Sử dụng thuốc, hóa chất và chế phẩm sinh học trong nuôi trồng thủy sản

n tôùi caùc haäu quaû sau + Thaát baïi trong söû duïng khaùng sinh trị beänh laø do söï phoái hôïp caùc khaùng sinh coù taùc duïng ñoái khaùng nhau. + Taêng khaû naêng bò caùc taùc duïng phuï + Taêng giaù thaønh trò bònh. Öu ñieåm Ngöôïc laïi neáu phoái hôïp ñuùng seõ cho keát quaû laø + Môû roäng phoå khaùng khuaån +Taêng cöôøng söï saùt khuaån bôûi hieäu öùng ñoàng vaän + Ñeà phoøng söï xuaát hieän chuûng vi khuaån khaùng thuoác do söï ñoät bieán.  -Caùc phoái hôïp ñoàng vaän vaø ñoái khaùng  + Söï phoái hôïp ñoàng vaän: laø 2 khaùng sinh coù taùc duïng töông hoä laãn nhau, vaän toác saùt khuaån taêng hôn nhieàu so vôùi vaän toác saùt khuaån cuûa töøng khaùng sinh rieâng.  Ví duï: Nhoùm: - Beta-lactamines + Aminoside   KS họ bêta phá huỷ thành tế bào vi khuẩn tạo Đ/k cho KS nhóm Aminosides xâm nhập vào tời các vị trí tác dụng là Ribosome … -Söï ñoái khaùng: +Hieäu quaû cuûa moät trong 2 khaùng sinh bò giaûm ñi do söï hieän dieän cuûa khaùng sinh kia, ñaây laø phôùi hôïp caàn phaûi traùnh.: Ví duï: Peùnicillin G hoaëc( Ampicilline) + Teùtracycline Peùnicillin G hoaëc( Ampicilline + Macrolides Aminosides + Teùtracycline Gentamicine + Oxytetracylines Qinolones + Rifampicine -Taùc duïng cuûa khaùng sinh laø: + Khaùng sinh taùc duïng leân thaønh vi khuaån( öùc cheá söï toång hôïp peptid) + Khaùng sinh taùc duïng leân maøng baøo töông + Khaùng sinh taùc duïng leân söï toång hôïp ñaïm + Khaùng sinh taùc duïng leân söï chuyeån hoaù cuûa vi khuaån + Khaùng sinh taùc duïng leân söï toång hôïp caùc acid nucle cuûa vi khuaån -Hieän töôïng khaùng sinh laøm chaäm laïi söï sinh soâi cuûa vi khuaån ñöôïc goïi laø söï kìm khuaån. Ví duï: Noàng ñoä kìm khuaån toái thieåu cuûa khaùng sinh ñöôïc duøng laø 2mg/l -Hieän töôïng khaùng sinh tieâu dieät vi khuaån ñöôïc goïi laø söï saùt khaån. Vaø caùc noàng ñoä 4mg/l, 8mg/l, 16mg/l ñöôïc goïi laø caùc noàng ñoä saùt khuaån. - Hieäu quaû söû duïng + Hieäu quaû söû duïng khaùng sinh laø 48-72h, khoâng neân thay ñoåi thuoác tröôùc 48h neáu khoâng söû duïng hieäu quaû. +Vi khuaån cô baûn phaân ra 2 nhoùm lôùn, khuaån gram aâm vaø khuaån gram döông. + Vikhuaån gram (-) coù moät lôùp raøo caûn töï nhieân ngaên caûn moät soá khaùng sinh vaøo teá baøo vi khuaån, ví duï Peùnicilline.. Gram(+) Gram(- ) Gram( +) Gram(- ) Phaàn II HOAÙ CHAÁT, VITAMINE, KHOAÙNG VAØ VI LÖÔÏNG -Hoaù chaát dieät truøng nöôùc trong saûn xuaát gioáng vaø trong nuoâi toâm coâng nghieäp, baùn coâng nghieäp goàm: Chlorine, Aquasan, Mazan, Ozon, GDA, MZ, Formalin, KMnO4, Iodine, Wolmid, Aqua Clear, Virkon, Dart… Trong ñoù Chlorine söû duïng nhieàu nhaát. Phöông phaùp söû duïng Chlorin   Öu ñieåm : Dieät truøng(vi khuaån, virus, naám, kyù sinh truøng..) vaø dieät luoân caù taïp, caù döõ, giaùp xaùc, taêng pH. Khi xuoáng nöôùc phaân li thaønh 2 daïng chính -HOCl(hydrochloric acid) raát ñoäc - OCl- (Hydrochlorous acid) ít ñoäc HOCl coù noàng ñoä doäc gaáp 100laàn OCl- Ñoäc ñoäc cuûa Chlorin tyû leä nghòch vôùi pH Khi söû duïng Chlorin xöû lyù nguoàn nöôùc cuûa caùc nhaø maøy chæ caàn noàng hoaït tính 1,2 -2ppm laø dieät heát vi khuaån vi ruùt. Nhöng trong ao nuoâi toâm chaát löôïng nöôùc chöa toát, trong nöôùc vaãn coøn chaát höõu cô, hôn nöõa coøn coù caù, giaùp xaùc… do ñoù caàn noàng ñoä hoaït tính cao hôn haøm löôïng HOCL caàn  4 mg/l môùi dieät ñöôïc giaùp xaùc, caù, vi khuaån vaø virus ñaït hieäu quaû. Caùch tính löôïng Chlorin: Chlorin Ca(OCl)2 70% Haøm löôïng hoaït tính laø: 70,9 x 100 49,65 x 70% Cl2 = 49,65% = 34,75% 142,8 100 Khoái löôïng phaân töû Cl =35,453; O = 15,9994 ; Ca = 40,08 -Nöôùc ao coù pH =7,0 -Chlorin coù coâng thöùc hoùa hoïc Ca(OCl)2 (coù Hoaït tính laø 34,75%) Ví duï löôïng söû duïng 20ppm 20g x 34,75% = 6,95 ppm hoaït tính nhöng khi pH 7,0 thì : HOCl coù (70% x 6,95 ): 100= 4, OCL- coù (30% x 6,95):100 = 2,08ppm nhöng 2,08ppm OCL- chæ coù hoaït tính töông ñöông 0,02 mg/l HOCL. -Nhö vaäy hieäu quaû dieät khuaån laáy HOCL laøm chuaån coù noàng ñoä 4,88mg/l Qua baûng treân chæ coù tính tham khaûo, bôûi vì chaát löôïng nöôùc caùc ao nuoâi toâm khoâng gioáng nhau. Qua thöïc teá cho thaáy khi pH nöôùc 7 söû duïng 25ppm chlorin laø phuø hôïp ( khi söû duïng phaûi tính toaùn chính xaùc khoái löôïng nöôùc trong ao)vaø söû duïng loaïi chlorin coù chaát löôïng cao. Nhöôïc ñieåm : Hieäu quûa söû duïng giaûm khi pH cao, khi ñaùy ao vaø nguoàn nöôùc coù nhieàu chaát höõu cô, seõ xaåy ra phaûn öùng phuï, sinh ra Chloramin raát ñoäc cho toâm gioáng môùi thaû vaø taûo neân khoù gaây maøu nöôùc.  NH + HOCl = NH2Cl + H2O NH2Cl + HOCl = NHCl2 + H2O NHCl2 + HOCl = NCl2 + H2O NHCl2 raát ñoäc noàng ñoä 0,074mg/l laøm caù vaøng bò cheát( White 1955) Theo Lui vaø coäng söï 1971 laøm suy yeáu 99,99% Nirious virus taïi 20C, pH =4, vôùi noàng ñoä 0,5ppm CL2 trong thôøi gian 120phuùt. -Do ñoù khi söû duïng Chlorin cho ao nuoâi caàn phaûi caûi taïo ao kyõ löôïng, loaïi boû heát caùc chaát höõu cô, seõ khoâng coù phaûn öùng phuï xaåy ra. Chlorin coù 3 loaïi daïng ga( Cl2) daïng boät NaOCl, Ca(OCl)2. Söû duïng phoå bieán trong nuoâi toâm laø daïng Calcium hypochlorit, coâng thöùc hoùa hoïc [Ca(OCl2)] 65-70%, chaát löôïng vaø giaù caû khaùc nhau phuï thuoäc vaøo nöôùc saûn xuaát. Lieàu löôïng xöû lyù 25 – 30 gr/m3 ( hieäu quûa dieät truøng tyû leä nghòch vôùi pH, pH thaáp hieäu quûa toát hôn pH cao), hoøa tan Chlorin trong nöôùc raûi ñeàu khaép ao, thaùo coáng ñaùy vaø coâng thu hoaïch ñeå nöôùc coù chöùa Chlorin chaûy qua sau 2 phuùt ñaép laïi, sau 24h loaïi boû Chlorin töï do dö thöøa trong ao baèng Thiosulfat sodium (Na2S2O3.5H2O) 10 gr/m3, hoøa tan raûi ñeàu treân maët ao, chaïy quaït nöôùc hay suïc khí 30 phuùt, sau ñoù cho 1-2g EDTA(Ethylen Diamine Tetraacacetic Acid)j hoaø nöôùc raûi khaép maët ao loaïi boû kim loaïi naëng vaø boùn phaân gaây maøu nöôùc. Xöû lyù chlorin seõ dieät heát caùc vi khuaån, vi ruùt, caù taïp, giaùp xaùc… khoâng phaûi söû duïng theâm caùc loaïi hoaù chaát khaùc. Cl2 + 2Na2S2O3.5H2O Na2S4O6 + 2NaCl + 10 H2O 70,9 496,2 6,99g thio… Baûng 3: Löôïng Chlorine töï do trong nöôùc khi xöû lyù dieät truøng noàng ñoä Ca(OCl)2 30ppm (30gr/m3.) Hoaù chaát xöû lyù beänh chuû yeáu laø naám, kyù sinh truøng:   Treflan( coù raát nhieàu thöông hieäu nhö Trifluralin O-lan, formalan, Zoo- clear, kich-zoo..), Malachít green, BKC, MKC, Iodine coù caùc teân khaùc nhau(Mizuphor, Blesson, Povidine, Stayphor, Iodophor, Iodosept, Odine seper cmplex 33,3%, Povidone- Iodine, Disina), sulfat ñoàng, Iodine, dazzler, , Sanmolt, Verotech, Chlor tab, well k-zoo, Zoo-o-rine, D-Land, Well bac zoo, OTTO, Kill Zoo, Vetidine, G-Clean, , Dropper, Virona, Protectol GA 50,Bioquast, Saûn phaån höõu cô dieät caù + Tea seed power ( saponin) nöôùc lôï, maën + Reã caây thuoác caù, haït maùt (Rotenone) nöôùc lôï, maëm, ngoït + Caùc chaát dieät cua, coøng Fos 500 Ec, Neguvon, Caùc saûn phaåm naøy chuû yeáu söû duïng trong nuoâi toâm quaûng canh caûi tieán vaø baùn thaân canh baäc thaáp, khi khoâng söû duïng hoaù chaát dieät truøng. Saponie trong nuoâi toâm thaâm canh coù söû duïng kích thích toâm loät xaùc ñoàng loaït, hoaëc trong ao nuoâi coù caù taïp; thöôøng söû duïng khi toâm nuoâi coù khoái löôïng > 3g/ con. Voâi: Coù taùc duïng chính laø taêng pH vaø oån ñònh kieàm -Voâi nung (CaO), voâi nung ngaäm nöôùc Ca(OH)2, Ñaù voâi nghieàn nhoû (CaCO3), Dolomit [ CaMg( CO3)2]   +Voâi nung (CaO): Laø daïng voâi cuïc vöøa môùi ra loø, daïng voâi naøy chæ duøng ñeå xöû lyù ñaùy ao vöøa thu hoaïch xong trong nuoâi caù, vöøa saùt truøng vöøa caûi taïo ñaùy ( voâi naøy khi boùn sinh nhieät raát maïnh…)  +Voâi nung ngaäm nöôùc Ca(OH)2: Chuû yeáu xöû lyù trong nuoâi caù vaø caûi taïo ao môùi ñaøo coù pH ñaát thaáp cuõng nhö laøm taêng pH khi ao ñang nuoâi toâm caù coù pH giaûm ñoät ngoät sau caùc traän möa lôùn. -Ñaù voâi nghieàn nhoû (CaCO3), Dolomit [ CaMg( CO3)2]: Söû duïng phoå bieán trong vieäc caûi taïo ao, taêng ñoä kieàm trong khi ñang nuoâi toâm caù, khi boùn pH khoâng taêng ñoât ngoät. Söû duïng nhieàu trong vuøng ñaát pheøn khi nuoâi toâm coù ñoä kieàm thaáp. CaCO3 + H2O + CO2 = Ca2+ + 2HCO3- CaMg(CO3)2 + 2H2O +2CO2 = Ca2+ + Mg2+ + 4HCO3- Nhu caàu söû duïng Voâi [ CaCO3 hay CaMg(CO3)2] Neáu nhö xem toång soá voâi caàn thieát ñeå laøm taêng ñoä kieàm trong ao vôùi söï tính toaùn moät caùch chính xaùc. Döïa vaøo caùch tính toång soá löôïng voâi caàn thieát ñeå taêng ñoä kieàm ( Ñoä kieàm ñöôïc tính trò soá töông ñöông CaCO3) . Neáu 1 ha ao coù ñoä saâu 1m , caàn coù ñoä kieàm toång coäng 15mg/l, töông ñöông 150kg CaCO3 trong 10.000m3. Tuy nhieân caùch tính naøy chæ vöøa ñuû laøm thay ñoåi ñoä kieàm trong nöôùc. Haàu nhö trong thöïc teá khi boùn voâi xuoáng ao seõ coù phaûn öùng xaåy ra vôùi axít vuøng ñaát ñaùy ao( Greene 1971). Fowler ( 1984) cô caáu ñaát vaø nöôùc khi axít cuûa ñaát( pH 4,7 –5,7) trong nöôùc coù ñoä kieàm toång 34mg/l, sau 7 ngaøy ñoä kieàm toång coäng maát ñi, chæ coøn 3,8 – 16,8mg/l. Söï maát ñi cuûa ñoä kieàm toång coäng raát lôùn vaø nhanh, xaåy ra trong vuøng ñaát mang tính axít. Moät soá nhaø nuoâi thuûy saûn nhaàm laãn caùch tính toaùn soá löôïng voâi caàn thieát boùn cho vuøng ñaát axít. Do söï ñôn giaûn hoaù caùch tính toaùn tyû leä xaáp xæ soá löôïng voâi cho ao nhö caùch tính ôû treân. Trong thöïc teá luôïng voâi caàn thieát boùn cho vuøng ao, coù chaát ñaát axít lôùn hôn raát nhieàu so vôùi tính toaùn lyù thuyeát. Moät vaøi vuøng nuoâi chaát ñaát ñaùy ao nghieâng veà axít, trong thôøi gian daøi khi nuoâi toâm kinh nghieäm thöïc teá, giuùp caùc chuû traïi ñieàu chænh ñoä kieàm toång coäng ñaït tôùi keát quûa theo mong muoán. Caùc chuû traïi hoï trao ñoåi kinh nghieäm cho nhau vaø cho bieát soá löôïng voâi caàn boùn cho 1 ha öôùc tính toái thieåu 2000kg/ha, sau 3-4 tuaàn phaûi boùn tieáp, neáu khoâng ñoä kieàm seõ tuït xuoáng   Nhu caàu boùn voâi khi bieát pH cuûa ñaát ñaùy ao ( Boyd 1990) -Giaù trò trung hoaø Giaù trò trung hoaø cuûa voâi ñoái acid trong nöôùc vaø ñất, seõ laøm taêng ñoä kieàm vaø cöùng. Giaù trò trung hoaø laø chæ soá acid caàn bao nhieâu voâi ñeå trung hoaø, coù quan heä vôùi CaCO3 nguyeân chaát. Moät phaân töû cuûa CaO seõ trung hoaø acid nhö laø 1 phaân töû cuøa CaCO3. Tyû soá cuûa 2 phaân töû naøy laø    CaCO3/CaO töùc laø 100/56. cöù 100g CaCO3 trung hoaø töông ñöông 56g CaO. 100g CaCO3 Giaù trò trung hoaø cuûa CaO x 100 = 179% 56g CaO Giaù trò trung hoaø cuûa caùc loaïi voâi - Nhaän bieát ao caàn söû duïng voâi Toång ñoä kieàm trong ao deã nhaän bieát hôn, khi maø toång ñoä kieàm cao vaø toång ñoä cöùng thaáp vaø ngöôïc laïi. Caùc taùc gæa ñaõ ñöa ra moät maãu ño ñöôïc toång ñoä kieàm laø 300mg/l, pH laø 3,2 vaø ñoä cöùng =0mg/l. Trong khi Boyd vaø Walley (1975) tìm thaáy vuøng nam nöôùc myõ coù ñoä kieàm vaø cöùng töông ñöông. Kinh nghieäm cho thaáy caùc ao treân vuøng ñaát pheøn, muoán nuoâi hieäu quaû phaûi boùn voâi ñeå toång kieàm luoân >20mg/l; trong caùc ao nuoâi giaùp xaùc toång kieàm phaûi > 50mg/l giuùp thuùc ñaåy söï lột xaùc cuûa toâm. (morrissy 1980). -Neáu ao nuoâi coù ñuû ñoä kieàm nhöng toång ñoä cöùng thaáp thì boùn thaïch cao(CaSO4. 2H2­O) seõ laøm taêng nhanh ñoä cöùng vì thaïch cao hoaø tan trong nöôùc deã hôn voâi. -Ví dụ về hiệu quả của Kiềm Vuøng nhieät ñôùi nuoâi caù roâ phi ñôn tính vaø caù cheùp cho naêng suaát cao khi ñoä kieàm khoaûng 75mg/l. Qua caùc soá lieäu nuoâi taïi caùc ao nhoû cuûa Bangladesh boùn ure vaø laân 3,5kg/ha/ngaøy( Calvin Haskins unpublished report) coù 4 nhoøm cuûa 6 ao cho keát quûa coù quan heä vôùi ñoä kieàm khaùc nhau về sản lượng nuoâi.   T1= 34mg/l, SL= 4199kg/ha T2= 51mg/l, Sl= 4643kg/ha T3= 65mg/l, SL= 5339kg/ha T4= 94mg/l, SL= 5175kg/ha Vieäc cung caáp phaân boùn khoù khaên, coù theå taêng ñoä kieàm >50mg/l, bôûi vì CO2 laø laø keát quaû cuûa söï phaân ly töø phaân boùn. Khi taûo trong ao khoâng ñaày ñuû thöôøng nghò tôùi do dinh döôõng, phaân voâ cô khoâng ñuû maø khoâng nghò tôùi boùn voâi. Tuy nhieân toång kieàm vaø cöùng coù theå laø lyù do laøm taûo khoâng ñaày ñuû, caàn phaûi kieåm tra kieàm vaø cöùng tröôùc khi boùn voâi. Caùc loaïi hoaù chaát khaùc coù taùc duïng chuû yeáu laø: + Gaây maøu nöôùc + Khöû ñoäc do taûo tieát ra, khöû kim loaïi naëng + Oån ñònh pH, taêng oxy + Khoáng cheá söï phaùt trieån quaù nhieàu cuaû taûo + Ngaên caûn söï phaân huûy NH3 vaø NH4+ + Dieät taûo + Laéng caën nhanh sau khi taûo cheát, hay do trôøi möa lôùn Caùc thöông hieäu baùn treân thò tröôøng laø: Toxin clear, De-best 100, Benthos powder, thio – Fresh, CV 01, Algae-drop, O2 marine, Bio az, Aquapure, Bio shine, Boom – D, Well clear, Buffer pH, V.C.P, Sun slant WSP, ST – 1, Best Color, New clear. Bio 100, Nuto, Lock Base, Lake corant WSP, super Oscill cut, Bio bac A, waste water treatmen, Moss away, Ziolite coù caùc teân ( granulite, ZL-150, ASC protect, Waclea Power, Commander, Kung thoong, Zeo max, Zeostar, Zeo zeolite, Neolite, Zeo –100, Clinzex DO , Long Live ston, Nolite… ) Vitamin Khoaùng vaø vi löôïng  Vitamine coù treân 95 thöông hieäu cuaû raát nhieàu chuûng loaïi mang thöông hieäu khaùc nhau, nhö chuû yeáu laø Vitamin C, Vitamix( A, D, E, K) Cholesterol, Nucleotid. Khoaùng vaø vi löôïng cuõng coù raát nhieàu thöông hieäu, thaønh phaàn chuû yeáu laø: Calcium (Ca), Magnesium (Mg), Phosphorus(P), Potassium(K),Manganese (Mn), Zine (Zn), Sulfur (S), Iron (Fe), Cobalt (Co), Copper(Cu), Iodine(I), Selenium((Se); Nickel((Ni), Flourine(F)Chromium(Cr), Molybdenum(Mo), Tin(Sn), Selicon(Si) Caùc saûn phaåm naøy chuû yeáu laø troän vaøo thöùc aên tröôùc khi raûi xuoáng ao cho toâm aên, moät soá chaát khoaùng cho tröïc tieáp xuoáng ao.  +Caùc chaát keát dính . Goàm: Daàu möïc, daàu caù , Lecithin( trong lecitin coù Phospholipid laø chaát quan trong trong thaønh phaàn cuûa teá baøo vaø maøng teá baøo, noù giuùp thay ñoåi söï co daõn töï nhieân cuûa maøng teá baøo) vaø Gluten.. Caùc chaát naøy taùc duïng chuû yeáu laø keát dính caùc vitamine vaøo vieân thöùc aên, ngoaøi ra coøn coù taùc duïng taêng muøi vò, kích thích toâm aên nhieàu. PHAÀN III TÌM HIEÅU MOÄT SOÁ ÑAËC ÑIEÅM CÔ BAÛN VI SINH VAÄT TRONG NÖÔÙC Vi khuaån trong moâi tröôøng nöôùc -Ngay sau khi con ngöôøi phaùt minh ra kính hieån vi, vi khuaån ñaõ ñöôïc tìm thaáy ôû trong nöôùc, cuøng vôùi caùc vi sinh vaät khaùc. Khoâng phaûi chæ vaøo naêm 1683 Antonie vanleeuwenhpk môùi ñöa ra böùc tranh ñaàu tieân veà caùc caàu khuaån, tröïc khuaån vaø xoaén khuaån maø tröôùc ñoù oâng ñaõ nghieân cöùu veà söï vaän ñoäng cuûa chuùng ôû trong moät goït nöôùc. Tuy vaäy chæ theá kyû thöù 19 vi sinh vaät trong nöôùc môùi thu ñöôïc nhieàu tieán boä. Ñöôïc coå vuõ bôûi caùc coâng trình vi sinh vaät ñaày thaønh quaû cuûa Louis Pasteur vaø Robert Koch ngöôøi ta ñaõ baét ñaàu tìm kieám vi khuaån trong caùc nguoàn nöôùc vaø phaùt hieän ra raèng chuùng coù maët khaép nôi. Ñoàng thôøi thaáy raèng khu heä vi khuaån trong nguoàn nöôùc, khoâng ñoàng nhaát, cöïc kyø ña daïng gioáng nhö khu heä treân ñaát. Ña soá vi khuaån trong nöôùc laø sinh vaät dò döôõng, töùc laø caùc vi khuaån naøy ñöôïc nuoâi döôõng baèng chaát höõu cô. Ngoaøi ra trong thuyû vöïc coøn coù caùc vi khuaån quang vaø hoaù töï döôõng, boïn naøy chæ caàn caùc chaát dinh döôõng voâ cô. Gioáng nhö caây xanh, chuùng coù khaû naêng quang hôïp hoaëc nhôø naêng löôïng hoaù hoïc, chuùng coù khaû naêng khöû axit cacbonic vaø taïo thaønh caùc chaát höu cô. Trong soá caùc vi khuaån quang döôõng coù caùc vi khuaån luïc vaø vi khuaån tía. Vi khuaån laø cô theå ñôn baøo, hinh que hoaëc hình xoaén, kích thöôùc caàu khuaån laø (0,5-4µm), tröïc khuaån laø (0,5-4)x(0,5x20) µm, xoaén khuaån coù chieàu ngang khoaûng 0,5 µm vaø chieàu daøi hôn 10µm. Vi khuaån phoå bieán trong töï nhieân, coù nhieàu trong ñaát vaø nöôùc. Vi khuaån coù theå soáng töï do trong nöôùc hoaëc baùm vaøo caùc cô chaát raén( töùc laø caùc haït phuø sa hoaëc treân caùc lôùp nhaày cuûa taûo). Ña soá coù theå soáng theo hai caùch. Tuy nhieân cuõng coù moät soá chæ soáng theo caùch naøy hay caùch kia. Ña soá vi khuaån bieån nhuoäm maøu gram aâm töø 80-95% ( Zobell vaø Upham ,1944), traùi laïi vi khuaån treân ñaát vaø trong nöôùc ngoït gram aâm chæ naèm giöõa 27-36% ( taylor vaøLochhead, 1938). -Aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá vaät lyù vaø hoaù hoïc ñeán vi sinh vaät trong nöôùc  Söï phaùt trieån cuûa vi sinh vaät trong thuyû vöïc chòu aûnh höôûng nhieàu nhaân toá vaät lyù vaø hoaù hocï, nhöõng nhaân toá naøy taùc duïng cuøng nhau vaø töông hoã theo nhieàu kieåu. Chuùng aûnh höôûng khoâng nhöõng ñeán ñoä lôùn vaø thaønh phaàn loaøi cuûa caùc quaàn theå vi sinh vaät maø coøn ñeán hình thaùi vaø sinh lyù cuûa chuùng. Nhö vaäy ôû moät soá loaøi, neáu caùc yeáu toá nhö nhieät ñoä, noàng ñoä muoái, phaûn öùng treân hay döôùi möùc ñoä toái öu thì coù theå daãn tôùi thay ñoåi ñaùng keå veà trao ñoåi chaát, hình daïng teá baøo vaø söï sinh saûn. -Aùnh saùng  Cuõng nhö treân maët ñaát aùnh saùng laø moät nhaân toá sinh thaùi quan troïng trong caùc thuyû vöïc. Tuy nhieân khi xuyeân vaøo nöôùc thì cöôøng ñoä aùnh saùng giaûm nhanh. Chaúng haïn taïi bieån Baéc taïi ñoä saâu 20m aùnh saùng chæ coøn laïi khoaûng 1% (400lux)trò soá treân beà maët. Ngöôøi ta döïa vaøo döôùi haïn döôùi cuûa söï sinh tröôûng cuûa taûo. Moät ñaïi löôïng ñaùng tin caäy, ñöôïc goïi laø ñieåm buø, ñieåm naøy ñaït tôùi moät löôïng aùnh saùng naøo ñoù maø söï ñoàng hoaù vaø hoâ haáp cuûa thöïc vaät trieät tieâu laãn nhau, khieán cho khoâng coù söï thay ñoåi cuûa haøm löôïng O2 vaø CO2. Ñoái vôùi moät soá vi khuaån quang töï döôõng( vi khuaån maøu luïc vaø maøu tía) thì aùnh saùng ñoùng vai troø cung caáp naêng löôïng, nhö thöïc vaät xanh. Aùnh saùng laïi coù haïi cho vi khuaån khoâng maøu, ví duï aùnh saùng coù cöôøng ñoä 200-300lux seõ kìm haõm vi khuaån Nitobacter Winogradskii oxy hoaù nitrit, vôùi cöôøng ñoä aùnh saùng 54.000lux seõ gieát cheát vi khuaån Nitobacte sau 4h.   Nhieät ñoä Caùc bieåu hieän soáng cuûa moïi vi sinh vaät ñeàu chuïi aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä, chuùng chæ phaùt trieån trong phaïm vi coù giôùi haïn, naèm trong khoaûng hai cöïc -10 vaø +900C. Tuyø theo nhu caàu nhieät ñoä cuûa vi sinh, ñöôïc phaân chia töông ñoái theo 3 nhoùm. Tuy nhieân caùc nhoùm naøy khoâng taùch bieät nhau roõ raøng, maø gaén lieàn vôùi nhau qua caùc nhoùm trung gian. Phaïm vi nhieät ñoä trong ñoù caùc vi khuaån rieâng bieät coù theå soáng laø raát khaùc nhau, coù theå laø döôùi 50C hay treân 500C. Trong phaïm vi cuûa nhieät ñoä soáng cuûa moät cô theå, thì nhieät ñoä taêng seõ kích thích hoaït ñoäng soáng, ñieàu naøy dieãn ra gioáng nhö trong caùc phaûn öùng hoaù hoïc, theo ñònh luïaät Vanhoff . Nghóa laø khi nhieät ñoä taêng leân 10oC thì toác ñoä phaûn öùng taêng leân 2-3 laàn. Chaúng haïn thôøi gian cuûa moät theá heä vi khuaån gaàn nhö khoâng ñöôïc coi laø dó döôõng, ôû 5 möùc nhieät ñoä khaùc nhau nhö sau Thôøi gian cuûa moä theá heä VK theo nhieät ñoä moâi tröôøng -Ñoä ñuïc Ñoä ñuïc cuûa nöôùc cuõng coù aûnh höôûng tôùi ñôøi soáng vi sinh vaät trong thuyû vöïc. Ñoä ñuïc laø do sinh vaät noåi côõ nhoû(secton) sinh ra bao goàm toaøn boä caùc theå soáng vaø cheát lô löûng trong nöôùc, maø töø ñoù cuõng taïo neân phaàn laéng ñoïng. Sinh vaät noåi côõ nhoû bao goàm 3 hôïp phaàn sau: Chaát vaån voâ cô ñöôïc ñöa vaøo thuyû vöïc töø ñaát Muøn ñöôïc taïo thaønh töø caùc maûnh vuïn raát nhoû cuûa chaát voâ cô vaø höõu cô, maø phaàn lôùn coù chöùa caùc nguyeân toá cuûa chaát soáng. Sinh vaät phuø du, töùc laø ñoäng thöïc vaät lô löûng trong nöôùc. Trong nöôùc coù nhieàu chaát lô löûng coù taùc duïng kích thích söï phaùt trieån cuûa vi khuaån, ngoaøi ra chuùng coøn coù taùc duïng baûo veä naøo ñoù choáng laïi taùc haïi cuûa aùnh saùng. Khi ñoä ñuïc taêng ( haøm löôïng chaát höõu cô lô löûng) seõ keùo theo söï taêng nhanh soá löôïng vi khuaån. -pH Söï sinh tröôûng vaø sinh saûn cuûa vi khuaån bò aûnh höôûng maïnh tôùi noàng ñoä ion hydro(trò soá pH) cuûa moâi tröôøng. Ña soá vi khuaån chæ coù theå phaùt trieån trong phaïm vi pH töø 4-9( Thimann 1964). Ñieåm phaùt trieån toáii öu cuûa ña soá vi khuaån naèm trong khoaûng pH töø 6,5-8,5, nhö vaäy khoaûng pH naøy cuõng phuø hôïp pH caùc thuyû vöïc. -Noàng ñoä muoái Vi khuaån soáng trong thuyû vöïc phuï thuoäc ñaùng keå vaøo noàng ñoä muoái. Noàng ñoä muoái trong nöôùc bieån cao daãn tôùi söï hình thaønh vi khaån bieån vaø vi khuaån nöôùc ngoït khaùc nhau veà sinh lyù. Chæ coù moät soá ít vi khuaån phaùt trieån ñöôïc caû trong moâi tröôøng bieån vaø ngoït. Noàng ñoä toái öu cuûa vi khuaån bieån öa maën( Zobell vaø Upham 1944) töø 25 – 40%0. Noàng ñoä vi khuaån öa lôï coù ñoä maën 5-20%o( Rheiheimer 1971) Trong ñieàu kieän nuoâi trong phoøng thí nghieäm, caùc vi khuaån nöôùc ngoït coù theå theå thích öùng vôùi noàng ñoä muoái cao hôn, cuõng nhö vi khuaån bieån öa maën coù theå thích öùng vôùi haøm löôïng muoái thaáp hôn(Zobell 1964). Sau khi ñaõ thích nghi chuùng coù theå soáng trong vuøng roäng muoái. Caùc vi khuaån coù khaû naêng chuïi ñöïng muoái cao nhaát, thì cuõng coù khaû naêng thích öùng maïnh nhaát. -Caùc chaát khí hoaø tan Ngoaøi caùc muoái vaø chaát höõu cô, trong thuyû vöïc coøn coù moät löôïng nhoû caùc khí hoaø tan coù theå gaây aûnh höôûng ñaùng keå tôùi ñôøi soáng cuûa vi sinh vaät. Bao goàm Oxy, caùcbonic vaø nitô ngoaøi ra trong ñieàu kieän ñaëc bieät coøn coù sunfuahydro vaø caùcbuahydro, ñoä hoaø tan vaøo nöôùc giaûm theo söï taêng leân cuûa nhieät ñoä. Oxy, caùcbonic vaø nitô luoân luoân ñöôïc ñöa vaøo nöôùc töø khoâng khí cho tôùi khi baõo hoaø ôû beà maët cuûa thuyû vöïc. Ngoaøi ra caùc khí hoaø tan ñeàu coù theå hình thaønh qua caùc quaù trình hoaù sinh. Oxy caàn caàn cho söï hoâ haáp ña soá ñoäng thöïc vaät, nhöõng cô theå naøy tieâu duøng haøm löôïng oxy hoaø tan trong nöôùc, do ñoù gaây neân söï thieáu huït oxy. Chæ khi trong vuøng coù aùnh saùng, maø taïi ñoù coù thöïc vaät xanh coù khaû naêng ñoàng hoaù thì môùi thöôøng xuyeân coù moät löôïng oxy do chuùng giaûi phoùng ra nhieàu hôn so vôùi löôïng chuùng chuùng tieâu thuï. -Về phöông dieän quan heä vôùi oxy phaân chia ra laøm 4 nhoùn: - Öa khí baét buoäc: Chæ phaùt trieån vôùi söï coù maët cuûa oxy - Ít öa khí:Phaùt trieån toá nhaát ôû nhöõng noàng ñoä oxy thaáp. - Kî khí khoâng baét buoäc(hoaëc öa khi khoâng baét buoäc) Sinh tröôûng caû khi coù maët laãn vaéng maët oxy. -Kî khí baét buoäc:Chæ phaùt trieån khi vaéng maët oxy. Ñaïi ña soá caùc vi khuaån trong thuyû vöïc ñeàu thuoäc nhoùm kî khí khoâng baét buoäc. Tuy nhieân vuøng nöôùc saâu khoâng chöùa oxy thì vi khuaån kò khí ñoùng vai troø quan troïng. Ñoái vôùi caùc vi khuaån öa khí baét buoäc thì oxy phaân töû laø quan troïng ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa chuùng, vì noù ñöôïc laøm chaát nhaän hydro cuoái cuøng trong söï hoâ haáp, nhìn chung söï giao ñoäng veà haøm löôïng oxy trong phaïm vi roäng khoâng aûnh höôûng töông xöùng vôùi ñôøi soáng vi khuaån trong thuyû vöïc. Theo Schoberl vaø Engel(1964) vi khuaån nitrat hoaù Nitrosomonas europaea thöïc hieän söï nitrat hoaù ôû 300C moät caùch hoaøn toaøn bình thöôøng ôû phaïm vi noàng ñoä oxy hoaø tan xuoáng 1mg/l, vi khuaån nitrat hoaù Nitrobacterwiogradskii xuoáng 2mg/l. Chæ khi noàng ñoä oxy tieáp tuïc giaûm thì söï oxy hoaù môùi giaûm. Khi thieáu oxy seõ daãn tôùi söï phaù vôõ trao ñoåi chaát trong teá baøo, khi oxy cung caáp ñaày ñuû sao cho toác ñoä hoaø tan cuûa noù baèng toác ñoä tieâu thuï cuûa vi sinh vaät, thì hieäu quaû trao ñoåi chaát cao. -Söï tieâu hao oxy hoaø tan. Vi duï: ao nuoâi caù nheo, ñoä saâu 1m, coù maët trôøi chieáu saùng 400langleys/ngaøy nhieät ñoä nöôùc 250C, naêng suaát nuoâi seõ 5taán/ha, côõ caù 0,5kg.  Baûng 10: Löôïng oxy saûn xuaát töø taûo vaø tieâu hao oxy trong ao nuoâi Qua baûng treân cho thaáy maät ñoä taûo ít quaù hay nhieàu quaù ñeàu gaây thieáu oxy, chæ moät löôïng vöøa phaûi seõ taïo ra oxy dö thöøa trong ao(khoâng tính löïong oxy töø khoâng khí khuyeách taùn vaøo). Trong thöïc teá nuoâi toâm caù cho thaáy ñoä trong khoaûng 35-45cm cho löôïng oxy hoaø tan cao trong ao -Aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá sinh hoïc Beân caïnh caùc nhaân toá vaät lyù, hoaù hoïc voâ soá nhaân toá sinh hoïc cuõng taùc ñoäng tôùi vi sinh vaät trong thuyû vöïc. Giöõa caùc thaønh vieân rieâng leû cuûa moät coäng ñoàng toàn taïi trong nhöõng quan heä töông hoã nhieàu maët trong quaù trình phaùt trieån cuûa mình, caùc cô theå coù theå kích thích hoaëc kìm haõm laãn nhau. Do ñoù soá löôïng vi khuaån trong thuyû vöïc coù theå dao ñoäng thöôøng xuyeân. -Söï caïnh tranh thöùc aên Tong moïi khoâng gian soáng thì söï caïnh tranh thöùc aên cuûa caùc cô theå ñeàu ñoùng vai troø quan troïng, coù aûnh höôûng quyeát ñònh ñeán thaønh phaàn cuûa khu heä vi sinh vaät taïi ñoù. Nhö vaäy, bao giôø keû chieán thaéng cuõng laø nhöõng cô theå naøo maø, trong ñieàu kieän xaùc ñònh naøo ñoù, cô theå ñaït ñeán vaø haáp thu caùc chaát dinh döôõng coù saün ôû ñoù moät caùch nhanh nhaát. Tuy nhieân caùc vi sinh vaät thöôøng sinh saûn vôùi toác ñoä khaùc nhau do söï cung caáp thöùc aên gaây ra, neân soá löôïng moät loaøi rieâng bieät taêng nhanh hôn caùc loaøi coøn laïi. Do söï kìm haõm naøy maø moät soá caùc theå caïnh tranh bò loaïi tröø hoaøn toaøn. Ñieàu ñoù xaåy ra: khi pH thay ñoåi taïo ra moâi tröôøng axit hay kieàm, cuõng nhö sinh ra caùc chaát khaùng sinh…Nhöõng cô theå coù söùc chuïi ñöïng toát hôn seõ toàn taïi. -Tieát ra vitamine, enzim vaø khaùng sinh Caùc nhaân toá sinh hoïc cuõng coù theå keå tôùi nhöõng chaát kích thích, hoaëc kìm haõm do sinh vaät sinh ra nhö vitamine, enzim vaø khaùng sinh. Trong moâi tröôøng Vitamine ñöôïc vi khuaån tieát ra ngoaøi. Töø 40-90% caùc loaøi vi khuaån dò döôõng coù tkhaû naêng tieát ra VTM B1 maïnh meõ. Ñaõ ño ñöôïc trò soá tôùi 7µg/l, coøn trung bình thì 0,5µg/l. Caùc loaïi Enzim khaùc nhau cuõng tìm thaáy trong thuyû vöïc, chuùng ñöôïc sinh ra bôûi taûo vaø vi sinh vaät.Vi khuaån cuõng coù theå tieát ra caùc chaát coù taùc duïng khaùng sinh ñoái vôùi nhöõng cô theå khaùc. Enzim laø nhöõng protein coù caáu taïo phöùc taïp vaø ñoùng vai troø xuùc taùc sinh hoïc. Döôùi taùc duïng cuûa enzim caùc phaûn öùng hoaù sinh trong cô theå xaåy ra raát nhanh khoâng caàn caùc ñieàu kieän nhieät ñoä, aùp suaát cao, noàng ñoä axit hay kieàm. Taát caû caùc quaù trình bieán ñoåi hoaù sinh ñeàu xaåy ra döôùc taùc duïng cuûa heä enzim. Teá baøo vi sinh vaät coù chöùa raát nhieàu enzim. Trong quaù trình nuoâi caáy vi sinh vaät caùc enzim ñöôïc taïo thaønh trong teá baøo goïi laø enzim noäi baøo vaø moät soá vi sinh vaät coøn tieát vaøo moâi tröôøng caùc enzim ngoaøi teá baøo phaân huyû caùc cô chaát, giuùp teá baøo deã ñoàng hoaù. Caùc Enzim cuûa vi sinh vaät coù hoïat tính raát cao. Ngöôøi ta tính raèng: Trong 24h coù nhöõng vi sinh vaät coù theå chuyeån hoaù moät löôïng thöùc aên gaáp 30-40 laàn so vôùi khoái löôïng cô theå chuùng. Ñoái vôùi moät con heo naëng 56kg chæ chuyeån hoaù ñöôïc vaøi kg thöùc aên, coøn ñoái vôùi 56kg naám men moät ngaøy coù theå chuyeån hoaù 500kg thöùc aên hoaëc nhieàu hôn nöõa. -Söï phaân giaûi chaát höõu cô. Vi khuaån dò döôõng caàn chaát höõu cô laøm thöùc aên. Chuùng söû duïng nhöõng chaát naøy ñeå thu nhaän caùc tieàn chaát cho vieäc xaây döïng neân teá baøo vaø thu nhaän naêng löôïng cho quaù trình soáng. Khi aáy chaát höõu cô ñöïôc vi sinh vaät bieán ñoåi thaønh chaát ngheøo naêng löôïng vaø cuoái cuøng trong nhöõng ñieàu kieän phuø hôïp thì chuyeån hoaù ngöôïc laïi trôû thaønh chaát voâ cô ban ñaàu. Söï taùi taïo voâ cô naøy cuûa chaát höõu cô chính laø chöùc naêng chuû yeáu cuûa vi khuaån trong vieäc bieán ñoåi chaát cuûa thuyû vöïc.   -Taùc duïng baûo veä moâi tröôøng. Vi sinh vaät ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc baûo veä moâi tröôøng, vì chuùng coù chöùc naêng then choát cuûa voøng tuaàn hoaøn vaät chaát trong töï nhieân. Coù theå noùi raèng, khoâng coù vi sinh vaät, loaøi ngöôøi khoâng theå toàn taïi treân traùiù ñaát naøy. Vì khoâng coù chuùng phaân giaûi caùc hôïp chaát quanh ta thì ta seõ cheát trong ñoáng buøn, raùc, nöôùc thaûi do chính chuùng ta thaûi ra. Ñoái vôùi raùc thaûi, raùc thaûi töø caùc nguoàn ñoäng thöïc vaät, vi sinh vaät seõ deã daøng laøm saïch trong quaù trình hoaït ñoäng soáng cuûa chuùng. Qui trình laøm saïch naøy theo ñuùng nguyeân lyù coâng ngheä leân men: Leân men kò khí vaø leân men hieáu khí. Ñieàu khaùc ôû ñaây laø caùc taùc nhaân gaây leân men khoâng phaûi laø moät chuûng thuaàn khieát maø laø moät quaàn theå. Chuùng coù theå soáng trong moâi tröôøng nöôùc thaûi, coù heä enzim thuyû phaân phong phuù, ñeå phaân giaûi caùc cô chaát chuû yeáu trong chaát thaûi. Ñieàu quan troïng ôû ñaây laø chuùng ta caàn phaûi ñöa ra caùc bieän phaùp kyõ thuaät sao cho caùc taäp ñoaøn vi khuaån phaùt trieån vaø hoaït ñoäng toái öu ñeå ruùt ngaén thôøi gian phaân huyû chaát thaûi, sau ñoù môùi ñöa vaøo moâi tröôøng thöï nhieân. PHAÀN IV SÖÛ DUÏNG CHEÁ PHAÅM SINH HOÏC Coù 2 daïng chuû yeáu: + Probiotic: laø caùc loaøi vi khuaån ôû daïng soáng + Prebiotic: laø caùc chaát boå sung vaøo thöùc aên hay moâi tröôøng ao, chaát naøy khoâng tieâu hoaù ñöôïc maø coù taùc duïng caân baèng heä vi sinh ñöôøng ruoät, kích thích taêng tröôûng, hoaëc laøm saïch moâi tröôøng( nhö Yucca, Enzim, Macrogard…) -Nguyeân lyù +Döïa treân nguyeân lyù cuûa quaù trình dinh döôõng cuûa teá baøo vi sinh vaät. Trong quaù trình soáng , teá baøo vi sinh vaät tieán haønh trao ñoåi chaát khoâng ngöøng vôùi moâi tröôøng xung quanh. Teá baøo vi sinh vaät tuy raát nhoû, nhöng haáp thu caùc chaát dinh duôõng vaø thaûi caùc saûn phaåm trao ñoåi chaát qua toaøn boä beà maët, cho neân cöôøng ñoä trao ñoåi chaát raát lôùn. Caùc chaát dinh döôõng vaøo teá baøo qua maøng teá baøo vaø ñöôïc chuyeån hoaù ñeå taïo thaønh chaát rieâng bieät caàn thieát vieäc xaây döïng teá baøo. +Söï bieán ñoåi caùc chaát dinh döôõng bao goàm nhieàu phaûn öùng hoaù sinh khaùc nhau nhôø heä enzim theo con ñöôøng trao ñoåi chaát ñeå: Taïo ra nhöõng chaát coù thaønh phaàn cuûa teá baøo Saûn ra naêng löôïng sinh hoïc caàn thieát cho hoaït ñoäng soáng Khi moâi tröôøng coù caùc chaát dinh döôõng thích hôïp vôùi ñôøi soáng cuûa chuùng, thì boä gen ñieàu khieån heä enzimseõ phaát leän cho teá baøo saûn sinh caù enzim caûm öùng tieát ra ngoaøi teá baøo vaø phaân giaûi cô chaát. Caùc chaát dinh döôõng cuûa vi sinh vaät chuû yeáu laáy ôû moâi tröôøng xung quanh noù. Thaønh phaàn moâi tröôøng goàm: caùcbon. Nitô, chaát khoaùng, caùc nguyeân toá vi löôïng, caùc chaát kích thích sinh tröôûng. Döïa treân nguyeân lyù dinh döôõng cuûa vi sinh vaät, öùng duïng vaøo thöïc tieãn saûn xuaát coù lôïi cho con ngöôøi. Nhö saûn xuaát ra röôïu bia, thuoác khaùng sinh, enzim, xöû lyù moâi tröôøng… -ÖÙng duïng +Trong nuoâi toâm caù thaâm canh vieäc söû duïng caùc vi khuaån voâ haïi vaø caùc Enzym ñöa vaøo ao nhaèm caûi thieän chaát löôïng ñaát vaø nöôùc. Hieäu quaû cuûa vi khuaån laø phaùt trieån thaønh quaàn theå vôùi soá löôïng lôùn trong ao, taêng soá löôïng vi khuaån phaân huûy caùc chaát xô, vi khuaån ni tô hoaù (NH3, NH4+) vi khuaån nitraùt hoaù (NO3-), vi khuaån oxy hoaù sulfide (H2S) vaø moät soá loaïi vi khuaån ñaëc traâng khaùc. YÙ töôûng söû duïng vi khuaån voâ haïi ñeå caûi thieän ñaát vaø nöôc ñöôïc nghieân cöùu ñaàu tieân töø thôøi Lieân Xoâ cuõ, caùc nhaø khoa hoïc Lieân xoâ söû duïng vi khuaån coá ñònh ñaïm vaø chaát khoaùng phospho laøm taêng dinh döôõng cho ñaát, taêng naêng suaát muøa maøng( Cooper 1959; Brown 1974). . Khi söû duïng vi khuaån cho vaøo ao nuoâi caù nhaèm muïc ñích: Phoøng ngöøa muøi hoâi, giaûm moät phaàn taûo lam, giaûm nitrat, nitrít, ammonia vaø phosphate; taêng löôïng oxy hoaø tan, giaûm chaát thaûi höõu cô. Söû duïng daïng vi khuaån lô löûng trong nöôùc, keát hôïp nhieàu loaøi vi khuaån vôùi nhau goàm: Bacillus, Nitrobacter, Pseudomonas, Enterobacter, Cellulomonas; vaø Rhodoseudomonas , trong nuoâi caù nheo, khi söû duïng phaûi cung caáp theo ñònh kyø haøng tuaàn hay haøng thaùng. ÔÛ nöôùc ta trong nuoâi toâm, caù vaø saûn xuaát gioáng chæ môùi öùng duïng nhieàu töø naêm 2000 trôû laïi ñaây, qua thöïc teá söû duïng cho keát quûa raát toát, höôùng tôùi giaûm söû duïng caùc hoaù chaát vaø khoâng söû duïng caùc loaïi thuoác khaùng sinh trong nuoâi toâm, caù, taïo ra saûn phaåm nuoâi coù chaát löôïng cao . Khi söû duïng caùc vi khuaån cho ao nuoâi caàn phaân bieät taùc duïng cuûa töøng loaïi vi khuaån,bôûi vì trong nuoâi toâm chuû yeáu söû duïng vi khuaån hieáu khí vaø kò khí khoâng baét buoäc; bôûi vì caùc ao nuoâi toâm ñoä saâu nöôùc nuoâi chæ trong khoaûng 1m-1,5m. Nhöng trong nuoâi caù naêng suaát cao nhö caù tra ao thöôøng coù ñoä saâu 4-5m, vuøng ñaùy ao seõ thieáu oxy do khoâng coù maùy ñaûo nöôùc, hoaø tan töø khoâng khi vaøo khoù, hôn nöõa do sinh khoái nuoâi lôùn.. do ñoù vieäc söû duïng vi sinh phaûi phuø hôïp vôùi ñieàu kieän sinh thaùi cuûa ao. 1.Hiếu Khí a-Hieáu khí töï döôõng Laø daïng vi khuaån coù khaû naêng oxy hoaù caùc chaát höõu cô ñeå thu naêng löôïng vaø söû duïng khí CO2 laø nguoàn sinh toång hôïp NH4 + O2 Nitrosomonas 2NO2- + 4H+ + H2O + Naêng löôïng NO2- + O2 Nitrobacter 2NO3- + Naêng löôïng Caùc phaûn öùng naøy xaåy ra ôû nhieät ñoä 5- 40oC , pH 5,5 – 9,0 Vi khuaån naøy phaùt trieån caàn coù oxy, giaù theå baùm vaø aùnh saùng nheï 200-300lux b-Hieáu khí dò döôõng Chuùng caàn chaát höõu cô laøm thöùc aên, giuùp thu nhaän caùc tieàn chaát cho xaây döïng teá baøo vaø thu nhaän naêng löôïng cho quaù trình soáng. Khi caùc chaát höõu cô ñöôïc VSV bieán thaønh chaát ngheøo naêng löôïng vaø cuoái cuøng trong ñieàu kieän phuø hôïp thì laïi chuyeån hoaù ngöôïc trôû veà chaát voâ cô ban ñaàu. Söï taùi voâ cô naøy cuûa chaát höõu cô chính laø chöùc naêng chuû yeáu cuûa vi khuaån vaø naám trong söï bieán ñoåi chaát cuûa thuûy vöïc. Söï taùi taïo voâ cô hoùa hoøan toøan chæ xaåy ra khi coù maët oxy trong khu vöïc thoaùng khí.  Chaát höõu cô + O2 CO2 + H2O + naêng löôïng 2-Ít öa hieáu khí Phaùt trieån vuøng coù oxy thaáp Chaát höõu cô + O2 CO2 + H2O + naêng löôïng 3-Kò khí khoâng baét buoäc( hoaëc öa khi khoâng baét buoäc): sinh tröûông caû khi coù maët laãn khi khoâng coù oxy Phaùt trieån ôû vuøng coù hay khoâng coù oxy 4-Kò khí baét buoäc: chæ phaùt trieån khi vaéng maët oxy Phaùt trieån ôû vuøng khoâng coù oxy, oxy hieän dieän laø ñoäc ñoái vôùi chuùng Chaát höõu cô + NO3- CO2 + N2 + naêng löôïng. Chaát höõu cô + SO4- CO2 + H2S + Naêng löôïng Ví duï: vi khuẩn kị khí Vi khuaån quang töï döôõng Rhodobacter sp vaø Rhodococccus sp.. Laø loøai vi khuaån maøu luïc vaø maøu tía, aùnh saùng ñoùang vai troø cung caáp naêng löôïng nhö thöïc vaät xanh, laø nhöõng cô theå khöû CO2 nhôø aùnh saùng maët trôøi, nhöõng cô theå naøy kò khí, chuùng söû duïng caùc chaát hydro nhö H2S vaø caùc chaát höõu cô khaùc. Vì vaäy chuùng coù theå phaùt trieån trong caùc thuûy vöïc thieáu oxy, mieãn sao coù ñuû aùnh saùng cung caáp cho noù. Vi khuaån kò khí: Lactobacilllus lactis vaø Lactobacillus acidophilus: 1-Muïc ñích söû duïng:  a) Giaûm caùc ñoäc toá trong ao xuoáng möùc thaáp nhaát (chuû yeáu laø NH3,H2S..) b) Caûi thieän maøu nöôùc, oån ñònh pH vaø caân baèng heä sinh thaùi trong ao. C)Giaûm muøi hoâi, giaûm caùc chaát höõu cô, giaûm ñoä nhôùt cuûa nöôùc, giaûm taûo phoøng söï nôû hoa cuûa taûo vaø haáp thu nguoàn taûo cheát trong ao. d)Taêng söï hoøa tan oxy töø khoâng khí vaøo nöôùc ao. e)Giuùp toâm tieâu hoùa vaø haáp thuï thöùc aên toát, giaûm heä soá tieâu toán thöùc aên. f)Taêng cöôøng ñeà khaùng, phoøng beänh cho toâm nuoâi. g)Giaûm thay nöôùc trong quaù trình nuoâi. h)Giaûm lôùp buøn ôû ñaùy ao. i)Caïnh tranh thöùc aên laøm giaûm löôïng vi khuaån coù haïi ( vibriosis) trong ao, giaûm hieän töôïng gaây beänh toâm nuoâi. Caùc vaán ñeà treân aûnh höôûng qua laïi laãn nhau (trong muïc h vaø i). Nhieàu muøn baõ seõ sinh ra nhieàu nitrogen trong ao, daãn ñeán coù nhieàu vi khuaån Gram (-). Vi khuaån Gram (-) seõ tieát ra lôùp nhaày ñeå laáy thöùc aên. Lôùp nhaày naøy ôû ñaùy ao ngaên söï khuyeách taùn oxy vaøo lôùp buøn ñaùy. Vì vaäy caùc chaát thaûi ôû ñaùy ao khoâng bò phaân huûy, cheá phaåm vs giuùp phaân huûy laøm saïch chaát thaûi ôû ñaùy ao, maát nôi sinh soáng cuûa caùc vi khuaån Gram (-) nhö Vibrio, Aermonas vaø caùc loaïi VSV khaùc gaây beänh cho vaät nuoâi. Vi sinh vaät coù lôïi coù trong Protexin coù khaû naêng loaïi boû chaát thaûi chöùa nitrogen nhôø söû duïng enzyme ngoaïi baøo thoâng qua söï chuyeån hoùa cuûa chuùng. Hôn nöõa caùc vikhuaån giaûi phoùng enzyme trong ao coù taùc duïng raát quan troïng trong vieäc khaùng khuaån vaø khaùng virus baèng caùch chuùng gieát tröïc tieáp caùc virus ñoám traéng vaø Vibrio… Hoaït ñoäng cuûa cheá phaåm sinh hoïc trong nuoâi thuûy saûn khaùc raát nhieàu so ñoäng vaät treân caïn. Chuùng coù nhieàu chöùc naêng hoaït ñoäng khaùc nhau nhö : Laøm giaûm buøn, chaát höõu cô ôû ñaùy ao. Vì giaûm buøn neân giaûm toái ña chaát dinh döôõng cho phaùt trieån, taêng tröôûng cuûa vikhuaån vaø Vibrio. Caùc loaïi cheá phaåm sinh hoïc saûn xuaát ra enzym trong nöôùc, seõ phaù huûy nhöõng vaùch teá baøo cuûa vi khuaån Gr (-) vaø virus (Nhöõng loaïi ñoù laø nguyeân nhaân gaây beänh ñoám traéng vaø ñaáu vaøng), noù cuõng laøm giaûm chaát höõu cô töø caùc daïng ammonia, nitrite vaø nitraùt. -Ñaïi ña soá vi sinh vaät cuûa caùc thuûy vöïc ñeàu thuoäc nhoùm kò khí khoâng baét buoäc.   -Teá baøo vi sinh vaät coù khoûang treân 1.000 enzim khaùc nhau, phaàn lôùn caùc enzim ôû trong teá baøo( enzim noäi baøo) khi caàn thieát môùi tieát enzim ra ngoøai teá baøo(enzim ngoïai baøo) ñeå phaân huûy caùc chaát töông öùng xung quanh vaø toång hôïp caùc vaät lieäu teá baøo nhaèm baûo veä loøai. ví duï: Amylaza phaân huûy tinh boät, Proteaza phaân huûy Protein, Xenlulaza phaân huûy xenlolo….    -Coù tôùi 40-90% caùc loøai vi khuaån dò döôõng coù khaû naêng tieát ra vitamin B1, B12 vaø caû chaát khaùng sinh. Khi söû duïng vi sinh laøm saïch moâi tröôøng ao nuoâi, phaûi söû duïng ñuùng phöông phaùp, ñuùng noàng ñoä vaø phaûi phoái hôïp caùc loaøi vôùi nhau nhö: Bacillus sp; Nitrosomonas; Pseudomonas; Enterobacter; Cellulomonas vaø Rhodo sp…. Môùi cho hieäu quaû toát(Boyd 1998). Theo Löông nhaát Phaåm 1998 “ Ñoái vôùi nöôùc thaûi vi sinh vaät deã daøng laøm saïch trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa chuùng. Quaù trình laøm saïch naøy theo ñuùng nguyeân lyù cuûa coâng ngheä leân men: leân men kò khí vaø len men hieáu khí. Ñieàu khaùc ôû ñaây laø caùc nhaân toá gaây leân men khoâng phaûi laø moät chuû thuaàn khieát maø laø moät quaàn theå., ñeå coù heä enzim thuyû phaân phong phuù phaân giaûi caùc chaát chuû yeáu trong moâi tröôøng chaát thaûi… Ñieàu quan trong laø chuùng ta coù bieän phaùp kyõ thuaät sao cho taäp ñoaøn vi khuaån hoaït ñoäng toái öu ñeå ruùt ngaén thôøi gian phaân huyû chaát thaûi Taát caû caùc vi sinh vaät ñeàu ñoàng hoaù ñöôïc muoái amon, vieäc söû duïng nguoàn nitô höõu cô, ureâ vaø caùc muoái amon ñeàu gaén lieàn vieäc taùch NH3 ra roài haáp thu vaøo teá baøo. Trong tröôøng hôïp duøng caùc muoái amon laøm nguoàn nitô cho vi sinh vaät söû duïng caùc goác axit ít hôn goác amon PHAÀM V DINH DÖÔÕNG VAØ MIEÃN DÒCH 1-Dinh döôõng laø yeáu toá quan troïng trong vieäc aûnh höôûng ñeán caùc ñaùp öùng mieãn dòch vaø söï ñeà khaùng beänh. + Chaát löôïng vaø soá löôïng thöùc aên. +Tíng saün coù cuûa döôõng chaát. + Caùc yeáu toá khaùng dinh döôõng. + Caùc chaát kích thích mieãn dòch. -Beänh hoaëc stress töông öùng vôùi söï phaù vôõ khaû naêng mieãn dòch - Söï can thieäp baèng dinh döôõng coù theå giuùp chuùng ta quaûn lyù beänh baèng vieäc aùp duïng caùc chieán löôïc veà dinh döôõng ñeå hoã trôï toái ña cho söï taêng tröôûng vaø chöùc naêng cuûa heä mieãn dòch. 2- Ñaùnh giaù caùc ñaùp öùng mieãn dòch. - Söï ñaùp öùng mieãn dòch raát phöùc taïp, vieäc do löôøng töøng ñaùp öùng rieâng reõ coù theå bò sai leäch. - Bieän phaùp toát nhaát ñeå ñaùng giaù caùc ñaùp öùng mieãn dòch toång hôïp laø gaây caûm nhieãm baèng maàm beänh coøn soáng, - Söï töông quan chaët cheõ giöõa söï ñieàu chænh vaø söï khaùng beänh khi mieãn dòch ñöôïc nhaän dieän roäng raõi, 3-Söï ñieàu chænh khaåu phaàn aên ñoái vôùi söï mieãn dòch vaø khaùng beänh. - Cung caáp moät soá döôõng chaát nhieàu hôn bình thöôøng. - Boå sung caùc chaát kích thích mieãn dòch. 4- Nhöõng döôõng chaát coù khaû naêng aûnh höôûng ñeán söï mieãn dòch vaø khaùng beänh cuûa caù, toâm. - Protein( caùc acid amin chuû yeáu laø Arginine - Chaát beùo( caùc acid beùo - Vitamin A - Vitamin - Vitamin - Saét - Selenium - Keõm 5-Söï boå sung caùc chaát khoâng coù giaù trò dinh döôõng vaøo thöùc aên. Caùc chaát kích thích mieãn dòch goàm β –glucan Nucleotides Chitin Peptidoglycan Liopolysaccharides Levamisole Prebiotics β –glucan laø chaát kích thích baïch caàu haït, baïch caàu ñôn nhaân to vaø ñaïi thöïc baøo cho cô theå, taïo khaùng theå, taêng söùc ñeà khaùng ñoái vôùi nhieãm beänh cuûa virus vaø vikhuaån vaø nhieàu hoaït ñoäng ñeå loaïi boû nhöõng teá baøo cheát vaø teá baøo ung thö. Khi ngaâm toâm vaøo trong nöôùc coù chöùa Macrogard coù taùc duïng kích thích saûn xuaát ra caùc phaân töû trong baïch caàu, taêng hoaït ñoäng trong saûn xuaát khaùng theå choáng laïi beänh,giaûm tyû leä cheát trong khi nuoâi. -Nucleotides: +Coù taùc duïng thay ñoåi caùv ñaùp öùng mieãn dòch khoâng ñaëc hieäu thöôøng khoâng oån ñònh, maëc duø cô cheá hoaït ñoäng tieàm naêng bao goàm: + Hoaït hoaù boå sung + Taêng cöôøng söï saûn xuaát Lysozyme + Hoaït hoaù caùc teá baøo ñaïi thöïc baøo + Taêng cöôøng söï hoaït ñoäng cuûa nhöõng teá baøo tieâu dieät töï nhieân. + Nucleotides ñöôïc toå hôïp baèng 2 caùch: Töø nhöõng tieàn chaát coù kích thöôùc nhoû; töø vieäc vaän duïng caùc saûn phaåm cuûa quaù trình phaân giaûi Nucleotides( nhöõng teá baøo mieãn dòch vaø teá baøo ruoät khoâng coù khaû naêng toång hôïp chuùng, vieäc boå sung nucleotides töø beân ngoaøi giuùp tieát kieän naêng löôïng ñeå toång hôïp chuùng) Prebiotics: Laø nhöõng chaát ñeán töø thöùc aên nhöng coù khaû naêng thay ñoåi moâi tröôøng trong ñöôøng ruoät theo höôùng thích hôïp cho vi khuaån coù lôïi vaø kích thích caùc ñaùp öùng mieãn dòch. + Fructooligosaccharide + Mannanoligosaccharide + Glactooligosaccharide 6-keát luaän. -Heä thoáng mieãn dòch cuûa caù, toâm khaù phöùc taïp vaø quan troïng trong vieäc duy trì söùc khoeû vaø khaùng beänh. - Vieäc ñieàu chænh khaåu phaàn aên theo höôùng naâng cao söùc khaùng beänh laø söï thay ñoåi ñaày höùa heïn cho vieäc söû duïng trò beänh vì noù reû tieàn vaø cho saûn phaåm an toaøn. - Caùc chaát kích thích mieãn dòch nhö nucleotides, β –glucan vaø prebiotics ñaõ ñöôïc chöùng minh laø caûi thieän toác ñoä taêng tröôûng, ñaùp öùng mieãn dòch vaø khaû naêng khaùng beänh cuûa moät loaùi thuyû saûn Moät soá vaán ñeà khaùc 1-ÑOÄ KIEÀM ( ALKALINTY) Toång ñoä kieàm trong nöôùc khi ño laø bieåu thi söï töông ñöông cuûa CaCO3. Toång soá caùc acid ño ñöôïc laø ñoä kieàm. Soá löôïng bao goàm carbonates, bicacbonates, hydroxides,sillicates, phosphates, ammonia, vaø caùc chaát höõu côkhaùc. Tuy nhieân soá löôïng chuû yeáu haàu nhö coù trong nöôùc goàm: HCO3- , CO32- chieám öu theá , ñoä kieàm coù theå chia ra - Bicacbonat kieàm [ HCO3- ] - Cacbonat kieàm [CO32- ] - Hydroxit kieàm [ OH- ] Ñoâ kieàm trong nöôùc coù söï bieán ñoäng lôùn, thaáp nhaát 5mg/l, cao nhaát leân tôùi 500 mg/l. Ñoä kieàm trong nöôùc laø phaûn aùnh coù chöùa CO3 cuûa ñaát, ñaù vaø trong buøn. Trong nöôùc töï nhieân ñoä kieàm khoaûng 40mg/l hay lôùn hôn, nöôùc coù ñoä kieàm cao goïi laø nöôùc cöùng, nöôùc coù ñoä kieàm thaáp goïi laø nöôùc meàm. Theo Moyle nöôùc cöùng cho naêng suaát nuoâi cao hôn nöôùc meàm. Trong nöôùc Caùc sinh vaät soáng oån ñònh trong nöôùc ôû phaïm vi ñoä kieàm raát roäng, nhu caàu khoâng roõ raøng, tuy nhieân veà sinh lyù hoïc va moâi tröôøng laø tích luõy söï coù lôïi khi haøm löôïng kieàm dö thöøa, laøm taêng hieäu quaû vaät nuoâi döôùi nöôùc. Söï coù lôïi cuûa ñoä kieàm laø: + Laø chaát ñeäm choáng laïi söï thay ñoåi cuûa pH + Taêng thöùc aên töï nhieân trong nöôùc + Giaûm khaû naêng gaây ñoäc cuûa kim loaïi naëng 2-HEÄ ÑEÄM CAÂN BAÈNG pH BÔÛI ÑOÄ KIEÀM Neáu CO2 taêng pH seõ giaûm. pH giaûm laø keát quûa taêng töø CO2 vaø quùa trình phaûn öùng cuûa H+ vôùi CO32- hay HCO3-. Trong nöôùc töï nhieân CO2 thoaùt ra trong quùa trình hoâ haáp, do sinh vaät thaûi ra vaø khuyeách taùn töø khoâng khí, soá CO2 khuyeách taùn töø khoâng khí vaøo nöôùc khoâng ñaùng keå. Söï di chuyeån CO2 taêng vaø giaûm laø nguyeân nhaân laøm pH thay ñoåi theo. HCO3- laø heä ñeäm choáng laïi söï thay ñoåi ñoät ngoät cuûa pH. Neáu [H+] taêng, H+ phaûn öùng vôùi HCO3 -, töø daïng CO2 vaø H2O, trong khi haèng soá K khoâng ñoåi pH chæ thay ñoåi nheï. Taêng [ OH- ] keát quûa chæ taïm thôøi laøm giaûm [H+] bôûi vì CO2 vaø H2O phaûn öùng maïnh hôn [H+], theo caùch ño haèng soá K khoâng ñoåi, ngaên caûn söï thay ñoåi pH theå hieän qua phöông trình sau. [ HCO3- ] PH = K1 + log [  CO2 ] [H+] [HCO3- ] = K1 = 10-6,35 [  CO2 ] Khi ño ñoä kieàm trong nöôùc söû duïng axít laøm chuaån ñoä. Thaønh phaàn cô baûn cuûa ñoä kieàm goàm: CO32-, HCO3- , OH- , SiO3, PO4, NH3 vaø caùc chaát höõu cô khaùc. Tuy nhieân haøm löôïng chuû yeáu coù trong nöôùc laø CO32-, HCO3- , OH- . Khi giaù trò pH > 4,5 coù chöùa HCO3-, ño maãu nöôùc seõ chuyeån töø töø sang maøu xanh vaøng chæ thò cuûa ño ñoä kieàm. Chaát kieàm trong ñaát carbonat laø hai daïng kieàm calcicarbonat ( CaCO3) vaø Dolomite [CaMg(CO3)2] laø thaønh phaàn chính cô baûn trong nöôùc. CaCo3 + CO2 + H2O  Ca2+ + 2HCO3- (1) CaMg(CO3)2 +2 CO2 +2H2O  Ca2+ + Mg2+ + 4HCO3- (2) ZEOLITE Zeolite laø daïng traàm tích trong töï nhieân, tìm Zeolite thaáy ôû nhieàu quoác gia, hoï khai thaùc söû duïng trong noâng nghieäp vaø coâng nghieäp. Zeolite trong töï nhieân laø thaønh phaàn Aluminosilicate coù trong ñaát seùt, coù ba thaønh phaàn chính taïo thaønh laø SiO44+ bao quanh Al3+ vaø thay theá moät vaøi Si4+ (Numpton 1984) .Caùc nöôùc Ñoâng Nam Chaâu Aù thöôøng söû duïng Zeolite trong nuoâi toâm nöôùc lôï, söû duïng khoaûng 200kg/ ha/ thaùng raûi treân beà maët ao. Muïc ñích laø ñeå loaïi boû H2S vaø CO2 baèng huùt baùm vaø giaûm NH4+ baéng caùch thay ñoåi ion döông, khi boùn Zeolite coøn coù muïc ñích giuùp taûo phaùt trieån (Chien 1992), nhöng caùc ñoøi hoûi ñoù trong khi söû duïng khoâng ñöôïc ñaùp öùng bôûi vì: Khi ñöa Zeolite vaøo nöôùc, caùc loã hoång seõ bò laáp ñaáy nöôùc ngay, khoâng coøn taùc duïng haáp thu khí daïng ga, Silic trong Zeolite khoâng hoøa tan trong nöôùc, seõ khoâng coù taùc duïng giuùp taûo phaùt trieån.Beân caïnh ñoù, trong ñaùy ao laø ñaát coù khoaùng Aluminosilicate khi taêng theâm moät ít Aluminosilicate trong Zeolite khoâng laøm taêng Silic coù lôïi . Söï thay ñoåi ion döông cuûa Zeolite laøm giaûm NH4+ trong nöôùc lôï bò ngaên caûn bôûi söï taäp trung noàng ñoä cao cuûa caùc ion caùc chaát khoaùng khaùc. Quan nieäm Zeolite khi söû duïng seõ giaûm NH4+ trong ao nuoâi laø khaù phoå bieán. Chuùng ta xem xeùt söï sai laàm cuûa luaän ñieåm naøy nhö sau: Trong nöôùc lôï neáu duøng Zeolite ñeå loaïi boû NH4+ thì nhu caàu caàn söû duïng cao hôn raát nhieàu. Theo Chiayvareesajjia vaø Boyd (1993) ôû ñoä maën 8%0 söû duïng Zeolite di chuyeån ñaït hieäu quaû 1,16 % nhö trong nöôùc caát hoaø tan ammonium thaønh muoái . Nhö vaäy caàn 95.776 kg Zeolite cho nhu caàu di chuyeån 1 mg NH4+ -N/L, trong ao nuoâi toâm 10.000 m3 taïi ñoä maën 8%0. Do ñoù vieäc söû duïng Zeolite ñeå laøm giaûm NH3­ trong ao nuoâi toâm nöôùc lôï laø khoâng coù trieån voïng. Zeolite coù theå söû duïng trong nuoâi caù kieång ôû caùc beå kính hay vaän chuyeån caù (Bower vaø trirner 1982, Piper vaø Smith 1983), khi söû duïng coù heä thoáng loïc tuaàn hoaøn thì Zeolite ôû daïng muoái, ñöôïc tuaàn hoaøn nhieàu laàn coù taùc duïng laøm giaûm NH4- N. H2S trong ao nuoâi Trong caùc ao nuoâi coù ñaùy buøn thöôøng coù tyû leä H2S saûn sinh ra nhieàu. Phaàn lôùn caùc saûn phaåm höõu cô luoân ñöôïc tích luõy xuoáng ñaùy ao vaø vi khuaån yeám khí hoaït ñoäng sinh ra H2S. H2S ñöôïc sinh ra nhieàu ñaët bieät caùc ao nuoâi vuøng nöôùc lôï vôùi ñieàu kieän (taäp trung cao caùc chaát höõu cô vaø SO42- vaø vi khuaån yeám khí) laø lyù töôûng ñeå saûn sinh ra H2S. söï saûn sinh ra H2S trong ao coù theå giaûm do vi khuaån hieáu khí vaø tuaàn hoaøn nöôùc, cuõng nhö vuøng yeám khí trong ñaùy ao nhoû nhaát. Khi thay ñoåi nöôùc cuõng laø laøm giaûm chaát höõu cô tích luõy döôùi ñaùy ao daãn tôùi giaûm H2S. Ñònh kyø thaùo ao vaø phôi ñaùy, buøn ñaùy ao ñöôïc oxy hoùa H2S coù trong buøn vaø thuùc ñaåy phaân huûy caùc chaát höõu cô. H2S cuõng ñöôïc tích luõy trong caùc ao nuoâi toâm nöôùc ngoït, nhöng trong thöïc teá duy trì ñuû oxy (giôùi haïn chaát höõu cô hieän coù trong ao, suïc khí tuaàn hoaøn vaø thay ñoåi nöôùc ) laø ñeà phoøng xuaát hieän H2S Ñoä ñoäc cuûa H2S H2S ngaên chaën oxy hoùa phospho, bôûi söï taéc ngheõn oxy hoùa, giaûm saéc toá a3 bôûi teá baøo oxy. Toøan boä söï öùc cheá naêng löôïng chuyeån hoùa cuûa teá baøo, gioáng nhö aûnh höôûng cuûa teá baøo maùu. H2S coù tính raát ñoäc bôûi vì noù laøm ngaên caûn khoâng xaåy ra ion hoùa. Ôû ñaâu coù hieän töôïng ion hoùa ôû ñoù H2S ñöôïc loaïi tröø. Bôûi vì moät phaàn cuûa toång soá Sunfide toàn taïi laø H2S taêng leân khi pH giaûm. Söï ñoäc cuûa H2S gioáng nhö axit trong moâi tröôøng. Khi bò aûnh höôûng gaây cheát do H2S, tyû leä gaây cheát taêng theo tyû leä khoâng thoâng thoaùng cuûa gioù, gioù thoåi maïnh seõ giaûm cheát ngay. Bôûi vì H2S aûnh höôûng tröïc tieáp tôùi söï chuyeån hoùa, ñoäc toá taêng leân khi oxy trong ao giaûm (Adelman vaø Smith 1970) Keát quaû ñoäc ñaõ ñöôïc thöû nghieäm treân caù mang xanh, chaéc chaén caùc loaøi caù khaùc cuõng töông töï (Smith vaø coäng söï 1976). Töø ñoù caàn phaûi xem xeùt noàng ñoä taäp trung cuûa H2S max laø 0.002mg/L laø nuoâi ñöôïc caù vaø caùc ñoäng vaät döôùi nöôùc khaùc. H2S cuõng coù tính ñoäc cao ñoái vôùi toâm nhöng soá lieäu ñoäc tính chöa ñöôïc cung caáp ñaày ñuû ñeå ñaùnh giaù giaûm tyû leä taêng tröôûng vaø nguyeân nhaân gaây cheát. Töø caùc trình baøy ôû treân caàn phaûi xem xeùt möùc ñoä H2S, vaán ñeà tieàm taøng cuûa heä thoáng nuoâi. Khi pH taêng söû duïng ñöôøng laøm giaûm pH theo nguyeân taéc sau. Ñöôøng coù coâng thöùc hoaù hoïc: C6 H12 O6 6CO2 + 6H2O [ HCO3- ] PH = k1 + log [  CO2 ] EDTA( Ethylene Diamine Tetraacstic Acid) Có công thúc hoá học Khi hoà tan trong nước, nó sẽ bao bọc các kim loại nặng, làm giản tính độc của kim loại đối với vi sinh vật và động vật sống trong nước