Sự kiện Đài Loan tham gia WTO – một tổ quốc tế liên chính phủ

Năm 1991, Đài Loan đã nộp đơn xin gia nhập Liên Hợp Quốc. Trước sự kiện này, Trung Quốc đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ với lập luận rằng: Đài Loan không phải là một quốc gia độc lập, có chủ quyền mà chỉ là một phần lãnh thổ không chia cắt của Trung Quốc do đó Đài Loan không đủ tư cách gia nhập Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, sau đó Trung Quốc lại không tỏ thái độ gì về việc Đài Loan trở thành thành viên của Tổ chức thương mại thế giới-WTO (Trung Quốc gia nhập năm 2001 và Đài Loan gia nhập năm 2002). Hãy cho biết: -Sự kiện Đài Loan tham gia WTO – một tổ quốc tế liên chính phủ -có khẳng định tư cách là một quốc gia độc lập, có chủ quyền của Đài Loan hay không ? Tại sao? -Trung Quốc và Đài Loan đều tham gia khuôn khổ hợp tác đa phương trong WTO có đồng nghĩa với việc Trung Quốc công nhận nền độc lập của Đài Loan hay không? Tại sao? -Sự kiện Đài Loan tham gia WTO – một tổ quốc tế liên chính phủ -không khẳng định tư cách là một quốc gia độc lập, có chủ quyền của Đài Loan. Khái niệm quốc gia chủ thể cơ bản của Luật quốc tế. Quốc gia độc lập, có chủ quyền: hội tụ đủ 4 yếu tố dân cư thường xuyên, lãnh thổ được xác định, chính phủ, năng lực tham gia vào các quan hệ với các chủ thể quốc tế khác, quyền tối cao của quốc gia trong phạm vi lãnh thổ của mình và quyền độc lập của quốc gia trong quan hệ quốc tế. Trong quan hệ quốc tế, quốc gia hoàn toàn độc lập, không bị lệ thuộc vào các quốc gia khác trong giải quyết các vấn đề đối ngoại của mình. Việc tham gia vào các tổ chức quốc tế, vào các hoạt động quốc tế liên quốc gia và các hình thức hợp tác quốc tế khác là biểu hiện rõ nét kết quả thực hiện chủ quyền đối ngoại của quốc gia. Trung Quốc phản đối Đài loan gia nhập Liên Hợp Quốc vì theo hiến chương LHQ thành viên phải là quốc gia độc lập có chủ quyền và phải có sự công nhận quá nửa số quốc gia trong LHQ, nếu Đài Loan giai nhập LHQ điều đố đồng nghĩa Đài Loan là 1 quốc gia độc lập, và có chủ quyền của mình. Khi Đài Loan gia nhập WTO Tổ chức thương mại thế giới điều đó không đủ là yếu tố để khẳng định tư cách của một quốc gia độc lập, có chủ quyền. Bởi vì WTO là tổ chức kinh tế quốc tế-liên chính phủ, WTO có những quy định khác với các tổ chức quốc tế khác về thành viên. Theo điều khoản XII của hiệp định Marrakech về WTO, thành viên của WTO không chỉ bao gồm các quốc gia có chủ quyền mà còn gồm các vùng lãnh thổ độc lập trong quan hệ đối ngoại. Đài Loan có chính phủ riêng và độc lập về kinh tế. Gia nhập WTO Đài Loan với tư cách một lãnh thổ thuế quan riêng biệt trong WTO không phải là quốc gia.Về việc Đài Loan gia nhập WTO sau Trung Quốc ( Thật ra chỉ sau vài năm, Đài Loan đã hội đủ mọi điều kiện để gia nhập nhưng vẫn cứ phải kiên nhẫn chờ cho đến khi Trung Quốc cũng xong, bởi theo hiệp định 1992, GATT-{tiền thân WTO} ghi nhận là chỉ có một nước Trung Quốc theo như nghị quyết của Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc, và "Đài Bắc Trung Hoa" với tư cách lãnh thổ thuế quan riêng biệt so với Trung Quốc, có thể tham gia GATT nhưng phải sau Trung Quốc ). Việc Đài Loan tham gia WTO không khẳng định tư cách là một quốc gia độc lập có chủ quyền, chủ quyền đối ngoại của một quốc gia không được thể hiên đầy đủ ở các mặt chính trị,quốc phòng an ninh trong WTO mà chỉ liên quan tới kinh tế chỉ khẳng định việc mình có chính phủ có nền kinh tế độc lâp, khác với các tổ chức Liên Hợp Quốc và WHO ( nói thêm việc Đài Loan gia nhập WHO không được chấp thuận vì không phải là một quốc gia độc lâp, có chủ quyền ), bị lệ thuộc trong việc giải quyết vấn đề đối ngoại của mình trong việc gia nhập WTO khi phải đợi Trung Quốc gia nhập mới được. Đài Loan -thực thể đặc biệt có quy chế pháp lý riêng biệt chứ không phải là 1 quốc gia có độc lập, chủ quyền. -Trung Quốc và Đài Loan đều tham gia khuôn khổ hợp tác đa phương trong WTO điều đó không đồng nghĩa với việc Trung Quốc công nhận nền độc lập của Đài Loan bởi : Đây là vấn đề công nhận quốc tế. Việc A công nhận nền độc đối của B có nghĩa là công nhận về đầy đủ các mặt về lãnh thổ, dân cư, văn hoá, chính trị, kinh tế, ngoại giao..thiết lập quan hệ bình thường và ổn định trong nhiều lĩnh vực với bên được công nhận. WTO là Tổ chức thương mại thế giới, trong WTO các thành viên chỉ tham gia các điều ước, kí kết liên quan đến lĩnh vực thương mại, hàng hoá, dịch vụ, sở hữu trí tuệ, mà không liên quan đến an ninh quốc phòng, mang yếu tố chính trị-pháp lí. Trong trường hợp này việc Trung Quốc và Đài Loan(lãnh thổ thuế quan riêng biệt) đều tham gia khuôn khổ hợp tác đa phương trong WTO theo nguyên tăc mở rộng tự do hóa thương mại, đây chỉ là hợp tác kinh tế giữa các bên. Việc này khẳng định Trung Quốc và Đài Loan cùng bình đẳng về mặt hợp tác kinh tế, Trung Quốc công nhận Đài Loan độc lập về kinh tế sẵn sàng hợp tác kinh tế, Đài Loan chủ thể độc lập về kinh tế chứ điều này không đồng nghĩa với việc Trung Quốc công nhận toàn diện về các mặt về quan hệ ngoại giao chính trị, lãnh thổ...Sự công nhận về kinh tế ở đây không đầy đủ để nhận định rằng Trung Quốc công nhận quốc tế với nền độc lập của Đài Loan trong phạm vi không toàn diện. Đối với Trung Quốc, quan hệ với Đài Loan thật sự là cái rối rắm. Trên thực tế Trung Quốc luôn muốn thống nhất Đài Loan về, không từ một cơ hội nào để dằn mặt Đài Loan, mọi hành động của Trung Quốc hướng đến Đài Loan đều nhằm mục đích thống nhất một Trung Quốc kể các việc quan hệ kinh tế đều mang màu sắc chính trị theo giới chuyên gia nhận định. Việc Đài Loan gia nhập WTO trên thực tế thì đem lại lợi ích cho Trung Quốc về kinh tế và các vấn đề liên quan đến chính trị mở ra một lối thông trong quan hệ. Tài Liệu Tham Khảo 1. Giáo Trình Luật Quốc Tế -Trường Đại Học Luật Hà Nội (2004) 2.