Sự cần thiết đổi mới cơ chế kinh tế ở nước ta

PhÇn më ®Çu I.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi HiÖn nay, trªn s¸ch b¸o ng­êi ta th­êng nãi ®Õn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, nh­ng néi dung ®Þnh h­íng XHCN cña nÒn kinh tÕ ®ã cô thÓ nh­ thÕ nµo th× ch­a ®­îc lµm râ. Cã nhiÒu ng­êi cho r»ng kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng ph¶i lµ c¸i riªng cña CNTB, nã ®· tån t¹i, ®ang tån t¹i vµ sÏ tån t¹i m·i m·i sau nµy…§©y lµ sù nhé nhËn ®¸ng tiÕc, dÉn ®Õn ®ång nhÊt kinh tÕ thÞ tr­êng TBCN víi kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN. Thùc chÊt, sù kh¸c nhau gi÷a hai nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nãi trªn lµ xuÊt ph¸t tõ hai hÖ thèng lý luËn kinh tÕ: kinh tÕ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ häc. Kinh tÕ chÝnh trÞ nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò thuÇn tuý vÒ s¶n xuÊt, vÒ cña c¶i, vÒ lµm giµu, t¸ch rêi kinh tÕ víi chÝnh trÞ, lÈn tr¸nh nh÷ng m©u thuÉn trong x· héi. C¸c nhµ kinh tÕ häc t­ s¶n hiÖn ®¹i chØ quan t©m nghiªn cøu s¶n xuÊt c¸i g× mang l¹i lîi nhuËn cao, lµm giµu nhanh chãng chø kh«ng quan t©m nghiªn cøu s¶n xuÊt mèi quan hÖ gi÷a s¶n xuÊt víi viÖc ch¨m lo ph¸t triÓn toµn diÖn con ng­êi, víi viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng thiªn nhiªn. Hä khuyÕn khÝch con ng­êi chØ biÕt lµm giµu, trë nªn Ých kû víi ®ång lo¹i, kh«ng hÒ quan t©m g× ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò x· héi cña thÕ giíi hiÖn ®¹i: bãc lét, ®ãi nghÌo, b¹o lùc, suy ®åi ®¹o ®øc, « nhiÔm m«i tr­êng… §èi víi chóng ta ®iÒu quan t©m tr­íc hÕt kh«ng ph¶i chØ lµ kinh tÕ häc ®¬n thuÇn mµ lµ kinh tÕ chÝnh trÞ. Do ®ã, chóng ta kh«ng chØ ch¨m lo ph¸t triÓn s¶n xuÊt mµ cßn ch¨m lo ph¸t triÓn c¸c vÊn ®Ò x· héi, vÊn ®Ò con ng­êi vµ vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÑn b»ng ®­îc c¸c nhiÖm vô ®Ò ra. MÆc dï hiÖn nay ch­a cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®ã, nh­ng mäi ho¹t ®éng cña chóng ta ®Òu ph¶i h­íng theo ®ã, ®ã chÝnh lµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. II.ý nghÜa cña ®Ò tµi Thùc hiÖn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ c¶ mét qu¸ tr×nh h×nh thµnh tõng b­íc tiÒn ®Ò vËt chÊt vµ tinh thÇn, nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ kh¸ch quan vµ chñ quan ®Ó qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. ë nh÷ng n­íc C¸ch M¹ng do giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o, sau khi giµnh ®­îc chÝnh quyÒn, muèn gi÷ thµnh qu¶ C¸ch m¹ng vµ b¶o vÒ lîi Ých cho ng­êi lao ®éng th× kh«ng thÓ ®i con ®­êng nµo kh¸c ngoµi con ®­êng X· héi chñ nghÜa. §ã chÝnh lµ ký do t¹i sao chóng ta ph¶i thùc hiÖn ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa, ®i theo con ®­êng mµ B¸c Hå ®· chän. Néi dung I.Sù cÇn thiÕt ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ ë n­íc ta. Thùc tr¹ng, hËu qu¶ cña c¬ chÕ cò ë n­íc ta c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®· tõng tån t¹i trong thêi gian kh¸ dµi. Khi ®ã, ®Êt n­íc cÇn tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô chiÕn tranh hÕt søc nÆng nÒ, nhu cÇu ®êi sèng d©n c­ cßn thÊp, ®¬n gi¶n vµ t­¬ng ®èi gièng nhau. Tr×nh ®é ph¸t triÓn nªn kinh tÕ hµng ho¸ cßn thÊp, xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu réng cßn phï hîp, ®éng thêi chèng chiÕn tranh ph¸ ho¹i cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch bªn ngoµi. Bëi vËy, c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp cßn ph¸t huy t¸c dông. Khi ®iÒu kiÖn thay ®æi, c¬ chÕ kinh tÕ cò ®· tá ra lçi thêi vµ trë thµnh mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tr× trÖ, gi¶m ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ. Thùc tr¹ng, hËu qu¶ cña c¬ chÕ cò ®Î l¹i: Hµng ho¸ s¶n xuÊt ra kh«ng cã nhiÒu thÞ tr­êng tiªu thô, n¨ng suÊt thÊp, chÊt l­îng kÐm, ch­a héi nhËp tiÕn bé kü thuËt cña thÕ giíi, thiÕu tÝnh c¹nh tranh, thiÕu tÝnh s¸ng t¹o xuÊt hiÖn nhiÒu tÖ n¹n : tham «, hèi lé trong néi bé l·nh ®¹o, lµm gi¶m lßng tin vµo nh©n d©n… Cho nªn, chñ tr­¬ng ®æi míi do §¶ng ta khëi x­íng vµ l·nh ®¹o ®· thùc sù ®i vµo cuéc sèng vµ®em l¹i nh÷ng thµnh tùu to lín trong nÒn kinh tÕ n­íc ta. §¹i héi VII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh “ ®Ó ph¸t huy tiÒm n¨ng to lín cña nªn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, ph¶i tiÕp tôc xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc b»ng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô kh¸c”. 2. Nh­ vËy, khi c¬ chÕ kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa ë n­íc ta ®­îc x¸c lËp sÏ gåm hai yÕu tè sau: - C¬ chÕ thÞ tr­êng: ®©y lµ nhãm yÕu tè chÞu sù chi phèi mét c¸ch kh¸ch quan bëi c¸c yÕu tè quan hÖ, m«i tr­êng, ®éng lùc vµ c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan cña thÞ tr­êng – cßn gäi lµ nhãm yÕu tè g¾n víi c¬ chÕ tù ®iÒu chØnh cña nªn kinh tÕ (nhãm yÕu tè chÞu sù chi phèi cña “bµn tay v« h×nh”). - Sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc: §©y lµ nhãm yÕu tè g¾n víi sù ho¹t ®éng chñ quan cña con ng­êi, cña Nhµ n­íc. Toµn bé sù t¸c ®éng cña Nhµ n­íc lªn nÌn kinh tÕ lµm cho nã vËn ®éng, ph¸t triÓn theo nh÷ng môc tiªu x¸c ®Þnh. ®ã lµ sù thÓ hiÖn vai trß, chøc n¨ng kinh tÕ cña Nhµ n­íc (nhãm yÕu tè chÞu sù chi phèi cña “bµn tay h÷u h×nh”). a.¦u ®iÓm chñ yÕu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. So víi c¬ chÕ “ tËp trung chØ huy”, c¬ chÕ thÞ tr­êng cã nh÷ng ­u ®iÓm chñ yÕu sau: - C¬ chÕ thÞ tr­êng t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng, thóc ®Èy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o, ph¶n øng nhanh nh¹y, kÞp thêi n¾m b¾t nhu cÇu cña thÞ tr­êng, th­êng xuyªn c¶i tiÕn ph¸t triÓn tæ chøc qu¶n lý, ¸p dông tiÕn bé khoa häc- kü thuËt v.v… lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®«ng vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. - C¬ chÕ thÞ tr­êng cã kh¶ n¨n tù ®iÒu chØnh, söa ch÷a sai lÇm kÞp thêi h¬n. Bëi vËy, h¹n chÕ ®­îc ph¹m vi vµ møc ®é t¸c h¹i cña nh÷ng sai lÇm trong ho¹t ®éng kinh tÕ. - Do dùa vµo gi¸ c¶ lµm tÝn hiÖu ph¶n håi kh¸ch quan cña thÞ tr­êng, cho nªn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ s¸t víi thùc tÕ h¬n, c¸c yÕu tè chñ quan, duy ý chÝ, gi¶m h¬n so víi c¬ chÕ tËp trung chØ huy. b. Nh­îc ®iÓm chñ yÕu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Tuy cã nhiÒu ­u ®iÓm, song c¬ chÕ thÞ tr­êng cã nh÷ng nh­î ®iÓm kh«ng thÓ tù kh¾c phôc ®­îc, ®ã lµ: - C¬ chÕ thÞ tr­êng còng cã nh÷ng yÕu tè lµm gi¶m tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ do n¶y sinh ®éc quyÒn tõ c¹nh tranh tù do vµ viÖc bÝ mËt vÝ quyÕt kinh doanh cña tõng ®¬n vÞ. - Th­êng xuyªn t¹o ra sù mÊt c©n ®èi, bÊt hîp lý ë tÇm vÜ m«, lµm gi¶m hiÖu qu¶ trªn quy m« nªn kinh tÕ quèc d©n. - Trong ho¹t ®éng thùc tiÔn cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, do ch¹y theo lîi nhuËn ®¬n thuÇn nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái c¸c hiÖn t­îng bu«n gian, b¸n lËn, ®Çu c¬, lµm hµng gi¶.v.v… vµ nhiÒu bÖnh tr¹ng x· héi kh¸c nh­ ph©n ho¸ giµu nghÌo, thÊt nghiÖp, l¹m ph¸t, ph¸ s¶n dÉn ®Õn sù ph¸ ho¹i lùc l­îng s¶n xuÊt, vi ph¹m ®¹o ®øc, lèi sèng, « nhiÔm m«i tr­êng, ph¸ ho¹i thiªn nhiªn.v.v… Trªn ph¹m vi quèc tÕ, c¬ chÕ thÞ tr­êng dÔ dÉn ®Õn m©u thuÉn gi÷a c¸c n­íc, c¸c trung t©m kinh tÕ ®Æc biÖt dÔ t¹o ra trËt tù kinh tÕ bÊt c«ng gi÷a c¸c n­íc giµu vµ nghÌo. Do nh÷ng nh­îc ®iÓm trªn ®©y, nªn cÇn cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc ®Ó h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt tËt cña cã chÕ thÞ tr­êng. V× thÕ xuÊt hiÖn ph¹m trï c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. II. Sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. 1.T¹i sao ph¶i cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. ë ViÖt Nam, vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc ®­îc thÓ hiÖn qua nhiÖm vô tæ chøc qu¶n lý toµn bé nªn kinh tÕ quèc d©n ë tÇm kinh tÕ vÜ m« vµ vi m«, trong ®ã qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« lµ chñ yÕu. Së dÜ, Nhµ n­íc ta cã vai trß kinh tÕ nãi trªn lµ v×: Mét lµ: Nhµ n­íc ta cña d©n, do d©n, v× d©n; lµ ng­êi ®¹i diÖn cho tµon d©n, cho toµn x· héi, cã nhiÖm vô qu¶n lý ®Êt n­íc vÒ mÆt hµnh chÝnh – kinh tÕ . Hai lµ: Nhµ n­íc lµ ng­êi ®¹i diÖn cho së h÷u toµn d©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, cã nhiÖm vô qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc. Ba lµ: Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cïng víi nh÷ng mÆt tÝch cùc cña nã, kh«ng thÓ tr¸nh khái c¸c khuyÕt tËt vèn cã. Bëi vËy, sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc sÏ gãp phÇn kh¾c phôc c¸c khuyÕt tËt, ph¸t huy mÆt tÝch cùc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Nhµ n­íc thùc hiÖn vai trß kinh tÕ cña m×nh nh»m c¸c môctiªu sau: - §¶m b¶o cho nªn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn v÷ng, tr¸nh nh÷ng ®ét biÕn xÊu. - §¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi cao, thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ kÕt hîp víi c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi. - Thùc hiÖn nhiÖm vô qu¸n triÖt, tæ chøc thùc ®­êng lèi cña §¶ng, ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 2. Vai trß cña Nhµ n­íc trong kinh tÕ thÞ tr­êng bao gåm. - Vai trß ®iÒu chØnh, b»ng c¸ch cung cÇu c©n ®èi trong toµn x· héi ®Ó chØ ®¹o c¸c doanh nghiÖp kh«ng lµm lÖch cung cÇu, c¸i mµ tõng doanh nghiÖp kh«ng n¾m ®­îc. Trong vai trß nµy, ph¶i ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng mÊt c©n ®èi, nh÷ng nguy c¬ tiÒm Èn ®Ó do ng¨n ngõa tr­íc hay ®èi phã kÞp thêi khi nã x¶y ra. ViÖc sö dông c¸c c«ng cô nh­ tµi chÝnh tiÒn tÖ, ®Ó ®iÒu chØnh tèc ®é ph¸t triÓn sao cho hµi hoµ, ®ßi hái ph¶i th­êng xuyªn kiÓm tra l¹i c¸c lý thuyÕt kinh tÕ vÒ c¸c c«ng cô ®ã xem møc ®é ®óng sai ra sao. V× c¬ së lý luËn mµ kh«ng khoa häc sÏ dÉn tíi nh÷ng sai lÇm rÊt lín. VÝ dô häc thuyÕt tù do ®ang dÉn CNTB trë l¹i thêi kú v« chÝnh phñ, c¸c thÕ kû tr­íc vµ ba thËp niªn ®Çu cña thÕ kû XX. VÝ dô quan niÖm “ l¹m ph¸t gi¸ c¶” ®· lµm lý thuyÕt tiÒn tÖ tôt lïi ®Õn møc c«ng nhËn cã c¶ lµm ph¸t vµng vµo thÕ kû XVI vµ lµm cho IMF mÊt ph­¬ng h­íng trong nhiÖm vô æn ®Þnh tiÒn tÖ quèc tÕ vµ kh«ng dù ®o¸n mèi khñng ho¶ng tiÒn tÖ. - Vai trß ®iÒu tiÕt gi÷a c¸c lÜnh vùc, c¸c vïng kinh tÕ ®Ó t¹o ra sù ph¸t triÓn hµi hoµ. §iÒu tiÕt khã h¬n ®iÒu chØnh v× nã kh«ng ph¶i chØ lµ c©n b»ng mµ nã ®ßi hái ph¶i tÝnh ra ®­îc mét tû lÖ ph¸t triÓn tèi ­u c¶ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. Nã còng ®ßi hái tÇm nh×n xa xem thÞ tr­êng hiÖn nay nh­ thÕ nµy nh­ng t­¬ng lai nã sÏ biÕn ®éng ra sao doanh thuÕ ®iÒu tiÕt tõ n¬i nµy sang n¬i thiÕu, lóc thõa sang lóc thiÕu. VÝ dô vÒ tû gi¸ mua ngo¹i tÖ vµo lóc cung> cÇu ®Ó lóc cung< cÇu cã lùc l­îng c©n ®èi gi÷ æn ®Þnh tû gi¸. - Vai trß t¹o s©n ch¬i c«ng b»ng ®Ó c¸c doanh nghiÖp tù do c¹nh tranh. §ã còng lµ t¹o c«ng b»ng x· héi. LuËt ph¸p ®­îc so¹n th¶o ®óng víi quy luËt thÞ tr­êng sÏ gióp thùc hiÖn tèt vai trß nµy. - Vai trß b¶o hé cho s¶n xuÊt trong n­íc. VÒ vai trß nµy, ®ang cã nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau. ý kiÕn cho r»ng ta buéc ph¶i tham gia AFTA th× vai trß b¶o hé sÏ mÊt dÇn ®i. T«i cho r»ng nã kh«ng mÊt ®i mµ ph¶i lµm b»ng nh÷ng ph­¬ng thøc kh¸c kÕt hîp gi÷a héi nhËp quèc tÕ vµ b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc. VÝ dô víi ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc ®Ó t¨ng søc m¹nh c¹nh tranh cho doanh nghiÖp trong n­íc. Ta cóng ph¶i ®ãi tho¹i víi c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­ WTO, IMF ®Ó kh«ng tù do ho¸ hoµn toµn ®Õn møc bá mäi sù kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc. 3. Vai trß cña Nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN. Häc thuyÕt Ken- d¬ ®· nãi ®Õn hai khuyÕt tËt cña chñ nghÜa t­ b¶n lµ khñng ho¶ng kinh tÕ chu kú vµ thÊt nghiÖp ®· gióp chñ nghÜa t­ b¶n tù ®iÒu chØnh b»ng tiÒn tÖ ®Ó xo¸ bá ®­îc khñng ho¶ng kinh tÕ chu kú tõ n¨m 19…. B©y giê khñng ho¶ng tiÒn tÖ ®· gióp chóng ta thÊy ra khuyÕt tËt thø ba cña chñ nghÜa t­ b¶n lµ dung tóng cho ®Çu c¬ thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn ®Õn møc cùc kú nguy hiÓm tõ thËp niªn 70 víi sù lîi dông nh÷ng c«ng cô tµi chÝnh vµ biÕn chóng thµnh nh÷ng c«ng cô b¸n khèng. Tr­íc m¾t lµ ph¶i tiÕn tíi sù h¹n chÕ ®Çu c¬ ë thÞ tr­êng tµi chÝnh, c¸i ®ang dÉn chñ nghÜa t­ b¶n quay trë vÒ thêi kú v« chÝnh phñ. Nh­ vËy kÕt qu¶ xo¸ bá khñng ho¶ng kinh tÕ chu kú. Cßn xo¸ bá thÊt nghiÖp lµ viÖc lµm l©u dµi cho ®Õn khi cña c¶i vËt chÊt dåi dµo, hoµn thµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Vai trß cña Nhµ n­íc trong kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®ßi hái ph¸t triÓn ra nh÷ng khuyÕt tËt cña kinh tÕ thÞ tr­êng t­ b¶n chñ nghÜa ®Ó t×m ra nh÷ng ®Þnh chÕ cã kh¶ n¨ng xo¸ bá nh÷ng khuyÕt tËt ®ã vµ t¹o ra dÇn dÇn mét kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa. Vai trß nµy còng ®ßi hái ph¶i thay thÕ dÇn ph­¬ng thøc ph©n phèi theo t­ b¶n b»ng ph­¬ng thøc ph©n phèi theo kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu, ®éng thêi ph©n phèi dùa trªn møc ®ãng gãp c¸c nguån lùc kh¸c vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph©n phèi th«ng qua phóc lîi x· héi; nãi réng ra lµ s¸ng t¹o ra nh÷ng c¸ch qu¶n lý míi ®Ó biÕn ®æi dÇn thÞ tr­êng TBCN thµnh thÞ tr­êng XHCN. III. C¸c c«ng cô vµ chÝnh s¸ch vÜ m« ®Ó n©ng cao vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc. HÖ thèng ph¸p luËt. §Æc biÖt lµ luËt kinh tÕ ph¶i ®Çy ®ñ, ®ång bé, thèng nhÊt, kh«ng ngõng ®­îc hoµn chØnh vµ cã ®ñ hiÖu lùc ®Ó thùc hiÖn nã. Th«ng qua c«ng cô nµy, Nhµ n­íc t¹o ra hµnh lang ®ñ ®Ó lËp vµ duy tr× kû c­¬ng trËt tù, h­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo ph¸p luËt, chèng mäi hiÖn t­îng lµm ¨n phi ph¸p. 2. KÕ ho¹ch ho¸ nªn kinh tÕ quèc d©n. KÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ c«ng cô quan träng cña Nhµ n­íc ®Ó ho¹ch ®Þnh c¸c ch­¬ng tr×nh, ®Þnh h­íng môc tiªu trong tõng thêi kú. §ã lµ lo¹i ho¹t ®éng tù gi¸c cã ý thøc cña Nhµ n­íc ®Ó qu¶n lý toµn bé nÒn kinh tÕ theo mét môc tiªu thèng nhÊt ®· ®Þnh tr­íc trªn c¬ së ®· nhËn thøc vµ vËn dông c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan nh»m x¸c ®Þnh tèc ®é, quan hÖ tû lÖ c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý ®Ó kh«ng ngõng më réng s¶n xuÊt víi hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi ngµy cµng cao. Bëi vËy cã thÓ nãi r»ng qu¸ tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n chÝnh lµ qu¸ tr×nh cô thÓ ho¸ ®­êng lèi, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc thµnh chØ tiªu, sè liÖu cô thÓ trªn c¬ së ®ã mµ thùc hiÖn ®Ó biÕn ®­êng lèi, chÝnh s¸ch, chñ tr­¬ng,thµnh hiÖn thùc. Do ®ã, kÕ ho¹ch ho¸ kinh tÕ quèc d©n lµ c«ng cô Nhµ n­íc ®Ó qu¶n lý nªn kinh tÕ, thùc hiÖn ®­êng lèi cña §¶ng cÇm quyÒn, lµ sù l­îng ho¸ chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. 3.HÖ thèng chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi. HÖ thèng chÝnh s¸ch kinh tÕ- x· héi bao gåm c¸c chÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh- tiÒn tÖ, tÝn dông, ng©n hµng, chÝnh s¸ch ®Çu t­, chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i, chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, chÝnh s¸ch thu nhËp, chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c d©n téc vïng it ng­êi, n«ng th«n, miÒn nói,… §©y lµ c«ng cô gãp phÇn t¹o ra m«i tr­êng kinh tÕ- x· héi , æn ®Þnh cã lîi cho sù nghiÖp t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, thùc hiÖn môc tiªu kÕt hîp t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi. 4. C¸c lo¹i c«ng cô kh¸c: Nhµ n­íc sö dông lùc l­îng kinh tÕ Nhµ n­íc, lùc l­îng dù tr÷ quèc gia, th«ng tin, dù b¸o,… ®Ó t¸c ®éng vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nh»m ®¶m b¶o c©n ®èi vÜ m«, ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng, ng¨n ngõa nh÷ng ®ét biÕn xÊu cña thÞ tr­êng… theo ®Þnh h­íng cã lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi. Th«ng qua viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c hÖ thèng c«ng cô nãi trªn, Nhµ n­íc thùc hiÖn ®­îc vai trß chøc n¨ng kinh tÕ cña m×nh nh»m môc ®Ých cuèi cïng lµ qu¶n lý, ph©n bè, sö dông cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc cña ®Êt n­íc, t¹o mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ kÕt hîp víi c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi, ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng XHCN. KÕt luËn Thùc hiÖn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ mét qu¸ tr×nh h×nh thµnh tõng b­íc nh÷ng tiÒn ®Ò vËt chÊt tinh thÇn, nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan ®Ó qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, ë nh÷ng n­íc mµ phong trµo gi¶i phãng d©n téc do giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o, sau khi giµnh ®­îc chÝnh quyÒn muèn gi÷ v÷ng thµnh qu¶ c¸ch m¹ng vµ b¶o vÖ lîi Ých ng­êi lao ®éng th× kh«ng thÓ ®i con ®­êng nµo kh¸c ngoµi con ®­êng x· héi chñ nghÜa. §ã chÝnh lµ lý do v× sao chóng ta ph¶i thùc hiÖn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®i theo con ®­êng mµ B¸c Hå ®· chän. -Môc tiªu cña CNXH lµ n©ng cao møc sèng, xo¸ bá bãc lét, kh«ng ®Ó ph©n ho¸ giµu nghÌo, b¶o ®¶m cuéc sèng Êm lo h¹nh phóc cho mäi ng­êi trªn c¬ së ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt. VÒ mÆt x· héi t¹o lËp mét chuÈn mùc gi¸ trÞ x· héi vµ mét chuÈn mùc x· héi trªn c¬ së ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc, t¹o ®iÒu kiÖn cho con ng­êi ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn, x©y dùng nÒn v¨n minh ®¹i chóng, mét x· héi võa phån vinh vÒ kinh tÕ, võa æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ x· héi. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®inh h­íng XHCN lµ nÒn kinh tÕ ph¸p trÞ. HiÖn nay hÖ thèng ph¸p luËt n­íc ta cßn ch­a ®ång bé vµ hoµn thiÖn, khiÕn cho nh÷ng kÎ tham nhòng cã thÓ dùa vµo nh÷ng kÏ hë ®Ó tr¸nh bÞ chõng ph¹t. Do ®ã, kh«ng chØ cÇn x©y dùng ph¸p luËt, mµ cßn ph¶i t¨ng c­êng ®Êu tranh b¶o ®¶m viÖc chÊp hµnh luËt ph¸p. Ph¸p luËt ph¶i b¶o ®¶m cho mäi c«ng nh©n ®Òu cã cuéc sèng cã gi¸ trÞ nh©n b¶n, v× thÕ cÇn cã sù h¹n chÕ nhÊt ®Þnh ®èi víi së h÷u vµ quyÒn l­c khi së h÷u vµ quyÒn lùc c¶n trë sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch. Nhµ n­íc ph¶i kiÓm so¸t t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i cã sù gi¶i quyÕt hµi hoµ gi÷a t»ng tr­ëng kinh tÕ víi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. MÆt kh¸c sù c«ng b»ng trong kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi ®­îc thÓ hiÖn trong sù ph©n phèi thu nhËp. V× thÕ Nhµ n­íc cã sù gi¸m s¸t ®èi víi viÖc ph©n phèi nguån lîi kinh tÕ, xem nã cã lîi cho tÇng líp nµo ®Ó trªn c¬ së ®ã ®iÒu chØnh, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, kh¾c phôc ph©n ho¸ giµu nghÌo qu¸ lín. Thùc hiÖn chøc n¨ng x· héi, Nhµ n­íc ph¶i cã mét chÝnh s¸ch x· héi, x©y dùng mét chuÈn mùc gi¸ trÞ ®¹o ®øc x· héi vµ trËt tù x· héi. Tr­íc hÕt, Nhµ n­íc thùc hiÖn b¶o hiÓm x· héi, ph©n phèi hîp lý t­ liÖu s¶n xuÊt, giao ruéng ®Êt, giao b¸n cæ phÇn cho vay vèn, ®µo t¹o nghÒ cã thÓ tù lo cuéc sèng l©u dµi. Nhµ n­íc x©y dùng mét chuÈn mùc gi¸ trÞ ®¹o ®øc x· héi lµm c¬ së cho chÝnh s¸ch x· héi vµ trËt tù x· héi, b¶o ®¶m tæ chøc, duy tr× trËt tù kû c­¬ng x· héi vµ nÕp sèng v¨n minh, h­íng mäi ho¹t ®éng kinh tÕ vµo môc tiªu v× con ng­êi, x©y dùng mét x· héi ph¸t triÓn hµi hoµ gi÷a vËt chÊt tinh thÇn vµ tri thøc, ®Æt nÒn mãng cho mét quèc gia thËt sù v÷ng m¹nh. TrËt tù x· héi lµ tiÒn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®Ó mét chÕ ®é x· héi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi. TrËt tù ®ã ph¶i ®­îc x©y dùng trªn mét chuÈn mùc gi¸ trÞ x· héi theo tinh thÇn nh©n ®¹o XHCN ®­îc qu¸n triÖt trªn mäi lÜnh vùc: ph¸t triÓn s¶n xuÊt, tæ chøc cuéc sèng, tæ chøc gia ®×nh, ®¹o ®øc, thÈm mü, ý thøc ph¸p chÕ, søc khoÎ m«i tr­êng… trong tæ chøc x· héi, gia ®×nh cã ý nghÜa nÒn t¶ng. Môc lôc Trang PhÇnmë ®Çu 1 I TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi 1 II ý nghÜa cña ®Ò tµi 2 Néi dung 3 I Sù cÇn thiÕt ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ ë n­íc ta 3 1 Thùc tr¹ng, hËu qu¶ cña c¬ chÕ cò 3 2 Nh­ vËy, khi c¬ chÕ kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa ë n­íc ta ®­îc x¸c lËp sÏ gåm hai yÕu tè sau 3 II Sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc 5 1 T¹i sao ph¶i cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc 5 2 Vai trß cña Nhµ n­íc trong kinh tÕ thÞ tr­êng bao gåm 6 III C¸c c«ng cô vµ chÝnh s¸ch vÜ m« ®Ó n©ng cao vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc 11 1 HÖ thèng luËt phs¶n phÈm 11 2 KÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n 11 3 HÖ thèng chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi 11 4 C¸c lo¹i c«ng cô kh¸c 12 KÕt luËn