Tài phán hành chính Việt nam

gi¶i quyÕt nh÷ng viÖc kh¸c theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt. ” Nh­ vËy, xÐt xö hµnh chÝnh do TAND c¸c cÊp sau thùc hiÖn: Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao. Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp tØnh. Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp huyÖn. 2. 1. 1. 1. C¬ cÊu tæ chøc xÐt xö hµnh chÝnh TANDTC. Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao lµ c¬ quan xÐt xö cao nhÊt cña Nhµ n­íc chxhcnvn theo Kho¶n 2 §iÒu 18 LuËt Tæ chøc TAND, cã c¬ cÊu tæ chøc xÐt xö hµnh chÝnh TANDTC nh­ sau: Héi ®ång thÈm ph¸n TANDTC. Toµ phóc thÈm TANDTC. Toµ hµnh chÝnh TANDTC. TANDTC cã chøc n¨ng xÐt xö nh÷ng vô ¸n hµnh chÝnh theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt thÈm quyÒn ®­îc quy ®Þnh nh­ sau: - Héi ®ång thÈm ph¸n TANDTC lµ c¬ quan xÐt xö cao nhÊt theo thñ tôc Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm. Cã thÈm quyÒn Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña TA phóc thÈm, toµ hµnh chÝnh TANDTC khi bÞ kh¸ng nghÞ ( §iÓm a Kho¶n 1 §iÒu 22 LuËt Tæ chøc Toµ ¸n Nh©n d©n ). 2. 1. §èi t­îng cña Tµi ph¸n hµnh chÝnh. 2. 1. 1. QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh. D­íi gãc ®é cña luËt tè tông hµnh chÝnh vµ nghµnh khoa häc luËt tè tông hµnh chÝnh, quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cã kh¸i niÖm kh¸c víi kh¸i niÖm quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh theo luËt hµnh chÝnh. Ngay c¶ nh÷ng n­íc cã luËt hµnh chÝnh ph¸t triÓn nh­: Ph¸p, CHLB §øc. . coi luËt tè tông hµnh chÝnh chØ lµ bé phËn cña luËt hµnh chÝnh th× kh¸i niÖm quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh theo tè tông hµnh chÝnh vÉn cã sù ph©n biÖt víi kh¸i niÖm quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh theo luËt hµnh chÝnh. . Nh×n chung trªn TG, kh¸i niÖm quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh theo luËt tè tông hµnh chÝnh gi÷a c¸c n­íc kh«ng ®ång nhÊt víi nhau tuú thuéc vµo tÝnh chÊt nÒn Tµi ph¸n vµ ®Æc biÖt lµ ®èi t­îng xÐt xö cña quyÒn Tµi ph¸n mµ c¸c n­íc cã quna niÖm quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh theo luËt tè tông hµnh chÝnh t­¬ng øng víi ph¹m vi vµ ®Æc tÝnh cña ®èi t­îng ®ã. Nh­ ë Ph¸p quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh thuéc ®èi t­îng xÐt xö hµnh chÝnh kh«ng chØ lµ c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh quy ph¹m. Cã n­íc chØ coi quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong tè tông hµnh chÝnh b»ng hµnh ®éng. Nh­ng còng cã n­íc xem xÐt quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh tuú thuéc ®èi t­îng xÐt xö hµnh chÝnh chØ lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh c¸ biÖt b»ng v¨n b¶n, thËm chÝ chØ mét sè quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong mét sè lÜnh vùc nhÊt ®Þnh chø kh«ng ph¶i trong mäi lÜnh vùc cña ho¹t ®éng t­ ph¸p. Theo luËt tè tông hµnh chÝnh ViÖt nam, quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh thuéc ®èi t­îng xÐt xö hµnh chÝnh ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ph­¬ng ph¸p liÖt kª chØ nh÷ng lo¹i quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh nµo cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn quyÒn lùc, lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, tæ chøc vµ ®­îc quan t©m chó ý nhiÒu h¬n hay bÞ khiÕu kiÖn víi khèi l­îng nhiÒu. Víi ý nghÜa nh­ vËy, LuËt tè tông hµnh chÝnh ViÖt nam ®Þnh nghÜa quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh lµ quyÕt ®Þnh b»ng v¨n b¶n cña c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc hoÆc cña ng­êi cã thÈm quyÒn trong c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc ®­îc ¸p dông mét lÇn ®èi víi mét hoÆc mét sè ®èi t­îng cô thÓ vÒ mét vÊn ®Ò cô thÓ trong ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh. 1( Xem Kho¶n 10 §iÒu 2 LuËt khiÕu n¹i vµ tè c¸o, LuËt sè 09/1998/QH10; Kho¶n 3 §iÒu 1 Ph¸p luËt söa ®æi bæ sung mét sè Kho¶n cña Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô hµnh chÝnh ). QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh ph¶i do c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc hoÆc ng­êi cã thÈm quyÒn trong c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc ban hµnh nh­: ChÝnh phñ, C¸c bé vµ c¬ quan ngang bé. . ( ë TW), uû ban Nh©n d©n c¸c cÊp, c¸c së, phßng, ban. . . ( ë ®Þa ph­¬ng ). Do yªu cÇu ®¶m b¶o chøc n¨ng ho¹t ®éng hoÆc lý do thuéc vÒ tæ chøc néi bé c¬ quan hoÆc ®­îc trao quyÒn thùc hiÖn mét quyÒn n¨ng hµnh chÝnh cô thÓ nµo ®ã mµ c¬ quan nµy còng cã thÓ ban hµnh mét sè quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh nh­: Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh xö ph¹t hµnh chÝnh trong tr­êng hîp vÞ ph¹m hµnh chÝnh, c¶n trë ho¹t ®éng xÐt xö cña Toµ ¸n. . . cho nªn, c¬ quan hµnh chÝnh ë ®©y ®­îc hiÓu theo nghÜa réng, kh«ng chØ bao gåm c¸c c¬ quan chøc n¨ng c¬ b¶n lµ qu¶n lý hµnh chÝnh mµ c¶ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn qu¶n lý hµnh chÝnh trong mét sè lÜnh vùc hoÆc tõng tr­êng hîp nhÊt ®Þnh ( quyÒn bæ nhiÖm c«ng chøc, quyÒn tuyÓn dông, quyÒn dù to¸n. . . ) ChÝnh v× vËy, luËt tè tông hµnh chÝnh quan niÖm c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cña Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc chÝnh phñ, v¨n phßng Quèc héi, v¨n phßng chñ tÞch n­íc, TAND, VKSND nÕu bÞ khëi kiÖn vô ¸n hµnh chÝnh, ®­îc coi lµ ®èi t­îng xÐt xö cña TAND. - Theo §iÒu 11 Ph¸p lÖnh söa ®æi bæ sung mét sè §iÒu PLTTGQCVA HC khi nh÷ng quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cô thÓ ë c¸c lÜnh vùc sau thuéc thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cña TA. + QuyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh. + QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong viÖc ¸p dông biÖn ph¸p buéc th¸o dì nhµ ë c«ng tr×nh, vËt kiÕn trùc kiªn cè kh¸c. + QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong viÖc ¸p dông hoÆc thi hµnh biÖn ph¸p xö lý hµnh chÝnh víi mét trong c¸c h×nh thøc: gi¸o dôc t¹i x·, ph­êng, thÞ trÊn; ®­a vµo tr­êng gi¸o d­ìng, ®­a vµo c¬ së gi¸o dôc, ®­a vµo c¬ së ch÷a bÖnh, qu¶n chÕ hµnh chÝnh. + QuyÕt ®Þnh kû luËt buéc th«i viÖc c¸n bé, c«ng chøc gi÷ chøc vô tõ vô tr­ëng vµ t­¬ng ®­¬ng trë xuèng; + QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý ®Êt ®ai. + QuyÕt ®Þnh trong viÖc cÊp giÊy phÐp, thu håi giÊy phÐp x©y dùng c¬ b¶n, s¶n xuÊt, kinh doanh. + QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong viÖc thu thuÕ, truy thu thuÕ. + QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong viÖc tr­ng dông, tr­ng mua, tÞch thu tµi s¶n. + QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong viÖc thu phÝ, lÖ phÝ. + C¸c quyÕt ®Þnh kh¸c theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt. Nh­ vËy, nh÷ng quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh mµ Ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh thuéc lÜnh vùc ( ®èi t­îng ) xÐt xö hµnh chÝnh th× kh«ng coi lµ quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh theo luËt tè tông hµnh chÝnh ViÖt nam. 1 Xem Kho¶n 5 §iÒu 1 Ph¸p lÖnh sè 10/1998 / PL -UBTVQH10). QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh c¸ biÖt ®­îc hiÓu lµ chØ ¸p dông mét lÇn ®èi víi mét hoÆc mét sè ®èi t­îng cô thÓ trong ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh. Nã liªn quan trùc tiÕp ®Õn quyÒn lîi, lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi khëi kiÖn. §èi t­îng ¸p dông cña quyÕt ®Þnh lµ c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cã quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p liªn quan trùc tiÕp vµ ®­îc ghi nhËn trong néi dung cña quyÕt ®Þnh. VD: mét ng­êi bÞ cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh thu håi giÊy phÐp s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ khëi kiÖn yªu cÇu toµ ¸n huû bá quyÕt ®Þnh thu håi giÊy phÐp cña m×nh; tr¸i l¹i kh«ng ph¶i bÊt cø ng­êi khëi kiÖn nµo còng ®Òu lµ ®èi t­îng ¸p dông cña quyÕt ®Þnh. Ch¼ng h¹n, cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ë cho mét ng­êi nh­ng nÕu thùc hiÖn quyÕt ®Þnh nµy sÏ g©y thiÖt h¹i ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi kh¸c( quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p ) do ®ã ng­êi nµy cã thÓ kiÖn ®ßi hái huû bá quyÕt ®Þnh cho phÐp sö dông ®Êt trªn chø kh«ng ph¶i lµ ng­êi ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ( ®èi t­îng ¸p dông cña quyÕt ®Þnh ) khëi kiÖn. Nh­ vËy, ®èi víi ®èi t­îng ¸p dông, quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh sÏ dÉn tíi t×nh tr¹ng lµm ph¸t sinh thay ®æi hay chÊm døt quyÒn, nghÜa vô cô thÓ nh­: - §­îc h­ëng quyÒn, lîi Ých. - G¸nh v¸c mét nghÜa vô bæ sung. - T­íc bá hoÆc h¹n chÕ mét hoÆc m«t sè quyÒn, lîi Ých. QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh lÇn ®Çu: vÊn ®Ò nµy, hiÖn ch­a ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong v¨n b¶n Ph¸p luËt vÒ tè tông hµnh chÝnh. Song cã thÓ c¨n cø vµo h­íng dÉn cña TANDTC ®Ó x¸c ®Þnh hµnh chÝnh lÇn ®Çu. QuyÕt ®Þnh ®­îc ban hµnh lÇn ®Çu tiªn bëi c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc hoÆc ng­êi cã thÈm quyÒn cña c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc. Sau khi ®· thµnh quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh lÇn ®Çu tiªn mµ bÞ khiÕu n¹i ®Õn ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo, c¬ quan Nhµ n­íc hoÆc ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo ®· ra quyÕt ®Þnh huû quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh lÇn ®Çu giao vÒ gi¶i quyÕt l¹i vµ c¬ quan Nhµ n­íc hoÆc ng­êi cã thÈm quyÒn ban hµnh quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh lÇn ®Çu l¹i ra quyÕt ®Þnh míi th× quyÕt ®Þnh míi nµy vÉn ®­îc coi lµ quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh lÇn ®Çu. Khi gi¶i quyÕt viÖc khiÕu n¹i ®èi víi quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh lÇn ®Çu, c¬ quan hoÆc ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo ra mét quyÕt ®Þnh trong ®ã cã néi dung hoµn toµn míi hoÆc lµm ph¸t sinh thÒm quyÒn vµ nghÜa vô cña ng­êi chÊp hµnh quyÕt ®Þnh th× trong tr­êng hîp nµy ®­îc coi lµ quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh lÇn ®Çu. 2. 1. 2. Hµnh vi hµnh chÝnh. Hµnh vi hµnh chÝnh lµ hµnh vi cña c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc, cña ng­êi cã thÈm quyÒn trong c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc, hµnh vi hµnh chÝnh, quyÕt ®Þnh kû luËt bÞ khiÕu n¹i. - C¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh chÝnh ( ng­êi gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ) do LuËt KhiÕu n¹i, tè c¸o quy ®Þnh, gåm: Chñ tÞch UBND c¸c cÊp; Gi¸m ®èc Së, Thñ tr­ëng c¬ quan thuéc Së; Bé Tr­ëng, Thñ tr­ëng c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh Phñ; Thñ tr­ëng c¬ quan thuéc Bé. C¸c hµnh vi hµnh chÝnh diÔn ra trªn tÊt c¶ nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n­íc ®­îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 11 ph¸p lÖnh söa ®æi bæ sung mét sè §iÓu Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh lµ ®èi t­îng xÐt xö hµnh chÝnh. Hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc ¸p dông biÖn ph¸p buéc th¸o dì nhµ ë c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc kiªn cè kh¸c. Hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc ¸p dông hoÆc thi hµnh biÖn ph¸p xö lý hµnh chÝnh víi mét trong c¸c h×nh thøc: gi¸o dôc t¹i x·, ph­êng, thÞ trÊn; ®­a vµo tr­êng gi¸o d­ìng; ®­a vµo c¬ së gi¸o dôc; ®­a vµo c¬ së ch÷a bÖnh; qu¶n chÕ hµnh chÝnh. Hµnh vi hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý ®Êt ®ai. Hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc cÊp giÊy phÐp, thu håi giÊy phÐp vÒ x©y dùng c¬ b¶n, s¶n xuÊt, kinh doanh. Hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc tr­ng dùng, tr­ng mua, tÞch thu tµi s¶n. Hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc thu thuÕ, tr­ng thu thuÕ. Hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc thu phÝ, lÖ phÝ. - H×nh thøc vµ thñ tôc khiÕu n¹i hµnh chÝnh: H×nh thøc khiÕu n¹i ®­îc biÓu hiÖn b»ng ®¬n hoÆc tr×nh bµy khiÕu n¹i ( tù tr×nh bµy hoÆc th«ng qua ng­êi ®¹i diÖn ) ®Ó ng­êi cã tr¸ch nhiÖm ghi chÐp l¹i. . . 2. 1. 3 QuyÕt ®Þnh kû luËt: lµ quyÕt ®Þnh b»ng v¨n b¶n cña ng­êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc ®Ó ¸p dông mét trong c¸c h×nh thøc kû luËt lµ khiÓn tr¸ch, c¶nh c¸o, h¹ bËc l­¬ng, h¹ ng¹ch, c¸ch chøc, buéc th«i viÖc ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc thuéc quyÒn qu¶n lý cña m×nh theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt vÒ c¸n bé, c«ng chøc ( Xem Kho¶n 12 §iÒu 2 LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o. ) 2. 2. ThÈm quyÒn xÐt xö hµnh chÝnh cña TAND. Tr­íc mét quyÕt ®Þnh hµnh vi, hµnh vi hµnh chÝnh tr¸i Ph¸p luËt x©m h¹i quyÒn, tù do vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n cã quyÒn khëi kiÖn t¹i toµ ¸n cã thÈm quyÒn yªu cÇu toµ ¸n xem xÐt tÝnh hîp ph¸p cña quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh ®Òu thuéc thÈm quyÒn xÐt xö cña TA. Do vËy, ®Ó b¶o ®¶m sù thuËn tiÖn, tiÕt kiÖm vÒ mÆt thêi gian vµ tiÒn cña cña c«ng d©n trong viÖc b¶o vÖ c¸c quyÒn, tù do vµ lîi Ých hîp ph¸p cña hä cÇn x¸c ®Þnh c«ng d©n cã quyÒn khiÕu kiÖn t¹i toµ ¸n, nh÷ng lo¹i quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh hµnh vÞ hµnh chÝnh nµo. vµ nÕu khiÕu kiÖn th× toµ ¸n nµo sÏ lµ toµ ¸n cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt. Mçi mét c¬ quan Nhµ n­íc khi thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh ®Òu ph¶i ho¹t ®éng trong ph¹m vi thÈm quyÒn mµ Nhµ n­íc giao phã, tuyÖt ®èi kh«ng l¹m quyÒn hoÆc x©m ph¹m ®Õn thÈm quyÒn c¬ quan Nhµ n­íc kh¸c. Sù ph©n ®Þnh thÈm quyÒn nµy lµ hoµn toµn cÇn thiÕt, lµ §iÒu kiÖn ®Ó b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng cña Bé m¸y Nhµ n­íc ®­îc diÔn ra b×nh th­êng, ®¹t hiÖu qu¶ cao vµ b¶o ®¶m quyÒn, tù do vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n trong ®ã c¬ quan xÐt xö - Toµ ¸n Nh©n d©n . §Ó ®¶m b¶o quyÒn, tù do vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, tæ chøc, §iÒu 11 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh ®· ®­îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh thÈm quyÒn chung cña TAND c¸c cÊp ®èi víi c¸c vô khiÕu kiÖn hµnh chÝnh nh­ sau. 2. 2. 1. KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh. C¨n cø vµo ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh ( n¨m 2002 ) th× c¸c h×nh thøc xö ph¹t hµnh chÝnh bao gåm c¸c h×nh thøc xö ph¹t hµnh chÝnh, kinh tÕ - x· héi, võa mang tÝnh chÊt bï ®¾p chi phÝ th­êng xuyªn hay kh«ng th­êng xuyªn vÒ x©y dùng, b¶o d­ìng, tæ chøc qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n­íc. Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh còng kh«ng giíi h¹n lµ khiÕu kiÖn ®èi víi c¸c lo¹i phÝ, lÖ phÝ. Cho nªn ®èi t­îng xÐt xö cña toµ hµnh chÝnh trong lÜnh vùc nµy lµ toµn bé c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh vÒ thu phÝ, lÖ phÝ. 2. 2. 2 KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh kû luËt buéc th«i viÖc c¸n bé, c«ng chøc vµ gi÷ chøc vô tõ vô tr­êng vµ t­¬ng ®­¬ng trë xuèng. §©y lµ h×nh thøc kû luËt nghiªm kh¾c nhÊt ®èi víi c¸n bé c«ng chøc, víi t­ c¸ch lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng thøc b¶o ®¶m quyÒn, tù do vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n viÖc quy ®Þnh thÈm quyÒn cña Toµ ¸n ( toµ hµnh chÝnh ) trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c khiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh kû luËt buéc th«i viÖc ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc gi÷ chøc vô tõ vô tr­ëng vµ t­¬ng ®­¬ng trë xuèng lµ hoµn toµn ®óng ®¾n vµ cÇn thiÕt ( Quy ®Þnh Kho¶n 4 §iÒu 11 ). 2. 2. 3 KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh hµnh vi hµnh chÝnh trong lÜnh vùc ®Êt ®ai ( Kho¶n 5 §iÒu 11 ). §Ó x¸c ®Þnh ®­îc c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý ®Êt ®ai, thuéc ®èi t­îng xÐt xö cña toµ ¸n hµnh chÝnh , tr­íc hÕt cÇn xuÊt ph¸t tõ néi dung qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai ( §iÒu 13 LuËt ®Êt ®ai 1993 ) bao gåm : - §iÒu tra, kh¶o s¸t, ®o ®¹c, ®¸nh gi¸ vµ phan d¹ng ®Êt, lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh. - Quy ho¹ch vÒ kÕ ho¹ch ho¸ sö dông ®Êt. - Ban hµnh c¸c v¨n b¶n Ph¸p luËt vÒ qu¶n lý, sù dông ®Êt vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ®ã. - Giao ®Êt, cho thuª ®Êt, thu håi ®Êt. - §¨ng ký ®Êt ®ai, lËp vµ qu¶n lý sæ ®Þa chÝnh, qu¶n lý c¸c hîp ®ång sù dông ®Êt, thèng kª, kiÓm kª ®Êt, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. - Gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ ®Êt ®ai, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tè c¸o c¸c vi ph¹m trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông ®Êt. Ph¸p lÖnh söa ®æi, bæ sung chØ quy ®Þnh lµ khiÕu kiÖn c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh, trong lÜnh vùc qu¶n lý ®Êt ®ai, do ®ã cã thÓ hiÓu lµ tÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh c¸ biÖt vµ mäi hµnh vi hµnh chÝnh cña c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn trong khi thùc hiÖn c¸c néi dung nãi trªn vÒ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai thuéc ®èi t­îng xÐt xö cña Toµ ¸n . 2. 2. 4. KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc cÊp giÊy phÐp, thu håi giÊy phÐp vÒ x©y dùng c¬ b¶n, s¶n xuÊt, kinh doanh ( QuyÕt ®Þnh Kho¶n 6 §iÒu 11 ). Theo ph¸p lÖnh vÒ xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh, t­íc quyÒn sö dông giÊy phÐp cã thêi h¹n hoÆc kh«ng cã thêi h¹n ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸ nh©n, tæ chøc vi ph¹m nghiªm träng quy t¾c sö dông giÊy phÐp. Trong thêi gian bÞ t­íc quyÒn sö dông giÊy phÐp, c¸ nh©n, tæ chøc kh«ng ®­îc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ghi trong giÊy phÐp. QuyÕt ®Þnh cña ng­êi cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt khi bÞ khëi kiÖn sÏ thuéc thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cña Toµ ¸n. 2. 2. 5 KhiÕu kiÖn gi¶i quyÕt hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc tr­ng dông, tr­ng mua, tÞch thu tµi s¶n ( Kho¶n 7 §iÒu 11 ) Khi thùc thi quyÒn hµnh ph¸p cña c¬ quan, c¸ nh©n cã thÈm quyÒn, trong nh÷ng tr­êng hîp v× lîi Ých c«ng céng cã thÓ buéc c¸c c«ng d©n, tæ chøc hîp t¸c, th× mét sè tr­êng hîp do luËt ®Þnh, c¸c c¬ quan c¸ nh©n cã thÈm quyÒn cã quyÒn buéc c«ng d©n, tæ chøc hîp t¸c víi m×nh. Mét trong nh÷ng h×nh thøc ®ã lµ ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh vÒ tr­ng dông, tr­ng mua tµi s¶n, tÞnh thu tµi s¶n. VÒ c¨n cø tr­ng dông tr­ng mua tµi s¶n, §iÒu 175 Kho¶n 3 cña Bé luËt d©n sù quy ®Þnh. “ Trong tr­êng hîp thËt . . . cña Ph¸p luËt “ §©y lµ quy ®Þnh vÒ nguyªn t¾c båi hoµn theo quan hÖ d©n sù. Nh­ng tr­íc khi thùc hiÖn quan nµy lµ mét quan hÖ hµnh chÝnh. Cho nªn c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh vÒ tr­ng dông, tr­ng mua cã thÓ bÞ c«ng d©n, tæ chøc khëi kiÖn t¹i toµ hµnh chÝnh vµ nã thuéc thÈm quyÒn cña Toµ ¸n hµnh chÝnh. TÞch thu tµi s¶n theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt hµnh chÝnh, mµ cô thÓ lµ tÞch thu tang vËt, ph­¬ng tiÖn ®­îc sö dông ®Ó thùc hiÖn vi ph¹m hµnh chÝnh theo §iÒu 12 cña Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh ( n¨m 1995 ) thuéc ®èi t­îng xÐt xö cña toµ hµnh chÝnh. 2. 2. 6 KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc thu thuÕ tr­ng thu thuÕ ( QuyÕt ®Þnh Kho¶n 8 §iÒu 11 ). C¸c quyÕt ®Þnh vÒ thu thuÕ, truy thu thuÕ ë ®©y lµ c¸c quyÕt ®Þnh Ên ®Þnh møc nép thuÕ cô thÓ cña tæ chøc, c¸ nh©n trªn c¬ së luËt thuÕ ph¸p lÖnh chØ quy ®Þnh chung lµ “ quyÕt ®Þnh vÒ thu thuÕ, tr­ng thu thuÕ “, kh«ng giíi h¹n lo¹i thuÕ nµo. V× vËy, thÈm quyÒn xÐt xö cña Toµ ¸n hµnh chÝnh trong lÜnh vùc nµy lµ tÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh vÒ thu thuÕ, tr­ng thu thuÕ ®èi víi c¸c lo¹i thuÕ. 2. 2. 7 KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc thu phÝ, lÖ phÝ ( Kho¶n 9 §iÒu 11 ). LÖ phÝ lµ Kho¶n thu cña Nhµ n­íc võa mang tÝnh chÊt bï ®¾p chi phÝ ®Ó phôc vô ng­êi nép lÖ phÝ, võa thùc hiÖn mét sè thñ tôc hµnh chÝnh ( ph¹t c¶nh c¸o: ph¹t tiÒn ); C¸c h×nh thøc xö ph¹t bæ xung ( t­íc quyÒn sö dông giÊy phÐp: chøng chØ hµnh nghÒ, tÞch thu tang vËt, ph­¬ng tiÖn ®­îc sö dông ®Ò vi ph¹m hµnh chÝnh ). Ngoµi ra h×nh thøc xö ph¹t trªn, c¸ nh©n vµ tæ chøc vi ph¹m hµnh chÝnh cßn cã thÓ bÞ ¸p dông mét hoÆc c¸c biÕn ph¸p sau: + Buéc phôc håi t×nh tr¹ng ban ®Çu ®· bÞ thay ®æi do vi ph¹m hµnh chÝnh g©y ra hoÆc buéc th¸o dì c«ng tr×nh x©y dùng tr¸i phÐp. + Buéc ®­a ra khái l·nh thæ ViÖt nam hoÆc buéc t¸i xuÊt hµng ho¸, vËt phÈm, ph­¬ng tiÖn. + Buéc tiªu huû nh÷ng vËt phÈm g©y h¹i cho søc khoÎ cña con ng­êi, vËt nu«i vµ c©y trång, v¨n ho¸ phÈm ®éc h¹i. Trong xÐt xö hµnh chÝnh th× toµ ¸n ph¸n quyÕt c¶ viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa, ng¨n chÆn mÆc dï Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh chØ quy ®Þnh lµ: “ khiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh “. Do ®ã cã thÓ hiÓu tÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trªn mäi lÜnh vùc bÞ khëi kiÖn ®Òu thuéc thÈm quyÒn xö ph¹t cña Toµ ¸n, víi bÊt kú h×nh thøc xö ph¹t nµo ( xö ph¹t chÝnh, xö ph¹t bæ sung ) vµ viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa, ng¨n chÆn . §iÒu 119 cña Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh n¨m 2002 còng ®· quy ®Þnh víi tinh thÇn nh­ vËy. 2. 2. 8 KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc ¸p dông biÖn ph¸p buéc th¸o dì nhµ ë c«ng tr×nh, vËt kiÕn trùc hiÖn cã. §iÒu 62 HiÕn ph¸p 1992 quy ®Þnh “ C«ng d©n cã quyÒn x©y dùng nhµ ë theo quy ho¹ch vµ Ph¸p luËt, quyÒn lîi cña ng­êi thuª nhµ vµ ng­êi cã nhµ cho thuª ®­îc b¶o hé theo Ph¸p luËt “. Nh­ vËy, quyÒn cã nhµ ë vµ quyÒn ®­îc x©y dùng nhµ ë lµ mét trong nh÷ng quyÒn c¬ b¶n cña c«ng d©n ®­îc HiÕn ph¸p ghi nhËn vµ b¶o vÖ hiÖn thùc ho¸ quyÒn nµy Ph¸p luËt n­íc ta ®· ®Æt ra nhiÒu b¶o ®¶m ph¸p lý kh¸c nhau vµ mét trong nh÷ng ®¶m b¶o ®ã lµ cho phÐp c«ng d©n cã quyÒn khiÕu kiÖn ra toµ ¸n nh÷ng quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh tr¸i Ph¸p luËt trong viÖc ¸p dông biÖn ph¸p buéc th¸o dì nhµ ë, c«ng tr×nh vËt kiÕn tróc kiªn cè kh¸c. 2. 2. 9 KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p xö lý hµnh chÝnh víi h×nh thøc gi¸o dôc t¹i x· ph­êng trÞ trÊn, dùa vµo tr­êng gi¸o d­ìng, ®­a vµo c¬ së gi¸o dôc, ®­a vµo c¬ së ch÷a bÖnh, qu¶n chÕ hµnh chÝnh. HiÕn ph¸p 1992, quy ®Þnh “ C«ng d©n cã quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m. . . ) §iÒu 71 HiÕn ph¸p 1992. Nh­ vËy, viÖc ¸p dông 1 trong c¸c biÖn ph¸p nãi trªn lµ mét trong nh÷ng chõng mùc nhÊt ®Þnh ®· h¹n chÕ c¸c quyÒn, tù do cña c«ng d©n, v× vËy viÖc b¶o vÖ c¸c quyÒn tù do cña hä b»ng con ®­êng hµnh chÝnh vµ tè tông toµ ¸n cã ý nghÜa rÊt quan träng. Theo Kho¶n 3 §iÒu 11 quy ®Þnh, Toµ ¸n cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô ¸n vÒ khiÕu kiÖn gi¶i quyÕt hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh trong viÖc ¸p dông hoÆc thùc thi biÖn ph¸p xö lý hµnh chÝnh víi mét trong c¸c h×nh thøc gi¸o dôc t¹i x·, ph­êng, thÞ trÊn, ®­a vµo tr­êng gi¸o d­ìng, ®­a vµo c¬ së gi¸o dôc, ®­a vµo ch÷a bÖnh qu¶n chÕ hµnh chÝnh. Khi thùc hiÖn thÈm quyÒn ®èi víi c¸c viÖc thuéc nhãm nµy cÇn ph¶i x¸c ®Þnh viÖc khiÕu kiÖn gi¶i quyÕt hµnh chÝnh vµ viÖc ¸p dông biÖn ph¸p gi¸o dôc t¹i x· ph­êng thÞ trÊn lµ thuéc thÈm quyÒn cña toµ ¸n cÊp huyÖn, cßn l¹i ®èi víi viÖc khiÕu kiÖn hµnh chÝnh vÒ quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, kh¸c ®Òu thuéc thÈm quyÒn cña Toµ ¸n Nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng. 2. 2. 10. khiÕu kiÖn c¸c quyÕt ®Þnh kh¸c theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt. §©y lµ mét “ quy ®Þnh më réng “ cho viÖc bæ sung c¸c viÖc kh¸c thuéc thÈm quyÒn xÐt xö cña toµ ¸n trong lÜnh vùc hµnh chÝnh khi cã nhiÒu v¨n b¶n Ph¸p luËt kh¸c nhau liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc §iÒu chØnh kh¸c nhau. 2. 3. ThÈm quyÒn theo l·nh thæ ( cÊp xÐt xö ). 2. 3. 1. 1 ThÈm quyÒn xÐt xö hµnh chÝnh cña toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao. Víi t­ c¸ch lµ c¬ quan xÐt xö cao nhÊt cña n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam, Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao cã thÈm quyÒn xÐt xö hµnh chÝnh nh­ sau: + S¬ thÈm ®ång thêi chung thÈm nh÷ng vô ¸n theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt. + Phóc thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm ch­a cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña toµ ¸n cÊp d­íi trùc tiÕp bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ; + Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n quyÕt ®Þnh, ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt bÞ kh¸ng nghÞ theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt tè tông. + Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao gi¶i quyÕt theo thñ tôc s¬ thÈm ®ång thêi chung thÈm nh÷ng khiÕu kiÖn hµnh chÝnh thuéc thÈm quyÒn cña toµ ¸n cÊp tØnh mµ toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao lÊy lªn ®Ó gi¶i quyÕt ®èi víi khiÕu kiÖn quy ®Þnh t¹i ®iÓm a Kho¶n 2 §iÒu 12 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh vµ gi¶i quyÕt hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh cña thñ tr­ëng c¸c c¬ quan ®ã liªn quan ®Òn nhiÒu tØnh, phøc t¹p hoÆc trong tr­êng hîp khã x¸c ®Þnh ®­îc thÈm quyÒn cña toµ ¸n cÊp tØnh nµo; khiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh cña Uû ban Nh©n d©n . chñ tÞch uû ban Nh©n d©n cÊp tØnh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng, phøc t¹p hoÆc trong tr­êng hîp c¸c thÈm ph¸n cña toµ ¸n cÊp tØnh ®ã ®Òu thuéc tr­êng hîp ph¶i tõ chèi tiÕn hµnh tè tông hoÆc bÞ thay ®æi. ThÈm quyÒn xÐt xö hµnh chÝnh trªn ®©y cña Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao ®­îc thùc hiÖn th«ng qua thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña c¸c c¬ chÕ sau: - Toµ hµnh chÝnh Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n vµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña Toµ ¸n cÊp tØnh bÞ kh¸ng nghÞ ( Theo Kho¶n 3 §iÒu 70 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh ). - Toµ phóc thÈm toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao cã thÈm quyÒn xÐt xö phóc thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n , quyÕt ®Þnh s¬ thÈm ch­a cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña Toµ ¸n cÊp d­íi trùc tiÕp bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ. - Uû ban thÈm ph¸n Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao cã thÈm quyÒn Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¸n ¶n quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt bÞ kh¸ng nghÞ theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt tè tông hµnh chÝnh. Uû ban thÈm ph¸n Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña c¸c toµ phóc thÈm. - Héi ®ång ThÈm ph¸n Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao ( c¬ quan xÐt xö cao nhÊt theo thñ tôc Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm ) cã thÈm quyÒn Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña Uû ban thÈm ph¸n Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao bÞ kh¸ng nghÞ. 2. 3. 1. 2. ThÈm quyÒn xÐt xö hµnh chÝnh cña Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp tØnh. Toµ ¸n Nh©n d©n tØnh, thµnh phè thuéc trung ­¬ng ( gäi chung lµ Toµ ¸n cÊp tØnh ) gi¶i quyÕt theo thñ tôc s¬ thÈm nh÷ng vô ¸n sau ®©y: - KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh cña Bé, c¬ quan ngang B«, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, V¨n phßng Chñ tÞch n­íc, V¨n phßng Quèc héi, Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao, ViÖn kiÓm s¸t Nh©n d©n tèi cao vµ quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh cña thñ tr­ëng c¸c c¬ quan ®ã mµ ng­êi khëi kiÖn cã n¬i c­ tró, n¬i lµm viÖc hoÆc trô së trªn cïng l·nh thæ. ViÖc quy ®Þnh thÈm quyÒn nµy ®èi víi Toµ ¸n cÊp tØnh dùa vµo mét sè lý do sau: C¸c c¬ quan Nhµ n­íc nãi trªn ®Òu lµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cÊp Trung ­¬ng, qu¶n lý nghµnh hoÆc lÜnh vùc nµo ®ã trªn ph¹m vi toµn quèc cã thÓ cã nh÷ng quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh t¸c ®éng ®Õn c¬ quan Nhµ n­íc, tæ chøc, c¸ nh©n ë bÊt kú ®Þa ph­¬ng nµo. NÕu quy ®Þnh thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn thuéc Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao th× trong nhiÒu tr­êng hîp sÏ g©y khã kh¨n cho ®­¬ng sù thùc hiÖn quyÒn khëi kiÖn nÕu hä ë vïng s©u, vïng xa. MÆt kh¸c, quy ®Þnh nh­ vËy tr¸nh viÖc dån nhiÒu vô ¸n hµnh chÝnh vÒ Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao theo thñ tôc s¬ thÈm ®ång thêi chung thÈm, phï hîp víi xu h­íng c¶i c¸ch t­ ph¸p ë n­íc ta hiÖn nay. - KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh cña c¬ quan chøc n¨ng thuéc mét trong c¸c c¬ quan Nhµ n­íc nªu trªn vµ cña c¸n bé, c«ng chøc c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®ã mµ ng­êi khëi kiÖn cã n¬i cu tró, n¬i lµm viÖc hoÆc trô së trªn cïng l·nh thæ. - KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh cña c¬ quan Nhµ n­íc cÊp tØnh trªn cïng l·nh thæ vµ cña c¸n bé, c«ng chøc cña c¬ quan Nhµ n­íc ®ã; - KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh kû luËt buéc th«i viÖc cña ng­êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc thuéc quyÒn qu¶n lý cña c¬ quan tæ chøc ®ã, trõ nh÷ng khiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh kû luËt buéc th«i viÖc cña ng­êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc tõ cÊp huyÖn trë xuèng. - Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt, Toµ ¸n cÊp tØnh cã thÓ lÊy lªn ®Ó gi¶i quyÕt vô ¸n thuéc thÈm quyÒn cña Toµ ¸n cÊp huyÖn, ®èi víi khiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh cña Uû ban Nh©n d©n , chñ tÞch uû ban Nh©n d©n cÊp huyÖn liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng, phøc t¹p hoÆc trong tr­êng hîp c¸c thÈm ph¸n cña Toµ ¸n cÊp huyÖn ®ã ®Òu thuéc tr­êng hîp ph¶i tõ chèi tiÕn hµnh tè tông hoÆc bÞ thay ®æi. Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp tØnh cßn cã thÈm quyÒn nh­ sau: - Phóc thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm ch­a cã hiÖu lùc cña Toµ ¸n cÊp d­íi bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ. - Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña Toµ ¸n cÊp d­íi bÞ kh¸ng nghÞ. ThÈm quyÒn trªn ®©y cña Toµ ¸n Nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng ®­îc thùc hiÖn th«ng qua quyÒn h¹n gi¶i quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh, cô thÓ nh­ sau: - uû ban thÈm ph¸n Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp tØnh cã quyÒn Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña Toµ ¸n cÊp d­íi kh¸ng nghÞ. - Toµ hµnh chÝnh Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp tØnh cã quyÒn xÐt xö s¬ thÈm nh÷ng vô ¸n do Ph¸p luËt quy ®Þnh: xÐt xö phóc thÈm nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm ch­a cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña Toµ ¸n cÊp d­íi bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ. 2. 3. 1. 3 ThÈm quyÒn xÐt xö hµnh chÝnh cña Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp huyÖn. Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp huyÖn, quËn thÞ x· thµnh phè thuéc tØnh ( gäi chung lµ Toµ ¸n cÊp huyÖn ) gi¶i quyÕt theo thñ tôc s¬ thÈm nh÷ng vô ¸n sau ®©y: - KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh cña c¬ quan Nhµ n­íc trªn cïng l·nh thæ vµ cña c¸n bé, c«ng chøc cña c¬ quan Nhµ n­íc ®ã. - KhiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh kû luËt buéc th«i viÖc cña ng­êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc tõ cÊp huyÖn trë xuçng trªn cïng l·nh thæ ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc thuéc quyÒn qu¶n lý cña c¬ quan tæ chøc ®ã. 2. 2. 2 Ph©n ®Þnh thÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh. NÕu cã sù tranh chÊp vÒ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh th× viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ®· ®­îc ph©n ®Þnh nh­ sau: 2. 2. 2. 1 Ph©n ®Þnh thÈm quyÒn gi÷a toµ ¸n vµ ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo. Theo quy ®Þnh nµy §iÒu 13 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh, trong tr­êng hîp khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh kh«ng ®­îc gi¶i quyÕt hoÆc ng­êi khiÕu n¹i kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lÇn ®Çu, th× hä cã quyÒn khiÕu n¹i ®Õn ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo hoÆc khëi kiÖn vô ¸n hµnh chÝnh t¹i Toµ ¸n cã thÈm quyÒn. Tr­êng hîp võa cã ®¬n khiÕu n¹i ®Õn ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo, võa cã ®¬n khëi kiÖn vô ¸n hµnh chÝnh t¹i Toµ ¸n cã thÈm quyÒn, th× ph©n ®Þnh thÈm quyÒn nh­ sau: - NÕu chØ cã mét ng­êi khëi kiÖn vô ¸n hµnh chÝnh t¹i Toµ ¸n cã thÈm quyÒn, võa khiÕu n¹i ®Õn ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo, th× viÖc gi¶i quyÕt thuéc thÈm quyÒn cña Toµ ¸n. C¬ quan ®· thô lý viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ph¶i chuyÓn toµn bé hå s¬ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cho Toµ ¸n cã thÈm quyÒn. - NÕu cã nhiÒu ng­êi, trong ®ã cã ng­êi khëi kiÖn vô ¸n hµnh chÝnh t¹i Toµ ¸n cã thÈm quyÒn, cã ng­êi khiÕu n¹i ®Õn ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo th× viÖc gi¶i quyÕt thuéc thÈm quyÒn cña ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo. Toµ ¸n ®· thô lý ¸n hµnh chÝnh ph¶i chuyÓn hå s¬ vô ¸n cho ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo ngay sau khi ph¸t hiÖn viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n kh«ng thuéc thÈm quyÒn cña m×nh. §©y lµ m«t trong nh÷ng quy ®Þnh ph¶n ¸nh tÝnh chÊt ®Æc thï cña thñ tôc tè tông hµnh chÝnh so víi c¸c thñ tôc kh¸c, theo ®ã ghi nhËn quyÒn cña ng­êi khiÕu n¹i trong viÖc lùa chän trËt tù gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh chÝnh vµ ®Ò ra nguyªn t¾c ph©n biÖt thÈm quyÒn cña Toµ ¸n ( ®­îc quy ®Þnh trong Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo ( ®­îc quy ®Þnh trong LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o ). Ph­¬ng ¸n ph©n ®Þnh thÈm quyÒn nµy cÇn ®­îc nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a, ®¶m b¶o lµ c¬ së ph¸p lý v÷ng ch¾c ®Ó vËn dông vµ thùc hiÖn thèng nhÊt trong thùc tiÔn khiÕu kiÖn hµnh chÝnh. VÝ dô: Khi Toµ ¸n ®· thô lý vµ ®ang gi¶i quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh theo ®¬n khëi kiÖn cña mét ng­êi th× nhËn ®­îc quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®èi víi quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cña ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo hoÆc x¶y ra sù tranh chÊp thÈm quyÒn trong tr­êng hîp ng­êi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo vÉn ra quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tiÕp theo khi Toµ ¸n ®· thô lý gi¶i quyÕt vô ¸n. . . 2. 2. 2. 2 Ph©n ®Þnh thÈm quyÒn gi÷a c¸c Toµ ¸n víi nhau. Trong thùc tiÔn ho¹t ®éng cña c¸c Toµ ¸n, cã thÓ x¶y ra tranh chÊp vÒ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh theo c¸c d¹ng sau ®©y: - C¶ hai Toµ ¸n ®Òu cho r»ng m×nh cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô viÖc; - C¶ hai Toµ ¸n ®Òu tõ chèi gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n v× cho r»ng m×nh kh«ng cã thÈm quyÒn. C¸c tr­êng hîp trªn ®©y ®Òu dÉn ®Õn hÖ qu¶ lµ lµm chËm trÔ qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n, cã thÓ g©y thiÖt thßi vÒ quyÒn lîi cho ®­¬ng sù. §Ó tr¸nh viÖc nµy, Ph¸p luËt tè tông hµnh chÝnh quy ®Þnh ph­¬ng thøc ph©n ®Þnh thÈm quyÒn cô thÓ gi÷a c¸c Toµ ¸n. Kho¶n 2 §iÒu 13 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh quy ®Þnh: Toµ ¸n ®· thô lý vô ¸n hµnh chÝnh ph¶i chuyÓn hæ s¬ vô ¸n cho Toµ ¸n cã thÈm quyÒn ngay sau khi ph¸t hiÖn viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n kh«ng thuéc thÈm quyÒn cña m×nh. Tranh chÊp vÒ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh gi÷a c¸c Toµ ¸n do Toµ ¸n cÊp trªn trùc tiÕp gi¶i quyÕt. ViÖc x¸c ®Þnh thÈm quyÒn gi¶i quyÒn vô ¸n hµnh chÝnh thuéc vÒ Toµ ¸n nµo trong nhiÒu tr­êng hîp kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò dÔ dµng. VÝ dô: viÖc x¸c ®Þnh thÈm quyÒn cña Toµ ¸n c¨n cø vµo n¬i x¶y ra khiÕu kiÖn hay n¬i ng­êi khëi kiÖn, ng­êi bÞ kiÖn c­ tró. . . V× vËy, ngoµi quy ®Þnh nµy, cÇn liªn hÖ vµ vËn dông ®ång bé c¸c quy ®Þnh kh¸c vÒ thÈm quyÒn cña Toµ ¸n, nh­ §iÒu 12 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnhvµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cã liªn quan. * ThÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn hµnh chÝnh cña Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp xÐt xö. - ThÈm quyÒn tiÕn hµnh xÐt xö s¬ thÈm khiÕu kiÖn hµnh chÝnh. Ph¸p luËt thñ tôc hµnh chÝnh ViÖt nam quy ®Þnh toµ ¸n Nh©n d©n cÊp huyÖn, toµ ¸n Nh©n d©n cÊp tØnh, toµ hµnh chÝnh Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt xö s¬ thÈm nh÷ng vô ¸n hµnh chÝnh theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt. Toµ ¸n s¬ thÈm cã quyÒn ¸p dông mäi biÖn ph¸p do luËt quy ®Þnh ®Ó kiÓm tra, ®¸nh gi¸ toµn bé chøng cø cña vô ¸n nh»m x¸c ®Þnh tÝnh hîp ph¸p cña quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh. Trong Kho¶ng thêi h¹n 60 ngµy, kÓ tõ ngµy thô lý vô ¸n, thÈm ph¸n ®­îc ph©n c«ng lµm chñ to¹ phiªn toµ ph¶i ra mét trong c¸c quyÕt ®Þnh sau ®©y: - §­a vô ¸n ra xÐt xö. - T¹m ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n ( Kho¶n 1 §iÒu 40 Ph¸p luËt gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tè c¸o ). - §×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n ( Kho¶n 1 §iÒu 41 Ph¸p lÖnh thñ tôc Gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh. ) ViÖc xÐt xö s¬ thÈm th­êng ®­îc tiÕn hµnh c«ng khai nªn Nh©n d©n cã thÓ tham dù phiªn toµ ®Ó chøng kiÕn, gi¸m s¸t ho¹t ®éng xÐt xö cña toµ ¸n. B¶n ¸n quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n ghi nhËn toµn bé kÕt qu¶ gi¶i quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh, quyÕt ®Þnh cã tÝnh hîp ph¸p hay kh«ng hîp ph¸p cña quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh hoÆc quyÕt ®Þnh kû luËt buéc th«i viÖc khi bÞ khiÕu kiÖn. B¶n ¸n cña toµ ¸n gãp phÇn gióp cho ®­¬ng sù vµ quÇn chóng Nh©n d©n ®­îc hiÓu biÕt h¬n vÒ Ph¸p luËt tõ ®ã n©ng cao ý thøc t«n träng Ph¸p luËt vµ chÊp hµnh Ph¸p luËt. * ThÈm quyÒn vµ xÐt xö phóc thÈm khiÕu kiÖn hµnh chÝnh phóc thÈm lµ viÖc xem xÐt l¹i nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm ch­a cã hiÖu lùc cña toµ ¸n cÊp d­íi khi cã kh¸ng c¸o kh¸ng nghÞ ( §iÒu 60 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh ). Ph¸p luËt thñ tôc hµnh chÝnh ViÖt nam quy ®Þnh nh÷ng c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt xö phóc thÈm. §ã lµ toµ phóc thÈm toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao, toµ hµnh chÝnh toµ ¸n Nh©n d©n cÊp tØnh , to¸ ¸n cÊp phóc thÈm cã thÈm quyÒn cô thÓ ®­îc quy ®Þnh t¹i Kho¶n 2 §iÒu 64 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh ®­îc söa ®æi bæ sung. - B¸c kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ vµ gi÷ nguyªn c¸c quyÕt ®Þnh cña b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm. - Söa 1 phÇn hoÆc toµn bé phÇn quyÕt ®Þnh cña b¸n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm; - Huû b¶n ¸n , quyÕt ®Þnh s¬ thÈm vµ chuyÓn hå s¬ vô ¸n cho toµ ¸n cÊp s¬ thÈm xÐt xö l¹i trong tr­êng hîp cã vi ph¹m nghiªm träng vÒ thñ tôc tè tông hoÆc viÖc x¸c minh thu thËp chøng cø kh«ng ®Çy ®ñ mµ toµ ¸n cÊp phóc thÈm kh«ng thÓ bæ sung ®­îc: + T¹m ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n khi cã 1 trong c¸c tr­êng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 40 cña Ph¸p lÖnh nµy. + §×nh chØ. . + §èi víi tr­êng hîp cã nhiÒu ng­êi kh¸ng c¸o, th× toµ ¸n vÉn tiÕn hµnh xÐt xö phóc thÈm, nh­ng kh«ng xem xÐt néi dung kh¸ng c¸o cña ng­êi kh¸ng c¸o v¾ng mÆt nãi trªn. - Thµnh phÇn cña Héi ®ång xÐt xö phóc thÈm gåm 3 thÈm ph¸n ( Kho¶n 3 §iÒu 15 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh ). Do môc ®Ých cña xÐt xö phóc thÈm lµ söa ch÷a nh÷ng sai lÇm, thiÕu sãt trong b¶n ¸n quyÕt ®Þnh s¬ thÈm ch­a cã hiÖu lùc Ph¸p luËt ®Ó b¶o vÖ lîi Ých ì¥ÁG ¿³z
bjbjŽÙŽÙ %´
ì³
ì³
›v
ÿÿÿÿÿÿ]¦¦¦¦8Þì¥ÁG ¿³z
bjbjŽÙŽÙ %´
ì³
ì³
›v
ÿÿÿÿÿÿ]¦¦¦¦8Þung kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ vµ quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n cÊp phóc thÈm. * ThÈm quyÒn vßng xÐt xö Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm vô ¸n hµnh chÝnh theo Kho¶n 1 §iÒu 7 Uû Ban ThÈm ph¸n TANDTC cã thÈm quyÒn Gi¸m ®èc thÈm t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt bÞ kh¸ng nghÞ theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh tè tông hµnh chÝnh. Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña c¸c toµ phóc thÈm. + Héi ®ång thÈm ph¸n toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao ( C¬ quan cao nhÊt theo thñ tôc Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm ) cã thÈm quyÒn Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cso hiÖu lùc Ph¸p luËt cña Uû Ban ThÈm ph¸n TANDTC bÞ kh¸ng nghÞ. + UB thÈm ph¸n Toµ ¸n cÊp tØnh, Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña To¸ ¸n cÊp huyÖn bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ. + Trong thêi h¹n 1 th¸ng kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc hå s¬ vô ¸n, toµ ¸n ph¶i më phiªn toµ Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm. - Theo Kho¶n 4, 5 §iÒu 15 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh th× Héi ®ång xÐt xö Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm cña toµ ¸n hµnh chÝnh tèi cao bao gåm 3 thÈm ph¸n, Uû ban thÈm ph¸n, Héi ®ång thÈm ph¸n toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao, UBTPTA cÊp tØnh khi xÐt xö theo thñ tôc Gi¸m ®èc thÈm hoÆc t¸i thÈm ph¶i cã Ýt nhÊt 2/3 tæng sè thµnh viªn tham gia. - Sau khi nhËn hå s¬ vô ¸n. Mét trong c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång xÐt xö chia tr¸ch nhiÖm nghiªn cøu hå s¬ vô ¸n ®Ò tr×nh bµy néi dung vô ¸n. khi cã kh¸ng nghÞ t¹i phiªn toµ. KiÓm s¸t viªn ®­îc viÖn tr­ëng viÖn kiÓm s¸t uû quyÒn tham gia t¹i nhiÒu phiªn toµ ®Ó tr×nh bµy ý kiÕn cña viÖn kiÓm s¸t vÒ gi¶i quyÕt vô ¸n. Trong tr­êng hîp toµ ¸n cã triÖu tËp c¸c ®­¬ng sù vµ ng­êi cã quyÒn lîi nghÜa vô liªn quan th× hä ®­îc tr×nh bµy ý kiÕn tr­íc khi kiÓm s¸t viªn tr×nh bµy ý kiÕn vÒ viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n. - Theo §iÒu 72 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh th× Héi ®ång xÐt xö Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm cã quyÒn: + B¸c kh¸ng nghÞ vµ gi÷ nguyªn b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt. + Söa ®æi mét phÇn hoÆc toµn bé b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt khi bÞ kh¸ng nghÞ. + Huû b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt vµ ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 11 Ph¸p lÖnh nh­ §­¬ng sù lµ c¸ nh©n ®· chÕt, ph¸p nh©n gi¶i thÓ mµ kh«ng cã c¸ nh©n, ph¸p nh©n thõa kÕ quyÒn nghÜa vô, nguyªn ®¬n rót ®¬n kiÖn, thêi h¹n khëi kiÖn ®· hÕt tr­íc ngµy toµ ¸n thô lý khëi kiÖn, sù viÖc kh«ng thuéc thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cña Toµ ¸n. 2. 3 Thùc tr¹ng Tµi ph¸n hµnh chÝnh . Gi¶i quyÕt khiÕu kiªn hµnh chÝnh lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc nh¹y c¶m, lu«n lu«n ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta quan t©m. VÒ ph­¬ng diÖn gãc ®é ho¹t ®éng t­ ph¸p, ho¹t ®éng xÐt xö hµnh chÝnh cßn mang tÝnh h×nh thøc, kÐm hiÖu qu¶ ch­a ph¶n ¸nh ®­îc thùc chÊt, t×nh h×nh khiÕu kiÖn ë n­íc ta. a) C«ng t¸c xÐt xö khiÕu kiÖn n¨m 1998. - S¬ thÈm TAND cÊp tØnh thô lý 292 vô ¸n trong ®ã xÐt xö 107vô viÖc ; §×nh chØ 58 vô; T¹m ®×nh chØ 20 vô. - Phóc thÈm TAND cÊp tØnh thô lý 80 vô ¸n trong ®ã xÐt xö 68 vô; §×nh chØ 4 vô; T¹m ®×nh chØ 0 vô. - Phóc thÈm TANDTC thô lý 52 vô ¸n trong ®ã xÐt xö 20 vô viÖc; §×nh chØ 11 vô; T¹m ®×nh chØ 0 vô. - Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm TANDTC thô lý 11 b¶n ¸n: B¸c kh¸ng nghi 0 b¶n ¸n; söa b¶n ¸n quyÕt ®Þnh 5 b¶n ¸n; huû b¶n ¸n quyÕt ®Þnh 5 b¶n ¸n. b) C«ng t¸c xÐt xö khiÕu kiÖn n¨m 1999. - S¬ thÈm TAND cÊp tØnh thô lý 484 vô ¸n trong ®ã xÐt xö 194 vô viÖc ; §×nh chØ 98 vô; T¹m ®×nh chØ 35 vô. - Phóc thÈm TAND cÊp tØnh thô lý 142 vô ¸n trong ®ã xÐt xö 103 vô; §×nh chØ 6 vô; T¹m ®×nh chØ 15 vô. - Phóc thÈm TANDTC thô lý 90 vô ¸n trong ®ã xÐt xö 36 vô viÖc; §×nh chØ 10 vô; T¹m ®×nh chØ 3 vô. - Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm TANDTC thô lý 20 b¶n ¸n: B¸c kh¸ng nghi 1 b¶n ¸n; Söa b¶n ¸n quyÕt ®Þnh 10 b¶n ¸n; Huû b¶n ¸n quyÕt ®Þnh 4 b¶n ¸n. c) C«ng t¸c xÐt xö khiÕu kiÖn n¨m 2000. - S¬ thÈm TAND cÊp tØnh thô lý 539 vô ¸n trong ®ã xÐt xö 214 vô viÖc ; §×nh chØ 168 vô; T¹m ®×nh chØ 37 vô. - Phóc thÈm TAND cÊp tØnh thô lý 147 vô ¸n trong ®ã xÐt xö 68 vô; §×nh chØ 9 vô; T¹m ®×nh chØ 0 vô. - Phóc thÈm TANDTC thô lý 212 vô ¸n trong ®ã xÐt xö 72 vô viÖc; ®×nh chØ 4 vô; t¹m ®×nh chØ 0 vô. - Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm TANDTC thô lý 26 b¶n ¸n: B¸c kh¸ng nghi 1 b¶n ¸n; Söa b¶n ¸n quyÕt ®Þnh 15 b¶n ¸n; huû b¶n ¸n quyÕt ®Þnh 9 b¶n ¸n. Qua c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tè c¸o bªn c¹nh nh÷ng mÆt ®¹t ®­îc th× cßn cã mét sè h¹n chÕ c¬ b¶n sau: Thø nhÊt, T×nh h×nh khiÕu kiÖn cña c«ng d©n ë c¸c ®Þa ph­¬ng cã chiÒu h­íng gia t¨ng, ®¸ng l­u ý lµ t×nh tr¹ng khiÕu kiÖn ®«ng ng­êi phøc t¹p kÐo dµi trong nhiÒu n¨m do kh«ng ®­îc gi¶i quyÕt hoÆc gi¶i quyÕt kh«ng ®óng Ph¸p luËt. T¹i §iÒu Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh, quy ®Þnh §iÒu kiÖn vµ thêi h¹n khëi kiÖn. §iÒu kiÖn nµy dÔ dµng lµm cho ng­êi khëi kiÖn bÞ mÊt quyÒn khëi kiÖn nÕu thêi h¹n khëi kiÖn. Nh­ vËy, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bÊt hîp lý bëi v× ®¹i ®a sè nh÷ng ng­êi khëi kiÖn vÉn kh«ng biÕt ®­îc toµ ¸n tham gia vµo c¬ chÕ gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn hµnh chÝnh b»ng thñ tôc tè tông. Mét phÇn ph¶i nãi ®Õn nhËn thøc vµ sù hiÓu biÕt cña ng­êi d©n vÒ thêi h¹n, thñ tôc gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn hµnh chÝnh cßn rÊt thÊp. §©y lµ mét nguyªn nh©n vµ h¹n chÕ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh cña Toµ ¸n. Thø 2: NhiÒu tr­êng hîp c¬ quan Nhµ n­íc lµm sai nh­ng khi d©n khiÕu kiÖn l¹i kh«ng gi¶i quyÕt kÞp thêi hoÆc gi¶i quyÕt kh«ng kh¸ch quan, thÊy sai kh«ng chÞu söa, bao che cho cÊp d­íi. ViÖc xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m vµ kû luËt c¸n bé vµ sai ph¹m cßn chËm, thËm chÝ xö lý n­¬ng nhÑ ®èi víi ng­êi cã sai ph¹m lµm cho mét bé phËn c¸n bé vµ d©n ë n¬i cã khiÕu kiÖn vµ ng­êi ®i khiªó kiÖn thiÕu tin t­ëng göi ®¬n v­ît cÊp hoÆc trùc tiÕp ®i khiÕu kiÖn lªn cÊp trªn. MÆc dï trªn thùc tÕ, khiÕu n¹i cña c«ng d©n x¶y ra hÇu nh­ trªn mäi lÜnh vùc ®êi sèng x· héi, c¸c vô viÖc khiÕu kiÖn v« cïng lín cã chiÒu h­íng gia t¨ng song Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh chØ quy ®Þnh 10 lo¹i viÖc thuéc quyÒn khiÕu kiÖn hµnh chÝnh cña toµ ¸n. Thø 3: Qua kiÓm tra viÖc thùc hiÖn khiÕu n¹i tè c¸o cho thÊy cßn “ nÓ, sî : gi÷a quyÒn hµnh ph¸p vµ t­ ph¸p. §­îc thõa nhËn qua b¸o c¸o c«ng t¸c nghµnh toµ ¸n n¨m 2000: “ Gi¶i quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p v× trùc tiÕp ®ông tr¹m ®Õn c¸c c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc. §Æc biÖt lµ c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc cïng cÊp víi toµ ¸n ®Þa ph­¬ng “ ChÝnh v× vËy, mét sè toµ ¸n dÌ dÆt trong c«ng t¸c xÐt xö gi¶i quyÕt vô ¸n. Thø 4: Ch­a cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan chøc n¨ng, mÆt trËn tæ quèc vµ c¸c ®oµn thÓ ch­a ph¸t huy ®Èy ®ñ vai trß cña m×nh vµ tæ hoµ gi¶i c¬ së tham gia vµo qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt b»ng c¸c h×nh thøc hoµ gi¶i, gi¶i quyÕt hµnh chÝnh, t¹i c¬ së. KÕt luËt ch­¬ng II. Theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt hiÖn hµnh (HiÕn ph¸p; LuËt tæ chøc TAND, LuËt khiÕu l¹i, tè c¸o ; Ph¸p lÖnh gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh . . . )th× b¾t ®Çu tõ ngµy 1-7-1996, Toµ ¸n Nh©n d©n ®­îc giao thªm thÈm quyÒn xÐt xö. Tõ ®Êy Toµ ¸n hµnh chÝnh thùc sù ®i vµo ho¹t ®éng qua 6n¨m c«ng t¸c thùc hiÖn thÈm quyÒn cña m×nh còng nh­ qua xÐt xö c¸c vô ¸n hµnh chÝnh cho thÊy t×nh tr¹ng ng­êi ®i khiÕu kiÖn ngµy mét t¨ng, v­ît cÊp. Nh­ vËy cÇn ph¶i cã sù nh×n nhËn ®¸nh vµ gi¶i quyÕt nghiªm tóc cña Ph¸p luËt khi cã ng­êi khëi kiÖn ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh. ë n­íc ta hiÖn nay thùc tr¹ng gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn hµnh chÝnh ch­a ®¹t ®­îc kÕt cao , §iÒu ®ã béc lé qua nh÷ng h¹n chÕ sau: Thø nhÊt: Ph¹m vi khiÕu n¹i trong Nh©n d©n rÊt réng lín trªn nhiÒu lÜnh vùc chÝnh trÞ, ®êi sèng-x· héi vµ sè l­¬ng vô viÖc ngµy cµng t¨ng. Trong khi ®ã toµ hµnh chÝnh chØ gi¶i quyÕt trong ph¹m vi 9 lo¹i viÑc ®­îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 11 Ph¸p lÖnh gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh. Thø hai: Kinh nghiÖm trong c«ng t¸c tæ chøc xÐt xö c¸c vô ¸n cña toµ hµnh chÝnh cßn Ýt, tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh, Ph¸p luËt cßn h¹n chÕ. Bªn c¹nh ®ã viÖc tæ chøc xÐt xö cña toµ ¸n cßn phô thuéc vµo c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®· t¹o ra t©m lý cßn nÓ sî . Nh­ vËy, nh÷ng h¹n chÕ trªn ®· lµm cho tÝnh kh¸ch quan, d©n chñ , chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh ch­a cao. Ch­¬ng III. VÊn ®Ò hoµn thiÖn Ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i, tè c¸o vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c tµi ph¸n hµnh chÝnh ë n­íc ta hiÖn nay. §Ó x©y dùng mét hÖ thèng Ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i, tè c¸o mét c¸ch ®ång bé, toµn diÖn cã hÖ thèng ®ång thêi cÇn ph¶i hoµn thiÖn hÖ thèng toµ ¸n c¶ vÒ tæ chøc lÉn Tµi ph¸n hµnh chÝnh ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau: 3. 1 Hoµn thiÖn Ph¸p luËt phï hîp víi thùc tiÔn cña ®êi sèng KT- XH. Ph¸p luËt lµ mét ph¹m trï chñ quan, ph¶n ¸nh hiÖn thùc kh¸ch quan. Sù ph¶n ¸nh ®ã xuÊt ph¸t tõ ®ßi hái cña ®êi sèng hiÖn thùc kh«ng thÓ cao h¬n tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong tõng thêi kú. Ph¸p luËt cã sù ph¶n ¸nh ®óng ®¾n hiÖn thùc kh¸ch quan th× míi §iÒu chØnh cã hiÖu qu¶ c¸c quan hÖ x· héi vµ míi ®­îc x· héi chÊp nhËn. TÝnh kh¸ch quan trong hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m Ph¸p luËt còng ®ßi hái ph¶i kh¾c phôc phï hîp víi tr×nh ®é nhËn thøc hiÓu biÕt Ph¸p luËt cña Nh©n d©n , gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ gi÷a nhu cÇu hoµn thiÖn hÖ thèng Ph¸p luËt theo nh÷ng quy luËt néi t¹i cña nã víi nhu cÇu §iÒu chØnh Ph¸p luËt cña cuéc sèng. 3. 2 Hoµn thiÖn më réng thÈm quyÒn cña Toµ ¸n hµnh chÝnh. Nh÷ng vÊn ®Ò thÈm quyÒn xÐt xö cña toµ ¸n hµnh chÝnh, §iÒu kiÖn ®Ó thô lý gi¶i quyÕt khiÕu n¹i theo con ®­êng toµ ¸n vµ c¬ chÕ Tµi ph¸n hµnh chÝnh còng lµ mét trong sè nh÷ng nguyªn nh©n quan träng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng toµ ¸n hµnh chÝnh hiÖn nay cßn Ýt viÖc. Do vËy, cÇn ph¶i nghiªn cøu chuyÓn dÇn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh chÝnh sang toµ ¸n hµnh chÝnh theo h­íng më réng thÈm quyÒn cña toµ ¸n hµnh chÝnh, kh«ng chØ bã hÑp thÈm quyÒn nh­ quy ®Þnh tæng 9 vÊn ®Ò ®­îc khiÕu kiÖn cña §iÒu 11 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh. Nªn söa ®æi bæ sung LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o vÒ thÈm quyÒn tr×nh tù, thñ tôcgi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh theo h­íng mét vô viÖc khiÕu n¹i ®­îc ®­îc gi¶i quyÕt ë hai cÊp hµnh chÝnh : c¬ quan cã quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh bÞ khiÕu kiÖn lµ cÊp cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt lÇn ®Çu, c¬ quan cÊp trªn trùc tiÕp gi¶i quyÕt lÇn tiÕp theo. NÕu ng­êi khiÕu nai kh«ng ®«ng ý th× khëi kiÖn t¹i toµ hµnh chÝnh. §ång thêi cÇn söa ®æi §iÒu kiÖn ®Ó ®¬n khiÕu kiÖn ®­îc thô lý ®¬n gi¶n h¬n, t¹o §iÒu kiÖn cho ng­êi khëi kiÖn tr­íc toµ theo h­íng c¶i c¸ch thñ tôc t­ ph¸p. 3. 3 X©y d­ng vÇ t¨ng c­êng ®éi ngò c¸n bé, thÈm ph¸n hµnh chÝnh. Tuy toµ hµnh chÝnh ®· ®i vµo ho¹t ®éng ®­îc h¬n 6 n¨m nh­ng ë nhiÒu ®Þa ph­¬ngvÊn ®Ò tæ chøc vÉn ch­a thùc sù æn ®Þnh nh­ c¸c toµ hµnh chÝnh ë vïng s©u, vïng xa trang thiÕt bÞ c¬ së vËt chÊt tèi thiÓu ®Ó phôc vô xÐt xö vÉn cßn t¹m bî thiÕu tËp trung. T×nh tr¹ng thÈm ph¸n kiªm nghiÖm ®©y còng lµ mät nguyªn nh©ndÉn ®Õnho¹t ®éng xet xö ch­a ®¹t ®­îc hiÓu qu¶ cao. Do ®ã cÇn ph¶i x©y dùng vµ t¨ng c­êng ®éi ngò c¸n bé thÈm ph¸n lµ mét trong nh÷ng néi dung c¶i c¸ch t­ ph¸p, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt cã tr×nh ®é thùc sù ®Ó gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cã hiÖu qu¶ cao. bªn c¹nh ®ã ph¶i tËp trung ®µo t¹o, båi d­ìng nghiÖp vô b¨ng nhiÒu h×nh thøc ®µo t¹o tËp trung, ®µo t¹o ng¾n h¹n . . . ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é. 3. 3 Tr­íc nh÷ng vÊn ®Ò bÊt cËp ë trªn vÊn ®Ò nghiªn cøu tæ chøc ho¹t ®éng vµ thÈm quyÒn xÐt xö cña TAND lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch. Qua ®ã m¹nh d¹n ®­a ra nh÷ng ph­¬ng ¸n: Ph­¬ng ¸n 2: ThiÕt lËp c¬ quan Tµi ph¸n hµnh chÝnh thuécToµ ¸n Nh©n d©n cÊp tØnh vµ Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao . ThÈm quyÒn xÐt xö hµnh chÝnh ®­îc ph©n ®Þnh theo cÊp nh­ sau: -Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp huyÖn cã thÈm quyÒn c¸c vô ¸n hµnh chÝnh: -Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp tØnh cã thÈm quyÒn c¸c vô ¸n hµnh chÝnh: XÐt xö s¬ thÈm nh÷ng vô ¸n thuéc thÈm quyÒn cña toµ ¸n hµnh chÝnh mµ TAND cÊp tØnh lÊy lªn ®Ó xÐt xö. XÐt xö phóc thÈm nh÷ng b¶n ¸n mµ ch­a cã hiÖu lùc Ph¸p luËt thuéc thÈm quyÒn cña toµ hµnh chÝnh khi cã kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ. -Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao: XÐt xö s¬ thÈm nh÷ng vô ¸n thuéc thÈm quyÒn cña toµ hµnh chÝnh khi m×nh lÊy lªn xÐt xö. Uû ban thÈm ph¸n xÐt xö phóc thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm ch­a cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña toµ ¸n cÊp d­íi khi cã kh¸ng cao, kh¸ng nghÞ. Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt khi cã kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ. Héi ®ång thÈm ph¸n TANDTC cã thÈm quyÒn Gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n ®· cã hiÖu lùc Ph¸p luËt cña Uû ban thÈm ph¸n khi cã kh¸ng nghÞ. Ph­¬ng ¸n 1: §Ó lµm tèt chøc n¨ng gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh, viÖc x©y dùng mét c¬ chÕ Tµi ph¸n hµnh chÝnh ®¬n gi¶n, hiÖu qu¶ lµ cÇn thiÕt. Nªn ch¨ng cÇn ph¶i x©y dùng c¬ quan Tµi ph¸n hµnh chÝnh trùc thuéc ChÝnh phñ ®Ó gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn cña Nh©n d©n , cßn hÖ thèng Toµ ¸n Nh©n d©n vÉn cã vai trß trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh nh­ng ë cÊp Gi¸m ®èc thÈm vµ chØ tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò tè tông h¬n lµ vÊn ®Ò thuéc vÒ néi dung chuyªn m«n. KÕt luËn ch­¬ng III Tõ nh÷ng quan niÖm, quan ®iÓm ®· nªu trªn vÒ Tµi ph¸n hµnh chÝnh viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi, ph©n tÝch thùc tr¹ng khiÕu n¹i vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®Ó lµm c¬ së lý luËn cho nghiªn cøu vµ ¸p dông vµo thùc tiÔn th× cÇn thiÕt ph¶i ®­a ra ®Ó bµn b¹c vµ t×m nh÷ng ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt cho c¸c vÊn ®Ò vÒ vô ¸n hµnh chÝnh nh»m hoµn thiÖn h¬n trong c¸c c¬ chÕ, thÓ chÕ, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Sù cÇn thiÕt ph¶i: Më réng ph¹m vi ®èi t­îng cña khiÕu kiÖn vÒ Tµi ph¸n hµnh chÝnh; X©y dùng vµ t¨ng c­êng ®µo t¹o, båi d­ìng ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn trong c«ng t¸c thÈm ph¸n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ xÐt xö c¸c khiÕu kiÖn hµnh chÝnh; Hoµn thiÖn Ph¸p luËt vÒ thÈm quyÒn cña Toµ ¸n hµnh chÝnh. C¶i c¸ch c¬ cÊu tæ chøc, s¾p xÕp hîp lý bé m¸y toµ ¸n hµnh chÝnh sao cho võa cã hiÖu qu¶ vµ vÉn gi÷ ®­îc tÝnh kh¸ch quan. KÕt luËn Chung Trong hÖ thèng c¸c quyÒn con ng­êi quyÒn c«ng d©n ë n­íc ta th× quyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng d©n ®­îc tån t¹i víi t­ c¸ch lµ: ”QuyÒn b¶o vÖ quyÒn” . Th«ng qua viÖc sö dông quyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o c«ng d©n b¶o vÖ c¸c quyÒn lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh c«ng d©n b¶o vÖ ®­îc c¸c quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh, cña Nhµ n­íc, x· héi, c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c. §ång thêi víi viÖc thùc hiÖn quyÒn khiÕu n¹i tè c¸o thÓ hiÖn tÝnh d©n chñ cña x· héi, tÝnh cùc chÝnh trÞ cña c«ng d©n trong mèi quan hÖ víi Nhµ n­íc víi x· héi. §Ó c«ng d©n thùc hiªn ®Çy ®ñ quyÒn khiÕu n¹i tè c¸o , còng nh­ ®Ó gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn hµnh chÝnh cã hiÖu lùc, hiÖu qu¶ th× §iÒu kiÖn quan träng hµng ®Çu cña TAND ph¶i cã mét hÖ thèng c¬ së ph¸p lý phï hîp víi thùc tiÔn, ®Çy ®ñ, ®ång bé. Nhµ n­íc ta ®· x©y dùng mét hÖ thèng c¬ së ph¸p lý cho quyÒn khiÕu n¹i tè c¸o cña c«ng d©n còng nh­ quan t©m tíi viÖc gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn hµnh chÝnh. Thùc tiÔn xÐt xö trong 6 n¨m qua c¸c cÊp toµ ¸n ë n­íc ta ®· ch÷ng minh gi¸ trÞ tÝch cùc. Tr­íc sù phøc t¹p cña c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o hiÖn nay viÖc x¸c lËp thÈm quyÒn xÐt xö c¸c vô ¸n hµnh chÝnh cña toµ hµnh chÝnh Nh©n d©n ®¸nh gi¸ mét b­íc tiÕn quan träng vµ rÊt cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh t¨ng c­¬ng hoµn thiÖn bé m¸y Nhµ n­íc nãi chung vµ c¶i c¸ch t­ ph¸p nãi riªng. §Ó hiÓu rç ®­îc tÝnh chÊt, néi dung cña thÈm quyÒn Tµi ph¸n hµnh chÝnh ViÖt nam kho¸ luËn ®· tËp trung ph©n tÝch c¬ cÊu ho¹t ®éng, ®èi t­îng vµ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn hµnh chÝnh. Qua nghiªn cøu Tµi ph¸n hµnh chÝnh cho phÐp chóng ta rót ra mét sè kÕt luËn vÒ thùc tr¹ng, thùc tiÔn ho¹t ®éng gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn cña toµ ¸n nh­ sau: - Tµi ph¸n hµnh chÝnh lµ mét lÜnh vùc cßn míi mÎ kinh nghiÖm gi¶i quyÕt c¸c vô viÖc cña toµ ¸n hµnh chÝnh cßn h¹n chÕ, tû lÖ xö sai, thiÕu sãt, c¸c b¶n ¸n kh¸ng c¸o kh¸ng nghÞ cßn nhiÒu. - Tuy nhiªn, Tµi ph¸n hµnh chÝnh ë n­íc ta ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ph¸t triÓn trªn con ®­êng hoµn thiÖn x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu ®ßi hái cña tiÕn trinh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, yªu cÇu x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn ViÖt nam x· héi chñ nghÜa vµ tõ nh­îc ®iÓm trªn, kho¸ luËn còng ®· m¹nh d¹n nªu ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn hÖ thèng Tµi ph¸n hµnh chÝnh, lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa rÊt lín c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ c¶ thêi dan dµi vÒ sau.