Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam

Môn:Xã hội học nông thôn Bài thuyết trình Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam Lâm Thành Tuấn * Bố cục Mở đầu 1.1 Đặt vấn đề 1.2 Định nghĩa 2. Những biến đổi trong văn hóa 2.1 Ứng xử trong các quan hệ 2.2 Giải trí 2.3 Phong tục tập quán, tín ngưỡng 2.4 Lối sống 3. Kết luận Tài liệu tham khảo Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 1. Mở đầu 1.1 Đặt vấn đề Xã hội nông thôn đang có nhiều biến đổi. Trong đó có văn hóa. Sự biến đổi văn hóa ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống người dân nông thôn “Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam” Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 1.2 Định nghĩa Văn hóa là một hệ thống các giá trị, chân lý, chuẩn mực và mục tiêu mà con người cùng thống nhất với nhau trong quá trình tương tác và trải qua thời gian. (nguồn: Giáo trình XHHĐC) Biến đổi văn hóa là một quá trình qua đó những hệ thống các giá trị, chân lý, chuẩn mực mà và mục tiêu mà con người cùng thống nhất với nhau thay đổi theo thời gian. Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * MỞ ĐẦU 2.1 Ứng xử trong các quan hệ Trong tình yêu - quan niệm về tình dục – hôn nhân Ngày xưa thì họ luôn xem trọng việc giữ gìn gia phong lễ giáo nên trong việc tình cảm thì mọi người luôn giữ nề nếp khép kín. “ nam nữ thọ thọ bất tương thân” Và ngày nay trong quan hệ này nhiều người rất “cởi mở”: sống thực dụng, quan hệ tình dục trước hôn nhân và sẵn sàng có những ứng xử thiếu văn hóa trong tình yêu. Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2. Những biến đổi trong văn hóa * Bảng 1: Bạn tình của VTN và TN trong quan hệ tình dục làm đầu tiên ở khu vực nông thôn(%) năm 2003 Giới trẻ nông thôn ngày nay có cách sống thoáng hơn trong quan hệ tình cảm. Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2. Những biến đổi trong văn hóa (nguồn: kết quả điều tra SAVY năm 2003) Trong phạm vi gia đình Ngày nay trước cha mẹ, con cái không còn khép nép, khoanh tay, cúi đầu, muốn nói điều gì, làm điều gì đều phải xin phép; con cái muốn vì cũng được chiều chuộng. Con cái cũng có quyền quyết định trong việc hôn nhân gia đình Giá trị truyền thống đang thay đổi theo hướng phù hợp với lối sống hiện đại Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2. Những biến đổi trong văn hóa Trong giao tiếp cộng đồng Mối quan hệ xã hội truyền thống dân tộc dựa trên cơ sở tình làng nghĩa xóm Tư tưởng thực dụng đã xuất hiện và ngày càng phổ biến ở các vùng nông thôn. Chủ nghĩa thực dụng, thói ích kỷ đã bắt đầu xâm chiếm lòng người thôn quê. Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2. Những biến đổi trong văn hóa Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * Tất cả những biểu tượng của văn hóa làng, cốt cách làng giờ đây đang dần bị phai mờ. Tình làng, nghĩa xóm không còn thuần túy là tình yêu thương con người mà đã bị tác động bởi nhiều thứ khác mạnh hơn: tiền bạc, địa vị, giàu sang… Người ta có thể chém giết nhau, anh em, họ hàng dễ dàng từ bỏ nhau chỉ vì vài centimet đất. 2. Những biến đổi trong văn hóa 2. Những biến đổi trong văn hóa Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2.2 Giải trí Sự hưởng thụ đời sống tinh thần người nông thôn có nhiều thay đổi Truyền thống Tính chất giải trí theo mùa và lễ hội . Nó kế thừa của quá khứ , mang hình thức tập thể. Người ta hay tổ chức những ngày hội địa phương Các lễ hội văn hóa của làng như hội đấu vật, đánh cờ, hát chèo v.v ...vào các dịp lễ, tết tổ chức đình làng Hiện đại Giải trí thường qua báo, đài truyền hình, truyền thanh, internet,… Phạm vi giải trí mở rộng hơn Nhu cầu và khả năng thực hiện cao hơn Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2. Những biến đổi trong văn hóa Những bản nhạc, vở kịch truyền thống của dân tộc đang bị phai nhạt Thay vào đó dòng nhạc hiện đại phong cách phương Tây, phong cách Mỹ, nghe các loại nhạc Rock, Jazz, Hip hop, uống rượu mạnh, nhảy Disco,… Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2. Những biến đổi trong văn hóa 2.3 Phong tục tập quán, tín ngưỡng Cưới xin là một sinh hoạt văn hóa gắn bó với đời sống mỗi con người, trở thành một hoạt động không thể thiếu trong cộng đồng, đặc biệt là cộng đồng người dân ở nông thôn. Hoạt động cưới xin ở thôn làng đã có được những bước chuyển biến đáng kể, đã tiết kiệm, đỡ tốn kém, gọn gàng, không gây ảnh hưởng phức tạp cho xã hội và theo đời sống mới. Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2. Những biến đổi trong văn hóa Việc tang lễ theo lối cũ với những hủ tục đã được xóa bỏ. Lễ hội đã đáp ứng cả những nhu cầu chung mang tính cộng đồng lẫn những nhu cầu riêng tư của cá nhân con người... đến việc vui chơi thưởng ngoạn và cầu ước cho nguyện vọng riêng. Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2. Những biến đổi trong văn hóa Tôn giáo truyền thống Tôn giáo thường kết hợp với những nghi lễ của những người tín ngưỡng cũ, lòng tin tôn giáo thường gắn với mê tín dị đoan sinh hoạt tôn giáo thường mang màu sắc địa phương. Tôn giáo ngày nay Hành vi tôn giáo của người nông thôn có nhiều thay đổi: Văn hóa tín ngưỡng không khác mấy với người thành thị Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2. Những biến đổi trong văn hóa Chuẩn mực văn hóa xã hội nông thôn truyền thống được dựa trên phong tục tập quán, ít dung hòa bởi sự khác biệt. Ngày nay, Chuẩn mực đó đã biến đổi theo lối sống văn hóa mới, đề cao luật pháp. Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 2.4 Lối sống Truyền thống: Theo kiểu cộng đồng nông thôn: Sống tập trung theo xóm thôn, làng xã. Có các mối quan hệ chặt chẽ với nhau Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * Hiện đại Theo kiểu cá nhân, đô thị: Người dân chú trọng lợi ích kinh tế gia đình, cá nhân Phân công công việc rõ ràng, thờ ơ trong 1 số việc chung: “Nhà ai nấy ở” Lối sống nông thôn tương đồng lối sống đô thị: kiểu thực dụng Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Khoa học Kỹ thuật phát triển, kéo theo sự tăng trưởng kinh tế về năng suất lao động vùng nông thôn, sự biến đổi dần dần về lối sống, cơ cấu xã hội - dân cư. Những phát minh, quá trình CNH nông thôn làm thay đổi nhu cầu xã hội, đẩy mạnh năng lực con người thay đổi nhịp sống nông thôn, những lối mòn trong phong tục tập quán, tạo nền văn hóa mới phù hợp. Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 3. Những nhân tố của biến đổi văn hóa Sự khếch tán văn hóa Là quá trình văn hóa lan truyền từ nền văn hóa này sang nền văn hóa khác. Sự lan truyền văn hóa làm thay đổi của vùng nông thôn. Tư tưởng: Đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hay kìm hãm bến đổi văn hóa. Tư tưởng có thể giúp giữ gìn những giá trị văn hóa hay biến đổi cho thích hợp với chuẩn mực xã hội. Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * 3. Những nhân tố của biến đổi văn hóa Kết luận Có nét tương đồng, song sự biến đổi xã hội nông thôn ngày nay so với ngày trước vẫn chứa nhiều thay đổi. Sự biến đổi thể hiện theo hướng tịnh tiến và cục bộ, từng bộ phận . Những nét văn hóa truyền thống tốt đẹp vùng nông thôn cần được giữ gìn và phát huy. Tuy nhiên quá trình tiếp thu văn hóa cần có sự chọn lọc, phù hợp. Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * Tài liệu tham khảo Trần Ngọc Thêm, Tìm về bản sắc Văn hóa Việt Nam, NXB TPHCM 2001 Mai Văn Hai – Mai Kiệm, Xã hội học văn hóa, NXB KHXH, 2011 Trần Ngọc Thêm, Cơ sở Văn hóa Việt Nam, NXB TPHCM 1994 Tạp chí VHNT số 310, tháng 4-2010 Giáo trình XHH Đại cương Internet Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam * Xin cảm ơn thầy và các bạn đã chý ý lắng nghe! Sự biến đổi văn hóa ở nông thôn Việt Nam *