mét «t« con cã khèi l­îng 2 tÊn vµ ch¹y nhanh dÇn ®Òu víi vËn tèc ban ®Çu v0 = 0. Sau thêi gian 50 s «t« ®i ®­îc 400 m. Bá qua lùc c¶n t¸c dông lªn «t« con. §é cøng cña d©y c¸p nèi hai «t« lµ k = 2.106 N/m th× khi ®ã d©y c¸p gi·n ra mét ®o¹n lµ ? A. Dl = 0,32 mm B. Dl = 0,32 cm C. Dl = 0,16 mm D. Dl = 0,16 cm C©u 11: Mçi tµu thuû cã khèi l­îng 100000 tÊn khi ë c¸ch nhau 0,5 km. Lùc hÊp dÉn gi÷a hai tµu thuû ®ã lµ ? A. F = 2,672.10-6N B. F = 1,336.10-6N C. F = 1,336N D. F = 2,67 N C©u 12: Cho biÕt khèi l­îng cña Tr¸i §Êt lµ M = 6.1024 kg, khèi l­îng cña mét hßn ®¸ lµ m = 2,3 kg, gia tèc r¬i tù do g = 9,81m/s2. Hßn ®¸ hót Tr¸i §Êt mét lùc lµ ? A.58,860 N B. 58,860.1024 N C. 22,563 N D. 22,563.1024 N C©u 13: Mét vËt khèi l­îng m = 400 g ®Æt trªn mÆt bµn n»m ngang. HÖ sè ma s¸t tr­ît gi÷a vËt vµ mÆt bµn lµ m = 0,3. VËt b¾t ®Çu ®­îc kÐo ®i b»ng mét lùc F = 2 N cã ph­¬ng n»m ngang. Qu·ng ®­êng vËt ®i ®­îc sau 1s lµ ? A. S = 1 m B. S = 2 m C. S = 3 m D. S = 4 m II. Gi¶i bµi tËp sau (3,5 ®iÓm) Mét « t« t¶i kÐo mét Thïng Mãc cã khèi l­îng 2 tÊn ch¹y nhanh dÇn ®Òu víi vËn tèc ban ®Çu v0 = 0. Sau 100 gi©y ®i ®­îc 500 m. BiÕt d©y c¸p nèi « t« vµ Thïng Mãc cã ®é cøng k = 2,0.106 N/m, hÖ sè m¸t cña Thïng Mãc víi mÆt ®­êng 0,5. LÊy g = 10 m/s2. TÝnh: 1. a. Gia tèc cña Thïng Mãc. b. §é d·n cña d©y C¸p. 2. Sau thêi gian trªn, d©y C¸p bÞ tuét ra. Hái Thïng Mãc chuyÓn ®éng ®­îc bao xa th× dõng l¹i. §¸p ¸n - ®Ò kiÓm tra 45 phót - M«n vËt lÝ - khèi 10 Thang ®iÓm 10. I. Tr¾c nghiÖm 6,5 ®iÓm (mçi c©u tr¾c nghiÖm 0,5 ®iÓm) C©u 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Chän c D c c C b b b D a d c a II. Bµi tËp 3,5 ®iÓm. PhÇn §¸p ¸n §iÓm 1 a Gia tèc cña Thïng Mãc: 0,5 1,75 b §é d·n cña d©y C¸p: 0,5 0,25 0,5 2 Gia tèc cña Thïng Mãc 0,5 1,75 V× 0,5 Qu·ng ®­êng Thïng Mãc ®i ®­îc v× 0,75 * Xö lÝ kÕt qu¶ b»ng thèng kª to¸n häc §Ó so s¸nh chÊt l­îng kiÕn thøc cña häc sinh th«ng qua so s¸nh ®iÓm kiÓm tra chóng t«i sö dông c¸c ®¹i l­îng sau: , S2, S, V. Trong ®ã: - lµ trung b×nh ®iÓm sè, ®Æc tr­ng cho sù tËp trung cña c¸c ®iÓm sè. víi lµ ®iÓm, lµ tÇn sè, N lµ sè häc sinh. - Ph­¬ng sai S vµ ®é lÖch chuÈn S2 lµ c¸c tham sè ®o møc ®é ph©n t¸n cña c¸c sè liÖu quanh gi¸ trÞ trung b×nh céng, S cµng nhá chøng tá sè liÖu cµng Ýt ph©n t¸n. - V lµ hÖ sè biÕn thiªn møc ®é ph©n t¸n: B¶ng 1: Thèng kª kÕt qu¶ kiÓm tra Líp SÜ sè §iÓm §iÓm TB 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN 45 0 0 0 0 1 3 8 13 10 7 3 7,4 §C 46 0 0 0 2 3 7 11 13 8 2 0 6,3 B¶ng 2: Xö lý kÕt qu¶ ®Ó tÝnh tham sè Líp TN Líp §C Xi fiA fiA Xi fiB fiA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 2 0 0 0 0 2 0 0 0 0 3 0 0 0 0 3 2 3,3 10,89 21,78 4 1 3,4 11,56 11,56 4 3 2,3 5,29 15,87 5 3 2,4 5,76 17,28 5 7 1,3 1,69 11,83 6 8 1,4 1,96 15,68 6 11 0,3 0,09 0,99 7 13 0,4 0,16 2,08 7 13 0,7 0,49 6,37 8 10 0,6 0,36 3,6 8 8 1,7 2,89 23,12 9 7 1,6 2,56 17,92 9 2 2,7 7,29 14,58 10 3 2,6 6,76 20,28 10 0 0 0 0 45 88,4 46 94,54 B¶ng 3: Tæng hîp c¸c tham sè Tham sè §èi t­îng S2 S V(%) Líp TN 7,4 2 1,41 18,9% Líp §C 6,3 2,1 1,45 23% B¶ng 4: B¶ng tÇn suÊt vµ tÇn suÊt lòy tÝch Líp thùc nghiÖm A Líp ®èi chøng B §iÓm Xi TÇn sè fA(i) TÇn suÊt wA(i)% TÇn suÊt lòy tÝch wA(i)% TÇn sè fB(i) TÇn suÊt wB(i)% TÇn suÊt lòy tÝch wB(i)% 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 3 0 0 0 2 4,3 4,3 4 1 2,2 2,2 3 6,5 10,8 5 3 6,7 8,9 7 15,2 26,0 6 8 17,8 26,7 11 23,9 49,9 7 13 28,9 55,6 13 28,3 78,2 8 10 22,2 77,8 8 17,4 95,6 9 7 15,5 93,4 2 4,3 100 10 3 6,7 100 0 0 45 46 Tõ b¶ng sè liÖu trªn ®©y, chóng t«i tiÕn hµnh vÏ ®å thÞ ®­êng ph©n bè tÇn suÊt vµ tÇn suÊt lòy tÝch (héi tô lïi) cho hai ®èi t­îng thùc nghiÖm lµ líp thùc nghiÖm vµ líp ®èi chøng. §å thÞ: H×nh 30: §å thÞ ®­êng ph©n bè tuÇn suÊt H×nh 31: §å thÞ ®­êng ph©n bè tuÇn suÊt lòy tÝch (héi tô lïi ) + §iÓm trung b×nh cña líp thùc nghiÖm cao h¬n líp ®èi chøng. + HÖ sè biÕn thiªn gi¸ trÞ ®iÓm sè cña líp thùc nghiÖm (18,9%) nhá h¬n líp ®èi chøng (23,0%) cã nghÜa lµ ®é ph©n t¸n vÒ ®iÓm sè quanh ®iÓm trung b×nh cña líp thùc nghiÖm lµ nhá. + §­êng tÇn suÊt lòy tÝch (héi tô lïi) cña líp TN n»m bªn ph¶i vµ ë phÝa d­íi cña ®­êng tÇn suÊt lòy tÝch cña líp §C, chøng tá chÊt l­îng n¾m kiÕn thøc vµ v©n dông cña líp TN cao h¬n líp ®èi chøng. §Ó kh¼ng ®Þnh râ kÕt qu¶ häc tËp cña líp TN cao h¬n líp §C cã ph¶i lµ do ph­¬ng ph¸p míi ®em l¹i hay kh«ng, chóng t«i tiÕn hµnh sö dông c¸ch ph©n tÝch sè liÖu cña ph­¬ng ph¸p thèng kª. §¸nh gi¸ ®Þnh l­îng kÕt qu¶: Tõ b¶ng sè ë trªn chóng t«i ¸p dông bµi to¸n kiÓm ®Þnh trong thèng kª to¸n häc. * KiÓm ®Þnh sù kh¸c nhau cña c¸c ph­¬ng sai: - Gi¶ thiÕt H0: Sù kh¸c nhau vÒ ph­¬ng sai (S2TN = 2, S2§C = 2,1) lµ kh«ng cã ý nghÜa. - Gi¶ thiÕt H1: Sù kh¸c nhau vÒ c¸c ph­¬ng sai lµ cã ý nghÜa. Chän x¸c suÊt sai lÇm lµ Gi¸ trÞ ®¹i l­îng kiÓm ®Þnh Gi¸ trÞ tíi h¹n Ftrong b¶ng ph©n phèi F víi møc vµ c¸c bËc tù do: Theo b¶ng ph©n phèi ta cã F = 1,66. V× F < Fnªn ta chÊp nhËn gi¶ thiÕt H0. Sù kh¸c nhau cña c¸c ph­¬ng sai lµ kh«ng cã ý nghÜa. * KiÓm ®Þnh sù kh¸c nhau cña hai gi¸ trÞ trung b×nh §C = 6,3, lµ kh«ng cã nghÜa. - Gi¶ thiÕt H0: Sù kh¸c nhau gi÷a hai gi¸ trÞ trung b×nh TN; §Clµ kh«ng cã ý nghÜa. - Gi¶ thiÕt H1: Sù kh¸c nhau gi÷a hai gi¸ trÞ trung b×nh TN; §Clµ cã ý nghÜa. - Chän x¸c suÊt sai lÇm . V× sù kh¸c nhau vÒ ph­¬ng sai lµ kh«ng cã ý nghÜa nªn ta cã thÓ coi ph­¬ng sai cña hai mÉu b»ng nhau vµ b»ng: §¹i l­îng kiÓm ®Þnh: Theo b¶ng ph©n phèi t= 0,05 th× Tra b¶ng ph©n phèi ta cã t= 1,96. V× t = 3,7 > t ta b¸c bá gi¶ thiÕt H0, chÊp nhËn gi¶ thiÕt H1: sù kh¸c nhau gi÷a hai gi¸ trÞ trung b×nh lµ cã ý nghÜa. Chøng tá kÕt qu¶ häc tËp líp thùc nghiÖm cao h¬n líp ®èi chøng. Qua kÕt qu¶ ph©n tÝch c¶ b»ng ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng, chóng t«i thÊy r»ng kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ë líp thùc nghiÖm cao h¬n líp ®èi chøng. §iÒu ®ã chøng tá chÊt l­îng n¾m kiÕn thøc cña häc sinh líp thùc nghiÖm cao h¬n líp ®èi chøng. Qua ®ã cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng nh÷ng häc sinh ®­îc häc tµi liÖu h­íng hÉn «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc cña chóng t«i so¹n th¶o sÏ cã kh¶ n¨ng tiÕp thu kiÕn thøc tèt h¬n. KÕt luËn ch­¬ng 3 - Tõ viÖc ph©n tÝch diÔn biÕn thùc nghiÖm s­ ph¹m, theo dâi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nhËn thøc cña ng­êi häc, thu thËp vµ ph©n tÝch tµi liÖu, th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa häc sinh. §Æc biÖt lµ sö lý c¸c bµi kiÓm tra theo kiÓm ®Þnh thèng kª to¸n häc, chóng t«i cã nh÷ng nhËn xÐt sau ®©y: + VÒ c¬ b¶n qu¸ tr×nh d¹y häc cã sö dông tµi liÖu «n tËp, hÖ thèng hãa lµ t­¬ng ®èi phï hîp víi thùc tÕ häc sinh. ViÖc kÕt hîp tèt gi÷a «n tËp trªn líp víi ®äc s¸ch gi¸o khoa khi «n tËp ë nhµ, hÖ thèng hãa kiÕn thøc ë nhµ, lµm viÖc nhãm, lµm viÖc c¸c nh©n ®· kÝch thÝch høng thó häc tËp ë häc sinh, lµm cho c¸c em rÊt tÝch cùc thi ®ua trong häc tËp. + Trong qu¸ tr×nh häc tËp häc sinh kh«ng nh÷ng ®­îc «n tËp l¹i kiÕn thøc cò mµ c¶ kiÕn thøc võa míi häc xong, t¹o lªn mét sù logic chÆt chÏ gi÷a c¸c phÇn kiÕn thøc, t¹o tiÒn ®Ò ®Ó x©y dùng c¸c phÇn kiÕn thøc tiÕp theo, tµi liÖu hÖ thèng hãa gióp c¸c em cã c¸i nh×n tæng quan vÒ bµi häc. + Qua h×nh thøc häc nµy häc sinh béc lé ®­îc nh÷ng suy nghÜ cña m×nh. §iÒu nµy gióp c¸c em cã c¸ch nh×n nhËn ®óng ®¾n vÒ kiÕn thøc m×nh häc, biÕt ®­îc nh÷ng chç hæng, chç quªn, chç sai ®Ó kh¾c phôc. §ång thêi qua ho¹t ®éng «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc gi¸o viªn ph¸t hiÖn ra ®­îc nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña häc sinh ®Ó kÞp thêi kh¾c phôc khã kh¨n vµ söa, ch÷a sai lÇm cña c¸c em. + Tõ ph©n tÝch, kÕt qu¶ thùc nghiÖm cho thÊy sù kÕt hîp gi÷a d¹y häc cã sö dông hÖ thèng tµi liÖu «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc gióp cho häc sinh n¾m v÷ng kiÕn thøc s©u h¬n, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc. Tuy nhiªn chóng t«i thÊy cã nh÷ng khã kh¨n vµ h¹n chÕ sau: + D¹y häc cã sö dông tµi liÖu «n tËp hÖ thèng hãa ®ßi hái chuyªn m«n nghiÖp vô cña gi¸o viªn ph¶i cao, viÖc so¹n th¶o hÖ thèng tµi liÖu ph¶i c«ng phu mÊt nhiÒu thêi gian, qu¸ tr×nh ph©n tÝch kÕt qu¶ ph¶i tØ mØ, kÞp thêi cho häc sinh. + Häc sinh ban ®Çu ch­a quen víi h×nh thøc häc nµy v× sù vËn ®éng vµ t­ duy trong häc tËp tõ tr­íc ®Õn giê cña c¸c em lµ rÊt yÕu. + §èi t­îng chóng t«i thùc nghiÖm míi chØ ë mét tr­êng, cÇn ph¶i thùc nghiÖm më réng h¬n. MÆc dï cßn mét sè khã kh¨n nh­ng kÕt qu¶ thùc nhiÖm s­ ph¹m cho thÊy hoµn toµn cã thÓ tiÕn hµnh vµ tæ chøc d¹y häc kÕt hîp víi tµi liÖu «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc víi môc ®Ých nh»m n©ng cao chÊt l­îng d¹y vµ häc. KÕt luËn Tõ kÕt qu¶ thu ®­îc cña luËn v¨n, ®èi chiÕu víi nhiÖm vô ®Æt ra chóng t«i ®· gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn nh­ sau: 1. Chóng t«i ®· lµm râ c¬ së lý luËn cña viÖc «n tËp trong d¹y häc vËt lÝ, hÖ thèng hãa trong d¹y häc VËt lÝ. Ngoµi viÖc tr×nh bÇy c¸c kh¸i niÖm, c¸c h×nh thøc, vai trß cña «n tËp hÖ thèng hãa kiÕn thøc, chóng t«i lµm râ ý nghÜa, ®Æc ®iÓm, c«ng t¸c chuÈn bÞ, c«ng t¸c kiÓm tra ®¸nh gi¸ cña hai h×nh thøc «n tËp, hÖ thèng hãa trªn líp vµ «n tËp, hÖ thèng hãa ë nhµ. Trong h×nh thøc «n tËp ë nhµ viÖc ®äc l¹i s¸ch gi¸o khoa gióp cho viÖc «n tËp cã hiÖu qu¶ lªn chóng t«i ®· lµm râ thªm nh÷ng ­u ®iÓm, chøc n¨ng, mét sè thñ ph¸p, c¸ch thøc ®Ó ®äc s¸ch gi¸o khoa cã hiÖu qu¶. 2. T×m hiÓu t×nh h×nh d¹y häc «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc ë tr­êng THPT nh»m x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p d¹y häc chñ yÕu mµ gi¸o viªn sö dông, nh÷ng khã kh¨n sai lÇm häc sinh gÆp trong khi häc. 3. VËn dông c¬ së lÝ luËn vµ thùc tiÔn vÒ viÖc «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc chóng t«i ®· nghiªn cøu vµ so¹n th¶o tµi liÖu (9 phiÕu häc tËp thuéc ba bµi Lùc hÊp dÉn, Lùc ®µn håi, Lùc ma s¸t) h­íng dÉn häc sinh «n tËp, hÖ thèng kiÕn thøc phÇn “C¸c lùc c¬ häc” s¸ch gi¸o khoa VËt lÝ 10 n©ng cao, trong ®ã sö dông kÕt hîp h×nh thøc «n tËp trªn líp vµ h×nh thøc «n tËp ë nhµ. KÕ ho¹ch sö dông vµ néi dung cña c¸c phiÕu häc tËp trªn líp ®­îc chóng t«i so¹n th¶o b¸m s¸t néi dung vµ tiÕn tr×nh d¹y häc. KÕ ho¹ch vµ néi dung c¸c phiÕu häc tËp ë nhµ ®­îc chóng t«i so¹n th¶o ®¸p øng yªu cÇu vÒ môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc ë häc sinh sau khi häc vµ thêi gian häc sinh häc bµi ë nhµ nh»m ®¶m b¶o cho häc sinh tham gia mét c¸ch tÝch cùc, chñ ®éng trong viÖc n¾m v÷ng tri thøc, v©n dông kiÕn thøc vµo nh÷ng bµi to¸n ®¬n gi¶n, gi¶i thÝch c¸c hiÖn t­îng trong thùc tÕ, n©ng cao chÊt l­îng d¹y vµ häc. 4. Qu¸ tr×nh thùc nghiÖm s­ ph¹m ®· chøng tá tµi liÖu h­íng dÉn häc sinh «n tËp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc kh«ng nh÷ng gióp cho häc sinh «n l¹i kiÕn thøc cò vµ kiÕn thøc võa häc mµ cßn t¹o lªn mèi liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c phÇn kiÕn thøc qua ®ã c¸c em cã ®­îc c¸i nh×n tæng quan kiÕn thøc trong tõng bµi, tõng phÇn kiÕn thøc. Tµi liÖu nµy ph¸t huy ®­îc tèt tÝnh tÝch cùc, tù chñ cña ng­êi häc, t¨ng c­êng t­ duy, kÜ n¨ng giao tiÕp, hîp t¸c, n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò còng lµ nh÷ng ®iÒu cÇn rÌn luyÖn cho häc sinh. Do ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian, n¨ng lùc vµ khu«n khæ cña luËn v¨n, qu¸ tr×nh thùc nghiÖm chØ tiÕn hµnh ®­îc mét vßng trªn líp, ë mét tr­êng nªn viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña tiÕn tr×nh «n tËp, hÖ thèng hãa ch­a cã tÝnh kh¸i qu¸t cao. C¸c kÕt qu¶ thùc nghiÖm s­ ph¹m, c¸c kÕt luËn thu ®­îc tõ ®Ò tµi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho chóng t«i cã thÓ më réng vµ ®i s©u nghiªn cøu, ¸p dông cho c¸c néi dung kiÕn thøc kh¸c, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc ë tr­êng trung häc phæ th«ng. Tµi liÖu tham kh¶o 1. L­¬ng Duyªn B×nh (tæng chñ biªn) (2006), S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn, s¸ch bµi tËp VËt lÝ 10, NXB Gi¸o dôc, Hµ N«i. 2. Vò Quèc Chung (2003), §Ó tù häc ®¹t ®­îc hiÖu qu¶, NXB §¹i häc s­ ph¹m, Hµ Néi. 3. Ph¹m ThÕ D©n (1996), Ph­¬ng ph¸p h×nh thµnh kÜ n¨ng lµm viÖc víi SGK VËt lÝ cho häc sinh trung häc c¬ së, LuËn ¸n phã tiÕn sÜ khoa häc s­ ph¹m - T©m lÝ, Hµ Néi. 4. David Halliday - Rober Resnik - Jearl Walker (1996), Bé c¬ së VËt lÝ. 5. NguyÔn Thanh H¶i (2006), ¤n tËp vµ kiÓm tra VËt lÝ 10 n©ng cao, NXB §¹i häc s­ ph¹m, Hµ Néi. 6. Bïi Quang H©n (2006), Gi¶i to¸n vµ tr¾c nghiÖm VËt lÝ 10 n©ng cao, TËp I, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi. 7. Bïi Quang H©n (2006), H­íng dÉn gi¶i bµi tËp vµ c©u hái tr¾c nghiÖm VËt lÝ 10, NXB Gi¸o Dôc, Hµ N«i. 8. TrÇn Thóy H»ng (2006), ThiÕt kÕ bµi gi¶ng VËt lÝ 10, TËp I, NXB Hµ Néi. 9. NguyÔn V¨n Kh¶i (2008), LÝ luËn d¹y häc VËt lÝ ë tr­êng phæ th«ng, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi. 10. NguyÔn B¸ kim, Vò D­¬ng Thôy (1992), Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y to¸n, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi. 11. Vò Thanh KhiÕt (2006), C¸c bµi to¸n chän läc, tù luËn vµ tr¾c nghiÖm VËt lÝ 10, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi. 12. NguyÔn ThÕ Kh«i, Ph¹m Quý T­, L­¬ng TÊn §¹t, Lª Ch©n Hïng, NguyÔn Ngäc H­ng, Ph¹m §×nh ThiÕt, Bïi Träng Tu©n, Lª Träng T­êng (2006), S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn VËt lÝ 10 n©ng cao, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi. 13. NguyÔn Thä L­¬ng (2006), ¤n tËp vµ kiÓm tra VËt lÝ 10 n©ng cao, NXB §¹i häc quèc gia Thµnh phè Hå ChÝ Minh. 14. Ng« DiÖu Nga (2006), Bµi gi¶ng chuyªn ®Ò ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc d¹y häc VËt lÝ, Hµ Néi. 15. Lª Thi Oanh (2006), Nh÷ng c¬ së ®Þnh h­íng cho mét chiÕn l­îc d¹y häc thÝch hîp, bµi gi¶ng chuyªn ®Ò cao häc, Hµ Néi. 16. NguyÔn Ngäc Quang (1989), LÝ luËn d¹y häc ®¹i c­¬ng, TËp I, Nhµ m¸y in Diªn Hång, Hµ Néi. 17. NguyÔn §øc Th©m, NguyÔn Ngäc H­ng (2001), Tæ chøc ho¹t ®éng nhËn thøc cho häc sinh trong d¹y häc VËt lÝ ë tr­êng phæ th«ng, NXB §¹i häc quèc gia, Hµ Néi. 18. NguyÔn §øc Th©m, NguyÔn Ngäc H­ng, Ph¹m Xu©n QuÕ (2002), Ph­¬ng ph¸p d¹y häc VËt lÝ ë tr­êng phæ th«ng, NXB §¹i häc s­ ph¹m, Hµ Néi. 19. NguyÔn C¶nh Toµn, NguyÔn Kú, Vò V¨n T¶o, Bïi T­êng (1998), Qu¸ tr×nh d¹y - Tù häc, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi. 20. NguyÔn C¶nh Toµn, NguyÔn Kú, Lª Kh¸nh B»ng, Vò T¶o (2002), Häc vµ d¹y c¸ch häc, NXB §¹i häc s­ ph¹m, Hµ Néi. 21. Ph¹m H÷u Tßng (2004), D¹y häc VËt lÝ ë tr­êng phæ th«ng theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ho¹t ®éng häc tÝch cùc, chñ ®éng vµ t­ duy khoa häc, NXB §¹i häc s­ ph¹m, Hµ Néi. 22. NguyÔn §øc Th©m, An V¨n ChiÕn, Vò §oµn ChØnh, Ph¹m H÷u Tßng dÞch (1983), Ph­¬ng ph¸p d¹y häc VËt lÝ trong c¸c tr­êng phæ th«ng ë Liªn X« vµ c«ng hßa d©n chñ §øc - TËp I, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi. 23. Ph¹m H÷u Tßng (2001), Tæ chøc ho¹t ®éng nhËn thøc cho häc sinh trong d¹y häc VËt lÝ ë tr­êng phæ th«ng, NXB §¹i häc quèc gia, Hµ Néi. 24. Ph¹m H÷u Tßng (2001), LÝ luËn d¹y häc VËt lÝ ë tr­êng trung häc phæ th«ng, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi. 25. Tonybuzan (2008),The Buzan study skills hanbook (kÜ n¨ng häc tËp theo ph­¬ng ph¸p Bunzan), NXB Thµnh phè Hå ChÝ Minh. 26. Th¸i Duy Tuyªn (1991), Nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n gi¸o dôc häc hiÖn ®¹i, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi. 27. Th¸i Duy Tuyªn (2007), Mét sè vÊn ®Ò ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc, Viªn khoa häc gi¸o dôc, Hµ Néi. 28. Th¸i Duy Tuyªn (2007), Ph­¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng vµ ®æi míi, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi. 29. §ç H­¬ng Trµ, Ph¸t triÓn n¨ng lùc häc tËp VËt lÝ cho häc sinh th«ng qua ph­¬ng ph¸p vµ ph­¬ng tiÖn d¹y häc míi, TËp bµi gi¶ng chuyªn ®Ò Tæ chøc ho¹t ®éng nhËn thøc cho häc sinh cao häc, Hµ Néi. 30. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø 9 (2001), NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 31. NguyÔn V¨n §ång (1979), Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y VËt lÝ ë tr­êng phæ th«ng, TËp I, NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi.  MỤC LỤC