Sự tác động của môi trường sản xuất đến sức khỏe người công nhân (nghiên cứu cụ thể tại Quảng Ninh)

ph¸t triÓn. Nguyªn lý nµy kh¼ng ®Þnh sù vËt kh«ng tån t¹i mét c¸ch biÖt lËp mµ chóng lu«n n»m trong mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i, qui ®Þnh chuyÓn ho¸ lÉn nhau ®Ó t¹o ra sù ph¸t triÓn. Marx lu«n cho r»ng ph¶i xem xÐt sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña sù vËt hiÖn t­îng theo mét qu¸ tr×nh trong nh÷ng giai ®o¹n lÞch sö ph¸t triÓn kh¸c nhau ®Ó t×m ra tÝnh tÊt yÕu, nh÷ng quy luËt chi phèi ®Õn sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña chóng. MÆt kh¸c, lu«n nh×n sù vËt trong mét thÓ thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp, m©u thuÉn víi nhau, ®Êu tranh h×nh thµnh mét chØnh thÓ míi. §ã chÝnh lµ nguån gèc bªn trong cña sù ph¸t triÓn, vËn ®éng. Mèi liªn hÖ cña sù vËt lu«n ®­îc ®Æt trong mèi quan hÖ nh©n - qu¶.V× b¶n th©n mçi vÊn ®Ò lu«n chøa ®ùng trong nã nh÷ng nguyªn nh©n vµ kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh t¸c ®éng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®ã. Khi nh×n nhËn vÊn ®Ò søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng th× cã thÓ coi ®ã lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh t¸c ®éng bëi mét tËp hîp c¸c nguyªn nh©n phøc t¹p trong ®ã cã nguyªn nh©n tõ phÝa m«i tr­êng lao ®éng bao gåm c¶ yÕu tè kh¸ch quan vµ t¸c ®éng ng­îc trë l¹i m«i tr­êng ®ã. Tõ ®ã sÏ l¹i n¶y sinh ra mét cÆp nh©n qu¶ míi cã nguån gèc tõ c¸i cò. * TiÕp cËn tõ phÝa x· héi häc søc khoÎ: §©y lµ mét chuyªn ngµnh cña x· héi häc, coi sù èm yÕu hay khoÎ m¹nh cña con ng­êi kh«ng chØ b¾t nguån tõ c¸c qu¸ tr×nh sinh häc mµ cßn b¾t nguån tõ phÝa x· héi vµ ®­îc x¸c ®Þnh hµnh vi vÒ mÆt x· héi, chÞu sù thay ®æi vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ c¶ v¨n ho¸ n÷a. §iÒu nµy ®­îc gi¶i thÝch bëi lÏ, c¸c vÊn ®Ò søc khoÎ hay bÖnh tËt kh«ng tån t¹i mét c¸ch trõu t­îng mµ lu«n g¾n bã víi c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña nh÷ng nhãm ng­¬× cô thÓ kh¸c nhau. Ng­êi ta xem xÐt søc khoÎ, bÖnh tËt cña con ng­êi kh«ng chØ trong mèi quan hÖ víÝ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña m«i tr­êng sèng mµ cßn trong mèi quan hÖ víi c¸c nh©n tè x· héi. Theo tr­êng ph¸i xung ®ét cho r»ng nguyªn nh©n chÝnh ¶nh h­ëng ®Õn m« h×nh bÖnh tËt vµ ch¨m sãc søc khoÎ lµ sù bÊt b×nh ®¼ng trong x· héi. Quan ®iÓm nµy lý gi¶i sù tËp trung mét sè c¨n bÖnh ®Æc thï nµo ®ã vµo c¸c nhãm giai cÊp, nhãm ng­êi kh¸c nhau trong x· héi do sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ mÆt ®Þa vÞ, quyÒn lùc, cña c¶i...g©y ra. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch cho viÖc nh÷ng ng­êi lao ®éng trong m«i tr­êng lµm viÖc nÆng nhäc ®éc h¹i cã kh¶ n¨ng nhiÔm mét sè bÖnh ®Æc tr­ng do m«i tr­êng ®ã g©y ra cao h¬n so víi nh÷ng ng­êi kh¸c nh­ng søc khoÎ, bÖnh tËt cña hä l¹i phô thuéc nh÷ng ng­êi cã ®Þa vÞ, quyÒn lùc cao h¬n. Cßn Talcott Parson mét nhµ x· héi häc ®øng ®Çu tr­êng ph¸i c¬ cÊu chøc n¨ng l¹i cho r»ng: Con ng­êi ta cã thÓ “lùa chän “ ®Ó èm vµ bÖnh tËt nh­ mét vai trß x· héi1. ¤ng quan niÖm bÖnh tËt vµ søc khoÎ kh«ng ph¶i lµ mét ph¹m trï sinh häc mµ lµ s¶n phÈm cña sù t­¬ng t¸c x· héi, con ng­êi cã thÓ viÖn ®Õn bÖnh tËt nh­ lµ mét c¬ héi ®Ó nghØ ng¬i. Nh­ vËy theo Parson th× søc khoÎ ®­îc nh×n nhËn nh­ mét vÊn ®Ò x· héi nã mang tÝnh quyÕt ®Þnh x· héi2 . Mét c¸ch nh×n kh¸c vÒ bÖnh tËt, søc khoÎ tõ quan ®iÓm Macxit. §ã lµ viÖc g¾n søc khoÎ, bÖnh tËt víi cÊu tróc kinh tÕ vµ sù ph¸t triÓn chÝnh trÞ. §èi víi F.Engel bÖnh tËt lµ mét biÓu hiÖn vµ lµ hËu qu¶ trùc tiÕp cña viÖc ch¹y theo lîi nhuËn bÊt chÊp sù an toµn. ¤ng ®­a ra hai luËn ®iÓm c¬ b¶n: thø nhÊt bÖnh tËt kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm cña b¶n chÊt c¸ nh©n vµ tai n¹n lµ s¶n phÈm cña tæ chøc c«ng nghiÖp. Thø hai èm ®au vµ bÖnh tËt tr­íc hÕt lµ s¶n phÈm cña c¸c ®iÒu kiÖn x· héi chø kh«ng ph¶i lµ sù cè sinh vËt kh«ng thÓ tr¸nh khái 3. Chó thÝch: 1&2&3: theo t¹p chÝ x· héi häc sè 2/1996 [4-7]. Nh­ vËy x· héi häc søc khoÎ cã nguån gèc x· héi vµ lµ vÊn ®Ò x· héi, nã chÞu ¶nh h­ëng cña c¶ m«i tr­êng tù nhiªn vµ c¶ m«i tr­êng x· héi ®ång thêi tuú thuéc vµo møc ®é chinh phôc cña con ng­êi víi hai m«i tr­êng nµy.Trong thùc tÕ ®iÒu kiÖn vËt lý tù nhiªn ®Òu phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn x· héi, tæ chøc x· héi. Chóng ®­îc c¶i thiÖn hay kh«ng ®Òu n»m trong tay c¸c chñ doanh nghiÖp, c¸c nhµ qu¶n lý vµ søc khoÎ, bÖnh tËt cña ng­êi lao ®éng còng phô thuéc vµo hä. Do ®ã m«i tr­êng x· héi , c¸c tæ chøc x· héi mang tÝnh quyÕt ®Þnh tíi søc khoÎ, bÖnh tËt. Nh­ vËy trong mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi kh¸c nhau l¹i t¹o ra ®iÒu kiÖn cho nh÷ng bÖnh ®Æc thï. *TiÕp cËn tõ phÝa x· héi häc lao ®éng: X· héi häc lao ®éng nghiªn cøu sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a con ng­êi víi t­ liÖu s¶n xuÊt, ®èi t­îng cña nã chÝnh lµ nh÷ng vÊn ®Ò x· héi cña lao ®éng còng nh­ sù t­¬ng t¸c cña néi dung lao ®éng vµ tæ chøc lao ®éng ®Õn søc khoÎ, bÖnh tËt cña con ng­êi. Tõ ®ã chóng ta cã c¸ch nh×n vÊn ®Ò toµn diÖn h¬n vµ xem xÐt nã tèt h¬n. 2.Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu cô thÓ: 2.1.Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tµi liÖu: §Ò b¸o c¸o ®­îc hoµn thµnh c¶ vÒ mÆt lý luËn còng nh­ sù phong phó thªm vÒ mÆt th«ng tin, t¸c gi¶ nghiªn cøu ®· sö dông ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó thÓ hiÖn qua viÖc thu thËp vµ ph©n tÝch c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu nh­ s¸ch b¸o, t¹p chÝ, c¸c b¸o c¸o cña tr¹m y tÕ vµ c«ng ®oµn c«ng ty TuyÓn than Cöa ¤ng. 2.2.Ph­¬ng ph¸p pháng vÊn b»ng b¶ng hái: Nghiªn cøu chñ yÕu sö dông ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra kh¶o s¸t qua phiÕu tr­ng cÇu ý kiÕn víi kÝch th­íc mÉu lµ 100, nghiªn cøu ®­îc tiÕn hµnh ®èi víi c«ng nh©n t¹i hai ph©n x­ëng TuyÓn I vµ TuyÓn II cña c«ng ty TuyÓn than Cöa ¤ng. 2.3. Ph­¬ng ph¸p quan s¸t: Qua qu¸ tr×nh kh¶o s¸t, pháng vÊn tiÕp xóc trùc tiÕp víi ng­êi c«ng nh©n ®ang lµm viÖc t¹i hai ph©n x­ëng cña c«ng ty, t¸c gi¶ nghiªn cøu ®· quan s¸t c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc ®Ó tõ ®ã ®èi chiÕu ®¸nh gi¸ víi c¸c sè liÖu thu ®­îc nh»m lµm phong phó thªm cho c¸c gi¶ thuyÕt vµ phÇn chøng minh trong b¸o c¸o. III/C¸c kh¸i niÖm c«ng cô: 1.Kh¸i niÖm m«i tr­êng lao ®éng: XuÊt ph¸t tõ ®Þnh nghÜa m«i tr­êng sèng: lµ tæng thÓ c¸c yÕu tè bao quanh mét sinh thÓ hay quÇn thÓ sinh vËt t¸c ®éng nªn cuéc sèng. M«i tr­êng bao gåm c¸c yÕu tè tù nhiªn (®Êt ®ai, khÝ hËu), hÖ sinh vËt (®éng thùc vËt) cïng c¸c yÕu tè kinh tÕ x· héi (c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, c¸c quan hÖ, c¸c phong tôc tËp qu¸n, v¨n ho¸...) hay theo ®Þnh nghÜa cña luËt b¶o vÖ m«i tr­êng th×: “ M«i tr­êng bao gåm c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ yÕu tè vËt chÊt, x· héi nh»m t¹o quan hÖ mËt thiÕt víi nhau bao quanh con ng­êi, cã ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng, s¶n xuÊt, sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña con ng­êi vµ tù nhiªn ”1. Theo ®Þnh nghÜa trªn, m«i tr­êng lao ®éng lµ mét ph¹m vi nhá trong m«i tr­êng sèng cña con ng­êi. M«i tr­êng lao ®éng bao gåm c¸c ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ quan hÖ cña c«ng nh©n trong s¶n xuÊt. §iÒu kiÖn lao ®éng ë ®©y bao gåm trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt nh­ c«ng cô lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng vµ c¸c yÕu tè vËt lý bao quanh n¬i s¶n xuÊt nh­ nhiÖt ®é, tiÕng ån, khÝ hËu. ë ®©y ®iÒu kiÖn lao ®éng ®­îc hiÓu lµ m«i tr­êng vËt lý tù nhiªn. Quan hÖ cña ng­êi lao ®éng trong s¶n xuÊt lµ c¸c quan hÖ gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng víi nhau hay quan hÖ cña ng­êi lao ®éng víi ng­êi qu¶n lý xÝ nghiÖp, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ trong xÝ nghiÖp. C¸c yÕu tè nµy chÝnh lµ m«i tr­êng x· héi. SÏ lµ thiÕu xãt nÕu nãi m«i tr­êng x· héi mµ chØ ®Ò cËp ®Õn ®iÒu kiÖn lao ®éng, bá qua m«i tr­êng x· héi. V× m«i tr­êng lao ®éng chÝnh lµ m«i tr­êng tù nhiªn céng m«i tr­êng x· héi 2. chó thÝch: 1&2: T«n ThiÖn ChiÕu – M«i tr­êng lao ®éng cña n÷ c«ng nh©n ë mét sè ngµnh nÆng 2.Kh¸i niÖm søc khoÎ vµ bÖnh tËt. Kh¸i niÖm søc khoÎ Tæ chøc y tÕ thÕ giíi WHO x¸c ®Þnh : søc khoÎ lµ “mét tr¹ng th¸i cña con ng­êi tho¶i m¸i vÒ vËt chÊt, chÝ tuÖ vµ x· héi” §Þnh nghÜa nµy kh«ng thÓ bã hÑp trong quan niÖm lµ kh«ng cã bÖnh tËt, kh«ng yÕu ®uèi mµ lµ ë tr¹ng th¸i cã thÓ chÊt tèt, trÝ tuÖ ph¸t triÓn vµ lµnh m¹nh. Kh¸i niÖm bÖnh tËt Kh¸i niÖm bÖnh: Thø nhÊt: lµ tr¹ng th¸i c¬ thÓ hoÆc bé phËn c¬ thÓ ho¹t ®éng kh«ng b×nh th­êng. Thø hai: Lµ thãi xÊu vµ khuyÕt ®iÓm vÒ t­ t­ëng lµm cho cã nh÷ng ho¹t ®éng ®¸ng chª tr¸ch hoÆc g©y h¹i.3 3: Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt – NXB Khoa häc x· héi – trung t©m tõ ®iÓn häc.H,1994[56]. Kh¸i niÖm bÖnh tËt ®­îc thÓ hiÖn d­íi 3 khÝa c¹nh : BÖnh : lµ nh»m ph¶n ¸nh mét qu¸ tr×nh bÖnh lý ®ã lµ kÕt qu¶ cña sù rèi lo¹n hÖ thèng sinh häc b×nh th­êng trong c¬ thÓ cña con ng­êi. Muèn ch÷a trÞ ph¶i sö dông ®Õn thuèc hoÆc sù can thiÖp b»ng phÉu thuËt. §au, yÕu, èm : cÊp ®é nµy nh»m chØ sù ®au yÕu vÒ thÓ chÊt, tinh thÇn vµ x· héi. BÖnh ho¹n : mang ý nghÜa x· héi ®ång thêi mang ý nghÜa lÖch l¹c c¸c chuÈn mùc x· héi, nã lµ mét biÓu t­îng kh«ng nh©n v¨n g¾n liÒn víi lèi sèng, chÊt l­îng sèng vµ c¸c gi¸ trÞ vÒ chuÈn mùc ®¹o ®øc vµ nh©n c¸ch. Nã ®­îc coi nh­ lµ hµnh vi, hµnh ®éng tr¸i víi chuÈn mùc cña mét céng ®ång. BÖnh ho¹n nh­ mét sù kiÖn x· héi . BÖnh x· héi Tªn chØ chung nh÷ng bÖnh cã ¶nh h­ëng lín ®Õn toµn x· héi, do tû lÖ m¾c bÖnh cao ë mét vïng hoÆc trong ph¹m vi c¶ n­íc, cã tÝnh chÊt l©y lan, cã tû lÖ tö vong cao, ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn søc khoÎ nh©n d©n, ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi do bÖnh nh©n mÊt kh¶ n¨ng lao ®«ng t¹m thêi hay vÜnh viÔn (VD: nh­ bÖnh phong, bÖnh sèt rÐt, bÖnh hoa liÔu , biÕu cæ, lao, ®au m¾t hét, AIDS...)1. BÖnh nghÒ nghiÖp HiÖn tr¹ng bÖnh lý mang tÝnh chÊt ®Æc tr­ng nghÒ nghiÖp hoÆc liªn quan ®Õn nghÒ nghiÖp. Do t¸c h¹i th­êng xuyªn vµ kÐo dµi cña ®iÒu kiÖn lao ®éng xÊu2. 1 &2: Tõ ®iÓn B¸ch khoa toµn th­ ViÖt Nam, tËp 1- trung t©m biªn so¹n tõ ®iÓn B¸ch khoa toµn th­ViÖt Nam – Hµ Néi 1995 3.Kh¸i niÖm c«ng nh©n C«ng nh©n lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng ch©n tay lµm viÖc theo giê vµ ¨n l­¬ng theo s¶n phÈm.1 1: Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt – NXB §µ N½ng 1998 Ch­¬ng II: KÕt qu¶ nghiªn cøu I/Vµi nÐt chung vÒ c«ng ty TuyÓn than Cöa ¤ng: C«ng ty TuyÓn Than Cöa ¤ng n»m trªn ®Þa bµn ph­êng Cöa ¤ng, phÝa §«ng B¾c thÞ x· CÈm Ph¶ thuéc tØnh Qu¶ng Ninh trùc thuéc TËp ®oµn than - kho¸ng s¶n ViÖt Nam, ®­îc x©y dùng n¨m 1894 vµ ®Õn n¨m 1924 th× c¨n b¶n hoµn thµnh vµ b­íc vµo s¶n xuÊt. C«ng ty TuyÓn Than Cöa ¤ng lµ c«ng cô mµ thùc d©n Ph¸p dïng ®Ó v¬ vÐt cña c¶i trong c«ng cuéc khai th¸c thuéc ®Þa lÇn I. §øng tr­íc sù tµn ¸p cña thùc d©n c«ng nh©n c«ng ty ®· sím ®Êu tranh vµ gi¸c ngé c¸ch m¹ng trë thµnh mét trong nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt anh hïng võa tiÕn hµnh s¶n xuÊt phôc vô tiÒn tuyÕn, võa b¶o vÖ m¸y mãc chèng l¹i sù ph¸ ho¹i cña chiÕn tranh. Sau khi hoµ b×nh c«ng ty tiÕp tôc cñng cè laÞ s¶n xuÊt, kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh, ®¶m b¶o ®Þnh møc. Do thêi gian x©y dùng ®· l©u, hÇu hÕt c¸c m¸y mãc ®Òu xuèng cÊp, c¬ së vËt chÊt kh«ng ®­îc ®Çu t­, ng­êi c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn lao ®éng hÕt søc khã kh¨n nh­ « nhiÔm m«i tr­êng, nhµ x­ëng dét n¸t, kh«ng ®¶m b¶o an toµn, vÖ sinh. Do vËy mµ n¨ng suÊt cña c«ng ty gi¶m, ®êi sèng cña ng­êi c«ng nh©n gÆp nhiÒu khã kh¨n. §øng tr­íc t×nh h×nh ®ã, §¶ng bé còng nh­ Ban l·nh ®¹o c«ng ty ®· t×m mäi c¸ch ®Ó kh«i phôc vµ më réng s¶n xuÊt. N¨m 1980 c«ng ty chÝnh thøc ®­a hÖ thèng d©y truyÒn s¶n xuÊt míi do Ba Lan vµ óc x©y dùng vµo s¶n xuÊt. §ã lµ ph©n x­ëng sµng TuyÓn II, ®· gãp phÇn n©ng cao n¨ng xuÊt vµ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c«ng ty lªn nhiÒu lÇn. Tõ sau khi ®æi míi ®Õn nay, ®èi víi c¬ chÕ lµm ¨n míi, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty khëi s¾c cïng nÒn kinh tÕ cña c¶ n­íc hiÖn nay c«ng ty lµ mét doanh nghiÖp ho¹ch to¸n ®éc lËp trùc thuéc TËp ®oµn than – kho¸ng s¶n Nam thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh 2607/Q§ DTCT. Chøc n¨ng nhiÖm vô chÝnh : vËn chuyÓn, sµng tuyÓn chÕ biÕn c¸c chñng lo¹i than, bèc rãt tiªu thô xuÊt khÈu than, tiªu thô trong n­íc, söa ch÷a c¸c thiÕt bÞ sµng tuyÓn bèc rãt, vËn t¶i vµ s¶n xuÊt khÝ «xy, Nit¬, chÊt keo tô, vËt liÖu x©y dùng. Tæng thu nhËp trung b×nh hµng th¸ng cña c«ng ty TuyÓn Than II lµ 2,3 triÖu ®ång/th¸ng TuyÓn Than I lµ 2 triÖu ®ång/th¸ng. C¸c ph©n x­ëng kh¸c tõ 1,5 - ®Õn 1,8 triÖu ®ång/th¸ng. N¨ng lùc hiÖn t¹i cña xÝ nghiÖp lµ vËn t¶i má trªn 3 triÖu tÊn/n¨m, sµng tuyÓn vµ chÕ biÕn than má trªn 2 triÖu tÊn/ n¨m. Bèc rãt tiªu thô t¹i c¶ng chÝnh trªn 2,5 triÖu tÊn / n¨m. Bèc rãt trùc tiÕp lªn tµu b»ng hÖ thèng Hitachi, s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ huyÒn phï vµ ®·i n¾ng b»ng thiÕt bÞ cña Ph¸p, Ba Lan, NhËt, óc. S¶n phÈm cña c«ng ty ®¹t chÊt l­îng quèc tÕ. II/Thùc tr¹ng m«i tr­êng lao ®éng s¶n xuÊt cña c«ng ty: C«ng ty TuyÓn Than Cöa ¤ng lµ c«ng ty mang ®Çy ®ñ c¸c nÐt ®Æc tr­ng cho m«i tr­êng lao ®éng cña ngµnh khai th¸c vµ chÕ biÕn than. §ã lµ hiÖn t­îng « nhiÔm bôi, tiÕng ®éng lín, kh«ng khÝ kh«ng th«ng tho¸ng, nãng bøc. §ã còng lµ nh÷ng yÕu tè g©y « nhiÔm m«i tr­êng lao ®éng phæ biÕn trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. Nh­ng riªng víi ngµnh than th× yÕu tè bôi than lµ trÇm träng h¬n c¶. B¶ng tãm l­îc sè liÖu cña Së y tÕ tØnh Qu¶ng Ninh vÒ kÕt qu¶ kiÓm tra m«i tr­êng lao ®éng cña c«ng ty cho thÊy ®iÒu nµy. VÒ bôi than, nång ®é bôi v­ît tiªu chuÈn cho phÐp tõ 1 ®Õn 2 lÇn, bôi ®Õm h¹t (h¹t/ cm3) tõ 2,5 ®Õn 22,5 lÇn, bôi % h¹t < 5mm tõ 1,80 ®Õn 1,82 lÇn. Bôi than cã ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ con ng­êi nh­ g©y bÖnh hen suyÔn, viªm cuèng phæi, bÖnh viªm c¬ phæi. VÒ tiÕng ån v­ît tiªu chuÈn cho phÐp tõ 5 ®Õn 19 dBA, nhiÖt ®é cao h¬n tiªu chuÈn tõ 1 ®Õn 3,5 0 c. Qua hái th¨m mét sè c«ng nh©n ë ph©n x­ëng tuyÓn I th× chóng t«i ®­îc biÕt ë ®©y rÊt bôi, chØ cÇn trËn giã nhÑ lµ bôi cuèn thµnh lèc nhá bay kh¾p n¬i, cßn vµo th¸ng 10 khi cã giã mïa §«ng B¾c th× bôi bay mï mÞt, kh«ng më ®­îc m¾t ra. Cßn trong nhµ x­ëng, khu vùc sµng tuyÓn kh«ng chØ bôi than c¸m mµ bôi h¹t còng r¾c nh­ m­a do qu¸ tr×nh sµng l¾c cña c¸c b¨ng chuyÒn than. Bªn c¹nh bôi than, th× tiÕng ån lín còng lµ mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng cña c«ng ty, tiÕng ån chñ yÕu do m¸y mãc g©y ra. ë ®©y tiÕng cña ®ñ c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn, m¸y mãc ph¸t ra liªn tôc trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. PhÇn lín ng­êi c«ng nh©n lµm viÖc ë ®©y ®Òu cã thãi quen nãi to. V× tiÕng nãi ph¶i ¸t tiÕng m¸y th× míi cã thÓ trao ®æi víi nhau ®­îc. Còng do d©y truyÒn s¶n xuÊt ph¶i sö dông nhiÒu m¸y mãc, trong qu¸ tr×nh lµm viÖc phÇn lín c¸c m¸y mãc ®Òu to¶ nhiÖt, mÆt kh¸c do c¸c thiÕt bÞ ®­îc l¾p ®Æt vµ c¸ch x©y dùng nhµ x­ëng phÝa trong n¬i s¶n xuÊt rÊt chËt hÑp vµ kÝn dÉn ®Õn Ýt giã, kh«ng khÝ kh«ng th«ng tho¸ng. Qua ®iÒu tra thùc tÕ cña chóng t«i t¹i c¸c ph©n x­ëng cho biÕt thùc tr¹ng vÒ m«i tr­êng lao ®éng cña ng­êi c«ng nh©n bÞ « nhiÔm nh­ sau: Nh­ vËy trong hÇu hÕt c¸c ph©n x­ëng lµm viÖc cña c«ng ty vÊn ®Ò bui nhiÒu chiÕm tû lÖ cao nhÊt 87%, sau ®ã lµ tiÕng ån 82% vµ nãng bøc 67%, ngoµi ra ë mét sè nhµ x­ëng cßn bÞ Èm ­ít, thiÕu ¸nh s¸ng vµ kh«ng khÝ kh«ng th«ng tho¸ng. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña tiÕng ån qu¸ lín vµ bôi nhiÒu lµ do m¸y mãc cña c«ng ty qu¸ cò kü, phÇn lín lµ c¸c thiÕt bÞ d©y truyÒn s¶n xuÊt tõ thêi Ph¸p ®Ó l¹i cã th©m niªn lµm viÖc trªn 70 n¨m vµ l¹c hËu so víi c«ng nghÖ cña thÕ giíi tõ n¨m 70-80 n¨m, hµng n¨m vÉn ®­îc c«ng ty tu söa l¹i. Tuy nhiªn còng cã mét vµi bé phËn ®· ®­îc n©ng cÊp c¶i tiÕn trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i cña Ph¸p, óc, Ba lan nh­ ë ph©n x­ëng TuyÓn II, vËn t¶i. PhÇn lín c«ng nh©n cña c«ng ty ph¶i lµm viÖc thñ c«ng kÕt hîp víi m¸y mãc vµ chñ yÕu b»ng m¸y mãc, kh«ng cã bé phËn nµo ®­îc tù ®éng ho¸. §iÒu ®ã cho thÊy c«ng ty vÉn sö dông lo¹i c«ng nghÖ cÇn ®Õn nhiÒu c«ng nh©n ®Ó vËn hµnh nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Bªn c¹nh m¸y mãc cò n¸t lµ kh«ng Ýt nhµ x­ëng xuèng cÊp trÇm träng, ®Æc biÖt lµ ph©n x­ëng TuyÓn I, nhµ x­ëng tõ thêi Ph¸p x©y dùng, ®Õn nay ®· bÞ háng hãc vµ dét n¸t, në t­êng hµng n¨m c«ng ty vÉn ph¶i cñng cè l¹i nh­ng kh«ng ®­îc nhiÒu. Cßn l¹i hÇu hÕt c¸c nhµ x­ëng kh¸c ®Òu x©y dùng ®· l©u, cÇn ph¶i n©ng cÊp l¹i toµn bé vµ cÇn ph¶i ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ h¬n ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò thuéc ®iÒu kiÖn nhµ x­ëng nh­ vÊn ®Ò nhµ t¾m, nhµ vÖ sinh ®Æc biÖt lµ cho n÷ c«ng nh©n. §©y lµ vÊn ®Ò quan träng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ cña ng­êi c«ng nh©n, ®ång thêi nã thÓ hiÖn sù quan t©m cña l·nh ®¹o ®Õn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng. Nh­ vËy víi thùc tr¹ng m«i tr­êng lao ®éng nh­ vËy sÏ g©y nhiÒu ¶nh h­ëng tíi søc khoÎ còng nh­ kh¶ n¨ng lao ®éng cña mçi c«ng nh©n ®ång thêi lµ nguyªn nh©n lµm t¨ng nguy c¬ m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp cho hä nh­ lµ c¸c bÖnh vÒ tai, mòi, häng, bÖnh ®au ®Çu vµ ®Æc biÖt lµ bÖnh vÒ ®­êng h« hÊp. III/Mét sè yÕu tè cña m«i tr­êng lao ®éng t¹i c«ng ty TuyÓn than Cöa ¤ng ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ ng­êi c«ng nh©n: 1.Ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt: C«ng nghÖ khai th¸c vµ chÕ biÕn than lµ lo¹i c«ng nghiÖp nÆng, tÝnh chÊt c«ng viÖc nÆng nhäc vµ ®éc h¹i mµ c¸c c«ng viÖc chñ yÕu cÇn ®Õn bµn tay cña con ng­êi, kh«ng thÓ ®­a vµo tù ®éng ho¸ ®­îc. ChÝnh v× lý do nµy mµ con ng­êi kh«g thÓ tr¸nh khái viÖc ph¶i tiÕp xóc víi nh÷ng yÕu tè ®éc h¹i, nguy hiÓm trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt. VÒ mÆt h×nh thøc lao ®éng, qua kÕt qu¶ ®iÒu tra mÉu cho thÊy nhiÒu nhÊt lµ lao ®éng thñ c«ng kÕt hîp víi m¸y mãc chiÕm 70%, sau ®ã lµ lao ®éng chñ yÕu b»ng m¸y mãc chiÕm 20% vµ chiÕm tû lÖ thÊp nhÊt lµ lao ®éng thñ c«ng 10%. BiÓu sau sÏ cho biÕt râ c¬ cÊu h×nh thøc lao ®éng cña c«ng ty: Lao ®éng thñ c«ng kÕt hîp víi m¸y mãc chñ yÕu lµ bao gåm c¸c c«ng viÖc nh­ : ®øng nhÆt r¸c t¹i c¸c b¨ng chuyÒn, xóc than, ®Ëp toa than t¹i c¸c m¸ng ... hä ph¶i tiÕp xóc th­êng xuyªn víi bôi than, tiÕng ån, ho¸ chÊt, ®a sè lµ lµm viÖc trong c¸c nhµ x­ëng nãng bøc thiÕu ¸nh s¸ng hoÆc Èm ­ít. Cßn lao ®éng thñ c«ng thuÇn tuý bao gåm nh÷ng c«ng viÖc chÝnh cña hä lµ xóc dän, nhÆt ph©n lo¹i than, xóc than, khu«n v¸c vËt liÖu... C«ng viÖc hÕt søc nÆng nhäc vµ vÊt v¶ tiÕp xóc nhiÒu víi bôi l¹i hÇu nh­ lµm viÖc ngoµi trêi chÞu ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt, mïa hÌ nãng bøc, mïa ®«ng l¹nh ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn søc khoÎ cña hä. Cã thÓ nãi r»ng ®©y lµ hai lo¹i lao ®éng ®éc h¹i vµ nÆng nhäc, cã ¶nh h­ëng nhiÒu nhÊt ®Õn søc khoÎ cña ng­êi c«ng nh©n. Nh»m minh chøng vµ ®¸nh gi¸ cho nhËn ®Þnh nµy chóng t«i tiÕn hµnh t×m hiÓu vÒ møc ®é ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng s¶n xuÊt tíi søc khoÎ cña ng­êi c«ng nh©n theo c¬ cÊu lao ®éng vµ kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng : T­¬ng quan ®¸nh gi¸ vÒ ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng s¶n xuÊt tíi søc khoÎ cña ng­êi c«ng nh©n theo c¬ cÊu lao ®éng (%) Møc ®é Lo¹i lao ®éng ¶nh h­ëng tèt ¶nh h­ëng kh«ng tèt Kh«ng ¶nh h­ëng Tæng lao ®éng thñ c«ng 10 90 100,0 Thñ c«ng kÕt hîp m¸y mãc 10 84,3 5,7 100,0 Chñ yÕu b»ng m¸y mãc 20 75 5 100,0 Tæng 12 83 5 100,0 B¶ng 1 cho thÊy, 83% c«ng nh©n ë c¸c lo¹i lao ®éng ®Òu cho r»ng m«i tr­êng lao ®éng cã ¶nh h­ëng xÊu ®Õn søc khoÎ cña hä. ChØ cã 5% cho r»ng m«i tr­êng s¶n xuÊt cã kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ thuéc lo¹i lao ®éng chñ yÕu b»ng m¸y mãc. Trong khi ®ã sè ng­êi cho r»ng ¶nh h­ëng kh«ng tèt cao nhÊt thuéc lao ®éng thñ c«ng lµ 90% vµ tiÕp ®Õn ë nhãm lao ®éng thñ c«ng kÕt hîp m¸y mãc 84,3%. T×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò nµy chóng t«i ®­îc biÕt lo¹i lao ®éng chñ yÕu b»ng m¸y mãc hÇu hÕt ®­îc lµm viÖc trong phßng ®iÒu khiÓn d©y chuyÒn b¨ng, sµng ®­îc trang bÞ c¸c ph­¬ng tiÖn chèng nãng, th«ng giã, ¸nh s¸ng ®Çy ®ñ vµ Ýt ¶nh h­ëng bëi bôi than h¬n c¸c lo¹i lao ®éng kh¸c. Trong khi ®ã lao ®éng thñ c«ng vµ lao ®éng thñ c«ng kÕt hîp víi m¸y mãc lµ nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc ®éc h¹i v× ph¶i tiÕp xóc trùc tiÕp víi than nh­ nhÆt vµ ph©n lo¹i than, xóc than trµn ra ngoµi m¸ng,... nªn hÝt ph¶i rÊt nhiÒu bôi than trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. Trong thùc tÕ, tuy chóng t«i t×m hiÓu kü th× ®­îc biÕt hÇu hÕt nh÷ng ng­êi cho r»ng ¶nh h­ëng tèt hoÆc kh«ng ¶nh h­ëng ®Òu lµ nh÷ng ng­êi ng¹i nãi vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nµy, hä cho ®ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò tÕ nhÞ vµ sî bÞ ¶nh h­ëng tíi c«ng viÖc cho dï chóng t«i ®· gi¶i thÝch vÒ tÝnh khuyÕt danh cña nghiªn cøu. Trong qu¸ tr×nh lao ®éng, ng­êi lao ®éng ph¶i chÞu nhiÒu t¸c ®éng kh¸c nhau trong ®ã cã nh÷ng t¸c ®éng thuéc cÊu tróc kh«ng gian n¬i lµm viÖc nh­ bôi, tiÕng ån, nhiÖt ®é, ®é Èm, ¸nh s¸ng ...tíi søc khoÎ vµ cã thÓ g©y ra c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp cho hä. Hai yÕu tè g©y ra m«i tr­êng lao ®éng vµ cã h¹i ®Õn søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng phæ biÕn nhÊt lµ bôi vµ tiÕng ån.Tuy r»ng bôi than kh«ng nguy hiÓm b»ng bôi ®¸ vµ bôi b«ng nh­ng nã còng g©y ra nhiÒu c¨n bÖnh vÒ ®­êng h« hÊp nh­ viªm häng, viªm mòi, bÖnh vÒ m¾t vµ nguy hiÓm h¬n c¶ lµ bÖnh bôi phæi.TiÕng ån lµ nguyªn nh©n chñ yÕu g©y ra bÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp vµ c¨ng th¼ng thÇn kinh, ®au ®Çu. §ång thêi nÕu bÞ ¶nh h­ëng bëi tiÕng ån l©u ngµy th× nh÷ng bÖnh trªn l¹i ph¸t sinh ra c¸c bÖnh kh¸c nh­ lo¹n thÇn kinh chøc n¨ng, gi¶m trÝ nhí, mÊt ngñ, rÊt cã h¹i cho søc khoÎ cho ng­êi lao ®éng, ®Æc biÖt lµ lao ®éng n÷. Thùc tÕ cho thÊy c«ng nh©n cña c«ng ty ph¶i lµm viÖc trong m«i tr­êng cã tiÕng ån lín v­ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp. Lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn bôi bÆm, Çm Çm c¶ ngµy kÕt hîp víi sù nãng bøc, ngét ng¹t g©y cho hä mét c¶m gi¸c mÖt mái vµ nhanh chãng g©y ra sù c¨ng th¼ng vÒ thÇn kinh. Sù tÝch tô l©u ngµy cña nh÷ng tr¹ng th¸i trªn sÏ g©y ra sù suy nh­îc cña c¬ thÓ vµ lµm t¨ng nguy c¬ m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp còng nh­ c¨n bÖnh kh¸c hoÆc c¸c tai n¹n, sù cè trong vµ ngoµi s¶n xuÊt. Ng­êi lao ®éng khi lµm viÖc kh«ng chØ chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè g©y « nhiÔm trong m«i tr­êng lao ®éng mµ hä cßn bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c yÕu tè vÒ c­êng ®é lao ®éng, néi dung lao ®éng t¸c ®éng nhiÒu ®Õn søc khoÎ. Ng­êi c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc víi c­êng ®é cao víi 8 giê/ ngµy, lµm ca 3 vµ lµm hai ca liªn tiÕp. Víi c­êng ®é lao ®éng nh­ vËy chØ cã c«ng nh©n nam míi ®ñ søc chÞu ®ùng. §èi víi n÷ c«ng nh©n søc khoÎ cña hä kÐm h¬n nam c«ng nh©n th× t¸c h¹i cña c¸c yÕu tè nµy còng nghiªm träng h¬n. Qua ®iÒu tra cho ta thÊy mÆc dï c«ng ty thùc hiÖn ®óng luËt lao ®éng lµ kh«ng lµm qu¸ 8giê/ngµy nh­ng hÇu hÕt c¸c n÷ c«ng nh©n ph¶i lµm ca 3 víi tû lÖ chiÕm tíi 74,0%. Khi t×m hiÓu nguyªn nh©n dÉn tíi ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn søc khoÎ th× chóng t«i thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng: Nguyªn nh©n g©y ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn søc khoÎ cña ng­êi c«ng nh©n (%) Nguyªn nh©n g©y ¶nh h­ëng kh«ng tèt tÇn suÊt (%) Do tiÕp xóc víi ho¸ chÊt 5 KhÝ ®éc h¹i 25 Kh«ng ®ñ ¸nh s¸ng 12 §é ån lín 70 Kh«ng khÝ kh«ng th«ng tho¸ng 20 Èm ­ít nhiÒu 23 Bôi bÆm nhiÒu 77 Nh­ vËy hai nguyªn nh©n chÝnh ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña ng­êi c«ng nh©n chiÕm tû lÖ cao nhÊt ®ã lµ bôi bÆm nhiÒu 77% vµ ®é ån lín 70%. Ngoµi ra cßn cã mét sè lý do kh¸c nh­ : do khÝ ®éc h¹i 25%, Èm ­ít nhiÒu 23% vµ kh«ng khÝ kh«ng th«ng tho¸ng 20%. Ng­êi lao ®éng do ph¶i tiÕp xóc víi nh÷ng yÕu tè cã ¶nh h­ëng kh«ng tèt ë m«i tr­êng lµm viÖc nh­ vËy nªn sau mét ngµy lµm viÖc hä th­êng c¶m thÊy mÖt mái vÒ thÓ x¸c vµ c¨ng th¼ng thÇn kinh. Khi ®­îc hái sau mét ngµy lµm viÖc anh (chÞ) c¶m thÊy m×nh nh­ thÕ nµo? Chóng t«i ®· thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng :C¶m gi¸c cña ng­êi lao ®éng sau mét ngµy lµm viÖc C¶m gi¸c tÇn suÊt(%) MÖt mái vÒ thÓ x¸c 62 C¨ng th¼ng vÒ thÇn kinh 57 Kh«ng vui vÎ 41 Nh­ vËy cã ®Õn 62% ng­êi ®­îc hái cho biÕt hä c¶m thÊy mÖt mái vÒ thÓ x¸c vµ 57% c¨ng th¼ng vÒ thÇn kinh sau mét ngµy lµm viÖc, chÝnh ®iÒu nµy g©y ra t©m lý kh«ng vui vÎ, tho¶i m¸i khi trë vÒ gia ®×nh cña m×nh, øc chÕ vÒ mÆt t©m lý. Qua kh¶o s¸t ®èi víi c¸c nhãm lao ®éng t¹i c«ng ty th× ®Òu cã tû lÖ c¶m nhËn mÖt mái vÒ thÓ x¸c vµ c¨ng th¼ng vÒ thÇn kinh sau mét ngµy lµm viÖc rÊt cao. Bëi lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng « nhiÔm, tÝnh chÊt c«ng viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i th× nh÷ng c¶m gi¸c trªn lµ kh«ng tr¸nh khái . B¶ng: T­¬ng quan gi÷a c¸c h×nh thøc lao ®éng vµ yÕu tè giíi tÝnh (%) Giíi tÝnh Lo¹i lao ®éng Nam N÷ Tæng Lao ®éng thñ c«ng 3,9 16,3 10 Thñ c«ng kÕt hîp víi m¸y mãc 78,4 61,2 70 Chñ yÕu b»ng m¸y mãc 17,6 22,4 20 Tæng 51 49 100 Nh­ vËy, trong mÉu nghiªn cøu th× tû lÖ n÷ c«ng nh©n lao ®éng thñ c«ng (16,3%) cao gÊp 4 lÇn so víi nam c«ng nh©n (3,9%). Bëi v× phÇn lín n÷ c«ng nh©n lµm c¸c c«ng viÖc nh­ xóc dän, lµm vÖ sinh n¬i s¶n xuÊt, nhÆt vµ ph©n lo¹i than. Cßn c¸c c«ng viÖc thñ c«ng kÕt hîp víi m¸y mãc nh­ nh­ söa ch÷a m¸y, ®Ëp toa than t¹i c¸c m¸ng,... chñ yÕu lµ do c¸c nam c«ng nh©n ®¶m nhiÖm (78,4%) do ®iÒu kiÖn vÒ mÆt søc khoÎ vµ tÝnh chÊt c«ng viÖc. Cßn nh÷ng c«ng viÖc chñ yÕu ®iÒu khiÓn m¸y mãc nh­ vËn hµnh b¨ng, sµng, m¸y x¶ n­íc phÇn lín do n÷ ®¶m nhiÖm v× c«ng viÖc nµy Ýt nÆng nhäc h¬n. Do cã sù kh¸c biÖt vÒ mÆt giíi vµ tÝnh chÊt c«ng viÖc nªn chóng t«i ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu sù tù ®¸nh gi¸ cña ng­êi lao ®éng vÒ c«ng viÖc hiÖn t¹i cña m×nh t¹i c«ng ty vµ thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng: T­¬ng quan gi÷a giíi tÝnh vµ sù ®¸nh gi¸ vÒ c«ng viÖc hiÖn t¹i cña b¶n th©n (%) Giíi tÝnh §¸nh gi¸ nam n÷ Tæng §¬n ®iÖu 3,9 41 4 Buån ch¸n 2 1 Høng thó 27,5 24,5 26 NÆng nhäc 66,7 69,4 68 §éc h¹i 68,6 71,4 70 Tæng 51 49 100 Nh­ vËy, chóng ta thÊy r»ng phÇn lín c«ng nh©n cho r»ng c«ng viÖc cña hä ®Òu nÆng nhäc vµ ®éc h¹i, trong ®ã tû lÖ ®¸nh gi¸ ®èi víi n÷ nÆng nhäc lµ 69,4%, ®éc h¹i lµ 71,4% cao h¬n h¼n so víi nam giíi, nÆng nhäc lµ 66,7%, ®éc h¹i lµ 68,6%. Do ®iÒu kiÖn vÒ mÆt søc khoÎ n÷ giíi kÐm h¬n nam giíi nªn cã sù chªnh lÖch vÒ mÆt ®¸nh gi¸ c«ng viÖc, n÷ c«ng nh©n sau giê s¶n xuÊt cßn ph¶i vÒ nhµ ®Ó ch¨m sãc gia ®×nh, ho¹t ®éng kinh tÕ phô, víi søc khoÎ bÞ suy yÕu, sù mÖt mái vµ bÖnh tËt sÏ c¶n trë hä trong viÖc lµm trßn chøc n¨ng cña ng­êi vî, ng­êi mÑ. 2.C¸c chÕ ®é vµ chÝnh s¸ch b¶o hé lao ®éng: 2.1.VÒ b¶o hé lao ®éng: ë c«ng ty TuyÓn Than Cöa ¤ng do ®Æc ®iÓm cña m«i tr­êng lao ®éng ë ®©y lµ « nhiÔm bôi vµ tiÕng ån, ngoµi ra víi tõng ®éi s¶n xuÊt l¹i ph¶i chÞu thªm nh÷ng yÕu tè cã h¹i kh¸c do vËy vÊn ®Ò b¶o hé lao ®éng lu«n cÇn ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi. Qua ®iÒu tra mÉu vÒ trang thiÕt bÞ BHL§ cña c«ng ty, chóng t«i ®­îc biÕt tuú vµo mçi ®éi lµm viÖc trong c¸c m«i tr­êng lao ®éng kh¸c nhau th× ®­îc ph¸t nh÷ng lo¹i b¶o hé kh¸c nhau. Nh­ng riªng quÇn ¸o, giÇy, tÊt th× c«ng nh©n cña c¶ c«ng ty ®Òu ®­îc trang bÞ nh­ nhau, mçi n¨m mét bé, mét ®éi giÇy, hai ®«i tÊt. C¸c ®éi lµm viÖc tiÕp xóc nhiÒu víi than, ho¸ chÊt, vËt liÖu th× ®­îc trang bÞ thªm g¨ng tay, mò hoÆc nãn, khÈu trang, s¸u th¸ng ®­îc ph¸t mét lÇn, riªng mò hai n¨m ph¸t mét lÇn. Cßn c¸c ®éi trong khu vùc Èm ­ít hoÆc tiÕp xóc nhiÒu víi n­íc ®­îc trang bÞ thªm ¸o m­a, ñng, g¨ng tay cao su ...ViÖc cÊp ph¸t trang bÞ BHL§ ë c«ng ty qua nghiªn cøu cho thÊy: Kh«ng cã tr­êng hîp kh«ng cÊp ph¸t. Trong ®ã nh÷ng ng­êi kh«ng nhËn ®­îc ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi th× ®Òu ph¶i tù trang bÞ cho m×nh. ViÖc cÊp ph¸t ®å BHL§ kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ lµ mét ®iÒu quan träng vµ rÊt cÇn thiÕt v× khi chóng cò vµ r¸ch th× ch¼ng cßn t¸c dông b¶o vÖ, ng¨n chÆn sù x©m nhËp cña c¸c yÕu tè g©y h¹i vµo c¬ thÓ mµ cßn g©y khã chÞu cho ng­êi lao ®éng khi lµm viÖc. Theo chóng t«i ®­îc biÕt c«ng ty TuyÓn Than Cöa ¤ng cã mét ph©n x­ëng may chuyªn may quÇn ¸o b¶o hé cho c«ng nh©n trong c«ng ty. §iÒu nµy chøng tá ban l·nh ®¹o c«ng ty còng rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. Tuy nhiªn, viÖc ®Çu t­ cho nã nhiÒu khi kh«ng ®­îc kÞp thêi vµ cßn thÊp. Nguyªn nh©n lµ do khèi l­îng c«ng viÖc nhiÒu vµ nÆng nhäc, ng­êi c«ng nh©n ph¶i sö dông th­êng xuyªn nh­ng chÊt l­îng cña ®å BHL§ qu¸ kÐm, nhanh háng, r¸ch tr­íc thêi h¹n kh«ng ®¶m b¶o. Do vËy phÇn lín c«ng nh©n cho r»ng ph¸t kh«ng kÞp thêi chiÕm tû lÖ 59%. Qua t×m hiÓu s©u vÒ vÊn ®Ò nµy, chóng t«i ®­îc biÕt chÊt l­îng ®å BHL§ rÊt kÐm, quÇn ¸o mÆc chãng r¸ch, kh«ng thÊm må h«i, nãng bøc g©y cho hä c¶m gi¸c rÊt khã chÞu. ë nhiÒu tæ viÖc cÊp ph¸t ®å b¶o hé qu¸ chËm cã nh÷ng tæ do tÝnh chÊt lao ®éng nhÑ nh­ng kh«ng ph¶i tiÕp xóc víi than, ho¸ chÊt hÇu nh­ kh«ng ®­îc cÊp ph¸t. Ngoµi ra nhiÒu ng­êi phµn nµn vÒ viÖc cÊp ph¸t ®å b¶o hé kh«ng phï hîp víi cì ng­êi, ch©n. §©y lµ mét trong nh÷ng thiÕu xãt mµ c«ng ty ch­a quan t©m. NÕu kh«ng trang bÞ BHL§ ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi th× kh«ng thÓ nãi lµ lµm tèt c«ng t¸c an toµn lao ®éng, b¶o vÖ søc khoÎ tÝnh m¹ng ng­êi lao ®éng. Trong c«ng ty, phÇn lín c¸c c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc víi m¸y mãc, ®ßi hái ph¶i ®óng kü thuËt vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy t¾c vÒ an toµn lao ®éng v× rÊt dÔ x¶y ra tai n¹n lao ®éng, chØ cÇn s¬ ý hay thiÕu xãt mét chót lµ cã thÓ g©y thiÖt h¹i c¶ vÒ ng­êi vµ tµi s¶n cña c«ng ty. Do vËy viÖc thùc hiÖn an toµn lao ®éng ®­îc c«ng ty quan t©m hµng ®Çu. Qua ®iÒu tra mÉu chóng t«i ®­îc biÕt c«ng ty quan t©m ®Õn viÖc tuyªn truyÒn gi¸o dôc quy t¾c ATL§ (91%), kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn ATL§ (89%) vµ chu cÊp ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ phßng hé lao ®éng (69%). Hä cßn cho biÕt, c¸c phã gi¸m ®èc, qu¶n ®èc c¸c ph©n x­ëng th­êng xuyªn xuèng kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn ATL§ ë c¸c khu vùc cã tÝnh nguy hiÓm cao, ®«n ®èc nh÷ng ng­êi phô tr¸ch ph©n x­ëng ®i kiÓm tra c¸c vÊn ®Ò vÒ ATL§, vÖ sinh nhµ x­ëng. Bªn c¹nh ®ã c¸c ca tr­ëng , tæ tr­ëng th­êng xuyªn nh¾c nhë mäi ng­êi chó ý thùc hiÖn c«ng t¸c nµy. Hµng n¨m c«ng ty tæ chøc c¸c buæi häc vÒ néi quy, ATL§, an toµn sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ cho anh, chÞ em c«ng nh©n trong c«ng ty ®Æc biÖt cho nh÷ng ng­êi míi vµo lµm. ATL§ cßn lµ sù ®¶m b¶o vÒ an toµn vÖ sinh nhµ x­ëng vµ gi¶m thiÓu møc ®é « nhiÔm cña c¸c yÕu tè thuéc ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Qua ®iÒu tra mÉu chóng t«i ®­îc biÕt ban gi¸m ®èc c«ng ty rÊt quan t©m ®Õn m«i tr­êng lao ®éng s¶n suÊt cña c«ng nh©n ®Æc biÖt trong viÖc lµm gi¶m bít sù ¶nh h­ëng cña chóng tíi søc khoÎ cña c«ng nh©n. BiÓu sau sÏ cho chóng ta thÊy râ h¬n sù quan t©m cña l·nh ®¹o c«ng ty: BiÓu: Sù quan t©m cña ban l·nh ®¹o c«ng ty ®Õn m«i tr­êng lao ®éng s¶n xuÊt: BiÓu trªn cho thÊy trong m«i tr­êng lao ®éng s¶n xuÊt l·nh ®¹o c«ng ty quan t©m nhiÒu nhÊt ®Õn ATL§ (100%), ¸nh s¸ng (79%) vµ vÖ sinh nhµ x­ëng (81%) vµ Ýt nhÊt lµ ®Õn chÊt th¶i c«ng nghiÖp (35%). Ngoµi ra, theo «ng phã gi¸m ®èc ®iÒu hµnh cña c«ng ty cho biÕt: c«ng ty ®· bá ra nhiÒu triÖu ®ång ®Ó lµm mét hÖ thèng èng phun n­íc gi¶m bôi tr¶i dµi trªn mét kilomet, hÖ thèng nµy míi ®­îc ®­a vµo sö dông trong vµi n¨m gÇn ®©y. Cßn vÒ tiÕng ån vµ nãng bøc, c«ng ty ®· cè g¾ng kh¾c phôc nh­ng còng chØ ë mét sè phßng kü thuËt, v¨n phßng, do kh«ng ®ñ kinh phÝ vµ c«ng ty qu¸ lín. Nãi chung l·nh ®¹o c«ng ty ®· quan t©m ®Õn c«ng t¸c b¶o ®¶m ATL§, vÖ sinh nhµ x­ëng vµ ¸nh s¸ng n¬i lµm viÖc. Tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò kh¸c mµ ban gi¸m ®èc cÇn ph¶i quan t©m h¬n nh­ vÊn ®Ò lµm gi¶m c¸c yÕu tè thuéc m«i tr­êng lao ®éng nµy ¶nh h­ëng tíi søc khoÎ vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cña ng­êi c«ng nh©n. 2.2.VÒ chÝnh s¸ch kh¸m ch÷a bÖnh, h­ëng l­¬ng trong thêi gian nghØ ch÷a bÖnh, chÝnh s¸ch b¶o hiÓm: ChÝnh s¸ch giµnh cho nh÷ng c«ng nh©n nghØ ch÷a bÖnh rÊt quan träng, gióp cho ng­êi lao ®éng vÉn cã nh÷ng thu nhËp trong thêi gian hä kh«ng thÓ tiÕn hµnh lµm viÖc v× lý do søc khoÎ, sè l­¬ng nµy gióp hä thªm vµo ®Ó chi tiªu cho cuéc sèng vµ t¸i t¹o søc khoÎ.C«ng ty còng rÊt chó ý tíi viÖc mua b¶o hiÓm lao ®éng, b¶o hiÓm x· héi cho c«ng nh©n b»ng chøng lµ 100% mÉu nghiªn cøu ®Òu tr¶ lêi r»ng c«ng ty mua b¶o hiÓm x· héi cho hä. Kh¶o s¸t mÉu nghiªn cøu vÒ tr×nh ®é häc vÊn, kÕt qu¶ thu ®­îc nh­ sau: BiÓu c¬ cÊu tr×nh ®é häc vÊn cña c«ng nh©n t¹i hai ph©n x­ëng TuyÓn I vµ TuyÓn II Víi tû lÖ 43% THPT, 13% THCN vµ 35% C§,§H cho thÊy tr×nh ®é häc vÊn cña c«ng nh©n c«ng ty lµ kh¸ cao nªn hä tù ý thøc ®­îc vÒ viÖc thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch cña c«ng ty, ý thøc vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô mua b¶o hiÓm, chÕ ®é ­u ®·i ®èi víi b¶n th©n. §©y lµ nh÷ng lîi Ých thiÕt th©n ®èi víi ng­êi c«ng nh©n nªn hä quan t©m vµ thùc hiÖn rÊt tèt ®iÒu nµy. Nh­ vËy, bªn c¹nh viÖc quan t©m ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÒ l­¬ng, h­ëng, phô cÊp ®éc h¹i cho c«ng nh©n, c«ng ty cßn thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch vÒ b¶o hiÓm nh­: mua b¶o hiÓm cho c«ng nh©n, ®ãng b¶o hiÓm x· héi cho c«ng nh©n. Thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch thai s¶n dµnh cho nh÷ng c«ng nh©n nh­ khi n÷ c«ng nh©n nu«i con d­íi 12 th¸ng tuæi, ®­îc giµnh thêi gian ®Ó hä cho con bó (hä nghØ sím víi quy ®Þnh 1 tiÕng) hiÖn t¹i n÷ c«ng nh©n ®­îc nghØ ®Î lµ 4 th¸ng theo luËt lao ®éng (sau khi sinh vµ cã thÓ nghØ tr­íc khi sinh 2 th¸ng ). XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña lao ®éng n÷ nªn nhµ n­íc ®· ®­a ra nhiÒu chÝnh s¸ch quy ®Þnh chÕ ®é lao ®éng ®èi víi lao ®éng n÷. Nh÷ng chÝnh s¸ch nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho hä thùc hiÖn tèt hai chøc n¨ng: Chøc n¨ng lao ®éng vµ chøc n¨ng lµm mÑ ch¨m sãc, b¶o vÖ, nu«i d¹y thÕ hÖ trÎ. §èi víi mét c«ng ty ®«ng c«ng nh©n nh­ c«ng ty nµy th× viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi c«ng nh©n n÷ lµ mét vÊn ®Ò quan träng, ®ßi hái sù quan t©m chó ý cña ban l·nh ®¹o, kh«ng ®Ó cho chÞ em bÞ thiÖt thßi. Ngoµi viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ra c«ng ty hµng n¨m cßn ph¶i trÝch mét kho¶n ®Çu t­ lín cho tr¹m x¸, tr¹m y tÕ phßng kh¸m bÖnh cña c«ng ty ®Ó chuyªn ho¹t ®éng kh¸m søc khoÎ anh chÞ em c«ng nh©n trong c«ng ty. Hµng n¨m c¸c cuéc kiÓm tra søc khoÎ ®Þnh kú, kh¸m thai ®Þnh kú vµ c¸c cuéc kiÓm tra liªn quan ®Õn søc khoÎ, thai s¶n cña c«ng nh©n ®Òu ®­îc tiÕn hµnh ë ®©y víi mét ®éi ngò y t¸, b¸c sü hµnh nghÒ vµ c¬ së h¹ tÇng cña tr¹m x¸, phßng kh¸m khang trang chøng tá sù quan t©m cña l·nh ®¹o c«ng ty tíi viÖc ch¨m sãc søc khoÎ, bÖnh tËt cña c«ng nh©n. §iÒu ®ã gãp phÇn lµm gi¶m bít nh÷ng mÖt mái, c¨ng th¼ng do c«ng viÖc g©y ra ®ång thêi t¨ng thªm søc lùc, vËt chÊt, tinh thÇn cho anh chÞ em c«ng nh©n tiÕp tôc lao ®éng, ph¸t huy kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó phôc vô ®Êt n­íc. 3.Quan hÖ x· héi: Bªn c¹nh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, m«i tr­êng quan hÖ x· héi gi÷a c¸c thµnh viªn lµ yÕu tè hÕt søc quan träng trong viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt. NÕu nh­ m«i tr­êng kü thuËt lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt chi phèi n¨ng suÊt còng nh­ hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc th× yÕu tè quan hÖ gi÷a ®ång nghiÖp vµ quan hÖ gi÷a ban l·nh ®¹o c«ng ty víi c«ng nh©n (mÆc dï lµ mèi quan hÖ gi÷a ng­êi l·nh ®¹o vµ ng­êi bÞ l·nh ®¹o) l¹i lµ c¬ së tinh thÇn cã t¸c dông bæ trî rÊt lín trong c«ng viÖc. ChÝnh v× vËy nÕu mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®ång nghiÖp mµ ®oµn kÕt, t­¬ng trî nhau sÏ thÓ hiÖn ®­îc tinh thÇn d©n chñ vµ nã sÏ thóc ®Èy c«ng viÖc mét c¸ch tèt nhÊt, cßn sù quan t©m, ®éng viªn cña cÊp trªn sÏ lµ mét phÇn cña ®éng lùc thóc ®Èy trong s¶n xuÊt. Trong c«ng ty, mèi quan hÖ t×nh c¶m gi÷a c¸c c«ng nh©n ®­îc thÓ hiÖn qua sù t­¬ng trî lÉn nhau vÒ c«ng viÖc, tù nguyÖn, b×nh ®¼ng b¶o vÖ quyÒn lîi cho nhau dï cïng giíi hay kh¸c giíi. Trong bÊt kú hoµn c¶nh nµo th× sù gióp ®ì t­¬ng th©n t­¬ng ¸i cña c¸c anh chÞ em trong cïng ®éi, tæ s¶n xuÊt sÏ gióp hä v­ît qua khã kh¨n, vÊt v¶, lµm viÖc tèt h¬n, ®oµn kÕt g¾n bã víi nhau h¬n. V× vËy khi hái vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸c c«ng nh©n víi nhau ë ph©n x­ëng th× mäi ng­êi ®Òu nãi r»ng hoµ thuËn b×nh th­êng chiÕm 92%. Cô thÓ h¬n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, c«ng nh©n ë ph©n x­ëng th­êng xuyªn gióp ®ì nhau ë c¸c mÆt sau: B¶ng : Sù gióp ®ì nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c«ng nh©n C¸c h×nh thøc gióp ®ì Sè ng­êi tr¶ tíi (%) Lµm gióp ng­êi kh¸c cã viÖc riªng 95 Gióp nhau ®¶m b¶o ®Þnh møc 85 Gióp nhau söa ch÷a m¸y mãc 69 Gióp nhau lau chïi b¶o qu¶n m¸y mãc 52 Gióp nhau dän dÑp sau giê s¶n xuÊt 71 B¶ng 5 cho thÊy anh chÞ em c«ng nh©n th­êng xuyªn gióp ®ì nhau ®¶m b¶o ®Þnh møc (85%) vµ lµm gióp khi bËn viÖc riªng (95%) vµ dän dÑp sau giê s¶n xuÊt (71%). §©y lµ 3 h×nh thøc hä gióp ®ì nhau nhiÒu nhÊt. Ngoµi ra hä gióp ®ì nhau trong viÖc lau chïi, söa ch÷a, b¶o qu¶n m¸y mãc nh­ng nh÷ng c«ng viÖc nµy chØ cã ®­îc ë nh÷ng ng­êi lµm viÖc tiÕp xóc nhiÒu víÝ m¸y mãc. Víi sù ®oµn kÕt, gióp ®ì lÉn nhau nh­ vËy anh chÞ em lu«n c¶m thÊy tho¶ m¸i, vui vÎ h¬n trong c«ng viÖc vµ hä lµm viÖc tèt h¬n. NhiÒu ng­êi cho biÕt, hä kh«ng chØ gióp nhau trong s¶n xuÊt mµ trong cuéc sèng hä còng th­êng xuyªn trao ®æi kinh nghiÖm, häc hái nhau vÒ mäi mÆt, th­êng xuyªn th¨m hái, gióp ®ì nhau khi èm ®au. Nh÷ng mèi quan hÖ nµy cµng bÒn chÆt, cµng thèng nhÊt cµng lµ ®iÒu kiÖn cñng cè khèi ®oµn kÕt c«ng nh©n. Nh×n chung mèi quan hÖ gi÷a c¸c c«ng nh©n trong ph©n x­ëng hoµ thuËn vµ ®oµn kÕt. §©y lµ mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho anh chÞ em, gãp phÇn t¹o ra bÇu kh«ng khÝ lao ®éng tËp thÓ cña ®éi, ®éi thªm hoµ thuËn, vui vÎ nh»m gi¶m bít sù Ðp, c¨ng th¼ng, nÆng nhäc tõ c«ng viÖc, gióp anh chÞ em lÊy l¹i tù tin vµo c«ng viÖc, c¶m thÊy vui vÎ høng thó trong c«ng viÖc cña m×nh. VÒ quan hÖ gi÷a c«ng nh©n vµ nh÷ng ng­êi phô tr¸ch ph©n x­ëng. Cã thÓ hiÓu nh÷ng ng­êi phô tr¸ch ph©n x­ëng ë c«ng ty nµy lµ qu¶n ®èc ph©n x­ëng, ®éi tr­ëng, tæ tr­ëng, ca tr­ëng. Hä lµ nh÷ng ng­êi ®­îc giao nhiÖm vô qu¶n lý, gi¸m s¸t c«ng nh©n, kiÓm tra kü thuËt, an toµn vÖ sinh lao ®éng trong tæ, ®éi, ph©n x­ëng cña m×nh nh»m ®¶m b¶o n¨ng xuÊt vµ ®Þnh møc cña c«ng ty. Mèi quan hÖ gi÷a hä víi c«ng nh©n kh«ng chØ lµ quan hÖ ®ång nghiÖp mµ cßn lµ quan hÖ gi÷a cÊp trªn víi cÊp d­íi. Hä lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a c«ng nh©n víi l·nh ®¹o c«ng ty. §èi víi c«ng nh©n hä lµ ng­êi truyÒn lÖnh tõ trªn xuèng, thay mÆt l·nh ®¹o ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt trong giê s¶n xuÊt. §èi víi l·nh ®¹o c«ng ty hä lµ ng­êi ®¹i diÖn hîp ph¸p cho c«ng nh©n, ph¶n ¶nh mäi t×nh h×nh lao ®éng s¶n xuÊt cña ph©n x­ëng m×nh lªn cÊp trªn ®ång thêi lµ ng­êi chÞu mäi tr¸ch nhiÖm tr­íc l·nh ®¹o vÒ mäi vÊn ®Ò trong giê s¶n xuÊt. Do vËy hä lµ nh÷ng ng­êi gÇn gòi, thÊu hiÓu t×nh c¶nh lao ®éng cña c«ng nh©n h¬n ai hÕt. Qua nghiªn cøu chóng t«i ®­îc biÕt phÇn lín mäi ng­êi rÊt hµi lßng víi ng­êi phô tr¸ch ph©n x­ëng cña m×nh vµ cã mèi quan hÖ gÇn gòi, hoµ thuËn víi hä. Nh÷ng ng­êi phô tr¸ch ph©n x­ëng ë ®©y ®­îc anh chÞ em ®¸nh gi¸ lµ rÊt cã tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc, quan t©m ®Õn ý kiÕn cña c¸c anh chÞ em trong ph©n x­ëng ®Æc biÖt lµ ®èi víi chÞ em do nh÷ng kh¸c biÖt vÒ mÆt giíi tÝnh. VÊn ®Ò quan hÖ víi ng­êi phô tr¸ch ph©n x­ëng ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn bÇu kh«ng khÝ lao ®éng tËp thÓ, nã lµ liÒu thuèc an thÇn cho ng­êi c«ng nh©n, gióp hä thªm tho¶i m¸i, tÝch cùc h¬n trong c«ng viÖc, gi¶m bít nh÷ng tr¹ng th¸i c¨ng th¼ng, mÖt mái do c«ng viÖc ®em l¹i. Ngoµi ra C«ng ®oµn c«ng ty còng rÊt quan t©m ®Õn søc khoÎ cña ng­êi c«ng nh©n ®­îc thÓ hiÖn qua viÖc th¨m hái vµ trî cÊp cho nh÷ng ng­êi èm ®au, bÖnh tËt, kÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy cã 92% ng­êi tr¶ lêi cã th¨m hái vµ 72% cã trî cÊp trong tæng sè mÉu nghiªn cøu. Nh­ vËy, ban l·nh ®¹o c«ng ty còng rÊt quan t©m, ch¨m lo cho søc khoÎ ng­êi c«ng nh©n. III/T×nh h×nh søc khoÎ – bÖnh tËt cña c«ng nh©n trong c«ng ty: M«i tr­êng lao ®éng cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp tíi søc khoÎ ng­êi lao ®éng vµ hËu qu¶ ®­îc b¸o tr­íc lµ bÖnh nghÒ nghiÖp vµ sù sa sót vÒ mÆt søc khoÎ. T×nh tr¹ng ®ã kh«ng chØ lµm gi¶m n¨ng xuÊt lao ®éng cña c«ng ty mµ cßn ¶nh h­ëng xÊu ®Õn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn vµ cã thÓ ®Ó l¹i hËu qu¶ cho thÕ hÖ sau. C¸c yÕu tè cã h¹i tong m«i tr­êng lao ®éng t¸c ®éng ®Õn c¬ thÓ ng­êi c«ng nh©n lµm biÕn ®æi c¸c tr¹ng th¸i chøc n¨ng t©m lý vµ sinh lý dÉn ®Õn mÖt mái vµ lµm suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng cña c«ng nh©n trong c«ng ty. NÕu møc ®é mÖt mái n»m trong ng­ìng sinh lý th× cã t¸c dông tèt, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c chøc n¨ng trong c¬ thÓ ng­êi c«ng nh©n ®­îc rÌn luyÖn, n©ng cao kh¶ n¨ng thÝch nghi vµ ph¸t triÓn hoµn thiÖn h¬n, kh¶ n¨ng lao ®éng sÏ ngµy cµng cao h¬n. Nh­ng nÕu møc ®é mÖt mái v­ît qu¸ ng­ìng sinh lý vµ nhÊt lµ v­ît qu¸ ng­ìng bÖnh lý- ng­ìng kh¶ n¨ng chÞu ®ùng cña ng­êi c«ng nh©n th× t¸c h¹i xÊu, thËm chÝ rÊt xÊu sÏ x¶y ra, tõ ®ã n¨ng suÊt lao ®éng sÏ gi¶m theo. Khi møc ®é ¶nh h­ëng lín vµ kÐo dµi, c¸c chøc phËn trong c¬ thÓ ng­êi c«ng nh©n sÏ bÞ rèi lo¹n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bÖnh lý. Ng­êi c«ng nh©n cã thÓ bÞ m¾c c¸c t¸c h¹i nghÒ nghiÖp vµ m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp. Søc khoÎ gi¶m sót, søc ®Ò kh¸ng cña ng­êi c«ng nh©n bÞ gi¶m theo lµm cho ng­êi c«ng nh©n dÔ bÞ m¾c c¸c bÖnh tËt th«ng th­êng h¬n nh÷ng ng­êi kh¸c. bëi vËy, nghiªn cøu t×m hiÓu t×nh tr¹ng bÖnh tËt cña ng­êi c«ng nh©n c«ng ty th«ng qua mét sè bÖnh c¬ b¶n ®Ó tõ ®ã hiÓu thªm ®­îc mèi quan hÖ gi÷a m«i tr­êng lµm viÖc vµ søc khoÎ, bÖnh tËt cña ng­êi c«ng nh©n. Tr­íc hÕt lµ t×nh h×nh søc khoÎ cña c«ng nh©n trong c«ng ty theo sè liÖu cña phßng y tÕ cho biÕt t×nh h×nh søc khoÎ cña c«ng nh©n ë c«ng ty trong hai n¨m gÇn ®©y nh­ sau: B¶ng: T×nh h×nh søc khoÎ cña c«ng nh©n trong hai n¨m 2005, 2006 Lo¹i N¨m Lo¹i I (ng­êi) Lo¹i II (ng­êi) Lo¹i III (ng­êi) Lo¹i IV (ng­êi) Lo¹i V (ng­êi) 2005 175 2485 1591 281 9 2006 222 3115 1406 166 12 Nguån: B¸o c¸o cña phßng y tÕ c«ng ty TuyÓn than Cöa ¤ng Qua b¶ng trªn chóng ta thÊy r»ng søc khoÎ lo¹i I vµ lo¹i II ®Òu t¨ng lªn ®¸ng kÓ, n¨m 2005 lo¹i I lµ 175 ng­êi, lo¹i II lµ 2485 ng­êi; ®Õn n¨m 2006 lo¹i I lµ 222 ng­êi, lo¹i II lµ 3115 ng­êi. Nh­ vËy, ®iÒu nµy chøng tá c«ng ty ®· lµm kh¸ tèt c«ng t¸c ch¨m sãc søc kháe cho c«ng nh©n. Tæ chøc th­êng xuyªn nh÷ng ®ît kh¸m bÖnh ®Þnh kú, cÊp ph¸t thuèc ®Çy ®ñ, ®¶m b¶o 100% c«ng nh©n ®i kh¸m bÖnh nh»m ph¸t hiÖn vµ ch÷a trÞ kÞp thêi, ®¶m b¶o søc khoÎ cho hä tiÕp tôc lao ®éng s¶n xuÊt. Theo sè liÖu thèng kª cña phßng y tÕ c«ng ty th× c¶ c«ng ty chØ cã 7 ng­êi m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp - bÖnh bôi phæi vÉn ®ang c«ng t¸c, cßn rÊt nhiÒu ng­êi m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp nh­ng ®· vÒ h­u sím hoÆc nghØ mÊt søc. MÆt kh¸c ngµnh y tÕ cho biÕt hä chØ tÝnh ng­êi m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp - bÖnh bôi phæi, bÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp khi hä bÞ ¶nh h­ëng vµ tiÕng ån g©y ra thµnh bÖnh m·n tÝnh lµm gi¶m sót kh¶ n¨ng lao ®éng cña ng­êi lao ®éng tõ 35% trë lªn. Trªn thùc tÕ bÖnh nghÒ nghiÖp ®­îc hiÓu theo nghÜa réng h¬n, theo c¸ch tiÕp cËn cña x· héi häc th× ng­êi lao ®éng bÞ ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng lao ®éng ph¸t sinh ra bÖnh ®­îc coi lµ bÖnh nghÒ nghiÖp. Do ®ã qua ®iÒu tra nghiªn cøu mÉu chóng t«i ®­îc biÕt phÇn lín c«ng nh©n ë ®©y m¾c bÖnh vÒ ®­êng h« hÊp (80%), bÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp (78%)hay bÖnh vÒ tai, mòi, häng (37%), nguyªn nh©n lµ do bôi than vµ bÖnh ®au ®Çu (78%) do tiÕng ån qu¸ lín.(Xem biÓu ®å) Nh­ vËy, nh÷ng bÖnh nghÒ nghiÖp mµ c«ng nh©n c«ng ty TuyÓn than Cöa ¤ng th­êng hay m¾c ph¶i còng kh«ng n»m ngoµi nh÷ng bÖnh mµ c«ng nh©n c¸ ngµnh lao ®éng nÆng nhäc ®éc h¹i, nguy hiÓm vÉn th­êng m¾c ph¶i ®ã lµ bÖnh vÒ ®­êng h« hÊp nh­ bÖnh bôi phæi, viªm phæi m·n tÝnh, bÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp vµ bÖnh ®au ®Çu. B¶ng t­¬ng quan gi÷a sè n¨m c«ng t¸c vµ m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp th«ng th­êng (%) Sè n¨m c«ng t¸c BÖnh nghÒ nghiÖp 1 - 10 n¨m 10- 20n¨m Trªn 20 n¨m Tæng BÖnh ®au ®Çu ng­êi 24 24 30 78 % 63,2 77,4 96,8 78 BÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp ng­êi 29 23 26 78 % 76,3 74,2 83,9 78 BÖnh ®­êng h« hÊp ng­êi 23 27 30 80 % 60,5 87,5 96,8 80 BÖnh tai, mòi, häng ng­êi 9 14 19 37 % 23,7 45,2 45,2 37 Tæng ng­êi 38 31 31 100 % 38 31 31 100 Nh­ vËy qua b¶ng trªn chóng ta thÊy xu h­íng m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp cµng cao ë nh÷ng ng­êi cã th©m niªn c«ng t¸c cao, ®Æc biÖt lµ m¾c c¸c bÖnh nh­ bÖnh ®au ®Çu 98,6%, bÖnh ®­êng h« hÊp 98,6% vµ bÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp 83,9% ë nh÷ng ng­êi c«ng t¸c trªn 20 n¨m. Nguyªn nh©n lµ do tr¶i qua qu¸ tr×nh lao ®éng l©u dµi, ng­êi lao ®éng th­êng xuyªn tiÕp xóc víi m«i tr­êng lµm viÖc « nhiÔm, ®éc h¹i kÌm theo tuæi t¸c ngµy mét t¨ng nªn søc ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ gi¶m dÇn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng søc khoÎ ngµy mét xÊu ®i. §©y lµ mét thùc tÕ rÊt bÊt lîi cho c«ng ty, bëi v× nh÷ng ng­êi cã th©m niªn c«ng t¸c cao th× ®¹i ®a sè hä tÝch luü ®­îc kinh nghiÖm s¶n xuÊt, tr×nh ®é tay nghÒ cao, nÕu v× ®iÒu kiÖn søc khoÎ xÊu ®i, ph¶i ra khái d©y chuyÒn s¶n xuÊt. §©y sÏ lµ mét thiÕu hôt rÊt lín, lµm gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng ty v× vËy cÇn ph¶i t¨ng c­êng kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú cho ng­êi lao ®éng cã th©m niªn cao. §iÒu nµy ngoµi viÖc nh»m b¶o vÖ søc khoÎ ng­êi lao ®éng mµ cßn cã lîi ngay cho ng­êi sö dông lao ®éng. IV/KÕt luËn: Qua viÖc ®iÒu tra nghiªn cøu vÒ thùc tr¹ng vµ ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng lao ®éng s¶n xuÊt ®Õn søc khoÎ cu¶ c«ng nh©n c«ng ty TuyÓn Than Cöa ¤ng chóng t«i rót ra mét sè kÕt luËn sau : Do m«i tr­êng lao ®éng cña c«ng ty cã møc ®é « nhiÔm bôi vµ tiÕng ån kh¸ cao, nªn phÇn lín c«ng nh©n ë ®©y ®Òu m¾c bÖnh vÒ tai, mòi, häng, bÖnh ®­êng h« hÊp, ®au ®Çu vµ ®iÕc nghÒ nghiÖp. Mµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do m¸y mãc c«ng nghÖ ®· qu¸ cò, l¹c hËu g©y ra. Trong hai n¨m gÇn ®©y, søc khoÎ cña ng­êi c«ng nh©n cã nh÷ng biÕn ®æi theo chiÒu h­íng tèt b»ng chøng lµ søc khoÎ lo¹i I vµ lo¹i II t¨ng lªn ®¸ng kÓ trong n¨m 2005 vµ 2006. §iÒu nµy thÓ hiÖn sù nç lùc, cè g¨ng cña ban l·nh ®¹o c«ng ty trong viÖc quan t©m ch¨m sãc cho søc khoÎ ng­êi lao ®éng. VÒ quan hÖ x· héi trong c«ng ty, quan hÖ gi÷a c¸c c«ng nh©n víi nhau, gi÷a c¸c c«ng nh©n víi ng­êi phô tr¸ch ph©n x­ëng ®Òu tèt, hä ®oµn kÕt, tin t­ëng lÉn nhau, tÝn nhiÖm, quÝ mÕn ng­êi qu¶n lý cña m×nh, t¹o ra mét bÇu kh«ng khÝ lao ®éng tËp thÓ vui vÎ, hoµ hîp, kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc ë mçi ng­êi c«ng nh©n. Ban l·nh ®¹o c«ng ty rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò an toµn vµ vÖ sinh lao ®éng, c¶i thiÖn m«i tr­êng lao ®éng s¶n xuÊt, lµm gi¶m ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi søc khoÎ cña ng­êi c«ng nh©n. Tuy nhiªn viÖc kh¾c phôc nh÷ng ¶nh h­ëng ®ã cßn ch­a ®­îc nhiÒu vµ lµm ch­a ®­îc tèt. ViÖc trang bÞ ®å b¶o hé lao ®éng cho c«ng nh©n cßn ch­a ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi, chÊt l­îng ®å b¶o hé thÊy ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ®iÒu kiÖn lµm viÖc, g©y ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn søc khoÎ cña c«ng nh©n. §èi víi viÖc ch¨m sãc søc khoÎ, bÖnh tËt cña c«ng nh©n, l·nh ®¹o c«ng ty ®· rÊt quan t©m ch¨m lo th­êng xuyªn thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é dµnh cho ng­êi lao ®éng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ søc khoÎ sinh s¶n nh­ c¸c chÕ ®é nghØ ng¬i, thai s¶n cho lao ®éng n÷. Tuy nhiªn qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn ®«i chç ch­a ®­îc tèt, ch­a ®ång ®Òu, hîp lý ®èi víi toµn bé c«ng nh©n trong c¶ c«ng ty. Nh÷ng bÖnh nghÒ nghiÖp mµ c«ng nh©n c«ng ty TuyÓn than Cöa ¤ng th­êng hay m¾c ph¶i còng kh«ng n»m ngoµi nh÷ng bÖnh mµ c«ng nh©n c¸c ngµnh lao ®éng nÆng nhäc ®éc h¹i, nguy hiÓm vÉn th­êng m¾c ph¶i ®ã lµ bÖnh vÒ ®­êng h« hÊp nh­ bÖnh bôi phæi, viªm phæi m·n tÝnh, bÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp vµ bÖnh ®au ®Çu. Vµ xu h­íng m¾c ph¶i bÖnh nghÒ nghiÖp nµy rÊt cao ë nh÷ng c«ng nh©n cã th©m niªn c«ng t¸c cao, ®iÒu nµy sÏ g©y nhiÒu bÊt lîi cho c«ng ty. V/Gi¶i ph¸p vµ khuyÕn nghÞ: 1. Gi¶i ph¸p: Tõ sù ph©n tÝch nh÷ng thùc tr¹ng, ¶nh h­ëng vµ kÕt qu¶ thu ë trªn, chóng t«i xin ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i nh»m c¶i thiÖn m«i tr­êng lao ®éng s¶n xuÊt nh»m b¶o vÖ vµ n©ng cao søc khoÎ cho ng­êi lao ®éng cña c«ng ty. §èi víi m«i tr­êng s¶n xuÊt : Gi¶i ph¸p tèi ­u lµ c¶i thiÖn, n©ng cÊp m«i tr­êng lao ®éng s¶n xuÊt th«ng qua viÖc c¶i tiÕn, ®èi víi trang thiÕt bÞ m¸y mãc, d©y chuyÒn m¸y mãc hiÖn ®¹i. §æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt mét c¸ch ®ång bé tõ kh©u chÕ biÕn ®Õn viÖc sö lý c¸c chÊt th¶i. N©ng cÊp nhµ x­ëng, trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c hÖ thèng th«ng giã, ¸nh s¸ng, vÖ sinh t¹o ®iÒu kiÖn tho¶i m¸i cho ng­êi lao ®éng. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i kinh phÝ vèn ®Çu t­ cßn h¹n chÕ th× cÇn trang thiÕt bÞ ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi b¶o hé lao ®éng. N©ng cao chÊt l­îng ®å b¶o hé, ®èi víi quÇn ¸o b¶o hé sö dông nh÷ng lo¹i v¶i tho¸ng m¸t, thÊm må h«i vµ bÒn, cã thÓ chÞu ®­îc sù cä x¸t m¹nh, chØ may ch¾c ch¾n kh«ng r¸ch. §¶m b¶o an toµn vÖ sinh lao ®éng, m¸y mãc, nhµ x­ëng, tõng b­íc c¶i thiÖn m«i tr­êng lao ®éng gi¶m bôi bÆm, ån µo b»ng c¸nh trang bÞ hÖ thèng phun n­íc, trang bÞ thiÕt bÞ chèng ån cho c«ng nh©n. Th­êng xuyªn kiÓm tra c¸c thiÕt bÞ nguy hiÓm, ®éc h¹i nh»m tr¸nh ¶nh h­ëng cña nã ®èi víi ng­êi lao ®éng. Cã thÓ gi¶m bôi b»ng viÖc trång c©y xanh vµ hÖ thèng phun n­íc. §èi víi quan hÖ x· héi n¬i lµm viÖc: N©ng cao chÊt l­îng vµ n¨ng lùc cña ng­êi phô tr¸ch, qu¶n lý ph©n x­ëng, c¸n bé l·nh ®¹o c«ng ty. B¶o vÖ søc khoÎ cho ng­êi c«ng nh©n th«ng qua viÖc : Gi¶m bít sù c¨ng th¼ng vµ mÖt mái cho hä b»ng chÝnh s¸ch ca kÝp hîp lý, khèi l­îng c«ng viÖc vµ c­êng ®é lao ®éng phï hîp víi søc khoÎ cña hä. (§èi víi n÷ c«ng nh©n nªn gi¶m bít chÕ ®é ca kÝp...) §èi víi nh÷ng c«ng nh©n lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn lao ®éng ®éc h¹i h¬n cÇn cã chÕ ®é phô cÊp, båi d­ìng ®éc h¹i cao, ®¶m b¶o søc khoÎ cho hä. Cã chÕ ®é lao ®éng hîp lý víi n÷ c«ng nh©n trong thêi kú mang thai, sinh con, nu«i con nhá nh­ cã thÓ bè trÝ cho hä nh÷ng c«ng viÖc mµ cã thÓ tr¸nh ®­îc nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc do m«i tr­êng lao ®éng g©y ra. MÆt kh¸c cÇn ph¶i tæ chøc th­êng xuyªn kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú, cÊp ph¸t thuèc ®Çy ®ñ cho c«ng nh©n. Th­êng xuyªn t¹o ®iÒu kiÖn, tæ chøc c¸c ®ît ®i th¨m quan, nghØ m¸t nh»m gi¶m bít sù mÖt mái, c¨ng th¼ng. Tæ chøc c¸c s©n ch¬i, c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ thÓ thao ®Ó anh chÞ em tham gia vui ch¬i, gi¶i trÝ. Tæ chøc c¸c líp häc båi d­ìng n©ng cao kiÕn thøc, ý thøc vÒ an toµn lao ®éng, vÖ sinh m«i tr­êng lao ®éng s¶n xuÊt. 2. KhuyÕn nghÞ. 2.1.§èi víi nhµ n­íc c¸c Bé c¸c nghµnh: §èi víi lo¹i lao ®éng nÆng nhäc vµ ®éc h¹i nh­ khai th¸c chÕ biÕn s¶n xuÊt than nhµ n­íc cÇn ph¶i gÊp rót x©y dùng, ban hµnh bæ sung c¸c tiªu chuÈn cho phÐp vÒ m«i tr­êng lao ®éng vµ yªu cÇu nh÷ng doanh nghiÖp, xÝ nghiÖp chÊp hµnh. §ång thêi yªu cÇu hä ph¶i ®ãng b¶o hiÓm x· héi cao h¬n vµ qui ®Þnh møc tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n cao h¬n. §èi víi c¸c ngµnh cã ®iÒu kiÖn lao ®éng nÆng nhäc ®éc h¹i nh­ ngµnh than nhµ n­íc vµ c¸c c¸n bé ngµnh vµ x· héi nãi chung cÇn ph¶i n©ng cao møc tr¶ phô cÊp ®éc h¹i cho ng­êi lao ®éng. T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra cña nhµ n­íc vÒ an toµn, vÖ sinh lao ®éng, vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é lao ®éng dµnh cho c«ng nh©n trong ngµnh than. 2.2.§èi víi c¸c c«ng ty: T¨ng c­êng c¶i thiÖn m«i tr­êng lao ®éng cÇn cã nh÷ng kÕ ho¹ch ®Çu t­ cho viÖc gi¶m bôi, ån, th­êng xuyªn kiÓm tra an toµn- vÖ sinh lao ®éng. N©ng cÊp nhµ x­ëng, trang bÞ ¸nh s¸ng qu¹t th«ng giã cho c¸c khu vùc lµm trong nhµ sµn, nhµ röa. N©ng cÊp l¹i hÖ thèng vÖ sinh ®Æc biÖt lµ nhµ t¾m, nhµ vÖ sinh. Trang thiÕt bÞ ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi ®å b¶o hé lao ®éng cho phï hîp víi tõng lo¹i lao ®éng trong c«ng ty, c¶i tiÕn, n©ng cao chÊt l­îng võa ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ®iÒu kiÖn lµm viÖc võa b¶o vÖ ®­îc søc khoÎ ng­êi lao ®éng. Ban l·nh ®¹o xÝ nghiÖp cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Ó viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®èi víi c«ng nh©n toµn c«ng ty, ®Æc biÖt lµ c¸c chÕ ®é vÒ trî cÊp thai s¶n, trî cÊp ®éc h¹i dµnh cho n÷. Tæ chøc viÖc ca kÝp cho phï hîp víi søc khoÎ cho c«ng nh©n. Cho c¸c chÕ ®é båi d­ìng cho ca 3 tèt h¬n. N©ng cao ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng lao ®éng chÊp hµnh tèt c¸c quy t¾c an toµn, vÖ sinh lao ®«ng cho n÷ c«ng nh©n. §Æc biÖt lµ båi d­ìng hä vÒ mÆt kiÕn thøc, tay nghÒ, hiÓu biÕt... Lµm tèt c«ng t¸c b¶o vÖ vµ ch¨m sãc søc khoÎ cña anh chÞ em th«ng qua viÖc ®Çu t­ cho y tÕ, b¶o hiÓm. CÇn m¹nh d¹n ®­a n÷ c«ng nh©n vµo c¸c vÞ trÝ qu¶n lý trong xÝ nghiÖp, trong ph©n x­ëng, nhÊt lµ nh÷ng ®¬n vÞ cã lao ®éng n÷ CÇn ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ch¨m sãc søc khoÎ anh chÞ em th«ng qua c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i, gi¶i trÝ, v¨n nghÖ thÓ thao, gi¸o dôc ý thøc anh chÞ em trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng lao ®éng, nªu cao tinh thÇn ®oµn kÕt gióp ®ì lÉn nhau trong lao ®éng s¶n xuÊt. 2.3.. §èi víi ng­êi c«ng nh©n: N©ng cao kiÕn thøc cña m×nh th«ng qua viÖc tù båi d­ìng kiÕn thøc vµ tham gia vµo c¸c líp häc do c«ng ty tæ chøc. Thùc hiÖn tèt kû luËt lao ®éng, quy t¾c an toµn vÖ sinh lao ®éng. Cã ý thøc h¬n n÷a trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng lao ®éng s¶n xuÊt. Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng viÖc, sö dông ®Çy ®ñ c¸c b¶o hé lao ®éng ®­îc cÊp ph¸t ®Ó tr¸nh nh÷ng ®éc h¹i vµ tai n¹n ®¸ng tiÕc do ®iÒu kiÖn lao ®éng g©y ra. Cñng cè tinh thÇn ®oµn kÕt, gióp ®ì lÉn nhau, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi tËp thÓ ®Ó t¹o ra bÇu kh«ng khÝ lao ®éng tËp thÓ hoµ thuËn, t­¬ng th©n, t­¬ng ¸i...