Thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ lớn bằng công nghệ đo ảnh số

chøng minh r»ng: ®èi víi d¹ng nÒn phim ¶nh sÏ g©y ra nh÷ng biÕn d¹ng kh¸c nhau. Thêi gian gÇn ®©y ng­êi ta sö dông phim hµng kh«ng víi biÕn d¹ng rÊt nhá cña lo¹i “EKSTRA” hoÆc “KODAC” lµ nh÷ng lo¹i nÒn phim Ýt bÞ biÕn d¹ng. 3.2.5. ¶nh h­ëng cña d¹ng chªm quang häc cña kÝnh läc NÕu kÝnh läc mµu hoÆc kÝnh b¶o vÖ m¸y ¶nh kh«ng song song th× sÏ g©y ra sai sè vÒ to¹ ®é x, y cña ®iÓm ¶nh. NÕu ®é kh«ng song song a = 1’ th× g©y ra sai sè tèi ®a vÞ trÝ ®iÓm lµ 0.05 mm. NÕu sai sè a = 10’ th× sai sè nµy sÏ gi¶m ®i 8 lÇn, cho nªn sai sè nhá kh«ng ®¸ng kÓ. Nh­ vËy, ®èi víi m¸y ¶nh ®­îc l¾p ®Æt chÝnh x¸c nh­: RC-30 cña Thôy Sü, hai mÆt cña kÝnh läc mµu cã ®é song song rÊt cao th× ¶nh h­ëng cña sai sè nµy cã thÓ coi lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Víi kü thuËt chÕ t¹o phim, chÕ t¹o m¸y chôp ¶nh vµ kü thuËt chôp ¶nh ngµy nay, sai sè vÒ ®é ph¼ng cña phim ¶nh lµ rÊt nhá cã thÓ bá qua. C¸c sai sè nh­ biÕn d¹ng affin, mÐo h×nh kÝnh vËt còng ®­îc gi¶m tèi thiÓu. Sai sè chiÕt quang khÝ quyÓn sÏ ®­îc gضm nhá nÕu chän thêi ®iÓm bay chôp vµ ph­¬ng thøc bay chôp thÝch hîp.Trªn hÖ thèng ®o ¶nh sè cã thÓ khö ®­îc c¸c sai sè hÖ thèng cßn l¹i nh­: sai sè do ®é cong cña tr¸i ®Êt, sai sè mÐo h×nh kÝnh vËt khi nhËp c¸c th«ng sè cÇn thiÕt nh­ ®é cao bay chôp, b¸n kÝnh tr¸i ®Êt, c¸c hÖ sè mÐo h×nh kÝnh vËt. Sai sè biÕn d¹ng affin cã thÓ ®­îc khö trong qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng trong nh­ ®· tr×nh bµy. C¸c sai sè nµy m¸y tÝnh sÏ tÝnh to¸n vµ hiÖu chØnh vµo trÞ ®o to¹ ®é ¶nh khi tiÕn hµnh ®o ®¹c gióp t¨ng ®é chÝnh x¸c. 3.2.6. Sai sè do Ðp ph¼ng phim Sai sè nµy do 3 nguyªn nh©n chÝnh g©y ra; - Sai sè do Ðp kh«ng ®Òu. - Sai sè do phim kh«ng Ðp s¸t vµo mÆt ph¼ng. - Sai sè do ®é dµy cña phim kh«ng ®Òu. §èi víi m¸y ¶nh cã gãc më cµng lín th× ¶nh h­ëng cña c¸c sai sè nµy sÏ cµng lín. §Ó thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín, ta dïng nh÷ng m¸y chôp ¶nh cã gãc më trung b×nh vµ gãc më hÑp, do nÕu ®é dµy cña phim dao ®éng tõ 4.5 ®Õn 7.5 microns th× ¶nh h­ëng cña sai sè nµy ®­îc xem lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Trong mét sè c«ng bè gÇn ®©y ®· chøng minh r»ng: víi kÝch th­íc phim 230 ´ 230 mm, nÕu ®é lÖch cña mÆt ph¼ng phim so víi mÆt ph¼ng Ðp phim ®¹t gi¸ trÞ 20 microns th× nã dÉn ®Õn sai sè vÞ trÝ ®iÓm lµ 11 microns khi tiªu cù cña m¸y chôp ¶nh (f) b»ng 200mm vµ sai sè tíi 7 microns khi tiªu cù f = 300mm. Sai sè nµy ®­îc coi lµ kh«ng ®¸ng kÓ ®èi víi nh÷ng m¸y ¶nh cã chÊt l­îng cao nh­ m¸y ¶nh RC – 30. 3.2.7. Sai sè s¶n xuÊt d­¬ng b¶n Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt d­¬ng b¶n sÏ xuÊt hiÖn nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra c¸c sai sè ¶nh h­ëng ®Õn ®é chÝnh x¸c cña ¶nh ®o. VÒ c¬ b¶n, sai sè nµy xuÊt hiÖn do 3 nguyªn nh©n sau: - NhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng æn ®Þnh. - Phim bÞ nãng do m¸y in kh«ng ®­îc lµm m¸t. - Khi ph¬i kh« trªn d­¬ng b¶n bÞ ®äng nh÷ng giät n­íc g©y ra c¸c biÕn d¹ng côc bé. 3.3. Sai sè trong qu¸ tr×nh ®o ¶nh §©y lµ c¸c sai sè liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh x©y dùng m« h×nh lËp thÓ vµ ®o ®¹c trªn m« h×nh ®ã. C¸c sai sè trong nhãm nµy cã thÓ kÓ ®Õn lµ: - Sai sè do ng­êi ®o. - Sai sè cña m¸y mãc. - Sai sè sè liÖu gèc. - Sai sè cña qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng 3.3.1. Sai sè do ng­êi ®o Sai sè nµy phô thuéc vµo tr×nh ®é tay nghÒ, ®é tinh nh¹y cña m¾t, phô thuéc tr¹ng th¸i sinh lý cña m¾t, phô thuéc sù mÖt mái cña qu¸ tr×nh lµm viÖc kÐo dµi trªn m¸y, phô thuéc vµo kinh nghiÖm vµ kü thuËt cña ng­êi ®o. Sai sè nµy bao gåm: - Sai sè do c¾t ®iÓm. - Sai sè lµm trïng ®iÓm. 3.3.1.1. Sai sè do c¾t ®iÓm. Sai sè do ng¾m trªn m« h×nh lËp thÓ phô thuéc vµo chÊt l­îng cña ¶nh ®o, tû lÖ ¶nh, bÒ mÆt ®Þa h×nh vµ chÊt l­îng cña m¸y ®o ¶nh. §Ó x¸c ®Þnh sai sè c¾t ®iÓm trªn m« h×nh, ta sö dông c«ng thøc c¬ b¶n sau: (3.21) Trong ®ã: H : ®é cao bay chôp b : ®­êng ®¸y ¶nh mDP; sai sè do chªnh thÞ sai ngang 3.3.1.2. Sai sè lµm trïng ®iÓm. Tuy r»ng ®é phãng ®¹i kÝnh ¶nh trªn hÖ thèng ®o ¶nh sè lín h¬n ®é phãng ®¹i cña c¸c m¸y quang c¬, m¸y gi¶i tÝch kh¸c nh­ng nã vÉn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sè vÒ nhËn d¹ng ®iÓm. Sai sè vÒ nhËn d¹ng ®iÓm ¶nh h­ëng ®Õn ®é chÝnh x¸c to¹ ®é ph¼ng cña c¸c ®iÓm ®o trªn m« h×nh ®¬n còng nh­ trong l­íi tam gi¸c ¶nh kh«ng gian. §é chÝnh x¸c cña viÖc ch©m ®iÓm b»ng tay cã thÓ ®¹t tíi 0.07mm. Qua nhiÒu nghiªn cøu, c¸c nhµ khoa häc ®· kh¼ng ®Þnh viÖc ®¸nh dÊu ngoµi thùc ®Þa lµm n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña viÖc ®o lËp thÓ. C«ng t¸c ®¸nh dÊu sÏ n©ng ®é chÝnh x¸c lªn tõ 1.5 ®Õn 2 lÇn so víi viÖc kh«ng ®¸nh dÊu. Sai sè lµm trïng ®iÓm t¨ng lªn khi tû lÖ ¶nh gi¶m ®i. Khi thao t¸c trªn m« h×nh lËp thÓ víi chïm tia chiÕu ®ång d¹ng ta cã ®¼ng thøc: (3.22) Trong ®ã: Mx, Mz lµ mÉu sè tû lÖ theo ph­¬ng n»m ngang vµ th¼ng ®øng. Sai sè lµm trïng ®iÓm cña c¸c ®iÓm khèng chÕ dÉn ®Õn sai sè tû lÖ theo ph­¬ng n»m ngang dM x tõ ®ã dÉn ®Õn sai sè tû lÖ theo ph­¬ng th¼ng ®øng dMz: (3.23) MÆt kh¸c: (3.24) Trong ®ã: X: kho¶ng c¸ch ngoµi thùc ®Þa x: kho¶ng c¸ch t­¬ng øng trªn phim H: ®é cao bay chôp ¶nh f: tiªu cù m¸y chôp ¶nh Vi ph©n c«ng thøc trªn theo x vµ H ta cã: (3.25) Tõ ®©y, ta x¸c ®Þnh ®­îc c«ng thøc ®Ó tÝnh sai sè ®é cao khi ®o c¸c ®iÓm khèng chÕ nh­ sau: (3.26) Gi¶ sö H = 1000m, x = 70 mm, dx = 0.02 mm, khi ®ã sai sè do ®é cao dH = 0.25m. Tõ c¸c kÕt qu¶ trªn, ta thÊy r»ng: nÕu kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÓm khèng chÕ dïng quy tû lÖ m« h×nh lËp thÓ ng¾n th× sÏ cho sai sè lín vÒ ®é cao cña c¸c ®iÓm x¸c ®Þnh ®­îc trªn m« h×nh. Do vËy, khi thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ trung b×nh vµ tû lÖ bÐ th× sai sè do ®iÓm khèng chÕ kh«ng ®¸nh dÊu g©y ra bÐ. Nh­ng ®èi víi viÖc thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín th× ¶nh h­ëng ®ã rÊt ®¸ng kÓ. V× vËy, ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín th× b¾t buéc ph¶i ®¸nh dÊu c¸c ®iÓm khèng chÕ tr­íc lóc bay chôp. 3.3.2. Sai sè cña m¸y mãc Tr¹m ®o ¶nh sè lµ hÖ thèng ®o ¶nh d¹ng sè nªn viÖc gi¶i bµi to¸n giao héi thuËn vµ nghÞch cña ®o ¶nh ®­îc xem lµ chÆt chÏ vµ kh«ng cã sai sè. V× vËy sai sè m¸y mãc ë ®©y lµ sai sè cña m¸y quÐt ¶nh vµ sai sè cÊu tróc ®o ®¹c trªn m« h×nh lËp thÓ. 3.3.2.1. Sai sè cña m¸y quÐt MÆc dï c«ng nghÖ ®o vÏ ¶nh sè ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn dµi vµ ®­îc sö dông réng r·i nh­ng trong thùc tÕ c«ng nghÖ chôp ¶nh vÉn Ýt thay ®æi, ®a sè ¶nh hµng kh«ng vÉn ®­îc chôp b»ng m¸y ¶nh dïng phim Halogen b¹c. Víi thêi gian lé quang vµ kho¶ng thêi gian gi÷a 2 lÇn chôp nhá, phim ¶nh t­¬ng tù cho h×nh ¶nh cã ®é ph©n gi¶i cao chøa nhiÒu th«ng tin mµ c«ng nghÖ chôp ¶nh sè hiÖn nay ch­a cho phÐp ®¹t ®­îc. KÕt qu¶ lµ phim ¶nh t­¬ng tù vÉn ®­îc dïng phæ biÕn vµ lµ m«i tr­êng l­u gi÷ h×nh ¶nh hiÖu qu¶ nhÊt. Tuy nhiªn nh­ ®· tr×nh bµy, ®Ó xö lý b»ng c«ng nghÖ sè nhÊt thiÕt ph¶i cã ¶nh sè, do vËy ph¶i cã qu¸ tr×nh chuyÓn tõ tÊm ¶nh t­¬ng tù sang tÊm ¶nh sè. C«ng viÖc nµy ®­îc thùc hiÖn nhê qu¸ tr×nh quÐt ¶nh. Trong c«ng nghÖ ®o ¶nh sè sai sè cña m¸y quÐt lµ mét trong nh÷ng sai sè chñ yÕu ¶nh h­ëng tíi toµn bé qu¸ tr×nh xö lý tÊm ¶nh, viÖc x¸c ®Þnh sai sè thùc tÕ cña m¸y quÐt ¶nh vµ hiÖu chØnh sai sè nµy khi v­ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp lµ mét viÖc quan träng. XuÊt ph¸t tõ ®ã mµ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh sai sè thùc tÕ cña m¸y quÐt ®Ó lµm c¬ së cho viÖc hiÖu chØnh sai sè nµy trong qu¸ tr×nh kiÓm nghiÖm m¸y quÐt ¶nh. 3.3.2.2. Sai sè do cÊu tróc ®o ®¹c trªn m« h×nh lËp thÓ M« h×nh lËp thÓ hiÖn trªn mµn h×nh m¸y tÝnh ®­îc dùng trªn thÓ thøc nh¸y 1/60 gi©y gi÷a ¶nh tr¸i vµ ¶nh ph¶i nªn kh«ng æn ®Þnh, kh«ng cã ®é s©u lËp thÓ b»ng c¸c m« h×nh lËp thÓ dùng trªn m¸y quang c¬ hay gi¶i tÝch. H¬n n÷a, tiªu ®o dïng ®Ó ®o ®¹c trªn tr¹m ®o ¶nh sè lµ rÊt to. Tõ ®ã cã thÓ dÉn tíi sai sè ®o ®¹c. 3.3.3. Sai sè sè liÖu gèc Trong qu¸ tr×nh ®o ¶nh c¸c ®iÓm khèng chÕ dïng lµm c¬ së cho c«ng t¸c ®Þnh h­íng n»m ë trªn m« h×nh lËp thÓ. Sai sè sè liÖu gèc kh«ng chØ ®¬n thuÇn cña b¶n th©n sè liÖu cña c¸c ®iÓm ®Þnh h­íng ®­îc x¸c ®Þnh kh«ng chÝnh x¸c trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®o ¶nh, mµ trong sai sè nµy cÇn chøa c¶ sai sè tû lÖ m« h×nh g©y ra do sai sè nhËn d¹ng ®iÓm khèng chÕ trªn m« h×nh vµ viÖc c¾t tiªu ®o trªn ®iÓm khèng chÕ ®ã. Do vËy, sai sè sè liÖu gèc trong ®o ¶nh bao gåm sai sè cña b¶n th©n sè liÖu t¹o ra nã vµ c¸c sai sè cña qu¸ tr×nh ®o ®¹c c¸c ®iÓm khèng chÕ ®ã trªn m« h×nh lËp thÓ. 3.3.3.1. Sai sè ®é cao ®iÓm khèng chÕ Trong ®o ¶nh lËp thÓ sai sè ®é cao cña c¸c ®iÓm khèng chÕ trong qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng lµ mét tËp hîp cña 3 nguån sai sè sau: (3.27) Trong ®ã: mKC lµ sai sè ®iÓm khèng chÕ. mz1 lµ sai sè trung ph­¬ng (SSTP) cña b¶n th©n sè liÖu ®iÓm khèng chÕ mz2 lµ SSTP c¾t lËp thÓ t¹i ®iÓm khèng chÕ lóc ®Þnh h­íng mz3 lµ SSTP do sai sè tû lÖ m« h×nh g©y nªn mz2, mz3 cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: (3.28) Trong ®ã: H lµ ®é cao bay chôp P lµ gi¸ trÞ thÞ sai ngang l lµ kho¶ng c¸ch gi÷a 2 ®iÓm khèng chÕ trªn ¶nh mDP, mx lµ SSTP ®o hiÖu thÞ sai ngang vµ ®o to¹ ®é ¶nh. §Ó tÝnh ®­îc sai sè sè liÖu gèc ¶nh h­ëng ®Õn ®é cao trªn m« h×nh ta xuÊt ph¸t tõ c«ng thøc tÝnh sai sè ®o cao: (3.29) Trong ®ã: mLT lµ sai sè ®o vÏ lËp thÓ mz’ ¶nh h­ëng cña sai sè ®iÓm khèng chÕ lªn toµn bé m« h×nh sau ®Þnh h­íng ®­îc tÝnh nh­ sau: (3.30) Víi n lµ sè ®iÓm khèng chÕ tham gia ®Þnh h­íng m« h×nh n ³ 3. Sai sè cña b¶n th©n sè liÖu cña ®iÓm khèng chÕ ®é cao mz1 cã thÓ ®¹t ®Õn 1/5 kho¶ng cao ®Òu th× ¶nh h­ëng cña c¸c ®iÓm khèng chÕ lªn m« h×nh lËp thÓ dÇn cho phÐp ®o vÏ ®¹t ®é chÝnh x¸c cña quy ph¹m lµ 1/3 kho¶ng cao ®Òu. 3.3.3.2. Sai sè vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ Sai sè vÞ trÝ ®iÓm ®Þa vËt trªn m« h×nh ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua sai sè sè liÖu gèc vµ sai sè nhËn d¹ng ®iÓm ®ã trªn ¶nh. (3.31) Trong ®ã: mxy lµ sai sè vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ trªn toµn bé m« h×nh mtr : lµ SSTP lµm trïng tiªu ®o víi ®iÓm ®Þa vËt. k lµ hÖ sè chuyÓn ®æi tõ tû lÖ ¶nh sang tû lÖ b¶n ®å. mxy’ lµ SSTP vÒ vÞ trÝ do sai sè cña ®iÓm khèng chÕ ¶nh h­ëng lªn toµn bé m« h×nh ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: (3.32) n lµ sè ®iÓm khèng chÕ dïng quy tû lÖ (n ³ 2) Theo (3.32) th× ¶nh h­ëng sai sè mÆt ph¼ng cña ®iÓm khèng chÕ ®Õn sai sè ph¼ng cña ®iÓm ®o bÊt kú kh«ng ®¸ng kÓ so víi yªu cÇu biÓu diÔn ®å thÞ trªn b¶n ®å. Yªu cÇu quan träng ®èi víi sai sè vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ lµ kh«ng thÓ g©y ra sai sè tû lÖ qu¸ lín dÉn ®Õn khã ®¹t ®é chÝnh x¸c ®o cao. Nh­ vËy trong c¶ 2 tr­êng hîp sai sè sè liÖu gèc ¶nh h­ëng ®Õn ®é cao vµ mÆt ph¼ng ®Òu nhÊn m¹nh tÇm quan träng cña sai sè nhËn d¹ng ®iÓm khèng chÕ trªn m« h×nh lËp thÓ (sai sè c¾t lËp thÓ vµ sai sè lµm trïng tiªu ®o trªn ®iÓm khèng chÕ) ¶nh h­ëng rÊt lín tíi sai sè ®é cao trªn m« h×nh. Do ®ã ®Ó gi¶m tèi thiÓu sai sè nµy cÇn ph¶i ®¸nh dÊu râ rµng vµ chÝnh x¸c ®iÓm khèng chÕ trªn ¶nh. Khi tiÕn hµnh ®o ®¹c cÇn phãng ro h×nh ¶nh ®iÓm khèng chÕ lªn ®Õn møc cã thÓ. 3.3.4. Sai sè trong qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng 3.3.4.1. Sai sè ®Þnh h­íng trong Trong c«ng nghÖ ®o ¶nh sè qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng trong cña mét ¶nh, ngoµi viÖc chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c nguån sai sè nh­: chÊt l­îng phim chôp, chÊt l­îng sao phim d­¬ng vµ ®é chÝnh x¸c kÕt qu¶ kiÓm ®Þnh m¸y chôp ¶nh th× cßn ph¶i chÞu ¶nh h­ëng cña qu¸ tr×nh quÐt phim nh­: sai sè cña m¸y quÐt vµ ®é ph©n gi¶i khi quÐt phim. Qu¸ tr×nh nhËn biÕt vÞ trÝ ®iÓm ®Þnh h­íng t¹i c¸c mÊu khung to¹ ®é tèt h¬n c¸c ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh truyÒn thèng, do trong c«ng nghÖ ®o ¶nh sè ta cã thÓ phãng to h×nh ¶nh (tèi ®a lµ 128 lÇn). §èi víi c«ng nghÖ ®o ¶nh sè th× sai sè cña ®Þnh h­íng trong th­êng lµ tõ 0.3 ®Õn 0.5 pixel. 3.3.4.2. Sai sè ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi Trong c«ng nghÖ ®o ¶nh sè qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi th­êng ®­îc thùc hiÖn ®ång thêi. §¬n gi¶n lµ bëi v× khi ®o ë c¸c ®iÓm ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi th× c¸c ®iÓm nµy bao gåm c¶ c¸c ®iÓm ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi, c¸c ®iÓm t¨ng dµy, c¸c ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp còng th­êng n»m trªn vÞ trÝ ph©n bè chuÈn. C¸c ®iÓm nµy ®­îc ®¸nh b»ng c¸c m· ký hiÖu kh¸c nhau, sau khi ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi xong, m¸y tù ®éng gäi c¸c ®iÓm t¨ng dµy, c¸c ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh ®Þnh h­íng tuyÖt ®èi lu«n. Qu¸ tr×nh nµy ®­îc gäi lµ qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng mét lÇn. Qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng m« h×nh kÕt thóc m¸y tÝnh sÏ tù ®éng ®­a ra trËn chøa c¸c pixel cña tÊm ¶nh nghiªng vÒ vÞ trÝ míi cÇn cã trªn tÊm ¶nh lý t­ëng. Kh¶ n¨ng nµy cho phÐp tËp hîp c¸c pixel n»m trªn nh÷ng ®­êng song song víi ®­êng ®¸y cña cÆp ¶nh, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tù ®éng t×m kiÕm c¸c cÆp ¶nh cïng tªn. C¸c gi¸ trÞ thÞ sai däc cßn tån t¹i víi c¸c ®iÓm ®Þnh h­íng ph¶i nhá h¬n 0.3 kÝch th­íc pixel. 3.4. Sai sè cña ph­¬ng ph¸p HÖ thèng ®o ¶nh sè Intergraph ®­îc xem nh­ m¸y ®o ¶nh toµn n¨ng gi¶i tÝch viÖc x©y dùng c¸c m« h×nh lËp thÓ ®­îc tiÕn hµnh tù ®éng theo ph­¬ng ph¸p gi¶i tÝch víi c¸c c«ng thøc chÆt chÏ. Do ®ã sÏ kh«ng cã sai sè trong viÖc gi¶i c¸c bµi to¸n ®o ¶nh trªn hÖ thèng ®o ¶nh sè. §iÒu nµy cã nghÜa lµ c¬ së lý thuyÕt cña ph­¬ng ph¸p hoµn toµn chÆt chÏ, ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cho c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh còng nh­ b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè. Tuy nhiªn trong quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè vÉn tån t¹i sai sè trong viÖc x©y dùng m« h×nh sè ®Þa h×nh. Nh­ ®· biÕt, viÖc x©y dùng m« h×nh sè ®Þa h×nh (DTM) trªn hÖ thèng ®o ¶nh sè ®­îc tiÕn hµnh tù ®éng. ViÖc t×m ®iÓm cïng tªn ®­îc thùc hiÖn rÊt tinh vi, dùa vµo møc ®é x¸m cña c¸c pixel. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ th«ng tin ®­îc khai th¸c tõ ®é x¸m cña bÒ mÆt thùc ®Þa. Nh­ vËy m« h×nh nhËn ®­îc sÏ lµ m« h×nh vËt lý trªn cïng cña thùc ®Þa hay cßn gäi lµ m« h×nh sè thùc chø kh«ng ph¶i lµ m« h×nh sè ®Þa h×nh. Ngoµi ra viÖc dïng thuËt to¸n néi suy theo hµm tuyÕn tÝnh hoÆc hµm song tuyÕn ®Ó biÓu diÔn m« h×nh sè ®Þa h×nh ch­a thÓ ®­îc thùc hiÖn ®­îc ®Çy ®ñ c¸c d¹ng phøc t¹p cña ®Þa h×nh. Trong thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh m« h×nh sè ®· hoµn toµn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c thÓ hiÖn ®Þa h×nh theo quy ph¹m. 3.5. ¦u nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p 3.5.1. ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p C«ng nghÖ ¶nh sè ®em l¹i kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ cao trong c«ng t¸c t¨ng dµy ®iÓm khèng chÕ, viÖc ®o vÏ trªn ¶nh hoÆc trªn m« h×nh lËp thÓ ®¹t ®Õn møc thuËn tiÖn cao. HÖ thèng cßn cho phÐp thµnh lËp b×nh ®å ¶nh trùc giao cho phÐp thµnh lËp b¶n ®å ¶nh. Cã thÓ nãi r»ng c«ng nghÖ ¶nh sè cho ra c¸c s¶n phÈm tõ ¶nh tho¶ m·n nhiÒu yªu cÇu kh¸c nhau cña c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh còng nh­ b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng ¶nh. C¸c s¶n phÈm ®­îc l­u tr÷ d­íi d¹ng sè, do ®ã rÊt thuËn lîi trong viÖc chØnh söa, cËp nhËt th«ng tin cÇn thiÕt. HÖ thèng ®o ¶nh sè cã kh¶ n¨ng trao ®æi th«ng tin víi hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS) vµ hÖ thèng th«ng tin ®Êt ®ai (LIS). Kh¶ n¨ng nµy mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho nhiÒu ngµnh cã liªn quan nh­: l©m nghiÖp, ®Þa chÊt, m«i tr­êng… C¸c ®èi t­îng ®o vÏ ®­îc thÓ hiÖn trùc tiÕp trªn m« h×nh lËp thÓ. Do ®ã viÖc kiÓm tra, chØnh söa c¸c sai sãt trong qu¸ tr×nh ®o vÏ ®­îc tiÕn hµnh rÊt thuËn lîi. ViÖc ph©n líp c¸c ®èi t­îng ®o vÏ theo c¸c yÕu tè néi dung t¹o thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý, thµnh lËp b¶n ®å, nhÊt lµ c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò. Thµnh lËp b¶n ®å trªn hÖ thèng ®o ¶nh sè cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c nh­ m¸y quang c¬, m¸y gi¶i tÝch. Víi c¸c ­u ®iÓm trªn, hÖ thèng ®o ¶nh sè ®· n©ng cao n¨ng xuÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b¶n ®å. 3.5.2. Nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p ViÖc ®Çu t­ cho hÖ thèng ®o ¶nh sè ®ßi hái chi phÝ lín rÊt tèn kÐm. Víi ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc sö dông vÉn ch­a ®­îc khai th¸c hÕt nh÷ng tiÒm n¨ng cña hÖ thèng ®o ¶nh sè. Víi c«ng nghÖ quÐt ¶nh hiÖn ®¹i cã ®é ph©n gi¶i cao còng ch­a tr¸nh khái viÖc lµm gi¶m ®é tin cËy cña nguån tin nguyªn thuû. Bé nhí cña m¸y ®ßi hái rÊt lín. NÕu bé nhí kh«ng ®ñ lín, hÖ thèng ®o ¶nh sè chØ phï hîp víi viÖc thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín, cßn ®èi víi b¶n ®å tû lÖ nhá sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n do ph¶i l­u tr÷, xö lý mét l­îng th«ng tin rÊt lín. §èi víi c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc cho viÖc néi suy m« h×nh sè ®Þa h×nh (DTM) t¹i nh÷ng vïng cã d¹ng ®Þa h×nh ®Æc biÖt. MÆt kh¸c, viÖc tù ®éng biÓu diÔn ®Þa h×nh trªn hÖ thèng ®o ¶nh sè Intergraph chØ cho phÐp biÓu diÔn m« h×nh thùc chø kh«ng biÓu diÔn ®­îc m« h×nh sè ®Þa h×nh. Muèn cã ®­îc m« h×nh sè ®Þa h×nh, ta ph¶i tiÕn hµnh chØnh söa rÊt l©u. KÕt luËn - Nguån sai sè quan träng thø nhÊt ph¶i nh¾c ®Õn lµ sai sè trªn ¶nh ®o (sai sè cña tÊm ¶nh), nguån sai sè thø hai lµ sai sè trong qu¸ tr×nh ®o ¶nh, nguån sai sè thø ba liªn quan ®Õn sai sè cña ph­¬ng ph¸p. - Nguån sai sè thø nhÊt, nÕu cã ®Çy ®ñ c¸c tham sè bæ trî nh­ yÕu tè ®Þnh h­íng trong, tham sè mÐo h×nh kÝnh vËt, chiÕt quang khÝ quyÓn, to¹ ®é c¸c mÊu khung… th× cã thÓ h¹n chÕ ®­îc c¸c sai sè trªn tÊm ¶nh. - Nguån sai sè thø hai liªn quan ®Õn ®é chÝnh x¸c cña m¸y ®o, ®é tinh nh¹y cña ng­êi ®o, kh¶ n¨ng nhËn d¹ng vµ sai sè sè liÖu gèc. - Nguån sai sè thø ba, do tr¹m xö lý ¶nh sè dùa trªn c¬ së lý thuyÕt chÆt chÏ, viÖc gi¶i c¸c bµi to¸n ®Þnh h­íng, bµi to¸n x©y dùng chïm tia… b»ng tÝnh to¸n gi¶i tÝch nªn rÊt chÆt chÏ, c¸c c«ng cô biÓu thÞ kÕt qu¶ b»ng sè rÊt hoµn h¶o, viÖc in Ên b¶n ®å trªn c¸c m¸y in ®¹t ®é chÝnh x¸c cao cã thÓ nãi lµ kh«ng cã sai sè. Tuy nhiªn vÉn cßn lo¹i sai sè mµ ph­¬ng ph¸p cã c¬ së lý thuyÕt, tÝnh to¸n chÆt chÏ ®Õn ®©u ®i ch¨ng n÷a th× còng kh«ng v­ît qua ®­îc ng­ìng ®é chÝnh x¸c. Ch­¬ng 4 thùc nghiÖm ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín khu vùc ®µ n½ng trªn tr¹m ¶nh sè in tegraph 4.1. kh¸i qu¸t t×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm khu ®o 4.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý Khu ®o Tïng L©m - §µ N½ng. Tõ 150 59' 22 "5 ®Õn 16 0 00' 00" vÜ ®é B¾c. Tõ 1080 13' 7"5 ®Õn 108013' 45" kinh §«ng. PhÝa B¾c gi¸p QuËn S¬n Trµ. PhÝa T©y gi¸p QuËn Liªn ChiÓu. PhÝa §«ng gi¸p BiÓn §«ng PhÝa Nam gi¸p TØnh Qu¶ng Nam. 4.1.2.§Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn. 4.1.2.1.§Æc ®iÓm ®Þa h×nh Khu vùc ®o vÏ n»m trong ph¹m vi QuËn CÈm LÖ – QuËn Ngò Hµnh S¬n thuéc thµnh phè §µ N½ng. §Þa h×nh t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng thuËn lîi cho viÖc ®o vÏ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh . Thµnh Phè §µ N½ng cã sè l­îng d©n sè kho¶ng 687.200. DiÖn tÝch kho¶ng 1256.2, trong ®ã diÖn tÝch ®Êt liÒn lµ 951.2km2. 4.1.2.2.§Æc ®iÓm thuû hÖ Khu vùc CÈm LÖ lµ n¬i cã con s«ng Tuý Loan n»m bªn tr¸i lµ s«ng Vu Gia vµ liÒn kÒ víi l­u vùc s«ng Cu §ª råi ®æ vÒ S«ng Hµn cuèi cïng ®æ ra cöa biÓn §µ N½ng, cßn s«ng Phó Léc n»m trªn ®Þa phËn QuËn Thanh Khª, Liªn ChiÓu, s«ng nµy hÇu nh­ kh«ng cã nguån, dßng ch¶y chñ yÕu lµ do n­íc thuû triÒu ra vµo. 4.1.2.3.§Æc ®iÓm khÝ hËu KhÝ hËu vïng nµy t­¬ng ®èi æn ®Þnh, khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa ®iÓn h×nh, nhiÖt ®é trung b×nh tõ 250 ®Õn 350cã hai mïa m­a n¾ng râ rÖt, l­îng m­a trung b×nh trong n¨m tõ 1700 ®Õn 2000mm. 4.1.2.4.§Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi a. Kinh tÕ chÝnh trÞ Kinh tÕ cña thµnh phè ph¸t triÓn theo c¬ cÊu cña thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa rÊt phong phó vµ ®a d¹ng bao gåm c¸c ngµnh dÞch vô - th­¬ng m¹i, c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ n«ng - l©m nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y thùc hiÖn chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng, thµnh phè ®· chuyÓn dÞch kinh tÕ theo h­íng t¨ng nhanh tû träng trong khu vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, gi¶m dÇn khu vùc n«ng - l©m nghiÖp. Phôc vô s¶n xuÊt nh­ tµi chÝnh, tÝn dông - ng©n hµng, chuyÓn giao c«ng nghÖ, th­¬ng m¹i néi ®Þa, dÞch vô xuÊt nhËp khÈu … v× vËy rÊt cÇn cã mét hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý phôc vô cho c«ng t¸c quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn cña thµnh phè. b.Giao th«ng vËn t¶i §µ N½ng cã quèc lé 1A, 14B. Giao th«ng ®i l¹i t­¬ng ®èi khã kh¨n theo mïa. c.Y tÕ Tr¹m x¸ y tÕ t­¬ng ®èi tèt ®­êng s¸ ®i l¹i rÊt thuËn tiÖn, tr×nh ®é chuyªn m«n cao ph¸t triÓn rÊt nhanh ®Æc biÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®­îc chÝnh quyÒn nhµ n­íc quan t©m hç trî ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng. d.Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Thµnh phè §µ N½ng cã 281 tr­êng häc, trong ®ã cã 120 nhµ trÎ, mÉu gi¸o vµ tr­êng mÇm non, 93 tr­êng tiÓu häc, 48 tr­êng trung häc c¬ së, 17 tr­êng trung häc phæ th«ng, vµ cßn cã mét sè trung t©m kh¸c. 4.1.3. T×nh h×nh t­ liÖu tr¾c ®Þa b¶n ®å 4.1.3.1. §iÓm täa ®é, ®é cao nhµ n­íc Trªn ®Þa bµnThµnh Phè §µ N½ng cã c¸c ®iÓm to¹ ®é sau: §iÓm to¹ ®é h¹ng I, II cã 64 ®iÓm ®­îc tÝnh to¸n b×nh sai trªn hÖ vn-2000 §iÓm ®é cao hang I, II nhµ n­íc : HiÖn nay cã 64 ®iÓm ®· ®­îc t×m vµ tu bæ. §iÓm tam gi¸c h¹ng III, IV: cã 360 ®iÓm HiÖn tr¹ng th«ng tin vÒ c¸c ®iÓm to¹ ®é nhµ n­íc, c¬ së ®­îc tæng hîp tõ thèng kª cña TTTL §§B§ (thuéc côc ®o ®¹c vµ b¶n ®å) Bé Tµi Nguyªn vµ M«i Tr­êng, tõ kÕt qu¶ kh¶o s¸t khu ®o §µ N½ng cña c«ng ty ®o ®¹c ¶nh ®Þa h×nh. §Ó tiÕn hµnh thµnh lËp KT- DT x©y dùng c¬ së d÷ liÖu nÒn ®Þa h×nh tû lÖ 1/2000, m¹ng l­íi to¹ ®é nhµ n­íc ®· ®­îc tiÕn hµnh kh¶o s¸t ®Ó phôc vô ®o nèi khèng chÕ ¶nh. HiÖn nay do qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, c¶i t¹o ®­êng phè, hÌ phè, hÖ thèng cÊp tho¸t n­íc, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, nªn c¸c ®iÓm ®­êng chuyÒn h¹ng IV, ®iÓm gi¶i tÝch cÊp I, l­íi GPS §µ N½ng, l­íi ®a gi¸c I ®· bÞ mÊt nhiÒu hoÆc r¬i vµo khu vùc kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn l­íi cÊp thÊp. Tuy sè l­îng ®iÓm to¹ ®é trong khu vùc cßn th­a, nh­ng ®èi víi c«ng nghÖ GPS hiÖn nay ®¶m b¶o ®­îc cho sù ph¸t triÓn l­íi to¹ ®é cÊp thÊp, ®ñ mËt ®é ®iÓm ®Ó thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ 1/2000. C¸c ®iÓm to¹ ®é nhµ n­íc I, II, III, IV sÏ ®­îc ®­a lªn b¶n ®å ®Þa h×nh thµnh phè §µ N½ng tû lÖ 1/2000. L­íi khèng chÕ ®é cao: C¸c ®iÓm ®é cao h¹ng II, III trong khu vùc §µ N½ng ®­îc thi c«ng c¸ch ®©y 3 n¨m (tõ n¨m 1976 – 1979) nªn ®· bÞ mÊt rÊt nhiÒu do qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, c¶i t¹o ®­êng phè, vØa hÌ, hÖ thèng cÊp tho¸t n­íc, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, … Tõ n¨m 1993 ®Õn nay §µ N½ng trong qu¸ tr×nh ®æi míi víi tèc ®é ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng qu¸ nhanh, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng còng nh­ c¸c khu d©n c­ ngµy cµng ®­îc më mang nhiÒu, v× vËy c¸c ®iÓm ®é cao còng mÊt ®i nhiÒu. Theo thèng kª cña trung t©m t­ liÖu ®o ®¹c vµ b¶n ®å (thuéc côc ®o ®¹c vµ b¶n ®å) th× hiÖn nay sè l­îng ®iÓm ®é cao t¹i khu vùc §µ N½ng chØ cßn xÊp xØ 10% so víi sè l­îng ®iÓm thi c«ng. Tuy nhiªn sè ®iÓm cßn t×m thÊy ®· vµ ®ang ®­îc C«ng ty ®o ®¹c ®Þa chÝnh vµ c«ng tr×nh thi c«ng söa tªn vµ ®o ®¹c l¹i. §Ó phôc vô thiÕt kÕ KT- DT nµy C«ng ty ®o ®¹c ¶nh ®Þa h×nh ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t m¹ng l­íi ®é cao nhµ n­íc ®Ó phôc vô thiÕt kÕ l­íi ®é cao h¹ng IV x©y dùng ph­¬ng ¸n ®o chi tiÕt ®é cao d· ngo¹i. KÕt luËn: M¹ng l­íi to¹ ®é nhµ n­íc khu vùc §µ N½ng ®¶m b¶o ®ñ mËt ®é ®iÓm ®Ó ph¸t triÓn l­íi cÊp thÊp nh­ng ph¶i sö dông c«ng nghÖ GPS. M¹ng l­íi ®é cao nhµ n­íc khu vùc §µ N½ng nh×n chung ®¶m b¶o ®ñ mËt ®é ®Ó ph¸t triÓn. L­íi ®é cao cÊp thÊp phôc vô ®o vÏ cÊp kho¶ng 1m trë lªn. Riªng khu vùc phÝa B¾c QuËn S¬n Trµ, phÝa §«ng BiÓn §«ng vµ phÝa Nam TØnh Qu¶ng Nam mét sè quËn kh¸c l©n cËn lµ vïng b»ng ph¼ng thuËn lîi cho viÖc ®o vÏ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh. 4.1.3.2.T­ liÖu b¶n ®å Trªn ®Þa bµn thµnh phè cã nh÷ng lo¹i b¶n ®å sau: B¶n ®å ®Þa h×nh Tõ n¨m 1974 – 1990 côc ®o ®¹c vµ b¶n ®å nhµ n­íc (cò) ®· liªn tôc ®Çu t­ ®Ó x©y dùng hÖ thèng b¶n ®å tû lÖ 1/2000 - 1/5000 phñ trïm thµnh phè §µ N½ng . Tuy nhiªn b¶n ®å sau h¬n mét thËp kû x©y dùng vµ ph¸t triÓn thñ ®« ë thêi ®iÓm ®æi míi néi dung kh«ng ®­îc chØnh lý biÕn ®éng, kh«ng ®­îc cËp nhËt th­êng xuyªn, trong khi hiÖn tr¹ng ®« thÞ ®ang thay ®æi nhanh chãng ; v× vËy th«ng tin cña b¶n ®å nµy ®· trë nªn l¹c hËu, kh«ng ®¸p øng yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c th«ng tin cña tµi liÖu cho nªn c¸c hÖ thèng th«ng tin ®« thÞ, ®Æc biÖt lµ rÊt thiÕu th«ng tin c¸c c¬ së h¹ tÇng míi ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. ChÝnh v× lý do ®ã mµ lo¹i b¶n ®å nµy ®· kh«ng thÓ dïng ®Ó lµm nÒn c¬ së cho hÖ thèng th«ng tin cña thµnh phè, ®ång thêi xÐt vÒ tæng thÓ kh«ng nªn cËp nhËt néi dung ®Ó sö dông. Theo quy ®Þnh cña quy ph¹m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh, viÖc cËp nhËt hiÖu chØnh néi dung b¶n ®å ®Þa h×nh chØ nªn tiÕn hµnh trong tr­êng hîp néi dung b¶n ®å biÕn ®éng d­íi 30%, nÕu v­ît qu¸ møc nµy th× hiÖu chØnh b¶n ®å sÏ kh«ng kinh tÕ so víi ®o vÏ míi, trong khi ®ã møc ®é biÕn ®éng néi dung b¶n ®å cò qu¸ lín - kho¶ng trªn 40% v× vËy cÇn ph¶i thµnh lËp míi hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh 1/2000, cho toµn khu vùc. C¸c lo¹i b¶n ®å cò cã thÓ tham kh¶o ®iÒu vÏ ¶nh vµ dïng lµm tµi liÖu phôc vô thiÕt kÕ vµ tæ chøc thi c«ng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Trªn ®Þa bµn thµnh phè cßn cã b¶n ®å ®Þa h×nh c¸c lo¹i tû lÖ 1/10.000; 1/25.000; 1/50.000. Nh÷ng b¶n ®å nµy nhá nªn kh«ng cã ý nghÜa trong thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ 1/2000 mµ chØ cã thÓ sö dông tham kh¶o trong qu¸ tr×nh ®iÒu vÏ ¶nh ngo¹i nghiÖp vµ phôc vô thiÕt kÕ, thi c«ng. B¶n ®å ®Þa chÝnh Sau qu¸ tr×nh kª khai ®¨ng ký, cÊp giÊy CNQSD ®Êt vµ së h÷u nµy, qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÒ nhµ ®Êt (giao ®Êt n«ng nghiÖp cho ng­êi sö dông l©u dµi giao ®Êt cho c¸c dù ¸n), qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, qu¸ tr×nh mua b¸n, chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt, së h÷u nhµ cho thÊy hiÖn nay 228 ph­êng, x·, thÞ trÊn trªn ®Þa bµn Thµnh Phè §µ N½ng ®· cã 70% diÖn tÝch trªn b¶n ®å, riªng khu vùc thæ canh vµ 30% diÖn tÝch b¶n ®å khu vùc thæ c­ ®· biÕn ®éng. MÆt kh¸c, néi dung cña b¶n ®å gi¶n ®¬n h¬n b¶n ®å ®Þa h×nh rÊt nhiÒu, v× vËy c¸c th«ng tin trªn b¶n ®å chØ cã thÓ sö dông mét phÇn trong qu¸ tr×nh thµnh lËp b¶n ®å. 4.1.3.3. T­ liÖu ¶nh chôp tõ m¸y bay ¶nh do c«ng ty ®o ®¹c ¶nh ®Þa h×nh phèi hîp víi xÝ nghiÖp chôp ¶nh C«ng ty tr¾c ®Þa b¶n ®å - Côc b¶n ®å Bé quèc phßng thùc hiÖn. C¸c th«ng sè kü thuËt bay chôp ¶nh nh­ sau: -M¸y bay KING AIRB – 200 -M¸y chôp ¶nh: RC-30 -Tiªu cù m¸y ¶nh : fk = 152.750 mm -KÝch th­íc phim 23x23 (cm) -Tû lÖ ¶nh trung b×nh : 1/9000 -§é cao bay chôp : 1390 – 1400 m -§é phñ däc: P = 60% vµ P = 80% (c¸c ®­êng bay tõ 1-10, tõ 22 – 25 vµ 1/3 ®o¹n phÝa §«ng cña tuyÕn bay 11 – 21 c¸c ®­êng bay chÆn cã ®é phñ däc : P = 64% vµ 2/3 tuyÕn cña ®­êng bay 11¸21 cã ®é phñ däc 80%) -§é phñ ngang Q = 30% vµ Q = 40% c¸c ®­êng bay tõ 1 - 7 cã ®é phñ ngang Q = 30% vµ tõ ®­êng bay 8 ¸ 25 cã ®é phñ Q = 40%. -Gãc xoay ¶nh trung b×nh: 30 §¹t yªu cÇu. -Gãc nghiªng : £ 30 §¹t yªu cÇu ®¶m b¶o chÊt l­îng t¨ng dµy vµ ®o vÏ néi nghiÖp. -§é chÝnh x¸c cña b¶n ®å tu©n theo qui ph¹m, qui ®Þnh thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh. 4.1.3.4. C«ng t¸c tr¾c ®Þa ngo¹i nghiÖp C«ng t¸c tr¾c ®Þa ngo¹i nghiÖp lµ c«ng ®o¹n ®Çu tiªn trong ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å. Nã thu thËp nh÷ng sè liÖu khëi ®Çu lµm c¬ së cho c«ng ®o¹n ®o vÏ sau trong phßng (c«ng t¸c néi nghiÖp). 4.1.3.5. §o nèi khèng chÕ ngo¹i nghiÖp C¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp ph¶i lµ nh÷ng ®iÓm ®Þa vËt râ nÐt nhËn biÕt tin cËy trªn ¶nh vµ trªn thùc ®Þa, lµ nh÷ng ®iÓm dÔ nhËn biÕt, râ rµng kh«ng bÞ nhÇm lÉn. Ph¶i ®ãng cäc ë ngoµi thùc ®Þa, vµ ®¸nh dÊu trªn ¶nh. C¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp ph¶i ®­îc ch©m chÝch ngoµi thùc ®Þa, ch©m chÝch ph¶i cÈn thËn chÝnh x¸c. Ph¶i vÏ s¬ ®å ghi chó ®iÓm c¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp ngay ngoµi thùc ®Þa, sau ®ã vÒ nhµ tu chØnh trªn ¶nh. Sè l­îng vµ ph­¬ng ¸n bè trÝ c¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o. 4.1.3.6. C«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ T­ liÖu sö dông ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ lµ ¶nh phãng to tõ ¶nh gèc, cã tØ lÖ 1:15 000. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu vÏ dµy ®Æc ë thùc ®Þa. KÕt qu¶ ®iÒu vÏ ®­îc vÏ trùc tiÕp trªn ¶nh phãng to theo ký hiÖu vµ kÌm ghi chó thuyÕt minh. Néi dung ®iÒu vÏ. + §iÒu vÏ thuû hÖ: TÊt c¶ hÖ thèng thuû v¨n vµ c¸c c«ng tr×nh phô trî + §iÒu vÏ giao th«ng: TÊt c¶ c¸c hÖ thèng giao th«ng, vµ c¸c c«ng tr×nh phô trî nh­ cÇu, cèng ngÇm … + §iÒu vÏ ®Þa h×nh: tÊt c¶ c¸c ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh … + §iÒu vÏ d©n c­, ®Þa danh: tÊt c¶ c¸c khu d©n c­ vµ c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ x· héi (vÝ dô: Trô së uû ban, tr­êng häc, nhµ v¨n ho¸ …) cña khu d©n c­, sè hé tõng x·. + §iÒu vÏ thùc phñ: tÊt c¶ c¸c th¶m thùc vËt + §iÒu vÏ ranh giíi: ranh giíi ®Êt sö dông vµ lo¹i ®Êt, c¸c lo¹i c©y trång (c©y l­¬ng thùc, c©y ¨n qu¶, hoa mµu …). + C¸c yÕu tè kh¸c: ThiÕt bÞ ®iÒu vÏ : cÆp tµi liÖu, kÝnh lóp, kÝnh lËp thÓ STEREOSKOP, ®Þa bµn, m¸y GPS cÇm tay, bót tÈy … TriÖt ®Ó bæ sung c¸c ®Þa vËt míi xuÊt hiÖn sau khi chôp ¶nh vµ tÈy bá ®Þa vËt ®· mÊt. Nh÷ng ®Þa vËt qua trong hoÆc nh÷ng n¬i cã sù thay ®æi nhiÒu ®­îc ®¸nh dÊu trªn ¶nh ®iÒu vÏ phôc vô cho viÖc lËp kÕ ho¹ch ®o bï. Mùc sö dông ®iÒu vÏ gåm 4 mÉu: + Mµu ®á vÏ ranh giíi thùc vËt. + Mµu xanh vÏ ký hiÖu suèi, lóa. + Mµu l¬ dïng t« lßng ao hå. + Mµu ®en dïng vÏ c¸c yÕu tè cßn l¹i. 4.1.3.7. §o bï bæ sung ®Þa vËt Khi ®iÒu vÏ gÆp tr­êng hîp: §Þa vËt quan träng míi xuÊt hiÖn bãng c©y, m©y che mÊt h×nh ¶nh trªn ¶nh thiÕu ¶nh. Cho nªn chóng ta ph¶i tiÕn hµnh ®o bï. 4.1.3.8. C«ng t¸c néi nghiÖp NÕu tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n nh­: ®o c¸c ®iÓm t¨ng dµy, kiÓm tra, … vv ®Òu tiÕn hµnh ngoµi trêi th× khèi l­îng c«ng t¸c sÏ t¨ng lªn rÊt lín. V× vËy ng­êi ta dùa trªn c¸c tÝnh chÊt h×nh häc c¬ b¶n cña ¶nh ®o, m« h×nh lËp thÓ vµ miÒn thùc ®Þa ®Ó x©y dùng c¸c c«ng t¸c trong phßng thay cho phÇn lín c«ng t¸c ®o ®¹c ngoµi trêi (®Æc biÖt lµ c«ng t¸c t¨ng dµy khèng chÕ ¶nh néi nghiÖp). 4.1.3.9. C¸c trang thiÕt bÞ PhÇn cøng C¸c thiÕt bÞ phÇn cøng cña hÖ thèng Intergraph bao gåm m¸y quÐt ¶nh photoScan PSI, tr¹m ®o ¶nh sè Imagestation 6887, m¸y in IRIS 3047. C¸c thiÕt bÞ nµy ®­îc tr×nh bµy cô thÓ nh­ sau: M¸y quÐt photoScan PSI: m¸y quÐt thùc hiÖn chøc n¨ng chuyÓn ®æi d÷ liÖu ¶nh hµng kh«ng thµnh ¶nh sè vµ l­u gi÷ trong m¸y tÝnh d­íi d¹ng raster. M¸y quÐt photoScan PSI bao gåm c¸c ®Æc tÝnh kü thuËt sau. + M¸y cã bÒ mÆt sè ho¸ d¹ng ph¼ng. + Sö dông ph­¬ng ph¸p quÐt ¶nh theo c¸c ®­êng song song nhau. + Cã kh¶ n¨ng quÐt phim ©m b¶n, d­¬ng b¶n, ¶nh ®en tr¾ng, ¶nh mÇu víi kÝch th­íc phim 230x230 mm. + Tuú theo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å cÇn thµnh lËp, ta cã thÓ quÐt víi ®é ph©n gi¶i kh¸c nhau. TÝnh to¸n ®é ph©n gi¶i cña phim quÐt theo c«ng thøc: Px = . mh Trong ®ã: m - Sai sè x¸c ®Þnh ®é cao b - §­êng ®¸y chôp H - §é cao bay chôp Px- KÝch th­íc cña pixel (®é ph©n gi¶i) + Víi tÊm phim cã kÝch th­íc 230x230 mm, m¸y quÐt PhotoScan PSI cã thÓ quÐt bëi 300600 tuyÕn song song nhau, trªn mçi tuyÕn cã 30600 pixel. V× vËy tÊm ¶nh ®· ®­îc m· ho¸ thµnh ma trËn c¸c pixel chøa ®é x¸m víi kÝch th­íc 7.5 (mm). 4.2.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín khu vùc Tïng L©m 4.2.1.QuÐt phim Phim d­¬ng ®­îc quÐt trªn m¸y sp1 cña h·ng Intergrap b»ng phÇn mÒn photoscan td. H×nh 4.1: S¬ ®å quy tr×nh quÐt ¶nh ®­îc thùc hiÖn theo tr×nh tù sau : Khíi ®éng m¸y quÐt photoScan PSI. 4.2.1.1.L¾p phim §Æt phim vµo khay vµ mÆt nhò xuèng d­íi. 4.2.1.2.§Æt c¸c th«ng sè cho phim vµ m¸y ¶nh - §Æt c¸c th«ng sè vÒ d¹ng file d÷ liÖu vµo ra cña ¶nh, ®Æt tªn file. - §Æt kiÓu phim vµ m¸y chôp ¶nh. - §Æt c¸c th«ng sè vµo ra cho phim. - §Æt diÖn tÝch vïng quÐt. 4.2.1.3.§Þnh vÞ trôc quÐt §o c¸c ®iÓm mÊu khung. 4.2.1.4.QuÐt thö vµ ®iÒu chØnh Chän mét vïng ®Ó quÐt thö, kÕt qu¶ ®­îc thùc hiÖn trªn b¶n ®å Histogram ë mµn h×nh. Th«ng qua biÓu ®å cã thÓ ®iÒu chØnh c¸c gi¸ trÞ ®é ®en Dmax vµ Dmin n»m trong giíi h¹n 256 cÊp ®é x¸m. 4.2.1.5.QuÐt ¶nh vµo ®Üa §Æt diÖn tÝch vïng quÐt cho c¶ tÊm ¶nh. QuÐt ¶nh vµo ®Üa. 4.2.1.6. §èi víi mçi tÊm ¶nh tiÕp theo cöa mét d¶i bay ta chØ cÇn thùc hiÖn c¸c b­íc 2, 3, 4, 5, 6 trë lªn. Tr¹m ®o ¶nh sè Imagestation 6887 bao gåm c¸c phÇn sau: + Mµn h×nh lËp thÓ 27”. + Bé xö lý trung t©m. + Bé xö lý ®å ho¹ Edge II + + Mét ca pin l­u tr÷ th«ng tin cã dung l­îng 5 GB víi 2.1 GB lµ ®Üa cøng vµ c¸c thiÕt bÞ l­u tr÷ kh¸c nh­ ®Üa mÒm, ®Üa quang, b¨ng tõ. + Ngoµi ra tr¹m ®o ¶nh sè cßn ®­îc trang bÞ c¸c thiÕt bÞ nh­ : M¸y quÐt ph¸t x¹, kÝnh lËp thÓ, thiÕt bÞ ®o vÏ trªn m« h×nh lËp thÓ. M¸y ph¸t x¹ vµ kÝnh lËp thÓ gióp ng­êi ®o vÏ quan s¸t ®­îc m« h×nh lËp thÓ trªn mµn h×nh m¸y tÝnh. Khi m¸y ph¸t x¹ ho¹t ®éng, ng­êi ®o vÏ ®eo kÝnh lËp thÓ sÏ nhËn ®­îc nh÷ng h×nh ¶nh riªng biÖt gi÷a ¶nh tr¸i vµ ¶nh ph¶i mét c¸ch liªn tôc trªn mÆt tr¸i víi vËn tèc 60 lÇn /1 gi©y, mÆt kh¸c kh¶ n¨ng l­u gi÷ h×nh ¶nh cña m¾t ng­êi ®¹t ®­îc 20 40 h×nh / 1 gi©y, ®iÒu nµy gióp chóng ta liªn tôc nhËn ®­îc h×nh ¶nh cña ¶nh tr¸i trªn m¾t tr¸i, h×nh ¶nh cña ¶nh ph¶i trªn m¾t ph¶i. Do ®ã, víi c¸c thiÕt bÞ ph¸t x¹, kÝnh lËp thÓ vµ thiÕt bÞ ®o vÏ sÏ cho phÐp chóng ta tiÕn hµnh quan s¸t, ®o vÏ trªn m« h×nh lËp thÓ ë mµn h×nh m¸y tÝnh. M¸y in IRIS 3047 HÖ thèng ®o ¶nh sè Intergraph sö dông m¸y in IRIS 3047, ®©y lµ mét m¸y in víi c«ng nghÖ phun mµu, cã thÓ ®¹t ®é chÝnh x¸c 0,2 mm. B»ng c¸ch dïng 3 mµu chuÈn: vµng, ®á ¶nh sen, xanh l¸ m¹, m¸y sÏ phun mùc mét c¸ch ®ång thêi hoÆc mµu nä nèi mµu kia tuú theo ®èi t­îng cÇn in ®Ó t¹o ra nh÷ng tÊm ¶nh mµu cã chÊt l­îng cao. M¸y in IRIS 3047 lµ m¸y in d¹ng l«, hiÖn ®¹i dïng ®Ó in b¶n ®å gèc víi sè l­îng vµi b¶n. PhÇn mÒm §Ó khai th¸c qu¶n lý ®¹t hiÖu qu¶ cao, hÖ thèng ®o ¶nh sè Intergraph sö dông hÖ ®iÒu hµnh Unix hay Window – NT vµ ®­îc trang bÞ mét sè modul sau: ImageStation Photogrammetric Manager (ISPM): Modul qu¶n lý d÷ liÖu ®o ¶nh. IRASC: Modul c¾t, ghÐp ¶nh. IPLOT: PhÇn mÒm vÏ b¶n ®å. 4.2.2. X©y dùng Project 4.2.2.1. T¹o Project Sau khi ®· cã c¸c file ¶nh víi format file phï hîp vµ kiÓm tra l¹i c¸c lo¹i t­ liÖu, sè liÖu ®· cã ®Ó tiÕn hµnh. §Ó t¹o mét Project hoµn toµn míi trªn nÒn t¶ng Window- NT chóng ta cã thÓ chän file New Project tö menu file hoÆc chän biÓu t­îng New project trªn thanh c«ng cô. ViÖc chän c«ng cô nµo sÏ khëi ®éng Project Wizard cho phÐp chóng ta tõng b­íc mét t¹o Project th«ng qua c¸c cöa sæ héi tho¹i ®Ó t¹o míi Project chØ viÖc ®iÒn c¸c th«ng tin cÇn thiÕt trªn cöa sæ héi tho¹i. Khi b¶n ®Çu tiªn xuÊt hiÖn nhËp tªn vµo vÞ trÝ l­u gi÷ cña Project. T¹o song ta sÏ cã mét Project cña khu ®o Tïng L©m - §µ N½ng. Sau khi t¹o xong ch­¬ng tr×nh ®· t¹o ra mét th­ môc cã tªn lµ tªn c«ng viÖc (Project) n»m ®óng trong æ ®Þa víi ®­êng dÉn ®· ®­îc chän. Trong th­ môc ®ã cã c¸c file sau: file camera, control, model, photo, triang, project; trõ file ra cßn n÷a lµ file trèng. 4.2.2.2. NhËp th«ng sè kÜ thuËt cña m¸y chôp ¶nh Sau khi t¹o xong Project ta cÇn ph¶i t¹o ra mét Camera cho Project, b»ng lÖnh: Edit/Camera Wizard … Sau ®ã cÇn nhËp tªn Camera, chiÒu dµi tiªu cù, c¸c to¹ ®é ®iÓm mÊu khung chuÈn, kÝch cì fim, c¸c to¹ ®é mÊu khung, gi÷ liÖu sai sè mÐo h×nh kÝnh vËt vµ ta ®­îc mét b¶ng Camera nh­ sau: T¹o file ®iÓm khèng chÕ File ®iÓm khèng chÕ nµy bao gåm c¸c ®iÓm khèng chÕ néi, ngo¹i nghiÖp vµ ta cã thÓ t¹o tõng ®iÓm mét b»ng lÖnh Edit/Cotrol points … hoÆc tõ mét file ascii theo lÖnh Translator/Import/Control Points … Ngoµi ra ta cã thÓ lËp mét Project míi b»ng c¸ch Copy mét Project ®· cã hay sö dông mét Project mÉu ®Ó chØnh söa. ThiÕt kÕ c¬ së to¸n häc. X¸c ®Þnh c¸c tham sè c¬ së to¸n häc B¶n ®å khu vùc §µ N½ng ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së phÐp chiÕu Gauss Kruger. ViÖc thiÕt kÕ c¬ së to¸n häc cho b¶n ®å cÇn thµnh lËp thÓ hiÖn th«ng qua viªc t¹o Seed file nhiÒu chøc n¨ng Design file setup trong MGE Basic Nuccleus. C¸c tham sè cña file seed ®­îc x¸c lËp nh­ sau: Tªn seed file: §µN½ng .dgn. PhÐp chiÕu Gauss - Kruger HÖ thèng to¹ ®é, ®é cao WGS 84; dïng Ellipsoid Krassovsky. §¬n vÞ ®o: + HÖ thèng to¹ ®é vu«ng gãc: ®¬n vÞ ®é dµy lµ mÐt, diÖn tÝch lµ m2. + HÖ thèng to¹ ®é ®Þa lý: ®¬n vÞ ®o lµ ®é, phót, gi©y. ChuÈn ®é cao: Orthometric (®é cao tÝnh theo mùc n­íc biÓn trung b×nh). +X©y dùng file thiÕt kÕ File thiÕt kÕ (*.dgn ) ®­îc x©y dùng trªn c¬ së Seed file lµ §µ N½ng. dgn. Tõ menu cña MGE chän MAP/New, hép tho¹i new file xuÊt hiÖn trong mét new file ®¸nh tªn file cña m¶nh b¶n ®å cÇn thµnh lËp.Trong môc Seed file chän §µ N½ng.dgn. Chän OK. Nh­ vËy ta ®· x©y dùng song file thiÕt kÕ dïng ®Ó thµnh lËp b¶n ®å khu vùc §µ N½ng víi c¸c th«ng sè nh­ trªn. Dùng l­íi to¹ ®é ®Þa lý vµ l­íi to¹ ®é vu«ng gãc. HÖ thèng to¹ ®é ®­îc x¸c ®Þnh nh»m môc ®Ých phôc vô qu¸ tr×nh ®Þnh vÞ d÷ liÖu Raster. HÖ thèng to¹ ®é ®Þa lý vµ to¹ ®é vu«ng gãc ®­îc x©y dùng cho tõng file cña tõng m¶nh b¶n ®å cÇn thµnh lËp nhê Modul. ThiÕt kÕ c¸c líp th«ng tin TiÕn hµnh ®Æt líp, kiÓu ®­êng, mµu s¾c cho c¸c yÕu tè khung ngoµi, ®­êng l­íi, ch÷ thËp, mÊt khung, c¸c yÕu tè ®Þa h×nh, ®Þa vËt, ®Þa danh, giao th«ng, thuû hÖ, ranh giíi, … vµ vµo kho¶ng c¸ch kinh vÜ ®é, kho¶ng c¸ch l­íi cho tõng m¶nh b¶n ®å. C¸c líp th«ng tin, ký hiÖu, kiÓu ®­êng, mµu m¾c cã thÓ t¹o thµnh file th­ viÖn nh­ sau: B¶ng mÇu: cã sè hiÖu vµ thuéc tÝnh cã tªn Color-dh.tbl Bé ký hiÖu: th­ viÖn ký hiÖu, cã tªn ký hiÖu, kÝch th­íc Cell-dh.cel KiÓu ®­êng: th­ viÖn ®­êng, cã tªn kiÓu ®­êng, lùc nÐt, kiÓu ®­êng, LineStyle-dh.rsc. Fonts ch÷ lÊy s½n c¸c Fonts chuÈn t¹o thµnh Fonts-dh.rs B¶ng ph©n líp c¸c ®èi t­îng t¹o b»ng MSFC cã Code, tªn nhãm, tªn ®èi t­îng, líp, mÉu, kiÓu, t¹o ra chuÈn theo quy ph¹m, quy ®Þnh hiÖn hµnh cã tªn Feature-dh.rsc. Trong file ®ã chøa c¸c nhãm sau: + Nhãm c¬ së: chøa khung vµ tr×nh bµy khung, c¸c ®iÓm khèng chÕ mÆt ph¼ng, ®é cao, th­íc tØ lÖ, gi¶i tÝch ký hiÖu. + Nhãm thuû hÖ: chøa s«ng, suèi, ao, hå, h­íng dßng ch¶y, ghi chó tªn riªng (s«ng, suèi, hå ), cèng, ®Ëp. + Nhãm ranh giíi: chøa ®Þa giíi (x·, huyÖn, tØnh, quèc gia), t­êng rµo, t­êng x©y, ranh giíi thùc vËt. + Nhãm ®Þa h×nh: ®­êng b×nh ®é c¸i, b×nh ®é con, ®iÓm ®é cao ®Æc tr­ng, chØ dèc, ghi chó ®é cao ®­êng b×nh ®é c¸i, bê lë, v¸ch ®¸, tû cao, tû s©u. + Nhãm d©n c­: ký hiÖu c¸c lîi nhµ, ®Þa danh côm d©n c­. + Nhãm thùc vËt: ký hiÖu c¸c lo¹i thùc phñ. + Nhãm giao th«ng: c¸c lo¹i ®­êng giao th«ng, tªn riªng ®­êng giao th«ng, cét tÝn hiÖu, cÇu, nhµ ga, bÕn. + Nhãm c¸c yÕu tè kh¸c: ®Æc khu kinh tÕ, ®­êng gi©y ®iÖn, tªn nói, nghÜa ®Þa.. 4.2.2.3. T¨ng dµy khèng chÕ ¶nh a. C«ng t¸c chuÈn bÞ: Dùa vµo diÖn tÝch khu vùc cÇn thµnh lËp b¶n ®å, toµn bé tµi liÖu ¶nh vµ thiÕt kÕ ë ngo¹i nghiÖp ®Ó lªn ph­¬ng ¸n t¨ng dµy. C«ng t¸c chuÈn bÞ cho thiÕt kÕ t¨ng dµy gåm: LËp hå s¬ khu vùc c¸c m¶nh b¶n ®å cÇn ®o vÏ vµ ranh giíi khu ®o, t×nh h×nh c¸c biªn (biªn tù do …) T×m hiÓu vµ thu thËp tµi liÖu l­íi to¹ ®é vµ ®é cao cã trong khu vùc. Thèng kª toµn bé c¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh mÆt ph¼ng vµ ®é cao. b. C«ng t¸c t¨ng dµy - C«ng t¸c t¨ng dµy khèng chÕ ¶nh ®­îc tiÕn hµnh theo ph­¬ng ph¸p t¨ng dµy gi¶i tÝch. - To¹ ®é cña ®iÓm t¨ng dµy ®­îc ®o trªn m¸y ®o ¶nh gi¶i tÝch ADAM - X©y dùng vµ b×nh sai l­íi t¨ng dµy theo phÇn mÒm PAT – B. - §é chÝnh x¸c l­íi t¨ng dµy ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu cña quy ph¹m. + VÒ mÆt ph¼ng nhá h¬n 1.4m. + VÒ ®é cao nhá h¬n 1.2m. 4.2.3. C«ng t¸c ®o vÏ trªn tr¹m 4.2.3.1. §Þnh h­íng m« h×nh lËp thÓ a. §Þnh h­íng trong (IO) Môc ®Ých cña ®Þnh h­íng trong (IO) lµ g¾p ¶nh sè vµo hÖ to¹ ®é ®iÓm dÊu khung ¶nh. Khëi ®éng IO b»ng c¸ch chän Orientation/Interior … ®Ó hiÖn thÞ cöa sæ hép tho¹i chän ¶nh: Select Photos. §Ó chän ¶nh ®Þnh h­íng ta nh¸y chuét vµo ¶nh cÇn chän, sau ®ã nhÊn OK lóc nµy IO hiÓn thÞ h×nh ¶nh vµ hép tho¹i c¸c kÕt qu¶ ®Þnh h­íng trong IO. Sö dông nót data cña chuét ®Ó ®Þnh vÞ vµo dÊu khung thø nhÊt trªn h×nh toµn ¶nh tiÕp ®ã ®o chÝnh x¸c ®iÓm mÊu khung ®ã trªn cöa sæ h×nh ¶nh chi tiÕt. Lµm t­¬ng tù nh­ vËy ®èi víi ®iÓm thø hai cßn m¸y sÏ hiÓn thÞ nh÷ng ®iÓm mÊu khung cßn l¹i. §Ó ®Þnh h­íng ®óng cÇn xem l¹i khai b¸o Camera. Sau khi ®o xong tÊt c¶ c¸c dÊu khung vµ kÕt qu¶ ®o ®­îc ®¹t h¹n sai khi khai b¸o tøc lµ lóc m¸y b¸o Good Solution, ta chän lÖnh Apply c¸c trÞ ®o vµ kÕt qu¶ tÝnh sÏ tù ®éng l­u l¹i vµ chän lÖnh Close ®ãng. Nh­ vËy ta ®· thùc hiÖn xong c«ng t¸c ®Þnh h­íng trong mét tÊm ¶nh. C¸c tÊm ¶nh kh¸c lµm t­¬ng tù. b. §Þnh h­íng t­¬ng ®èi (RO) Môc ®Ých cña viÖc ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi lµ ®Ó t¹o nªn m« h×nh lËp thÓ. Thùc hiÖn viÖc nµy th«ng qua viÖc ®o 6 hay nhiÒu ®iÓm trªn c¶ hai ¶nh. Khi thao t¸c ph¶i nhí triÖt tiªu thÞ sai däc ë tÊt c¶ c¸c ®iÓm ®Ó kÕt qu¶ ®em l¹i lµ mét m« h×nh kh«ng cã thÞ sai däc (y). Chän lÖnh Orientation/Relative ®Ó hiÓn thÞ cöa sæ hép tho¹i Select Models (chän m« h×nh). Lóc ®ã ta cÇn vµo ®óng tªn Project sau ®ã vµo tªn m« h×nh vµ tªn file Seed, chän lÖnh OK. Mµn h×nh hiÓn thÞ ¶nh cña m« h×nh cÇn ®Þnh h­íng víi 10 ®iÓm ph©n bè chuÈn vµ hép tho¹i kÕt qu¶ ®Þnh h­íng. TiÕn hµnh ®o l¹i c¸c ®iÓm nµy, dùa vµo ®Þa vËt l©n cËn, cã thÓ ®o theo ph­¬ng ph¸p (m« n«) hay lËp thÓ. Khi kÕt qu¶ ®¹t yªu cÇu nh­ trong Project m¸y sÏ b¸o Good Solôtion. Chän lÖnh Apply vµ tiÕp ®ã lµ Close trªn hép tho¹i kÕt qu¶. c. §Þnh h­íng tuyÖt ®èi (AO). Môc ®Ých cña ®Þnh h­íng tuyÖt ®èi lµ g¾n m« h×nh lËp thÓ ¶nh víi thùc ®Þa. Nh­ ®· nãi ë phÇn lý thuyÕt lµ ta cã thÓ thùc hiÖn viÖc nµy b»ng c¸ch ®o Ýt nhÊt 3 ®iÓm khèng chÕ. M¸y sö dông c¸c ®iÓm nµy ®Ó c©n b»ng vµ ®Þnh tû lÖ cho m« h×nh. Còng nh­ c¸c m¸y lËp thÓ theo nguyªn lý t­¬ng tù, 3 ®iÓm ®é cao ®Ó c©n b»ng m« h×nh cßn 2 ®iÓm mÆt ph¼ng ®Ó ®Þnh tØ lÖ vµ ®Þnh h­íng m« h×nh lËp thÓ trªn tÊm b¶n ®å. Thùc hiÖn lÖnh Orientations/Abaolute … ®Ó hiÖn cöa sæ hép tho¹i Select Models (chän m« h×nh). Sau khi ®· chän ®óng Project, ta chØ viÖc dïng chuét ®Ó ®¸nh dÊu vµo m« h×nh còng nh­ file Seed.dgn. Cã thÓ bè trÝ l¹i c¸c cöa sæ cho thÝch hîp, nh÷ng cöa sæ kh«ng dïng ®Õn cã thÓ ®ãng l¹i. Qu¸ tr×nh c¬ b¶n ë ®©y lµ ta ph¶i ®o tÊt c¶ c¸c ®iÓm khèng chÕ cã trªn m« h×nh. §Ó giíi h¹n danh s¸ch ®iÓm trong b¶ng Control point c¸c ®iÓm chØ cã trªn m« h×nh ®ã ta sö dông hép tho¹i t¨ng c­êng Advanced dialog box (b»ng c¸ch ®¸nh dÊu nóm Advanced…). Sau ®ã nh¸y con trá vµo cöa sæ h×nh toµn ¶nh, vÞ trÝ ®iÓm ®­îc ®Ó chän ®iÓm cÇn ®o, lóc ®ã ®iÓm nµy hiÖn thÞ h×nh ¶nh lªn cöa sæ chi tiÕt vµ ta tiÕn hµnh ®o chÝnh x¸c nã. NÕu ®o (m«n«) ta ph¶i ®o ®iÓm ®ã trªn c¶ hai cöa sæ chi tiÕt. Khi ®¹t h¹n sai cho phÐp trong Project m¸y sÏ b¸o Good Solutions, ta chän Lwnhj Apply ®Ó l­u kÕt qu¶ vµ tiÕp ®ã lµ Close ®Ó ®ãng m« h×nh trªn hép tho¹i kÕt qu¶. 4.2.3.2. T¹o m« h×nh sè ®Þa h×nhDTM Më phÇn mÒm ISSD b»ng c¸ch nh¾p chuét vµo Start/Programs/ImageStation Stereo Display ta sÏ thÊy b¶ng Select . Model Chän Project (dù ¸n), Model m« h×nh ®o vÏ), File dgn (file b¶n vÏ). Tuú chän Use Batch Resampled Imagery. SÏ cho phÐp ¶nh ®­îc t¹o víi Generate Stereo Model trong ISMT khi ë trong ISSD. TiÕn hµnh ®o vÏ nh÷ng ®iÓm ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh theo sù qui ®Þnh ë phÇn lý thuyÕt. T¹o m« h×nh sè PhÇn ISMT (Imager Station Match – T) cho phÐp t¹o ra m« h×nh sè thùc ®Þa DTM (Digital Terain Model) tù ®éng trªn c¬ së ®· x©y dùng ®­îc cÆp ¶nh lËp thÓ sè víi c¸c tham sè ®Þnh h­íng trong, ®Þnh h­íng ngoµi. Tr­íc khi ch¹y ch­¬ng tr×nh ISMT th× ta ph¶i t¹o ¶nh m« h×nh lËp thÓ, nhê vµo Modul Generate Stereo Model trong ISPM Khi vµo Edit/ Generate Stereo Model sÏ xuÊt hiÖn b¶ng: TiÕn hµnh ®¸nh dÊu vµo m« h×nh cÇn chän, ®Æt ®­êng dÉn tªn file ¶nh tr¸i (cã thÓ ®Ó bÊt kú vÞ trÝ nµo trong m¸y) vµ ¶nh ph¶i kÝch ho¹t Append job, tiÕp ®ã kÝch Submit Job Queue … ch­¬ng tr×nh sÏ tù ®éng ch¹y. KÕt qu¶ ta sÏ ®­îc 2 file ¶nh Stereo, lóc ®o c¸c ®iÓm ®é cao tù ®éng m¸y sÏ sö dông kÕt qu¶ nµy. Khëi ®éng ISDC vµo Define/ Match-T Parameters … nh­ b¶ng sau. §Æt c¸c tham sè cho c¸c b¶ng nh­ sau: §Æt hÖ thèng to¹ ®é; x¸c ®Þnh liªn kÕt vïng; kho¶ng c¸ch cña m¾t l­íi. Sö dông chç ®ét biÕn cña ®Þa h×nh, kiÓu ®èi t­îng d¹ng ®iÓm ®é cao cã sö dông khi ®o vÏ; d¹ng mÆt ®Êt vµ mét sè tham sè kh¸c cho c¸c b¶ng tiÕp theo. Khi ®Þnh d¹ng ®Þa h×nh mÆc dï ta ®· cè g¾ng m« t¶ thËt chi tiÕt, cô thÓ nh­ng cã chç bÒ mÆt ®Þa h×nh cã nhiÒu ®Þa vËt kh«ng thÓ m« t¶ hÕt ®­îc. Do vËy m¸y vÉn ph¶i tù ®éng néi suy sùa trªn c¬ së to¹ ®é vµ ®é x¸m, kÕt qu¶ nh÷ng chç nµy trë thµnh m« h×nh thùc ®Þa cho nªn khi néi suy b×nh ®é tù ®éng ë nh÷ng chç nµy cã ®é tin cËy rÊt kÐm. Nh­ ®· nãi ë phÇn lý thuyÕt ®Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy ta ph¶i sö dông Modul MGE Terrain Analyst trong hÖ thèng phÇn mÒm MGE. Qua thùc tÕ s¶n xuÊt t«i thÊy ®©y lµ mét thay thÕ, bæ sung tuyÖt vêi cña h·ng INTERGRAPH. 4.2.4.N¾n ¶nh. Vµo phÇn Start/ Base Rectifier mµn h×nh hiÓn b¶ng nhËp c¸c th«ng sè, kÝch Input/Output Options (tuú chän vµo ra): Project: vµ tªn khu ®o Photo: vµo tªn ¶nh Input Image: chän ®­êng dÉn cña ¶nh ®Çu vµo Ouput Image: chän ®­êng dÉn cña ¶nh ®Çu ra Size of pixel: ®Æt kÝch th­íc pixel nh­ ¶nh ®Çu vµo KÝch vµo Rectification and DTM Options (n¾n vµ tuú chän m« h×nh sè ®é cao), hiÓn b¶ng: CÇn ph¶i vµo c¸c tham sè sau: DTM (chän lo¹i m« h×nh sè): TTN hay GRD Interlation Option (ph­¬ng ph¸p néi suy). Cubic Convolution (TÝnh to¸n lËp ph­¬ng). Design file: chän filea Seed cña b¶n vÏ (file 2d) Cßn c¸c th«ng sè kh¸c ®Ó m¹c ®Þnh. KÝch vµo Process Option (tuú chän xö lý), mµn h×nh hiÓn b¶ng: KÝch Add job (thªm c«ng viÖc) vµo Submit Selected jobs … ch­¬ng tr×nh b¾t ®Çu thùc hiÖn. 4.2.5. C¾t ¶nh, ghÐp ¶nh 4.2.5.1.GhÐp ¶nh §Ó thùc hiÖn ghÐp hai tÊm ¶nh ta chon lÖnh Tool/Mosaic Image trong phÇn mÒn IRASC. Khi ghÐp ¶nh ta ph¶i ®iÒu chØnh ®é x¸m gi÷a hai ¶nh kÒ nhau ®Ó tr¸nh sù t­¬ng ph¶n qu¸ lín. C¸c ¶nh ghÐp ®­îc víi nhau ph¶i cã ®é chêm phñ lªn nhau vµ cïng mËt ®é ph©n gi¶i. 4.2.5.2.C¾t ¶nh Chän lÖnh Tool/extract trong IRASC §Ó c¾t lÊy khu vùc cÇn ®o vÏ trong khung b¶n ®å cã tr­íc. Sai sè ghÐp ¶nh : §é chªnh lÖch vÞ trÝ ®iÓm ®Þa vËt cïng tªn kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 0.4mm theo tû lÖ b¶n ®å. 4.2.6.Sè ho¸ néi dung b¶n ®å 4.2.6.1.T¹o m«i tr­êng lµm viÖc Khëi ®éng Microtation, chän file b¶n ®å cÇn sè ho¸. N¹p modul qu¶n lý c¸c líp th«ng tin. Tõ cöa sæ lÖnh gâ MDLL MSFC trªn mµn h×nh xuÊt hiÖn thanh c«ng cô MSFC. N¹p modull qu¶n lý ¶nh sè. Tõ cöa sæ lÖnh gâ IRASC chän open vµ më file ¶nh t­¬ng øng. 4.2.6.2. Chän líp th«ng tin cÇn sè ho¸ Tr­íc khi tiÕn hµnh sè ho¸ ta ph¶i cã mét b¶ng chøa c¸c ®èi t­îng, môc tiªu cña b¶ng ®èi t­îng lµ phÇn chia vµ qu¶n lý c¸c líp th«ng tin vµ qu¸ tr×nh sè ho¸ c¸c ®èi t­îng trªn ¶nh. 4.2.6.3.Sè ho¸ c¸c ®èi t­îng trªn ¶nh C¸c yÕu tè sè ho¸ trªn ¶nh gåm : §iÓm khèng chÕ to¹ ®é nhµ n­íc, d©n c­, ®èi t­îng ®Þa vËt kinh tÕ x· héi, giao th«ng, thuû v¨n vµ c¸c ®èi t­îng cã liªn quan. Khi sè ho¸ cÇn tu©n theo 3 nguyªn t¾c sau: - §o¸n ®äc chÝnh x¸c c¸c yÕu tè néi dung. - Tr×nh tù sè ho¸ c¸c yÕu tè néi dung sau : §iÓm khèng chÕ, d©n c­, ®èi t­îng ®Þa vËt, giao th«ng, thuû v¨n, thùc vËt, chÊt ®Êt, ranh giíi, ghi chó. - Sè ho¸ ®óng quy ph¹m. 4.2.6.4. Hoµn thiÖn d÷ liÖu, kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c cña ®èi t­îng Sau qu¸ tr×nh sè ho¸ d÷ liÖu nhËn ®­îc ch­a hoµn thiÖn vµ sö dông ®­îc. D÷ liÖu nµy ph¶i ®­îc kiÓm tra, bæ sung ®èi t­îng vµ xö lý tÊt c¶c c¸c lçi ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c. 4.2.7. Biªn tËp b¶n ®å Biªn tËp kÝ hiÖu cho c¸c ®èi t­îng d¹ng ®­êng vµ d¹ng ®iÓm. Biªn tËp ch÷ chó thÝch cho c¸c ®èi t­îng. Tr×nh bµy cho c¸c chó gi¶i ngoµi khung. C¨n cø vµo b¶n ®å gèc, c¸c file sè liÖu ®· ®­îc thµnh lËp trong c«ng ®o¹n vecto ho¸ ®Ó biªn tËp. Quy ®Þnh vÒ tiÕp biªn sè ho¸: Sau khi sè ho¸ vµ biªn tËp ta ph¶i tiÕn hµnh biªn tËp b¶n ®å. §èi víi b¶n ®å cïng tû lÖ, c¸c biªn ph¶i tiÕp khíp nhau vµ n»m trong h¹n sai cña sai sè chuyÓn ®èi t­îng trªn phÇn mÐp biªn b¶n ®å ®Ó lµm trïng khíp. NÕu v­ît qu¸ h¹n sai ph¶i t×m nguyªn nh©n ®Ó xö lý. 4.2.8. KiÓm tra chØnh söa, bæ sung Néi dung ®o vÏ bæ sung ngoµi thùc ®Þa. §o vÏ bæ sung c¸c ®Þa vËt, ®­êng giao th«ng, thuû hÖ....®Òu ph¶i phï hîp víi yªu cÇu kü thuËt hiÖn hµnh, ký hiÖu nhµ n­íc. Néi dung kiÓm tra : + KiÓm tra ®é chÝnh x¸c n¾n chØnh. + KiÓm tra to¹ ®é gãc khung, gi¸ trÞ ®é cao cña c¸c ®iÓm khèng chÕ to¹ ®é. + KiÓm tra ph©n líp néi dung b¶n ®å. + KiÓm tra tiÕp biªn c¸c yÕu tè néi dung ...... 4.2.9.In b¶n ®å Tr­íc khi in b¶n ®å, file b¶n ®å thµnh lËp ph¶i ®­îc kiÓm tra vµ chØnh lý vÒ møc ®é hîp lý gi÷a c¸c ®èi t­îng trong tr×nh bµy b¶n ®å. C¸c ®èi t­îng ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ khi tr×nh bµy b¶n ®å . Tõ thanh menu chÝnh cña thanh c«ng cô McroStation chän file chän Print Plot xuÊt hiÖn héi tho¹i plot. §Æt c¸c th«ng sè cho b¶n vÏ trong héi tho¹i plot ë setup. Units: §¬n vÞ chÝnh. Scale: §Æt tû lÖ b¶n ®å. Rotation: §Æt h­íng quay cùc cña b¶n ®å theo chiÒu giÊy. Origin: §Æt vÞ trÝ cña b¶n ®å khi in. Sau khi ®· xong chän th«ng sè vµo setup Driver xuÊt hiÖn b¶ng Selecplotter Driver File, ®Ó chän lo¹i m¸y in chän file chän Plot m¸y sÏ in ra b¶n ®å cÇn in. Sau ®ã l­u sè liÖu, b¶n ®å vµo m¸y hoÆc ®Üa. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu lý thuyÕt vµ tiÕn hµnh lµm thùc nghiÖm thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín trªn tr¹m ¶nh sè Intergraph khu vùc Tïng L©m - §µ N½ng, em ®· rót ra mét sè kÕt luËn nh­ sau: - C«ng nghÖ ¶nh sè lµ mét b­íc ®ét ph¸ cña nghµnh khoa häc b¶n ®å. Cho n¨ng xuÊt lao ®éng cao, gi¶m thiÓu søc lao ®éng, cho phÐp ®Èy nhanh tèc ®é thµnh lËp b¶n ®å t¹o ra s¶n phÈm cã ®é chÝnh x¸c cao. - Cho ®Õn nay thiÕt bÞ m¸y mãc rÊt gän nhÑ vµ ®¬n gi¶n . Tuy nhiªn gi¸ thµnh cña phÇn mÒm nµy cßn cao, thiÕt bÞ quÐt vµ c¸c phÇn mÒm sö dông quÐt dï cho ®é ph©n gi¶i cao nh­ng vÉn lµm gi¶m ®é ph©n gi¶i cña tÊm ¶nh nguyªn thuû. - C«ng nghÖ ®o ¶nh sè cho phÐp khai th¸c ®­îc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau. C¸c lo¹i s¶n phÈm nµy ®Òu ®­îc l­u gi÷ d­íi d¹ng sè do vËy cã thÓ ®¸p øng nhanh chãng nh÷ng nhiÖm vô mµ kinh tÕ còng nh­ qu©n sù quan t©m. -Tèc ®é tÝnh to¸n vµ kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ cao cho phÐp ta kiÓm tra ngay c¸c c«ng ®o¹n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . - C«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å b»ng ¶nh sè ®ßi hái c¸c c¸n bé kü thuËt ph¶i cã tr×nh ®é vÒ tin häc vµ c¸c phÇn mÒn ®­îc sö dông trong c«ng nghÖ ®o ¶nh sè. - §Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c vµ tÝnh kinh tÕ cña ph­¬ng ph¸p th× ta ph¶i n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña c¸c thiÕt bÞ sö dông nh­ (c¸c thiÕt bÞ chôp ¶nh) sö dông trong qu¸ tr×nh ®o vÏ ®ång thêi nghiªn cøu c¸c thuËt to¸n chÆt chÏ trong qu¸ tr×nh t¨ng dµy.TiÕn hµnh khai th¸c tèi ®a c«ng dông cña phÇn mÒm chuyªn dïng. KiÕn nghÞ : - C«ng nghÖ nµy cã tÝnh tù ®éng cao nh­ng kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ l¹i phô thuéc vµo chÊt l­îng phim ¶nh chôp còng nh­ ®Þa h×nh khu vùc ®o vÏ. V× vËy, tr­íc khi s¶n xuÊt cÇn tiÕn hµnh kh¶o s¸t kü ®Ó cã thÓ tËn dông tèi ®a kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ tíi møc cao nhÊt. §iÒu nµy sÏ lµm t¨ng thªm n¨ng suÊt lao ®éng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . - ThiÕt bÞ sö dông tuy gän nhÑ nh­ng gi¸ thµnh nhËp thiÕt bÞ n­íc ngoµi l¹i cao. §Ó kh¾c phôc ®iÒu nµy cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p sao cho cã thÓ s¶n xuÊt c¸c thiÕt bÞ nµy trong n­íc, ®Æc biÖt lµ c¸c phÇn mÒm chuyªn dïng nh»m gi¶m tèi thiÓu chi phÝ cho viÖc mua s¾m thiÕt bÞ. -T×m biÖn ph¸p n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña qu¸ tr×nh tù ®éng ho¸ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n ®ång nghiÖp vµ ®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o ts. TrÇn §×nh TrÝ ®· tËn t×nh h­íng dÉn ®Ó em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. gs.tskh.Tr­¬ng Anh KiÖt : C¬ së ®o ¶nh . NXB Giao th«ng vËn t¶i. Hµ Néi, 2000 2. gs.tskh.Tr­¬ng Anh KiÖt : C«ng t¸c t¨ng dµy khèng chÕ ¶nh . NXB Giao th«ng vËn t¶i. Hµ Néi, 2000 3. gs.tskh.Tr­¬ng Anh KiÖt : Ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh ®¬n. NXB Giao th«ng vËn t¶i. Hµ Néi, 2000 4. GS.TSKH. Phan V¨n Léc : Ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh lËp thÓ . NXB Giao th«ng vËn t¶i. Hµ Néi, 2000 5. PGS.TS . Ph¹m Väng Thµnh : C¬ së chôp ¶nh vµ ¶nh hµng kh«ng. 6. PGS.TS . Ph¹m Väng Thµnh : §o¸n ®äc vµ ®iÒu vÏ . Hµ néi 1998 7. TS . TrÇn §×nh TrÝ (2005) : Kh¶ n¨ng lo¹i trõ vµ h¹n chÕ ¶nh h­ëng c¸c lo¹i sai sè cña ¶nh ®o trong c«ng nghÖ ®o ¶nh sè . LuËn ¸n tiÕn sü kü thuËt §¹i Häc Má- §Þa ChÊt. 8. Tæng côc ®Þa chÝnh 3/ 2000 : Quy ph¹m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh. 9. Tæng côc ®Þa chÝnh : H­íng dÉn sö dông phÇn mÒm Micrstation & Mapping Ofice – Intergrap.