Tạp chí Tranh & Sách

g nhöõng gì anh vieát ra trong truyeän laø töø söï thaät ñi vaøo saùch. Vaäy ñoù, chæ khaùc nhau caùi nhìn, moät caâu chuyeän ñaõ raát khaùc ñi roài. Baûo Ninh khoâng muoán ñaây laø moät baøi phoûng vaán, anh ñaõ sôï, ñaõ ngaïi vaø ñaõ chaùn. Vì theá baøi vieát naøy khoâng theå coù nhieàu hôn nhöõng caâu hoûi ñaùp thoâng thöôøng ñeå khaùch quan hôn cho baïn ñoïc khoù tính. Boä phim chuaån bò baám maùy, Baûo Ninh caøng laø ngöôøi khoâng muoán coù gì ñoù khoù khaên khi hoï ñaõ ngoài cuøng moät chieác thuyeàn. Nhöõng gôïn gaïo ñang coù mong raèng seõ nhanh choùng ñöôïc giaûi quyeát. Moät boä phim hay laø öôùc muoán khoâng chæ cuûa nhöõng ngöôøi trong cuoäc. Coù leõ ñoù laø öôùc muoán cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ yeâu cuoán saùch cuûa Baûo Ninh. Ngöôøi ñaøn oâng uoáng chivas buoåi chieàu Haø Noäi, xin anh coi baøi vieát naøy cuõng laø moät thieän yù giaûn dò vaäy thoâi. T&S: Röôïu cho anh moät caûm giaùc gì ñeå anh khoâng theå thieáu noù moãi ngaøy? NV-Baûo Ninh: Moät traø, moät röôïu, moät... Tuù Xöông töøng than laø bò röôïu quaáy nhieãu vaø ñaáy laø thöù oâng coù theå töø boû. Röôïu laø moät thuù vui coù haïi vôùi taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät cho ngöôøi vieát vaên vì noù öùc cheá vieäc vieát. Nhaø vaên Baûo Ninh - Thaân phaän “Noãi buoàn chieán tranh” Nhaø vaên Baûo Ninh - Thaân phaän “Noãi buoàn chieán tranh” tranh sa ùch& |No.03/2011 | Trang 62| Ñaàu naêm 2010, trong Hoäi chôï saùch TP.HCM, nhaø vaên Nguyeãn Nhaät AÙnh phaûi moûi tay kyù teân taëng ñoäc giaû khi taùc phaåm Ñaûo moäng mô (Coâng ty saùch Ñoâng A vaø NXB Treû) cuûa anh ra maét taïi ñaây... “Hot” nhôø taùc phaåm Theo thoâng tin töø NXB Treû, Toâi thaáy hoa vaøng treân coû xanh ñaõ ñöôïc caùc ñôn vò phaùt haønh “mua troïn goùi” - töùc traû ñuû tieàn maët moät laàn thay vì NXB Treû phaûi “kyù göûi” nhö thoâng leä laâu nay. Ñieàu naøy chöùng toû saùch cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh raát aên khaùch. NXB Treû coøn leân keá hoaïch taùi baûn cuoán naøy chaäm nhaát laø trong tuaàn sau. Trong tình traïng thò tröôøng saùch, nhaát laø saùch vaên hoïc, moãi laàn in chæ trung bình khoaûng 1.000 baûn, thì saùch ñöôïc in vôùi haøng chuïc ngaøn baûn moãi laàn nhö Nguyeãn Nhaät AÙnh quaû laø söï kieän. Nhaân dòp chuaån bò kyû nieäm 30 naêm thaønh laäp, NXB Treû tuyeân boá giaûm giaù 30% trong hai ngaøy 11 - 12/12 cho 23 ñaàu saùch cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh. Nhìn danh saùch 23 taùc phaåm cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh, trong ñoù coù raát nhieàu cuoán quaù quen thuoäc vôùi baïn ñoïc, coù theå thaáy saùch cuûa nhaø vaên naøy luoân haáp daãn ngöôøi ñoïc moïi luùc chöù khoâng nhaát thieát phaûi laø saùch môùi ra loø. Ñoù chính laø lyù do saùch cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh ñöôïc taùi baûn lieân tuïc. Taùc phaåm Tröôùc voøng chung keát cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh in laàn ñaàu naêm 1984, ñeán nay sau gaàn 30 naêm, taùc phaåm naøy vaãn ñöôïc ñoùn ñoïc. Tröôùc voøng chung keát cuõng coù maët ñeå NXB Treû “tri aân baïn ñoïc” trong dòp giaûm giaù hieám hoi naøy. Tuy nhieân, khoâng phaûi taùc phaåm naøo cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh cuõng giaûm giaù 30%, duø chæ gi- aûm trong hai ngaøy. Trong ñoù coù caùc cuoán ñang raát “hot” hieän nay, nhö: Toâi thaáy hoa vaøng treân coû xanh, Cho toâi xin moät veù ñi tuoåi thô, Toâi laø Beâtoâ, Ñaûo moäng mô khoâng giaûm “moät ñoàng”. Trong boái caûnh cuoái naêm 2010, khi nhieàu ñôn vò laøm saùch vaø phaùt haønh toå chöùc caùc “tuaàn leã saùch giaûm giaù” ñeå laøm vôi bôùt saùch toàn kho, thì saùch cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh vaãn “giöõ giaù” nhö vaäy thì khoâng coøn töø naøo ngoaøi töø “hot” ñeå dieãn taû. Naêm 2010, saùch cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh coøn “hot” hôn vôùi nhieàu söï kieän “ñính keøm”. Nhö nhöõng taùc phaåm: Boùng boùng leân trôøi, Nöõ sinh, Boà caâu khoâng ñöa thö, Tröôùc voøng chung keát, Nhöõng chaøng trai xaáu tính cuûa anh ñöôïc Coâng ty ArtSign chuyeån theå thaønh truyeän tranh. Môùi ñaây, Cho toâi xin moät veù ñi tuoåi thô ñaõ cuøng Nguyeãn Nhaät AÙnh Hoâm nay, toâi thaáy hoa vaøng treân coû xanh cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh chính thöùc phaùt haønh treân toaøn quoác. Trong naêm 2010, Nguyeãn Nhaät AÙnh tung ra cuøng luùc hai taùc phaåm, maø cuoán naøo cuõng thuoäc haøng baùn chaïy nhaát Vieät Nam. nhaø vaên hot baøi & aûnh Hoaøng Nhaân Nguyeãn Nhaät AÙnh nhaát 2010 nhaän giaûi Vaên hoïc ASEAN. Moät nhaø vaên cuõng thuoäc daïng “hot” trong naêm 2010 laø Nguyeãn Ngoïc Tö. Tuy nhieân, Nguyeãn Ngoïc Tö khoâng phaûi “hot” ñôn thuaàn nhôø taùc phaåm vaên hoïc cuûa mình. Nguyeãn Ngoïc Tö vöøa ra maét taùc phaåm Khoùi trôøi loäng laãy coù dö luaän rieâng. Nhöng “ñieåm rôi” ñeå Khoùi trôøi loäng laãy ra maét baïn ñoïc laïi khaù “thuaän lôïi”. Cuï theå, phim Caùnh ñoàng baát taän chuyeån theå töø taùc phaåm cuøng teân cuûa nhaø vaên queâ Caø Mau chöa döùt côn aàm ó thì Khoùi trôøi loäng laãy ra maét ñaõ taïo neân söï coäng höôûng giuùp taùc phaåm môùi cuûa Nguyeãn Ngoïc Tö trôû thaønh söï kieän. Vôùi Nguyeãn Nhaät AÙnh - nhaø vaên cuûa tuoåi thô, tuoåi moäng mô... “hot” vì leõ khaùc. “Hot” nhôø chaêm chæ “caøy” Ñieåm laïi danh muïc caùc taùc phaåm ñaõ xuaát baûn cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh, coù theå thaáy anh thuoäc haøng “löïc ñieàn” cuûa laøng vaên Vieät Nam, maø taùc phaåm naøo ñoäc giaû cuõng tìm ñoïc. Moät trong nhieàu lyù do khieán Nguyeãn Nhaät AÙnh “caøy khoûe” nhö vaäy, theo nhaän ñònh cuûa nhieàu ñoàng nghieäp: “Vì Nguyeãn Nhaät AÙnh lo vieát nhieàu hôn lo laäp ngoân”. Thoùi taät laâu nay cuûa ngöôøi caàm buùt ôû ta laø “lo noùi” maø ít “lo vieát”, trong khi ai cuõng bieát “tuyeân ngoân” cuûa nhaø vaên chính laø taùc phaåm. Öu ñieåm “lo caøy” naøy cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh ñaõ giuùp anh vieát ñöôïc nhieàu taùc phaåm - coøn nhieàu hôn tuoåi ñôøi cuûa anh. Chính vì lo vieát hôn caùc “laäp ngoân” bay böôùm quanh mình, Nguyeãn Nhaät AÙnh ñöôïc raát nhieàu baïn ñoïc vaø ñoàng nghieäp quyù meán. Nguyeãn Nhaät AÙnh ñöôïc nhieàu NXB tín nhieäm vì oâng raát giöõ chöõ tín trong coâng vieäc. Naêm 1995, “ a n h h u ø n g ngaønh xuaát baûn” Nguyeãn Thaéng Vu - Giaùm ñoác NXB Kim Ñoàng “ñaët haøng” Nguyeãn Nhaät AÙnh vieát boä truyeän Kính vaïn hoa. Nguyeãn Nhaät AÙnh luùc ñaàu “giao haøng” 5 taäp ñeå moãi tuaàn in moät taäp. Sau ñoù, moãi t h a ù n g Kính vaïn hoa phaùt haønh moät cuoán, trôû thaønh boä truyeän daønh cho tuoåi môùi lôùn aên khaùch moät thôøi gian daøi. Khi giao 5 taäp ñaàu cuûa Kính vaïn hoa xong, Nguyeãn Nhaät AÙnh ñöôïc oâng Nguyeãn Thaéng Vu cho öùng tröôùc 50 trieäu ñoàng (töông ñöông 10 löôïng vaøng luùc ñoù) ñeå nhaø vaên yeân taâm ngoài nhaø vieát. Nhaø vaên Nguyeãn Nhaät AÙnh cho raèng: “Ñeå coù taùc phaåm toát, caû NXB vaø nhaø vaên ñeàu phaûi laøm vieäc chuyeân nghieäp. Sau söï chuyeân nghieäp laø tình caûm, chính tình caûm cuûa ñoâi beân naâng taàm söï chuyeân nghieäp hôn”. Theo giôùi laøm xuaát baûn taïi TP.HCM nhaän ñònh, moïi giao dòch “ñaët haøng” vôùi nhaø vaên Nguyeãn Nhaät AÙnh khieán hoï yeân taâm. Taát nhieân, nhaø vaên Nguyeãn Nhaät AÙnh luoân bieát “choïn maët göûi vaøng” vôùi ñoái taùc xuaát baûn. Hieän nay, thu nhaäp cuûa nhaø vaên Nguyeãn Nhaät AÙnh ngoaøi taùc phaåm vaên hoïc, oâng coøn coù nhaø haøng Ño Ño baùn caùc moùn aên höông vò xöù Quaûng. Caû saùch vaø quaùn aên cuûa Nguyeãn Nhaät AÙnh ñeàu “ñaét khaùch”, phaûi chaêng nhôø söï chaêm chæ, uy tín cuûa taùc giaû vaø chaát löôïng cuûa “moùn haøng”? ./. tranh sa ùch& |No.03/2011 | Trang 66| Vaên hoùa ñoïc thôøi @ nhöõng taùc giaû teân tuoåi nhö: J K Rowling, Salman Rushdie, Louis de Bernieøres, David Blunkett…Bôûi theo soá lieäu thoáng keâ, nhieàu ngöôøi chæ mua saùch nhö moät vaät trang trí. Tröôùc tình hình ñoù, moät soá NXB treân theá giôùi ñaõ ñöa ra yù töôûng môùi. Ñoù laø ruùt goïn, caét cuùp caùc taùc phaåm kinh ñieån taïo thaønh nhöõng phieân baûn môùi vôùi dung löôïng chæ coøn khoaûng 40% so vôùi nguyeân taùc nhö: NXB Orion, NXB Compact Edi- tions... vôùi caùc taùc phaåm: Anna Karenina, David Copperfield, Vanity Fair… Ñieàu naøy ñaõ taïo nhöõng luoàng phaûn öùng khaùc nhau trong giôùi ñoäc giaû. Nhieàu ngöôøi cho raèng vieäc taïo ra nhöõng phieân baûn ruùt goïn seõ laø neàn taûng cho baïn ñoïc tieáp xuùc vôùi kho taøng vaên hoïc giaù trò treân theá giôùi trong moâi tröôøng vaên hoùa ñoïc ngaøy caøng thu heïp daàn. Nhöng cuõng coù nhieàu yù kieán cho raèng vieäc caét cuùp caùc taùc phaåm kinh ñieån nhö theá seõ gaây ra nhöõng hieäu öùng khoâng toát, laøm giaûm giaù trò nguyeân baûn cuûa taùc phaåm. Ñeán nhöõng hình thöùc khaùc cuûa caùc phieân baûn Neáu nhö nhöõng nhaø laøm saùch treân theá giôùi ñaõ ñöa ra vaø thöïc hieän yù töôûng caét goïn taùc phaåm vaên hoïc ñeå phuïc vuï thò hieáu cuûa baïn ñoïc thôøi hieän ñaïi, thì ôû nöôùc ta ñieàu naøy laïi xuaát hieän döôùi nhöõng hình thöùc khaùc. Bôûi thò tröôøng saùch ôû ta vaãn coøn chöa nhanh nhaïy tröôùc nhu caàu cuûa ñoïc giaû. Vieäc taïo ra nhöõng phieân baûn coù theå gaây ra nhieàu hieäu öùng traùi ngöôïc. Vì coøn e deø tröôùc thò tröôøng nhö vaäy, caùc NXB Vieät Nam ñaõ töï tìm toøi cho mình höôùng ñi phuø hôïp. Vöøa qua, NXB Vaên Ngheä ñaõ taùi baûn boä “Tuû saùch vaên hoïc Nga- Xoâ Vieát” vôùi caùc taùc phaåm noåi tieáng nhö: Vónh bieät Gunxarö, Pie Ñeä nhaát, Con ñöôøng ñau khoå, Chieán tranh vaø hoøa bình… Ñieàu ñaëc bieät laø caùc taùc phaåm ñöôïc thieát keá, in aán döôùi daïng khoå saùch nhoû vöøa tay vaø coù theå mang theo moïi nôi. Coù theå noùi ñaây laø moät trong nhöõng daïng thöùc khaùc cuûa vieäc ruùt goïn taùc phaåm nhö caùc NXB treân theá giôùi ñaõ laøm. Ñieàu naøy goùp phaàn giaûm caûm giaùc “ngaùn” khi ñoïc nhöõng tieåu thuyeát daøi voán khoâng coù nhieàu thôøi gian trong xaõ hoäi hieän ñaïi maø vaãn giöõ ñuùng nguyeân taùc. Khoâng rieâng gì caùc taùc phaåm vaên hoïc, NXB Treû ñaõ phaùt haønh boä truyeän tranh Trieát hoïc nhaäp moân taïo thaønh côn gioù laï trong laøng xuaát baûn. Nhöõng taùc phaåm veà tö töôûng cuûa caùc taùc giaû coå ñaïi nhö Aristote, Platon… ngôõ seõ khoù tieáp caän ñöôïc vôùi baïn ñoïc hieän ñaïi nhöng cuõng ñaõ taïo ñöôïc böôùc ñi môùi. Vieäc “laøm meàm saùch trieát” nhö vaäy goùp phaàn phoå caäp hoùa kieán thöùc trieát hoïc ñeán vôùi baïn ñoïc. Beân caïnh ñoù, NXB Haø Noäi ñaõ ra maét cuoán 60 cuoán saùch neân ñoïc ñöôïc vieát theo loái toùm taét taùc phaåm kinh ñieån theá giôùi töø 1-2 trang. Tuy khoâng chaët cheõ vaø chuyeån taûi heát noäi dung cuûa caùc taùc phaåm lôùn nhöng cuõng ñöôïc xem laø tieàn ñeà manh nha cho vieäc nhìn nhaän vaên hoùa ñoïc thôøi @. Bôûi caùc NXB ñaõ thaáy ñöôïc nhu caàu cuûa ñoäc giaû thôøi hieän ñaïi coù phaàn khaùc tröôùc raát nhieàu. Phaàn lôùn nhöõng xu höôùng xuaát baûn treân laø ñeå ñaùp öùng nhu caàu coù thöïc cuûa moät boä phaän ñoäc giaû hieän ñaïi - ngaén goïn vaø chuyeån taûi ñaày ñuû noäi dung caàn thieát. Noù nhö moät söï gôïi môû, moät ñöôøng daãn ñeå baïn ñoïc treû tìm ñeán vôùi nhöõng taùc phaåm nguyeân baûn. Baïn Traàn Duy, ngöôøi ñam meâ taùc phaåm coå ñieån, taâm söï: “Toâi ñaõ ñoïc raát nhieàu laàn Tieáng chim hoùt trong buïi maän gai khoâng chæ vì giaù trò noäi dung cuoán saùch maø ngay caû lôøi baït cuõng raát aán töôïng”. Noùi nhö theá ñeå thaáy raèng duø baát cöù thôøi ñaïi naøo, saùch vaãn laø caùi thuù tao nhaõ cuoán huùt moïi ngöôøi ñeán vôùi noù. Trong baûng “Top ten saùch baùn chaïy trong thaùng” do Coâng ty Fahasa thoáng keâ thì nhöõng cuoán saùch daøy khoaûng 500-1.000 trang, neáu noäi dung hay vaãn ñöùng ñaàu baûng. Ñoù laø nhöõng cuoán saùch nhö: Theá giôùi phaúng, Röøng Na Uy, Coâ ñôn treân maïng… Coù theå noùi vieäc ñöa ra nhöõng xu höôùng môùi trong xuaát baûn laø ñieàu caàn thieát ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi ñoïc. Ñieàu naøy chöùng toû quaù trình phaùt trieån, naém baét thò tröôøng moät caùch nhanh nhaïy cuûa nhieàu nhaø laøm saùch. Theá nhöng duø theá naøo chaêng nöõa, duø nhöõng phieân baûn hay hình thöùc khaùc cuûa vieäc ruùt goïn coù ra ñôøi cuõng khoâng theå thay theá ñöôïc giaù trò taùc phaåm ñaõ ñöôïc baïn ñoïc ñoùn nhaän töø nhieàu theá kyû qua./. Ngaøy nay, caùc loaïi hình giaûi trí vaên hoùa khaù ña daïng vaø phong phuù. Ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi vieäc coâng chuùng bò thu heïp thôøi gian cho moät soá loaïi hình giaûi trí kinh ñieån, trong ñoù coù saùch. Tröôùc xu höôùng aáy, nhieàu NXB treân theá giôùi cuõng nhö trong nöôùc ñaõ tìm moät giaûi phaùp môùi ñeå goùp phaàn ñöa saùch ñeán vôùi baïn ñoïc. Ñoù laø vieäc taïo ra nhöõng phieân baûn ruùt goïn cuûa caùc taùc phaåm kinh ñieån... Töø phieân baûn caùc taùc phaåm kinh ñieån Moät trong nhöõng xu höôùng chung cuûa vaên hoùa ñoïc treân theá giôùi hieän nay laø söï tinh goïn caùc taùc phaåm kinh ñieån vaø noåi tieáng. Môùi ñaây, treân tôø Tel- egraph cuûa Anh ñaõ coâng boá soá lieäu veà nhöõng cuoán saùch ñaùng “chaùn” nhaát ñoái vôùi baïn ñoïc. Vaø thaät baát ngôø, trong ñoù coù caû nhöõng taùc phaåm ñaõ töøng gaây soát ñoái vôùi ñoäc giaû toaøn caàu. Bao goàm Vaên hoùa ñoïc thôøi @ baøi Nguyeãn Thuøy Dung iBook, öùng duïng chaïy treân iPad, quaûn lyù “keä saùch” thôøi @ tranh sa ùch& |No.03/2011 | Trang 68| Giôùi thieäu saùch môùi Hoäi chôï Saùch Quoác teá laàn thöù 4 – 2011 Trieån laõm “Hoäi chôï Saùch quoác teá Vieät Nam laàn thöù 3” vôùi chuû ñeà “Kyû nieäm 1.000 naêm Thaêng Long - Haø Noäi” ñang dieãn ra taïi Trung taâm Hoäi chôï trieån laõm Giaûng Voõ (Haø Noäi) töø nay ñeán heát 27/02 vôùi söï tham döï cuûa khoaûng 60 nhaø xuaát baûn trong nöôùc cuøng nhieàu coâng ty phaùt haønh, nhaø saùch, cô sôû in vaø khoaûng gaàn 30 ñôn vò nöôùc ngoaøi. Hoäi chôï saùch quoác teá naêm nay ñöôïc toå chöùc treân dieän tích 5.000m2, ñöôïc tröng baøy caû trong nhaø vaø ngoaøi trôøi Trung taâm Hoäi chôï - Trieån laõm Giaûng Voõ. Ñaây laø ñieàu kieän böôùc ñaàu thuaän lôïi cho vieäc ra maét vaø giôùi thieäu vôùi coâng chuùng trong nöôùc vaø baïn beø quoác teá caùc aán phaåm veà maûnh ñaát thieâng ñaõ vaøo nghìn tuoåi, veà ñaát nöôùc vaø con ngöôøi Vieät Nam. Hoäi chôï coøn laø dòp ñeå thuùc ñaåy vieäc thöïc hieän ñaêng kyù maõ vaïch quoác teá ñeå saùch Vieät Nam coù theå mua baùn, giao dòch treân thò tröôøng theá giôùi vaø thöïc hieän cuoäc vaän ñoäng “Noùi khoâng vôùi saùch khoâng coù nguoàn goác”. Toå aám nôi taän cuøng theá giôùiMichael Cunningham/Buøi Khaùnh Vaân dòch Caâu chuyeän ñöôïc keå laïi qua lôøi töï thuaät cuûa boán nhaân vaät laø Bobby, Jonathan, Clare vaø Alice. Bobby laø moät caäu beù lôùn leân ôû vuøng ngoaïi oâ cuûa Cleveland, bang Ohio, trong thaäp kyû 60 vaø 70, khi ma tuùy vaø tieäc tuøng ñang laø moái quan taâm cuûa giôùi thanh nieân. Caäu ñaõ phaûi chöùng kieán caùi cheát thöông taâm cuûa ngöôøi anh trai yeâu quyù trong moät vuï tai naïn kyø laï ôû trong nhaø, vaø roài sau ñoù laø caùi cheát cuûa baø meï. Khoâng ñöôïc nuoâi daïy chu ñaùo, Bobby ñaõ lôùn leân cuøng ngöôøi cha toái ngaøy say xæn vaø caäu mau choùng chìm ñaém vaøo ma tuùy vaø aâm nhaïc. Thôøi gian troâi ñi, Jonathan ñeán New York hoïc ñaïi hoïc, coøn Bobby an phaän vôùi vai troø moät thôï laøm baùnh ôû Cleveland. Tình caûm cuûa hoï töôûng nhö ñaõ laéng dòu qua naêm thaùng, cho ñeán khi Bobby ñeán New York soáng cuøng vôùi Jonathan vaø ngöôøi baïn soáng chung nhaø vôùi caäu laø Clare. Luùc naøy Jonathan ñaõ trôû thaønh moät keû ñoàng tính coâng khai. Caäu mong muoán coù chung moät ñöùa con vôùi Clare, ngöôøi ñaõ chaùn ngaáy vieäc yeâu ñöông vaø chæ muoán laøm moät baø meï ñoäc thaân ñôn thuaàn. Theá nhöng cuoäc soáng khoâng chæ ñôn giaûn nhö vaäy... Toå aám nôi taän cuøng theá giôùi ñaõ xuaát saéc moâ taû nhöõng moái quan heä xuùc ñoäng, mong manh cuûa cuoäc soáng thò thaønh ngaøy nay. Moät cuoán tieåu thuyeát tuyeät vôøi veà tình yeâu, tình thaân, tình baïn, vaø tình ngöôøi. Cuoán tieåu thuyeát naøy ñaõ ñöôïc ñaïo dieãn Michael Mayer döïng thaønh film naêm 2004. Thò daân Cuoán saùch “veõ” moät Quoác Baûo töø nhöõng goùc tröïc tieáp vaø giaùn tieáp; chuû quan vaø khaùch quan; rieâng tö vaø toång theå. Moät caùch “veõ” töø noäi taïi höôùng ra beân ngoaøi, töø gaàn ñeán xa, töø caù theå ñeán vôùi theá giôùi xung quanh. Baét ñaàu töø Toâi, ñeán Baïn, roài Saigon vaø cuoái cuøng goùi laïi haàu nhö troïn khaép nhöõng Toâi, Baïn, Saigon aáy qua AÛnh. Vaãn laø moät Quoác Baûo khoâng theå hoøa laãn, duø trong vai troø ngöôøi saùng taùc nhaïc, ngöôøi chuïp aûnh, ngöôøi vieát baùo hay ngöôøi vieát vaên. Q u o á c Baûo chia seû: “Toâi nhìn nhaän raèng mình coù nhieàu ñam meâ… Phaûi baét ñam meâ giuùp mình taïo ra moät caùi gì ñoù. Toâi ñam meâ Tình yeâu, theá thì phaûi vieát noù ra. Toâi ñam meâ nhan saéc, theá thì haõy caàm laáy maùy aûnh vaø chuïp. Toâi ñam meâ Saigon, theá thì haõy ngôïi ca noù suoát ñôøi”. Thò daân ra ñôøi chính töø hai chöõ “Ñam meâ” trong con ngöôøi nhieàu ñam meâ Quoác Baûo aáy. Saigon, kheõ khaøng vaø noàng naøn chaïm ñeán mieàn thieâng lieâng cuûa ngöôøi ngheä só sinh ra, lôùn leân vaø gaén boù saâu naëng vôùi maûnh ñaát “[…] soáng vaø queân. Ñeå queân maø soáng” naøy. Khoâng phaûi laàn ñaàu tieân Quoác Baûo vieát veà Saigon, khoâng phaûi laàn ñaàu tieân Saigon xuaát hieän thaám ñaãm tình yeâu, nhöng moät Saigon “laøm neân nieân thieáu vaø bao boïc kyù öùc toâi” trong Thò Daân khoâng ñôn thuaàn mang moät daùng voùc cuûa moät nôi choán, moät khoâng gian chung chung maø ñaõ trôû thaønh moät phaàn khoâng theå taùch rôøi trong cuoäc soáng cuûa anh. Vaø cho duø Quoác Baûo vieát veà Saigon baèng caùch “ñöùng ngoaøi noù. Taùch thoaùt, nhö ngöôøi ngoaøi, luøi laïi, keøm theo moät chuùt döûng döng” Thò daân, moät chaân dung Quoác Baûo “vôùi tö caùch moät ngöôøi Saigon toaøn toøng vaø beàn bæ” maø “cuoäc ñôøi […] cuõng chính laø hình maãu cuoäc ñôøi thò daân cuøng theá heä… Moät theá heä ñaëc bieät khoâng gioáng vôùi nhöõng theá heä tröôùc vaø sau noù. Moät phaùc thaûo theá heä Saigon thoâng qua nhöõng hoài öùc rieâng tö”. Hôn theá, ñoù coøn laø chaân dung taâm hoàn giaøu coù vaø roäng môû cuûa ngöôøi ngheä só khoâng chæ cuûa nhöõng baøi tình ca. Ñôn vò xuaát baûn vaø phaùt haønh: NXB Hoäi Nhaø vaên vaø Coâng ty Vaên hoùa&Truyeàn thoâng Nhaõ Nam Giaù bìa: 36.000 ñoàng Luaän vaên Umberto Eco Daønh cho sinh vieân ngaønh Khoa hoïc Xaõ hoäi Cuoán saùch seõ cung caáp cho baïn ñoïc moät caùch coù heä thoáng nhöõng thoâng tin veà caùc phöông phaùp, thuû tuïc vaø kyõ thuaät coù theå aùp duïng vaøo töøng böôùc trieån khai cuûa quaù trình nghieân cöùu. Quyeån saùch naøy khoâng noùi ñeán vieäc baïn vieát caùi gì trong baøi luaän vaên maø seõ noùi vôùi caùc baïn (1) moät baøi luaän vaên laø gì; (2) laøm caùch naøo ñeå choïn chuû ñeà vaø saép xeáp thôøi gian coâng vieäc; (3) laøm theá naøo ñeå tieán haønh vieäc tìm kieám taøi lieäu; (4) laøm theá naøo ñeå toå chöùc taøi lieäu coù ñöôïc; (5) laøm theá naøo ñeå xaép xeáp moät caùch töï nhieân baøi nghieân cöùu. Vaø tuyeät vôøi hôn khi traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi mang tính nguyeân taéc nhaát ñònh nhö: Caùch naøo löïa choïn ñöôïc nhöõng chuû ñeà thích hôïp ñeå coù theå trôû thaønh chuyeân gia tröôùc hoäi ñoàng phaûn bieän? Laøm theá naøo ñeå khi baïn chæ nghieân cöùu veà taùc giaû X,Y,Z maø hoäi ñoàng vaãn cho baïn ñieåm vì ñaõ nghieân cöùu caû taùc giaû K, J maø baïn khoâng toán nhieàu coâng söùc? Caàn bao nhieâu thôøi gian ñeå laøm moät baøi luaän vaên? Vieäc bieát ngoaïi ngöõ coù thöïc söï caàn thieát? Ñeå traùnh khoâng bò thaày höôùng daãn lôïi duïng? Trích daãn nhö theá naøo thì hieäu quaû? Vôùi moät caùch laøm vieäc hôïp lyù, cuoán saùch giuùp baïn chuaån bò moät baøi luaän vaên maø mang laïi cho baïn moät söï haøi loøng veà maët tri thöùc vaø seõ giuùp ích cho baïn keå caû sau khi ñaõ toát nghieäp. Coù theå nhieàu ngöôøi cho raèng baøi luaän vaên khoâng phaûi laø coâng cuï duy nhaát ñeå coù baèng toát nghieäp vaø baèng toát nghieäp khoâng phaûi laø coâng cuï ñeå thaêng tieán vò trí trong boä maùy nhaø nöôùc hoaëc laø ñeå laøm haøi loøng boá meï. Tuy nhieân quan troïng khoâng phaûi laø nhöõng ñieàu ñoù maø laø baïn seõ coù ñöôïc loái tö duy vaø caùch laøm vieäc khoa hoïc khieán ngöôøi khaùc saün saøng coâng nhaän vaø ngöôõng moä baïn. Ñoù chính laø keát quaû maø cuoán saùch naøy mang laïi baøi Toång hôïp tranh sa ùch& |No.03/2011 | Trang 70| Vaên hoïc nöôùc ngoaøi Nhìn chung ôû Myõ Latin, Mario Llosa ñöôïc haâm moä bôûi vaên taøi nhöng laïi laø moät nhaân vaät gaây tranh caõi. Taïi thuû ñoâ Lima cuûa Peru, quoác hoäi chaøo ñoùn tin vui, coøn taïi Arequipa nôi nhaø vaên sinh ra, truyeàn hình phaùt caûnh ngöôøi daân tuï taäp haùt quoác ca treân ñöôøng phoá. Nhöng neáu Toång thoáng Mexico Felipe Calderoùn vieát treân Twitter raèng giaûi thöôûng laø “nieàm töï haøo Myõ Latin” thì nhaø vaên Mexico Paco Ignacio Taibo II bình luaän “giaûi thöôûng hoaøn toaøn xöùng ñaùng, nhöng baûn thaân Llosa laø moät coâng daân vaø moät con ngöôøi ñaùng traùch”. Choáng chuyeân quyeàn Mario Llosa coù veû khoâng baát ngôø tröôùc nhöõng ñaùnh giaù traùi chieàu naøy, bôûi con ngöôøi vaên chöông cuûa oâng döôøng nhö chöa bao giôø taùch rôøi khoûi con ngöôøi chính trò, nhö chính oâng nhaän ñònh ngaøy 7-10 taïi New York, nôi oâng ñang giaûng daïy vaên hoïc Myõ Latin ôû Ñaïi hoïc Princeton: “Raát khoù cho moät nhaø vaên Myõ Latin traùnh khoûi chính trò. Vaên hoïc laø moät bieåu hieän cuûa ñôøi soáng vaø baïn khoâng theå loaïi boû chính trò khoûi cuoäc soáng”. Llosa xuaát thaân töø moät gia ñình trung löu Peru, thuôû nhoû soáng cuøng meï vaø oâng ngoaïi ôû Bolivia sau khi cha meï ly dò. OÂng cuûa Llosa laø laõnh söï danh döï cuûa Peru ôû thaønh phoá Cochabama (Bo- livia), sôû höõu ñoàn ñieàn boâng neân ñaûm baûo cho con gaùi vaø chaùu cuoäc soáng sung tuùc. Naêm 1946, cha meï Llosa taùi hôïp vaø ñöa caäu trôû laïi Lima, nôi Llosa luùc ñaàu theo hoïc tröôøng ñaïo, nhöng roài theo yeâu caàu cuûa cha, Llosa vaøo Hoïc vieän quaân söï Leoncio Prado maø sau naøy ñöôïc nhaø vaên taùi hieän trong Thôøi cuûa anh huøng. Cuoäc soáng ôû hoïc vieän quaân söï laøm Llosa chaùn gheùt ñeán noãi caäu boû hoïc moät naêm tröôùc khi khoùa hoïc keát thuùc, vaøo laøm cho tôø baùo La Industria cuûa tænh Piure. Naêm 1953, Mario Llosa thi vaøo khoa ngoân ngöõ Ñaïi hoïc San Marcos ôû Lima, nhöng chaúng bao laâu oâng nhaän ñöôïc hoïc boång cuûa Ñaïi hoïc Madrid vaø chuyeån sang Taây Ban Nha hoïc naêm 1958, nôi oâng laøm luaän aùn tieán só veà Ruben Dario (nhaø thô Nicaragua, khôûi xöôùng doøng vaên hoïc hieän ñaïi Myõ - Taây Ban Nha). Naêm 1960, ñöôïc höùa moät khoaûn trôï caáp cho vieäc nghieân cöùu vaên hoïc, Llosa chuyeån sang Par- is. Khi ñoù oâng ñaõ cöôùi ngöôøi hoï haøng beân ngoaïi laø Julia Urquidi, lôùn hôn oâng 19 tuoåi, laøm vôï (moái quan heä naøy töøng ñöôïc nhaø vaên taùi hieän trong Dì Julia vaø nhaø vaên queøn). Do khoaûn trôï caáp veà sau bò töø choái, Llosa vaøo laøm cho ñaøi phaùt thanh vaø truyeàn hình ñòa phöông. Naêm 1964, Llosa chia tay vôï ñaàu, laáy moät ngöôøi chò hoï khaùc laø Patricia Llosa. Töø naêm 1969-1970, Llosa soáng vaø giaûng daïy ôû Anh roài Taây Ban Nha, tröôùc khi chính thöùc baét tay vaøo hoaït ñoäng vaên hoïc chuyeân nghieäp. Töø nhöõng naêm 1990 ñeán nay oâng soáng ôû Anh, duø naêm naøo cuõng daønh ba thaùng veà Peru. Theo caùc nhaø bình luaän, noåi baät trong toaøn boä saùng taùc cuûa Mario Llosa laø söï caêm gheùt caùc hình thöùc ñoäc taøi vaø chuyeân quyeàn. Tieåu thuyeát töï truyeän ñaàu tieân Thôøi cuûa anh huøng (1963) döïa vaøo nhöõng caûm xuùc cuûa taùc giaû khi coøn hoïc ôû Hoïc vieän quaân söï Leoncio Prado ñaõ ñaët neàn taûng cho söï noåi tieáng cuûa oâng ôû hai beân bôø Ñaïi Taây Döông. Ñöôïc giôùi treû Lieân Xoâ khi ñoù nhieät tình uûng hoä, tieåu thuyeát ñöôïc chuyeån theå thaønh phim ôû Lieân Xoâ Mario vargas Llosa “nhaø vaên khoâng theå thoaùt khoûi chính trò” Vì söï phaân tích caùc caáu truùc quyeàn löïc vaø nhöõng moâ taû saéc saûo veà söï phaûn khaùng, noåi loaïn vaø thaát baïi cuûa caù nhaân...(*) “ (*) trích Thoâng caùo baùo chí ñaêng treân website nobelprize.org ngaøy 7-10, Vieän haøn laâm Khoa hoïc Thuïy Ñieån giaûi thích lyù do quyeát ñònh toân vinh nhaø vaên Vargas Llosa. Cuõng trong thoâng caùo baùo chí naøy, oâng Peter Englund, thaønh vieân UÛy ban Nobel, coøn khaúng ñònh: “Vargas Llosa laø moät trong nhöõng taùc giaû vó ñaïi nhaát cuûa theá giôùi vaên hoïc tieáng Taây Ban Nha. OÂng laø moät trong nhöõng thaønh vieân cuûa laøn soùng vaên hoïc Myõ Latin thaäp nieân 1960-1970” “ Duø khoâng soáng toaøn thôøi gian ôû Peru nhöng Llosa khoâng boû qua nhöõng dieãn bieán chính trò cuûa ñaát nöôùc. Naêm 2009, tröôùc keâu goïi cuûa Mario Llosa, Toång thoáng Peru Alan Garcia ñaõ thu hoài moät chæ thò mình töøng ñöa ra veà vieäc ngöng ñieàu tra nhöõng vi phaïm nhaân quyeàn dieãn ra tröôùc naêm 2003 - giai ñoaïn chính quyeàn Peru choáng laïi nhöõng cuoäc ñaáu tranh cuûa phe noåi daäy. Khi chæ thò ñöôïc ban haønh, Mario Llosa ñaõ goïi haønh ñoäng naøy laø ”söï aân xaù ñöôïc nguïy trang” cho caùc binh só vaø maät vuï töøng baét coùc, tra taán, gieát cheát caùc du kích quaân suoát giai ñoaïn noäi chieán töø naêm 1980-2003 ôû Peru. BBC baøi NG.Thanh (Theo Lenta, polit.ru, NY Times) | aûnh Getty Images Mario vargas Llosa “Nhaø vaên khoâng theå thoaùt khoûi chính trò” tranh sa ùch& |No.03/2011 | Trang 72| cuøng theá giôùi vieát veà söï kieän dieãn ra cuoái theá kyû 19 ôû Brazil, ñöôïc coi laø chæ daáu chuyeån bieán trong theá giôùi quan cuûa Llosa, khi nhaø vaên chuyeån töø nhöõng quan ñieåm trung taû sang töï do. Ñaây cuõng laø tieåu thuyeát lòch söû ñaàu tieân cuûa Llosa, theå loaïi raát thaønh coâng cuûa oâng. Nhaø chính trò... Don Quixote Töø naêm 1987, Vargas Llosa tích cöïc hôn trong hoaït ñoäng chính trò. Naêm 1990, oâng ñöôïc ñeà cöû laø öùng vieân toång thoáng Peru cuûa Ñaûng Maët traän daân chuû. Ñoù laø nhöõng naêm Peru chìm ñaém trong laïm phaùt cao vaø nhöõng cuoäc taán coâng baïo ñoäng cuûa phong traøo Con ñöôøng saùng. Cuoäc tranh cöû cuûa Llosa ñöôïc tôø New York Times goïi laø “cuoäc vaän ñoäng cuûa Don Quixote”, bôûi Llosa ñöa ra moät keá hoaïch caûi caùch trieät ñeå: chuyeån kinh teá Peru sang kinh teá thò tröôøng töï do, giaûm ñaùng keå thaâm thuûng ngaân saùch vaø nhanh choùng tö höõu hoùa coå phaàn nhaø nöôùc. Thua ôû voøng hai tröôùc öùng vieân kyõ sö - nhaø noâng hoïc Alberto Fujimori, ngöôøi sau naøy trôû thaønh nhaø laõnh ñaïo ñoäc taøi noåi tieáng ôû Peru, Llosa cay ñaéng boû sang London vaø trôû thaønh coâng daân Taây Ban Nha naêm 1993. Trôû laïi söï nghieäp vaên chöông, cuoäc nghieân cöùu cuûa Llosa veà “nhöõng huyeàn thoaïi ñoäc taøi” trong xaõ hoäi Myõ Latin vaãn tieáp tuïc vôùi Böõa tieäc cuûa deâ (2001), boä tieåu thuyeát chính trò ba taäp veà nhaø ñoäc taøi Dominican Rafael Trujillo. Hieän Llosa vaãn tieáp tuïc saùng taùc. Thaùng 11 naøy quyeån saùch môùi cuûa oâng Giaác moäng cuûa ngöôøi Kelt vieát veà nhaø caùch maïng Ireland Roger Caseman döï kieán ra maét. Ñaùnh giaù chung veà söï nghieäp cuûa Llosa, Ruben Gallo, giaùo sö vaên hoïc Myõ - Taây Ban Nha taïi Ñaïi hoïc Princeton, noùi: “OÂng laø moät trong nhöõng taùc giaû cuûa theá kyû 20 vieát moät caùch huøng hoàn nhaát maø cuõng cay ñaéng nhaát veà söï giao caét giöõa vaên hoùa vaø chính trò ôû Myõ Latin”./. roài ôû Myõ, trong khi laïi bò ñoát taïi Hoïc vieän Leoncio Prado, nôi caùc vieân töôùng cho raèng Llosa ñaõ “vieát theo ñôn ñaët haøng cuûa keû thuø”. Boán naêm sau ñoù, tieåu thuyeát Nhaø xanh (1967) theo chaân Bonifacia - coâ gaùi leõ ra theà nguyeän trôû thaønh nöõ tu cuoái cuøng laïi thaønh moät coâ gaùi ñieám noåi tieáng nhaát nhaø thoå ôû Piura - môùi mang giaûi thöôûng tieåu thuyeát quoác teá Roùmulo Gallegos tôùi cho Llosa. Quyeån saùch naøy veà sau ñaõ thu thaäp soá giaûi thöôûng nhieàu ñeán noãi ñöa Llosa trôû thaønh moät trong nhöõng taùc giaû haøng ñaàu cuûa laøn soùng “côn buøng phaùt Myõ Latin” (laø phong traøo vaên hoïc thaäp nieân 1960-1970, khi taùc phaåm cuûa nhieàu taùc giaû treû Myõ Latin ñöôïc in roäng raõi ôû chaâu AÂu vaø toaøn theá giôùi. Bò aûnh höôûng bôûi chuû nghóa hieän ñaïi Baéc Myõ vaø chaâu AÂu coäng vôùi phong traøo Tieân phong cuûa Myõ Latin, caùc taùc giaû treû naøy thaùch thöùc nhöõng quy öôùc ñaõ ñöôïc thieát laäp trong vaên hoïc Myõ Latin. Caùc taùc phaåm cuûa hoï mang tính thöïc nghieäm vaø thaám ñaãm chaát chính trò, do khoâng khí caùch maïng cuûa Myõ Latin thaäp nieân naøy). Hai quyeån saùch naøy vaø nhöõng taùc phaåm veà sau (gaàn 30 ñaàu saùch) ñaõ ñöa Llosa vaøo vò theá moät trong nhöõng nhaø vaên coù kyõ thuaät vieát ñieâu luyeän baäc nhaát Myõ Latin. Daãu vaäy, baûn thaân kyõ thuaät seõ khoâng ñuû cho söï noåi tieáng naøy. Ñeà taøi xuyeân suoát trong caùc taùc phaåm cuûa Llosa, duø oâng ôû nôi ñaâu treân theá giôùi, vaãn laø nhöõng huyeàn thoaïi, con ngöôøi, lòch söû cuûa Peru noùi rieâng vaø toaøn Myõ Latin noùi chung. Ñuùng nhö nhaø vaên G. Marquez töøng noùi: “Nhaø ñoäc taøi - ñoù laø hình töôïng ñieån hình hoaøn chænh duy nhaát maø Myõ Latin ñöa ra”, Llosa ñaõ soi roïi ñeà taøi naøy haàu nhö toaøn dieän. Bi kòch cuûa nhöõng con ngöôøi phaûi khuaát phuïc chuyeân quyeàn ñöôïc oâng ñöa töø ñôøi soáng vaøo taùc phaåm nhö Cuoäc troø chuyeän trong nhaø thôø hay Chieán tranh ôû taän cuøng theá giôùi. Chieán tranh ôû taän Traû lôøi caâu hoûi phoûng vaán cuûa tôø Tin Töùc cuûa nöôùc Nga, khi tôùi nöôùc naøy 7/2010: Pv: OÂng laø ngöôøi luoân giöõ quan nieäm nhaø vaên caàn phaûi gaén boù maät thieát vôùi ñôøi soáng xaõ hoäi, thaäm chí naêm 1990 coøn ra tranh cöû toång thoáng Peru. Ñeán baây giôø, lieäu oâng coù coøn tin laø nhaø vaên vaãn caàn daán thaân vaøo nhöõng cuoäc ñaáu tranh chính trò?” Mario Vargas Llosa: Naøy, tröôùc heát thì toâi vaãn laø nhaø vaên chöù khoâng phaûi nhaø chính trò chuyeân nghieäp. Tuy nhieân toâi vaãn quan nieäm nhaø vaên coù traùch nhieäm, coù boån phaän ñaïo lyù tham gia caùc cuoäc tranh luaän trong xaõ hoäi, ñaëc bieät laø ôû nhöõng nöôùc maø moïi chuyeän chöa phaûi ñaõ eâm thaém, maø ñaáy (cöôøi) laïi laø phaàn lôùn cuûa caû theá giôùi. Toâi nghó nhaø vaên ôû moät möùc ñoä naøo ñoù chæ chöùng toû ñöôïc mình baèng vieäc tham gia ñôøi soáng chính trò - xaõ hoäi, baèng caùch neâu chính kieán cuûa mình, pheâ phaùn nhöõng gì caàn phaûi pheâ phaùn. Sau ñoù, neáu nhö ñuïng phaûi ngoân ngöõ chính trò, ta seõ thaáy noù goàm toaøn nhöõng thöù cöùng nhaéc. Vaø ñaây laø ñieàu quan troïng - phaûi baûo toaøn söï töôi môùi vaø ñoäc ñaùo cuûa ngoân ngöõ. Chính choã naøy nhaø vaên coù theå ñoùng goùp. Nhöng, xin nhaéc laïi, toâi khoâng phaûi nhaø chính trò. Söï tham gia ñôøi soáng chính trò Peru cuûa toâi laø tröôøng hôïp ngoaïi leä. Ñoù laø caùi thôøi neàn daân chuû ñang bò laâm nguy, vì theá toâi môùi böôùc chaân vaøo chính tröôøng. Phaûi vaøo ñeå baûo veä neàn daân chuû, vaø trong vieäc ñoù toâi vaãn coi mình laø nhaø vaên. Toâi coù caûm giaùc trong nhieàu tröôøng hôïp, ngay caû khi anh chaúng öa gì chính trò, anh vaãn cöù phaûi coù caùch naøo ñaáy thöû söùc mình trong ñoù: ñöa ra moät yù töôûng, tham gia nhöõng cuoäc tranh luaän veà nhöõng vaán ñeà quan troïng - chieán tranh, hoøa bình, quyeàn con ngöôøi, naïn tham nhuõng, ñôøi soáng vaên hoùa... Coù raát nhieàu vaán ñeà nhaø vaên coù theå phaùt bieåu. Mario vargas Llosa “Nhaø vaên khoâng theå thoaùt khoûi chính trò”Mario vargas Llosa “Nhaø vaên khoâng theå thoaùt khoûi chính trò” tranh sa ùch& |No.03/2011 | Trang 74| beänh choù daïi nöõa vaø hoï laïi goïi ñeán gaõ, roài sau ñoù choã naøy choã kia, roài sau ñoù, oâi daøo, sau ñoù gaõ seõ cheát, chaúng phaûi nhö theá sao, thöa caäu?”. Maëc duø cöïc kyø cuoán huùt vaø ñaày aép söï kieän, cuoán saùch khoâng haønh haï ngöôøi ñoïc baèng loái kòch tính khieán ngöôøi ta phaûi coá ñoïc nhanh xem keát thuùc nhö theá naøo. Tình caûnh cuûa Santiago, Ambrosio vaø caùi cheát cuûa nhieàu nhaân vaät ñöôïc ñeà caäp raát laâu tröôùc khi thaät söï ñöôïc moâ taû. Khoâng gian, thôøi gian sau ñoù laø chuyeán du haønh ña chieàu, khaùm phaù caû quaù khöù, hieän taïi vaø töông lai cuøng luùc. Dieãn tieán vöøa xuoâi, vöøa ngöôïc naøy khieán ngöôøi ñoïc bò cuoán vaøo nhöõng lôùp hieän thöïc ñan caøi vaøo nhau vôùi moät caûm höùng ñaày ma löïc. Nhöng ngay caû khi nhöõng söï kieän ñöôïc noùi ñeán laø coù thaät, ta vaãn khoâng bò boù heïp trong moät khung caûnh ñòa lyù. Cuoán tieåu thuyeát nhö theå baûn hoøa aâm vang leân nhöõng tham voïng, khoå ñau cuøng cöïc cuûa theá gian. Trong ñoù, cuoäc noùi chuyeän vaø caû cuoäc ñôøi cuûa Santiago vaø Ambrosio seõ tan bieán ñi, khoâng ñoïng laïi chuùt daáu veát gì giöõa doøng xoaùy cuoàn cuoän cuûa lòch söû. Mario Vargas Llosa saép xeáp moät hieän thöïc quaù ñoãi doài daøo thaønh böùc tranh vôùi nhöõng maûng maøu döõ doäi, baèng trí tueä vaø söï nghieâm trang cuûa nhaø tieåu thuyeát baäc thaày nhöng vaãn khoâng laøm maát ñi söï haøi hoøa töï nhieân nhö nhòp ñieäu cuûa soùng bieån - ñieàu laøm neân neùt quyeán ruõ cuûa vaên hoïc Myõ Latin. Moät cuoán saùch laøm ngöôøi ta söõng sôø vì taàm voùc vaø say meâ vì töøng chi tieát, töøng khung caûnh./. phung phí cô hoäi, xa laùnh gia ñình, anh vaãn töø choái thoûa hieäp vôùi con ñöôøng quay trôû laïi söï giaøu coù thaûnh thôi. Ñeå roài hieåu raèng: “Boïn phieâu löu nhö Ravines thì trôû thaønh tay sai cuûa chuû nghóa ñeá quoác vaø giuùp Odría laät ñoå Bustamante, coù theå naøo oâng ta ñaõ trôû thaønh moät keû phaûn boäi, meät moûi vì cuoäc chieán ñaáu khoù nhoïc vaø ngoät ngaït, coù theå naøo oâng ta laáy vôï sinh con vaø laøm vieäc trong moät boä naøo ñoù? Hay boïn cô hoäi nhö Terrero thì trôû thaønh tuïi cuoàng tín toân giaùo, naêm naøo cuõng ñoùng boä aùo thaày tu ñoû tía maø keùo caây thaùnh giaù trong Ñaùm röôùc Chuùa maøu nhieäm...”. Taát caû ñeàu laø vôõ moäng, khoâng coøn phöông höôùng trong moät môù hoãn loaïn nhöõng khaû naêng, ñeán noãi khoâng coøn khaû naêng naøo coù yù nghóa nöõa. Neáu Santiago laø hình maãu cho nhöõng ngöôøi maát nieàm tin vaøo moïi giaù trò maø xaõ hoäi tröng ra cho hoï, khoâng theå döùt boû goác gaùc vaø vaãn luoân hoaøi nghi töông lai, thì Ambrosio thaäm chí coøn phöùc taïp hôn, bò cuoán theo nhöõng thuû ñoaïn chính trò, laø naïn nhaân vaø keû gaây toäi aùc, ñeå roài maát taát caû vaø tieáp tuïc duy trì söï toàn taïi trong baàn cuøng. “ÔÛ ñaây gaõ ñaõ caûm thaáy ñuû khoán naïn roài, thöa caäu, vaø hoâm ôû ñoù, ngoaøi caûm giaùc mình khoán naïn, gaõ caûm thaáy mình giaø khuûng khieáp... Gaõ seõ laøm choã naøy choã kia, coù leõ moät thôøi gian sau laïi buøng leân Nhöõng naêm sau Theá chieán thöù hai, xaõ hoäi Peru naèm döôùi cheá ñoä ñoäc taøi cuûa töôùng Manuel Odría, caùc phe phaùi choàng cheùo vaø chính phuû tham nhuõng khieán xaõ hoäi chìm trong hoãn loaïn, con ngöôøi thaám thía tình traïng tha hoùa, nhoû nhoi cuûa thaân phaän mình trong voøng xoaùy khoâng theå döï baùo cuûa bieán ñoäng chính trò. Vaøo moät ngaøy khoâng coù gì ñaëc bieät, khi ñi tìm con choù bò laïc, Santiago Zavala tình côø gaëp laïi Am- brosio, taøi xeá cuûa boá anh ngaøy tröôùc. Santiago ñaõ töø boû gia ñình giaøu coù cuûa mình ñeå trôû thaønh moät phoùng vieân voâ danh nhaèm tìm kieám con ñöôøng caûi thieän xaõ hoäi. Coøn Ambrosio laø moät keû cuøng ñinh, ñaõ nhieàu naêm trung thaønh phuïc vuï cha cuûa Santiago - moät kyõ ngheä gia coù nhieàu dính líu môø aùm ñeán chính quyeàn. Caû hai ñaõ neám ñuû nhöõng cay ñaéng maø con ñöôøng hoï choïn mang laïi vaø ôû tuoåi trung nieân, tay traéng vaãn hoaøn tay traéng. Cuoäc noùi chuyeän cuûa hai ngöôøi beân nhöõng chai bia trong quaùn röôïu La Catedral ñaõ gôïi nhôù nhöõng kyû nieäm chung vaø rieâng cuûa cuoäc ñôøi hoï, vaø môû roäng daàn vôùi nhöõng nhaân vaät laàn löôït böôùc leân saân khaáu: chính trò gia, boïn maät thaùm, tay sai, nhaø baùo, gaùi ñieám, haàu phoøng, doanh nhaân, keû voâ ngheà nghieäp... vôùi taát caû yeâu ñöông, sa ñoïa, aùm aûnh, sai laàm, suïp ñoå ñaõ taïo neân xaõ hoäi Peru trong möôøi maáy naêm nhieãu nhöông. Tuy laø hai ngöôøi ñoùng vai troø môû ñaàu, nhöng trong toaøn boä cuoán tieåu thuyeát hôn 600 trang, Santiago vaø Ambrosio chæ tröïc tieáp noùi vôùi nhau nhöõng caâu ngaén. Lieân tieáp xen vaøo laø nhöõng ñoaïn ñoái thoaïi caùch xa veà khoâng gian vaø thôøi gian, ñöôïc loàng vaøo nhau moät caùch töôûng nhö ngaãu nhieân nhöng raát coâng phu. Ngoâi nhaân xöng thay ñoåi töø giaùn tieáp sang tröïc tieáp, töø ñoái thoaïi sang ñoäc thoaïi, lieân heä vôùi nhau baèng moät logic ngaàm xaây döïng döïa treân caùc moái quan heä, tính caùch vaø hoaøn caûnh cuûa nhaân vaät. Vaø neáu goïi ñoù laø logic cuûa tieáng oàn, thì coù theå töôûng töôïng lòch söû Peru laø cuoäc troø chuyeän baát taän giöõa caùc theá heä. Thôøi thanh nieân, Santiago töøng mong muoán laøm gì ñoù ñeå theá giôùi trôû neân toát ñeïp hôn, nhöng nhöõng caâu hoûi veà cuoäc ñôøi cuûa anh roäng hôn caùc ñaûng phaùi, traøo löu, giai caáp, roäng hôn nhieàu söï löïa choïn ñeán vôùi anh trong ñôøi. Roát cuoäc, sau nhieàu naêm Troø chuyeän trong quaùn La Catedral (*): Troø chuyeän trong quaùn La Catedral Cuoäc troø chuyeän baát taän cuûa caùc theá heä baøi Vy Khanh | aûnh Getty Images (*) Troø chuyeän trong quaùn La Catedral Tieåu thuyeát cuûa taùc giaû ñoaït Nobel vaên hoïc 2010 Mario Vargas Llosa - Töïa goác: Conversacioùn en la Catedral - Dòch giaû: Phaïm Vaên - Coâng ty Nhaõ Nam vaø NXB Hoäi Nhaø Vaên, 2011 - Giaù bìa: 125.000 ñoàng tranh sa ùch& |No.03/2011 | Trang 76| Anh ñaõ gaëp nhöõng con ngöôøi meùo moù veà tinh thaàn. Ñoù laø Kasahara May, coâ thieáu nöõ möôøi saùu tuoåi troïn ñôøi mang trong tim mình veát ñau vì ñaõ gaây ra tai naïn thaûm khoác cho ngöôøi yeâu (bòt maét anh ta khi ñang ñieàu khieån xe maùy). Ñoù laø Kano Kreta, moät “con ñieám tinh thaàn” nhö chính coâ thöøa nhaän, coù khaû naêng ñi vaøo giaác mô cuûa ngöôøi khaùc ñeå laøm tình. Ñoù laø Trung uyù Mamiya vôùi noãi aùm aûnh khoân nguoâi veà moät laàn suyùt cheát vaø nhöõng ñieàu khuûng khieáp trong Theá chieán thöù hai maø oâng ñaõ töøng maét thaáy tai nghe. Ñoù laø Wataya Noboru, moät chính trò gia baïc nhöôïc coù taøi ñieàu khieån, meâ hoaëc coâng chuùng bôûi khaû naêng khôi daäy nhöõng baûn naêng sa ñoaï nhaát cuûa ngöôøi khaùc… Nhöõng con ngöôøi aáy maëc nhieân thöøa nhaän söï coù maët cuûa nhau nhö moät leõ töï nhieân nhaát treân ñôøi. Hoï meâ muoäi trong loái suy nghó: “Nhöõng chuyeän kieåu nhö “ôø ñöôïc, mình seõ laøm ra caû moät theá giôùi môùi” hay “ôø, mình seõ taïo ra moät caùi Toâi hoaøn toaøn môùi”… ñaïi loaïi theá, khoâng ai laøm ñöôïc ñaâu”. Söï raõ röôïi cuûa taâm hoàn con ngöôøi toá caùo moät thöïc traïng xaõ hoäi ñaûo loän, nhaøu naùt. Trong con ngöôøi aáy, baûn theå trôû thaønh bình chöùa ñeå tinh thaàn tung hoaønh. Chæ coøn laïi duy nhaát Okada laø coøn ñuû tænh taùo ñeå nhaän ra raèng cuoäc soáng treân maët ñaát maø anh ñang ñöùng “khoâng theå phaân bieät ñöôïc ñaâu laø thôøi ñieåm maø thöïc taïi keát thuùc vaø phi thöïc taïi baét ñaàu”. Anh hoang mang nhìn theá giôùi vaø thoát leân: “Ñieàu duy nhaát toâi hieåu roõ, ñoù laø toâi tuyeät khoâng hieåu gì heát”. Cuõng nhö moät soá taùc phaåm khaùc cuûa Murakami, ôû ñaây, yeáu toá sieâu thöïc ñaõ ñöôïc nhaø vaên kheùo leùo khai thaùc ñeå noùi leân söï cuøng quaãn cuûa con ngöôøi tröôùc cuoäc soáng. Caùi ruøng mình cuûa Okada mang hình haøi caùi ruøng mình cuûa nöôùc Nhaät thôøi “kinh teá cuûa chuû nghóa tieâu thuï troáng roãng” (Patricia Welch). Mu- rakami tinh teá nhaän ra ñieàu ñoù vaø taùc phaåm cuûa oâng trôû thaønh moät söï döï baùo kinh hoaøng veà nguy cô xoùi moøn nhaân tính cuûa con ngöôøi xöù sôû Phuø Tang trong moät xaõ hoäi coâng nghieäp naëng vaø cô khí hoaù. Ñuùng nhö coù moät laàn oâng ñaõ töøng thöøa nhaän tröôùc baùo chí: toâi vieát töø tröïc giaùc tinh nhaïy cuûa rieâng toâi. Trôû laïi vôùi Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt, Toru Okada, moät con ngöôøi ngôõ nhö bình thöôøng, cuoái cuøng ñaõ duõng caûm daán thaân laøm caùi vieäc maø khoâng ai daùm nghó ñeán: Khaûo saùt baûn chaát cuûa söï soáng coøn vaø giaûi thoaùt con ngöôøi ra khoûi meâ cung cuûa caùi AÙc mang tính phoå quaùt. Okada trôû thaønh vò cöùu tinh. Moät caùch gaàn nhö hoaøn toaøn duy taâm, anh ñaõ chui xuoáng caùi gieáng boû khoâng cuûa caên nhaø hoang haøng xoùm vì chæ coù ôû khoâng gian hoaøn toaøn taùch bieät ñoù, anh môùi coù ñuû thôøi gian vaø söï tænh taùo ñeå nghieàn ngaãm, lyù giaûi cuoäc ñôøi: “Toâi ngoài thuïp xuoáng loøng gieáng vaø cöù maëc nhieân ñeå cho yù thöùc chuoài daàn ra ngoaøi nhuïc theå cuûa mình”. Hình aûnh caùi gieáng trôû ñi trôû laïi nhö moät noãi aùm aûnh. Trong loøng gieáng laø theá giôùi Boùng toái, ñoái laäp hoaøn toaøn vôùi beân treân naép gieáng vaønh baùn nguyeät laø theá giôùi cuûa AÙnh saùng. Ñieàu kyø laï laø Okada ñaõ phaùt hieän ra baûn chaát cuûa AÙnh saùng khi anh nhaäp mình vaøo Boùng toái (moät söï traùi khoaùy so vôùi nhaän thöùc truyeàn thoáng: AÙnh saùng soi roïi Boùng toái?). Chính luùc naøy, nhöõng kyù öùc, nhöõng kyû nieäm, nhöõng söï kieän quan troïng nhaát cuûa cuoäc ñôøi anh (nhöõng thöù laøm thay ñoåi cuoäc soáng cuûa anh) uøa nhau xoâ veà roõ raøng hôn bao giôø heát. Doøng yù thöùc ngöï trò. Vaø ngay khi ñaõ chìm vaøo boùng ñeâm toaøn bích cuûa gieáng, Okada cuõng ñoàng thôøi töø boû cuoäc soáng voâ vò nhaït nheõo cuûa mình: “Coù leõ trong khi toâi ôû döôùi ñaùy gieáng naøy, Chim vaën daây coùt ñaõ thoâi vaën daây coùt vaø theá giôùi ñaõ ngöøng chuyeån ñoäng”. Cuoäc giaûi thoaùt kyø aûo ngay trong loøng gieáng cuûa anh ñeå cöùu soáng Kumiko – ngöôøi vôï yeâu quyù – coù theå ñöôïc nhaän thöùc nhö söï keát lieãu cho caùi AÙc voán baáy laâu vaãn aâm thaàm ngöï trò trong cuoäc soáng loaøi ngöôøi (hieän thaân laø hình aûnh Wataya Noboru). Chính trong cuoäc chieán ñaày hö aûo aáy, laàn ñaàu tieân Okada chaïm ngöôõng caùi cheát: “Toâi ñang cheát. Nhö taát caû nhöõng ai ñang soáng ôû treân ñôøi”. Moät laàn nöõa, ta baét gaëp trieát lyù cuûa Murakami trong Röøng Nauy: Caùi cheát laø moät phaàn cuûa söï soáng. Caùi cheát thaäm chí coøn hoài sinh cho söï soáng: “Toâi ñaõ hoài sinh cho caùi gieáng naøy thì giôø ñaây toâi cheát giöõa luùc hoài sinh cuûa noù”. Cuoán tieåu thuyeát keát thuùc vôùi hình aûnh Toru Okada thiu thiu trong giaác nguû mô maøng. Theá giôùi vôõ vuïn. Con ngöôøi hoang mang. Söï thoáng trò cuûa nhöõng traät töï phi logic. Söï coâ ñôn cuøng cöïc cuûa nhöõng taâm hoàn meùo moù. Söùc maïnh tieàm aån cuûa con ngöôøi. Söï dieät vong khoâng theå “Sôû dó ngöôøi ta suy nghó nghieâm tuùc veà chuyeän hoï soáng treân ñôøi ñeå laøm gì laø bôûi hoï bieát moät luùc naøo ñoù mình seõ cheát. Vieäc gì phaûi nghó ngôïi xem yù nghóa cuoäc soáng laø gì neáu ta cöù soáng hoaøi?...”. Moät laàn nöõa, noãi aùm aûnh cuûa caâu hoûi veà yù nghóa söï soáng vaø caùi cheát laïi ñöôïc caùc nhaân vaät cuûa Mu- rakami ñaët ra nhöùc nhoái. Nhöng neáu nhö Röøng Nauy laø nôi con ngöôøi theå hieän khaùt khao vöôït thoaùt thì ôû Bieân nieân kyù Chim vaën daây coùt, con ngöôøi – hieän thaân laø nhaân vaät Toru Okada – ñaõ duõng caûm quay trôû laïi taán coâng vaøo chính söï phi logic cuûa cuoäc soáng ñeå töï tìm cho mình lôøi giaûi ñaùp töôøng minh cho caâu hoûi: Ta laø ai trong cuoäc ñôøi naøy? Taïi sao laïi laø moät con chim vaën daây coùt? Noù laø loaøi chim töôûng nhö coù mang bieåu hieän cuûa söï soáng – coù tieáng keâu tic.. tic… – nhöng kyø thöïc taâm hoàn vaø theå xaùc noù ñaõ heùo khoâ. Vaø cuõng khoâng phaûi ngaãu nhieân maø Toru Okada laïi ñöôïc goïi vôùi moät caùi teân khaùc laø: “Anh Chim vaën daây coùt”. Cuõng gioáng nhö Toru Watanabe trong Röøng Nauy, Toru Okada trong taùc phaåm naøy cuõng ñoùng vai troø nhö moät ñieåm töïa ñeå Murakami lyù giaûi yù nghóa cuûa söï toàn taïi. Cuoäc ñôøi Toru coù leõ seõ chaúng coù gì thay ñoåi – cuõng gioáng nhö con chim vaën daây coùt seõ ngaøy qua ngaøy vaãn caát leân tieáng keâu tic… tic… voâ caûm cuûa mình – neáu khoâng coù moät buoåi saùng con meøo cöng cuûa vôï anh – Okada Kumiko – boãng döng bieán maát vaø sau ñoù laø söï ra ñi töôûng chöøng nhö voâ lyù cuûa naøng. Baét ñaàu töø ñaây, chaøng trai thaát nghieäp voán haøi loøng vôùi cuoäc soáng vaø moùn Spa- ghetti trong nhaø beáp baét ñaàu coù nhöõng chuyeán phieâu löu kì dò ñeå khaùm phaù ra söï meùo moù cuûa thöïc taïi hieän höõu xung quanh mình. Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt Bieân nieân kyù chim vaën daây coùtBieân nieân kyù chim vaën daây coùt Theá giôùi vôõ vuïn. Con ngöôøi hoang mang. Söï thoáng trò cuûa nhöõng traät töï phi logic. Söï coâ ñôn cuøng cöïc cuûa nhöõng taâm hoàn meùo moù. Söùc maïnh tieàm aån cuûa con ngöôøi. Söï dieät vong khoâng theå cöùu vaõn cuûa caùi AÙc. Ñoù chính laø baàu khí quyeån ñaëc tröng trong Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt . baøi Linh Nhi | aûnh The Timesbìa saùch baûn in tieáng Vieät tranh sa ùch& |No.03/2011 | Trang 78| cöùu vaõn cuûa caùi AÙc. Ñoù chính laø baàu khí quyeån ñaëc tröng trong Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt. Ñoïc xong cuoán tieåu thuyeát, beân tai toâi döôøng nhö vaãn nghe vaêng vaúng caâu noùi cuûa Okada: “Taïm bieät Kasahara May, caàu chuùc cho luoân luoân coù moät caùi gì ñoù troâng chöøng baûo veä em”. Theá giôùi coù an laønh? Thoâng tin saùch: Cuoán saùch: Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt Taùc giaû: Haruki Murakami Dòch giaû: Traàn Tieãn Cao Ñaêng NXB: Hoäi nhaø Vaên vaø Nhaõ Nam aán haønh Haruki Murakami sinh naêm 1949 taïi Kyoto vaø hieän ñang soáng ôû Boston,Myõ, laø moät trong nhöõng tieåu thuyeát gia Nhaät Baûn ñöôïc bieát ñeán nhieàu nhaát hieän nay caû trong laãn ngoaøi nöôùc Nhaät. Töø thôøi ñieåm nhaän giaûi thöôûng Nhaø vaên môùi Gunzo naêm 1979 ñeán nay, hôn moät phaàn tö theá kyû hoaït ñoäng vaø vieát laùch, taùc phaåm cuûa oâng ñaõ ñöôïc dòch ra khoaûng 38 thöù tieáng treân theá giôùi, ñoàng thôøi trong nöôùc oâng laø ngöôøi luoân toàn taïi ôû tieàn caûnh saân khaáu vaên hoïc Nhaät Baûn. Murakami ñaõ trôû thaønh hieän töôïng trong vaên hoïc Nhaät Baûn ñöông ñaïi vôùi nhöõng mó danh “nhaø vaên ñöôïc yeâu thích”, “nhaø vaên best- seller”, “nhaø vaên cuûa giôùi treû” . OÂng noåi tieáng vôùi nhöõng taùc phaåm nhö: Röøng Na-uy; Xöù sôû kyø dieäu voâ tình vaø nôi taän cuøng theá giôùi; Phía Nam bieân giôùi, phía Taây maët trôøi; Ngöôøi tình Sput- nik; Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt; Kaf- ka beân bôø bieån, vaø môùi nhaát laø 1Q84. (Chuùng toâi seõ coù baøi giôùi thieäu veà nhaø vaên ngöôøi Nhaät Baûn naøy trong soá baùo tôùi) Bình luaän cuûa baùo chí veà taùc phaåm “Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt” ~“Haruki Murakami laø moät baäc thaày cuûa nhöõng bieán hoùa vaên chöông voâ cuøng kyø aûo. Trong khi nhöõng söï vieäc taàm thöôøng tieàm aån bao hieåm hoïa, thì nhöõng ñieàu baát thöôøng kyø quaëc laïi ñöôïc chaáp nhaän mieãn lôøi baøn luaän, vaø yù nghóa hình nhö luoân ôû ngoaøi taàm vôùi. Taùc phaåm Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt chính laø söï suy ngaãm tieáp noái nhöõng chuû ñeà ñaõ xuyeân suoát caùc taùc phaåm tröôùc ñoù cuûa Mu- rakami. Nhöõng caâu chöõ cuûa vaên hoùa ñaïi chuùng, phim aûnh, aâm nhaïc, cuøng caùc caâu chuyeän trinh thaùm keát hôïp vôùi nhau taïo neân moät taùc phaåm khai thaùc ñöôïc caû beà noåi laãn chieàu saâu moät xaõ hoäi Nhaät cuoái theá kæ XX.” (Simon Leake, Ama- zon.com) ~Trong bieån caû meânh moâng kì quaëc nhöng chaúng bao giôø nhaøm chaùn cuûa taùc phaåm naøy, chuùng ta vaãn nhaän ra ñöôïc moät chieác phao cöùu sinh ôû phía chaân trôøi. ( Bill Ott) ~“Kì aûo nhö mô maø ñaày thuyeát phuïc… Murakami laø moät baäc kì taøi.” (Chicago Tribune) ~“Ñaày meâ hoaëc… Noã löïc heát mình cuûa Murakami ñeå ñöa taát caû nhöõng vaán ñeà cuûa xaõ hoäi hieän ñaïi Nhaät Baûn vaøo trong moät chænh theå kieán truùc ngoân ngöõ duy nhaát.” (The Washington Post Book world) ~“Moät böôùc tieán quan troïng trong ngheä thuaät saùng taïo cuûa Murakami… Moät cuoán saùch taùo baïo vaø phong phuù.” (The New York Times Book Reviews) ~“Vôùi Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt, Murakami ñaõ saûi daøi ñoâi caùnh treân ñöôøng bay tuyeät vôøi vaø kì dieäu.” (Philadenphia Inquirer) ~“Ñaày quyeán ruõ… Moät meâ cung ñöôïc thieát keá bôûi ngheä só baäc thaày, vöøa quen thuoäc vöøa môùi laï moät caùch cuoán huùt.” (San Francisco Chronicle) ~“Moät huyeàn thoaïi… moät coâng trình ñieâu khaéc khoâng theå naøo rôøi maét khoûi nhö böùc töôïng hình con chim cuûa Brancusi.” (New York Magazine) ~“Moät cuoán saùch meâ hoaëc, ñoäc ñaùo… haáp daãn, taùo baïo, bí aån vaø saâu saéc.”(Baltimore Sun) ~“Caùch tö duy lyù thuù cuûa cuoán Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt ñaày nhöõng bí aån, ñöa chuùng ta vaøo ñi saâu vaøo theá giôùi aûo aûnh cuûa noãi ñau vaø kí öùc theo moät caùch môùi laï. Ñaày thuyeát phuïc vaø khoâng heà giaû doái.” (Los Angeles Times Book Review) ~“Ñaøo saâu maïnh meõ vaøo nhöõng bí maät choân vuøi cuûa lòch söû Nhaät Baûn… Ñöôïc dòch sang tieáng baûn ñòa moät caùch xuaát saéc.” (Pico Iyer, Time) Chaân dung taùc giaû vaø bìa saùch baûn in tieáng Anh Nhaän ñònh saùchBieân nieân kyù chim vaën daây coùt tranh sa ùch& |No.03/2011 | Trang 80| Series truyeän “Laõo keïo Goâm” cuûa Andy Stanton daønh cho ñoäc giaû nhí ñaõ ñeán Vieät Nam. Haõy mua cho “con quyû nhoû” nhaø baïn ngay hoâm nay -> nhanam.vn Thö giaõn :) tranh sa ùch& |No.03/2011 | Trang 82| a d ob e. co m