Tài liệu ôn thi Kế toán – kiểm toán ngân hàng

Óm tra néi bé vµ ho¹t ®éng kiÓm to¸n néi bé , trong ®ã c¬ chÕ kiÓm tra néi bé lµ nh÷ng ho¹t ®éng nh÷ng thñ tôc kiÓm tra ®−îc cµI ®Æt ngay trong qu¸ tr×nh sö lý nghiÖp vô ®Ó gi¶m ng¨n ngõa vµ ph¸t hiÖn nh÷ng sai ph¹m trong qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé KiÓm to¸n néi bé ®−îc tæ chøc ®éc lËp víi quy tr×nh ho¹t ®éng ®Ó nh»m kiÓm tra tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t néi bé . -Ph−¬ng ph¸p truyÒn ®¹t, sù ph©n c«ng quyÒn h¹n - C¸c nh©n tè bªn ngoµI ¶nh höëng ®Õn hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. * Vai chß cña m«I tr−êng: lµ nÒn t¶ng, lµ ®iÒu kiÖn cho c¸c thñ tôc kiÓm so¸t ph¸t huy t¸c dông , mét m«I tr−êng kiÓm so¸t m¹nh cã thÓ ph¸t huy hiÖu qña, h¹n chÕ thiÕu sãt cña ho¹t ®éng kinh doanh. Cßn m«I tr−êng yÕu sÏ k×m h·m hoÆc v« hiÖu ho¸ c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t khiÕn nã chØ cßn h×nh thøc mµ th«i. 2 – HÖ thèng kÕ to¸n : - XuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô ghi chÐp ph¶n ¸nh nh÷ng nhiÖm vô kiÓm to¸n ph¸t sinh ph©n lo¹i nghiÖp vô tæng hîp sè liÖu sö lý th«ng tin , thiÕt lËp vµ tr×nh bÇy c¸c b¸o c¸o tµI chÝnh hÖ thèng kiÓm to¸n kh«ng nh÷ng cung cÊp nh÷ng th«ng tin phôc vô cho l·nh ®¹o qu¶n lý ®iÒu hµnh doanh nghiÖp vµ ®ãng vai trß quan träng trong ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp; -Yªu cÇu cña ho¹t ®éng kÕ to¸n: +TÝnh ®Çy ®ñ: Ghi chÐp tÊt c¶ nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh kh«ng bá sãt +TÝnh trung thùc: ChØ ®−îc ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÐ cã thùc +TÝnh phª chuÈn: §−îc cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh + TÝnh chÝnh x¸c: Ph¶I chÝnh x¸c kh«ng m¾c sai lÇm sè häc. +TÝnh ph©n lo¹i: KÕ to¸n ph©n lo¹i ®−îc nghiÖp vô ®Ó h¹ch to¸n phï hîp +TÝnh kÞp thêi: + ChuyÓn sè vµ tæng hîp chÝnh x¸c -§¸nh gi¸ hÖ thèng kÕ to¸n +ChÝnh s¸ch kÕ to¸n: c¸c nguyªn t¾c, c¸c c¬ së, c¸c qui −íc, c¸c luËt lÖ ®−îc ban gi¸m ®èc chÊp nhËn ®Ó h¹ch to¸n ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kiÓm to¸n ph¸t sinh ®Ó thiÕt lËp tr×nh bµy, c«ng bè c¸c b¸o c¸o tµI chÝnh. +Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n:(H×nh thøc kÕ to¸n) Lµ c¸ch thøc ®Ó kÕt hîp gi÷a c¸c lo¹i sæ s¸ch víi nhau . _ChÝnh s¸ch kÕ to¸n vµ h×nh thøc kÕ to¸n gióp ®−îc qu¸ tr×nh xö lý h×nh thµnh th«ng tin vµ ®¸nh gi¸ ®−îc ho¹t ®éng kiÓm so¸t néi bé qua c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh kÕ to¸n. _Qu¸ tr×nh kÕ to¸n: Chøng tõ(1)--Sæ s¸ch(2)---b¸o c¸o tµI chÝnh(3) (1)nh÷ng vËt mang tin, c¨n cø ph¸p lý, chøng minh nghiÖp vô kinh tÕ. (2)Kh©u trung gian cña b¸o c¸o tµI chÝnh (3)KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh kÕ to¸n 3- C¸c thñ tôc ( ThÓ thøc) kiÓm so¸t KI LO BO OK .CO 2 _Nguyªn t¾c ph©n c«ng , ph©n nhiÖm: Kh«ng ®Ó 1 ng−êi phô tr¸ch th©u tãm tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh nghiÖp vô mµ ph¶I ph©n t¸ch chøc n¨ng. _Nguyªn t¾c bÊt kiªm nhiÖm: Kh«ng ®Ó 1 ng−êi phô tr¸ch c¸c phÇn c«ng viÖc kh¸c nhau -C¸c thñ tôc phª chuÈn ®óng ®¾n: Hai møc ®é phª chuÈn. +Phª chuÈn chung vµ ®−a ra ®Ó ¸p dông chung vµ tõng nghiÖp vô kh«ng ph¶I ®−a ra phª chuÈn l¹i. +Phª chuÈn cô thÓ: Møc phª chuÈn cho tõng nghiÖp vô: -Chøng tõ vµ sæ s¸ch ®Çy ®ñ -B¶o ®¶m an toµn vËt chÊt vµ sæ s¸ch -KiÓm tra ®éc lËp vai trß cña kiÓm to¸n néi bé III c¸c lo¹i kiÓm so¸t néi bé: 1 KiÓm so¸t phßng ngõa: -Lµ thñ tôc kiÓm so¸t ®−îc thiÕt kÕ nh»m ng¨n ngõa nh÷ng sai ph¹m, hoÆc nh÷ng ®iÒu kiÖn dÉn ®Õn sai ph¹m nã ®−îc thùc hiÖn tr−íc khi nghiÖp vô xÈy ra. 2 KiÓm so¸t ph¸t hiÖn: lµ thñ tôc kiÓm so¸t ®−îc thiÕt kÕ nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng sai ph¹m hoÆc cac ®iÒu kiÖn dÉn ®Õn sai ph¹m, thùc hiÖn sau khi nghiÖp vô xÈy ra * Mèi quan hÖ: Hai lo¹i nµy bæ xung cho nhau, NÕu thÕ m¹nh cña kiÓm so¸t phßng ngõa lµ thùc hiÖn tr−íc khi nghiÖp vô x¶y ra gióp cho DN tr¸nh thÊt tho¸t vÒ tµi s¶n, nh−ng trªn thùc tÕ kh«ng cã thñ tôc kتm so¸t tr−íc nµo hoµn h¶o vµ chi phÝ cao khi ®ã kiÓm so¸t ph¸t hiÖn sÏ gióp ph¸t hiÖn sai lÇm cña kiÓm so¸t phßng ngõa. Do ®ã lµm t¨ng ý thøc tr¸ch nhiÖm cña kiÓm so¸t phßng ngõa. 3 KiÓm so¸t bæ xung: Lµ viÖc thiÕt kÕ nhiÒu c¸c thñ tôc kiÓm so¸t cïng song song tån t¹i ®Ó phôc vô mét môc tiªu kiÓm so¸t . 4 KiÓm so¸t bï ®¾p:Lµ viÖc bï ®¾p sù yÕu kÐm cña thñ tôc kiÓm so¸t nµy b»ng nhiÒu thñ tôc kiÓm so¸t kh¸c. 5 KiÓm so¸t chung vµ kiÓm so¸t cô thÓ: -KiÓm so¸t chung lµ kiÓm so¸t niÒu nghiÖp vôh kh¸c nhau. -KiÓm so¸t cô thÓ liªn quan ®Õn 1hoÆc mét sè nghiÖp vô cô thÓ ./. Ch−¬ng III Mét sè kh¸i niÖm trong kiÓm to¸n I Gian lËn vµ sai sãt: 1. Gian lËn: Lµ nh÷ng hµnh vi chñ yÕu lõa dèi, cã liªn quan ®Õn viÖc tham «, biÓn thñ, tµi s¶n, c«ng quü, liªn quan ®Õn viÖc xuyªn t¹c th«ng tin hoÆc giÊu giÕm th«ng tin. _BiÓu hiÖn cña gian lËn: +Gi¶ m¹o chøng tõ, c¹o söa chøng tõ, xö lý chøng tõ theo ý chñ quan. +GiÊu giÕm c¸c th«ng tin, tµi liÖu. + GHi chÐp c¸c nghiÖp vô kh«ng cã thËt. +Cè ý ¸p dông sai chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh. +Nh÷ng sai ph¹m ®ã lÆp ®i lÆp l¹i. +G¾n víi lîi Ých kinh tÕ cña mét ai ®ã. 2 Sai sãt:Lµ nh÷ng lçi kh«ng cè ý nh−ng ¶nh h−ëng ®Õn th«ng tin vµ b¸o c¸o tµi chÝnh. -BiÓu hiÖn: +TÝnh to¸n sè häc sai. +Bá sãt hoÆc hiÓu sai sù viÖc. +¸p dông sai chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh nh−ng kh«ng cè ý. 3. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng: -Nh©n tè bªn trong: +HiÖu qu¶ cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé +M«i tr−êng kiÓm so¸t +Nh©n sù tr×nh ®é ý thøc +C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y + L−¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn -Nh©n tè bªn ngoµi: + C¸c søc Ðp bÊt th−êng + Thêi gian +Thµnh tÝch +ThÞ tr−êng ®Çu ra, thÞ tr−êng ®µu vµo. +M«i tr−êng ph¸p luËt yÕu, nhiÒu kÏ hë, nhiÒu ®iÓm yÕu + C«ng nghÖ +M«i tr−êng kinh tÕ vÜ m«. II Träng yÕu vµ rñi ro: 1 Träng yÕu: KN:Lµ mét kh¸i niÖm ®Ó chØ tÇm cì, b¶n chÊt cña c¸c sai ph¹m( KÓ c¶ bá sãt c¸c th«ng tin tµi chÝnh mµ trong tõng bèi c¶nh cô thÓ ) NÕu dùa vµo nh÷ng th«ng tin ®ã ®Ó nhËn xÐt vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh th× sÏ dÉn ®Õn ra quyÕt ®Þnh sai lÇm. _ Nãi c¸ch kh¸c: Mét th«ng tin ®−îc coi lµ träng yÕu nÕu bá sãt hoÆc sai sãt th«ng tin ®ã cã ¶nh h−ëng ®Õn quyÕt ®Þnh cña ng−êi sö dông th«ng tin -VËn dông tÝnh träng yÕu: lµ mét kh¸i niÖm quan träng vµ xuyªn suèt qu¸ tr×nh kiÓm to¸n tõ kh©u lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ®Õn kh©u hoµn tÊt lµm b¸o c¸o kiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn vËn dông tÝnh träng yÕu th«ng qua 5 b−íc cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau d−íi ®©y: - B−íc 1: ¦íc l−îng s¬ bé ban ®Çu vÒ møc träng yÕu( MP ): +Th«ng qua viÖc t×m hiÓu kh¸ch hµng, viÖc ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kh¸ch hµng, KiÓm to¸n viªn ®−a ra −íc l−îng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu. §ã lµ l−îng träng yÕu tèi ®a mµ kiÓm to¸n viªn cho r»ng, ë trong møc ®ã c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cã thÓ cã nh÷ng sai lÇm, nh−ng ch−a ¶nh h−ëng ®Õn quan ®iÓm vµ ng−êi sö dông th«ng tin ®ã. +Chó ý cña kiÓm to¸n viªn: (+)TÝnh träng yÕu lµ mét kh¸i niÖm t−¬ng ®èi h¬n lµ mét kh¸i niÖm tuyÖt ®èi. (+)Nã phô thuéc vµo tõng bèi c¶nh cô thÓ vµ yªu cÇu cña ph¸p luËt. (+)TÝnh hai mÆt cña träng yÕu ( §Þnh tÝnh vµ ®Þnh l−îng cña träng yÕu ) -B−íc 2:Ph©n bæ møc träng yÕu cho c¸c bé phËn, cac kho¶n môc cña b¸o c¸o tµi chÝnh, h×nh thµnh nªn møc träng yÕu cho tõng kho¶n môc, tõng bé phËn gäi lµ nh÷ng lçi cã thÓ bá qua, cã thÓ tha thø ( TE) -TÇm quan träng cña kho¶n môc -Møc ®é rñi ro cña kho¶n môc -B−íc 3; ¦íc tÝnh tæng sai sãt trong tõng bé phËn tõng kho¶n môc: -Khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n c¸c kho¶n môc, c¸c bé phËn. KiÓm to¸n viªn sÏ ¸p dông kü thuËt chän mÉu dùa vµo nh÷ng sai ph¹m cña mÉu ®Ó −íc l−îng ra nh÷ng sai ph¹m cña kho¶n môc, cña bé phËn, sai ph¹m nµy ®−îc gäi lµ ph¹m dù kiÕn (PE) ®−îc dïng ®Ó so s¸nh víi (TE) gióp kiÓm to¸n viªn ®−a ra chÊp nhËn, kh«ng chÊp nhËn kho¶n môc hoÆc ®−a ra c¸c kho¶n môc kiÓm to¸n. TE>PE cã thÓ bá qua vµ ng−îc l¹i. -B−íc 4: ¦íc tÝnh sai sè kÕt hîp cña toµn b¸o c¸o tµi chÝnh dùa vµo sai sè −íc tÝnh hay PE cña c¸c kho¶n môc. KiÓm to¸n viªn tæng hîp sai sè, kÕt hîp toµn b¸o c¸o tµi chÝnh. _B−íc 5: So s¸nh sai sè kÕt hîp cña toµn b¸o c¸o tµi chÝnh trong b−íc 4 víi b−íc 1. ViÖc so s¸nh nµy gióp kiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ ®−îc, tæng sai ph¹m cña toµn b¸o c¸o tµi chÝnh cã v−ît qu¸ giíi h¹n vÒ møc träng yÕu cña toµn b¸o c¸o tµi chÝnh hay kh«ng. KÕt hîp víi viÖc so s¸nh ë b−íc 3 cña tõng kho¶n môc. SÏ gióp kiÓm to¸n viªn ®−a ra ph¸n quyÕt chÊp nhËn toµn bé, chÊp nhËn tõng phÇn, kh«ng chÊp nhËn ®èi víi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. 2 Rñi ro: lµ rñi ro mµ kiÓm to¸n viªn ®−a ra nh÷ng ý kiÕn kh«ng x¸c ®¸ng vÒ c¸c th«ng tin ®−îc kiÓm to¸n vµ ®ã lµ c¸c sai ph¹m träng yÕu. -Kh«ng x¸c ®¸ng: +§−a ra chÊp nhËn hoµn toµn BCTC, MÆc dï c¸c b¸o c¸o t×nh chÝnh cã c¸c sai ph¹m träng yÕu. +§−a ra ý kiÕn kh«ng chÊp nhËn mÆc dï BCTC kh«ng cã sai ph¹m mang tÝnh träng yÕu. Lµm ¶nh h−ëng ®Õn c¸c bªn: Ng©n hµng, nhµ ®Çu t−, DN. -Nguyªn nh©n cña rñi ro kiÓm to¸n chÞu ¶nh h−ëng bëi 3 lo¹i rñi ro: L1: Rñi ro tiÒm tµng:(IR) Kh¶ n¨ng c¸c th«ng tin ®−îc kiÓm to¸n cã chøa ®ùng nh÷ng sai ph¹mkhi tÝnh riªng biÖt hoÆc khi tÝnh gép víi c¸c sai ph¹m kh¸c cho dï cã hay kh«ng cã kiÓm so¸t néi bé. L2: Rñi ro kiÓm so¸t ( CR)Lµ kh¶ n¨ng trong ®ã c¸c sai ph¹m träng yÕu trong c¸c th«ng tin ®−îc kiÓm to¸n ®· kh«ng ®−îc hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ng¨n ngõa, ph¸t hiÖn, söa ch÷a. §iÒu nµy phô thuéc vµo hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé: Tr×nh ®é, ý thøc, cña ban gi¸m ®èc cô thÓ lµ c¬ cÊu tæ chøc, nh©n sù, kiÓm to¸n néi bé, tÝnh ®Çy ®ñ vµ hîp lý cña c¸c thñ tôc kiÓm so¸t… L3: Rñi ro ph¸t hiÖn (DR)Mµ kiÓm to¸n viªn kh«ng ph¸t hiÖn ra c¸c sai ph¹m träng yÕu trong c¸c th«ng tin ®−îc kiÓm to¸n khi chóng n»m riªng biÖt hoÆc khi tÝnh gép víi c¸c sai ph¹m kh¸c. -Phô thuéc vµo tr×nh ®é n¨ng lùc cña kiÓm to¸n viªn, lùa chän ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n sai, khi cã gian lËn tõ phÝa ban gi¸m ®èc. -Rñi ro tiÒm tµng vµ rñi ro kiÓm so¸t lµ nh÷ng rñi ro g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nã lu«n x¶y ra cho dï cã tiÕn hµnh ho¹t ®éng kiÓm to¸n hay kh«ng . Rñi ro tiÒm tµng vµ rñi ro kiÓm so¸t cã ¶nh h−ëng ®Õn rñi ro ph¸t hiÖn vµ v× vËy ¶nh h−ëng tíi rñi ro kiÓm to¸n. Mèi quan hÖ nµy ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua m« h×nh rñi ro kiÓm to¸n vµ ma trËn rñi ro ph¸t hiÖn. -M« h×nh rñi ro kiÓm to¸n: AR = IR + CR + DR =>DR = AR/ IR + CR AR møc chÊp nhËn ®−îc. -KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ IR cao, CR cao ( HTKSNB kh«ng hiÖu qu¶ ) ®Ó cã ®−îc møc rñi ro kiÓm to¸n AR nhá ë møc chÊp nhËn ®−îc kiÓm to¸n viªn sÏ ph¶i më réng ph¹m vi kiÓm to¸n, t¨ng c−êng c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ®Ó nh»m gi¶m tèi thiÓu DR. *Ma trËn rñi ro ph¸t hiÖn: §¸nh gi¸ cña KTV vÒ IR Cao TB ThÊp Cao ThÊp nhÊt ThÊp TB TB ThÊp TB Cao §¸nh gi¸ cña KTV vÒ CR ThÊp TB Cao Cao nhÊt 3 B»ng chøng kiÓm to¸n: a KN: Lµ tÊt c¶ c¸c th«ng tin tµi liÖu thu thËp ®−îc ®Ó lµm c¬ së cho nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt cña m×nh trªn BCKT. -Dùa vµ b»ng chøng ®Ó chøng minh cho BCKT thùc chÊt cña giai ®o¹n kiÓm to¸n lµ kiÓm to¸n viªn ®i t×m kiÕm b»ng chøng. -b, C¸c c¬ së b»ng chøng kiÓm to¸n . -§Ó cã thÓ lµm c¬ së cho b»ng chøng kiÓm to¸n th× b»ng chøng kiÓm to¸n ph¶i ®¹t ®−îc nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng . KiÓm to¸n sö dông hai thuËt ng÷ vÒ tÝnh thÝch hîp vµ tÝnh ®Çy ®ñ c¶ hai yªu cÇu trªn : + ThÝch hîp : Dïng ®Ó chØ chÊt l−îng vµ ®é tin cËy cña b»ng chøng . C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn tÝnh thÝch hîp . Phô thuéc vµo nguån gèc cña b»ng chøng , nãi ®Õn tÝnh ®éc lËp cña b»ng chøng . B»ng chøng cµng cã nguån gèc ®éc lËp th× cµng ®¸ng tin cËy . Phô thuéc vµo d¹ng cña b»ng chøng , phô thuéc vµo hiÖu qña cña kiÓm so¸t néi bé . + §Çy ®ñ : Dïng ®Ó chØ sè l−îng cña c¸c b»ng chøng mµ kiÓm to¸n viªn ph¶i thu thËp ( Kh«ng cã th−íc ®o chung) ®ñ lµ ®Ó thuyÕt phôc , nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn ®Çy ®ñ : TÝnh thÝch hîp lµ b»ng chøng ®¸ng tin cËy , sè l−îng Ýt th× coi lµ ®ñ . - TÝnh träng yÕu cña th«ng tin : TRäng yÕu cao th× b»ng chøng ph¶i nhiÒu . 4_ KÜ thuËt thu thËp b»ng chøng : 4.1 KiÓm tra ®èi chiÕu : KiÓm to¸n viªn trùc tiÕp kiÓm tra ®èi chiÕu xem sÐt c¸c v¨n b¶n , tµi liÖu , së s¸ch kÕ to¸n , vµ c¸c tµi s¶n vËt chÊt h÷u h×nh , ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c sæ s¸ch còng nh− gi¸ trÞ vµ quyÒn së h÷u cña tµi s¶n h÷u h×nh . +Cã hai lo¹i kiÓm tra ®èi chiÕu : KI LO BO OK .CO 3 - §èi chiÕu vËt chÊt : KiÓm to¸n viªn trùc tiÕp tham gia vµ chøng kiÕn kiÓm kª , vÒ c¸c tµi s¶n vËt chÊt , hµng tån kho , tiÒn mÆt t¹i quü …vv mang l¹i b»ng chøng vËt chÊt ®¸ng tin cËy nh−ng kh«ng biÕt gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®−îc kiÓm kª , kh«ng chøng minh ®−îc quyÒn së h÷u cña tµi s¶n . V× vËy d¹ng b»ng chøng nµy th−êng ph¸t ®i kÌm víi tµi liÖu . - KiÓm tra tµi liÖu : Gi÷a chøng tõ víi sæ s¸ch kÕ to¸n , gi÷a sæ s¸ch víi b¸o c¸o kinh tÕ , gi÷a c¸c lo¹i b¸o c¸o kinh tÕ víi nhau , gi÷a b¸o c¸o kú nµy víi kú tr−íc . 4.2- Quan s¸t : kiÓm to¸n viªn tËn m¾t quan s¸t qu¸ tr×nh sö lý nghiÖp vô cña c¸c nh©n viªn cña doanh nghiÖp . - B»ng chøng kh¸ch quan : §¸ng tin cËy , nh×n thÊy vÉn ch−a ®¸ng tin cËy , v× nã mang tÝnh nhÊt thêi , thêi ®iÓm vµ nã kh«ng th−êng diÔn ra nh− vËy . 4.3- X¸c nhËn : viÖc thu thËp tõ nh÷ng bªn thø ba vÒ c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò ®−îc kiÓm to¸n . Cã hai c¸ch tr¶ lêi x¸c nhËn : - Tr¶ lêi b»ng v¨n b¶n - ChØ tr¶ lêi nÕu th«ng tin cÇn x¸c nhËn lµ tr¸i ng−îc 4.4 – Pháng vÊn : KiÓm to¸n viªn trùc tiÕp trß truyÖn chao ®æi víi c¸c nh©n viªn cña doanh nghiÖp , mang l¹i b»ng chøng d¹ng lêi nãi . Ph¶i chän ®èi t−îng nµo . NhiÒu hay Ýt ng−êi , lµm thÕ nµo ®Ó pháng vÊn . 4.5- TÝnh to¸n : Tù m×nh tÝnh to¸n l¹i c¸c phÐp tÝnh vÒ sè häc ®¸ng tin cËy . 4.6- Ph©n tÝch : Lµ sù ®¸nh gÝa c¸c th«ng tin tµi chÝnh cña doanh nghiÖp th«ng qua viÖc nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a c¸c th«ng tin tµi chÝnh víi nhau vµ víi c¸c th«ng tin phi tµi chÝnh . so s¸nh th«ng tin tµi chÝnh kú nµy víi kú tr−íc … 4.7- XÐt ®o¸n b»ng chøng : ë giai ®o¹n thÓ hiÖn cao nhÊt vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc , b¶n lÜnh cña kiÓm to¸n viªn trong tõng bèi c¶nh cô thÓ vµ khi xÐt ®o¸n kiÓm to¸n viªn cÇn hÕt søc thËn träng .B»ng chøng ch−a ®ñ tin cËy th× kh«ng sö dông . Cßn nÕu ®· sö dông th× bÊt kÓ nã thuéc nguån nµo . kiÓm to¸n viªn ®Òu ph¶i chÞu ®Õn cïng vÒ nh÷ng nhËn xÐt trªn c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n . 4.8- B»ng chøng ®Æc biÖt : - Tµi liÖu cña kÕ to¸n viªn néi bé . - Tµi liÖu cña kÕt to¸n viªn kh¸c .§Æc biÖt lµ tµi liÖu cña kiÓm to¸n viªn kh¸c ®· kiÓm tra tr−íc . - ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia . - Th− gi¶i tr×nh cña c¸c nhµ qu¶n lý 5 – C¸c lo¹i kÕ to¹n kiÓm to¸n a—Kh¸i niÖm : B¸o c¸o kiÓm to¸n lµ v¨n b¶n ®−îc kiÓm to¸n viªn ph¸t hµnh ®Ó tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh vÒ nh÷ng th«ng tin ®−îc kiÓm to¸n . B¸o c¸o kiÓm to¸n lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ cã vai trß hÕt søc quan träng . b – Vai trß cña b¸o c¸o kiÓm to¸n : - §èi víi kiÓm to¸n viªn , b¸o c¸o kiÓm to¸n lµ s¶n phÈm cña kiÓm to¸n viªn cung cÊp cho x· héi , nªn hä chÞu ch¸ch nhiÖm vÒ ý kiÕn cña m×nh . - §èi víi ng−êi sö dông th«ng tin ®−îc kiÓm to¸n , b¸o c¸o kiÓm to¸n lµ c¨n cø ®Ó hä ®¸nh gi¸ c¸c th«ng tin nµy vµ ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ . §Ó ®¶m b¶o vai trß nµy , b¸o c¸o ph¶i râ rµng , rÔ hiÓu ®Ó kh«ng g©y c¸c hiÓu lÇm . - §èi víi ®¬n vÞ ®−îc kiÓm to¸n , trong mét sè tr−êng hîp vÝ dô nh− kiÓm to¸n ho¹t ®éng – b¸o c¸o kiÓm to¸n va b¶ng kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c qu¶n lý nÕu cã cßn lµ c¨n cø ®Ó ®¸nh gÝa vµ c¶i tiÕn ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ nãi chung , kiÓm to¸n néi bé cña c«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh nãi giªng . C. C¸c lo¹i b¸o c¸o : - B¸o c¸o kiÓm to¸n chÊp nhËn toµn bé : KiÓm to¸n viªn ®−a ra ý kiÕn chÊp nhËn toµn bé c¸c th«ng tin kiÓm to¸n trªn tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh träng yÕu . - B¸o c¸o kiÓm to¸n chÊp nhËn tõng phÇn : KiÓm to¸n viªn ®−a ra ý kiÕn chÊp nhËn tõng phÇn ®èi víi c¸c th«ng tin ®−îc kiÓm to¸n. PhÇn ch−a chÊp nhËn ®−îc thuéc hai d¹ng sau ®©y : + D¹ng tuú thuéc : khi kiÓm to¸n viªn bÞ giíi h¹n vÒ ph¹m vi kiÓm to¸n , hoÆc lµ c¸c b»ng chøng tµi liÖu qu¸ mËp mê , khiÕn kiÓm to¸n viªn ch−a thÓ ®−a ra nh÷ng nhËn xÐt , nh−ng còng ch−a ®Õn møc ghi râ ý kiÕn tõ bá . + D¹ng ngo¹i trõ khi cã sù bÊt ®ång kiÓm to¸n viªn víi nhµ qu¶n lý vÒ th«ng tin ®ã , nh−ng trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n kh«ng bÞ giíi h¹n ph¹m vi . - B¸o c¸o kiÓm to¸n ®−a ra ý kiÕn tr¸i ng−îc hay kh«ng chÊp nhËn khi cã sù bÊt ®ång l¬n gi÷a kiÓm to¸n viªn vµ c¸c nhµ qu¶n lý . - B¸o c¸o kiÓm to¸n tõ chç ®−a ra ý kiÕn khi ph¹m vi kiÓm to¸n bÞ giíi h¹n ngiªm träng hoÆc c¸c b»ng chøng , c¸c tµi liÖu qu¸ mËp mê , khiÕn kiÓm to¸n viªn kh«ng kiÓm to¸n theo ch−¬ng tr×nh ®· ®Þnh tõ chèi ®−a ra b¸o c¸o . Ch−¬ng 4- Ph−¬ng ph¸p vµ quy tr×nh kiÓm to¸n I – Ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n . 1_ Ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n hÖ thèng . *Kh¸i niÖm ; lµ ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n trong ®ã , c¸c thñ tôc, c¸c kü thuËt kiÓm to¸n , ®−îc thiÕt kÕ nh»m thu thËp c¸c b»ng chøng vÒ tÝnh thÝch hîp hay tÝnh hiÖu qu¶ cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña doanh nghiÖp ®−îc kiÓm to¸n . Hay nãi c¸ch kh¸c kiÓm to¸n viªn dùa theo kiÓm to¸n néi bé ®Ó x©y dùng c¸c thñ tôc , c¸c kü thuËt kiÓm to¸n , th«ng qua hai kh©u : a. Ph©n tÝch hÖ thèng : lµ ®¸nh gÝa tÝnh hiÖu qu¶ hay thÝch hîp cña kiÓm so¸t néi bé th«ng qua viÖc m« t¶ hay m« h×nh ho¸ . §¸nh gi¸ th«ng qua b«n b−íc : - Bø¬c 1 – H×nh dung mét quy tr×nh nghiÖp vô lý t−ëng hay tèt nhÊt vÒ mét nghiÖp vô ®ang ®−îc kiÓm to¸n . - B−íc 2 – Xem xÐt c¸c quy tr×nh nghiÖp vô hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp ®−îc kiÓm to¸n , quy tr×nh ®ã ®−îc thÓ hiÖn trªn v¨n b¶n quy tr×nh nghiÖp vô B−íc 3- So s¸nh quy tr×nh nghiÖp vô hiÖn t¹i víi quy trinh lý t−ëng . B−íc 4- T×m ra ®−îc ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu cña quy tr×nh hiÖn t¹i khoang vïng rñi ro vµ x¸c ®Þnh träng t©m khu vùc kiÓm to¸n . B,x¸c nhËn hÖ thèng : Lµ viÖc kiÓm tra tÝnh tu©n thñ trong thùc tÕ ®èi víi c¸c quy ®Þnh vÒ quy tr×nh nghiÖp vô : B−íc 1 – N¾m v÷ng vµ m« t¶ mét cach râ rµng chi tiÕt quy tr×nh nghiÖp vô ®−îc quy ®Þnh b»ng v¨n b¶n . B−íc 2 – Xem xÐt trªn thùc tÕ ¸p dông c¸c thö ngiÖm kiÓm so¸t ®Ó ®¸nh gi¸ xem c¸c quy ®Þnh ®Ó cã ®−îc tu©n thñ hay kh«ng . B−íc 3 – So s¸nh gi÷a quy tr×nh diÔn ra trªn thùc tÕ víi quy ®Þnh b»ng v¨n b¶n thÊy ®−îc nh÷ng c¸c ®iÓm kh¸c biÖt . B−íc 4- Gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ cña sù kh¸c biÖt . * −u ®iÓm ph−¬ng ph¸p nµy : - Chi phÝ thÊp . - Gióp cho kiÓm tãan viªn cã c¸i nh×n hÖ thèng, xÐt ®Õn nh÷ng rñi ro trong nh÷ng m¶ng nghiÖp vô víi nhau . - T×m ra ®−îc nh÷ng ®iÓm yÕu trong quy tr×nh nghiÖp vô vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ®−îc kh¾c phôc trong t−¬ng lai , do ®ã ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc gäi la ph−¬ng ph¸p ®Þnh h−íng t−¬ng lai . * nh−îc ®iÓm . - Kh«ng nhÊn m¹nh vµo chiÒu s©u cña vÊn ®Ò kiÓm to¸n , rñi ro kiÓm to¸n cao . 1.2 – Ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n c¬ b¶n hay riªng lÎ : Lµ ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n trong ®ã c¸c thñ tôc c¸c kü thuËt kiÓm to¸n ®−îc thiÕt kÕ nh»m thu thËp c¸c b»ng chøng cã liªn quan ®Õn gi÷ liÖu trong hÖ th«ng kÕ to¸n vµ sö lý th«ng tin cung cÊp - §Æc tr−ng cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ tiÕn hµnh c¸c thö nghiÖm , c¸c ®¸nh gi¸ ®Òu dùa trªn hÖ thèng th«ng tin , dùa trªn c¸c b¸o c¸o tµichÝnh , v× vËy lµ ph−¬ng ph¸p thö nghiÖm theo sè liÖu vµ nh÷ng thö nghiÖm theo ph−¬ng ph¸p nµy lµ ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n a. ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh : - Ngay tr−íc khi nhËn ®−îc b¸o c¸o chuÈn kiÓm to¸n chuyÓn bÞ kiÓm to¸n . -Sau khi hoµn tÊt c¸c thñ tôc kiÓm to¸n còng ph¶i kiÓm tra b¸o c¸o tµi chÝnh . - Ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh gióp cho kiÓm to¸n viªn cã ®−îc c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh , t×nh h×nh ho¹t ®éng th«ng qua quy m« ho¹t ®éng , th«ng qua c¬ cÊu tµi s¶n nî , tµi s¶n cã, thÊy ®−îc nh÷ng ®iÒu kh«ng hîp lý , nh÷ng ®iÒu bÊt b×nh th−êng , nh÷ng biÕn ®éng lín , nh÷ng vïng rñi ro , nh÷ng träng t©m , träng yÕu cÇn kiÓm to¸n . b. KiÓm tra chi tiÕt vµo ngiÖp vô vµ sè d− tµi kho¶n . - Kتm to¸n viªn cã thÓ kiÓm tra trùc tiÕp hoÆc toµn bé vµ chon mÉu ngiÖp vô kinh tÕ , ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh chÝnh x¸c hîp ph¸p , hîp lÖ cña tõng ngiÖp vô . - Môc tiªu cña kiÓm tra nghiÖp vô : + §Ó ®¶m b¶o la nghiÖp vô ®−îc phª chuÈn ®óng ®¾n , tõng nghiÖp vô ®Òu cã cÊp phª chuÈn . + §Ó xem xÐt viÖc h¹ch to¸n cã chÝnh x¸c hay kh«ng . vÒ tµi kho¶n h¹ch to¸n chÝnh nh− thÕ nµo . ChÝnh x¸c vÒ tµi kho¶n sè häc . - C¸ch tiÕn hµnh : + Chän nghiÖp vô theo ph−¬ng ph¸p chän mÉu , kiÓm tra chøng tõ cã hîp lÖ hay kh«ng + TÝnh to¸n vÒ sè häc . +x¸c ®Þnh tµi kho¶n ®èi øng . + kiÓm tra qu¸ tr×nh ghi sæ cã ®¶m b¶o ®óng ®¾n . * KiÓm tra sè d− tµi kho¶n hÕt søc quan träng . - Môc tiªu ®Ó x¸c ®Þnh sè d− cã thËt hay kh«ng , chÝnh x¸c nh− thÕ nµo - C¸ch tiÕn hµnh : + Chän tµi kho¶n cÇn kiÓm tra : chän mÉu , ®èi víi c¸c tµi kho¶n liªn quan ®Õn bªn ngoµi . + KiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña sè d− : Sè d− lµ kÕt qu¶ cña mét lo¹t c¸c phÐp to¸n vµ mét lo¹t mét nghiÖp vô kh¸c nhau . Do ®ã c¸c nghiÖp vô ®óng th× sè d− ®óng . −u ®iÓm : - NhÊn m¹nh vµo chiÒu s©u cña vÊn ®Ò ®−îc kiÓm to¸n . Nhù¬c ®iÓm : - Chi phÝ cao . - Kh«ng cã c¸i nh×n hÖ thèng , kh«ng xÐt ®Õn rñi ro ph¸t sinh trong c¸c m¶ng ho¹t ®éng víi nhau . - Ph−¬ng ph¸p mang tÝnh ®Þnh h−íng qua khø . II – Quy tr×nh kiÓm to¸n; C¸c cuéc kiÓm to¸n cã thÓ kh¸c nhau vÒ thêi gian , néi dung , quy m« , nh−ng nh×n chung ®Òu ph¶i tr¶i qua mét sè b−íc c¬ b¶n : vµ tr¶i qua ba b−íc : *KiÓm to¸n ®éc lËp : B−íc 1 : lËp kÕ ho¹ch . B−íc 2 : thùc hiÖn kiÓm to¸n . B−íc 3 : hoµn tÊt vµ lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n . * KiÓm to¸n nhµ n−íc vµ kiÓm to¸n néi bé cßn cã thªm b−íc 4 . B−íc 4 : theo dâi viÖc thùc hiÖn kiªn nghÞ cña KT B−íc 1 LËp kÕ ho¹ch : - Ph¸t triÓn mét chiÕn l−îc tæng thÓ vµ mét ph−¬ng ph¸p tiÕp c©n ®èi t−îng kt , trong mét khu©n khæ néi dung vµ thêi gian dù kiÕn . - T¹i sao ph¶i lËp kÕ ho¹ch ®Ó thùc hiÖn ®−îc cuéc kt thµnh c«ng cã hiÖu qu¶ theo ®óng thêi gian dù kiÕn , ®ång th¬× gióp cho viÖc ph©n c«ng , mét c¸ch hîp lý . gióp cho viÖc phèi hîp gi÷a c¸c kiÓm to¸n viªn víi nhau vµ víi c¸c chuyªn gia kh¸c . - khi lËp kÕ ho¹ch ngay khi nhËn ®−îc giÊy mêi kt vµ tr¶ lêi th− mêi kiÓm to¸n . - viÖc lËp kÕ ho¹ch lµ chuÈn mùc cña kt viªn vµ dùa trªn sù hiÓu biÕt vÒ kh¸ch hµng trªn lÜnh vùc kinh doanh , c¬ cÊu tæ chøc , ban gi¸m ®èc . * KÕ h¹ch kiÓm to¸n : - KÕ ho¹ch néi dung(1) : + Môc tiªu kiÓm to¸n +Khèi l−îng ph¹m vi c«ng viÖc. KI LO BO OK .CO 4 +Ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n dù kiÕn +Tr×nh tù c¸c b−íc trong kiÓm to¸n. _KÕ ho¹ch nh©n sù (2): +Sè l−îng kiÓm to¸n viªn. +Tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô. +TÝnh ®éc lËp cña kiÓm to¸n viªn +Ph©n c«ng c¸c kiÓm to¸n viªn vµo viÖc. +Dù kiÕn cã mêi chuyªn gia. _Thêi gian kiÓm to¸n (3): +Tæng quü thêi gian +B¾t ®Çu kÕt thóc => Tõ (1) (2) (3) ®−a ra ®−îc dù trï kiÓm to¸n vµ ®¹t ®−îc nh− sau: 3 møc ®é:---KÕ ho¹ch tæng thÓ ---KÕ ho¹ch chi tiÕt ---Ch−¬ng tr×nh kiÓm to¸n cô thÓ. B−íc 2: Thùc hiÖn kiÓm to¸n -lµ giai ®o¹n tiÕn hµnh thùc hiÖn néi dung ch−¬ng tr×nh ®−îc lËp. Thùc chÊt lµ tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc cô thÓ vµ bao gåm c¸c c«ng viÖc; +Ghi nhËn hiÖn tr¹ng t×nh h×nh ho¹t ®éng doanh nghiÖp. +§¸nh gi¸ hÖ thèng kÕ to¸n +Thùc hiÖn c¸c néi dung cô thÓ trong ch−¬ng tr×nh kiÓm to¸n chi tiÕt. +Sö dông c¸c kü thuËt ®Ó thu thËp c¸c b»ng chøng kiÓm to¸n +Ghi chÐp c«ng viÖc kiÓm to¸n viªn ®· lµm thµnh hå s¬ kiÓm to¸n +Th¶o luËn bµn b¹c vÒ kÕt qu¶ kiÓm to¸n vµ th«ng nhÊt ý kiÕn víi c¸c nhµ qu¶n lý +So¹n th¶o c¸c dù th¶o b¸o c¸o kiÓm to¸n Chó ý: KÕ ho¹ch kiÓm to¸n cho dï cã ®−îc so¹n th¶o chuÈn bÞ kü l−ìng kÕ ho¹ch ®Õn ®©u th× trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n còng cã thÓ cã t×nh huèng ®ét xuÊt ph¸t sinh hoÆc lµ kiÓm to¸n viªn thu thËp ®−îc nh÷ng b»ng chøng, chøng tá r»ng nh÷ng ®¸nh gi¸ nh÷ng nhËn ®Þnh tr−íc ®©y lµ kh«ng chÝnh x¸c vµ khi cÇn ®¶m b¶o chÊt l−îng kiÓm to¸n, cã thÓ ®iÒu chØnh, tuy nhiªn khi ®iÒu chØnh cÇn ph¶i cã c¨n cø x¸c ®¸ng chøng minh cÇn ph¶i ®iÒu chØnh vµ ph¶i ghi vµo v¨n b¶n. B−íc 3: hoµn tÊt vµ lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n: a néi dung c«ng viÖc cña kh©u hoµn tÊt: -KiÓm to¸n viªn chÝnh, tr−ëng ®oµn kiÓm to¸n sÏ tæng hîp vµ ®¸nh gi¸ l¹i toµn bé c«ng viÖc kiÓm to¸n viªn ®· lµm, ®Ó nh»m ®¹t ®−îc: +§¸nh gi¸ kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ®−îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ hay ch−a. +Xem xÐt c¸c ®¸nh gi¸, c¸c ph¸t hiÖn cña kiÓm to¸n viªn trong ®oµn cã chÝnh x¸c cã ®ñ c¬ së, ®ñ b»ng chøng thÝch hîp hay kh«ng. +§¸nh gi¸ xem môc tiªu kiÓm to¸n ®· ®¹t ®−îc hay ch−a. _LËp b¸o c¸o kiÓm to¸n: KÕt thóc qu¸ tr×nh kتm to¸n . b b¸o c¸o kiÓm to¸n: KN: lµ v¨n b¶n ®−îc kiÓm to¸n viªn so¹n th¶o ®Ó tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh vÒ tÝnh trung thùc, hîp lý vÒ c¸c th«ng tin kiÓm to¸n hay( lµ sù phï hîp cña nh÷ng th«ng tin ®ã ®· ®−îc x¸c lËp) §©y lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña cuéc kiÓm to¸n, cã vai trß hÕt søc quan träng. *Vai trß: -§èi víi kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty kiÓm to¸n, kh¼ng ®Þnh uy tÝn, vÞ thÕ cña hä trªn thÞ tr−êng. -ChÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý víi b¸o c¸o kiÓm to¸n. Nh÷ng ng−êi sö dông th«ng tin dùa vµo b¸o c¸o lµ c¨n cø ®Ó ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý kinh tÕ . -Víi chÝnh doanh nghiÖp kiÓm to¸n t¨ng uy tÝn trong s¹ch vÒ tµi chÝnh, ban gi¸m ®èc nh×n râ ®−îc nh©n viªn m×nh. * c¸c yÕu tè cña b¸o c¸o kiÓm to¸n: -Tªn vµ ®Þa chØ cña c«ng ty kiÓm to¸n -Sè hiÖu b¸o c¸o kiÓm to¸n -Tiªu ®Ò b¸o c¸o kiÓm to¸n -Ng−êi nhËn b¸o c¸o kiÓm to¸n -Më ®Çu cña b¸o c¸o kiÓm to¸n -Ph¹m vi vµ c¨n cø thùc hiÖn cuéc kiÓm to¸n -ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty kiÓm to¸n vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®−îc kiÓm to¸n. -§Þa chØ vµ thêi gian lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n. -ch÷ ký vµ con dÊu. * c¸c lo¹i b¸o c¸o kiÓm to¸n: - B¸o c¸o kiÓm to¸n chÊp nhËn toµn bé : KiÓm to¸n viªn ®−a ra ý kiÕn chÊp nhËn toµn bé c¸c th«ng tin kiÓm to¸n trªn tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh träng yÕu . - B¸o c¸o kiÓm to¸n chÊp nhËn tõng phÇn : KiÓm to¸n viªn ®−a ra ý kiÕn chÊp nhËn tõng phÇn ®èi víi c¸c th«ng tin ®−îc kiÓm to¸n. PhÇn ch−a chÊp nhËn ®−îc thuéc hai d¹ng sau ®©y : + D¹ng tuú thuéc : khi kiÓm to¸n viªn bÞ giíi h¹n vÒ ph¹m vi kiÓm to¸n , hoÆc lµ c¸c b»ng chøng tµi liÖu qu¸ mËp mê , khiÕn kiÓm to¸n viªn ch−a thÓ ®−a ra nh÷ng nhËn xÐt , nh−ng còng ch−a ®Õn møc ghi râ ý kiÕn tõ bá . + D¹ng ngo¹i trõ khi cã sù bÊt ®ång kiÓm to¸n viªn víi nhµ qu¶n lý vÒ th«ng tin ®ã , nh−ng trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n kh«ng bÞ giíi h¹n ph¹m vi . - B¸o c¸o kiÓm to¸n ®−a ra ý kiÕn tr¸i ng−îc hay kh«ng chÊp nhËn khi cã sù bÊt ®ång l¬n gi÷a kiÓm to¸n viªn vµ c¸c nhµ qu¶n lý . - B¸o c¸o kiÓm to¸n tõ chç ®−a ra ý kiÕn khi ph¹m vi kiÓm to¸n bÞ giíi h¹n ngiªm träng hoÆc c¸c b»ng chøng , c¸c tµi liÖu qu¸ mËp mê , khiÕn kiÓm to¸n viªn kh«ng kiÓm to¸n theo ch−¬ng tr×nh ®· ®Þnh tõ chèi ®−a ra b¸o c¸o . Ch−¬ng V kiÓm to¸n ng©n hµng I Sù cÇn thiÕt ph¶i kiÓm to¸n ng©n hµng Nhu cÇu trung thùc hîp lý cña bªn thø 3 cña ng−êi sö dông th«ng tin trong nÒn kinh tÕ, th«ng tin cña ng©n hµng cung cÊp vµ ®Æc biÖt lµ b¸o c¸o tµi chÝnh . -qu¶n lý cña: +ChÝnh phñ +Ng©n hµng nhµ n−íc +Tµi chÝnh -Kh¸ch hµng doanh nghiÖp -C¸c cæ ®«ng cña ng©n hµng vµ ban gi¸m ®èc. * vai trß ch−c n¨ng nhiÖm vô cña ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ: -Ng©n hµng nhµ n−íc +qu¶n lý nhµ n−íc vÒ lÜnh vùc tiÒn tÖ qu¶n lý ho¹t ®éng cña ng©n hµng th−¬ng m¹i. +x©y dung chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia +CÊp phÐp ho¹t ®éng, gi¸m s¸t, thanh tra, kiÓm so¸t, thu håi giÊy phÐp cña c¸c tæ chøc tÝn dông. +Qu¶n lý nî vµ thu håi c¸c kho¶n nî n−íc ngoµi. -Vai trß ng©n hµng tr−ng −¬ng: + ph¸t hµnh, in, ®óc, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn, tiªu huû tiÒn +§iÒu tiÕt cung øng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th«ng qua thÞ tr−êng më. + Ng©n hµng trung −¬ng lµ ng©n hµng cña chÝnh phñ. +Ng©n hµng cña c¸c ng©n hµng, ®ãng vai trß lµ ng−êi cho vay cuèi cïng, +Trung t©m cña c¸c trung t©m thanh to¸n.: -thanh to¸n bï trõ: cïng ®Þa bµn kh¸c hÖ thèng -ChuyÓn tiÒn ®iÖn tö: cïng hÖ thèng kh¸c ®Þa bµn. -Thanh to¸n ®iÖn tö liªn ng©n hµng: kh¸c ®Þa bµn kh¸c hÖ thèng. +lµm dÞch vô th«ng tin vµ cung cÊp th«ng tin cho ng©n hµng +Qu¶n lý vµ l−u tr÷ ngo¹i hèi cho quèc gia -Ng©n hµng th−¬ng m¹i: +Trung gian tÝn dông cho nÒn kinh tÕ +Trung gian thanh to¸n +Chøc n¨ng në tiÒn => HÖ thèng ng©n hµng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ. * §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng: -Hµng ho¸ lµ tiÒn do ®ã nã lµ ho¹t ®éng chøa rÊt nhiÒu rñi ro dÉn ®Õn sôp ®æ d©y chuyÒn -Ng©n hµng liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu t¸c nh©n trong nÒn kinh tÕ -Ho¹t ®éng hÕt søc nh¹y c¶m víi nh÷ng thay ®æi, biÕn ®éng trong nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ l·i su¾t , tû gi¸, t¨ng tr−ëng kinh tÕ gi¸ c¶. -Ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng chÞu sù ¶nh h−ëng cña nhiÒu sù ®iÒu chØnh, qui ®Þnh cña ph¸p luËt. -KiÓm to¸n ng©n hµng lµ v« cïng quan träng trong nÒn kinh tÕ, quan träng h¬n bÊt cø ngµnh nghÒ nµo. *Nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng cÇn ®−îc kiÓm to¸n lµ tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ®Òu ph¶i ®−îc kiÓm to¸n, tuy nhiªn ph¶i chó träng vµo nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n, quan träng chiÕm nhiÒu tû träng lín, mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn vµ chøa ®ùng nhiÒu rñi ro. -TÝn dông -Huy ®éng vèn -§Çu t− -Ng©n quü -Kinh doanh ngo¹i tÖ -Thanh to¸n -TSC§vµ XDCB -Thu nhËp vµ chi phÝ II Rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng vµ qu¶n lý rñi ro : 1: rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng : a : Rñi ro bªn trong : -Rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh : +chiÕn l−îc kinh doanh . +QuyÕt ®Þnh kinh doanh kh«ng hîp lý . +Nh©n sù . +Tµi s¶n thÊt tho¸t . +c«ng nghÖ th«ng tin. +rñi ro vèn kh¶ dông:Láng kh«ng ®ñ nhu cÇu thanh kho¶n . Rñi ro kú h¹n . b : Rñi ro bªn ngoµi : -Rñi ro gi¸ c¶ : +rñi ro l·i xuÊt kh¸c vÒ c¬ së l·i xuÊt gi÷a bªn nî vµ bªn cã . +Rñi ro k× h¹n dÉn ®Õn rñi ro l·i xuÊt ng©n hµng . +Rñi ro vÒ tØ gi¸ : biÕn ®éng gi¸ ,tØ gi¸ ngo¹ hèi më . +Rñi ro c¸c gi¸ c¶ kh¸c : -Rñi ro thÊt tho¸t do ®èi t−îng : +Rñi ro tÝn dông . +Kh«ng cã nguån bï ®¾p +Rñi ro khi ng©n hµng øng tr−íc . -Rñi ro ph¸p lý vµ rñi ro kh¸c : 2: Qu¶n lý rñi ro : cã bèn b−íc c¬ b¶n -NhËn biÕt rñi ro :Lµ viÖc nhËn biÕt vµ ph©n t¸n rñi ro ®Ó qu¶n lý chóng mét c¸ch chñ ®éng ë møc chÊp nhËn ®−îc. -§Þnh l−îng rñi ro: -§iÒu tiÕt rñi ro: hai ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt: + Chñ ®éng: -Tr¸nh rñi ro - H¹n chÕ rñi ro:-h¹n møc giao dÞch -H¹n møc tÝn dông -Ph©n t¸n rñi ro , ®a d¹ng ho¸ +BÞ ®éng: -LËp dù phßng -Kh¶ n¨ng chÞu ®ùng rñi ro( s¸t nhËp) vèn tù cã -Ký kÕt c¸c hîp ®ång tµi chÝnh míi: ph¸i sinh -Gi¸m s¸t rñi ro:Lµ ph¶i kiÓm so¸t chÆt chÏ t×nh tr¹ng rñi ro theo dâi sù biÕn ®éng vµ ¶nh h−ëng t¸c ®éng cña rñi ro ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng, nh»m chñ ®éng cã biÖn ph¸p kÞp thêi, h¹n chÕ t¸c ®éng xÊu cña rñi ro. * C¸c nguyªn t¾c trong qu¶n lý rñi ro: -BiÕt chÊp nhËn rñi ro nµo vµ bao nhiªu phô thuéc vµo: +ChiÕn l−îc kinh doanh +Phô thuéc vµo −u tiªn vÒ rñi ro( Do ng©n hµng ®· quen qu¶n lý ) +Kh¶ n¨ng chÞu ®ùng chÊp nhËn rñi ro cña ng©n hµng -TÝnh ®Õn rñi ro cÊp ®é tõng kho¶n môc, tõng kho¶n giao dÞch còng nh− rñi ro tæng hîp ë tõng KI LO BO OK .CO 5 m¶ng nghiÖp vô vµ rñi ro tæng thÓ trong tµi s¶n cña ng©n hµng. -§Þnh h−íng vÒ tæng thÊt tho¸t tiÒm tµng cña ng©n hµng -¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®iÒu tiÕt rñi ro cho t−¬ng søng víi kh¶ n¨ng chÞu ®ùng rñi ro cña ng©n hµng. CH¦¥NG VI kiÓm to¸n nghiÖp vô tÝn dông I §èi t−îng: -kiÓm to¸n vÒ c¬ cÊu nghiÖp vô tÝn dông ®Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng rñi ro tiÒm Èn, rñi ro luü kÕ qua c¬ cÊu. -KiÓm to¸n tæ chøc nghiÖp vô tÝn dông: c¬ cÊu tæ chøc, qui tr×nh nghiÖp vô tÝn dông -§¸nh gi¸ vµo tõng mãn vay. II Môc tiªu: -Nh»m ®¸nh gi¸ tÝnh to¸n ®óng ®¾n vÒ tæ chøc vµ thùc hiÖn nghiÖp vô tÝn dông nh− vÒ chÝnh s¸ch chiÕn l−îc tÝn dông, c¸c ®iieï kiÖn khung cho ho¹t ®éng tÝn dông. -§¸nh gi¸ vÒ tÝnh phï hîp cña kho¶n vay, tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc, hîp lý cña c¸c sè liÖu kÕ to¸n nh− ®¸nh gi¸ vÒ d− nî, l·i suÊt, nî qóa h¹n, dù phßng, tµi s¶n ®¶m b¶o. -§¸nh gi¸ rñi ro cña nghiÖp vô tÝn dông. -§¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña nghiÖp vô tÝn dông víi kÕt qu¶ tµi chÝnh cña ho¹t ®éng ng©n hµng. III Néi dung cña kiÓm to¸n tÝn dông: 1KiÓm to¸n c¬ cÊu tÝn dông: -T¹i sao; V× hiÖu qu¶ vµ rñi ro tÝn dông thÓ hiÖn ngay trªn c¬ cÊu cña tÝn dông. -Lµm thÕ nµo ®Ó ®¸nh gi¸ c¬ cÊu: +Nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch tÝn dông cña ng©n hµng, −u tiªn kÕ ho¹ch nµo, lo¹i h×nh tÝn dông nµo. +Ph©n tæ danh môc tÝn dông theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau ( Gi¸ trÞ, ngµnh nghÒ, tµi s¶n ®¶m b¶o, thµnh phÇn kinh tÕ) +LËp danh môc c¸c sè d− nî, kho¶n vay cã vÊn ®Ò, lËp danh s¸ch c¸c kh¸ch hµng vay cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt, c¸c nhãm kh¸ch hµng so s¸nh 15% VTC qua ®ã ph©n tÝch c¬ cÊu tÝn dông 2 KiÓm to¸n vÒ c¬ cÊu tæ chøc nghiÖp vô tÝn dông: -§¸nh gi¸ viÖc bè trÝ, tæ chøc phßng ban chøc n¨ng cho nghiÖp vô tÝn dông cã hîp lý vµ hiÖu qu¶ hay kh«ng . -§¸nh gi¸ xem ng©n hµng cã c¸c bé phËn trung gian vµ bé phËn tham m−u cho phßng tÝn dông hay kh«ng ( Uû ban qu¶n lý tÝn dông, uû ban qu¶n lý, tÝn dông lín + nhá, thÈm ®Þnh, xÕp lo¹i, chÝnh s¸ch vµ qui tr×nh tÝn dông) -§¸nh gi¸ vÒ sè l−îng tr×nh ®é tÝn dông. -§¸nh gi¸ vÒ hÖ thèng kÕt nèi ®iÖn to¸n trong nh©n viªn tÝn dông. -§¸nh gi¸ kiÓm so¸t néi bé trong ho¹t ®éng tÝn dông. 3 kiÓm to¸n vÒ quy tr×nh nghiÖp vô tÝn dông: *Nh»m môc ®Ých: -§¸nh gi¸ c¸c v¨n b¶n vÒ quy tr×nh nghiÖp vô tÝn dông. -§¸nh gi¸ trªn thùc tÕ c¸c v¨n b¶n cã thùc hiÖn nghiªm tóc hay kh«ng. *C¸ch thøc ®¸nh gi¸ : -H×nh dung quy tr×nh cÊp tÝn dông lý t−ëng. -Thu thËp tÊt c¶ c¸c v¨n b¶n vÒ qui tr×nh nghiÖp vô tÝn dông t¹i ng©n hµng c¬ së vµ m« t¶ b»ng t−êng thuËt, b¶ng hái. -So s¸nh qui tr×nh cña ng©n hµng víi qui tr×nh lý t−ëng ®Ó thÊy ®−îc mÆt m¹nh, mÆt yÕu, vïng tiÒm Èn rñi ro. -Thùc hiÖn c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t , céng pháng vÊn c¸n bé tÝn dông. -§¸nh gi¸ vÒ rñi ro kiÓm so¸t . *Néi dung ®¸nh gi¸: +Thùc chÊt lµ viÖc ®¸nh gi¸ qui tr×nh cÊp tÝn dông th«ng qua viÖc nghiªn cøu c¸c b−íc cña qui tr×nh nµy; -TiÕp xóc kh¸ch hµng xem xÐt ®¬n. -ThÈm ®Þnh -QuyÕt ®Þnh cho vay, cam kÕt cho vay, gi¶i ng©n. -Gi¸m s¸t tÝn dông -Qu¶n lý hå s¬ tÝn dông, l−u tr÷ tµi s¶n thÕ chÊp -Thanh lý hîp ®ång, xö lý nî xÊu + Khi to¸n t¹i c¸c b−íc: B−íc 1-KiÓm to¸n viªn : xem ng©n hµng cã qui ®Þnh xem xÐt ®¬n, xem ng©n hµng cã qui ®Þnh xem xÐt néi dung xin vay kh«ng ( GiÊy tê kÌm theo), mÉu ®¬n cã chuÈn ho¸ kh«ng. B−íc 2-ThÈm ®Þnh kiÓm to¸n viªn chó ý: -Ng©n hµng cã qui ®Þnh thÈm quyÒn thÈm ®Þnh. -rñi ro tiÒm Èn: Thu thËp thiÕu th«ng tin, ®¸nh gi¸ sai, tr×nh ®é c¸n bé tÝn dông. -§¸nh gi¸ vÒ néi dung thÈm ®Þnh: Hå s¬ ph¸p lý, hå s¬ kinh tÕ( Th«ng tin tµi chÝnh, th«ng tin phi tµi chÝnh) -§¸nh gi¸ ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, dù ¸n kh¶ thi, tµi s¶n ®¶m b¶o. B−íc 3: KiÓm to¸n viªn chó ý : -ThÈm quyÒn cho vay -QuyÕt ®Þnh cho vay cã ghi thµnh v¨n b¶n hay kh«ng. -Hîp ®ång tÝn dông -Quy ®Þnh vÒ gi¶i ng©n : h×nh thøc thêi ®iÓm -B−íc 4 KiÓm to¸n viªn chó ý -ViÖc gi¸m s¸t sö dông tiÒn vay, ph¹m vi, thêi ®iÓm gi¸m s¸t th−êng xuyªn hay ®ét xuèt -ViÖc quan s¸t cã ®−îc quy ®Þnh thµnh v¨n b¶n hay kh«ng. -Thêi h¹n trung, dµi h¹n, th«ng b¸o nh¾c nhë nép gèc l·i. B−¬c 5 KiÓm to¸n viªn -Hå s¬ ph¶i ®−îc qu¶n lý an toµn khoa häc -Tµi s¶n ®−îc qu¶n lý an toµn B−íc 6 KiÓm to¸n viªn -Xem thanh lý hîp ®ång tÝn dông -Xö lý nî xÊu -ThÈm quyÒn --Nguån bï ®¾p nî xÊu, xiÕt nî, ph¸t m¹i, bï ®¾p dù phßng rñi ro. -Xem b¶o mËt th«ng tin sau khi xo¸ nî, c¸c thñ tôc truy thu. -Xem ng©n hµng cã quy ®Þnh vÒ lËp b¸o c¸o thèng kª vÒ nî xÉu vµ xö lý nî xÊu III kiÓm to¸n c¸c kho¶n vay -Ph©n tæ theo gi¸ trÞ: +D− nî lín lµ träng t©m ,träng ®iÓm kiÓm to¸n toµn diÖn. +Nh÷ng mãn cßn l¹i kiÓm to¸n chän mÉu x¸c ®Þnh tæng thÓ d− nî tÝn dông trõ sè d− nî tÝn dông kh«ng cã rñi ro. -LÊy x¸c nhËn tõ bªn thø ba. -§¸nh gi¸ chÊt l−îng cña mãn vay. -T×nh h×nh tµi chÝnh cña kh¸ch hµng vay. -Phô thuéc vµo ®¹o ®øc thanh to¸n cña kh¸ch hµng -Tµi s¶n ®¶m b¶o, lo¹i h×nh, gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o -Thêi gian nî qu¸ h¹n. 1 KiÓm to¸n t×nh h×nh tµi chÝnh vµ ®¹o ®øc cña kh¸ch hµng vay: -Dùa vµo ho¹t ®éng cña tµi kho¶n tiÒn göi, tµi kho¶n tiÒn vay. -C¸c b¸o c¸o kÕ to¸n , b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®−îc kiÓm to¸n : §¸nh gi¸ th«ng tin tµi chÝnh( tµi s¶n, c«ng nî, vèn doanh thu, thu nhËp, chi phÝ ). §¸nh gi¸ th«ng tin phi tµi chÝnh( ThÞ tr−êng, ban gi¸m ®èc, tr×nh ®é ®¹o ®øc ban gi¸m ®èc, t×nh h×nh s¶n phÈm, t×nh h×nh c¹nh tranh) * DÊu hiÖu cã thÓ gÆp khã kh¨n vÒ mÆt tµi chÝnh: -Tr¶ nî, tr¶ l·i, kh«ng ®óng h¹n. -Tµi kho¶n Ýt ho¹t ®éng -C«ng nî nhiÒu kh«ng t−¬ng −ng¸ víi nguån thu tµi s¶n. -Doanh thu gi¶m -Hµng tån kho t¨ng -Thay ®æi c¬ cÊu tæ chøc -Dùa qu¸ nhiÒu vµo nguån ®Çu ra, nguån ®Çu vµo. -Thay ®æi h×nh thøc tæ chøc -T×m kiÕm ®èi t¸c s¸t nhËp -S¶n phÈm kh«ng hîp víi nhu cÇu thÞ tr−êng -Nhµ x−ëng m¸y mãc l¹c hËu -ChËm tr¶ l−¬ng cho c«ng nh©n. 2-KiÓm so¸t tµi s¶n ®¶m b¶o: * Môc tiªu: -X¸c ®Þnh tµi s¶n cã thËt trªn thùc tÕ -Gi¸ trÞ cã ®óng thùc tÕ hay kh«ng -QuyÒn ph¸t m¹ivµ ssö dông nguån ®ã bï ®¾p hay kh«ng * C¸ch tiÕn hµnh: -KiÓm tra giÊy tê së h÷u tµi s¶n -KiÓm tra hîp ®ång tÝn dông, c¸c ®iÒu kho¶n vÒ ®¶m b¶o. -§¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®¶m b¶o, nÕu cÇn thuª chuyªn gia ®¸nh gi¸. So s¸nh gi¸ trÞ víi gi¸ trÞ ban ®»u ®¸nh gi¸. -TÝnh to¸n ®Õn c¸c yÕu tè phong tôc tËp qu¸n, yÕu tè vÒ kiªng kþ 3 KiÓm to¸n vÒ sè liÖu kÕ to¸n cña mãn vay: -§¸nh gi¸ gi¶i ng©n so s¸nh víi hîp ®ång tÝn dông -§¸nh gi¸ vÒ l·i suÊt cho vay. - §¸nh gi¸ vÒ nî qu¸ h¹n, gia h¹n -§¸nh gi¸ vÒ viÖc tÝnh, h¹ch to¸n l·i dù thu cã ®Çy ®ñ hay kh«ng -Sè dù phßng so víi sè ®· trÝch ®· hîp lý hay ch−a. Chuyªn ®Ò kÕ to¸n nghiÖp vô huy ®éng vèn Tµi kho¶n sö dông: -43 tiÒn göi; -431: +4311-TGTT kh«ng kú h¹n +4312- TG cã kú h¹n d−íi 12 th¸ng +4313-TG cã kú h¹n trªn 12 th¸ng -432 -433 +4331-TiÒn göi kh«ng kú h¹n +4332-TiÒn göi cã kú h¹n d−íi 12 th¸ng +4333-TiÒn göi cã kú h¹n trªn 12 th¸ng +4334-TiÒn göi # -437 Tµi kho¶n l·i céng dån dù tr¶/ C¸c kho¶n tiÒn göi cña KH t¹i TCTD Bªn nî: -Thùc thu, thùc tr¶: + Thu nhËp chi phÝ vÒ l·i: ®−îc h¹ch to¸n khi ng©n hµng thùc sù thu ®−îc hoÆc thùc sù khi ng©n hµng tr¶ ra ®ång tiÒn l·i. + Kh«ng quan t©m ®Õn viÖc l·i ®ã ph¸t sinh trong kú kÕ to¸n nµo. Bªn cã: _Dù thu, dù tr¶: +Thu vµ chi phÝ vÒ l·i : §−îc h¹ch to¸n ghi nhËn khi nã ph¸t sinh. +Kh«ng quan t©m ®Õn viÖc NH ®· thu ®−îc hay tr¶ l·i hay ch−a . D− cã : Ph¶n ¸nh sè l·i céng dån tÝnh trªn c¸c kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng trªn TKTG cña TCTD ph¶i tr¶ khi ®Õn h¹n hoÆc khi kh¸ch hµng lÜnh l·i. _ViÖc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 437 kh«ng quan t©m ®Õn viÖc NH ®· ph¶i tr¶ l·i hay ch−a. Mµ chi phÝ vÒ l·i ph¶i ®−îc h¹ch to¸n khi ph¸t sinh, ghi nhËn trong kú kÕ to¸n ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh sÏ ph¶n ¸nh mét c¸ch ®óng ®¾n c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú kÕ to¸n nhÊt ®Þnh thÝch hîp víi c¸c kho¶n thu nhËp t¹o ra trong kú. *44- TK tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh giÊy tê cã gÝa: 441- Ng¾n h¹n 442-Trung dµi h¹n Bªn nî: -Sè tiÒn chi tr¶ cho c¸c giÊy tê cã gi¸ ®Õn h¹n. Bªn cã: -Ph¶n ¸nh sè giÊy tê cã gi¸ ng©n hµng ph¸t hµnh. D− cã: KI LO BO OK .CO 6 -Ph¶n ¸nh sè tiÒn trªn c¸c giÊy tê cã gi¸ ®· ph¸t hµnh nh−ng ch−a thanh to¸n cho kh¸ch hµng. *447 L·i céng dån dù tr¶ /c¸c giÊy tê cã gi¸: * H¹ch to¸n: 1 H¹ch to¸n ®èi víi tiÒn göi thanh to¸n kh«ng kú h¹n: - Khi KH göi tiÒn: N:1011,4311lµ chi tr¶, # TT vèn c¸c ng©n hµng C: 4311. -Khi rót tiÒn: N: 4311 C:1011, 4311 ng−êi thô h−ëng, TK# vèn c¸c NH Lµ TK cã tr¶ l·i +TÝnh l·i b»ng ph−¬ng ph¸p tÝch sè. +H¹ch to¸n l·i vµ nhËp gèc hµng th¸ng cho KH. N:801vµ C:4311. 2-TiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n: -Khi KH göi tiÒn: N : 1011 C : 4331 _Khi KH rót tiÒn: N : 4331 C : 1011 -L·i tÝnh theo ph−¬ng ph¸p tÝch sè -l·i nhËp gèc. 3- TiÒn göi cã kú h¹n -H¹ch to¸n: N : 1011 C : 433 -L·i céng dån dù tr¶: N : 801 C : 437 -Khi ®Õn h¹n tr¶ gèc vµ l·i : N : 433 G N : 437 L C : 1011 G + L Chó ý: -1 nÕu NH h¹ch to¸n l·i dù thu vµo thêi ®iÓm cuèi ngµy. Th× tæng l·i ®−îc chia lµm 3 phÇn. -a tr¶ gèc: N : 433 G C : 1011 G -b L·i : N : 437 L1 N : 801 L2 C : 1011 ( L1+L2 ) -2 NÕu kh¸ch hµng rót tr−íc h¹n, NH tÝnh vµ tr¶ l·i cho thêi gian tr¶ thùc tÕ theo l·i xuÊt kh«ng kú h¹n hoÆc tr−íc khi tr¶ l·i tho¸i chi: a Bót to¸n tho¸i chi: N : 437 C : 801 B Thùc chi : N : 433 G N : 801 L C : 1011 G +L -3 NÕu kh¸ch hµng lÊy qu¸ h¹n: -Qu¸ h¹n d−íi 1 th¸ng NH ch−a tÝnh l·i c«ng dån dù tr¶ míi. N : 433 - Gèc míi N : 801 - l·i míi C : 1011-gèc míi + l·i míi. - V−ît qu¸ 1 th¸ng : tr−íc khi tr¶ tiÒn cho KH ph¶i tho¸i chi. II kÕ to¸n ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸: 1 KÕ to¸n h¹ch to¸n theo ph−¬ng thøc tr¶ l·i sau MG = 100 PH 100 I = 10% §H 100 +10 T = 12 t i = ( 110 – 100)/100 = 10% - Khi ph¸t hµnh : N : 1011,4311 - MG C : 441, 442 - MG -Hµng th¸ng tÝnh vµ h¹ch to¸n dù tr¶: N 802 C 447 -§¸o h¹n: N : 441, 442 – MG N : 447 - L·i C : 1011, 4311 ( MG + l·i ) 2 h¹ch to¸n ph−¬ng thøc tr¶ l·i tr−íc: MG = 100 PH 90 I = 10% §H 100 T = 12 t i = ( 100 -90)/90 = 10% -Khi ph¸t hµnh: N : 1011, 4311- MG-L·i N : 375 C : 441, 442 – MG - Hµng th¸ng ph©n bæ dÇn l·i vµo chi phÝ: N : 802 C : 375 -Khi ®¸o h¹n: N : 441, 442- MG C : 1011, 4311 _MG Chuyªn ®Ò kÕ to¸n cho vay I kÕ to¸n cho vay tõng lÇn: * Tµi kho¶n sö dông 21 cho vay c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong n−íc. 2111 - Trong h¹n vµ ®−îc gia h¹n: 2112 - Nî qu¸ h¹n 180 ngµy 2113 - Nî qu¸ h¹n tõ 181 – 360 2118 – Nî khã ®ßi. 1 – 2111 TK cho vay trong h¹n Bªn nî: -T¨ng: Khi kh¸ch hµng vay. Bªn cã: Gi¶m : Khi kh¸ch hµng tr¶ nî, chuyÓn nî qu¸ h¹n Sè d− nî: Ph¶n ¸nh sè tiÒn ®ang cho kh¸ch hµng vay. 2- 2112 - TK NQH 180 Bªn nî: -T¨ng: Sè d− nî ®ang ph¸t sinh NQH ®Õn 180 Bªn cã: -Gi¶m: Khi KH tr¶ nî. ChuyÓn sang NQH cao h¬n Sè d− nî: Ph¶n ¸nh sè tiÒn kh¸ch hµng ®ang NQH 3- 2113 – TKNQH 181 – 360 Bªn nî: -T¨ng:Sè d− nî ®ang ph¸t sinh NQH ®Õn 181 -360 Bªn cã: -Gi¶m: Khi KH tr¶ nî. ChuyÓn sang NQH cao h¬n Sè d− nî: Ph¶n ¸nh sè tiÒn kh¸ch hµng ®ang NQH 4 – 2118 TKNQH K§ Bªn nî: -T¨ng NQH trªn 360 ngµy. -Sè tiÒn trong h¹n hoÆc qu¸ h¹n nh−ng ®−îc ®¸nh gi¸ lµ khã ®ßi. Bªn cã: -Gi¶m: Khi KH tr¶ nî. Xo¸ nî Sè d− nî: Ph¶n ¸nh sè nî ph¸t sinh khã ®ßi cña NH *TK 217 – L·i céng dån dù thu - TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè l·i céng dån tÝnh trªn c¸c kho¶n cho vay KH mµ tæ chøc tÝn dông sÏ nhËn ®−îc khi ®Õn h¹n. -ViÖc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 217 , kh«ng quan t©m ®Õn viÖc tiÒn l·i ®· thu ®−îc hay ch−a, mµ thu nhËp vÒ l·i ph¶i ®−îc h¹ch to¸n khi ph¸t sinh ghi nhÈn trong kú kÕ to¸n ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh sÏ ph¶n ¸nh ®óng ®¾n c¸c kho¶n thu nhËp trong kú x¸c ®Þnh, thÝch øng víi nh÷ng kho¶n chi phÝ bá ra trong kú. - TK 217 Bªn nî: -Ph¶n ¸nh sè l·i tÝnh céng dån Bªn cã : _Sè l·i ng©n hµng thu ®−îc Sè d− nî: Ph¶n ¸nh sè l·i ch−a thu ®−îc. *TK ngo¹i b¶ng: 994 TK TSCC,TC cña kh¸ch hµng dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c TSTC , CCcña KH giao cho tæ chøc tÝn dông ®Ó lµm ®¶m b¶o tiÒn vay. NhËp: P¸ gi¸ trÞ TSTC tæ chøc TD ®ang qu¶n lý XuÊt: Gi¸ trÞ CCTC tr¶ l¹i cho KH khi hä hoµn thµnh tr¶ nî vay.. Gi¸ trÞ TSTC ®em ph¸t m¹i Cßn l¹i: P¸ TSCC,TC cña KH TCTD ®ang qu¶n lý. *TK 941 L·i cho vay ch−a thu ®−îc. NhËp:P¸ sè l·i ch−a thu ®−îc XuÊt:P¸ sè l·i ®· thu ®−îc. Cßn l¹i: P¸ sè l·i cho vay ch−a thu ®−îc cßn ph¶i thu. * h¹ch to¸n: - Khi KH giao TSTC : NhËp 994 -Khi gi¶i ng©n: N 2111 C 1011,4311 -Hµng th¸ng tÝnh vµ h¹ch to¸n l·i céng dån dù thu L = G x i x t N 217 C 701 -§¸o h¹n N 1011, 4311( G +L) C 2111 G C 217 L Chó ý: -Thêi ®iÓm h¹ch to¸n l·i dù thu vµo cuèi ngµy, th× thêi ®iÓm ®¸o h¹n ®−îc chia lµm hai m¶ng. §· céng dån dù thu vµ ch−a céng dån thu. a Thu gèc: N 1011, 4311 Gèc C 2111 Gèc b L·i N 1011, 4311 - L1 + L2 C 217 L1 C 701 L2 -Khi ®Õn h¹n kh¸ch hµng kh«ng tr¶ h¹ch to¸n chuyÓn NQH - Khi Kh ®Õn h¹n tr¶ nî vµ l·i , Kh kh«ng tr¶ vµ kh«ng ®−îc gia h¹n nî th× ng©n hµng chuyÓn toµn bé sè d− nî sang nî qu¸ h¹n vµ h¹ch to¸n. 1h¹ch to¸n -N 2112 C 2111 2-Tho¸i thu- N 701 C 217 3 NhËp 941 L· ch−a thu _Qu¸ h¹n 180 ngµy ch−a thu ®−îc N 2113 C 2112 _Qu¸ h¹n 360 ngµy N 2118 C 2113 ( 2111,2112, Khi KH thùc sù kh«ng tr¶ ®ùoc nî) II - H¹ch to¸n trÝch lËp dù phßng vµ sö dông dù phßng xo¸ nî. -TK 219 - (( Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi )) -TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh viÖc lËp dù phßng vµ sö dông dù phßng vÒ c¸c kho¶n cho vay TCKT c¸ nh©n vµ cã kh¶ n¨ng kh«ng thu håi ®−îc. -Trong thùc tÕ H§KD cã nh÷ng kho¶n cho vay mµ ng−êi vay kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî, nh÷ng kho¶n cho vay víi nh÷ng kh¸ch hµng gäi lµ nî ph¶i thu khã ®ßi. §Ó phßng tæn thÊt c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi cã thÓ x¶y ra, h¹n chÕ nh÷ng ®ét biÕn vÒ kÕt qu¶ kinh doanh trong kú kÕ to¸n, tæ chøc tÝn dông ph¶i trÝch tõ chi phÝ ®Ó lËp ra c¸c kho¶n dù phßng cho c¸c kho¶n khã ®ßi. -§èi víi nh÷ng kho¶n NK§ kÐo dµi trong nhiÒu n¨m TCTD ®· lµm mäi biÖn ph¸p thu håi nh−ng kh«ng thu håi ®−îc vµ kh¸ch hµng thùc sù kh«ng cßn kh¶ n¨ng tr¶ nî th× TCTd cã thÓ xo¸ nh÷ng kho¶n nî ®ã trªn sæ s¸ch kÕ to¸n ®−a ra theo dâi ngo¹i b¶ng trªn TK 97( Nî khã ®ßi ®· sö lý ) ViÖc xo¸ nî ph¶i ®−îc sù ®ång ý cña H§QT, Thêi gian theo dâi trªn TK97 tu©n theo c¬ chÕ tµi chÝnh hiÖn hµnh. NÕu ch¼ng may thu ®−îc h¹ch to¸n vµo thu bÊt th−êng. _ TK 219 ((Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi )) Bªn Nî: Gi¶m: sö dông dù phßng xo¸ nî Khi hoµn nhËp dù phßng. Bªn cã: KI LO BO OK .CO 7 T¨ng:Khi P¸ sè tiÒn trÝch lËp dù phßng ghi vµo chi phÝ. Sè d− cã: P¸ sè dù phßng ®· trÝch ch−a sö dông *TK 97 – (( Nî khã ®ßi ®· sö lý )) . Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kh¶on nî bÞ tæn thÊt ®· sö dông DPRR ®Ó bï ®¾p ®ang trong thêi gian theo dâi ®Ó tiÕp tôc thu håi dÇn. NhËp: -P¸ sè tiÒn nî khã ®ßi ®· ®−îc bï ®¾p ®−a ra ngo¹i b¶ng theo dâi. XuÊt: P¸ : Sè tiÒn thu håi ®−îc tõ kh¸ch hµng. Cßn l¹i: P¸ Sè tiÒn NK§ ®· ®−îc bï ®¾p, ®ang ®−îc theo dâi ®Ó tiÕp tôc thu håi dÇn. *ViÖc h¹ch to¸n vµ trÝch lËp ®−îc thùc hiÖn theo CV 488 N1- 0% N2 – 20% N3 – 50% N4 – 100% *TrÝch lËp dù phßng: N – 87 C – 219 *Sö dông dù phßng xo¸ nî khi ®· sö dông c¸c nguån bï ®¾p kh¸c nh−: Ph¸t m¹i tµi s¶n, c¸c kho¶n båi th−êng cña tæ chøc c¸ nh©n. * H¹ch to¸n xo¸ nî: -Ph¸t m¹i tµi s¶n xuÊt 994 N 1011,4311 C4691( b¸n tµi s¶n ®¶m b¶o nî ) -Nguån bï ®¾p : a N 4691 N Båi th−êng nÕu cã N 219 N Quü dù phßng tµi chÝnh N Chi tæn thÊt C 2118 B NhËp 97. * Hoµn nhËp quü dù phßng: -§Þnh kú ®¸nh gi¸ l¹i chÊt l−îng cña tÝn dông vµ tÝnh to¸n sè dù phßng cÇn ph¶i trÝch, nÕu sè cÇn trÝch nhá h¬n sè ®· trÝch th× hoµn nhËp vµ h¹ch to¸n: N 219 C 79 II cho vay chiÕt khÊu : -T¹i thêi ®iÓm chiÕt khÊu: PV =FV – DV a N 2211 Cho vay giÊy tê cã gi¸ C 1011,4311 bThu hoa hång chiÕt khÊu N 1011,4311 C 712 -Hµng th¸ng tÝnh h¹ch to¸n l·i dù thu: N 227 C 701 -Khi ®¸o h¹n: N 1011,4311 FV = PV +DV C 2211: PV C 227: DV -Thu nhËp nµy kh«ng tr¶ VAT -§Õn h¹n kh«ng tr¶ ®−îc chuyÓn nî qu¸ h¹n 1 –N 2218 C 2211 2- N 701 C 227 3 NhËp 941 -Khi ®ßi ®−îc tiÒn N 1011 FV C 2218 PV C 701 DV -XuÊt 941 - TrÝch lËp dù phßng rñi ro giÊy cho vay tõng lÇn IV KÕ to¸n nghiÖp vô b¶o l·nh: -Thùc chÊt cña b¶o l·nh lµ tÝn dông trung, dµi h¹n trong ®ã ng©n hµng lÊy uy tÝn ®Ó ®−a ra cam kÕt b¶o l·nh cho kh¸ch hµng vµ sÏ cã tr¸ch nhiÖm tr¶ thay trong tr−êng hîp kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n khi ®Õn h¹n. Khi ®−a ra cam kÕt b¶o l·nh, ng©n hµng ch−a ph¶i xuÊt quü cho kh¸ch hµng vay, ng©n hµng chØ thùc sù xuÊt quü khi kh¸ch hµng kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng tr¶ nî. Tuy nhiªn cam kÕt b¶o l·nh t¹o ra c¬ héi lµm t¨ng tæng d− nî tÝn dông lín h¬n d− nî cho vay thuÇn tuý. *Khi ®−a ra cam kÕt b¶o l·nh : -NÕu ng©n hµng yªu cÇu kh¸ch hµng ký quü N 1011,4311 _ Sè tiÒn ký quü C 4664 ( B¶o l·nh ) _ Sè tiÒn ký quü NhËp 921 PhÝ: N 1011,4311 NH thu ®−îc phÝ C 712 NH thu ®−îc phÝ * Khi ®¸o h¹n: - Kh¸ch hµng cã ®Çy ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n: +XuÊt :921 +Tr¶ l¹i tiÒn ký quü: N4664 C 1011, 4311 _ Kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî, ng©n hµng tr¶ thay. + XuÊt 921 + N 4664 ký quü N 4311 N 2411 ( Ph¶i tr¶ thay KH) C 1011 -Hµng th¸ng tÝnh l·i céng dån dù thu, ®«n ®èc thu nî, chuyÓn nî qu¸ h¹n, trÝch lËp dù phßng, xö dông dù phßng theo quy ®Þnh Chuyªn ®Ò V kÕ to¸n TSC§, CCL§, TN, CP X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh 1 KÕ to¸n TSC§ * Tµi kho¶n sö dông: 301 _TSC§ 305 _ Hao mßn TSC§ ( Sè d− cã ) * Khi t¨ng TSC§: - Do mua s¾m _ NhËn quyªn gãp b»ng TSC§ _§¸nh gi¸ l¹i _Cho, biÕu, tÆng _XDCB *H¹ch to¸n: N 301 C 1011 * KhÊu hao TSC§: do –Gi¸ trÞ lín _Thêi gian sö dông dµi -Ph−¬ng ph¸p khÊu hao TSC§:dïng PP ®−êng th¼ng. -H¹ch to¸n: N: Chi phÝ khÊu hao TSC§ C : 305 ( Sè d− cã) -Thanh lý nh−îng b¸n TSC§. +Thanh lý : lµ khi tµi s¶n hÕt khÊu hao hoÆc kh«ng sö dông ®−îc. +NÕu tµi s¶n thanh lý hÕt khÊu hao: a N 305 b N 1011 C 301 C 79 + NÕu tµi s¶n thanh lý ch−a hÕt khÊu hao gi¸ trÞ cßn l¹i >0: nguån bï ®¾p a N 305 b Chi phÝ bÊt th−êng N 89 N 89 C 1011 C 301 c thu bÊt th−êng N 1011 C 79 + Nh−îng b¸n TSC§ Bµi tËp I-Tû lÖ ®¶m b¶o an toµn ho¹t ®éng kinh doanh II-Thùc hÞªn nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n−íc II-Tû suÊt vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh I cÇn ph©n tÝch c¸c chØ tiªu: 1 Tû lÖ dù tr÷ b¶o ®¶m ( hÖ sè cook)Q§ 1% 2 An toµn vèn thùc hiÖn Q§ 8% 3HÖ sè kh¶ n¨ng chi tr¶ Q§ 1 4Giíi h¹n cho vay/ huy ®éng vèn Q§75% 5Tæng vèn gãp mua cæ phÇn Q§30% 6TSC§/VTC Q§ 50% 7NQH/Tæng D¦ nî Q§3% 8D− nî cho vay ®èi víi 1 KH Q§15% 9Tr¹ng th¸i ngo¹i hèi më Q§30% 10 Tû lÖ vèn NH cho vay TDH Q§30% 11Dù phßng rñi ro 12 Tû lÖ chuyÓn ho¸n vèn=