Sự hình thành đá chứa móng, bản chất sự hình thành nứt nẻ của đá chứa trong móng nứt nẻ ở bể Cửu Long

thaønh beå Cöûu Long vaø beå Nam Coân Sôn cuõng nhö caùc heä thoáng ñöùt gaõy ôû khu vöïc moû Baïch Hoå. Taùc giaû cho raèng söï hình thaønh caùc khoái nhoâ moùng keát tinh laø keát quaû cuûa söï dòch chuyeån caùc khoái cuûa lôùp voû Traùi ñaát theo beà maët thoaûi nghieâng cuûa caùc ñöùt gaõy luoáng choàng, taïo ra khoái bò ñoå nghieâng vaø xeáp theo daïng baäc theàm thaáp daàn veà Trung taâm beå. Pha bieán daïng D4: Baèng chöùng cuûa pha bieán daïng naøy laø caùc ñöùt gaõy phöông vó tuyeán (tröôït baèng phaûi), aù kinh tuyeán (tröôït baèng traùi) quan saùt ñöôïc khaù roõ taïi caùc ñieåm loä treân ñaát lieàn cuõng nhö treân baûn ñoà taàng moùng cuûa caû beå Cöûu Long. Caùc ñöùt gaõy phaùt sinh môùi hoaëc keá thöøa do löïc cuûa caùc pha bieán daïng D4 laø caùc ñöùt gaõy sau traàm tích, xaûy ra maïnh meõ trong thôøi gian ngaén neân doïc theo chuùng phaùt trieån maïnh meõ caùc ñôùi daäp vôõ ñoàng thôøi phaù huyû, dòch chuyeån caùc kieán truùc baùn ñòa haøo, baùn ñòa luyõ ñoàng traàm tích hình thaønh trong giai ñoaïn tröôùc. Döôùi taùc ñoäng cuûa D4 coù moät soá ñöùt gaõy coå phöông Ñoâng Baéc – Taây Nam caém veà phía Ñoâng Nam ñöôïc taùi hoaït ñoäng laïi vaø hình thaønh caùc ñöùt gaõy nghòch (ôû moû Baïch Hoå, Roàng, Raïng Ñoâng, v.v..) Pha bieán daïng D5: Theo taùc giaû P.H.Long (2004), ôû moät soá khu vöïc Baéc beå Cöûu Long nhö caáu taïo Sö Töû Ñen, Sö Töû Vaøng vaø Sö Töû Traéng cuõng coù daïng kieán truùc ñöùt gaõy, khe nöùt töông töï ñaù moùng cuûa heä taàng Nha Trang ôû vuøng Muõi Ñaù vaø Muõi Neù. Nhìn chung, ôû beå Cöûu Long pha bieán daïng D5 coù theå coù taùc ñoäng mang tính cuïc boä. Toùm laïi, pha bieán daïng D3 coù aûnh höôûng lôùn trong vieäc taïo baùn ñòa haøo, baùn ñòa luyõ vaø ñöùt gaõy phöông Ñoâng Baéc – Taây Nam ñoàng traàm tích kieåu listric ôû beå Cöûu Long, coøn pha bieán daïng D4 ñoùng vai troø ñaëc bieät quan troïng trong thôøi kyø Oligoxen muoän vôùi vieäc hình thaønh caùc heä thoáng ñöùt gaõy sau traàm tích coù söï dòch chuyeån ngang vaø caùc ñöùt gaõy nghòch. Ñaây laø pha kieán taïo quan troïng quyeát ñònh khaû naêng thaám chöùa cuûa haàu heát khoái nhoâ moùng ôû beå Cöûu Long. II.2. Nöùt neû lieân quan ñeán ñöùt gaõy kieán taïo: Caùc nöùt neû hình thaønh cuøng caùc ñöùt gaõy kieán taïo ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc hình thaønh ñaù chöùa moùng. Döôùi taùc ñoäng cuûa tröôøng öùng suaát, caùc khoái ñaù moùng bò dòch chuyeån doïc theo caùc maët ñöùt gaõy. Höôùng vaø bieân ñoä dòch chuyeån cuûa ñöùt gaõy phuï thuoäc vaøo höôùng vaø cöôøng ñoä tröôøng öùng suaát taïo ra caùc heä thoáng ñöùt gaõy dòch chuyeån thaúng ñöùng (thuaän, nghòch), ngang (tröôït baèng) hay hoãn hôïp (vaën xoaén). Quaù trình dòch chuyeån cuûa caùc khoái seõ taïo ra ñôùi phaù huyû kieán taïo cuõng nhö raát nhieàu nöùt neû doïc theo ñöùt gaõy chính. Tuy nhieân, caùc moâ taû môùi chuû yeáu taäp trung vaøo caùc nöùt neû lôùn maø chöa chuù yù ñeán caùc vi nöùt neû ñi keøm cuõng nhö ñaùnh giaù vai troø thaám chöùa cuûa töøng daïng nöùt neû. II.3. Caùc quaù trình phong hoùa: Phong hoaù xuaát hieän khi khoái moùng nhoâ leân maët ñaát vaø chòu caùc taùc ñoäng cuûa caùc hoaït ñoäng beà maët, quaù trình naøy keùo daøi ñeán gaàn keát thuùc Oligoxen muoän. Sau moät thôøi gian daøi phôi loä (ít nhaát 30 trieäu naêm), ñaù moùng bò baøo moøn vaø bieán ñoåi moät caùch maïnh meõ do caùc taùc nhaân vaät lyù, hoaù hoïc vaø coù theå caû sinh hoïc. Toác ñoä phong hoaù caùc ñaù moùng nhìn chung phuï thuoäc vaøo ñoä beàn vöõng cuûa caùc khoaùng vaät coù trong ñaù vaø tuaân theo thöù töï bieán ñoåi cuûa Bowen. Caùc bieán ñoåi vaät lyù xaûy ra nhìn chung khaù maïnh meõ doïc theo caùc ñöùt gaõy, caùc nöùt neû vaø caùc ñôùi phaù huyû kieán taïo cuõng nhö beà maët khoái moùng do söï thay ñoåi nhieät ñoä theo chu kyø ngaøy ñeâm hoaëc haøng naêm taïo caùc nöùt neû do nhieät. Caùc quaù trình cô hoïc laøm ñaù bò nöùt vôõ vaø taùi phaân boá caùc maûnh vuïn ñaát ñaù, döôùi taùc ñoäng cuûa nöôùc maët caùc phaûn öùng hoaù hoïc xaûy ra maïnh hôn laøm cho thaønh phaàn ñaù thay ñoåi ñaùng keå. Thoâng thöôøng möùc ñoä bieán ñoåi hoaù hoïc xaûy ra treân beà maët caùc nöùt neû laø maïnh nhaát do dieän tích tieáp xuùc beà maët lôùn. Caùc khoaùng vaät khoâng beàn vöõng nhö feldspar, caùc khoaùng vaät maøu (biotit, hocblend, v.v..), zeolit laø nhöõng khoaùng vaät deã bò bieán ñoåi vaø bò hoaø tan taïo ra caùc hang hoác hoaëc môû roäng caùc nöùt neû coù saün. ÔÛ caùc ñôùi nöùt neû trong moùng coù theå quan saùt thaáy caùc khoaùng vaät bò hoaø tan töøng phaàn hay hoaøn toaøn hoaëc bò thay theá bôûi seùt chlorit vaø kaolinit laø loaïi seùt hình thaønh trong quaù trình röûa luõa cuûa nöôùc beà maët. Caùc khoaùng vaät seùt naøy coù maët trong haàu heát caùc maãu ñaù ôû phaàn treân cuûa moùng, chuùng bao phuû caùc tinh theå feldspar vaø caùc khoaùng vaät khaùc hoaëc laáp ñaày caùc nöùt neû. Khoaùng vaät thöù sinh, saûn phaåm cuûa quaù trình oxy hoaù cuõng xuaát hieän ôû moät soá maãu döôùi daïng laáp ñaày caùc nöùt neû. Saûn phaåm cuûa quaù trình phong hoaù moät phaàn laéng ñoïng taïi choã, moät phaàn dòch chuyeån vaøo caùc nöùt neû vaø hang hoác coù tröôùc, vaø moät phaàn khaùc lôùn hôn bò vaän chuyeån ñi xa. II.4. Quaù trình nhieät dòch: Doøng löu chuyeån nhieät dòch laø moät yeáu toá quan troïng khoáng cheá söï bieán ñoåi caùc tính chaát cuûa ñaù moùng. Dung dòch nhieät dòch ñöôïc hình thaønh töø khoái magma noùng chaûy, nöôùc tuaàn hoaøn beà maët hoaëc taùch ra töø caùc ñaù traàm tích vaây quanh. Nhìn chung, doøng löu chuyeån nhieät dòch phuï thuoäc vaøo möùc ñoä hoaït ñoäng kieán taïo vaø hoaït ñoäng chuû yeáu theo cô cheá tuaàn hoaøn, do vaäy, toác ñoä vaø khaû naêng vaän chuyeån cuûa doøng löu theå khoâng lôùn nhö doøng chaûy coù söï cheânh ñoä cao. Ñöùt gaõy, nöùt neû vaø caùc ñôùi phaù huyû kieán taïo laø nhöõng keânh daãn thuaän lôïi cho söï löu thoâng cuûa dung dòch nhieät dòch. Möùc ñoä bieán ñoåi vaø aûnh höôûng cuûa quaù trình nhieät dòch ñoái vôùi moùng khoâng chæ phuï thuoäc möùc ñoä nöùt neû maø coøn phuï thuoäc ñaùng keå vaøo thaønh phaàn cuûa ñaù moùng. Dung dòch nhieät dòch coù xu höôùng hoaø tan caùc khoaùng vaät khoâng beàn vöõng vaø sinh thaønh nhöõng khoaùng vaät thöù sinh hay coù theå thay theá daàn daàn caùc khoaùng vaät naøy cho tôùi khi laáp ñaày caùc hang hoác vaø loã roãng nöùt neû. Caùc khoaùng vaät nhieät dòch ñöôïc hình thaønh trong daûi nhieät ñoä raát roäng töø 200C tôùi hôn 5000C. Caùc khoaùng vaät nhieät dòch thöù sinh bao goàm zeolit (laumontit, analcim, mordenit), canxit, thaïch anh, kaolinit, chlorit, albit, epidot, vaø pyrite, trong ñoù zeolit laø khoaùng vaät raát phoå bieán vaø quan troïng nhaát. Moät soá khoaùng vaät sulfid kim loaïi keõm, ñoàng, baïc cuõng xuaát hieän phaân taùn trong caùc nöùt neû vaø loã roãng caùc khoaùng vaät naøy ñöôïc hình thaønh ôû nhieät ñoä raát cao (>2000C). Zeolites thöù sinh, canxit, thaïch anh, v.v.. ñöôïc hình thaønh ôû nhieät ñoä thaáp hôn (mordenit <500C) tôùi trung bình (laumontit vaø analcim 100 – 2000C). Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi caùc soá lieäu coå nhieät (180 – 1950C) ño ñöôïc trong caùc maãu traàm tích Oligoxen. Hoaït ñoäng nhieät dòch ôû thôøi kyø ñaàu quaù trình nhieät dòch lieân quan chuû yeáu tôùi nhöõng hoaït ñoäng xaâm nhaäp, caùc khoaùng vaät nhieät dòch hình thaønh haàu heát ôû nhieät ñoä cao nhö analcim, laumontit vaø caùc sulfid kim loaïi thieác, ñoàng, v.v.. Quaù trình nhieät dòch ôû thôøi kyø sau xaûy ra trong heä thoáng kín khi moùng bò taàng chaén seùt (taäp D) phuû trong thôøi gian ngaén vaø caùc loã roãng trong moùng ñöôïc baõo hoaø nöôùc. Quaù trình suït luùn laøm cho nhieàu ñöùt gaõy taùi hoaït ñoäng vaø chuùng ñoùng vai troø nhö nhöõng keânh daãn nhieät töø döôùi saâu laøm cho caùc phaûn öùng hoaù hoïc xaûy ra heát söùc maïnh meõ hình thaønh caùc khoaùng vaät thuyû nhieät ñaëc bieät laø caùc khoaùng vaät zeolit, laáp ñaàøy vaøo caùc loã roãng. Hình 7: Phaân loaïi ñaù magma granitoid moät soá gieáng khoan beå Cöûu Long (theo Streckeisen, 1976) CHÖÔNG II ÑAËC TÍNH THAÁM CHÖÙA CUÛA ÑAÙ MOÙNG I. ÑAËC TÍNH KHOÂNG GIAN ROÃNG (Hình 8 vaø 9) Keát quaû phaân tích cho thaáy ñaëc tính thaïch vaät lyù cuûa ñaù moùng vuøng nghieân cöùu thay ñoåi trong moät phaïm vi raát lôùn caû theo khoâng gian laãn thôøi gian. Nhöõng ñaù ñaõ bò bieán ñoåi maïnh, maät ñoä ñaù chæ vaøo khoaûng töø 2,482 g/cm3 . Giaù trò trung bình cuûa ñoä roãng chung vaøo khoaûng 4 – 6%, ñoâi khi ñaït tôùi 9 – 12% trong nhöõng ñaù bieán ñoåi maïnh. Ñoä thaám cuûa ñaù thay ñoåi töø vaøi mD ñeán vaøi traêm mD (Hình 2). Hai kieåu khoâng gian roãng chính thöôøng gaëp trong caùc ñaù moùng laø loã roãng daïng khe nöùt/vi khe nöùt vaø loã roãng daïng hang hoác/vi hang hoác. Trong moãi khu vöïc, tuyø thuoäc ñaù moùng ñaõ bò taùc ñoäng aûnh höôûng chuû yeáu bôûi nhöõng quaù trình bieán ñoåi naøo maø moät trong hai kieåu loã roãng treân chieám öu theá. ÔÛ phaàn treân cuøng trong ñôùi ñaù moùng phong hoaù, ñoä roãng khe nöùt giaûm ñi ñaùng keå, trong khi loã roãng beân trong tinh theå vaø hang hoác do hoaø tan, röõa ruõa laïi thöôøng coù maët. Tuy nhieân, nhö ñaõ noùi ôû treân phaàn lôùn ñaù moùng ôû khu vöïc nghieân cöùu ñaõ chòu taùc ñoäng cuûa nhieàu quaù trình bieán ñoåi, chính vì vaäy kieåu khoâng gian roãng cuûa ñaù moùng thöôøng laø loaïi toång hôïp cuûa caùc loã roãng khe nöùt/vi khe nöùt, hang hoác/vi hang hoác vaø loã roãng beân trong tinh theå. II. ÑOÄ ROÃNG KHE NÖÙT VAØ VI KHE NÖÙT Ñoä roãng khe nöùt vaø vi khe nöùt thay ñoåi trong moät phaïm vi lôùn caû theo chieàu saâu vaø theo töøng khu vöïc. Giaù trò loã roãng khe nöùt thay ñoåi töø 0% ñeán 7,3% (Baûng 1). Kích thöôùc khe nöùt hôû quan saùt ñöôïc treân maãu loõi ña phaàn coù chieàu daøi 5 – 10 cm vaø chieàu roäng töø 0,5 – 1,5 mm. Nhöõng vi khe nöùt chæ quan saùt ñöôïc döôùi kính hieån vi vôùi chieàu daøi 5 – 15mm vaø chieàu roäng thöôøng gaëp khoaûng 0,05 – 0,2mm, ñoâi khi coù theå toàn taïi caùc khe nöùt kieán taïo vôùi kích thuôùc kieán taïo vôùi kích thöôùc tôùi vaøi cm (BH – 94: 4228 – 4230m, BH – 416: 3600 – 3610m,.v.v..). Caùc khe nöùt ña phaàn coù daïng cong, phaân nhaùnh khoâng lieân tuïc hoaëc phaân nhaùnh raát phöùc taïp, maãu caøng coù maät ñoä khe nöùt cao thì söï phaân nhaùnh caøng phöùc taïp, khi ñoù caùc khe nöùt thöôøng caét nhau hoaëc chuùng ñöôïc noái thoâng vôùi caùc loã roãng hang hoác/vi hang hoác. Chính nhôø caùc khe nöùt ñöôïc noái thoâng nhö vaäy maø ñaõ laøm cho tính chaát chöùa vaø ñaëc bieät laø tính chaát thaám cuûa ñaù moùng toát leân raát nhieàu. Caùc loã roãng khe nöùt tuy chieám soá löôïng thaáp nhöng laïi ñoùng vai troø quyeát ñònh ñeán tính chaát thaám cuûa ñaù moùng. Maät ñoä phaân boá cuûa khe nöùt/vi khe nöùt nhìn chung laø khoâng ñoàng ñeàu. ÔÛ nhöõng ñaù bò bieán ñoåi yeáu, maät ñoä khe nöùt raát thaáp khoaûng 0 – 2 khe nöùt (vi khe nöùt)/cm2 , trong khi vôùi caùc ñaù bò phaù huyû vaø nöùt neû maïnh coù theå quan saùt ñöôïc tôùi 20 – 25 khe nöùt (vi khe nöùt)/cm2 (BH – 2: 3232 – 3235m, Ruby – 1: 2750m,.v.v...). III. ÑOÄ ROÃNG HANG HOÁC VAØ VI HANG HOÁC Ñoä roãng hang hoác vaø vi hang hoác chieám vai troø chính trong colector cuûa ñaù moùng, tuy nhieân tyû leä cuûa chuùng dao ñoäng trong moät phaïm vi lôùn tuyø thuoäc vaøo ñaù moùng bò bieán ñoåi bôûi caùc quaù trình hoaït ñoäng thuyû nhieät vaø phong hoaù ôû möùc ñoä naøo. Giaù trò loã roãng hang hoác dao ñoäng töø 0 – 5% ñeán 8% ñoâi khi tôùi 10%. Loã roãng hang hoác coù kích thöôùc thöôøng 1mm (caù bieät tôùi 2-7mm) thöôøng chæ gaëp nhieàu trong nhöõng khu vöïc ñaù bò nöùt neû vaø bieán ñoåi maïnh. IV. ÑAËC TÍNH BIEÁN ÑOÅI ÑOÄ ROÃNG, ÑOÄ THAÁM Ñaëc tính thaám chöùa cuûa ñaù moùng taïi 1 soá moû bieán ñoåi trong moät phaïm vi raát roäng vaø heát söùc phöùc taïp. Noù phuï thuoäc raát chaët cheõ vaøo möùc ñoä bieán ñoåi, phaù huûy vaø caø naùt cuûa ñaù. Hieän töôïng khaù phoå bieán trong maët caét ñaù moùng laø coù söï xen keõ giöõa caùc ñôùi coù tính chaát thaám chöùa toát vôùi caùc ñôùi ñaù ñaëc sít khoâng hoaëc thaám chöùa raát keùm. Söï xen keõ naøy nhieàu khi laëp ñi laëp laïi nhieàu laàn trong moät khoaûng ñoä saâu khoâng lôùn cuûa ngay cuøng 1 gieáng khoan. ÔÛ nhöõng khu vöïc ñaù bò bieán ñoåi maïnh hoaëc xung quanh caùc ñôùi ñöùt gaõy phaù huyû lôùn, ñoä roãng vaø thaám cuûa ñaù cao hôn haún so vôùi caùc nôi khaùc. Xu theá chung laø tính chaát roãng thaám cuûa ñaù giaûm theo chieàu saâu. Taïi moû Baïch Hoå, caùc ñôùi ñaù coù tính chaát thaám chöùa cao thöôøng chæ taäp trung nhieàu trong khoaûng ñoä saâu 100 – 250m ñaàu tieân keå töø beà maët moùng (phaàn lôùn rôi vaøo ñoä saâu töø 3100m ñeán 3900m). Tuy nhieân trong khoaûng ñoä saâu naøy cuõng vaãn coù söï xen keõ giöõa caùc lôùp ñaù thaám vaø chöùa toát vaø caùc lôùp ñaù ñaëc sít khoâng coù khaû naêng thaám chöùa. Nhìn chung ôû ñoä saâu lôùn hôn 4500m, ña phaàn ñaù moùng ít bò hoaëc khoâng bò bieán ñoåi vaø ñoä roãng cuõng nhö ñoä thaám cuûa ñaù laø raát nhoû hoaëc gaàn nhö baèng 0. Maëc daàu khoái löôïng caùc ñaù moùng bò bieán ñoåi maïnh coù chöùa daàu (giôùi haïn trong nhöõng ñaù coù ñoä roãng trung bình 5,9% vaø ñoä thaám töø 1 ñeán vaøi mD) chæ chieám khoaûng 20% toång maët caét cuûa ñaù moùng ñaõ khoan qua, nhöng thöïc teá noù laïi chieám tôùi 85% tröõ löôïng cuûa caùc thaân daàu trong ñaù moùng ôû moû Baïch Hoå. Moät ñieåm caàn löu yù laø ôû nhöõng khoaûng ñoä saâu coù maët vôùi tyû leä cao cuûa khoaùng vaät zeolit vaø canxit thöù sinh, thì nôi ñoù löu löôïng cuûa doøng daàu bò giaûm ñi ñaùng keå. Nhöõng khoaùng vaät keå treân chaúng nhöõng ñaõ laøm giaûm tính chaát thaám chöùa cuûa ñaù maø chuùng coøn raát deã bò taùc duïng hoaø tan vaø keát tuûa khi trong khai thaùc ta söû duïng caùc dung dòch hoaù phaåm mang tính axit. Ñaây cuõng laø ñieàu caàn phaûi ñaëc bieät löu yù trong quaù trình khai thaùc vaø ñaët vò trí caùc gieáng khoan bôm eùp trong ñaù moùng taïi khu vöïc moû Baïch Hoå cuõng nhö moät soá khu vöïc khaùc taïi beå Cöûu Long. Hình 8: Granit – Maãu vuïn gieáng khoan 15.1-SD-4X. Ñoä saâu 3886,3m. Loã roãng naèm giöõa caùc haït thaïch anh, octocla vaø plagiocla. Hình 9: Moâ hình caáu truùc khoâng gian roãng ñaëc tröng cuûa ñaù moùng Granit nöùt neû moû Baïch Hoå CHÖÔNG III PHAÂN LOAÏI KHOÂNG GIAN ROÃNG (NÖÙT NEÛ – HANG HOÁC) Laø keát quaû taùc ñoäng cuûa caùc quaù trình co neùn nhieät khoái magma, chuyeån ñoäng kieán taïo, hoaït ñoäng thuyû nhieät vaø phong hoaù neân caáu truùc khoâng gian roãng cuûa ñaù moùng granitoid nöùt neû coù möùc baát ñoàng nhaát cao, vì theá tính thaám chöùa vaø löu löôïng hydrocacbon cuõng dao ñoäng lôùn giöõa caùc ñôùi vaø gieáng trong moät khu moû. Khoâng gian roãng cuûa ñaù moùng ôû moät soá moû coù caùc daïng: I. NÖÙT NEÛ – HANG HOÁC LÔÙN Taïo ñoä roãng macro coù ñoä môû khe nöùt treân 80 – 100 micromeùt, phoå bieán 0,3mm ñeán 2 - 3cm, vaø caùc hoác coù ñöôøng kính töø 1 - 2mm ñeán 15 - 20mm, ñöôïc gaëp trong caùc maãu loõi ñaù moùng Baïch Hoå, Raïng Ñoâng, Ruby chieám khoaûng 3,5 – 4% dieän tích maãu ñaù. Caùc heä thoáng nöùt neû moùng moû Baïch Hoå thöôøng coù goùc doác lôùn 50 – 900. Trong maãu loõi thu ñöôïc, caùc nöùt neû coù goùc nghieâng trung bình (45 – 700) tôùi raát doác (80 - 900), ñoä môû töø nhoû hôn 0,5mm tôùi 3cm vôùi caùc hang hoác ñi keøm. Khoaûng 30% caùc nöùt neû coù bieân ñoä môû 0,2 – 1,0cm. Daáu hieäu caùc nöùt neû do kieán taïo coøn coù theå quan saùt raát roõ treân caû maãu laùt moûng, treân laùt moûng caùc khe nöùt thöôøng coù chieàu daøi töø 0,1 – 0,3mm vôùi ñoä môû 0,01 – 0,1mm. Caùc khe nöùt cöïc lôùn ñoàng sinh cuøng ñöùt gaõy hoaëc hình thaønh trong caùc ñôùi daäp vôõ thöôøng bò laáp ñaày bôûi caùc maïch bazan, andesit treû, tuoåi Oligoxen muoän – Mioxen sôùm. Nhöõng dykes naøy ñöôïc duøng ñònh chuaån phöông cuûa heä thoáng caùc khe nöùt taùch, raát coù yù nghóa trong tìm kieám daàu trong moùng nöùt neû. Heä nöùt neû thöôøng taïo thaønh nhöõng ñôùi ñan xen, roäng töø vaøi meùt ñeán vaøi chuïc meùt. Caùc khe nöùt thöôøng coù daïng phaân nhaùnh, lieân thoâng caùc loã roãng hang hoác. Ñoä roãng hang hoác (vi hang hoác) chieám tyû phaàn lôùn trong khoâng gian roãng cuûa ñaù moùng nöùt neû – hang hoác, tuy nhieân giaù trò naøy dao ñoäng lôùn phuï thuoäc vaøo möùc ñoä bieán ñoåi thöù sinh vaø ñoä phong hoaù. Ñöôøng kính loã roãng hang hoác trung bình 0,3 – 0,65mm, thöôøng döôùi 1,0mm; ôû nhöõng ñôùi bò phaù huyû maïnh coù khi ñeán 2 – 7mm. Tuy chieám dieän tích khoâng lôùn, nhöng loã roãng khe nöùt - hang hoác lôùn coù vai troø quyeát ñònh ñeán tính thaám chöùa, vôùi treân 80% tröõ löôïng daàu taïi caùc moû hieän ñang khai thaùc taïi beå Cöûu Long. Giaù trò ñoä roãng nöùt neû – hang hoác ñöôïc xaùc ñònh khoaûng 0,5 – 1,5%, nhöng ñoä thaám leân ñeán 20Darcy, vôùi ñaëc tính thaám thuyû ñoäng hoïc. Roõ raøng caùc nöùt neû, hang hoác lôùn laø khoâng gian chöùa quan troïng ôû ñaù moùng. II. VI NÖÙT NEÛ – VI HOÁC VAØ MATRIX Beà daøy ñôùi vi nöùt neû (cho töøng beân cuûa nöùt neû chính) bieán ñoåi trong phaïm vi khaù roäng vôùi giaù trò trung bình khoaûng 2,5cm, vi nöùt neû naèm caän caùc nöùt neû lôùn vaø beân trong caùc khoái ñaù giöõa caùc ñôùi ñöùt gaõy, chieám tyû phaàn chuû yeáu khoâng gian roãng cuûa heä nöùt neû vaø taïo ñoä roãng micro coù kích thöôùc < 0,1mm. Treân laùt moûng, caùc vi khe nöùt coù chieàu roäng phoå bieán (ñoä môû) 0,01 – 0,1mm vaø chieàu daøi 0,1 – 2,25mmm ñoâi khi ñeán 7 – 15mm, coøn ñöôøng kính caùc vi hoác trung bình 0,3 – 0,65mm , thöôøng döôùi 0,1mm. Giaù trò ñoä roãng ñaù moùng ôû ñôùi vi nöùt neû ñöôïc tính coù nôi ñeán 10 – 12%, trung bình 3 – 4%, nhöng ñoä thaám pha chæ 1 – 5mD, phuï thuoäc vaøo tính dính öôùt vaø mao daãn cuûa ñaù chöùa nöùt neû. Ñoä roãng khe nöùt vaø vi khe nöùt thay ñoåi lôùn theo chieàu saâu vaø khu vöïc töø 0 – 7,3%. Maät ñoä phaân boá khe nöùt/vi khe nöùt cuõng khoâng ñeàu, ôû nhöõng nôi ñaù ít bò bieán ñoåi thöù sinh thì maät ñoä khe nöùt thaáp 0 – 2 khe nöùt/cm2 coøn ôû nhöõng nôi bò phaù huyû maïnh thì maät ñoä khe nöùt leân ñeán 20 – 25 khe nöùt/cm2 coù khi 100 –b 150 khe nöùt/m, ñaëc bieät ôû nôi giao caét caùc ñöùt gaõy. Maät ñoä nöùt neû coù xu theá giaûm coøn 30 – 35 nöùt neû/m ôû 1,5m caùch ñöùt gaõy. Theo soá lieäu FMI vaø FMS, maät ñoä khe nöùt doïc theo thaân gieáng bieán ñoåi töø 175 khe nöùt/100m ôû phaàn ñænh vaø giaûm coøn 55 – 65 khe nöùt/100m ôû chieàu saâu khoaûng 1000m döôùi noùc thaân daàu. Trong caùc ñôùi vi nöùt neû, do coù ñoä thaám raát nhoû neân duø vôùi giaù trò toái ña gradien cheânh aùp cuûa doøng nöôùc bôm eùp coù theå taïo ra (3at/m) vaãn laø raát nhoû khoâng theå vöôït troäi aùp suaát mao daãn cuûa caùc vi nöùt neû ñeåû töï ngaám vaøo vaø ñaåy daàu ra töø caùc khoâng gian vi nöùt neû naøy. Yeáu toá quyeát ñònh möùc ñoä tham gia cuûa caùc ñôùi vi nöùt neû vaøo quaù trình cho doøng hoaëc ñaåy daàu baèng bôm eùp nöôùc, taêng khaû naêng thu hoài laø taùc ñoäng thaám mao daãn trong caùc vi loã roãng vaø tính dính öôùt cuûa beà maët khoâng gian roãng. CHÖÔNG IV BAÛN CHAÁT SÖÏ HÌNH THAØNH NÖÙT NEÛ TRONG ÑAÙ MOÙNG Ñoái vôùi taàng chöùa moùng, hai yeáu toá quan troïng nhaát taùc ñoäng tôùi khaû naêng nöùt neû vaø daäp vôõ cuûa chuùng laø kieán taïo (löïc neùn eùp, naâng cao) vaø baûn chaát ñaù moùng. Coù theå toång keát thaønh quy luaät sau: Ñaù caøng gioøn thì khaû naêng daäp vôõ caøng lôùn vaø ngöôïc laïi. Hoaït ñoäng kieán taïo neùn eùp caøng maïnh, moùng caøng naâng cao, khaû naêng daäp vôõ caøng taêng. Quaù trình phong hoaù coù theå ñoùng goùp moät phaàn trong vieäc hình thaønh ñôùi nöùt neû, tuy nhieân ôû nhieàu tröôøng hôïp noù thöôøng coù vai troø tieâu cöïc ñoái vôùi taàng chöùa. Tuøy möùc ñoä phong hoùa, granit coù theå bò nhieân owr nhieàu tröôøn g hooùng goùp moät phaàn trong vieäc hình thaønh ñôùi nöùt neû, tuy nhieân owr nhieàu tröôøn g hom dcaolinit hoaù moät phaàn hoaëc toaøn phaàn nhö khu vöïc Traïi Maùt (Ñaø Laït). ÔÛ caùc gieáng khoan, phaàn noùc moùng thöôøng gaëp hieän töôïng naøy keøm khaû naêng chöùa keùm. Ngoaøi ra coøn moät soá yeáu toá taùc ñoäng tôùi khaû naêng nöùt neû vaø daäp vôõ cuûa ñaù moùng nhö: taùc duïng cuûa löïc öùng suaát keùo, quaù trình co giaûm theå tích khi magma ñoâng cöùng, quùa trình bieán ñoåi do caùc hoaït ñoäng thuûy nhieät… I. QUAÙ TRÌNH NEÙN EÙP (CAÙC ÖÙNG SUAÁT) Khaùc vôùi caùc ñaù traàm tích luïc nguyeân vaø traàm tích cacbonat, caùc ñaù magma phaûi traûi qua 2 pha, pha deûo töông öùng vôùi giai ñoaïn ñaàu vaø pha raén, giai ñoaïn cuoái cuûa thaønh taïo khoái xaâm nhaäp. ÔÛ nhöõng giai ñoaïn cuoái cuûa pha deûo, trong khoái xaâm nhaäp do toàn taïi nhieàu thaønh phaàn nheï, xaûy ra caùc quaù trình phöùc taïp nhö phaù huûy tieán trình lieân tuïc cuûa söï hình thaønh tinh theå, hieän töôïng xaûy ra ngöôïc vôùi caùc thaønh phaàn keát tinh sôùm, taäp hôïp caùc oxit môùi .v.v. daãn tôùi vieäc taïo ra theå xaâm nhaäp ña thaønh phaàn coù caáu truùc phöùc taïp vôùi caùc loã roãng vaø caùc giaûi vi khe nöùt giöõa vaø trong tinh theå hay caùc "dò theå" chöùa ñaày dung dòch kieàm hay dioxit cacbon thu nhaän ñöôïc töø moâi tröôøng vaø chuùng thöôøng coù tính axit. Khi chuyeån qua pha raén, khoái xaâm nhaäp chòu caùc quaù trình neùn eùp khaùc nhau. Ñeå xuaát hieän caùc bieán daïng, caàn taïo ra öùng suaát, öùng löïc naøy coù theå daãn tôùi thay ñoåi vò trí nguyeân töû. Dòch chuyeån nguyeân töû töø 1 traïng thaùi caân baèng naøy sang traïng thaùi khaùc, hoaëc dòch chuyeån trong tinh theå xaûy ra do caùc dòch chuyeån bieán vò. Bieán vò laø caùc phaù huyû xaûy ra trong phaïm vi caùc nguyeân töû cuûa maïng löôùi tinh theå. Caùc bieán vò tích tuï tröôùc caùc chöôùng ngaïi hay caùc dò theå, hình thaønh caùc vi nöùt neû. Caùc öùng suaát chính xaûy ra trong quaù trình phaùt trieån trong khoái batolit bao goàm: öùng suaát thaúng ñöùng hay neùn ñòa tónh σp vaø öùng suaát ngang hay neùn eùp kieán taïo σxx: σp = γp.g.h σxx = γp.g.h + Δσxx = σp + Δσxx Trong ñoù: γp – Maät ñoä ñaù phía treân g – Gia toác troïng tröôøng h – Ñoä saâu Ñeå xuaát hieän bieán daïng, caàn vöôït qua giaù trò öùng suaát caét τ. Giaù trò naøy ñöôïc vieát döôùi daïng: ׀τ׀ = fs.σp Trong ñoù: fs – Heä soá ma saùt nghæ Vôùi öùng suaát phaùp tuyeán tôùi 100Mpa, vôùi ñaù magma theo soá lieäu thí nghieäm fs = 0,85. Vì caùc loã hoång khuyeát taät chöùa ñaày chaát loûng (nöôùc), chaát loûng naøy gaây ra aùp suaát treân thaønh loã hoång- aùp suaát loã hoång pw, do ñoù, ñeå tính aùp suaát treân thaønh loã hoång caàn döïa vaøo khaùi nieäm öùng suaát (neùn eùp) hieäu duïng: σe = σp – nPw Trong ñoù: n – Heä soá dôõ taûi, heä soá naøy laø phaàn aùp suaát væa khi xaùc ñònh bieán daïng. Nhö vaäy ta coù: ׀τ׀ = fs.σp = fs.(σe – nPw) Trong heä thoáng thuyû ñoäng löïc hôû, Pw baèng aùp suaát thuyû tónh coøn nöùt neû bieán ñoåi töø 0 deán 1. Vì maät ñoä chaát loûng nhoû hôn nhieàu so vôùi maät ñoä phía treân neân aùp suaát thuûy tónh thöôøng coù giaù trò 35 – 50% aùp suaát ñòa tónh. Nhöng trong ñaù magma, chaát loûng chöùa trong caùc khoaûng troáng khuyeát taät ôû trong caùc loã hoång kheùp kín, vì vaäy aùp suaát Pw coù theå caân baèng vôùi öùng suaát vaø nhieät ñoäâ khoâng lôùn, öùng suaát caét giaûm theo phöông trình ׀τ׀ = fs.σp = fs.(σe – nPw) xuaát hieän caùc öùng suaát taïo ra caùc nöùt neû ñaù, vôùi söï hình thaønh caùc vi nöùt neû, töùc laø xaûy ra hieän töôïng phaù huyû thuyû löïc ñaù vaø giaûi phoùng nöôùc (khöû nöôùc). Roõ raøng laø, vôùi quaù trình naøy, phöông trình σe = σp – nPw seõ ñaëc tröng öùng suaát thuyû ñoäng hoïc cuûa ñaù σhd. σhd = σp – n’Pw Trong ñoù: n’ – cuõng laø heä soá dôõ taûi, song noù tieáp nhaän giaù trò >>1. Quaù trình khöû nöôùc xaûy ra ôû möùc ñoä vi moâ (maát caùc nhoùm hydroxin, nöôùc tinh theå) vaø vó moâ (maát nöôùc ôû caùc khe giöõa caùc tinh theå trong caùc khoaûng troáng.v.v ) keùo daøi trong khoaûng nhieät ñoä töông ñoái heïp vì aùp suaát chaát loûng trong caùc theå tích bò ngaên caùch khi taêng nhieät ñoä seõ taêng nhanh hôn nhieàu so vôùi moâi tröôøng xung quanh vì theá ñeå xuaát hieän quaù trình khöû nöôùc khi gradient ñòa nhieät lôùn, ñieån hình cho caùc khoái xaâm nhaäp caàn coù giaù trò ñoä luùn chìm thaáp . ÖÙng suaát xuaát hieän khi giaûi phoùng chaát loûng laø raát lôùn. Keát quaû nghieân cöùu ôû caùc gieáng khoan sieâu saâu coù taùc giaû ñaõ chæ ra raèng: ñeå giöõ ñöôïc theå tích ban ñaàu cuûa ñaù, nöôùc caàn phaûi neùn tôùi 1,7 laàn, nghóa laø trong tröôøng hôïp naøy caàn tôùi aùp suaát khoaûng 30 Gpa, töông ñöông ôû ñoä saâu manti. Chính vì öùng suaát cheânh leäch gaây ra bôûi aùp suaát cuûa chaát loûng ñöôïc giaûi phoùng khi khöû nöôùc, maø coù theå giaûi thích veà söï phaùt trieån roäng khaép trong granitoid moû Baïch Hoå caùc haït granit, fenspat bò nöùt neû vaø vôõ vuïn, caùc maûnh biotit bò bieán daïng .v.v. chuùng ñöôïc thaáy ôû khaép nôi trong laùt caét vaø ñöôïc ghi nhaän trong caùc maãu laùt moûng (Kiriev F.A., 1996). Söï cong veânh caùc tinh theå thaïch anh ñöôïc quan saùt thaáy khoâng chæ trong vuøng bò caø naùt maø trong caùc loaïi granit khaùc, ñaõ ñöôïc chæ ra trong caùc coâng trình nghieân cöùu. Caùc nghieân cöùu cuûa Brimhall G.H., crerar D.A. cuõng chæ ra raèng toång caùc bieán ñoåi theå tích trong phaûn öùng dung nham baõo hoaø nöôùc - tinh theå - hôi nöôùc daãn tôùi vieäc hình thaønh moät khoái löôïng naêng löôïng cô hoïc lôùn - vôùi 1km3 magma seõ töông ñöông 1 quaû bôm nguyeân töû 10MgT, keát quaû laø nöôùc ñöôïc giaûi phoùng bao goàm H2O vaø caùc thaønh phaàn nheï (CO2, CH4, HF, HCL, H2S, SO2 , H2 ) coù theå gaây ra caùc nöùt neû, daêm keát hoaù, thaønh taïo caùc khoaûng troáng, laøm vôõ vuïn magma. Closs ñaõ nhaán maïnh trong caùc coâng trình cuûa mình raèng khoâng chæ caùc neùn eùp vaø giaõn taùch laø caùc yeáu toá chính trong caùc thaønh taïo nöùt neû trong ñaù magma bôûi vì, vôùi caùc ñaù magma, caùc bieán daïng gaãy vôõ laø ñaëc tröng, do ñoù, moät caùch nhìn nhaän khaùc veà söï hình thaønh caùc vi nöùt neû, theo quan ñieåm cuûa caùc taùc giaû khaùc laø caùc nöùt neû phaù vôõ thuyû löïc xuaát hieän do keát quaû cuûa söï khöû nöôùc vaø caùc khoaùng vaät. Caùc nöùt neû naøy laø cô sôû cho söï phaùt trieån tieáp theo caùc nöùt neû vó moâ vaø caùc ñöùt gaõy phaù huyû. II. QUAÙ TRÌNH CO GIAÛM THEÅ TÍCH KHI MAGMA ÑOÂNG CÖÙNG Nhö ñaõ bieát khi caùc dung theå magma granitoid ñoâng cöùng vaø keát tinh thöôøng keøm theo hieän töôïng co giaûm theå tích beân trong cuõng nhö beân ngoaøi cuûa khoái. Söï co giaûm theå tích naøy do söï thay ñoåi nhieät ñoä dieãn ra 1 caùch ñoät ngoät vaø khoâng ñoàng ñeàu cuõng nhö do söï taêng daàn cuûa ñoä nhôùt trong quaù trình keát tinh. Hieän töôïng co giaûm theå tích seõ giaûm daàn theo chieàu saâu cuûa töøng theå magma. Chính söï co giaûm theå tích nhö vaäy ñaõ laøm xuaát hieän trong ñaù nhöõng khe nöùt vaø hang hoác rieâng bieät. Keát quaû nghieân cöùu cuûa Orpov M.A (1974) chæ ra raèng nguyeân nhaân laøm co giaûm theå tích cuûa caùc theå xaâm nhaäp granitoit laø do coù söï giaûm theå tích cuûa töøng khoaùng vaät taïo ñaù gaây ra. ÔÛ nhieät ñoä bieán ñoåi töø 6500C ñeán 1200C, theå tích beân trong bò co giaûm chieám khoaûng 2% theå tích cuûa toaøn khoái. ÔÛ nhieät ñoä bieán ñoåi nhö vaäy taùc giaû ñaõ tính ñöôïc söï co giaûm theå tích cho töøng khoaùng vaät rieâng bieät thöôøng gaëp trong magma granitoit laø: thaïch anh co giaûm 1.09%, fenspat kali – 0.28%, plagioclas – 0.22%, mica – 0.11% vaø hocblen 0.07%. Nhö vaäy, roõ raøng laø nhöõng khoaùng vaät taïo ñaù chính cuûa granitoit (thaïch anh, K-fenspat vaø plagioclas) ñaõ ñoùng vai troø chuû ñaïo laøm giaûm theå tích cuûa khoái magma. Do ñoù, trong quaù trình ñoâng cöùng söï co giaûm theå tích seõ laø cao nhaát ñoái vôùi caùc ñaù coù haøm löôïng thaïch anh cao. Ngöôïc laïi, caùc ñaù coù haøm löôïng thaïch anh thaáp vaø fenspat cao theå tích cuûa chuùng bò co giaûm ít hôn hoaëc nhoû nhaát. thöïc teá ôû caáu taïo Baïch Hoå, sôû dó ñoä loã hoång cuûa ñaù granit thöôøng lôùn hôn haún so vôùi caùc ñaù khaùc, coù leõ 1 phaàn cuõng do taùc ñoäng cuûa quaù trình co giaûm theå tích khi ñoâng raén cuûa chuùng maïnh hôn. III. QUAÙ TRÌNH BIEÁN ÑOÅI DO CAÙC HOAÏT ÑOÄNG KIEÁN TAÏO (Hình 10) Caùc hoaït ñoäng kieán taïo laø 1 trong nhöõng nguyeân nhaân gaây ra söï bieán ñoåi ñaù moùng moät caùch saâu saéc vaø roäng khaép mang tính toaøn khu vöïc. Hoaït ñoäng kieán taïo ôû beå Cöûu Long chuû yeáu xaûy ra trong mezozoi vaø taùi hoaït ñoäng trôû laïi vaøo ñaàu Kainozoi. Cöôøng ñoä cuûa caùc hoaït ñoäng kieán taïo coù leõ xaûy ra maïnh meõ nhaát trong hai thôøi kyø: moät vaøo thôøi gian thaønh taïo (töø cuoái Triat cho ñeán cuoái Creta) vaø moät vaøi thôøi gian taùch giaõn cuûa moùng ñeå thaønh taïo rift (cuoái Eoxen ñaàu Oligoxen). ÔÛ thôøi kyø sau, nhöõng hoaït ñoäng kieán taïo bao goàm caùc chuyeån ñoäng thaúng ñöùng, chuyeån ñoäng ngang vaø chuyeån ñoäng xoay ñaõ phaân caét taàng moùng ra thaønh caùc khoái khaùc nhau. Bieân ñoä dòch chuyeån thaúng ñöùng giöõa caùc khoái töø vaøi chuïc meùt ñeán hôn 1000m vaø bieân ñoä dòch chuyeån ngang töø vaøi chuïc meùt ñeán vaøi traêm meùt. Taïi nhöõng khu vöïc gaàn caùc heä thoáng ñöùt gaõy bieân ñoä dòch chuyeån ngang coøn lôùn hôn nhieàu. Keát quaû cuûa caùc chuyeån ñoäng naøy ñaõ taïo moät loaït caùc heä thoáng ñöùt gaõy phaùt trieån theo caùc phöông Ñoâng Baéc – Taây Nam vaø phöông Ñoâng – Taây. Doïc theo caùc heä thoáng ñöùt gaõy lôùn thuoäc vuøng truõng, nhieàu hoaït ñoäng nuùi löûa ñaõ xaûy ra raát maïnh meõ vaø roäng khaép. Keát quaû cuûa caùc hoaït ñoäng nuùi löûa naøy ñaõ thaønh taïo ra moät loaït caùc ñaù phun traøo coù thaønh phaàn khaùc nhau (töø andezit, bazan ñeán diabaz, .v.v...) coù beà daøy töø vaøi meùt ñeán vaøi chuïc meùt ñaõ ñöôïc phaùt hieän trong phaàn lôùn caùc caáu taïo ñaõ coù gieáng khoan nghieân cöùu (Baø Ñen, Ba Vì, Roàng, Baïch Hoå, Raïng Ñoâng, Ruby, Emerald,.v.v...). Haäu quaû cuûa caùc hoaït ñoäng kieán taïo noùi treân ñaõ laøm cho ñaù moùng bò nöùt neû, daäp vôõ vaø caø naùt ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhau. Trong maãu loõi taïi nhieàu gieáng khoan ñaõ quan saùt thaáy toàn taïi nhöõng lôùp ñaù moùng bò vôõ vuïn vaø caø naùt raát maïnh nhieàu khi ñaït tôùi möùc milonit. Ñoâi nôi gaëp nhöõng ñaù granitoit bò vôõ naùt thaønh nhöõng maûnh vuïn coù kích thöôùc nhoû hôn 5cm troâng gaàn gioáng nhö daêm keát kieán taïo (BH – 402: 3844,5 – 3845,8m, 15 – 2 RD – 1X: 3097 – 3101m, v.v...). . Beân caïnh ñoù, caùc hoaït ñoäng kieán taïo cuõng laøm phaùt sinh, phaùt trieån vaø toàn taïi trong ñaù moùng nhieàu heä thoáng khe nöùt phaùt trieån theo nhöõng phöông khaùc nhau. Tuy nhieân, nhöõng khe nöùt coù höôùng gaàn vuoâng goùc vôùi heä thoáng ñöùt gaõy chính ôû moãi khu vöïc laø phaùt trieån hôn caû. Nhìn chung, nhöõng ñôùi coù cöôøng ñoä nöùt neû vaø maät ñoä khe nöùt cao thöôøng naèm truøng vaøo caùc ñôùi nöùt gaõy, phaù huyû lôùn vaø cöôøng ñoä nöùt neû coù xu theá giaûm cuûa cöôøng ñoä hoaït ñoäng ñöùt gaõy. Quaù trình nöùt neû, caø naùt vaø vôõ vuïn noùi treân tuy khoâng laøm thay ñoåi thaønh phaàn nhöng laïi laøm bieán ñoåi khaù maïnh meõ kieán truùc, caáu taïo vaø ñaëc bieät laø ñaëc tính vaät lyù thaïch hoïc cuûa ñaù moùng. Möùc ñoä nöùt neû, vôõ vuïn cuûa ñaù moùng phuï thuoäc chuû yeáu vaøo cöôøng ñoä hoaït ñoäng kieán taïo cuûa töøng khu vöïc. Ngoaøi ra noù coøn phuï thuoäc khaù nhieàu vaøo thaønh phaàn khoaùng vaät cuûa ñaù moùng. Trong cuøng moät ñieàu kieän bò taùc ñoäng bôûi caùc löïc kieán taïo nhö nhau thì nhöõng ñaù chöùa nhieàu caùc khoaùng vaät coù tính chaát cöùng vaø gioøn nhö thaïch anh thöôøng deã bò vôõ vuïn vaø nöùt neû maïnh hôn nhöõng ñaù chöùa nhieàu khoaùng vaät coù tính meàm vaø deûo nhö fenspat vaø mica. Nhöõng nghieân cöùu chi tieát taïi moû Baïch Hoå vaø chöùng minh roõ nhaän xeùt naøy: taïi voøm Trung taâm nôi phaùt trieån chuû yeáu nhöõng ñaù granit (vôùi haøm löôïng thaïch anh >20%) thì cöôøng ñoä nöùt neû cuûa ñaù cao hôn nhieàu so vôùi khu vöïc voøm Baéc, nôi toàn taïi nhieàu nhöõng ñaù coù haøm löôïng fenspat cao (tyû leä, fenspat >50%, nhöng thaïch anh < 20%). Trong maãu loõi ñaù moùng ôû khu vöïc Baïch Hoå, Raïng Ñoâng, Ruby vaø moät soá caáu taïo khaùc ñaõ quan saùt thaáy toàn taïi nhieàu khe nöùt vôùi chieàu roäng töø 0,3mm tôùi 2-3cm vaø ñoä roãng khe nöùt hôû trong nhieàu maãu vöôït quaù 3-5%. Chieàu daøi cuûa caùc lôùp ñaù moùng bò nöùt neû cuõng bieán ñoåi raát maïnh töø vaøi centimet cho tôùi vaøi chuïc meùt. Theo keát quaû nghieân cöùu ñòa chaán ôû phaàn trung taâm cuûa caáu taïo Baïch Hoå toàn taïi moät soá ñôùi nöùt neû vôùi chieàu roäng 1-2km, daøi 4-8km vaø saâu hôn 1km keå töø beà maët moùng. Nhö vaäy coù theå noùi raèng taát caû nhöõng bieán ñoåi cuûa ñaù moùng noùi treân ñeàu laø keát quaû cuûa caùc hoaït ñoäng kieán taïo dieãn ra raát maïnh meõ trong khu vöïc nghieân cöùu. IV. QUAÙ TRÌNH BIEÁN ÑOÅI DO CAÙC HOAÏT ÑOÄNG THUÛY NHIEÄT (Hình 11) Sau taùc ñoäng cuûa caùc phaù huûy kieán taïo, nhöõng hoaït ñoäng thuûy nhieät cuõng laø moät trong nhöõng taùc nhaân quan troïng laøm bieán ñoåi saâu saéc thaønh phaàn cuõng nhö ñaëc tính vaät lyù thaïch hoïc cuûa ñaù moùng. Thaønh phaàn khoaùng vaät chính cuûa ñaù moùng laø: thaïch anh, plagiocla, K-feldspar, vaø biotit, raûi raùc coù muscovit, amphibol, pyroxen. Phaàn lôùn caùc khoaùng vaät naøy ñeàu coù phaûn öùng tích cöïc vôùi thuyû nhieät, ngay caû thaïch anh nhieàu khi cuõng bò gaëm moøn, hoaø tan taïo caùc hang hoác kích thöôùc khaùc nhau töø vaøi chuïc micromet ñeán chuïc milimet. Thaønh phaàn thaïch hoïc ñaù moùng coù vai troø raát lôùn quyeát ñònh ñeán maät ñoä, hình thaùi, vaø quy moâ phaùt trieån caùc nöùt neû. Quaù trình thuyû nhieät chuû yeáu laø quaù trình phaân huyû, hoaø tan vaø keát tuûa caùc khoaùng chaát do thuyû nhieät, keát quûa cuûa söï phaûn öùng hoaù hoïc ôû ñieàu kieän thay ñoåi nhieät ñoä vaø aùp suaát. Khi caùc thuyû nhieät baõo hoøa di chuyeån doïc theo caùc nöùt neû, söï keát tuûa coù theå xaûy ra döôùi daïng caùc tinh theå chuû yeáu laø zeolit vaø canxit treân thaønh caùc nöùt neû. Soá löôïng khoaùng vaät thöù sinh phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn thaïch hoïc cô baûn cuûa ñaù moùng deã bò phaûn öùng thay theá vôùi thuyû nhieät, vaø ñöôïc xaùc ñònh nhieàu hôn trong diorit khoaûng – 31%, ít hôn trong granodiorit 18 – 23%, vaø granit 5 – 8%. Caùc nöùt neû coå thöôøng bò laáp daày bôûi khoaùng vaät thöù sinh, ñaëc bieät zeolit vôùi haøm löôïng cao töø 0,5 – 18%, thoâng thöôøng 4 – 9%. Coù theå nhaän thaáy moái quan heä phuï thuoäc giöõa löu löôïng vaø haøm löôïng zeolit cuûa ñôùi chöùa. Löu löôïng daàu thöôøng thaáp ôû nhöõng ñôùi coù haøm löôïng zeolit cao hôn 5%. Söï coù maët caùc khoaùng vaät seùt vaø thöù sinh thöôøng laøm giaûm soá löôïng vaø ñoä môû cuûa nöùt neû. Maëc duø söï phaân boá caùc khoaùng vaät thöù sinh theo chieàu saâu khoâng coù moät quy luaät roõ reät naøo, nhöng coù theå nhaän thaáy ôû phaàn saâu cuûa moùng haøm löôïng zeolit thöôøng cao vaø laáp ñaày phaàn lôùn khoâng gian roãng cuûa nöùt neû. Vì theá, coù theå giaûi thích ñoä roãng vaø khaû naêng cho doøng caøng giaûm theo ñoä saâu, ñaëc bieät döôùi 4200 – 4500m. Nhö ta ñaõ bieát trong caùc dung dòch magma noùng chaûy ñeàu coù chöùa moät löôïng hôi nöôùc nhaát ñònh. Ñoái vôùi caùc khoái granitoit noùng chaûy thöôøng chöùa tôùi 7% löôïng hôi nöôùc. Trong quaù trình keát tinh vaø ñoâng cöùng cuûa magma, khoái löôïng hôi nöôùc naøy daàn daàn ñöôïc taùch ra vaø trôû thaønh caùc dung dòch khoaùng hoaù thuyû nhieät, chuùng di chuyeån tuaàn hoaøn trong khoái. Haønh trình di chuyeån, cöôøng ñoä vaø phaïm vi hoaït ñoäng cuõnh nhö möùc ñoä aûnh höôûng cuûa chuùng coù lieân quan chaët cheõ tôùi thaønh phaàn, möùc ñoä phaù huyû vaø nöùt neû maïnh hay yeáu cuûa ñaù moùng. Do cheá ñoä hoaït ñoäng kieán taïo xaûy ra maïnh meõ neân ñaõ taïo ra moät heä thoáng ñöùt gaõy vaø nöùt neû khaù daøy ñaëc toàn taïi trong caùc taàng ñaù moùng cuûa beå Cöûu Long. Chính caùc heä thoáng ñöùt gaõy vaø khe nöùt naøy thöôøng laø nhöõng ñöôøng daãn raát thuaän lôïi ñeå cho caùc dung dòch khoaùng hoaù thuûy nhieät töø döôùi saâu di chuyeån leân phía treân hoaëc hoaït ñoäng tuaàn hoaøn trong khoái ñaù moùng. Thöôøng thì nhöõng hoaït ñoäng thuûy nhieät xaûy ra vôùi cöôøng ñoä maïnh nhaát taïi caùc khu vöïc maø ôû ñoù ñaù moùng bò caø naùt vaø phaù huyû raát maïnh (phaàn Baéc caáu taïo Baïch Hoå, phaàn Ñoâng Nam caáu taïo Roàng,.v.v..). Trong giai ñoaïn ñaàu, caùc dung dòch thuûy nhieät coù ñoä linh ñoäng lôùn bôûi noàng ñoä khoaùng hoaù cuûa chuùng coøn thaáp. Chính vì vaäy treân ñöôøng di chuyeån vaø hoaït ñoäng, caùc dung dòch thuyû nhieät hoaø tan maïnh meõ, nhöõng khoaùng vaät keùm vöõng beàn (nhö fenspat vaø caùc khoaùng vaät maøu). Keát quaû cuûa söï hoaø tan ñoù ñaõ taïo ra nhöõng loã roãng daïng hang hoác vaø vi hang hoác coù kích thöôùc vaø hình daïng raát khaùc nhau. Treân maãu loõi cuûa ñaù moùng trong nhieàu gieáng khoan ñaõ quan saùt ñöôïc coù maët caùc loã roãng hang hoác coù ñöôøng kính töø 1 – 2 mm ñeán 15 – 20 mm. Beân caïnh ñoù, kích thöôùc nhöõng khe nöùt môû ban ñaàu cuõng ngaøy caøng ñöôïc môû roäng ra do söï hoaø tan nhöõng khoaùng vaät ôû hai beân thaønh cuûa khe ñaù. Nhö vaäy laø ôû giai ñoaïn hoaït ñoäng ban ñaàu do taùc duïng hoaø tan cuûa dung dòch thuyû nhieät xaûy ra maïnh meõ, do ñoù ñaõ laøm taêng khaû naêng di döôõng cuûa ñaù moùng granitoit. Maët khaùc, trong quaù trình hoaït ñoäng dung dòch thuûy nhieät ngaám daàn vaøo ñaù vaø ôû ñoù seõ xaûy ra nhöõng phaûn öùng hoaù hoïc giöõa 1 soá khoaùng vaät trong ñaù vôùi 1 soá nguyeân toá hoaù hoïc trong dung dòch thuûy nhieät. Saûn phaåm cuûa caùc phaûn öùng hoaù hoïc noùi treân ñaõ taïo ra 1 loaït caùc khoaùng vaät môùi. Haàu heát caùc khoaùng vaät coù nguoàn goác thuûy nhieät môùi sinh naøy xuaát hieän döôùi daïng thay theá moät phaàn caùc khoaùng vaät nguyeân sinh hoaëc ôû daïng laáp ñaày vaøo caùc loã roãng vaø caùc khe nöùt môû ñaõ ñöôïc hình thaønh do caùc bieán ñoåi vaø phaù huûy tröôùc ñoù. Vaø nhö vaäy laø ôû nhöõng giai ñoaïn cuoái, caùc hoaït ñoäng thuûy nhieät ñaõ laøm giaûm ñi moät phaàn tính chaát chöùa vaø thaám cuûa ñaù moùng. ÔÛ beå Cöûu Long, trong ñaù moùng thöôøng gaëp caùc toå hôïp, khoaùng vaät thöù sinh coù nguoàn goác thuûy nhieät bao goàm: zeolit (chuû yeáu laø lomontit), canxit, thaïch anh, albit, epidot, kaolinit, clorit, pyrit. Ngoaøi ra cuõng thöôøng gaëp 1 soá nguyeân toá kim loaïi nhö keõm, ñoàng vaø baïc, chuùng coù maët phoå bieán ôû döôùi daïng xaâm taùn trong ñaù. Nhöõng khoaùng vaät vaø caùc nguyeân toá kim loaïi naøy coù leõ ñaõ ñöôïc thaønh taïo ôû nhöõng ñieàu kieän nhieät ñoä khaùc nhau töø 100 – 2000C (thaønh taïo zeolit, canxit,thaïch anh,.v.v..) cho ñeán khoaûng 500 – 6000C (hình thaønh caùc nguyeân toá kim loaïi ñoàng, keõm vaø baïc). Trong soá caùc khoaùng vaät coù nguoàn goác thuûy nhieät noùi treân thì zeolit laø thöôøng gaëp hôn caû vaø haøm löôïng cuûa noù gaëp töông ñoái cao töø 0,5% ñeán 18 – 23% (phoå bieán trong khoaûng 4 – 9%). Ñaõ thieát laäp ñöôïc moái lieân quan khaù chaët cheõ giöõa haøm löôïng cuûa zeolit thöù sinh vaø löu löôïng doøng daàu taïi nhieàu gieáng khoan khai thaùc ôû moû Baïch Hoå, nhöõng gieáng coù löu löôïng doøng thaám thöôøng rôi vaøo nhöõng khu vöïc nôi maø ôû ñoù ñaù moùng chöùa zeolit vôùi haøm löôïng thöôøng >5%. Toùm laïi, caùc hoaït ñoäng thuûy nhieät dieãn ra trong moùng granitoit ôû beå Cöûu Long mang tính chaát 2 maët hoaëc laø laøm taêng leân hoaëc laø laøm giaûm ñi tính chaát di döôõng cuûa ñaù moùng tuyø thuoäc vaøo giai ñoaïn hoaït ñoäng ñaàu hay cuoái cuûa chuùng. Nhöng nhìn chung caùc hoaït ñoäng thuûy nhieät laø 1 trong nhöõng taùc nhaân raát tích cöïc ñeå hình thaønh leân khaû naêng chöùa ñöôïc saûn phaåm trong chuùng. V. QUAÙ TRÌNH BIEÁN ÑOÅI DO PHONG HOAÙ (Hình 12) Trong soá caùc quaù trình bieán ñoåi thöù sinh dieãn ra ôû caùc ñaù moùng coøn phaûi keå ñeán quaù trình bieán ñoåi ngoaïi sinh dieãn ra ôû phaàn noùc cuûa moùng. Caùc keát quaû nghieân cöùu maãu vuïn caùc ñaù moùng cho thaáy caùc quaù trình bieán ñoåi ngoaïi sinh ôû khu vöïc moû Baïch Hoå vaø Roàng chuû yeáu laø phong hoaù cô hoïc vaø phong hoaù hoaù hoïc. Caùc quaù trình naøy ñaõ phaù huyû phaàn treân cuûa caùc ñaù moùng vaø taïo thaønh lôùp voû phong hoaù. Voû phong hoaù coù ñoä daøy thay ñoåi tuøy thuoäc vaøo möùc ñoä phaù huûy ôû töøng nôi. ÔÛ gieáng khoan BH - 3 thuoäc khoái Trung taâm, voû phong hoaù coù ñoä daøy tôùi 63m, tuy nhieân ôû 1 soá gieáng khoan khaùc ñoä daøy cuûa voû phong hoaù laïi khoâng ñaùng keå. Theo keát quaû phaân tích hoaù hoïc, voû phong hoaù so vôùi ñaù goác ñaëc tröng bôûi haøm löôïng Na raát thaáp (Hình 3), coøn haøm löôïng Si, K cuõng giaûm vaø keøm theo söï tích tuï caùc oxit saét, mangan, canxi, photpho. Caùc keát quaû phaân tích rônghen cho thaáy caùc saûn phaåm thöù sinh ôû voû phong hoaù goàm chuû yeáu laø kaolinit, coù ít hôn laø thuûy mica, clorit vaø ít hoãn hôïp khaùc. Do bò phaù huyû bôûi quaù trình phong hoaù neân ôû phaàn noùc moùng cuõng hình thaønh ñoä roãng. Nhö vaäy laø voû phong hoaù cuõng goùp phaàn laøm taêng theâm khaû naêng tích tuï daàu khí cuûa caùc ñaù moùng. Tuy nhieân, trong thöïc teá, ñoä roãng hieäu duïng ôû voû phong hoaù laø raát nhoû vaø thaáp hôn nhieàu so vôùi ñoä roãng hieäu duïng taïo neân bôûi caùc heä thoáng khe nöùt vaø hang hoác. Ñaù moùng ôû beå Cöûu Long ñöôïc thaønh taïo vaøo thôøi gian töø cuoái Triat cho ñeán cuoái Creta. Do caùc vaän ñoäng kieán taïo trong khu vöïc maø caùc khoái magma naøy daàn daàn ñöôïc naâng leân vaø loä ra treân beà maët trong moät thôøi gian töông ñoái daøi, coù leõ phaûi cho tôùi khi chuùng ñöôïc caùc traàm tích treû Kainozoi (chuû yeáu coù tuoåi Oligoxen sôùm) phuû leân treân. Thôøi gian ñaù moùng bò phong hoaù, neáu tính cho caû thôøi kyø Paleoxen – Eoxen laø töø <30 ñeán < 35 trieäu naêm. Thôøi gian phong hoaù cuûa ñaù moùng coøn laâu hôn nöõa taïi 1 soá khu vöïc vaéng maët caùc traàm tích Oligoxen sôùm (voøm Trung taâm moû Baïch Hoå, taây baéc caáu taïo Roàng, phaàn lôùn caáu taïo Raïng Ñoâng, moät phaàn caáu taïo Ruby vaø nhieàu caáu taïo khaùc thuoäc caùc loâ 15 – 1, 15 – 2, loâ 17, .v.v..). trong suoát khoaûng thôøi gian loä ra ôû ñieàu kieän beà maët, do nhöõng thay ñoåi lôùn veà nhieät ñoä, khí haäu cuõng nhö caùc hoaït ñoäng cuûa sinh vaät, phaàn treân cuøng cuûa caùc khoái xaâm nhaäp bò bieán ñoåi do caùc quaù trình phong hoaù vaø nhöõng quaù trình boùc moøn, xaâm thöïc. Keát quaû cuûa nhöõng bieán ñoåi ñoù ñaõ hình thaønh leân moät ñôùi voû moùng phaân hoaù vôùi chieàu daøy khoâng ñoàng nhaát. Cöôøng ñoä phong hoaù cuûa ñaù moùng phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö beà maët ñòa hình coå, thaønh phaàn ban ñaàu, möùc ñoä nöùt neû vaø phaù huyû cuûa ñaù do taùc ñoäng cuûa caùc quaù trình bieán ñoåi tröôùc ñoù. ÔÛ nhöõng khu vöïc phaân boá nhieàu ñaù coù tyû leä fenspat vaø khoaùng vaät maøu cao (voøm baéc moû Baïch Hoå), thì möùc ñoä phong hoaù xaûy ra maïnh meõ hôn nhieàu so vôùi nhöõng nôi phaân boá caùc ñaù coù tyû leä thaïch anh cao Nhöõng nghieân cöùu veà coå ñòa maïo cho thaáy beà maët coå ñòa hình taïi moät soá caáu taïo lôùn phaân caét khoâng nhieàu, chæ dao ñoäng trong khoaûng töø vaøi chuïc meùt ñeán 100 – 150m. Chính ñieàu naøy caøng laøm thuaän lôïi hôn cho quaù trình phong hoaù (ñaëc bieät laø phong hoaù hoaù hoïc) xaûy ra khaù trieät ñeå ñeå hình thaønh leân moät lôùp voû phong hoaù töông ñoái daøy ôû moät soá nôi. Taïi caáu taïo Baïch Hoå, qua haøng traêm gieáng khoan ñaõ xaùc ñònh chính xaùc ñöôïc lôùp voû phong hoaù ôû ñaây coù beà daøy thay ñoåi töø vaøi meùt cho tôùi 50m (BH – 905), trung bình vaøo khoaûng 20-25m. Phong hoaù lyù hoïc laøm cho ñaù bò nöùt neû, vôõ vuïn ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau vaø daãn ñeán söï taùi phaân boá laïi cuûa caùc khoaùng vaät vöõng beàn trong ñaù (nhö thaïch anh). Tieáp theo ñoù quaù trình phong hoaù hoaù hoïc xaûy ra laøm bieán ñoåi saâu saéc thaønh phaàn cuõng nhö ñaëc tính thaïch vaät lyù cuûa ñaù. Söï bieán ñoåi cuûa ñaù ñaàu tieân thöôøng xaûy ra ñoái vôùi caùc thaønh phaàn keùm vöõng beàn nhö fenspat vaø khoaùng vaät maøu, chuùng daàn bò thay theá moät phaàn hoaëc hoaøn toaøn baèng caùc khoaùng vaät khaùc. Fenspat bò thay theá bôûi kaolinit vaø hidromica; biotit, hocblen vaø moät soá khoaùng vaät maøu bò clorit hoaù vaø chuyeån daàn thaønh hidromica giaûi phoùng ra manhetit vaø hematit. Keát quaû phaân tích cô lyù cho maät ñoä ñaù trung bình ôû phaàn treân cuûa moùng phong hoaù chæ vaøo khoaûng 2.482 g/cm3 , phaàn döôùi khoaûng 2,51 – 2,67 g/cm3 vaø phaàn ñaù töôi ít bieán ñoåi laø 2,70 – 2,71 g/cm3.(Hình 1). Trong ñôùi phong hoaù coøn thöôøng xaûy ra quaù trình hoaø tan vaø röûa troâi caùc khoaùng vaät khoâng vöõng beàn. Keát quaû cuûa caùc hieän töôïng bieán ñoåi naøy laø laøm cho maät ñoä ñaù giaûm ñi roõ reät, nhieàu loã roãng thöù sinh daïng trong tinh theå hoaëc hang hoác ñöôïc taïo thaønh vaø khaû naêng thaám vaø chöùa cuûa ñaù moùng bò phong hoaù taêng leân roõ reät. Trong moät soá lôùp ñaù moùng phong hoaù ôû moät soá gieáng khoan thuoäc moû Baïch Hoå vaø Raïng Ñoâng ñoä roãng chung cuûa ñaù coù theå ñaït tôùi 5 – 12%, ñoâi khi lôùn hôn 15%. Tuy nhieân, cuõng caàn phaûi löu yù raèng, ôû nhöõng khu vöïc ñaù moùng bò phong hoaù maïnh meõ vaø trieät ñeå thì tính chaát chöùa cuûa ñaù trôû neân keùm ñi. Nguyeân nhaân moät maët laø do ñaù phong hoaù chöùa moät löôïng ñaùng keå khoaùng vaät seùt, maët khaùc trong quaù trình röûa troâi caùc khoaùng vaät seùt laáp ñaày moät phaàn hoaëc hoaøn toaøn vaøo caùc khe nöùt vaø caùc hang hoác ñaõ coù tröôùc. Keát quaû maãu phaân tích cuõng nhö treân taøi lieäu ñòa vaät lyù gieáng khoan ñaõ xaùc ñònh ñöôïc ôû moät soá gieáng khoan toàn taïi nhöõng taäp ñaù phong hoaù daøy vôùi ñaëc tính thaám chöùa raát keùm. Haøm löôïng khoaùng vaät seùt trong nhöõng maãu ñaù naøy tôùi hôn 50% (gieáng khoan BH – 3, 15 – 2 – PD – 1X, .v.v...). Nhöõng taäp ñaù phong hoaù nhö theá, trong caùc ñieàu kieän nhaát ñònh laïi coù theå laø caùc maøn chaén daàu khí mang tính chaát ñòa phöông. ÔÛ moät soá nôi thuoäc phaïm vi moû Baïch Hoå ñaø gaëp caùc taäp chaén nhö vaäy phaân boá trong moät phaïm vi heïp. Hình 10: Granit – Maãu vuïn gieáng khoan 15.1-SD-1X. Ñoä saâu 2514,8m. Khe nöùt do kieán taïo. Coù söï dòch chuyeån ñaù ôû thaønh khe nöùt. Hình 11: Granit bò nöùt neû vaø laáp ñaày khoaùng vaät thöù sinh (Sö Töû Ñen) Hình 12: Granit bò phong hoùa vaø nöùt neû maïnh CHÖÔNG V KEÁT LUAÄN Moùng nöùt neû laø thaønh heä chöùa daàu khí raát ñaëc bieät ôû beå Cöûu Long, taàng chöùa daøy, baûn thaân ñaù matrix khoâng chöùa daàu, vaø khoâng coù ñoä thaám khung ñaù ñoái vôùi daàu, nhöng daàu laïi taäp trung trong caùc hoác, vi raõnh röûa luõa vaø ñaëc bieät laø trong caùc khe nöùt hôû, taïo ñoä roãng vaø ñoä thaám thöù sinh. Ñaëc tính thaám chöùa vaø chaát löôïng taàng chöùa noùi chung cuûa ñaù moùng taïi caùc moû bieán ñoåi roäng vaø phöùc taïp, coù tính phaân ñôùi lieân quan ñeán caùc ñôùi nöùt neû. Maïng nöùt neû hieäu duïng ña phaàn coù nguoàn goác kieán taïo, hình thaønh ñi keøm heä ñöùt gaõy, caùc ñôùi phaù huyû kieán taïo, caùc vuøng chòu taùc ñoäng tröôøng öùng löïc cao. Caùc nöùt neû, hoác lôùn laø khoâng gian chöùa quan troïng ôû ñaù moùng vaø caùc nöùt neû lôùn vôùi ñoä thaám cao seõ laø nhöõng keânh daãn chuû ñaïo cho doøng daàu. Vôùi vieäc nghieân cöùu quaù trình hình thaønh ñaù chöùa moùng, baûn chaát söï hình thaønh nöùt neû trong ñaù moùng laø yeáu toá quan troïng ñònh höôùng cho vieäc khoan thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí ôû beå Cöûu Long. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Ñaëng Vaên Baùt, Hoaøng Vaên Long, Nguyeãn Quoác Höng, Nguyeãn Khaéc Ñöùc. Ñòa hình choân vuøi Paleogen ôû boàn truõng Cöûu Long. 2. Trònh Xuaân Cöôøng, Nguyeãn Huy Quyù, Phan Töø Cô, Hoaøng Vaên Quyù. Söï hình thaønh ñaù chöùa moùng ôû moû Baïch Hoå. Tuyeån taäp baùo caùo Hoäi nghò KHCN “30 naêm Daàu khí Vieät Nam: Cô hoäi môùi thaùch thöùc môùi”, NXM Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, Quyeån 1, tr. 429 – 446. 3. Hoaøng Ngoïc Ñang. Nhöõng vaán ñeà thaêm doø daàu khí ôû vuøng rìa beå Cöûu Long. Tuyeån taäp baùo caùo Hoäi nghò KHCN “30 naêm Daàu khí Vieät Nam: Cô hoäi môùi thaùch thöùc môùi”, NXM Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, Quyeån 1. 4. Traàn Leâ Ñoâng, V.A.Kosliak. Baûn chaát söï hình thaønh nöùt neû vaø thaønh taïo ñaù chöùa trong ñaù granitoid.Tuyeån taäp Hoäi nghò KHCN 2000 “Ngaønh Daàu khí Vieät Nam tröôùc theàm theá kyû 21”, Taäp 1, tr. 342 – 345. 5. Traàn Leâ Ñoâng, Traàn Vaên Hoài, Phaïm Taát Ñaéc, Phaïm Ñình Hieàn. Cô cheá hình thaønh kieåu baãy chöùa daàu trong caùc ñaù moùng magma ôû moû Baïch Hoå vaø Roàng.Tuyeån taäp Hoäi nghò KHCN 2000 “Ngaønh Daàu khí Vieät Nam tröôùc theàm theá kyû 21”, Taäp 1, tr. 82 – 90. 6. Traàn Leâ Ñoâng, Phaïm Anh Tuaán, Leâ Ñình Laêng. Ñaëc ñieåm quùa trình thu hoài daàu trong ñaù moùng granit nöùt neû vaø caùc giaûi phaùp trieån voïng ñeå naâng cao thu hoài daàu cho thaân daàu moùng moû Baïch Hoå. Tuyeån taäp Hoäi nghò KHCN 2000 “Ngaønh Daàu khí Vieät Nam tröôùc theàm theá kyû 21”, Taäp 1, tr. 33 – 36. 7. Nguyeãn Tieán Long, Sung Jin Chang. Ñòa chaát khu vöïc vaø lòch söû phaùt trieån ñòa chaát beå Cöûu Long. Tuyeån taäp Hoäi nghò KHCN 2000 “Ngaønh Daàu khí Vieät Nam tröôùc theàm theá kyû 21”, Taäp 1, tr. 436 – 451. 8. Nguyeãn Vaên Phôn. Ñaù chöùa trong moùng nöùt neû ôû beå Cöûu Long. Taïp chí Daàu khí soá 8 – 2005. 9. Phaïm Hoàng Queá. Ñaù moùng beå Cöûu Long: Thaønh phaàn phaân boá vaø bieán ñoåi – Moái lieân quan ñeán khaû naêng chöùa daàu khí. Tuyeån taäp Hoäi nghò KHCN 2000 “Ngaønh Daàu khí Vieät Nam tröôùc theàm theá kyû 21”, Taäp 1, tr. 248 – 250. 10. Ngoâ Thöôøng San, Cuø Minh Hoaøng. Chaát löôïng thaám – chöùa cuûa ñaù moùng nöùt neû ôû beå Cöûu Long. Hoäi nghò khoa hoïc vaø coâng ngheä laàn thöù 9, Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch khoa Tp.HCM, 11/10/2005. 11. Nguyeãn Quyeát Thaéng. Beå Cöûu Long: Nhöõng vaán ñeà then choát trong thaêm doø daàu khí. Tuyeån taäp baùo caùo Hoäi nghò KHCN “30 naêm Daàu khí Vieät Nam: Cô hoäi môùi thaùch thöùc môùi”, NXM Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, Quyeån 1, tr. 407 – 412. 12. Ngoâ Xuaân Vinh. Nhöõng quùa trình bieán ñoåi chính cuûa ñaù moùng beå Cöûu Long vaø ñaëc tính chöùa daàu khí cuûa chuùng. Tuyeån taäp Hoäi nghò KHCN 2000 “Ngaønh Daàu khí Vieät Nam tröôùc theàm theá kyû 21”, Taäp 1, tr. 273 – 278. 13. Traàn Vaên Xuaân. Truõng Cöûu Long - Boàn Artesi. Ñaïi hoïc Baùch khoa TP Hoà Chí Minh, 268 Lyù Thöôøng Kieät, TP Hoà Chí Minh.