Sử dụng các công cụ điều hành chính sách tiền tệ trong điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay

uyÕt ®Þnh t¨ng tû lÖ dù tr÷ trªn 35% vµ NHNN tr¶ l·i cho møc t¨ng ®ã". TriÓn khai dù tr÷ b¾t buéc theo Ph¸p lÖnh, n¨m 1991, NHNN ban hµnh QuyÕt ®Þnh 22/Q§ ngµy 2/3/1991, tiÕp theo lµ QuyÕt ®Þnh sè 108/Q§ NH5 ngµy 9/6/1992 vµ ®Õn n¨m 1995 trong sù ®æi míi cña chÝnh s¸ch l·i suÊt theo h­íng tù do ho¸, NHNN ban hµnh QuyÕt ®Þnh 260/Q§ NH1 ngµy 19/9/1995 nh»m n©ng cao mét b­íc hiÖu qu¶ sö dông c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Nh÷ng kinh nghiÖm cã ®­îc ë giai ®o¹n ®Çu vÒ viÖc thùc hiÖn dù tr÷ b¾t buéc theo Ph¸p lÖnh lµ c¬ së chøng thùc quan träng ®Ó NHNN ®æi míi quy chÕ dù tr÷ b¾t buéc theo LuËt NHNN ®­îc Quèc héi ban hµnh ngµy 12/12/1997. Nh×n chung, chÕ ®é dù tr÷ b¾t buéc kÓ tõ khi cã luËt NHNN cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau (thÓ hiÖn ë c¸c Q§ 396/1997 cã hiÖu lùc tõ 1/1/1998; Q§ 51 ngµy 10/2/1999; Q§5 ngµy 16/2/1999...) - Toµn bé sè tiÒn göi dù tr÷ b¾t buéc ®Òu ph¶i göi vµo NHNN. TiÒn tÝnh dù tr÷ b¾t buéc bao gåm c¶ tiÒn néi tÖ vµ tiÒn göi ngo¹i tÖ. - TiÒn göi cã kú h¹n trªn 12 th¸ng ¸p dông tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc lµ 0%. TiÒn göi kh«ng kú h¹n vµ cã kú h¹n d­íi 12 th¸ng cïng ¸p dông thèng nhÊt chung mét tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc. - Tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc ¸p dông cã ph©n biÖt cho c¸c TCTD ë khu vùc thµnh thÞ vµ khu vùc n«ng th«n th× ­u ®·i h¬n. - So víi tr­íc, møc trÇn tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc cã h¹n thÊp h¬n, tèi ®a lµ 20%. NÕu so s¸nh c¸c lÇn t¨ng gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc víi c¸c møc l¹m ph¸t vµ l·i suÊt qua c¸c n¨m ta thÊy, thêi kú cã l¹m ph¸t cao hay l·i suÊt cao còng lµ lóc tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc ®­îc quy ®Þnh ë møc cao, ®iÒu nµy cho thÊy ®· cã sù phèi hîp vËn dông c«ng cô tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc víi c¸c c«ng cô kh¸c cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n­íc. §iÒu nµy rÊt dÔ thÊy trong diÔn biÕn cña tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc trong n¨m 1999, ®©y lµ n¨m chÝnh phñ thùc hiÖn kÝch cÇu b»ng viÖc níi láng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, NHNN ®· liªn tôc gi¶m dÇn tû lÖ d÷ tr÷ b¾t buéc. Tû lÖ d÷ tr÷ b¾t buéc ¸p dông tõ 5/7/1999 ®èi víi tiÒn göi kh«ng kú h¹n vµ cã kú h¹n d­íi 12 th¸ng c¸c TCTD tõ 7% xuèng cßn 5% (gi¶m 2% so víi ngµy 16/2/1999) vµ 1% (gi¶m 4% so víi ngµy 16/2/1999) ®èi víi Ng©n hµng cæ phÇn n«ng th«n, Quü tÝn dông nh©n d©n, riªng ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n gi¶m xuèng møc 3%. HiÖn nay, c¸c møc tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc b»ng néi tÖ ®­îc ®iÒu hµnh gi¶m phï hîp víi diÔn biÕn tiÒn tÖ vµ môc tiªu ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, qu¶n lý ngo¹i hèi cña ng©n hµng Nhµ n­íc. ViÖc n©ng cao tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc b»ng ngo¹i tÖ tõ 8% lªn 15%; ®ång thêi viÖc gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc b»ng VN§ tõ 5% xuèng 3% (riªng ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n tõ 3% xuèng 2%) ®· cã t¸c ®éng hç trî rÊt lín trong viÖc ®iÒu hµnh l·i suÊt vµ tû gi¸ trong thêi gian qua, gióp cho l·i suÊt VN§ cã xu thÕ cã lîi h¬n l·i suÊt USD, h¹n chÕ ®­îc phÇn nµo hiÖn t­îng USD ho¸ trong tµi s¶n cã cña hÖ thèng ng©n hµng, mét t×nh tr¹ng mµ trong d­ luËn thêi gian qua hÕt søc quan t©m. Tuy ®· cã nhiÒu ®æi míi, c¬ chÕ ®iÒu hµnh dù tr÷ b¾t buéc hiÖn hµnh ®· béc lé nh÷ng yÕu ®iÓm cÇn ®­îc hoµn thiÖn ®Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. - Theo th«ng lÖ ë hÇu hÕt c¸c n­íc dù tr÷ b¾t buéc göi t¹i NHTW lµ kh«ng ®­îc h­ëng l·i, nh­ng ®èi øng ®¹i bé phËn c¸c kho¶n tiÒn kh«ng kú h¹n t¹i c¸c TCTD ®Òu kh«ng tr¶i l·i, nªn kh«ng g©y ¸p lùc lµm t¨ng chi phÝ cña c¸c TCTD. Cßn ë ViÖt Nam, c¸c TCTD vÉn ¸p dông tr¶ l·i cho c¸c lo¹i tiÒn göi kh«ng kú h¹n huy ®éng ®­îc; ®iÒu nµy dÉn ®Õn thùc tr¹ng lµ kh«ng nh÷ng mét phÇn vèn tÝn dông cña c¸c TCTD bÞ ®ãng b¨ng t¹i NHNN mµ cßn lµm cho chi phÝ kinh doanh cña c¸c tæ chøc nµy t¨ng lªn do ph¶i g¸nh v¸c vµ bï ®¾p cho kho¶n vèn kú göi t¹i NHNN kh«ng ph¸t sinh lîi nhuËn. - Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ph¸t triÓn, qu¸ tr×nh vËn dông c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc ph¶i cã sù g¾n kÕt vµ hç trî ®¾c lùc cña c«ng cô thÞ tr­êng më th× míi ®¹t hiÖu qu¶ cao trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. KÓ tõ khi ch­a cã c«ng cô thÞ tr­êng më cho ®Õn khi thÞ tr­êng më ë n­íc ta ra ®êi (12/7/2000), do míi ®i vµo ho¹t ®éng nªn NHNN vÉn ch­a phèi hîp ®­îc hai c«ng cô nµy. Do ®ã, NHNN ph¶i th­êng xuyªn thay ®æi dù tr÷ b¾t buéc ®Ó ®iÒu chØnh cung cÇu tiÒn tÖ vµ tÝn dông trªn thÞ tr­êng (nh­ sù ®iÒu chØnh liªn tôc trong n¨m 1999 vµ nh÷ng th¸ng cuèi n¨m 2000 ®èi víi ®ång ngo¹i tÖ, tõ 5% lªn 8% th¸ng 10/2000 vµ 12% th¸ng 12/2000). Mét khi cã sù thay ®æi dån dËp vÒ dù tr÷ b¾t buéc, c¸c TCTD kh«ng thÓ nµo ho¹ch ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n vÒ nhu cÇu vèn kh¶ dông, tõ ®ã g©y ra nh÷ng bÊt æn ®Þnh trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c TCTD. 2.1.2.2. T×nh h×nh sö dông c«ng cô t¸i cÊp vèn. C«ng cô t¸i cÊp vèn ®· ®­îc tõng b­íc ®æi míi theo h­íng n©ng cao hiÖu qu¶ ®iÒu tiÕt tiÒn tÖ cña c«ng cô nµy, tû träng t¸i cÊp vèn theo h×nh thøc thÕ chÊp c¸c chøng tõ cã gi¸ t¨ng dÇn, tû träng t¸i cÊp vèn theo môc tiªu chØ ®Þnh ngµy cµng gi¶m dÇn. Trªn thùc tÕ, bªn c¹nh 2 h×nh thøc t¸i cÊp vèn chñ yÕu ban ®Çu tõ cho vay thÕ chÊp chøng tõ vµ cho vay theo ®èi t­îng chØ ®Þnh, NHNN ®· thùc hiÖn cho vay thanh to¸n bï trõ, mét h×nh thø t¸i cÊp vèn ng¾n h¹n ®èi víi c¸c NHTM ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt thanh to¸n t¹m thêi. Riªng ®èi víi h×nh thøc cho vay thÕ chÊp chøng tõ, chøng tõ thÕ chÊp còng ®­îc tõng b­íc më réng theo quyÕt ®Þnh sè 285/Q§ - NH14 ngµy 10/11/1994 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc th× ban ®Çu chøng tõ thÕ chÊp bao gåm tÝn phiÕu kho b¹c ch­a ®Õn h¹n thanh to¸n, khÕ ­íc cho gay ng¾n h¹n. §Õn n¨m 1997, ®Ó phï hîp yªu cÇu thùc tÕ, NHNN bæ sung h×nh thøc cho vay thÕ chÊp b»ng ngo¹i tÖ trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña tæ chøc tÝn dông t¹i NHNN. Cã thÓ thÊy r»ng cïng víi c¸c c«ng cô kh¸c cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, c«ng cô t¸i cÊp vèn ®· ®­îc söa ®æi bao gåm c¸c h×nh thøc t¸i cÊp vèn theo quy ®Þnh cña LuËt ng©n hµng Nhµ n­íc nh­: cho gay l·i theo hå s¬ tÝn dông, chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c, cho vay cã b¶o ®¶m b»ng cÇm cè c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c. §Æc biÖt, quy ®Þnh vÒ l·i suÊt t¸i cÊp vèn còng ®­îc tõng b­íc ®æi míi phï hîp víi hoµn c¶nh trùc tiÔn. Tõ n¨m 1994 ®Õn ®Çu n¨m 1997, l·i suÊt t¸i cÊp vèn ®­îc quy ®Þnh theo tû lÖ phÇn tr¨m trªn l·i suÊt cho vay ¸p dông ®èi víi dù t¸n cho vay cña tæ chøc tÝn dông (b»ng 60% ®Õn 100% l·i suÊt cho gay ghi trªn khÕ ­íc). ChÝnh v× vËy mµ l·i suÊt t¸i cÊp vèn mang tÝnh bÞ ®éng, l·i suÊt t¸i cÊp vèn cßn cã sù ph©n biÖt gi÷a c¸c ng©n hµng. KÓ tõ 3/1997, cïng víi viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ l·i suÊt, l·i suÊt t¸i cÊp vèn ®· ®­îc x¸c ®Þnh møc cô thÓ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, ®ång thêi cung cÊp tÝn hiÖu vÒ môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ (níi láng hay th¾t chÆt). T¸i cÊp vèn ®· thùc sù trë thµnh c«ng cô tiÒn tÖ ®­îc NHNN quan t©m trong viÖc ®iÒu tiÕt cung øng tiÒn. Cø mçi lÇn thay ®æi l·i suÊt trÇn th× lËp tøc NHNN còng ®iÒu chØnh l·i suÊt t¸i cÊp vèn mét c¸ch t­¬ng øng. Ngµy 29/05/1999, Thèng ®èc NHNN ban hµnh quyÕt ®Þnh 190/1999/Q§-NHNN vÒ ®iÒu chØnh trÇn l·i suÊt t¸i cÊp vèn cña NHNN ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông tõ 1%/th¸ng xuèng thèc nhÊt mét møc lµ 0,85%/th¸ng nh»m khuyÕn khÝch c¸c NHTM vay vèn tõ NHNN ®Ó ®Çu t­ më réng tÝn dông gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ. KÓ tõ n¨m 1999, l·i suÊt t¸i cÊp vèn ®· ®­îc ®iÒu chØnh linh ho¹t, phï hîp víi diÔn biÕn cung cÇu vèn trªn thÞ tr­êng vµ phï hîp víi môc tiªu ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Tõ khi NHNN chÝnh thøc chuyÓn sang c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt c¬ b¶n, l·i suÊt cho vay t¸i cÊp vèn cña NHNN ®­îc ®iÒu chØnh tõ 0,4%/th¸ng (tõ 1/8/2000), lªn 0,5%/th¸ng (tõ 1/11/2000); vµ l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu t¨ng tõ 0,40% lªn 0,45%/th¸ng. §Ó hç trî cho c¸c c«ng cô kh¸c, vµ thùc hiÖn viÖc níi láng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, trong thêi gian qua NHNN ®· liªn tôc h¹ l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu vµ l·i sót t¸i cÊp vèn. L·i suÊt t¸i cÊp vèn gi¶m tõ 0,5% xuèng cßn 0,4%/th¸ng; l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu gi¶m tõ 0,45%. §©y còng lµ mét gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn chñ tr­¬ng kÝch cÇu cña chÝnh phñ vµ lµ tÝn hiÖu cña ng©n hµng Nhµ n­íc ph¸t ra nh»m t¸c ®éng tíi xu thÕ h×nh thøc cho vay cã ®¶m b¶o b»ng cÇm cè tÝn phiÕu ®¶m b¶o b»ng cÇm cè tÝn phiÕu kho b¹c, tÝn phiÕu ng©n hµng Nhµ n­íc vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c, nh»m cung øng thªm vèn ng¾n h¹n vµ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cho c¸c NHTM, thay cho viÖc thÕ chÊp chøng tõ, thay cho viÖc thÕ chÊp chøng tõ, thÕ chÊp hå s¬ tÝn dông vµ cho vay chØ ®Þnh tr­íc ®©y. Song trong thùc tÕ, míi chØ cã c¸c NHTM quèc doanh ®­îc vay, cßn c¸c NHTM cæ phÇn vµ chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi vÉn ®øng ngoµi cuéc. Nh×n chung, c«ng cô nµy vÉn cßn cã mét sè h¹n chÕ nhÊt ®Þnh: t¸i cÊp vèn thùc hiÖn chñ yÕu ®èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh theo h×nh thøc chØ ®Þnh, viÖc tiÕp cËn cña c¸c NHTM kh¸c víi kªnh t¸i cÊp vèn tõ ng©n hµng Nhµ n­íc cßn h¹n chÕ v× c¸c ®¬n vÞ nµy th­êng kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia t¸i cÊp vèn, l·i suÊt t¸i cÊp vèn ch­a thùc sù ph¸t huy hiÖu qu¶ ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng, kÝch thÝch t¨ng hoÆc gi¶m nhu cÇu tiÒn tÖ. 2.1.2.3. T×nh h×nh sö dông c«ng cô thÞ tr­êng më. ThÞ tr­êng më ë n­íc ta chÝnh thøc ho¹t ®éng tõ ngµy 12/7/2000. Cho ®Õn nay, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®· ®i vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh, ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra cña viÖc sö dông mét c«ng cô gi¸n tiÕp trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo th«ng lÖ quèc tÕ. C¸c giao dÞch trªn thÞ tr­êng më ®· cã t¸c ®éng nhÊt ®Þnh tíi vèn kh¶ n¨ng cña c¸c TCTD vµ ®· gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, thóc ®Èy chu chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ, cã t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Tuy ch­a cã kinh nghiÖm thùc tiÔn nh­ng c¸c quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng thÞ tr­êng ®· ban hµnh trong thêi gian qua lµ phï hîp víi c¸c tæ chøc tÝn dông, víi c¸c tæ chøc tÝn dông, víi ®iÒu kiÖn hiÖn nay vµ s¸t víi th«ng lÖ quèc tÕ. Ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më cña NHNN chØ ®¹o bµi b¶n vµ s¸t sao tíi c¸c ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. Tõ khi b¾t ®Çu giao dÞch ®Õn 31/12/2000, cø 10 ngµy NHNN tiÕn hµnh mét phiªn giao dÞch trªn thÞ tr­êng më. Trong th¸ng 8/2000, do khèi l­îng vèn kh¶ dông cña hÖ thèng ng©n hµng lµ d­ thõa nªn NHNN b¸n ra mét l­îng tÝn phiÕu lµ 550 tû ®ång (khèi l­îng chµo b¸n trong th¸ng ®­îc mua hÕ toµn bé víi møc l·i suÊt tõ 4% ®Õn 5,35%). Tõ th¸ng 9 ®Õn cuèi th¸ng 12/2000, do cã sù h¹n chÕ cña NHNN ë cöa sæ chiÕt khÊu (cã thÓ ®©y lµ h×nh thøc hç trî cho sù vËn hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më míi ra ®êi) vµ nhu cÇu tÝn dông VN§ t¨ng nhanh (vay ngo¹i tÖ chÞu sù rñi ro lín v× tû gi¸ chÞu søc Ðp t¨ng cao) trong khi huy ®éng tiÒn ngo¹i tÖ chÞu sù rñi ro lín v× tû gi¸ chÞu søc Ðp t¨ng cao) trong khi huy ®éng tiÒn göi t¨ng chËm (cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu huy ®éng gi÷a néi tÖ vµ ngo¹i tÖ do l·i suÊt huy ®éng ngo¹i tÖ t¨ng) dÉn ®Õn khan hiÕm vèn kh¶ dông trong hÖ thèng ng©n hµng, NHNN ®· mua vµo giÊy tê cã gi¸ trong 14 phiªn liªn tôc víi doanh sè 1353,5 tû. Tõ 1/1/2001, NHNN thùc hiÖn giao dÞch ®Þnh kú 7 ngµy/lÇn. Tõ ®Çu n¨m 2001 ®Õn 15/2 l­îng vèn kh¶ dông tiÕp tôc thiÕu hôt do nhu cÇu tiÒn mÆt t¨ng (trong ®ã cã nguyªn nh©n ®©y lµ thêi gian cuèi n¨m ©m lÞch), NHNN tiÕp tôc mua vµo giÊy tê cã gi¸, chñ yÕu lµ mua kú h¹n do tÝnh ®Õn yÕu tè l­îng vèn kh¶ dông cã thÓ t¨ng lªn sau dÞp tÕt nguyªn ®¸n. Tõ 21/2 ®Õn 14/3, l­îng vèn kh¶ n¨ng cã biÓu hiÖn d­ thõa; ®Ó rót bít ph­¬ng tiÖn thanh to¸n khái hÖ thèng ng©n hµng, NHNN thùc hiÖn b¸n h¼n l­îng giÊy tê cã gi¸ víi gi¸ trÞ lµ 470 tû VN§. Tõ 21/3 ®Õn cuèi th¸ng 4, do nhu cÇu vèn kh¶ dông t¨ng, NHNN tæ chøc c¸c phiªn giao dÞch thÞ tr­êng më víi môc tiªu cung øng thªm cho hÖ thèng (cã phiªn giao dÞch ngµy 11/4 do lçi tõ phÝa c¸c TCTD bá thÊy kh«ng hîp lÖ, nªn kh«ng tæ chøc nµo tróng thÇu, mÆc dï vÉn cã nhu cÇu vÒ vèn kh¶ dông). Ho¹t ®éng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®· bé lé mét sè tån t¹i, h¹n chÕ. Khã kh¨n nhÊt vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më, theo «ng NguyÔn §ång TiÕn, vô tr­ëng Vô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, lµ sè l­îng thµnh viªn cßn rÊt h¹n chÕ. Sè thµnh viªn tham gia chñ yÕu lµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh. T¹i c¸c phiªn giao dÞch, míi chØ cã 1-3 thµnh viªn tham gia, chiÕm 5-15% trong tæng sè thµnh viªn vµ chiÕm tû lÖ rÊt nhá trong tæng sè c¸c TCTD. Trong sè 20 thµnh viªn ®ã th× chñ yÕu lµ 4 NHTM quèc doanh vµ trªn thùc tÕ, c¸c NHTM quèc doanh n¾m gi÷ h¬n 70% l­îng tÝn phiÕu kho b¹c, tÝn phiÕu NHNN (hai hµng ho¸ chÝnh thøc ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng më hiÖn nay). ThËm chÝ c¸c ng©n hµng liªn doanh hoÆc chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi ch­a tham gia, Møc giao dÞch b×nh qu©n kho¶ng 100 tû ®ång chøng tá doanh sè mua b¸n cßn h¹n chÕ. VÒ mÆt kh¸ch quan do hµng ho¸ cña thÞ tr­êng më lµ c¸c lo¹i tÝn phiÕu ng¾n h¹n chØ tËp trung mét sè c¸c NHTM quèc doanh, cho nªn ch­a thu hót ®­îc nhiÒu c¸c tæ chøc tÝn dông tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më. V× vËy, ng­êi ta cho r»ng, ®©y chØ lµ thÞ tr­êng cña NHTM quèc doanh. C¸c phiªn ®Êu thÇu mua vµo vµ b¸n ra c¸c lo¹i tÝn phiÕu c¸c lo¹i cßn thêi h¹n ng¾n cã tÝnh c¹nh tranh cao c¶ trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ thÞ tr­êng më nªn c¸c TCTD tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më nªn c¸c TCTD nhá kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn c¹nh tranh víi c¸c TCTD cã quy m« lín; v× thÕ thÞ tr­êng ch­a thËt s«i ®éng, nÕu kh«ng nãi lµ bu«n lÎ. C¸c thÞ tr­êng kh¸c cña ngµnh ng©n hµng nh­: thÞ tr­êng liªn ng©n hµng, thÞ tr­êng mua b¸n l¹i tÝn phiÕu gi÷a c¸c TCTD víi kh¸ch hµng ch­a ph¸t triÓn, thÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c ho¹t ®éng ch­a æn ®Þnh vµ ch­a thu hót ®­îc ®«ng ®¶o c¸c TCTD tham gia, cho nªn còng ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng thÞ tr­êng më. VÒ mÆt chñ quan nghiÖp vô thÞ tr­êng më cßn rÊt míi ë ViÖt Nam. V× vËy, c¸c TCTD ch­a hiÓu biÕt nhiÒu vÒ thÞ tr­êng nµy. Tuy nhiªn, c«ng t¸c tuyªn truyÒn, h­íng dÉn ®èi víi c¸c TCTD ®Ó hiÓu s©u vÒ thÞ tr­êng nµy cßn h¹n chÕ. HÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ, th«ng tin gi÷a trung t©m giao dÞch cña thÞ tr­êng víi mét sè TCTD cßn cã mét sè trôc trÆc chËm ®­îc kh¾c phôc (trong sè 20 thµnh viªn chØ cã 8 thµnh viªn ®· nèi m¹ng hoÆc cã thÓ truyÒn file ®Ó tham gia giao dÞch. H¬n n÷a, tr×nh ®é c¸c c¸n bé ng©n hµng cßn h¹n chÕ. *** Trong ®iÒu kiÖn më cöa kinh tÕ, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i víi nh÷ng luån hµng ho¸ vµ vèn vµo ra mét quèc gia cã ¶nh h­ëng to lín tíi c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« cña quèc gia ®ã. Sù di chuyÓn cña c¸c luång hµng ho¸ vµ vèn nµy lu«n g¾n liÒn víi sù di chuyÓn cña c¸c luån tiÒn tÖ cña c¸c n­íc kh¸c nhau. Víi ý nghÜa lµ tû lÖ trao ®æi gi÷a ®ång tiÒn quèc gia nµy víi ®ång tiÒn quèc gia kh¸c, tû gi¸ hèi ®o¸i cã ¶nh h­ëng quan träng, cã thÓ k×m h·m hoÆc thóc ®Èy sù di chuyÓn cña luång tiÒn nãi trªn. ë ViÖt Nam hiÖn nay, tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc sö dông nh­ lµ c«ng cô hç trî cho c¸c c«ng cô kh¸c cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 2.1.2.4. T×nh h×nh sö dông c«ng cô tû gi¸. Trong thêi gian qua, NHNN ®· thùc hiÖn ®æi míi m¹nh mÏ c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ phï hîp víi yªu cÇu cña xu thÕ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Cã thÓ nãi r»ng tõ n¨m 1994, cïng víi sù ra ®êi cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng NHNN ®· b¾t ®Çu thùc hiÖn ®iÒu hµnh tû gi¸ c¬ chÕ míi thay thÕ cho chÕ ®é ®a tû gi¸ tr­íc ®©y. Theo ®ã, NHNN b¾t ®Çu c«ng bè tû gi¸ chÝnh thøc gi÷a ngo¹i tÖ vµ ®ång ViÖt Nam, tû gi¸ mua b¸n trªn thÞ tr­êng ®­îc phÐp dao ®éng trong biªn ®é cho phÐp. Tõ n¨m 1997, tr­íc nh÷ng thay ®æi trong n­íc vµ quèc tÕ, viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ ®· ®­îc chuyÓn h­íng tù nhÊn m¹nh tÝnh æn ®Þnh sang môc tiªu ®iÒu hµnh linh ho¹t trªn c¬ së ®¶m b¶o æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång ViÖt Nam tû gi¸. Trªn thùc tÕ, trong c¸c n¨m 1997 - 1998, viÖc ng©n hµng chñ ®éng ®iÒun chØnh biªn ®é giao dÞch vµ tiÕp theo viÖc NHNN Ên ®Þnh tû gi¸ chÝnh thøc trªn c¬ së tû gi¸ mua b¸n trªn vµ tiÕp tho viÖc NHNN Ên ®Þnh tû gi¸ chÝnh thøc trªn c¬ së tû gi¸ mua b¸n trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng khiÕn cho tû gi¸ phï hîp h¬n víi t­¬ng quan cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng, t¨ng kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng cña tû gi¸ do NHNN c«ng bè. Trong bèi c¶nh khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc, víi viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ nh­ trªn NHNN ®· gãp phÇn duy tr× æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« víi tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ n¨m 1998 ë møc 6%, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ ë møc 9,2%. Sang n¨m 1999, NHNN ®· thùc hiÖn b­íc ®æi míi c¬ b¶n vÒ ®iÒu hµnh tû gi¸ theo c¸c nguyªn t¾c thÞ tr­êng b»ng viÖc hµng ngµy giao dÞch tr­íc ®ã. C¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc quy ®Þnh tû gi¸ giao dÞch gi÷a VN§ vµ USD kh«ng v­ît tæ chøc tÝn dông ®­îc quy ®Þnh tû gi¸ giao dÞch gi÷a VN§ vµ USD kh«ng v­ît qu¸ 0,1% so víi tû gi¸ do NHNN c«ng bè. §Õn nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2001, tû gi¸ biÕn ®éng æn ®Þnh, tõ th¸ng 5/2001 ®Õn nay tû gi¸ b×nh qu©n trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng 6 th¸ng ®Çu n¨m lµ 2,2% so víi tû gi¸ cuèi n¨m 2000: tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do t¨ng kho¶ng 2,8%. Tû gi¸ t¨ng chñ yÕu lµ do: ®ång USD cã xu h­íng t¨ng gi¸ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, th©m hôt ngo¹i th­¬ng t¨ng, l­îng kiÒu hèi gi¶m so víi nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m, tû lÖ kÕt hèi gi¶m tõ 50% xuèng 40%. Tû gi¸ t¨ng ®· cã t¸c dông khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, gãp phÇn kiÓm so¸t nhËp khÈu nh­ng còng g©y ra t©m lý bÊt æn trong d©n chóng, t×nh tr¹ng ng¨n ngo¹i tÖ gia t¨ng. Ng©n hµng Nhµ n­íc tiÕp tôc ®iÒu hµnh tû gi¸ theo h­íng h×nh thµnh møc tû gi¸ ph¶n ¸nh thùc h¬n cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ®Ó ®Èy m¹nh t¨ng tr­ëng kinh tÕ, theo dâi s¸t diÔn biÕt tû gi¸ hµng ngµy ®Ó cã biÖn ph¸p can thiÖp, gi÷ cho tû gi¸ vËn ®éng theo tÝn hiÖu thÞ tr­êng nh­ng kh«ng cã biÕn ®éng lín, v­ît qu¸ tÇm kiÓm so¸t trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 2.2. §¸nh gi¸ tån t¹i vµ nguyªn nh©n cña viÖc sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ë ViÖt Nam. NÕu nh­ tr­íc ®©y, NHNN ph¶i dïng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh ®Ó t¨ng gi¶m l·i suÊt, t¨ng gi¶m l­îng tiÒn cung øng trªn thÞ tr­êng... víi viÖc sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, NHNN ®· dùa vµo tÝn hiÖu thÞ tr­êng ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. §©y lµ mét b­íc tiÕn b­íc tiÕn c¨n b¶n cña NHNN trong qu¶n lý th«ng qua c¸c c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Trong thùc tÕ, viÖc sö dông c¸c c«ng cô trùc tiÕp ®· ®em l¹i sù thµnh c«ng ®¸ng kÓ cho chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong thËp kû 90 khi nh×n vµo c¸c chØ sè ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña môc tiªu vÜ m«: l¹m ph¸t, s¶n l­îng vµ c«ng ¨n viÖc lµm. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®· ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ tèi ®a cña nã: tû lÖ l¹m ph¸t d­íi mét ch÷ sè cïng víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 8,6%/n¨m trong gÇn 10 n¨m. §iÒu nµy d­êng nh­ tr¸i víi kÕt luËn cña c¸c nhµ kinh tÕ häc hiÖn ®¹i khi cho r»ng, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chØ cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn c¸c yÕu tè thùc cña nÒn kinh tÕ nh­ s¶n l­îng hoÆc c«ng ¨n viÖc lµm trong thêi gian ng¾n tõ mét ®Õn hai n¨m. VÒ mÆt dµi h¹n, c¸c yÕu tè nµy cã xu h­íng quay vÒ møc tù nhiªn cña nã, do ®ã mäi sù thay ®æi cña khèi l­îng tiÒn cung øng kh«ng g©y nªn nh÷ng ¶nh h­ëng ®Õn s¶n l­îng vµ thÊt nghiÖp, ngo¹i trõ sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶. Thùc chÊt hiÖu qu¶ bÒn v÷ng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong thêi gian qua kh«ng chØ lµ kÕt qu¶ cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, mµ chñ yÕu lµ kÕt qu¶ cña viÖc ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· sö dông c¸c gi¶i c¸ch m¹nh mÏ cã kh¶ n¨ng më réng liªn tôc møc s¶n l­îng tiÒm n¨ng, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn chÝnh s¸ch kinh tÕ ®a thµnh phÇn, chÝnh s¸ch kho¸n ®Õn hé n«ng th«n d©n, chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc... NÕu quan niÖm r»ng môc tiªu hµng ®Çu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ æn ®Þnh gi¸ trÞ tiÒn tÖ víi ý nghi· lµ æn ®Þnh tû lÖ l¹m ph¸t ë møc thÊp th× trong thêi gian qua, môc tiªu nµy ch­a ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch hoµn h¶o: tû lÖ l¹m ph¸t biÕn ®éng t­¬ng ®èi m¹nh vµ khã dù ®o¸n tõ n¨m nµy sang n¨m kh¸c. Nh÷ng t¸c ®éng vÒ hiÖu qu¶ vµ ph©n phèi l¹i l¹m ph¸t do ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ trÞ thùc cña c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ kh«ng n¶y sinh tõ møc l¹m ph¸t cao, mµ chñ yÕu tõ sù bÊt æn ®Þnh cña tû lÖ l¹m ph¸t. Vµ ®iÒu quan träng h¬n lµ b¾t ®Çu tõ n¨m 1996, mÆc dï tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n t¨ng liªn tôc, nh­ng gi¸ c¶ cã xu h­íng gi¶m ë c¸c th¸ng ®Çu n¨m 1996, 1997, 19978 vµ sù gi¶m gi¸ nµy diÔn ra hÇy hÕt c¸c th¸ng trong n¨m 1999. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ còng gi¶m m¹nh tõ n¨m 1998. §iÒu nµy chøng tá chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña ng©n hµng Nhµ n­íc tá ra lóng tóng vµ thiÕu chñ ®éng trong viÖc ®iÒu tiÕt l­îng cung øng ®Ó ®¶m b¶o cho nã phï hîp víi nhu cÇu vÒ tiÒn tÖ cña nÒn kinh tÕ. Lý do chñ yÕu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy cã lÏ lµ xuÊt ph¸t tõ nh÷ng h¹n chÕ vèn cña nã c¸c c«ng cô trùc tiÕp. Mét lµ, c¸c c«ng cô trùc tiÕp kh«ng cho phÐp NHNN cã thÓ ®iÒu chØnh linh ho¹t l­îng vèn kh¶ dông trong ®iÒu kiÖn ø thõa. T×nh tr¹ng dù tr÷ kh«ng mong muèn ë c¸c NHTM b¾t ®Çu tõ 1994 vµ kÐo dµi cho ®Õn nay. Lý do ban ®Çu cã lÏ bëi viÖc duy tr× l·i suÊt tiÒn göi cao vïng víi viÖc kh«ng chÕ trÇn tÝn dông trong nh÷ng n¨m 1--4 - 1996; bëi dù tr÷ ngo¹i tÖ t¨ng lªn rÊt m¹nh trong thêi gian nµy vµ tû lÖ tiÒn göi cã xu h­íng gi¶m xuèng (n¨m 1995 tû lÖ nµy lµ 1,3; n¨m 1996 lµ 0,8: n¨m 1998 lµ 0,5). Tuy nhiªn, lý do chñ yÕu cña t×nh tr¹ng nµy tõ n¨m 1997 ®Õn nay l¹i n»m ë sù gi¶m sót tæng cÇu cña nÒn kinh tÕ, ph¶ ¸nh sù gi¶m sót nhu cÇu tiÒn tÖ, ®Æc biÖt nhu cÇu giao dÞch. Thùc tÕ nµy lµm cho c¸c NHTM ph¶i chÞu ¸p lùc rÊt m¹nh vÒ chi phÝ vèn, ®ång thêi lµm gi¶m thiÓu tÝnh hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Hai lµ, c«ng cô trùc tiÕp ngµy cµng tá ra thiÕu chñ ®éng trong viÖc ®iÒu chØnh l­îng tiÒn cung øng vµ do ®ã lµm gi¶m hiÖu lùc cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ rÖt trong 2 n¨m 1998 - 1999 khi trÇn l·i suÊt c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chñ yÕu gi¶m liªn tôc nh­ng gi¸ c¶ vµ s¶n l­îng kh«ng nh÷ng kh«ng t¨ng mµ tiÕp tôc gi¶m. §­¬ng nhiªn, sù gi¶m sót nµy xuÊt ph¸t chñ yÕu tõ c¸c yÕu tè thùc cña nÒn kinh tÕ chø kh«ng hoµn toµn xuÊt ph¸t tõ yÕu tè tiÒn tÖ danh nghÜa. Nh­ng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®· kh«ng chñ ®éng khi ®èi mÆt víi t×nh tr¹ng nµy vµ do ®ã lµm cho sù t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trë nªn kÐm hiÖu qu¶. Ba lµ, hiÖu lùc t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ bÞ h¹n chÕ v× kh«ng lîi dông ®­îc c¸c kªnh dÉn ®a d¹ng qua l·i suÊt, qua kªnh tÝn dông vµ qua thÞ tr­êng tµi chÝnh víi nh÷ng ¶nh h­ëng qua gi¸ tr¸i phiÕu, cæ phiÕu vµ gi¸ ngo¹i tÖ. Chóng ta còng ®· chØ ra nh÷ng h¹n chÕ cña c«ng cô trùc tiÕp c¶ trªn lý luËn vµ thùc tÕ ¸p dông t¹i ViÖt Nam. MÆt kh¸c, chóng ta còng ®· chØ ra lîi thÕ cña c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng cô thÞ tr­êng më trªn lý thuyÕt. Vµ chÝnh tõ thùc tiÔn ë hÇu hÕt c¸c n­íc ph¸t triÓn ®· sö dông rÊt cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô nµy. NHNN b­íc ®Çu sö dông kh¸ hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo xu h­íng thay thÕ vµ gi¶m dÇn tÝnh trùc tiÕp cøng nh¾c vµ Ýt hiÖu lùc ®Ó chuyÓn sang ph¸t huy tÝnh gi¸n tiÕp, linh ho¹t, thÝch hîp vµ ®ång bé cña mét sè c¸c c«ng cô. HiÖn nay, viÖc ®æi míi, chuyÓn ®æi c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tõ trùc tiÕp sang gi¸n tiÕp cña NHNN ViÖt Nam lµ hoµn toµn ®óng ®¾n vµ phï hîp víi xu h­íng chung cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. ChuyÓn sang c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ®· lµm cho viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ linh ho¹t h¬n, Ýt g©y nh÷ng hiÖu øng tiªu cùc ®èi víi nÒn kinh tÕ, lµ c¬ së NHNN ViÖt Nam cã thÓ kiÓm so¸t tiÒn tÖ vµ gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Khi chuyÓn sang sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp th× cÇn cã sù phèi hîp gi÷a c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. HiÖn nay, NHNN ViÖt Nam còng ®· ®iÒu chØnh vµ b­íc ®Çu phèi hîp víi c¸c c«ng cô víi nhau. Theo b¸o c¸o ho¹t ®éng cña ng©n hµng Nhµ n­íc nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2001, hiÖu qu¶ cña c¸c c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ: "Phèi hîp hµi hoµ c¸c c«ng cô trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp theo h­íng thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ" vµ "cã t¸c dông tÝch cùc tíi thÞ tr­êng, h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc do ¶nh h­ëng cña thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ". Nh×n vµo thùc tr¹ng cña viÖc sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ë phÇn trªn, chóng ta thÊy vÉn cßn nhiÒu tån t¹i. C¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ch­a thùc sù ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶. Cã nhiÒu nguyªn nh©n nhiÒu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy nh­ng cã lÏ nguyªn nh©n chÝnh lµ do c¸c ®iÒu kiÖn sö dông c«ng cô gi¸n tiÕp ch­a chÝn muåi: + HÖ thèng ng©n hµng ho¹t ®éng ch­a lµnh m¹nh trong c¬ chÕ c¹nh tranh. + ThÞ tr­êng tiÒn tÖ thø cÊp ch­a tÝch cùc vµ ch­a ®­îc ®iÒu tiÕt cã hiÖu qu¶. C¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ c¸nh tay ph¶i ®Æc lùc ®Ó NHNN ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu cña m×nh. V× vËy, trong thêi gian tíi chóng ta cÇn nhanh chãng t×n mét sè gi¶i ph¸p ®Ó c¸c c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN ph¸t huy hiÖu qu¶. Ch­¬ng 3 §Þnh h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ 3.1. Môc tiªu chiÕn l­îc. Môc tiªu chiÕn l­îc TC- TT 2001 - 2010 ®· x¸c ®Þnh: x©y dùng nÒn tµi chÝnh quèc gia cã tiÒm lùc ®ñ m¹nh, ®¶m b¶o chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh, c«ng b»ng, phôc vô sù nghiÖp x©y dùng CNXH vµ b¶o vÖ tæ quèc, hÖ thèng c¬ së ®éng viªn, ph©n phèi tµi chÝnh c«ng b»ng æn ®Þnh, tÝch cùc, n¨ng ®éng phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN, ®ñ søc ph¸t triÓn néi lùc, chñ ®éng héi nhËp, thu hót ngo¹i lùc, qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ toµn bé nguån lùc tµi chÝnh cña ®Êt n­íc, x©y dùng nÒn tµi chÝnh quèc gia lµnh m¹nh, c«ng khai, minh b¹ch, ®Çy ®ñ, ®­îc kiÓm to¸n, kiÓm kª kiÓm so¸t, lµm cho tµi chÝnh trë thµnh th­íc ®o hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c chñ thÓ trong x· héi, n¨ng lùc, hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ n­íc vµ tµi chÝnh ®­îc t¨ng c­êng, ®æi míi vµ c¶i c¸ch m¹nh thñ tôc hµnh chÝnh, tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ qu¶n lý tµi chÝnh, ®éi ngò c¸n bé tµi chÝnh thùc sù lµ nh÷ng c¸n bé cÇn kiÖm liªm chÝnh, chÝ c«ng v« t­; cñng cè vµ n©ng cao vÞ trÝ tµi chÝnh ViÖt Nam trong quan hÖ quèc tÕ. §Ó thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c môc tiªu c¬ b¶n ®ã chiÕn l­îc tµi chÝnh tiÒn tÖ còng ®· x¸c lËp hÖ thèng 7 quan ®iÓm sau ®©y: Mét lµ: Ph¶i thùc sù coi hÖ thèng tµi chÝnh lµ m¹ch m¸u cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, CSTT lµ c«ng cô s¾c bÐn cña Nhµ n­íc ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu chØnh kinh tÕ vÜ m«; ®æi míi chÝnh s¸ch vµ kiÖn toµn hÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ lµ mét néi dung träng yÕu trong kh©u ®ét ph¸ vÒ x©y dùng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Hai lµ: Tµi chÝnh tiÒn tÖ ph¶i t¹o ra m«i tr­êng vµ thÞ tr­êng æn ®Þnh, thuËn lîi, hÊp dÉn ®Çu t­, gi¶i phãng søc s¶n xuÊt vµ khuyÕn khÝch thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Ba lµ: Coi träng viÖc khai th¸c vµ ph¸t triÓn c¸c nguån lùc, ®Æc biÖt c¸c nguån lùc tµi chÝnh trung vµ dµi h¹n trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tÇng líp d©n c­ trong n­íc, t¨ng c­êng thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶, hîp lý c¸c nguån lùc tµi chÝnh n­íc ngoµi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi trong m­êi n¨m tíi. Bèn lµ: Thùc hiÖn nguyªn t¾c c«ng b»ng hiÖu qu¶ trong chÝnh s¸ch ph©n phèi, ph©n phèi l¹i tæng s¶n phÈm trong n­íc, gãp phÇn duy tr× c¸c c©n ®èi lín trong nÒn kinh tÕ, nhÊt lµ c©n ®èi gi÷a tÝch luü víi tiªu dïng, gi÷a tÝch tô víi tËp trung, n©ng cao tû lÖ tiÕt kiÖm dµnh cho ®Çu t­, gi¶i quyÕt c¨n b¶n lîi Ých kinh tÕ gi÷a ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng, lîi Ých gi÷a Nhµ n­íc doanh nghiÖp vµ x· héi. N¨m lµ: X©y dùng vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ nhÊt qu¸n, t«n träng c¸c quan hÖ vµ quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan cña kinh tÕ thÞ tr­êng nh»m t¹o thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. S¸u lµ: Thùc hiÖn hép nhËp vµ më réng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ theo h­íng chñ ®éng, cã b­íc ®i thÝch hîp, an toµn, gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn quèc gia trong hép nhËp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. B¶y lµ: T¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc gia b»ng ph¸p luËt, n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ gi¸m s¸t tµi chÝnh ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Dùa trªn hÖ thèng c¸c môc tiªu quan ®iÓm chiÕn l­îc tµi cÝnh tiÒn tÖ ®· ®Ò cËp ®Õn lÜnh vùc cÇn tËp trung ®æi míi bao gåm t¨ng c­êng ®éng viªn khai th¸c nguån nh©n lùc tµi chÝnh, ph©n phèi vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc tµi chÝnh; ®æi míi vµ ph¸t triÓn tµi chÝnh doanh nghiÖp; c¬ cÊu l¹i vµ n©ng cao n¨ng lùc ®iÒu hµnh CSTT tÝn dông ng©n hµng; ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ dÞch vô tµi chÝnh; më réng vµ chñ ®éng héi nhËp tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ ®æi míi kÕ to¸n vµ t¨ng c­êng gi¸m s¸t tµi chÝnh tiÒn tÖ. (TrÝch bµi ph¸t biÓu cña tiÕn sÜ NguyÔn Sinh Hïng - Bé tr­ëng bé tµi chÝnh t¹i héi th¶o khoa häc "Vai trß vµ nhiÖm vô cña c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé tµi chÝnh ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2010"). 3.2. §Þnh h­íng. - NHNN ViÖt Nam cÇn x¸c ®Þnh râ vµ lùa chän môc tiªu ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó cã c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c ®iÒu hµnh c¸c c«ng cô mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh»m ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu m×nh ®Ò ra. - Hoµn thiÖn c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Trong thêi gian tíi, cÇn phèi hîp hµi hoµ c¸c c«ng cô trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, ph¸t huy h¬n n÷a hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ®Æc biÖt lµ c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më. 3.3. C¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 3.3.1. X¸c ®Þnh râ môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. CÇn dùa trªn t×nh h×nh thùc tÕ cña nÒn kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai ®Ó ®Ò ra c¸c môc tiªu phÊn ®Êu. Ph¶i cã kÕ ho¹ch tr­íc, dù ®o¸n t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong t­¬ng lai ®Ó cã ®Þnh h­íng vÒ c¸c biÖn ph¸p ®iÒu hµnh. Tõ ®ã, NHNN h­íng c¸c c«ng cô cña m×nh vµo thùc hiÖn môc tiªu nµy. NghÜa lµ c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cÇn ph¶i ho¹t ®éng cã h­íng ®Ých. Trªn c¬ së dù ®o¸n t×nh h×nh ph¸t triÓn trong t­¬ng lai, NHNN quyÕt ®Þnh ®­a ra c«ng cô nµo, møc ®é t¸c ®éng nh­ thÕ nµo cho phï hîp víi t×nh h×nh nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu cña m×nh. ViÖc dù ®o¸n t×nh h×nh chÝnh x¸c lµ c¬ së ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô. Muèn vËy th× cÇn ®æi míi h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸, kÕt hîp chÆt chÏ kÕ ho¹ch víi thÞ tr­êng; n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c x©y dùng c¸c chiÕn l­îc, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi; t¨ng c­êng th«ng tin kinh tÕ, x· héi trong n­íc vµ quèc tÕ...; øng dông réng r·i c¸c thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ trong dù b¸o, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn ë c¶ cÊp vÜ m« vµ doanh nghiÖp. ViÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ph¶i lu«n ®­îc ®Æt trong mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« kh¸c (chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch ®Çu t­, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu...) ngay tõ giai ®o¹n ho¹ch ®Þnh ®Õn qu¸ tr×nh thùc thi. Nhê vËy ®¶m b¶o hç trî tèt thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi trong tõng thêi kú vµ lo¹i bá ®­îc nh÷ng nh©n tè tiªu cùc, g©y trë ng¹i vµ h¹n chÕ hiÖu n¨ng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 3.3.2. Hoµn thiÖn c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ë ViÖt Nam hiÖn nay. 3.3.2.1. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn c«ng cô l·i suÊt. CÇn theo dâi, b¸m s¸t diÔn biÕn thÞ tr­êng ®Ó cã sù ®iÒu chØnh l·i suÊt c¬ b¶n vµ biªn ®é phï hîp lµm cho l·i suÊt c¬ b¶n thùc sù ®ãng vai trß lµ tÝn hiÖu ®Ó ®iÒu tiÕt l·i suÊt thÞ tr­êng; chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó bá biªn ®é cña l·i suÊt c¬ b¶n. V× vËy, viÖc hoµn thiÖn ®iÒu hµnh l·i suÊt trong giai ®o¹n tíi chñ yÕu lµ nh»m vµo sù hoµn thiÖn nguyªn t¾c x¸c ®Þnh l·i suÊt c¬ b¶n. Nh­ chóng ta ®· biÕt, l·i suÊt ph¶i võa ®¸p øng lîi Ých cña ng­êi ®i vay vµ ng­êi cho vay; ®èi víi ng­êi cho vay th× l·i suÊt ph¶i bao gåm l¹m ph¸t dù kiÕn, rñi ro vµ møc lîi nhuËn mong ®îi; cßn ng­êi ®i vay th× møc l·i suÊt ph¶i nhá h¬n møc lîi nhuËn thu ®­îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh. ChÝnh v× vËy, vÒ phÝa ng©n hµng cÇn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c møc l¹m ph¸t dù kiÕn, rñi ro vµ lîi nhuËn mong ®îi. Theo nh­ hiÖn nay, NHNN x¸c ®Þnh l·i suÊt c¬ b¶n chØ dùa trªn mét sè NHTM lµ rÊt phiÕn diÖn, ch­a ph¶n ¸nh hÕt cung cÇu tÝn dông thùc cña thÞ tr­êng; trong khi ®ã, thµnh phè Hå ChÝ Minh hiÖn ®· cã gÇn 100 tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tµi chÝnh. 3.3.2.2. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc. Khi c¸c c«ng cô l·i suÊt vµ thÞ tr­êng më cßn ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn, dù tr÷ b¾t buéc vÉn lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng ®Ó ng©n hµng Nhµ n­íc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ®iÒu tiÕt tiÒn tÖ cña c«ng cô nµy. NHNN cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng cô theo h­íng më réng kh¶ n¨ng kiÓm so¸t tiÒn tÖ cña NHNN vµ khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc tÝn dông sö dông vèn linh ho¹t vµ hiÖu qu¶. V× vËy, trong thêi gian tíi dù tr÷ cÇn ph¶i hoµn thiÖn theo c¸c h­íng sau: - C¬ chÕ dù tr÷ b¾t buéc ph¶i ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh. V× liªn quan ®Õn vèn kh¶ dông, nÕu thay ®æi th­êng xuyªn c¸c møc b¾t buéc vµ nh÷ng luËt lÖ quy ®Þnh vÒ nã sÏ khiÕn cho c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i th­êng xuyªn thay ®æi danh môc ph©n bæ vèn cña m×nh. Do ®ã, nh÷ng kÕt ho¹ch cho vay vèn dµi h¹n sÏ gÆp ph¶i rñi ro. V× thÕ, cÇn quan niÖm, thay ®æi trong dù tr÷ b¾t buéc nh­ lµ dÊu hiÖu th«ng b¸o cho mét sù b¾t ®Çu thay ®æi c¬ b¶n trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, tøc lµ nh÷ng thay ®æi tiÕp theo vÒ chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Ó gióp c¸c TCTD chñ ®éng ®iÒu chØnh ho¹t ®éng kinh doanh cho phï hîp. - Dù tr÷ b¾t buéc ph¶i ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. V× lµ c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ víi chøc n¨ng c¬ b¶n lµ kiÓm so¸t tiÒn tÖ, do vËy mäi tæ chøc tÝn dông cã chøc n¨ng ®Òu lµ ®èi t­îng thèng nhÊt mµ ng©n hµng Nhµ n­íc sö dông c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc ®Ó ®iÒu chØnh hÖ thèng t¹o tiÒn. Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông. - Dù tr÷ b¾t buéc cÇn kiÓm so¸t cã chän läc kh¶ n¨ng t¹o tiÒn cña c¸c TCTD. Khi ¸p dông dù tr÷ b¾t buéc cÇn tÝnh ®Õn møc ®é rñi ro vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n do sù t¹o tiÒn cña tõng lo¹i tiÒn göi mµ c¸c tæ chøc tÝn dungj huy ®éng ®­îc. §èi víi lo¹i tiÒn göi kh«ng kú h¹n ®©y lµ lo¹i tiÒn göi ph¸t hµnh sÐc cã tÝnh láng cao nªn cã th­êng xuyªn biÕn ®éng. V× thÕ, viÖc ¸p dông dù tr÷ b¾t buéc ®èi víi lo¹i tiÒn göi kh«ng kú h¹n lµ rÊt cÇn thiÕt. §Ó t¨ng c­êng kiÓm so¸t cã hiÖu qu¶ kh¶ n¨ng t¹o tiÒn ®èi víi lo¹i tiÒn göi nµy, NHNN cã thÓ quy ®Þnh møc tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc luü tiÕn tõng phÇn theo quy m« t¨ng lªn cña sè tiÒn göi kh«ng kú h¹n mµ c¸c TCTD nµy huy ®éng ®­îc. Cã thÓ chia sè tiÒn göi kh«ng kú h¹n lµm 3 bËc: bËc 1 cã quy m« ®Õn b¨ng 50% sè vèn ph¸p ®Þnh cña c¸c tæ chøc tÝn dông; bËc 2 tõ 50% ®Õn 100% sè ph¸p ®Þnh vµ bËc 3 tõ 100% vèn ph¸p ®Þnh vèn ph¸p ®Þnh trë lªn. T­¬ng øng víi mçi bËc lµ cã tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc ë møc thÊp, trung b×nh vµ cao (so s¸nh gi÷a vèn ph¸p ®Þnh vµ sè tiÒn göi kh«ng kú h¹n huy ®éng) th× c¸c TCTD cã kh¶ n¨ng t¹o tiÒn cµng lín vµ ng­îc l¹i. §èi víi lo¹i tiÒn göi cã kú h¹n nãi chung th× nªn ¸p dông tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc hîp lý v× nh÷ng lý do sau: + TiÒn göi cã kú h¹n phÇn lín lµ lo¹i tiÒn göi tiÕt kiÖn vµ hiÖn ®ang ®­îc Nhµ n­íc triÓn khai chÝnh s¸ch b¶o hiÓm tiÒn göi b¾t buéc, tøc lµ ®· t¹o ra vÉn an toµn, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho c¸c NHTM. + §©y lµ nh÷ng lo¹i tiÒn göi cã tÝnh láng thÊp vµ viÖc chuyÓn ®æi nã thµnh lo¹i tiÒn cã tÝnh láng cao ®Òu ®­îc x¸c ®Þnh thêi gian. Do ®ã, c¸c TCTD vÉn cã thÓ chñ ®éng nguån vèn tõ thÞ tr­êng ®Ó b¶o ®¶m kh¶ n¨ng chi tr¶. MÆt kh¸c, ®Ó kh¾c phôc nh÷ng rñi ro cã tÝnh ®ét biÕn do sù thay ®æi tiÒn göi cã tÝnh láng thÊp thµnh tiÒn cã cao tr­íc thêi h¹n, g©y bÊt lîi cho c¸c tæ chøc tÝn dông, nªn cho phÐp c¸c lo¹i chøng chØ tiÒn göi tiÕt kiÖm ®­îc phÐp chuyÓn nh­îng trªn thÞ tr­êng. + Kh¾c phôc phÇn nµo nh­îc ®iÓm cña c«ng cô nµy g©y ra cho c¸c TCTD lµ t¨ng ph­¬ng ph¸p, gi¶m lîi nhuËn vµ søc c¹nh tranh. Ngoµi ra, viÖc thùc hiÖn c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc cã hiÖu qu¶ theo môc tiªu ®Ò ra cÇn ph¶i cã sù kiÓm tra th­êng xuyªn, chÆt chÏ viÖc chÊp hµnh dù tr÷ b¾t buéc vµ xö ph¹t nghiªm kh¾c nh÷ng vi ph¹m. Bªn c¹nh ®ã, tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc cÇn ®­îc ®iÒu chØnh ho¹t, phèi hîp ®ång bé víi viÖc ®iÒu chØnh ®èi víi c¸c c«ng cô kh¸c nh­ t¸i cÊp vèn, nghiÖp vô thÞ tr­êng më... 3.3.2.3. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn c«ng cô t¸i cÊp vèn. C«ng cô t¸i cÊp vèn cÇn ®­îc hoµn thiÖn theo h­íng thùc hiÖn vai trß lµ c«ng cô cÊp tÝn dông ng¾n h¹n cña NHNN, NHNN cung øng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cho c¸c NHTM vµ thùc hiÖn vai trß "ng­êi cho vay cuèi cïng". Quy chÕ t¸i cÊp vèn cÇn ®­îc tiÕp tôc hoµn thiÖn, quy ®Þnh râ tõng h×nh thøc t¸i cÊp vèn (t¸i cÊp vèn cÇn ®­îc tiÕp tôc hoµn thiÖn, quy ®Þnh râ tõng h×nh thøc t¸i cÊp vèn, v× c¸c tæ chøc kh¸c cã qu¸ nhiÒu nguån vèn bæ sung víi quy m« nhiÒu lo¹i vµ l·i suÊt thÊp, kh¸c nhau trªn thÞ tr­êng. C«ng cô t¸i cÊp vèn chØ cã thÓ ph¸t huy hiÖu qu¶ khi nã ®­îc phèi hîp víi l·i suÊt. NÕu NHNN muèn c¸c TCTD ra søc khai th¸c nguån vèn trong nh©n d©n th× quy ®Þnh møc t¸i cÊp vèn cµng cao, ng­îc l¹i viÖc quy ®Þnh mét møc l·i suÊt t¸i cÊp vèn thÊp chØ khuyÕn khÝch c¸c TCTD vay cña NHNN. Trong thêi gian tíi, khi mµ thÞ tr­êng më ®· ®i vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh th× ®ßi hái ph¶i thËn träng h¬n n÷a trong viÖc quy ®Þnh møc l·i suÊt t¸i cÊp vèn nh­ thÕ nµo lµ hîp lý. Bëi v× mét møc t¸i cÊp thÊp sÏ khuyÕn khÝch c¸c TCTD vay cña NHNN sau ®ã mua l¹i c¸c giÊy tê cã gi¸. Tr­êng hîp nµy ch¼ng kh¸c nµo NHNN dïng chÝnh tiÒn cña m×nh ®Ó mua c¸c giÊy tê cã gi¸, kÕt qu¶ lµ nghiÖp vô thÞ tr­êng më kh«ng cã t¸c dông. Nh­ vËy, møc l·i suÊt t¸i cÊp vèn hîp lý ph¶i lµ møc xÊp xØ víi l·i suÊt c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n hay l·i su©tµi s¶n tiÒn göi ng¾n h¹n. 3.3.2.4. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më. C«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng lµ mét c«ng cô mµ trong thêi gian tíi chóng ta cÇn quan t©m ®Æc biÖt, cÇn tiÕp tôc mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Ó tõng b­íc ®­a nghiÖp vô thÞ tr­êng më trë thµnh c«ng cô chñ yÕu linh ho¹t, hiÖu qu¶ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Song ®Ó nghiÖp vô nµy thùc sù cã hiÖu qu¶ th× cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò to lín ®Æt ra còng nh­ ph¶i cã thêi gian kiÓm nghiÖm. Thö th¸ch ®èi víi nghiÖp vô míi mÎ nµy lµ rÊt nÆng nÒn mµ chØ cã sù quyÕt t©m ®ång bé kiªn quyÕt cña NHNN vµ c¸c tæ chøc tÝn dông míi cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc. - Muèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c«ng cô nµy th× tr­íc hÕt cÇn ph¶i rµ so¸t l¹i c¸c c¬ chÕ, quy chÕ lµm c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng më ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh theo h­íng t¹o ®iÒu kiÖn thu hót thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng. Nhµ n­íc cÇn sím ban hµnh khung luËt ph¸p vÒ viÖc ph¸t hµnh vµ l­u th«ng c¸c chøng tõ cã gi¸ trÞ viÖc ®iÒu hµnh khung luËt ph¸p vÒ viÖc ph¸t hµnh vµ l­u th«ng c¸c chøng tõ cã gi¸ ®Ó viÖc ®iÒu hµnh mua b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ cña NHTW ®­îc sö dông mét c¸ch nh¹y bÐn vµ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho vÊn ®Ò chuyÓn nh­îng, mua b¸n c¸c chøng tõ cã gi¸, h×nh thµnh c¸c giao dÞch trªn thÞ tr­êng. - Gi¸ cña c¸c giÊy tê cã gi¸ hay l·i suÊt giao dÞch trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ yÕu tè quan träng ¶nh h­ëng ®Õn mÆt b»ng l·i suÊt trªn thÞ tr­êng nãi chung; v× vËy, l·i suÊt lµ môc tiªu mµ NHNN cÇn quan t©m khi quyÕt ®Þnh ph­¬ng thøc ®Êu thÇu nghiÖp vô thÞ tr­êng më. §Êu thÇu l·i suÊt hay ®Êu thÇy khèi l­îng lµ tuú thuéc vµo môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Muèn c¨n thiÖp trùc tiÕp vµo l·i suÊt th× thùc hiÖn ®Êu thÇu khèi l­îng, khi ®ã l·i suÊt cè ®Þnh do NHNN chØ ®¹o, cßn khi môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nghiªng vÒ gi¸c ®é b¬m hoÆc rót tiÒn ra theo mét l­îng mong muèn th× thùc hiÖn ®Êu thÇu l·i suÊt, khi ®ã l·i suÊt ®­îc th¶ næi theo cung cÇu thÞ tr­êng, cßn l·i suÊt trung thÇu ®­îc x¸c ®Þnh t¹i ®iÓm ®¹t ®­îc khèi l­îng trªn cÇn b¬m vµo hoÆc rót bít khái l­u th«ng. L·i suÊt chØ ®¹o ®èi víi ®Êu thÇu l·i suÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ c¸c giÊy tê cã gi¸. §èi víi thÞ tr­êng më ë n­íc ta hiÖn nay, Bé tµi chÝnh nªn h¹n chÕ dÇn viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu b¸n lÎ ra c«ng chóng, mµ tËp trung ph¸t hµnh qua h×nh thøc ®Êu thÇu, trong ®ã cã ®Êu thÇu qua NHNN ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc tÝn dông n¾m gi÷ thªm nhiÒu l­îng hµng ho¸ cã thÓ giao dÞch trªn thÞ tr­êng më. Bé tµi chÝnh nªn bá viÖc khèng chÕ l·i suÊt ®Êu thÇu d­íi h×nh thøc l·i suÊt chØ ®¹o mµ ®Ó thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh. NghiÖp vô thÞ tr­êng më cho phÐp mua hoÆc b¸n víi sè l­îng thêi gian giao dÞch vµ ph­¬ng thøc giao dÞch tuú ý phï hîp víi yªu cÇu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Khi dù b¸o dù tr÷ kh«ng thay ®æi, biÓu hiÖn cã sù tr× trÖ trong l­u th«ng tiÒn tÖ th× ph­¬ng thøc giao dÞch sÏ lµ mua hoÆc b¸n h¼n giÊy tê cã gi¸ nh»m t¹o mét sù chuyÓn ®éng tiÒn tÖ ban ®Çu cÇn thiÕt. Ngoµi nghiÖp vô mua hoÆc b¸n h¼n dÔ dµng cho phÐp söa sai b»ng c¸ch ®¶o ng­îc giao dÞch, nÕu phiªn giao dÞch tr­íc mua qu¸ nhiÒu th× phiªn kÕ tiÕp cã thÓ thùc hiÖn giao dÞch b¸n ®Ó gi¶i quyÕt sè chªnh lÖch ®ã hoÆc ng­îc l¹i. NÕu dù b¸o cho thÊy dù tr÷ thay ®æi thÊt th­êng do nhiÒu nguyªn nh©n nh­: thêi vô, thiªn tai, hoÆc do dù ®o¸n t×nh h×nh khã kh¨n chÝnh x¸c... §Ó h¹n chÕ sai sãt trong viÖc cung øng tiÒn, ph­¬ng thøc giao dÞch ®­îc ¸p dông trªn thÞ tr­êng më lµ ph­¬ng thøc mua b¸n cã kú h¹n nh»m lµm t¨ng t¹m thêi hay gi¶m t¹m thêi mét l­îng tiÒn nhÊt ®Þnh trong thêi gian giao dÞch mua b¸n. - §a d¹ng ho¸ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. XuÊt ph¸t tõ chç hµng ho¸ cña thÞ tr­êng më lµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ngøan h¹n cã ®é thanh kho¶n cao, b¶o ®¶m qu¶n lý dÔ dµng, ®ång thêi ®¸p øng yªu cÇu ®iÒu hµnh nghiÖp vô nµy nhanh nh¹y, chÝnh x¸c ®¹t ®­îc ý mong muèn. Do ®ã, trong thêi gian tíi cÇn bæ sung vµo c¬ cÊu hµng ho¸ nµy c¸c tr¸i phiÕu kho b¹c Nhµ n­íc, tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tr¸i phiÕu vµ kú phiÕu ng©n hµng, tr¸i phiÕu doanh nghiÖp... Tuy nhiªn, vÒ l©u dµi khi ®iÒu kiÖn ph¸p lý cho phÐp, ph¹m vi giÊy tê cã gi¸ sÏ ®­îc më réng kh«ng chØ gåm c¸c lo¹i ng¾n h¹n mµ c¶ c¸c lo¹i trung, dµi h¹n cã thÓ xem xÐt lµm c«ng cô giao dÞch miÔn lµ chóng cã ®é thanh kho¶n cao. ë ®©y, thêi h¹n cña giÊy tê cã gi¸ kh«ng m©u thuÉn víi yªu cÇu nhanh nh¹y cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, v× ®· cã ph­¬ng thøc giao dÞch mua l¹i trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më. - HiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thanh to¸n. §Ó nghiÖp vô thÞ tr­êng më ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cÇn trang bÞ hÖ thèng thanh to¸n vµ qu¶n lý hiÖn ®¹i, cã phÇn mÒm hiÖn ®¹i kÕt nèi gi÷a néi bé trong NHNN vµ gi÷a NHNN víi c¸c tæ chøc tÝn dông thµnh viªn, ®¨ng ký gi÷ ®iÖn tö, th«ng b¸o mêi thÇu, ®¨ng ký giÊy tê cã gi¸, xÐt thÇu, t¹o lËp vµ ký hîp ®ång mua l¹i ®Õn kh©u thanh to¸n chuyÓn kho¶n vµ th«ng b¸o c¸o... Nh­ vËy, chÊt l­îng c«ng t¸c dù b¸o, ®iÒu hµnh thÞ tr­êng cÇn tõng b­íc hoµn thiÖn trªn c¬ së n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé dù b¸o, c¶i tiÕn chÕ ®é cung cÊp th«ng tin trong vµ ngoµi ngµnh víi sù phèi hîp chÆt chÏ cña c¸c ®¬n vÞ NHNN, c¸c TCTD, c¸c Bé ngµnh liªn quan (bé tµi chÝnh, Kho b¹c Nhµ n­íc). 3.3.2.5. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn c«ng cô tû gi¸. Trong thêi gian tíi, khi mµ l·i suÊt ch­a ®­îc tù do ho¸ vÉn cßn sù can thiÖp cña Nhµ n­íc, dù tr÷ ngo¹i tÖ cßn qu¸ Ýt, kinh tÕ t¨ng tr­ëng nh­ng ch­¨ thËt sù v÷ng ch¾c, thÞ tr­êng tiÒn tÖ ch­a ph¸t triÓn th× viÖc duy tr× c¬ chÕ tû gi¸ c«ng bè vµ biªn ®é giao dÞch nh­ hiÖn nay vÉn lµ cÇn thiÕt. Bªn c¹nh ®ã cÇn theo dâi s¸t c¸c diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi phï hîp víi biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi nh»m hoµn thµnh tû gi¸ hîp lý, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, kiÓm so¸t nhËp khÈu, t¨ng giao dÞch kiÒu hèi qua ng©n hµng, t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ cho Nhµ n­íc. §iÒu chØnh ®Ó tû gi¸ ngo¹i tÖ s¸t víi thÞ tr­êng æn ®Þnh tû gi¸ ë møc phï hîp víi thÞ tr­êng, cã sù dao ®éng t¨ng gi¶m ®Ó xo¸ ®i t×nh tr¹ng ng¨n gi÷ ngo¹i tÖ ®ang diÔn ra hiÖn nay. VÒ l©u dµi, tr­íc xu h­íng héi nhËp quèc tÕ, viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ cÇn ®­îc ®iÒu hµnh mét c¸ch chñ ®éng linh ho¹t, thÝch øng víi diÔn biÕn vÜ m« cña nÒn kinh tÕ trong n­íc, t×nh h×nh tµi chÝnh - tiÒn tÖ vµ th­¬ng m¹i cña khu vùc vµ quèc tÕ. Thay cho viÖc g¾n ®ång ViÖt Nam víi ®ång USD, tû gi¸ chÝnh thøc nªn ®­îc g¾n víi tiÒn tÖ (gåm USD vµ c¸c ®ång tiÒn cña c¸c b¹n hµng lín nh­ NhËt, khèi EU vµ cña c¸c n­íc trong khu vùc). H¬n n÷a, ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p tiÕp tôc ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ®Ó tû gi¸ thùc sù do c¸c lùc l­îng thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh. 3.4. Nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ 3.4.1. CÇn ph¶i c¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n hµng. Tr­íc hÕt cÇn x©y dùng mét NHTW cã tÇm cì, n©ng cao tÝnh chñ ®éng, linh ho¹t cña nã trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. CÇn h¹n chÕ sù can thiÖp qu¸ s©u ®èi víi ng©n hµng Nhµ n­íc cña c¸c c¬ quan, tæ chøc trong ho¹t ®éng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. NHNN cÇn ®­îc chñ ®éng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc quèc héi, chÝnh phñ vÒ thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. C¸c c¬ quan tæ chøc kh«ng can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t ®éng NHNN; ®Æc biÖt gi¶i quyÕt tèt quan hÖ gi÷a cÊp uû §¶ng vµ ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®èi víi c¸c chi nh¸nh ng©n hµng Nhµ n­íc tØnh, thµnh phè, ®¶m b¶o thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thèng nhÊt quèc gia. H¹n chÕ nhiÖm vô cña NHNN víi vai trß mét bé phËn trong chÝnh phñ vµ mét bé chñ qu¶n ®Ó NHNN tËp trung thùc hiÖn vai trß NHTW cña ®Êt n­íc. NHTW cÇn ®ãng ®­îc vai trß lµ ng­êi can thiÖp cuèi cïng, kh«ng «m ®åm nh÷ng c«ng viÖc ngoµi chøc n¨ng cña NHTW. CÇn ph¶i kiÖn toµn hÖ thèng thanh tra cña NHTW cã c¬ chÕ tæ chøc vµ chØ ®¹o theo chiÒu däc thèng nhÊt. LËp tiªu chÝ thanh tra gi¸m s¸t ®ãng vai trß cña NHTW víi môc tiªu gi÷ v÷ng an toµn hÖ thèng ng©n hµng. ViÖc xö lý cho ph¸ s¶n mét vµi NHTM yÕu kÐm còng chÝnh lµ ®Ó gi÷ v÷ng an toµn chung. Tæ chøc thi tuyÓn, lùa chän c¸n bé thanh tra ph¶i chÆt chÏ vÒ tr×nh ®é vµ phÈm chÊt. T¨ng quyÒn lùc cho thanh tra t­¬ng xøng víi nhiÖm vô ®­îc giao. KhÈn tr­¬ng chÊn chØnh hÖ thèng ng©n hµng, n©ng cao chÊt l­îng vµ ®¶m b¶o an toµn ho¹t ®éng tÝn dông. M«i tr­êng ph¸p lý cho ho¹t ®éng ng©n hµng cÇn tiÕp tôc ®­îc hoµn thiÖn theo xu h­íng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, x¸c lËp quan hÖ b×nh ®¼ng gi÷a c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i víi doanh nghiÖp vµ ®èi t­îng kh¸ch hµng kh¸c. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh gi÷a c¸c NHTM. C¸c NHTM chñ ®éng c¹nh tranh víi nhau t×m kiÕm kh¸ch hµng cã tÝn nhiÖm, t×m kiÕm dù ¸n cã hiÖu qu¶ ®Ó ®Çu t­, cho vay; tham gia cho vay vèn c¸c dù ¸n kÝch cÇu, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cña c¸c tØnh thµnh phè. Ph¶i thùc hiÖn mét chiÕn l­îc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong ngµnh ng©n hµng ®Ó t¹o c¬ së h¹ tÇng vµ nguån nh©n lùc. Th«ng tin ph¶i trë thµnh c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu cña NHNN nh»m ®­a ho¹t ®éng dù b¸o, ra quyÕt ®Þnh, ®iÒu hµnh vÜ m« ®ñ n¨ng lùc tiÕp cËn s©u víi thÞ tr­êng, ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi ®¶m b¶o ®iÒu hµnh linh ho¹t c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ phôc vô ®¾c lùc cho ho¹t ®éng gi¸m s¸t b¶o vÖ tÝnh æn ®Þnh cña hÖ thèng ng©n hµng. 3.4.2. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh. ë n­íc ta hiÖn nay thÞ tr­êng tµi chÝnh ®· thiÕt lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng nh­ng rÊt buån tÎ, ch­a thùc sù ph¸t huy hÕt chøc n¨ng vµ vai trß cña nã. Trong thêi gian tíi, hoµn thiÖn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng nªn lµ mét mèi quan t©m ®Æc biÖt cña NHNN. ThÞ tr­êng liªn ng©n hµng chÝnh lµ n¬i x¸c ®Þnh nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng vèn kh¶ dông cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, n¬i mµ ng©n NHTW n¾m b¾t ®­îc mét c¸ch nhanh nh¹y nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ qua ho¹t ®éng cña NHTM ®Ó quyÕt ®Þnh sö dông c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thÝch hîp. §Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh t«i xin ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ: - Ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô nh­: Cæ phiÕu, tr¸i phiÕu doanh nghiÖp, tÝn phiÕu kho b¹c, chøng chØ tiÒn göi, chøng chØ ®Çu t­... CÇn më réng h¬n n÷a ph¹m vi vµ quy m« giao dÞch cña thÞ tr­êng tµi chÝnh. - CÇn x©y dùng, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ quy chÕ cÇn thiÕt lµm c¬ së ho¹t ®éng vµ kiÓm so¸t thÞ tr­êng tµi chÝnh, ®ång thêi cÇn cã tæ chøc qu¶n lý Nhµ n­íc ®Ó ®iÒu khiÓn gi¸m s¸t sù ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - Ph¶i t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ cã hÖ thèng th«ng tin kinh tÕ phôc vô cho ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. - Ph¶i båi d­ìng cho c¸c nhµ kinh doanh, c¸c nhµ qu¶n lý c¸c kiÕn thøc cña thÞ tr­êng tµi chÝnh ®Ó hä n¾m v÷ng vÒ nghiÖp vô kü thuËt ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. Ngoµi ra cÇn ph¶i thu hót ®«ng ®¶o c¸c nhµ ®Çu t­ cã kiÕn thøc, d¸m ®­¬ng ®Çu víi rñi ro, m¹o hiÓm. Lêi kÕt Dùa vµo nh÷ng vÊn ®Ò ®· tr×nh bµy, cã thÓ thÊy r»ng trªn b×nh diÖn réng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, ho¹t ®éng ng©n hµng vµ CSTT n­íc ta ch­a ®¹t ®­îc ®é hoµn thiÖn vµ t­¬ng xøng víi nh÷ng yªu cÇu mµ nÒn kinh tÕ ®Æt ra. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng CSTT ngµy cµng cã vai trß quan träng h¬n trong viÖc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ nh»m ®¹t môc tiªu æn ®Þnh hÖ thèng tiÒn tÖ kiÒm chÕ l¹m ph¸t, t¹o m«i tr­êng kinh tÕ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, lµnh m¹nh. Trong bèi c¶nh ®ã bªn c¹nh viÖc n©ng cao tr¸ch nhiÖm vµ tÝnh ®éc lËp cña NHNN ViÖt Nam, h¹n chÕ nh÷ng biÖn ph¸p t×nh thÕ, CSTT ph¶i cã nh÷ng thay ®æi thÝch hîp. NHNN sÏ tiÕp tôc thùc hiÖn viÖc chuyÓn ®æi ®iÒu hµnh CSTT tõ sö dông c¸c c«ng cô trùc tiÕp sang sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp mét c¸ch n¨ng ®éng vµ linh ho¹t h¬n, cã sù phèi hîp ®iÒu hµnh ®ång bé gi÷a c¸c c«ng cô trªn c¬ së b¸m s¸t diÔn biÕn thÞ tr­êng. Ngoµi ra còng cÇn cã sù phèi hîp gi÷a CSTT víi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« kh¸c mét c¸ch phï hîp ®Ó x©y dùng mét nÒn tµi chÝnh quèc gia cã tiÒm lÆc ®ñ m¹nh phôc vô ®¾c lùc cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, víi kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn néi dung cña bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em mong ®­îc sù gióp ®ì, gãp ý kiÕn cña c¸c b¹n vµ cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó bæ sung, trau dåi thªm kiÕn thøc. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Tµi liÖu tham kh¶o Lý thuyÕt tiÒn tÖ (§HTC - KT Hµ Néi) - NXB Tµi chÝnh 1998. TiÒn TÖ - Ng©n hµng - thÞ tr­êng tµi chÝnh (Frederic. S.Mishkin). TiÒn tÖ vµ ng©n hµng - Hoµng Kim. TiÕp cËn c¸c häc thuyÕt vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng - Tr­¬ng Xu©n LÖ. LuËt ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam, luËt c¸c tæ chøc tÝn dông vµ nh÷ng v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh. Ng©n hµng víi nÒn kinh tÕ tri thøc - ViÖn nghiªn cøu khoa häc Ng©n hµng. NXB Thèng kª 2001. B¸o c¸o th­êng niªn NHNN ViÖt Nam. T¹p chÝ ng©n hµng; T¹p chÝ tµi chÝnh; T¹p chÝ thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ 2002. V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng 1: Lý luËn chung vÒ c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ 3 1.1. Môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 3 1.1.1. T¨ng tr­ëng kinh tÕ. 3 1.1.2. KiÓm so¸t l¹m ph¸t. 4 1.1.3. T¹o viÖc lµm. 4 1.2. C¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 5 1.2.1. C¸c c«ng cô trùc tiÕp. 5 1.2.2. C¸c c«ng cô gi¸n tiÕp. 8 2.2.1. Dù tr÷ b¾t buéc. 9 Ch­¬ng 2: T×nh h×nh sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam hiÖn nay 13 2.1. T×nh h×nh sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ë ViÖt Nam hiÖn nay. 13 2.1.1. Thùc tr¹ng cña viÖc sö dông c¸c c«ng cô trùc tiÕp. 13 2.1.2. Thùc tr¹ng cña viÖc sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ë ViÖt Nam. 19 2.2. §¸nh gi¸ tån t¹i vµ nguyªn nh©n cña viÖc sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ë ViÖt Nam. 26 Ch­¬ng 3: §Þnh h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ 30 3.1. Môc tiªu chiÕn l­îc. 30 3.2. §Þnh h­íng. 31 3.3. C¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 32 3.3.1. X¸c ®Þnh râ môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 32 3.3.2. Hoµn thiÖn c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ë ViÖt Nam hiÖn nay. 32 3.4. Nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ 38 3.4.1. CÇn ph¶i c¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n hµng. 38 3.4.2. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh. 39 Lêi kÕt 40 Tµi liÖu tham kh¶o 41