Sử dụng chủng Phanerochaete chrysosporium phân hủy rác hữu cơ làm compost

MỞ ĐẦU I.1 Sự cần thiết của đề tài Thành phố Hồ Chí Minh bao gồm 19 quận và 5 huyện, tổng diện tích 2.095,01 km². Vào năm 2006, thành phố có dân số 6.424.519 người. Cùng với sự phát triển kinh tế, kéo theo đó là hàng loạt các vấn đề về ô nhiễm môi trường. Mỗi ngày tại thành phố Hồ Chí Minh có trên 6.000 tấn rác thải sinh hoạt được thải ra môi trường. Vấn đề rác thải hiện nay đang là vấn đề báo động đối với thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung. Các loại rác thải sinh hoạt hiện nay chủ yếu được đem chôn lấp chứ ít được xử lý, vì vậy đã gây ra ô nhiễm nguồn nước và ô nhiễm không khí trầm trọng. Các loại rác thải sinh hoạt của thành phố Hồ Chí Minh chủ yếu được chôn lấp tại các bãi rác như bãi rác Đông Thạnh, Phước Hiệp, Gò Cát nhưng các bãi rác này hiện nay đang ngày một trở lên quá tải và hàng loạt vấn đề kéo theo như phát thải khí Mêtan, nước rỉ và đặc biệt là mùi, đây là kết quả của việc phân hủy tự nhiên các chất hữu cơ có trong rác thải. Vì vậy, vấn đề đặt ra cho chúng ta hiện nay là phải có biện pháp xử lý rác thải hiệu quả, không gây ô nhiễm môi trường, tái sử dụng rác thải thành các sản phẩm có giá trị kinh tế. Đã có nhiều biện pháp được đưa ra như phun thuốc hóa học, đem đốt, cho vào thùng và bỏ xuống đáy biển Tuy nhiên các phương pháp này rất tốn kém và đặc biệt ảnh hưởng xấu đến môi trường. Biện pháp được ưu tiên hàng đầu hiện nay để xử lý rác thải sinh hoạt là sử dụng phương pháp phân hủy sinh học, vì thành phần chủ yếu trong rác thải sinh hoạt chiếm 65 – 90% là hữu cơ. Sử dụng phương pháp sinh học ít tốn kém, không gây ô nhiễm môi trường và nhất là phù hợp với các qui luật tự nhiên, có thể tái sử dụng và tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế cao. Ta cần phải xem rác thải như một nguồn tài nguyên cần được khai thác chứ rác không phải là thứ bỏ đi. Xử lý rác thải bằng phương pháp sinh học là sử dụng các chủng VSV phân hủy, ủ rác với các VSV này để xử lý. Có hai phương pháp ủ là ủ hiếu khí và ủ kỵ khí. Phương pháp ủ hiếu khí là rác thải bị phân hủy bởi VSV trong điều kiện có oxy, sinh ra khí cacbonic, hơi nước và nhiệt. Sản phẩm ổn định sẽ làm phân bón cho nông nghiệp. Phương pháp ủ kỵ khí là rác thải bị VSV phân hủy trong điều kiện không có oxy, sản phẩm cuối cùng của quá trình phân hủy kỵ khí chủ yếu là khí mêtan, khí cacbonic, sản phẩm trung gian giữa axit hữu cơ và rượu. Khí mêtan sinh ra có thể thu hồi, sử dụng làm nguồn năng lượng chất đốt. Quá trình phân hủy kỵ khí còn có sản phẩm phụ là cặn. Vì vậy cần phải xử lý cặn. Sử dụng phương pháp ủ hiếu khí đơn giản hơn, dễ làm nhưng không thu hồi được năng lượng sinh ra như phương pháp ủ kỵ khí. Phương pháp này phù hợp với những nơi điều kiện kinh tế chưa phát triển, phù hợp với các nước đang và chậm phát triển, trong đó có Việt Nam, còn phương pháp ủ kỵ khí khó làm hơn, cần chi phí đầu tư xây dựng mới có thể làm được, nhưng lại thu hồi được lượng metan làm nguồn năng lượng chất đốt, phương pháp này phổ biến ở các nước phát triển phương tây. Đề tài đã chọn phương pháp ủ hiếu khí vì nó thích hợp với điều kiện thực tế ở nước ta, dễ làm, đơn giản. Ưu điểm của phương pháp này so với phương pháp chôn lấp hiện nay là là giảm phát thải khí mêtan, một trong những tác nhân gây hiệu ứng nhà kính. Vấn đề đặt ra ở đây là phải phân loại rác, Chủ yếu rác thải sinh hiạt hiện nay chưa được phân loại tại nguồn, gây khó khăn cho quá trình ủ. Vì vậy trước khi đem ủ, cần băm rác nhỏ, tách lựa các chất vô cơ như túi nilon, bao bố, sắt, nhựa I.2 Mục đích của đề tài: Mục đích của đề tài là sử dụng chủng VSV PHANEROCHAETE CHRYSOSPORIUM, kết hợp xạ khuẩn và nấm trichoderma phân hủy rác thải sinh hoạt tại khu vực chợ TÂN QUI, huyện CỦ CHI làm COMPOST. Đo hàm lượng các chất dinh dưỡng trong sản phẩm, bổ sung dinh dưỡng để tạo ra sản phẩm phân bón sinh học đạt tiêu chuẩn hiện nay và có thể đem bán ra thị trường. I.3 Nội dung đề tài - Giới thiệu chung về đề tài. - Giới thiệu về tình hình rác thải hiện nay và đề xuất biện pháp xử lý. - Đặc điểm các loại VSV phân hủy rác. - Qui trình công nghệ sản xuất COMPOST từ rác thải bằng VSV phân hủy. - Phân tích các yếu tố ảnh hưởng. - Xác định hàm lượng dinh dưỡng, bổ sung dinh dưỡng cho đạt tiêu chuẩn. I.4 Giới hạn của đề tài Đề tài chỉ tập trung đến qui trình công nghệ để sản xuất COMPOST, các yếu tố ảnh hưởng và các tác nhân sinh học, không đề cập đến thiết kế kỹ thuật công trình, không đề cập đến bản vẽ. Qui trình xử lý rác thải sinh hoạt, chủ yếu là rác hữu cơ, không đề cập đến các loại rác thải khác. Đề tài chỉ tập trung vào giai đoạn phân hủy sinh học, các bước cơ bản ban đầu như tách lựa, băm rác, sàng lọc làm hoàn toàn bằng thủ công.

doc73 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2917 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Sử dụng chủng Phanerochaete chrysosporium phân hủy rác hữu cơ làm compost, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
) vaø roài oxy hoaù nhöõng voøng röôïu thaønh nhöõng goác phenoxyl daãn tôùi söï phaân huûy caùc hôïp chaát. Nhöõng nghieân cöùu treân nhieàu naám muïc traéng khaùc nhau cho thaáy MnP xuaát hieän nhieàu hôn LiP. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, nhöõng ñaëc ñieåm vaø vai troø cuûa MnP ñaõ ñöôïc nghieân cöùu roäng raõi. MnP coù vai troø chuû yeáu trong söï depolymer hoaù lignin vaø chloro-lignin cuõng nhö demethyl hoaù lignin vaø laøm traéng boät giaáy. Neáu coù söï hieän dieän cuûa nhöõng acid höõu cô phuø hôïp thì MnP coù theå khoaùng hoaù moät soá löôïng lôùn lignin vaø nhöõng hôïp chaát kieåu lignin. Laccase laø moät oxidase chöùa ñoàng, noù söû duïng oxy phaân töû nhö chaát oxy hoaù, vaø noù cuõng oxy hoaù voøng phenol thaønh nhöõng goác phenoxyl. Noù cuõng coù khaû naêng oxy hoaù nhöõng hôïp chaát khoâng röôïu döôùi nhöõng ñieàu kieän naøo ñoù, ví duï phaûn öùng ñöôïc boå sung ABTS hay nhöõng phaân töû trung gian khaùc. Ña soá naám muïc traéng coù theå saûn xuaát ra laccase. Söï phaân tích heä thoáng phaùt sinh loaøi cuûa naám muïc traéng vaø caùc naám ñoàng ñaûm (homo-basidio) khaùc döïa vaøo trình töï DNA ribosom coù theå cho nhöõng hieåu bieát môùi veà nhöõng moái quan heä cuûa nhöõng heä thoáng phaân huûy lignin khaùc nhau. Söï saûn xuaát ra LiP coù theå laø tieâu bieåu cho naám muïc traéng, nhöng caùc chuûng ñöôïc phaân loaïi vaøo nhoùm Euagarics nhö Pleurotus osteatus, Agaricus bisporus thì thöôøng saûn xuaát ra MnP vaø laccase vaø ít saûn xuaát ra LiP. Haàu nhö taát caû naám muïc traéng ñeàu saûn xuaát ra MnP vaø laccase nhöng chæ moät soá naám môùi coù theå saûn xuaát ra LiP trong khi chæ coù enzyme naøy môùi coù theå taán coâng caùc caáu truùc phuï nonphenolic cuûa lignin. II.5.2 Xaï khuaån: Xaï khuaån laø nhoùm vi khuaån ñaëc bieät. Chuùng coù khuaån laïc khoâ vaø ña soá coù daïng hình phoùng xaï (actino-) nhöng khuaån theå laïi coù daïng sôïi phaân nhaùnh nhö naám (myces). Xaï khuaån phaân boá roäng raõi trong töï nhieân. Soá löôïng ñôn vò sinh khuaån laïc (CFU- colony-forming unit) xaï khuaån trong 1g ñaát thöôøng ñaït tôùi haøng trieäu. Treân moâi tröôøng ñaëc ña soá xaï khuaån coù hai koaïi khuaån ty: khuaån ty khí sinh (aerial mycelium) vaø khuaån ty cô chaát (substrate mycelium). Nhieàu loaïi chæ coù khuaån ty cô chaát nhöng cuõng coù loaïi (nhö chi Sporichthya) laïi chæ coù khuaån ty khí sinh. Giöõa khuaån laïc thöôøng thaáy coù nhieàu baøo töû maøng moûng goïi laø baøo töû traàn (conidia hay conidiospores). Neáu baøo töû naèm trong baøo nang (sporangium) thì ñöôïc goïi laø nang baøo töû hay baøo töû kín (sporangiospores). Baøo töû ôû xaï khuaån ñöôïc sinh ra ôû ñaàu moät soá khuaån ty theo kieåu hình thaønh caùc vaùch ngaên (septa). Xaï khuaån thuoäc nhoùm vi khuaån Gram döông, thöôøng coù tyû leä GC trong ADN cao hôn 55%. Trong soá khoaûng 1000 chi vaø 5000 loaøi sinh vaät nhaân sô ñaõ coâng boá coù khoaûng 100 chi vaø 1000 loaøi xaï khuaån. Xaï khuaån phaân boá chuû yeáu trong ñaát vaø ñoùng vai troø raát quan troïng trong chu trình tuaàn hoaøn vaät chaát trong töï nhieân. Chuùng söû duïng acid humic vaø caùc chaát höõu cô khoù phaân giaûi khaùc trong ñaát. Maëc duø xaï khuaån thuoäc nhoùm sinh vaät nhaân sô nhöng chuùng thöôøng sinh tröôûng döôùi daïng sôïi vaø thöôøng taïo nhieàu baøo töû. Thaäm chí moät soá loaïi xaï khuaån coøn hình thaønh tuùi baøo töû nhö chi Streptosporangium, Micromonospora vaø baøo töû di ñoäng nhö chi Actinoplanes, Kineosporia. Xaï khuaån thuoäc veà lôùp Actinobacteria, boä Actinomycetales, bao goàm 10 döôùi boä, 35 hoï, 110 chi vaø 1000 loaøi. Hieän nay, 478 loaøi ñaõ ñöôïc coâng boá thuoäc chi Streptomyces vaø hôn 500 loaøi thuoäc taát caû caùc chi coøn laïi vaø ñöôïc xeáp vaøo nhoùm xaï khuaån hieám. Xaï khuaån xuaát hieän khi trong khoái uû coù boå sung 1/3 rôm raï, khi nhieät ñoä khoái uû taêng leân laø khi xaï khuaån phaùt trieån maïnh. II.5.3 Naám Trichoderma: Naám ñöôïc xem laø nhoùm nguyeân sinh ñoäng vaät ña baøo, khoâng quang hôïp vaø dò döôõng. Haàu heát caùc loaïi naám coù khaû naêng phaùt trieån trong ñieàu kieän coù ñoä aåm thaáp, laø ñieàu kieän khoâng thích hôïp cho vi khuaån. Theâm vaøo ñoù, naám coù theå chòu ñöôïc moâi tröôøng coù pH khaù thaáp. Giaù trò pH toái öu cho haàu heát caùc nhoùm naám vaøo khoaûng 5, 6; nhöng giaù trò pH cuõng coù theå dao ñoäng trong khoaûng 2 – 9. Quaù trình trao ñoåi chaát cuûa caùc vi sinh vaät naøy laø quaù trình hieáu khí chuùng phaùt trieån thaønh caùc sôïi daøi goïi laø sôïi naám taïo thaønh töø nhieàu teá baøo coù nhaân vaø coù chieàu roäng thay ñoåi trong khoaûng töø 4 – 20 ìm. Do naám coù khaû naêng phaân huûy nhieàu hôïp chaát höõu cô trong nhieàu ñieàu kieän moâi tröôøng thay ñoåi raát roäng, neân chuùng ñöôïc söû duïng roäng raõi. Trichoderma laø chi khaù phoå bieán trong töï nhieân, ñaëc bieät laø trong moâi tröôøng ñaát. Theo Gary J. Samuels, Trichoderma ít tìm thaáy trong thöïc vaät soáng vaø chuùng khoâng soáng noäi kyù sinh vôùi thöïc vaät. Ngaøy nay, heä thoáng phaân loaïi cuûa naám Trichoderma vaãn chöa roõ raøng vaø khaù phöùc taïp, do ñoù coù nhieàu yù kieán khaùc nhau ñöa ra khi phaân loaïi gioáng naám naøy. Theo Rifai (1969), Barnett H.L v Barry B. Hunter (1972), Trichoderma spp thuoäc lôùp naám baát toaøn Deuteromycetes (fungi imperfect); thöù töï vò trí phaân loaïi nhö sau: Giôùi : Naám Ngaønh : Ascomycota Lôùp : Deuteromycetes (naám baát toaøn) Boä : Moniliales Hoï : Moniliaceae Gioáng : Trichoderma spp - Hieän nay, naám Trichoderma ñöôïc tìm thaáy ít nhaát 33 loaøi. Caùc loaøi coù hoaït tính xenlulaza cao nhö Trichoderma koningi, Trichoderma lignorum vaø Trichoderma viride thuoäc hoï Deuteromycetes, boä Moniliales. Hình: Naám Trichoderma Ñaëc ñieåm sinh hoùa Trichoderma coù theå sinh raát nhieàu loaïi enzyme ngoaïi baøo nhö chitinase, glucanase, xylase, lipase, pectinase, cellulase, protease, … ñeå phaân huûy xaùc thöïc vaät vaø teá baøo naám beänh trong ñôøi soáng hoaïi sinh vaø kyù sinh cuûa chuùng. Sau ñaây laø moät soá heä enzyme ñieån hình ôû Trichoderma. a. Heä enzyme cellulase Coâng thöùc caáu taïo cellulase: Enzyme cellulase Cellulose laø chaát truøng hôïp vôùi tieåu ñôn vò laø D-glucose noái nhau bôûi lieân keát beta-1,4-glycosidic, cellulose ñöôïc söû duïng nhö moät nguoàn naêng löôïng carbon ôû raát nhieàu vi sinh vaät tieát ra cellulase. Hình: Coâng thöùc caáu taïo cuûa cellulase Heä enzyme cellulase ôû Trichoderma spp ñöôïc phaân thaønh ba lôùp: -Beta-1,4-D-glucanase (cellobiohydrolase) giaûi phoùng ñôn vò cellobiosyl töø chuoãi cellulose. -Endo-1,4-D-glucanase phaân caét lieân keát glucosidic beân trong caáu truùc cellulose. -Beta-1,4-D-glucanase phaân caét cello-oligosaccharide thaønh glucose khöû. Quaù trình thuyû phaân cellulose coù söï phoái hôïp cuûa ít nhaát 1 enzyme chlobiohydrolase, hai enzyme endoglucanase vaø moät enzyme beta-glucosidase (Hui et al. 2001), Trichoderma reesei RUT C30 ñöôïc bieát laø chuûng coù khaû naêng taïo nhieàu cellulase, Trichoderma hazianum T3 cuõng laø moät chuûng raát hieäu quaû khi söû duïng ñeå kieåm soaùt ñoái vôùi Pythium, chuûng naøy ñöôïc bieát cuõng taïo nhieàu loaïi enzyme cellulase. b. Heä enzyme chitinase Chitin l polysaccharide coù nhieàu trong töï nhieân, chuùng tham gia trong haàu heát caáu truùc polyme ôû naám vaø coân truøng, coâng thöùc hoùa hoïc: [C8H13NO5]n. Coâng thöùc caáu taïo: Chitin coù caáu taïo vaø chöùc naêng gaàn gioáng vôùi cellulose, trong töï nhieân, chitin laø chaát höõu cô chieám thöù hai sau cellulose veà soá löôïng, chitin thay theá moät phaàn hay toaøn boä cellulose trong thaønh teá baøo cuûa moät soá loaøi thöïc vaät. Chitin laø chaát raén voâ ñònh hình, khoâng tan trong nöôùc vaø haàu heát caùc acid, alcol, dung moâi höõu cô khaùc. Tuy nhieân, chitin coù theå bò thuûy giaûi bôûi acid voâ cô maïnh (HCl ñaäm ñaëc) hoaëc baèng enzyme vi sinh vaät. Enzyme chitinase l thuûy giaûi chitin, chitinase xuùc taùc caét lieân keát C1 vaø C4 cuûa 2 ñôn vò: beta-1,4-N-acetylglucosamine (GlcNac). Heä enzyme chitinase ñöôïc phaân thaønh 3 lôùp (Sahai vaø Manocha, 1992): -Chitobiosidase: enzyme naøy giaûi phoùng ñôn vò diacetylchitobiose. -Endochitinase: phaân caét lieân keát beàn trong caáu truùc chitin ôû vò trí baát kì, phoùng thích caùc loaïi ñöôøng ña nhö chitotetraose, chitotriose,diacetylchitobiose; endochitinase ñöôïc cho laø coù vai troø quan troïng trong quaù trình kí sinh naám. -Beta-1,4-N-acetylglucosaminedase: phaân caét chitotetraose, chitotriose, diacetylchitobiose thaønh GlcNac monomer. Glucosamine laø saûn phaåm phaân giaûi cuoái cuøng, glucosamine laø moät ñöôøng khöû coù nhoùm amin töï do neân vöøa coù ñaëc tính cuûa hexo monosaccharide vöøa mang ñaëc tính cuûa nhoùm amino. Ngöôøi ta ñaõ tinh cheá ñöôïc raát nhieàu enzyme chitinase, trong ñoù phoå bieán nhaát laø endochitinase coù kích thöôùc 42 kDa, sau ñoù laø N-acetyl-b-D-glucosaminidase coù kích thöôùc 70 – 73 kDa. Ngoaøi ra cuõng coù endochitinase 37 kDa vaø 33 kDa (Cruz vaø coäng söï, 1992), chitobiosidase kDa (Harman vaø coäng söï, 1993), exochitinase 28 kDa (Dean vaø coäng söï, 1998), beta-1,4-N-acetylglucosaminidase 102 kDa coù vai troø duy nhaát trong vieäc gaây ra söï bieåu hieän cuûa caùc enzyme thuûy phaân chitin khaùc nhau nhöng chöa ñöôïc tinh cheá (Harman vaø coäng söï, 1995). Enzyme chitinase cuûa Trichoderma spp ñöôïc xem laø enzyme coù hoaït tính thuûy phaân maïnh, hoaït ñoäng thuûy phaân cuûa chitinase cuõng keát hôïp vôùi caùc enzyme khaùc nhö beta-glucanase, söï phoái hôïp vôùi caùc enzyme phaân giai chitin vaø glucan ñaõ daãn ñeán söï taêng cöôøng hoaït ñoäng thuûy phaân. Tuy nhieân, quan troïng hôn laø chitinase laøm taêng hieäu quaû khaùng naám cuûa caùc hôïp chaát khoâng coù baûn chaát enzyme. Theo baùo caùo cuûa Lorito vaø caùc coäng söï (1994), cho bieát coù söï phoái hôïp hoaït ñoäng giöõa caùc enzyme thuûy phaân chititn vôùi caùc hôïp chaát töï nhieân cuõng nhö toång hôïp coù aûnh höôûng leân maøng teá baøo (MAC). c. Heä enzyme beta - glucanase Beta – glucan trong vaùch teá baøo naám thöôøng ôû daïng beta-1,3-glucan vaø phaàn nhaùnh laø daïng beta-1,6-glucan, beta-glucanase cuõng laø moät heä enzyme quan troïng cuûa Trichoderma spp trong ñaëc tính kí sinh naám, goàm 2 lôùp enzyme chính: beta-1,3-glucannase v beta-1,6-glucanase. -Beta-1,3-glucanase:laø enzyme phaân caét lieân keát O-glycosidic cuûa beta-1,3-glucan nhôø 2 cô cheá: -Exo-beta-1,3-glucanase phn caét giaûi phóng glucose ôû cuoái chuoãi lin keát polyme. -Endo-beta-1,3-glucanase caét lin keát beta ôû vò trí baát kì trong chuoãi polysaccharide, giaûi phóng oligosaccharide. Trichoderma spp phaân giaûi beta-1,3-glucan thöôøng keát hôïp giöõa hai hoaït tính exo vaø endo-1,3-glucanase, beta-1,3-glucanase coù vai troø chính trong quaù trình hoaïi sinh vaø kyù sinh naám, ngoaøi ra beta-1,3-glucanse gip thöïc vaät choáng laïi maàm beänh. Caùc vaùch teá baøo naám beänh khaùc nhau cho chaát taïo ra nhöõng möùc ñoä hoaït tính khaùc nhau cuûa enzyme beta-glucanase, baèng chöùng tröïc tieáp cho thaáy söï lieân quan cuûa beta-glucanase ñoái vôùi söï kyù sinh ñaõ ñöôïc chöùng minh bôûi Lorito vaø coäng söï (1994), vaø ñaõ taùch chieát invitro ñöôïc moät endo-beta-1,3-glucanase 78 kDa coù khaû naêng öùc cheá söï naûy maàm cuûa baøo töû B. cinerea khi phoái hôïp vôùi moät GlcNAcase. ÔÛ moät soá chuûng khaùc nhau nhö chuûng T – 24, ngöôøi ta cuõng taùch chieát ñöôïc moät endo-beta-1,3-glucanase coù kích thöôùc töông töï, coù khaû naêng öùc cheá söï phaùt trieån cuûa Sclerotium rofsii khi keát hôïp vôùi moät ensochitinase 43 kDa (El-Katatny v coäng söï, 2001), T. har CECT 2413 cho thaáy coù theå taïo ra ít nhaát l-3 enzyme beta-1,3-glucanase ngoaïi baøo, Lora vaø coäng söï (1995) ñaõ taïo daïng gen vaø cDNA cuûa moät beta-1,6-endoglucanase coù kích thöôùc 43 kDa, coù theå öùc cheá söï phaùt trieån cuûa nhieàu naám beänh khi phoái hôïp vôùi caùc enzyme thuûy phaân khaùc. Beta-1,6-glucanase: trong ñieàu kieän ñaëc bieät, Trichoderma spp tieát beta-1,6-glucanase, enzyme naøy phaân caét lieân keát beta-1,6-glucan trong vaùch teá baøo naám. d. Heä enzyme protease Theo Delgado vaø Jarana (2000) khi khaûo saùt treân T. har ñaõ xaùc ñònh nhieàu loaïi protease khaùc nhau tuøy thuoäc ñieàu kieän moâi tröôøng coù pH thaáp vaø boå sung chitin, glucose, amon, … T.har tieát ra protease acid nhö laø taùc nhaân ñieàu hoøa, ñeå ñaùp öùng nhu caàu phaân huûy nhöõng protein ngoaïi baøo nhö chitinase, glucanase, cellulase, ngöôïc laïi protease coù tính base hoaëc trung tính ñöôïc T.har sinh ra trong moâi tröôøng coù nguoàn C khoù bò phaân huûy nhö vaùch teá baøo naám. Ngöôøi ta ñaõ taùch chieát ñöôïc moät protease 42 kDa khoâng nhaïy caûm vôùi pepsatin coù lieân quan ñeán söï giaûm suùt enzyme cellulase töø T.reesei QM 9414 trong ñieàu kieän taïo cellulase (Haab v coäng söï, 1990). Trong moät nghieân cöùu khaùc cuûa Dunaevesky vaø coäng söï (2000), moät protease 73 kDa thuoäc nhoùm protease serin ñaõ ñöôïc taùch chieát töø vieäc nuoâi caáy T. har. Protease cuûa Trichoderma spp coù vai troø trong vieäc taán coâng kyù chuû baèng caùch thuûy phaân protein voán l moät phaàn cuûa boä khung vaùch teá baøo. e. Nhöõng hoaït chaát khaùng naám Gliotoxin l chaát khaùng sinh töø naám T. vir, T. lignorum, gliotoxin khoâng beàn vaø deã bò phaân huûy nhanh trong aùnh saùng, phoå khaùng sinh cuûa gliotoxin bao goàm vi khuaån (chuû yeáu l vi khuaån gram döông) vaø caùc naám gaây beänh khaùc, hoaït tính khaùng sinh cuûa gliotoxin lieân quan ñeán söï coù maët cuûa phaân töû löu huyønh trong caáu taïo cuûa chuùng.. Theo Dennis vaø Webster, T. vir vaø T. polysporum coù khaû naêng tieát Trichodermin, T. har taïo ra caùc polypeptide coù baûn chaát khaùng sinh. Trichozianine laø khaùng sinh peptaibol coù hoaït tính khaùng naám ñöôïc phaùt hieän ôû loaøi T. har, Trichozianine keát hôïp vôùi nhöõng enzyme thuûy phaân vaùch trong quaù trình öùc cheá söï naåy maàm vaø keùo daøi tô naám trong quaù trình kyù sinh naám (Schirmbock, 1994).Trichothecene töø T. har coù hoaït tính khaùng naám (Corley et al, 1994). Tricholin l protein baát hoaït ribosome do T. vir tieát ra, chuùng laøm giaûm söï hình thaønh chuoãi polysome. Viridiofungin l hôïp chaát aminoacyl alkyl citrate cuûa T. vir, khaùng sinh naøy coù phoå raát roäng. Claydon (1987) xaùc ñònh ñöôïc chaát alkylpyrons deã bay hôi do T. har öùc cheá naám R. sola gaây beänh heùo ruõ treân caûi trong ñieàu kieän invitro. Naám ñoái khaùng Trichoderma coù khaû naêng tieâu dieät vaø khoáng cheá ngaên ngöøa caùc loaïi naám beänh haïi caây troàng gaây beänh xì muû, vaøng laù thoái reã, cheát yeåu, heùo ruõ nhö: Rhizoctonia solani, Fusarium, Pythium, Phytophthora sp., Sclerotium rolfsii…. Cô cheá taùc ñoäng laø do Trichoderma tieát ra moät enzym laøm tan vaùch teá baøo cuûa caùc loaøi naám khaùc, sau ñoù noù taán coâng vaøo beân trong loaøi naám gaây haïi ñoù vaø tieâu dieät chuùng. Taïo ñieàu kieän toát cho vi sinh vaät coá ñònh ñaïm phaùt trieån soáng trong ñaát troàng. Kích thích söï taêng tröôûng vaø phuïc hoài boä reã caây troàng. Phaân giaûi toát caùc chaát xô, chitin, lignin, pectin … trong raùc thaûi höõu cô thaønh caùc ñôn chaát dinh döôõng, giuùp cho caây haáp thu ñöôïc deã daøng. Chöông 3: HUYEÄN CUÛ CHI – KHU VÖÏC THU GOM RAÙC THAÛI LAØM ÑEÀ TAØI III.1 Vò trí ñòa lyù Huyeän Cuû Chi coù toïa ñoä ñòa lyù töø 10o53’00” ñeán 10o10’00” vó ñoä Baéc vaø töø 106o22’00” ñeán 106o40’00” kinh ñoä Ñoâng, naèm ôû phía Taây Baéc TP.Hoà Chí Minh, goàm 20 xaõ vaø moät thò traán vôùi 43.450,2 ha dieän tích töï nhieân, baèng 20,74% dieän tích toaøn Thaønh Phoá. - Phía Baéc giaùp huyeän Traûng Baøng tænh Taây Ninh. - Phía Ñoâng giaùp tænh Bình Döông. - Phía Nam giaùp huyeän Hoùc Moân, TP.Hoà Chí Minh. - Phía Taây giaùp tænh Long An. Thò traán Cuû Chi laø trung taâm kinh teá - chính trò - vaên hoùa cuûa huyeän, caùch trung taâm Thaønh phoá 50Km veà phía Taây Baéc theo ñöôøng xuyeân AÙ. III.2. Ñòa hình, ñòa maïo: Ñòa hình huyeän Cuû Chi naèm trong vuøng chuyeån tieáp giöõa mieàn Taây nam boä vaø mieàn suït Ñoâng nam boä, vôùi ñoä cao giaûm daàn theo 2 höôùng Taây baéc – Ñoâng nam vaø Ñoâng baéc – Taây nam. Ñoä cao trung bình so vôùi maët nöôùc bieån töø 8m – 10m. Ngoaøi ra ñòa baøn huyeän coù töông ñoái nhieàu ruoäng, ñaát ñai thuaän lôïi ñeå phaùt trieån noâng nghieäp so vôùi caùc huyeän trong Thaønh phoá. II.3. Khí haäu: Huyeän Cuû Chi naèm trong vuøng coù khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa, mang tính chaát caän xích ñaïo. Khí haäu chia thaønh hai muøa roõ reät, muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 11, muøa khoâ töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau, vôùi ñaëc tröng chuû yeáu laø: - Nhieät ñoä töông ñoái oån ñònh, cao ñeàu trong naêm vaø ít thay ñoåi, trung bình naêm khoaûng 26,6oC. Nhieät ñoä trung bình thaùng cao nhaát laø 28.8oC (thaùng 4), nhieät ñoä trung bình thaùng thaáp nhaát 24,8oC (thaùng 12). Tuy nhieân bieân ñoä nhieät ñoä giöõa ngaøy vaø ñeâm cheânh leäch khaù lôùn, vaøo muøa khoâ coù trò soá 8 – 10oC. - Löôïng möa trung bình naêm töø 1.300 mm – 1770 mm, taêng daàn leân phía Baéc theo chieàu cao ñòa hình, möa phaân boå khoâng ñeàu giöõa caùc thaùng trong naêm, möa taäp trung vaøo thaùng 7,8,9; vaøo thaùng 12,thaùng 1 löôïng möa khoâng ñaùng keå. - Ñoä aåm khoâng khí trung bình naêm khaù cao 79,5% cao nhaát vaøo thaùng 7,8,9 laø 80 – 90%, thaáp nhaát vaøo thaùng 12,1 laø 70%. - Toång soá giôø naéng trung bình trong naêm laø 2.100 – 2920 giôø. Huyeän naèm trong vuøng chòu aûnh höôûng cuûa hai höôùng gioù muøa chuû yeáu phaân boá vaøo caùc thaùng trong naêm nhö sau: - Töø thaùng 2 ñeán thaùng 5 gioù Tín phong coù höôùng Ñoâng Nam hoaëc Nam vôùi vaän toác trung bình töø 1,5 – 2,0 m/s; - Thaùng 5 ñeán thaùng 9 thònh haønh laø gioù Taây – Taây nam, vaän toác trung bình töø 1,5 – 3,0 m/s - Ngoaøi ra, töø thaùng 10 ñeán thaùng 2 naêm sau coù gioù Ñoâng Baéc, vaän toác trung bình töø 1 – 1,5 m/s. II.4. Thuûy vaên: Huyeän Cuû Chi coù heä thoáng soâng, keânh, raïch khaù ña daïng, vôùi nhöõng ñaëc ñieåm chính: - Soâng Saøi Goøn chòu cheá ñoä aûnh höôûng dao ñoäng baùn nhaät trieàu, vôùi möïc nöôùc trieàu bình quaân thaáp nhaát laø 1,2m vaø cao nhaát laø 2,0 m - Caùc heä thoáng keânh raïch töï nhieân khaùc, ña soá chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cheá ñoä huûy vaên cuûa soâng Saøi Goøn nhö Raïch Tra, Raïch Sôn, Beán Möông … Rieâng chæ coù keânh Thaày Cai chòu aûnh höôûng cheá ñoä thuûy vaên cuûa soâng Vaøm Coû Ñoâng. - Nhìn chung heä thoáng soâng, keânh, raïch tröïc tieáp chi phoái cheá ñoä thuûy vaên cuûa huyeän vaø neùt noåi baäc cuûa doøng chaûy vaø söï xaâm nhaäp cuûa thuûy trieàu. III.5 Kinh teá xaõ hoäi: III.5.1 Saûn xuaát noâng nghieäp: Trong naêm 2004 trò giaù saûn xuaát noâng nghieäp öôùc thöïc hieän ñöôïc 612 tyû 875 trieäu ñoàng (giaù coá ñònh 94) ñaït 99,81% keá hoaïch taêng 3,39% so cuøng kyø. Trong ñoù giaù trò troàng troït 340 tyû 103 trieäu ñoàng ñaït 99,31% KH, giaù trò chaên nuoâi laø 181 tyû 869 trieäu ñoàng ñaït 97,89% KH taêng 5,32% so cuøng kî Dòch vuï noâng nghieäp thöïc hieän ñöôïc 75 tyû 859 trieäu ñoàng ñaït 104,07%KH, laâm nghieäp 9 tyû 612 trieäu ñoàng ñaït 103,54%KH, giaù trò saûn xuaát ngaønh thuyû saûn thöïc hieän ñöôïc 5 tyû 432 trieäu ñoàng ñaït 149,85%KH Trong coâng taùc thuyû lôïi phaùt huy keát quaû ñöôïc naêm 2003, trong naêm 2004 Huyeän tieáp tuïc trieån khai thöïc hieän Quyeát ñònh 1334/QD-UB ghi voán kieân coá hoaù Coâng taùc thuù y traïm ñaõ phoái hôïp chaët cheõ vôùi BCÑ phoøng choáng dòch cuùm gia caàm thöïc hieän toát coâng taùc kieåm tra giaùm saùt höôùng daãn tieâu huyû gia caàm, xöû lyù hoá choân sau khi huyû nhaèm ngaên chaën dòch beänh laây lan vaø taùi phaùt. Coâng taùc baûo veä thöïc vaät traïm baûo veä thöïc vaät tieáp tuïc huaán luyeän chöông trình phoøng tröø dòch haïi toång hôïp IPM, trình dieãn quy trình kyõ thuaät saûn xuaát vaø höôùng daãn söû duïng thuoác tröø saâu an toaøn - hieäu quaû, döï tính döï baùo tình hình saâu beänh kòp thôøi, vaø tieáp tuïc taäp huaán phaùp leänh baûo veä thöïc vaät vaø taäp huaán quy trình saûn xuaát rau an toaøn naân khoâng coù hieän töôïng dòch beänh xaûy ra. Coâng taùc khuyeán noâng: môû moät soá lôùp taäp huaán, tham quan, hoäi thaûo, trình dieãn thöïc nghieäm nhöng chöa nhaân roäng caùc moâ hình ñöôïc ñaùnh giaù laø ñaït hieäu quaû kinh teá cao. Chaên nuoâi phaùt trieån nhanh, ngoaøi moät soá vaät nuoâi phoå bieán, noâng daân coøn tìm hieåu vaø nuoâi troàng moät soá loaøi ñaëc saûn quyù hieám. III.5.2 Coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp: Giaù trò saûn xuaát CN - TTCN öôùc thöïc hieän thaùng 12/2004, coäng doàn töø ñaàu naêm ñaït 873 tyû 641 trieäu ñoàng taêng 39,59% so vôùi cuøng kyø naêm 2003. Giaù trò saûn xuaát thöïc teá CN-TTCN, öôùc thöïc hieän thaùng 12/2004 (Giaù hieän haønh): 176,863 trieäu ñoàng taêng 13,44% so thaùng tröôùc, so vôùi luyõ tuyeán cuøng kyø ñaït 1,441 tyû 830 trieäu ñoàng taêng 63,09%. II.5.3 Xaây döïng cô baûn: Tình hình thöïc hieän caáp voán theo coâng trình öôùc thöïc hieän voán ñaàu tö XDCB ñeán thaùng 12/2004, thöïc hieän theo coâng trình laø: 150 coâng trình vôùi 270,290 trieäu ñoàng. Tình hình coâng taùc caáp giaáy chöùng nhaän QSD ñaát: Coâng taùc quy hoaïch - keá hoaïch söû duïng ñaát: hoaøn chænh quy hoaïch söû duïng ñaát giai ñoaïn 2001 - 2010, phoái hôïp vôùi thaønh phoá quy hoaïch moät soá khu vöïc ñaàu tö xaây döïng cô sôû saûn xuaát khoâng gaây oâ nhieãm, vaø trieån khai laäp quy hoaïch chi tieát moât soá khu vöïc. Coâng taùc caáp, ñoåi giaáy CNQSDÑ: ñoåi 919 giaáy CNQSDÑ. Tính luyõ keá ñeán nay laø 6012 giaáy. Coâng taùc chuyeån nhöôïng vaø chuyeån muïc ñích QSD ñaát: Trong naêm UBND huyeän duyeät caáp chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát ñöôïc 10.770 tröôøng hôïp, töông öùng vôùi dieän tích: 14985247,28m2. Coâng taùc giao ñaát, cho thueâ ñaát: rong naêm 2004 ñaõ tieáp nhaän ñöôïc 131 tröôøng hôïp giao ñaát, cho thueâ ñaát vôùi dieän tích 503266m2. Coâng taùc giaûi quyeát ñôn khieáu naïi ñaõ tieáp nhaän trong naêm 2004 laø 57 ñôn vaø 24 ñôn cuûa naêm tröôùc chuyeån sang naâng toång soá ñôn leân 81 ñôn. Coâng taùc kieåm tra giaùm saùt moâi tröôøng: trong naêm 2004 thöïc hieän kieåm tra giaùm saùt veà oâ nhieãm moâi tröôøng ñöôïc 205 ñôn vò. III.5.4 Giao thoâng vaän taûi – xaây döïng: Tình hình vaän chuyeån, luaân chuyeån haøng hoaù, haønh khaùch trong thaùng vaø öôùc thöïc hieän 12 thaùng naêm 2004: Haøng hoaù öôùc TH thaùng 12/2004: 7.500 taán vôùi 500.000 taán/ km Haønh khaùch öôùc TH thaùng 12/2004: 110.000 taán vôùi 2.918.643 KH/km Toång doanh thu öôùc thaùng 12/2004: 798 trieäu ñoàng Coâng trình ñöôïc caáp pheùp xaây döïng vaø söûa chöõa lôùn: Coâng trình nhaø ôû xaây döïng môùi: Luyõ tieán naêm 2004: Caáp pheùp 473 caên vôùi toång dieän tích saøn XD laø 92.471 m2 III.5.5 Thöông maïi: Toång haøng hoaù baùn ra: öôùc thöïc hieän thaùng 12/2004: 113 tyû 602 trieäu ñoàng. Toång möùc haøng hoaù baùn ra treân ñòa baøn huyeän öôùc thöïc hieän thaùng 12/2004: 1,440 tyû 093 trieäu ñoàng, taêng 25,87 % so vôùi thöïc hieän cuøng kyø naêm 2003 ñaït 105,35% KH naêm. III.5.6 Giaùo duïc ñaøo taïo: Maàm non khoái nhaø treû ñaõ huy ñoäng ñöôïc 675 chaùu taêng 260 chaùu so vôùi cuøng kyø. Khoái maãu giaùo huy ñoäng ñöôïc 8425 chaùu Tieåu hoïc trong naêm baäc tieåu hoïc ñaõ huy ñoäng ñöôïc 22.501 em. Trung hoïc cô sôû huy ñoäng ñöôïc 18939 em. III.6. Tình hình raùc thaûi taïi Cuû Chi: Raùc thaûi cuûa huyeän Cuû Chi hieän nay ñöôïc coâng ty veä sinh moâi tröôøng ñoâ thò thu gom vaø vaän chuyeån ñeán baõi raùc vaø xöû lyù baèng phöông phaùp choân laáp. chuû yeáu laø choân laáp taïi baõi raùc Tam Taân, thuoäc aáp Muõi Coân Tieåu, xaõ Phöôùc Hieäp, huyeän Cuû Chi. Hieän nay ñang xaây döïng theâm baõi raùc soá 2, khu lieân hôïp xöû lyù chaát thaûi raén taây baéc TP laø tieåu döï aùn thuoäc döï aùn caûi thieän moâi tröôøng nöôùc TP.HCM. Ñòa ñieåm ñaàu tö ñaët taïi xaõ Phöôùc Hieäp, huyeän Cuû Chi. Muïc tieâu cuûa tieåu döï aùn naøy laø xaây döïng baõi choân raùc hôïp veä sinh ñeå tieáp nhaän vaø xöû lyù raùc thaûi cuûa TP. Döï aùn coù qui moâ 187,7ha, goàm 20 oâ choân raùc, moãi oâ roäng 4,5ha, toång coâng suaát tieáp nhaän vaø xöû lyù raùc khoaûng hôn 18,2 trieäu taán, coâng suaát xöû lyù raùc trong ngaøy töø 3.000 - 3.500 taán, thôøi gian vaän haønh baõi raùc laø 15 naêm. Traïm xöû lyù nöôùc thaûi vaø khí thaûi roäng 0,78ha vôùi coâng suaát thu gom vaø xöû lyù toái ña 800m3 nöôùc thaûi/ngaøy vaø 117.720m3  khí thaûi/ngaøy. Toång möùc ñaàu tö  gaàn 800 tæ ñoàng, trong ñoù ñeàn buø giaûi toûa hôn 117 tæ ñoàng. Thôøi gian thöïc hieän döï aùn giai ñoaïn 1 töø 2003 ñeán naêm 2007, giai ñoaïn 2 töø 2007-2016. Chöông 4: VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU IV.1 Vaät lieäu vaø hoùa chaát IV.1.1 Cheá phaåm khöû muøi EM: Cheá phaåm sinh hoïc EM (Effective Microorganisms) coù nghóa laø caùc vi sinh vaät höõu hieäu, ñang ñöôïc öùng duïng roäng raõi vôùi muïc ñích caûi taïo nguoàn nöôùc (laøm trong saïch, khöû muøi hoâi); taêng söùc ñeà khaùng cho vaät nuoâi, caây troàng; goùp phaàn caûi thieän moâi tröôøng (khöû muøi hoâi chuoàng traïi, raùc thaûi sinh hoaït)... Hình: Cheá phaåm sinh hoïc khöû muøi EM Cheá phaåm naøy do Giaùo sö Tieán só Teruo Higa - tröôøng Ñaïi hoïc Toång hôïp Ryukyus, Okinawoa, Nhaät Baûn saùng taïo vaø aùp duïng thöïc tieãn vaøo ñaàu naêm 1980. Trong cheá phaåm naøy coù khoaûng 80 loaøi vi sinh vaät kî khí vaø hieáu khí thuoäc caùc nhoùm : vi khuaån quang hôïp, vi khuaån lactic, naám men, naám moác, xaï khuaån. 80 loaøi vi sinh vaät naøy ñöôïc löïa choïn töø hôn 2000 loaøi ñöôïc söû duïng phoå bieán trong coâng nghieäp thöïc phaåm vaø coâng ngheä leân men. Cheá phaøm EM ñöôïc giôùi thieäu taùc duïng veà nhieàu maët: - Phaân huyû nhanh caùc chaát höõu, khöû muøi hoâi thoái. - Ngaên caûn quaù trình oxi hoaù. - Thuùc ñaåy quaù trình quang hôïp taïo dieäp luïc. - Taêng khaû naêng khaùng beänh vaø saâu boï cuûa caây troàng. EM ñöôïc thöû nghieäm taïi nhieàu quoác gia : Myõ, Nam Phi, Thaùi Lan, Philippin,Trung Quoác, Braxin, Nhaät Baûn, Singapore, Indonexia, Srilanca, Nepal,Vieät Nam, Trieàu Tieân, Belarus...vaø cho thaáy nhöõng keát quaû khaû quan IV.1.1.1 Taùc duïng cuûa EM trong troàng troït : EM coù taùc duïng ñoái vôùi nhieàu loaïi caây troàng (caây löông thöïc, caây rau maøu, caây aên quaû…) ôû moïi giai ñoaïn sinh tröôûng, phaùt trieån khaùc nhau. Nhöõng thöû nghieäm ôû taát caû caùc chaâu luïc cho thaáy raèng EM coù taùc duïng kích thích sinh tröôûng, laøm taêng naêng suaát vaø chaát löôïng caây troàng, caûi taïo chaát löôïng ñaát. Cuï theå laø : - Laøm taêng söùc soáng cho caây troàng, taêng khaû naêng chòu haïn, chòu uùng vaø chòu nhieät - Kích thích söï naûy maàm, ra hoa, keát quaû vaø laøm chín (ñaåy maïnh quaù trình ñöôøng hoaù) - Taêng cöôøng khaû naêng quang hôïp cuûa caây troàng - Taêng cöôøng khaû naêng haáp thuï vaø hieäu suaát söû duïng caùc chaát dinh döôõng - Keùo daøi thôøi gian baûo quaûn, laøm hoa traùi töôi laâu, taêng chaát löôïng baûo quaûn caùc loaïi noâng saûn töôi soáng - Caûi thieän moâi tröôøng ñaát, laøm cho ñaát trôû neân tôi xoáp, phì nhieâu - Haïn cheá söï phaùt trieån cuûa coû daïi vaø saâu beänh IV.1.1.2 Taùc duïng cuûa EM trong chaên nuoâi : - Laøm taêng söùc khoeû vaät nuoâi, taêng söùc ñeà khaùng vaø khaû naêng choáng chòu ñoái vôùi caùc ñieàu kieän ngoaïi caûnh - Kích thích khaû naêng sinh saûn, - Taêng saûn löôïng vaø chaát löôïng trong chaên nuoâi, - Tieâu dieät caùc vi sinh vaät coù haïi, haïn cheá söï oâ nhieãm trong chuoàng traïi chaên nuoâi. Ñieàu kyø dieäu ôû ñaây laø : EM coù taùc duïng ñoái vôùi moïi loaïi vaät nuoâi, bao goàm caùc loaïi gia suùc, gia caàm vaø caùc loaøi thuyû, haûi saûn. IV.1.1.3 Taùc duïng cuûa EM trong xöû lyù moâi tröôøng Do coù taùc duïng tieâu dieät caùc vi sinh vaät gaây thoái (sinh ra caùc loaïi khí H2S, SO2,NH3…) neân khi phun EM vaøo raùc thaûi, coáng raõnh, toilet, chuoàng traïi chaên nuoâi… seõ khöû muøi hoâi moät caùch nhanh choùng. Ñoàng thôøi soá löôïng ruoài, muoãi, ve, caùc loaïi coân truøng bay khaùc giaûm haún soá löôïng. Raùc höõu cô ñöôïc xöû lyù EM chæ sau moät ngaøy coù theå heát muøi vaø toác ñoä muøn hoaù dieãn ra raát nhanh. Trong caùc kho baûo quaûn noâng saûn, söû duïng EM coù taùc duïng ngaên chaën ñöôïc quaù trình gaây thoái, moác. Caùc nghieân cöùu cho bieát cheá phaåm EM coù theå giuùp cho heä vi sinh vaät tieát ra caùc enzym phaân huyû nhö lignin peroxidase. Caùc enzym naøy coù khaû naêng phaân huyû caùc hoaù chaát noâng nghieäp toàn dö, thaäm chí caû dioxin. ÔÛ Belarus, vieäc söû duïng EM lieân tuïc coù theå loaïi tröø oâ nhieãm phoùng xaï. Nhö vaäy, coù theå thaáy raèng EM coù taùc duïng raát toát ôû nhieàu lónh vöïc cuûa ñôøi soáng vaø saûn xuaát. Nhieàu nhaø khoa hoïc cho raèng EM vôùi tính naêng ña daïng, hieäu quaû cao, an toaøn vôùi moâi tröôøng vaø giaù thaønh reû (moãi laàn phun EM cho 1 saøo Baéc Boä 360 m2 heát khoaûng 1000 ñoàng) - noù coù theå laøm leân moät cuoâc caùch maïng lôùn veà löông thöïc, thöïc phaåm vaø caûi taïo moâi sinh. Taùc giaû cuûa coâng ngheä EM, Giaùo sö Teruo Higa cuõng khoâng nghó raèng EM coù taùc duïng roäng lôùn ñeán nhö theá. OÂng mong muoán caùc nhaø khoa hoïc treân theá giôùi cuøng coäng taùc ñeå tieáp tuïc nghieân cöùu, thöû nghieäm vaø hoaøn thieän cheá phaåm EM. Naêm 1989, taïi Thaùi Lan ñaõ toå chöùc Hoäi nghò Quoác teá Noâng nghieäp Thieân nhieân Cöùu theá. Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ thaûo luaän veà giaù trò cuûa coâng ngheä EM vaø taêng cöôøng söû duïng noù. Nhôø vaäy, Maïng löôùi Noâng nghieäp Thieân nhieân Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông (APNAN) ñöôïc thaønh laäp, ñaõ môû roäng hoaït ñoäng taïi 20 nöôùc trong vuøng vaø tieáp xuùc vôùi taát caû caùc luïc ñòa treân theá giôùi. Ñeán nay, coù khoaûng 50 nöôùc tham gia chöông trình nghieân cöùu öùng duïng EM vaø caùc nöôùc : Myõ, Trung Quoác, Braxin, Thaùi Lan…ñaõ tröïc tieáp nhaäp coâng ngheä EM töø Nhaät Baûn. Hieän nay, EM coù theå saûn xuaát ñöôïc taïi treân 20 quoác gia treân theá giôùi. IV.1.14. Nguyeân lyù cuûa coâng ngheä EM Moät soá taøi lieäu tieáng Vieät ñaõ neâu leân vai troø cuï theå cuûa töøng nhoùm vi sinh vaät trong EM. GS. Teruo Higa cho bieát cheá phaåm EM giuùp cho quaù trình sinh ra caùc chaát choáng oxi hoaù nhö inositol, ubiquinone, saponine, polysaccharide phaân töû thaáp, polyphenol vaø caùc muoái chelate. Caùc chaát naøy coù khaû naêng haïn cheá beänh, kìm haõm caùc vi sinh vaät coù haïi vaø kích thích caùc vi sinh vaät coù lôïi. Ñoàng thôøi caùc chaát naøy cuõng giaûi ñoäc caùc chaát coù haïi do coù söï hình thaønh caùc enzym phaân huyû. Vai troø cuûa EM coøn ñöôïc phaùt huy bôûi söï coäng höôûng soùng troïng löïc (gravity wave) sinh ra bôûi caùc vi khuaån quang döôõng. Caùc soùng naøy coù taàn soá cao hôn vaø coù naêng löôïng thaáp hôn so vôùi tia gamma vaø tia X. Do vaäy, chuùng coù khaû naêng chuyeån caùc daïng naêng löôïng coù haïi trong töï nhieân thaønh daïng naêng löôïng coù lôïi thoâng qua söï coäng höôûng. IV.1.2 Moâi tröôøng nuoâi caáy: - Moâi tröôøng Raper duøng ñeå nuoâi caáy, nhaân gioáng, khaûo saùt söï taêng tröôûng gioáng, giöõ gioáng (Raper 1966). Thaønh phaàn goàm: Pepton 2g Yeast extract 2g MgSO4.7H2O 0,5g K2HPO4 1g KH2PO4 0,46g Glucose 20g Agar 20g - Moâi tröôøng CMC, thaønh phaàn goàm: CMC (Cacboxyl Methyl Cellulose) 15g Agar 20g Theâm nöôùc caát ñuû 1lít. Haáp khöû truøng baèng noài autoclave ôû 1 atm trong 30 phuùt. - Moâi tröôøng lignin: Lignin 1g Agar 20g Cho lignin vaøo nöôùc caát, ñieàu chænh pH=4 baèng HCl 0,1N; ñun noùng ñeå lignin tan hoaøn toaøn. Theâm nöôùc caát ñuû 1lit, haáp khöû truøng baèng autoclave ôû 1atm trong 30 phuùt - Moâi tröôøng PGA Khoai taây 200 gam Glucose 20 gam Agar 20 gam Nöôùc 1000ml - Moâi tröôøng luùa ñeå nhaân gioáng trung gian. Thaønh phaàn goàm: Luùa 1kg Boät baép 100g Nöôùc 600 – 700ml - Moâi tröôøng muøn cöa saûn xuaát meo gioáng ñaïi traø ñeå tieán haønh uû COMPOST: Muøn cöa 10kg Vitamin B1 300mg MgSO4 10g Boå sung nöôùc ñaït ñoä aåm khoaûng 60%. Haáp khöû truøng trong autoclave ôû 1 atm trong 60 phuùt. IV.1.3 Duïng cuï vaø thieát bò - Bình ñònh möùc 50ml, 100ml, oáng nghieäm, petri ñöôøng kính 9cm, erlen 250ml, 500ml, eppendorf loaïi 500l, 1,45 ml, 2ml, que caáy, que traûi, dao caáy, ñeøn coàn, pheãu loïc, giaáy loïc. - Bình huùt aåm - Tuû saáy MEMMERT (Germany) - Tuû caáy voâ truøng - Autoclave - Caân phaân tích - Beáp ñieän, microwave - Maùy ño pH - Maùy laéc Stuart Scientific - Tuû aám (MEMMERRT) - Tuû laïnh – 200C DARLING (Japan) - Thieát bò voâ cô hoùa maãu (loø nung) - Maùy chuïp hình - Boä pipetman 0,5 - 10l, 10-100l, 200 - 1000l IV.2 Phöông phaùp khaûo saùt caùc chuûng VSV: IV.2.1 Nhaân gioáng vaø khaûo saùt chuûng Phanerochaete chrysosporium Chuûng gioáng goác laáy veà baûo quaûn ngay ôû nhieät ñoä 40C (ngaên laïnh cuûa tuû laïnh). Pha moâi tröôøng Raper nhö coâng thöùc ôû treân, haáp khöû truøng baèng Autoclave ôû 1210C trong 30 phuùt, laáy ra ñoå oáng thaïch nghieâng, ñeå nguoäi roài cho vaøo tuû caáy voâ truøng caáy chuyeàn gioáng goác sang. Baûo quaûn ôû nhieät ñoä phoøng sau 4 ngaøy thaáy naám aên ñaày maët thaïch, ñem baûo quaûn ôû ngaên laïnh tuû laïnh. Tô naám cuûa chuûng Phanerochaete chrysosporium ôû nhieät ñoä phoøng (300C  10C) ñöôïc caáy leân moâi tröôøng agar-lignin vaø agar-CMC trong oáng nghieäm vaø ñóa petri. Theo doõi söï phaùt trieån sôïi tô. Ño ñoä lan tô cuûa chuûng. Nhaân gioáng trung gian caáp 2: Ñaây laø böôùc nhaân gioáng ñaïi traø ñeå ñöa ra uû raùc laøm COMPOST. Chuaån bò moâi tröôøng caáp 2 laø moâi tröôøng luùa. Choïn mua nhöõng haït luùa toát, khoâng bò leùp, khoâng bò sau beänh. Ngaâm haït luùa trong nöôùc voâi 2% trong 24 tieáng, laáy ra röûa saïch vaø naáu ôû nhieät ñoä soâi vöøa phaûi trong 20 phuùt. Haït luùa naáu ñaït yeâu caàu laø haït luùa vöøa chôùm nöùt. Sau khi naáu xong vôùt ra ñeå nguoäi, boå sung 10% boät baép, ñoä aåm ñaït 50-60% laø vöøa. Hoãn hôïp ñöôïc cho vaøo bình tam giaùc 250ml, nuùt boâng vaø haáp khöû truøng baèng Autoclave 1210C, 30 phuùt. Laå ra ñeå nguoäi vaø caáy gioáng töø oáng nghieäm sang. Baûo quaûn ôû nhieät ñoä phoøng sau 14 ngaøy thaáy tô naám aên traéng chai. Nhaân gioáng trung gian caáp 3: Gioáng caáp 3 ñöôïc caáy treân moâi tröôøng maït cöa cao su xin töø moät traïi naám, maït cöa boå sung: 5% ræ ñöôøng. 5% boät baép. AÅm ñaït 50-60%. Troän ñeàu, cho vaøo bòch nilon coù laøm coå (gioáng nhö bòch troàng naám), nuùt boâng goøn vaø haáp khöû truøng 1000C trong 5 tieáng. (vì soá löôïng nhieàu neân khoâng theå haáp baèng Autoclave). Laáy ra ñeå nguoäi vaø caáy gioáng töø moâi tröôøng luùa caáp 2 sang. Baûo quaûn ôû nhieät ñoä phoøng sau 19 ngaøy thaáy tô aên traéng bòch. Ñaây laø meo gioáng chuûng Phanerochaete chrysosporium ñem uû vôùi raùc laøm COMPOST. IV.2.2 Nhaân gioáng vaø khaûo saùt naám Trichoderma: Hình: Cheá phaám BIMA, nguoàn phaân laäp naám Trichoderma a. Khaûo saùt khaû naêng phaân huûy cuûa naám Trichoderma Baûng: Caùc phöông phaùp xaùc ñònh hoaït tính cellulase Ño hoaït tínhCô chaátPhöông phaùp xaùc ñònhTaùc giaûHoaït tính hoøa tanGiaáy loïc Aicel Cellulose azurGiaûm troïng löôïng Ño maät ñoä quang Ño maät ñoä quangHalliwell v Riaz (1970) Lrisola v Linko (1976) Leisola v Linko (1976)EndoglucanaseCMC, HECÑöôøng khöûMandel v Weber (1969)Cellulose taåm H3PO4Giaûm ñoä nhôùtAlmin v Eriksson(1967)ExoglucanaseAvicel, giaáy loïcÑöôøng khöûMandels v Weber (1969)Beta-glucosidaseCellobioseGlucoseSelby v Maitland (1967)Wood vaø McCrae (1972) ñaõ chöùng minh raèng hoaït tính exoglucanase (ñöôïc tinh cheá) coù khaû naêng phaân caét maïch cellulose (ñöôïc xöû lí vôùi acid phosphoric) nhöng hoaït ñoäng treân CMC raát chaäm. Saûn phaåm phaàn lôùn laø cellobiose (95%). Endoglucanase phaân caét ngaãu nhieân caùc lieân keát beta-1,4-glucosid ngay ôû vuøng trong cuûa chuoãi cellulose ñöôïc xöû lí vôùi acid phosphoric vaø cuõng phaân caét caùc daãn xuaát cuûa cellulose nhö CMC vaø HEC (hydroxylethyl cellulose). Vì baûn chaát cuûa cô chaát laãn enzyme ñeàu phöùc taïp, neân vieäc phaân tích hoaït löïc cellulase cuõng khoâng ñôn giaûn. Cellulase thu nhaän ñöôïc töø caùc vi sinh vaät khaùc nhau cho thaáy coù nhieàu döõ lieäu khaùc nhau. Thaønh phaàn cuûa enzyme töø cuøng moät chuûng vi sinh vaät phuï thuoäc nhieàu vaøo phöông phaùp leân men, thaønh phaàn moâi tröôøng vaø caùc ñieàu kieän leân men. Cô chaát ñeå phaân tích hoaït ñoäng phoái hôïp cuûa endoglucanase, exoglucanase vaø beta-glucosidase laø cellulose tinh theå khoâng tan nhö Avicel, Solkfloc vaø ñaëc bieät laø giaáy loïc. Tuy nhieân, vieäc tieâu chuaån hoùa caùc cô chaát naøy raát khoù, vì baûn chaát ñaïi phaân töû cuûa chuùng nhö möùc ñoä polyme hoùa, möùc ñoä tinh theå, möùc ñoä tinh saïch vaø nguoàn goác cuûa cô chaát, taát caû ñeàu aûnh höôûng ñeán keát quaû phaân tích. Caùc cô chaát phaân töû nhoû nhö p-nitrophenol-beta-glucosidase, cellobiose hoaëc oligocellulodextrin laø cô chaát lí töôûng ñeå chuaån hoùa vieäc phaân tích hoaït tính cellulase. Tuy nhieân, caùc cô chaát naøy khoâng thích hôïp cho hoïat ñoäng phoái hôïp cuûa caû heä cellulase maø chæ thích hôïp cho beta-glucosidase. Pha moâi tröôøng CMC, haáp khöû truøng ôû 1210C/15 phuùt, ñoå vaøo ñóa petri voâ truøng moät lôùp thaïch daøy khoaûng 2 – 5 mm. Chôø cho moâi tröôøng ñoâng ñaëc laïi, duøng que caáy moùc laáy moät ít baøo töû naám moác töø oáng gioáng caáy vaøo ngay giöõa ñóa thaïch moät ñieåm. UÛ ôû nhieät ñoä phoøng trong hai ngaøy, sau ñoù nhuoäm ñóa baèng thuoác thöû Lugol. Quan saùt vaø ño voøng phaân giaûi CMC cuûa caùc chuûng naám moác. b. Khaûo saùt tính khaùng naám beänh cuûa chuûng TRICHODERMA Pha moâi tröôøng PGA, sau khi haáp voâ truøng ôû nhieät ñoä 1210C/25 phuùt, ñoå vaøo caùc ñóa petri voâ truøng moät lôùp thaïch daøy khoaûng 2 – 5 cm. Veõ treân naép ñóa moät ñöôøng thaúng chia ñoâi ñóa laøm 2 phaàn. Moãi phaàn seõ caáy moät ñieåm laø chuûng naám moác vaø phaàn kia seõ caáy moät chuûng naám beänh. UÛ ñóa ôû nhieät ñoä phoøng trong thôøi gian 3 ngaøy roài quan saùt söï aên tô cuûa caùc chuûng naám moác vôùi naám beänh fusarium oxysporum gaây beänh thoái reã ôû caây troàng. IV.3 Phöông phaùp uû COMPOST: Raùc thaûi sinh hoaït ñöôïc thu gom veà sau ñoù taùch löïa thuû coâng. Duøng dao xeù caùc bao nilon ñöïng raùc ra, sau ñoù taùch löïa caùc loaïi raùc voâ cô khoù phaân huûy nhö tuùi nilon, kim loaïi, cao su (voû xe, ruoät xe...), caùc loaïi caây que lôùn, thuûy tinh, chai loï....ñem ñi choân laáp. Sau ñoù duøng dao vaø thôùt ñeå baêm nhoû raùc. Troän ñeàu raùc cuøng vôùi rôm ñaõ baêm nhoû, muïc ñích ñeå taïo ñieàu kieän cho xaï khuaån phaùt trieån. Troän meo gioáng chuûng Phanerochaete chrysosporium daïng bòch maït cöa. Raùc sau ñoù ñöôïc phun cheá phaåm EM khöû muøi theo coâng thöùc ghi treân hoäp (10ml pha loaõng ra 1000ml, phun cho 100kg raùc). Ñem raùc ra uû thaønh ñoáng chieàu cao 1 meùt. Phun EM khöû muøi 3 ngaøy lieân tuïc, 3 laàn/1 ngaøy ñeå khöû muøi, khoâng laøm aûnh höôûng ñeán caùc hoä gia ñình xung quanh. Duøng 3 nhieät keá thuûy ngaân caém vaøo ñoáng raùc ñeå ño nhieät ñoä trong quaù trình uû. Ghi nhaän laïi söï bieán thieân nhieät ñoä tôùi khi nhieät ñoä khoâng coøn bieán thieân nöõa. Do ñieàu kieän uû laø hieáu khí neân ñoáng uû thöôøng xuyeân ñöôïc ñaûo troän, 3-4 ngaøy ñaûo 1 laàn. Sau khi nhieät ñoä ñoáng uû khoâng coøn bieán thieân nöõa, ta boå sung cheá phaåm BIMA (naám Trichoderma). Sôû dó ta khoâng boå sung Trichoderma ngay töø ñaàu laø vì trong quaù trình nhieät ñoä leân cao seõ laøm baát hoaït khaû naêng phaân huûy cuûa naám Trichoderma. Tæ leä troän laø 1/20. Song song vôùi uû 3 ñoáng nhö vaäy, ta uû moät ñoáng raùc töông töï nhö treân nhöng khoâng boå sung VSV, chæ ñeå phaân huûy töï nhieân. Nhieät ñoä taïo ra do quaù trình chuyeån hoùa sinh hoïc trong khoái chaát thaûi uû ñoùng vai troø quan troïng laø taïo ñieàu kieän toái öu cho quaù trình phaân giaûi. Taïo ra nhöõng chaát an toaøn cho VSV söû duïng. Khi nhieät ñoä taêng leân 60-650C seõ laøm giaûm quaù trình oxy hoùa sinh hoïc, nhieät ñoä thuaän lôïi cho caùc phaûn öùng sinh hoïc trong khoái chaát thaûi uû laø 550C. Caùc VSV coù taùc duïng thuùc ñaåy caùc quaù trình oxy hoùa sinh hoïc vöøa coù taùc duïng tieâu dieät caùc VSV gaây beänh. Nhieät ñoä ñöôïc ñieàu chænh baèng hai yeáu toá laø cöôøng ñoä thoåi khí vaø ñoä aåm khoái uû. pH toái öu cho quaù trình uû naèm trong khoaûng trung tính, khi acid höõu cô bay hôi taïo ra thì pH trong khoái uû seõ giaûm. Sau moät thôøi gian nhaát ñònh, pH laïi trôû veà vuøng trung tính. Sau thôøi gian uû 1 thaùng, kieåm tra ñoä phaân huûy cuûa 2 ñoáng uû baèng caùch laáy maãu taïi 5 vò trí trong ñoáng uû (ôû taâm vaø 4 vò trí caùch ñeàu taâm), sau ñoù troän ñeàu, giaûm aåm xuoáng coøn 20%. Caân 3kg (Mm) maãu cho vaøo bao coù traùng PE beân trong. Duøng vaät cöùng ñaäp ñeàu beân ngoaøi bao. Laáy toaøn boä maõu trong bao sau khi xöû lyù cho qua saøng 1.5x1.5mm. Caân khoái löôïng döôùi saøng (Md). % ñoä phaân giaûi tính baèng coâng thöùc: Ñoä phaân giaûi (%) = Md/Mm Neáu ñaït yeâu caàu thì ta ñem toaøn boä ñoáng uû ra 1 saân xi maêng phôi khoâ giaûm aåm, ñaây ñöôïc goïi laø giai ñoaïn uû chín. Thôøi gian uû chín laø 10 ngaøy. (Phôi naéng 10 ngaøy lieân tuïc), giaûm aåm xuoáng coøn 30%. Tieáp theo ñoù, ta gom raùc uû chín ñaõ phôi khoâ, cho vaøo 1 bao taûi duøng gaäy ñaäp nhuyeãn. Trong coâng nghieäp saûn xuaát thì khaâu naøy duøng maùy nghieàn. Raùc ñöôïc ñaäïp nghieàn nhoû vaø ñöôïc saøng thuû coâng vôùi loaïi saøng caáp 1 coù ñöôøng kính maét laø 10mm, ta thu ñöôïc saûn phaåm muøn thoâ. Muøn thoâ tieáp tuïc cho qua saøng caáp 2 coù ñöôøng kính maét laø 1.5x1.5mm, thu ñöôïc saûn phaåm laø muøn tinh. Ño caùc chæ tieâu dinh döôõng N, P, K trong muøn tinh, boå sung theâm cho ñuû tieâu chuaån, taïo vieân vaø ñoùng goùi thaønh phaåm. IV.4 Phöông phaùp ño N, P, K toång IV.4.1 Phöông phaùp ño N toång baèng phöông phaùp Kjeldhal Nguyeân taéc: Haøm löôïng Nitô toång soá ñöôïc xaùc ñònh theo phöông phaùp Kjeldhal. Chuyeån toaøn boä nitô trong maãu thaønh daïng amoâsulfat giaûi phoùng NH3 baèng kieàm, haáp thu NH3 baèng duïng dòch Axit Boric. Nitô höõu cô trong maãu ñöôïc oxi hoùa baèng H2SO4 ñaëc vaø söï coù maët caûu caùc chaát xuùc taùc (CuSO4, selen) chuyeån thaønh Nitô ôû daïng (NH4)2SO4 trong dung dòch. CH2NH2COOH + 3H2SO4 = 2CO2 + NH3 + H2O + 3SO2 2NH3 + H2SO4 = (NH4)2SO4 Phaàn nhoû löôïng nitô NO3- trong maãu cuõng ñöôïc chuyeån thaønh NH3 khi coù maët phenol C6H4(OH)HSO3 + HNO3 = C6H4(OH)NO2 + H2SO4 H2SO4 + Zn = ZnSO4 + H2 C6H4(OH)NO2 + 3H2 = C6H4(OH)NH2 + 2H2O Quaù trình tro hoaù tieáp tuïc thì nitô nhoùm amin chuyeån thaønh ammoniac lieân keát vôùi H2SO4 thaønh (NH4)2SO4. Caùch tieán haønh: Caân 0.1g maãu caàn phaân tích vaøo bình Kjeldhal 250ml (khoâng cho maãu dính vaøo thaønh bình). Roùt vaøo 5ml H2SO4 ñaâm ñaëc, laéc nheï vaø ñeàu. Theâm vaøo 0.05 g CuSO4 vaø 0.15g K2SO4, ñun nheä treân ngoïn löûa, sau ñoù ñun soâi cho ñeán khi dung dòch trong bình traéng hoaøn toaøn. Laáy bình ra khoûi beáp ñeå nguoäi vaø chuyeån toaøn boä dung dòch vaøo bình ñònh möùc 100ml, ñònh löùc ñuùng 100 ml. Cho 50ml dung dòch maãu vaøo bình caát duïng cuï Kjeldhal coù saün 50ml nöôùc caát vaø 3 gioït thuoác thöû Tashiro trong bình (coù maøu xanh nhaït). Sau ñoù roùt caån thaän 15ml NaOH 40% vaøo bình caát. Ñoàng thôøi laáy 20ml H2SO4 0,1 N coù 2-3 gioït thuoác thöû Tashiro ñeå haáp thuï NH3 thoaùt ra khi caát. Ñun soâi NH3 cho ñeán khi theå tích trong bình caát coøn döôùi 2/3, haï thaáp bình haáp thuï ñeå laáy nhöõng gioït cuoái cuøng chaûy ra töø oáng sinh haøn. Thöû baèng quì tím taïi ñaàu ra cuûa oáng, neáu quì tím khoâng ñoåi maøu laø ñaït. Chuaån ñoä H2SO4 dö trong bình höùng baèng NaOH 0.1N cho ñeán khi maát maøu tím hoàng vaø chuyeån sang maøu xanh laù maï. Ghi nhaän theå tích NaOH 0.1N söû duïng. Tình keát quaû: N(%) = 1.42(VH2SO4 – VNaOH) x 2 x100 NVH2SO4 : soá ml H2SO4 0,1 N laáy ñeå haáp phuï VNaOH : soá ml NaOH tieâu toán khi chuaån n: khoái löôïng maãu laáy ñeå phaân tích 1,42 heä soá; cöù 1ml H2SO4 duøng ñeå trung hoøa NH4OH thì töông ñöông vôùi 1,42mg Nitô. IV.4.2 Phöông phaùp ño P toång Maãu phaân ñaõ nghieàn nhoû, troän ñeàu, töø ñoù choïn maãu ñeå phaân tích Caân 2g maãu khoâ cho vaøo bình kjeldahl 500ml. Cho vaøo bình 20 – 25ml hoãn hôïp H2SO4 + HNO3, ñun treân beáp ñieän. Trong khi tro hoùa, theo ñònh kyø laéc bình vaø boå sung 1 – 1.5ml HNO3 ñaëc, vì HNO3 bay hôi. Moãi laàn cho axit HNO3 phaûi ñeå bình nguoäi. Khi khoâng coù khí maøu naâu thoaùt ra thì caàn thieát phaûi theâm HNO3. Quaù trình tro hoùa keát thuùc khi dung dòch trong bình coù maøu traéng. Sau khi tro hoùa xong, ñeå nguoäi bình roài theâm voø bình 100ml nöôùc ñun ñeán soâi ñeå loaït tröø bôùt HNO3. Loïc ñeå loaïi tröø phaàn keát tuûa trong dung dòch nhö axit sillic, thaïch cao, caùt, seùt, röûa phaàn caën treân giaáy loïc baèng nöôùc caát noùng. Dòch loïc vaø nöôùc röûa ñònh vaøo bình ñònh möùc 200ml, ñònh möùc tôùi vaïch, laéc ñeàu. Dung dòch seõ chia thaønh hai phaàn, moät phaàn ñeå xaùc ñònh kali. Laáy 20ml dung dòch treân cho vaøo bình ñònh möùc 200ml ñònh möùc baèng nöôùc tôùi vaïch. Dung dòch ñaõ pha loaõng 10 laàn naøy duøng ñeå xaùc ñònh so maøu photpho. Tieáp theo chuaån bò ñöôøng cong chuaån theo baûng sau: STT0123456ml dd P-PO4 chuaån012345-ml nöôùc caát504948474645-ml maãu photpho00000050ml dd molybdate2.0 mlml SnCl20.25 ml = 5 gioïtC (μg)02.557.510.012.5C (mg/l)00.050.10.150.20.25Ñoä haáp thu ño baèng maùy böôùc soùng 690nm??????? Töø loaït dung dòch chuaån, ño ñoä haáp thu, veõ giaûn ñoà A = f(C), söû duïng phöông phaùp bình phöông cöïc tieåu ñeå laáp phöông trình y = ax + b. Töø ñoä haáp thu Am cuûa maãu, tính noàng ñoä Cm. Sau ñoù tính ñöôïc haøm löôïng photpho toång. Ñöôøng chuaån y = 1.2229x – 0.0009 Vôùi R2 = 0.9942 Cm = 0.12mg/l Chöông 5: KEÁT QUAÛ – BAØN LUAÄN V.1Keát quaû ñònh tính khaû naêng phaân huûy lignin vaø cellulose: Tô naám cuûa chuûng Phanerochaete chrysosporium ôû nhieät ñoä phoøng (300C  10C) ñöôïc caáy leân moâi tröôøng agar-lignin vaø agar-CMC trong oáng nghieäm vaø ñóa petri. Theo doõi söï phaùt trieån sôïi tô. Ño ñoä lan tô cuûa 3 chuûng ñöôïc keát quaû nhö baûng sau: Baûng: Ñoä lan tô trung bình cuûa 3 chuûng treân moâi tröôøng Lignin vaø CMC NgaøyÑoä lan tô trung bình treân moâi tröôøng Lignin (mm)Ñoä lan tô trung bình treân moâi tröôøng CMC (mm)22010324204302554032Ñeán ngaøy thöù 5, nhoû dung dòch lugol vaøo moâi tröôøng nuoâi caáy ñeå quan saùt voøng phaân giaûi.Keát quaû cho thaáy: Chuûng ñeàu coù khaû naêng phaân giaûi lignin toát, ñoàng thôøi coù khaû naêng phaân giaûi cellulose cao. Hình : Chuûng P.chrysosporium phaùt trieån treân moâi tröôøng lignin vaø moâi tröôøng CMC sau 5 ngaøy Hình: Chuûng P.chrysosporium treân moâi tröôøng caáp 3 sau 19 ngaøy Keát quaû khaûo saùt Trichoderma Tieán haønh caáy 3 ñieåm cuûa caùc gioáng Trichoderma leân moâi tröôøng PGA, nuoâi caáy ôû ñieàu kieän nhieät ñoä phoøng trong 2 ñeán 5 ngaøy, sau ñoù quan saùt ñaïi theå khuaån laïc . Keát quaû ñöôïc ghi nhaän trong baûng vaø hình aûnh : Baûng: Ñaëc ñieåm sôïi naám vaø maøu saéc khuaån laïc cuûa caùc chuûng naám moác Chuûng naám moácTrichodermaBeà maëtDaïng boângMaøu saéc maët treânXanh laù hôi traéng, sau chuyeån sang maøu luïc saùng ñeán luïc ñaämMaøu saéc maët döôùiVaøng camÑöôøng kính KL (mm)45 – 50Chieàu cao (mm)1 – 2 Hình : Chuûng Trichoderma treân moâi tröôøng PGA sau 5 ngaøy Keát quaû khaûo saùt hoaït tính Cellulase cuûa Trichoderma Baøo töû cuûa naám ñöôïc caáy vaøo ñóa petri coù chöùa moâi tröôøng CMC nuoâi uû ôû nhieät ñoä phoøng trong thôøi gian 2 ngaøy, sau ñoù nhuoäm baèng thuoác thöû Lugol, keát quaû theå hieän qua baûng vaø caùc hình aûnh sau : Baûng: Khaû naêng phaân giaû CMC cuûa caùc chuûng naám moác DKL(mm)DVPG (mm)DVPG/DKL39401.03 Hình : Chuûng Trichoderma phaùt trieån treân moâi tröôøng CMC sau 2 ngaøy Keát quaû khaûo saùt hoaït tính ñoái khaùng cuûa Trichoderma vôùi naám beänh Fusarium oxysporum Naám beänh Fusarium oxysporum Hình thaùi khuaån laïc : ban ñaàu sôïi naám coù maøu traéng, khuaån laïc moïc kín ñóa petri ; luùc naøy, khuaån laïc daàn chuyeån sang maøu vaøng nhaït . Hình thaùi naám : sôïi naám trong suoát, khoâng coù vaùch ngaên, baøo töû coù daïng hình löôõi lieàm . Hình : Chuûng Fusarium oxysporum Trong thí nghieäm naøy, chuûng Trichoderma seõ ñöôïc caáy ñoái khaùng vôùi chuûng naám beänh trong cuøng moät ñóa thaïch. Sau khoaûng 3 - 4 ngaøy, ta quan saùt ñöôïc söï aên tô cuûa caùc chuûng naám : Hình : Chuûng Fusarium oxysporum bò Trichoderma laán aùt Sau 4 ngaøy nuoâi caáy, caùc khuaån laïc ñaõ phaùt trieån chaïm vaøo nhau vaø theå hieän söï caïnh tranh dinh döôõng, trong ñoù ñoái vôùi caùc chuûng Trichoderma, do coù hoaït chaát khaùng naám (toxin) ñöa ra ngoaøi moâi tröôøng neân söï phaùt trieån cuûa naám beänh coù theå giaûm ñi raát nhieàu . Chöông 6 KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ trình baøy tieâu chuaån ngaønh 10 TCN526-2002 cho phaân höõu cô vi sinh cheá bieán töø raùc thaûi sinh hoaït do Boä Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân ban haønh. Baûng: Tieâu chuaån ngaønh cho phaân höõu cô vi sinh vaät cheá bieán töø raùc thaûi sinh hoaït Teân chæ tieâu Ñvt MöùcHieäu quaû ñoái vôùi caây troàng toátÑoä chín (oai) caàn thieát toátÑöôøng kính haït khoâng lôùn hôn mm 4-5Ñoä aåm khoâng lôùn hôn% 35pH 6,0 – 8,0Maät ñoä vi sinh vaät höõu hieäu) khoâng nhoû hônCFU/ g maãu 106Haøm löôïng carbon toång soá khoâng nhoû hôn % 13Haøm löôïng nitô toång soá khoâng nhoû hôn % 2,5Haøm löôïng laân höõu hieäu khoâng nhoû hôn % 2,5Haøm löôïng kali höõu hieäu khoâng nhoû hôn % 1,5Maät ñoä Salmonella trong 25g maãu CFU 0Haøm löôïng chì (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 250Haøm löôïng cadimi (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 2,5Haøm löôïng crom (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 200Haøm löôïng ñoàng (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 200Haøm löôïng niken (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 100Haøm löôïng keõm (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 750Haøm löôïng thuûy ngaân (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 2Thôøi haïn baûo quaûn khoâng ít hôn thaùng 6Nguoàn: Boä Noâng Nghieäp & Phaùt Trieån Noâng Thoân.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docSử dụng chủng Phanerochaete chrysosporium phân hủy rác hữu cơ làm compost.doc