Thiết kế điều hòa trung tâm

= 46 (mm2) ChuÈn hãa chän c¸p cã F = 50 mm2 Theo Catalog cña LENS chän lo¹i c¸p trªn cã c¸c th«ng sè nh sau: F (mm2) d (mm) r0 (V/km) ë 200 C ICP (A) Lâi Vá trong nhµ ngoµi trêi min max 3G50 8,4 24,5 29 0,387 206 192 KiÓm tra theo ®iÒu kiÖn ph¸t nãng cña c¸p ®· chän : K1 .K2. Icp ³ Itt K1 = 0,9 K2 = 0,9 Cã K1 .K2. Icp = 0,9. 0,9. 206 = 166,86 (A) > Itt = 92 (A) vËy chän c¸p hîp lý. 7. TÝnh chän c¸p cho ®éng c¬ b¬m níc gi¶i nhiÖt: Theo ph¬ng ¸n chän, ta cã hai ®éng c¬ b¬m níc gièng nhau, ta chØ cÇn tÝnh chän cho mét ®éng c¬, ®éng c¬ cßn l¹i chän t¬ng tù. Th«ng sè cña ®éng c¬ b¬m: P®c = 7,5 (KW) U = 380 V Cosj = 0,86 h = 0,87 Þ dßng ®iÖn tÝnh to¸n cña ®éng c¬ lµ: Itt = = 15,23 (A) TiÕt diÖn cña c¸p cÇn chän: F = = 7,6 (mm2) ChuÈn hãa chän c¸p cã F =10 mm2 Theo Catalog cña LENS chän lo¹i c¸p trªn cã c¸c th«ng sè nh sau: F (mm2) d (mm) r0 (V/km) ë 200 C ICP (A) Lâi Vá trong nhµ ngoµi trêi min max 3G10 3,8 13,5 17 1,83 87 75 kiÓm tra theo ®iÒu kiÖn ph¸t nãng cña c¸p ®· chän : K1 .K2. Icp ³ Itt K1 = 0,9 K2 = 0,8 Cã K1 .K2. Icp = 0,9. 0,8. 87 = 62,64 (A) > Itt =15,23 (A) VËy chän c¸p trªn lµ hîp lÝ. 8. Chän c¸p cho qu¹t th¸p gi¶i nhiÖt: Theo ph¬ng ¸n chän, ta cã hai th¸p gi¶i nhiÖt gièng nhau,sö dông hai qu¹t li t©m gièng nhau nªn ta chØ cÇn tÝnh chän c¸p cho mét ®éng c¬ qu¹t , ®éng c¬ cßn l¹i chän t¬ng tù. Th«ng sè cña ®éng c¬ qu¹t th¸p gi¶i nhiÖt: P®c = 1,5 (KW) U = 380 V Cosj = 0,85 h = 0,81 Þ dßng ®iÖn tÝnh to¸n cña ®éng c¬ lµ: Itt = = 3,3 (A) TiÕt diÖn cña c¸p cÇn chän: F = = 1,65 (mm2) ChuÈn hãa chän c¸p cã F =2,5 mm2 Theo Catalog cña LENS chän lo¹i c¸p trªn cã c¸c th«ng sè nh sau: F (mm2) d (mm) r0 (V/km) ë 200 C ICP (A) Lâi Vá trong nhµ ngoµi trêi min max 3G2,5 1,8 10,5 13 7,41 41 31 kiÓm tra theo ®iÒu kiÖn ph¸t nãng cña c¸p ®· chän : K1 .K2. Icp ³ Itt K1 = 0,9 K2 = 0,8 ( v× trong r·nh cã 4 sîi c¸p) Cã K1 .K2. Icp = 0,9. 0,8. 41 = 29,52 (A) > Itt =3,3 (A) VËy chän c¸p trªn lµ hîp lÝ. 9. Chän c¸p cho qu¹t giã dµn bay h¬i. Theo ph¬ng ¸n chän, ta cã 3 dµn bay h¬i gièng nhau, sö dông ba qu¹t li t©m gièng nhau nªn ta chØ cÇn tÝnh chän c¸p cho mét ®éng c¬ qu¹t , ®éng c¬ cßn l¹i chän t¬ng tù. Th«ng sè cña ®éng c¬ qu¹t dµn bay h¬i: P = 15 (KW) U = 380 V Cosj = 0,88 Þ dßng ®iÖn tÝnh to¸n cña ®éng c¬ lµ: Itt = = 26 (A) TiÕt diÖn cña c¸p cÇn chän: F = = 13 (mm2) ChuÈn hãa chän c¸p cã F =16 mm2 Theo Catalog cña LENS chän lo¹i c¸p trªn cã c¸c th«ng sè nh sau: F (mm2) d (mm) r0 (V/km) ë 200 C ICP (A) Lâi Vá trong nhµ ngoµi trêi min max 3G16 4,8 15,5 19,5 1,15 113 100 kiÓm tra theo ®iÒu kiÖn ph¸t nãng cña c¸p ®· chän : K1 .K2. Icp ³ Itt K1 = 0,9 K2 = 0,9 Cã K1 .K2. Icp = 0,9. 0,9.113 = 91,53 (A) > Itt =26 (A) VËy chän c¸p trªn lµ hîp lÝ. 10. Chän c¸p cho hÖ thèng chiÕu s¸ng: C«ng suÊt tÝnh to¸n: PCS = 0,39 (KW) U = 220 V Cosj = 0,8 Þ dßng ®iÖn tÝnh to¸n cho chiÕu s¸ng: Itt = = 2,2 (A) TiÕt diÖn cña c¸p cÇn chän: F = = 1,1 (mm2) ChuÈn hãa chän c¸p cã F =1,5 mm2 lo¹i 2 lâi: Theo Catalog cña LENS chän lo¹i c¸p trªn cã c¸c th«ng sè nh sau: F (mm2) d (mm) r0 (V/km) ë 200 C ICP (A) Lâi Vá trong nhµ ngoµi trêi min max 3G1,5 1,4 9,2 11 12,1 31 23 kiÓm tra theo ®iÒu kiÖn ph¸t nãng cña c¸p ®· chän : K1 .K2. Icp ³ Itt K1 = 0,9 K2 = 1 Cã K1 .K2. Icp = 0,9. 1. 37 = 33,3 (A) > Itt =2,2 (A) VËy chän c¸p trªn lµ hîp lÝ. C: Chän Aptomat ( hay cßn gäi lµ m¸y c¾t h¹ ¸p) Aptomat lµ khÝ cô tù ®éng ng¾t m¹ch ®iÖn khi cã sù cè: Qu¸ t¶i, ng¾n m¹ch,®iÖn ¸p thÊp, c«ng suÊt ngîc trong m¹ch ®iÖn h¹ ¸p. §«i khi aptomat còng ®îc dïng ®Ó ®ãng, c¾t kh«ng thêng xuyªn c¸c m¹ch ®iÖn ë chÕ ®é b×nh thêng. Yªu cÇu ®èi víi m¸y c¾t h¹ ¸p nh sau: + ChÕ ®é lµm viÖc ®Þnh møc cña aptomat ph¶i lµ chÕ ®é lµm viÖc dµi h¹n, nghÜa lµ trÞ sè dßng ®iÖn ®Þnh møc ch¶y qua aptomat l©u bao nhiªu còng ®îc. MÆt kh¸c m¹ch vßng dÉn ®iÖn cña nã ph¶i chÞu ®îc dßng ®iÖn ng¾n m¹ch lín khi cã ng¾n m¹ch lóc c¸c tiÕp ®iÓm cña nã ®· ®ãng hay ®ang ®ãng. + aptomat ph¶i c¾t ®îc trÞ sè dßng ®iÖn ng¾n m¹ch lín cã thÓ ®Õn vµi chôc kiloampe. Sau khi c¾t dßng ®iÖn ng¾n m¹ch, aptomat ph¶i ®¶m b¶o vÉn lµm viÖc tèt ë dßng ®iÖn ®Þnh møc. + §Ó n©ng cao tÝnh æn ®Þnh nhiÖt vµ æn ®Þnh ®iÖn ®éngcña c¸c thiÕt bÞ ®iÖn, h¹n chÕ sù ph¸ ho¹i do dßng ®iÖn ng¾n m¹ch g©y ra, aptomat ph¶i cã thêi gian c¾t bÐ. Nh÷ng th«ng sè c¬ b¶n cña aptomat bao gåm: - Dßng ®iÖn ®Þnh møc: I®m - §iÖn ¸p ®Þnh møc: U®m - Dßng ®iÖn ng¾t giíi h¹n . - Thêi gian t¸c ®éng. + Thêi gian t¸c ®éng cña aptomat lµ mét th«ng sè quan träng, thêi gian nµy ®îc tÝnh tõ lóc x¶y ra sù cè ®Õn khi m¹ch ®iÖn bÞ ng¾t hoµn toµn. t = t0 + t1 + t2 Trong ®ã: t0: Thêi gian tõ lóc x¶y ra ng¾n m¹ch ®Õn khi dßng ®iÖn ®¹t trÞ sè t¸c ®éng I= It® . Thêi gian t0 phô thuéc vµo gi¸ trÞ cña dßng ®iÖn khëi ®éng vµ tèc ®é t¨ng cña dßng ®iÖn , phô thuéc vµo th«ng sè cña m¹ch ®iÖn ng¾t. t1: Thêi gian kÓ tõ khi I = It® ®Õn khi tiÕp ®iÓm cña aptomat b¾t ®Çu chuyÓn ®éng, thêi gian nµy phô thuéc vµo c¸c phÇn tö b¶o vÖ, c¬ cÊu ng¾t, kÕt cÊu cña tiÕp ®iÓm, träng lîng phÇn ®éng. t2: Thêi gian ch¸y cña hå quang, phô thuéc vµo gi¸ trÞ cña dßng ®iÖn ng¾t vµ biÖn ph¸p dËp hå quang. * CÊu t¹o cña aptomat. aptomat gåm cã c¸c bé phËn chÝnh: HÖ thèng tiÕp ®iÓm, hÖ thèng dËp hå quang, c¬ cÊu truyÒn ®éng ®ãng, c¾t aptomat vµ c¸c phÇn tö b¶o vÖ. ( I ): Vïng b¶o vÖ qu¸ t¶i do r¬ le nhiÖt ®¶m nhiÖm. ( II ): Vïng b¶o vÖ ng¾n m¹ch. Nh vËy, dùa vµo ®Æc tÝnh lµm viÖc cña aptomat ta thÊy khi cã sù cè qu¸ t¶i th× sau mét kho¶ng thêi gian t, aptomat míi t¸c ®éng, cßn khi x¶y ra sù cè ng¾n m¹ch th× aptomat t¸c ®éng ngay lËp tøc. ChÝnh v× vËy, khi lùa chän aptomat cho hÖ thèng, ta chØ cÇn dùa theo dßng ®iÖn t¸c dông, bëi v× khi ®éng c¬ khëi ®éng th× thêi gian x¶y ra qu¸ t¶i ®ã cha ®ñ ®Ó aptomat t¸c ®éng. Nguyªn lÝ lµm viÖc cña aptomat: sù qu¸ t¶i ®îc ph¸t hiÖn nhê tÊm lìng kim, cßn ng¾n m¹ch ®îc ph¸t hiªn nhê ®iÖn tõ ( nam ch©m dßng ®iÖn cùc ®¹i ). 1. Chän aptomat cho ®éng c¬ m¸y nÐn. - §éng c¬ m¸y nÐn cã c«ng suÊt tiªu thô tÝnh to¸n lµ: PMN = 55 (kw) - Dßng ®iÖn tÝnh to¸n : Itt = 92 (A) Theo Catalog vÒ aptomat do LG chÕ t¹o ta chän lo¹i aptomat cã c¸c th«ng sè: Lo¹i KiÓu U®m(V) Sè cùc I®m(A) IC(KA) sè lîng(c¸i) 225AF ABH-103A 600 3 125 25 3 2. Chän aptomat cho ®éng c¬ b¬m níc gi¶i nhiÖt. - §éng c¬ b¬m cã c«ng suÊt tiªu thô tÝnh to¸n lµ: PB = 7,5 (kw) - Dßng ®iÖn tÝnh to¸n : Itt = 14,63 (A) Theo Catalog vÒ aptomat do LG chÕ t¹o ta chän lo¹i aptomat : Lo¹i KiÓu U®m(V) Sè cùc I®m(A) IC(KA) sè lîng(c¸i) 100AF ABH-103A 600 3 20 5 3 ( Tra theo b¶ng 3.1 trang 146- sæ tay tra cøu TB§ ) 3. Chän aptomat cho ®éng c¬ qu¹t th¸p gi¶i nhiÖt. - §éng c¬ qu¹t cã c«ng suÊt tiªu thô tÝnh to¸n lµ: PBH = 1,5 (kw) - Dßng ®iÖn tÝnh to¸n : Itt = 3,3(A) Theo Catalog vÒ aptomat do LG chÕ t¹o ta chän lo¹i aptomat cã c¸c th«ng sè: Lo¹i KiÓu U®m(V) Sè cùc I®m(A) IC(KA) 100AF ABE- 103A 600 3 5 5 ( Tra theo b¶ng 3.1 trang 146- sæ tay tra cøu TB§ ) 4. Chän aptomat cho ®éng c¬ qu¹t dµn l¹nh. - §éng c¬ qu¹t dµn l¹nh cã c«ng suÊt tiªu thô tÝnh to¸n lµ: PQL = 15(kw) - Dßng ®iÖn tÝnh to¸n : Itt = 26(A) Theo Catalog vÒ aptomat do LG chÕ t¹o ta chän lo¹i aptomat cã c¸c th«ng sè: Lo¹i KiÓu U®m(V) Sè cùc I®m(A) IC(KA) sè lîng(c¸i) 100AF ABH-103A 600 3 30 10 3 ( Tra theo b¶ng 3.1 trang 146- sæ tay tra cøu TB§ ) 5. Chän aptomat tæng cho mét tæ m¸y: - C«ng suÊt tiªu thô tÝnh to¸n cña mét tæ m¸y lµ PH= 81(kw) - Dßng ®iÖn tÝnh to¸n : Itt = 131(A) Theo Catalog vÒ aptomat do LG chÕ t¹o ta chän lo¹i aptomat cã c¸c th«ng sè: Lo¹i KiÓu U®m(V) Sè cùc I®m(A) IC(KA) sè lîng(c¸i) 100AF ABS- 403A 600 3+1 250 22 3 ( Tra theo b¶ng 3.1 trang 146- sæ tay tra cøu TB§ ) 6. Chän aptomat cho chiÕu s¸ng. - C«ng suÊt ®iÖn dµnh cho chiÕu s¸ng lµ: PCS = 0,39 (kw) - Dßng ®iÖn tÝnh to¸n : Itt = 2,2(A) Theo Catalog vÒ aptomat do LG chÕ t¹o ta chän lo¹i aptomat cã c¸c th«ng sè: Lo¹i KiÓu U®m(V) Sè cùc I®m(A) IC(KA) sè lîng(c¸i) 100AF ABE- 53A 600 2 5 2,5 1 ( Tra theo b¶ng 3.1 trang 146- sæ tay tra cøu TB§ ) 7. Chän aptomat tæng cña toµn tr¹m l¹nh. P = 320 (kw) - Dßng ®iÖn tÝnh to¸n : I = 461(A) Theo Catalog vÒ aptomat do LG chÕ t¹o ta chän lo¹i aptomat cã c¸c th«ng sè: Lo¹i KiÓu U®m(V) Sè cùc I®m(A) IC(KA) sè lîng(c¸i) 800AF ABS- 403A 600 3+1 500 22 1 ( Tra theo b¶ng 3.1 trang 146- sæ tay tra cøu TB§ ) D. Chän tñ ®iÖn vµ thanh c¸i: §Ó ®¬n gi¶n vµ gän ta chän tñ ph©n phèi thiÕt kÕ theo s¬ ®å ®iÖn vµ kÝch thíc cña c¸c thiÕt bÞ ®iÖn ®Æt trong tñ. 1. Chän thanh c¸i cho tñ ph©n phèi: Dßng ®iÖn tÝnh to¸n tæng toµn tr¹m lµ Itt = 461 (A) Tra b¶ng 7.2 trang 362 – sæ tay tra cøu TB§ chän ®îc thanh c¸i ®ång: KÝch thíc: 60x10 mm Dßng ®iÖn cho phÐp: Icp = 1175 (A) Trong tñ ph©n phèi gåm mét aptomat tæng, ba thanh c¸i ®Æt n»m ngang, thiÕt bÞ b¶o vÖ ®iÖn ¸p vµ c¸c thiÕt bÞ ®o lêng. C¸p dÉn vÒ tñ ®éng lùc vµ tñ chiÕu s¸ng ®îc nèi vµo thah c¸i cña tñ bëi c¸c bul«ng Sè lîng thanh c¸i lµ 3 ChiÒu dµi thanh c¸i lµ: l = 80 (cm) Kho¶ng c¸ch gi÷a hai thanh c¸i liªn tiÕp lµ 15 cm, thanh c¸i g¾n lªn tñ nhê sø treo hai ®Çu. 2. Chän thanh c¸i cho tñ ®éng lùc Dßng ®iÖn tÝnh to¸n: Itt = 131(A) Chän thanh c¸i b»ng ®ång cã kÝch thíc : 60x 8 mm Dßng ®iÖn cho phÐp: ICP = 1320 (A) ChiÒu dµi thanh c¸i: L = 60 cm Kho¶ng c¸ch gi÷a hai thanh c¸i ®Æt gÇn nhau lµ 10 cm, ®Æt n»m ngang nhê sø treo hai ®Çu. Trong mçi tñ ®éng lùc ®Æt 4 aptomat , 4 c«ng t¾c t¬ cña 4 ®éng c¬ víi 3 thanh c¸i Ngoµi ra, trong tñ cßn ®îc bè trÝ c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ vµ thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn. E. Chän bÞ b¶o vÖ ®iÖn ¸p cho tr¹m.thiÕt Chän lo¹i r¬ le kÜ thuËt sè EVR ( Electronic Voltage Relay ) do h·ng SAMWHA chÕ t¹o. EVR cã t¸c dông b¶o vÖ qu¸ ¸p, thÊp ¸p, mÊt pha, mÊt ®èi xøng pha, ngîc thø tù pha. EVR cã c¸c th«ng sè: - §iÖn ¸p cña r¬ le: U = 380 (V) - B¶o vÖ qu¸ ®iÖn ¸p khi ®iªn ¸p lµ: 380 4 460 (V). Thêi gian t¸c ®éng tõ 0,5 4 20 (s) - B¶o vÖ thÊp ¸p khi ®iªn ¸p lµ: 3004380(V). Thêi gian t¸c ®éng 1 45(s) - B¶o vÖ mÊt ®èi xøng víi thêi gian t¸c ®éng lµ 0,5 s §èi víi r¬le nµy, nhiªm vô chÝnh lµ b¶o vÖ qu¸ ¸p cho hÖ thèng ®iÖn cña tr¹m ®iÒu hßa kh«ng khÝ vµ chØ cÇn ®Æt r¬le nµy t¹i vÞ trÝ cña aptomat tæng th× cã thÓ b¶o vÖ ®iÖn ¸p cho toµn hÖ thèng. F. Chän c¸c thiÕt bÞ ®o lêng: + TÝnh chon biÕn dßng 1. Yªu cÇu cña tÝnh chän biÕn dßng M¸y biÕn dßng cã nhiÖm vô biÕn ®æi dßng ®iÖn lín (s¬ cÊp) thµnh dßng ®iÖn cùc ®¹i lµ 5A (dßng thø cÊp) ®Ó cung cÊp cho thiÕt bÞ ®o lêng, b¶o vÖ r¬le vµ tù ®éng ho¸. M¸y biÕn dßng lùa chän theo ®iÒu kiÖn ®iÖn ¸p, dßng ®iÖn, phô t¶i phÝa thø cÊp, cÊp chÝnh x¸c vµ kiÓm tra theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh ®iÖn ®éng vµ æn ®Þnh nhiÖt. Ngoµi ra lùa chän BI ph¶i phï hîp víi n¬i l¾p ®Æt nh: trong nhµ, ngoµi trêi, l¾p trªn thanh c¸i, l¾p xuyªn têng. 2. Chän cac biÕn dßng Víi dßng ®iÖn 461 A tra b¶ng phô lôc m¸y biÕn dßng ®iÖn ta chän m¸y biÕn dßng TKM- 05 cã dßng 800/5 A do Liªn X« xhÕ t¹o víi c¸c th«ng sè: CÊp chÝnh x¸c: 0,5 C«ng suÊt ®Þnh møc: 10 VA Phô t¶i thø cÊp: 0,4 ®iÖn ¸p ®Þnh møc: 500 V + Chän mét V«n kÕ ®Ó ®o ®iÖn ¸p cã cÊp chÝnh x¸c 0,5 vµ mét bé chuyÓn m¹ch V«n. + Chän mét ®ång hå ®o Cosj. G. kiÓm tra cosw cña toµn hÖ thèng cung cÊp ®iÖn: Theo kÕt qu¶ tÝnh to¸n tõ phÇn tríc ta cã: cosw = 0,885 Do ®ã kh«ng cÇn bï cosw cho hÖ thèng. H.TÝnh chän khëi ®éng tõ 1.Giíi thiÖu vÒ khëi ®éng tõ. Khëi ®éng tõ lµ khÝ cô ®iÖn dïng ®Ó ®ãng c¾t, ®¶o chiÒu quay, vµ b¶o vÖ qu¸ t¶i ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu 3 pha r«to lßng sãc. CÊu t¹o cña khëi ®éng tõ gåm c«ng t¾c t¬ ®iÖn xoay chiÒu vµ r¬ le nhiÖt l¾p trong mét hép. Khëi ®éng tõ cã mét c«ng t¾c t¬ gäi lµ khëi ®éng tõ ®¬n, thêng dïng ®Ó ®ãng c¾t ®éng c¬ ®iÖn. Khëi ®éng tõ cã hai c«ng t¾c t¬ lµ khëi ®éng tõ kÐp thêng dïng ®Ó ®¶o chiÒu quay ®éng c¬ ®iÖn. Trong hÖ thèng m¸y l¹nh trung t©m ta chän khëi ®éng tõ ®¬n ®ãng c¾t trùc tiÕp kh«ng thêng xuyªn kiÓu kÝn diÖn ¸p cuén hót 220 V. C¸ch lùa chän khëi ®éng tõ: §Ó thuËn tiÖn cho khëi ®éng ®éng c¬ r«to lßng sãc, c¸c nhµ chÕ t¹o ®· kh«ng nh÷ng cho th«ng sè dßng ®iÖn ®Þnh møc cña khëi ®éng tõ mµ cßn cho c¶ c«ng suÊt ®éng c¬ ®iÖn mµ khëi ®éng tõ cã thÓ phôc vô cho viÖc ®ãng c¾t. §Ó x¸c ®Þnh dßng ®iÖn ®Þnh møc cña khëi ®éng tõ ta cÇn x¸c ®Þnh trÞ sè dßng ®iÖn ®Þnh møc cña ®éng c¬ ®iÖn trong chÕ ®é lµm viÖc dµi han, ng¾n h¹n hay ng¾n h¹n lÆp l¹i sao cho dßng ®iÖn lµm viÖc cña ®éng c¬ ®iÖn ®i qua tiÕp ®iÓm chÝnh kh«ng vît qu¸ gi¸ trÞ ®Þnh møc cña khëi ®éng tõ. Víi ®éng c¬ ®iÖn 3 pha r«to lång sãc thêi gian khëi ®éng ng¾n, trong khÝ ®ã dßng ®iÖn ng¾t cña khëi ®éng tõ gÊp 10 lÇn dßng ®Þnh møc. Cßn chÕ ®é khëi ®éng ®éng c¬ thêi gian khëi ®éng ng¾n, dßng khëi ®éng kh«ng lín l¾m (5-7)I®m nªn chän dßng ®Þnh møc cña khëi ®éng tõ b»ng dßng ®Þnh møc cña ®éng c¬. 2. Kh¸i niÖm chung vÒ CTT. CTT lµ khÝ cô dïng ®Ó ®ãng c¾t thêng xuyªn c¸c m¹ch ®iÖn ®éng lùc tõ xa b»ng tay hay tù ®éng. ViÖc ®ãng c¾t CTT cã tiÕp ®iÓm cã thÓ thùc hiÖn nhê nam ch©m ®iÖn, thñy lùc hay khÝ nÐn. Th«ng thêng ta gÆp lo¹i ®ãng, c¾t b»ng NC§. C¸c th«ng sè chñ yÕu cña CTT. - §iÖn ¸p ®Þnh møc. - Dßng ®iÖn ®Þnh møc I®m : Lµ dßng ®iÖn ®i qua tiÐp ®iÓm chÝnh cña CTT trong chÕ ®é lµm viÖc gi¸n ®o¹n l©u dµi, nghÜa lµ ë chÕ ®é nµy thêi gian tiÕp ®iÓm cña CTT ë tr¹ng th¸i ®ãng kh«ng l©u qu¸ 8 giê. NÕu CTT ®îc ®Æt trong tñ ®iÖn th× dßng ®iÖn ®Þnh møc ph¶i lÊy thÊp h¬n 10% do ®iÒu kiÖn lµm m¸t kÐm. ë chÕ ®é lµm viÖc l©u dµi, nghÜa lµ khi tiÕp ®iÓm cña CTT ë tr¹ng ht¸i ®ãng l©u h¬n 8 giê th× dßng ®iÖn ®Þnh møc cña CTT ph¶i lÊy thÊp h¬n kho¶ng 20%, do ë chÕ ®é nµy lîng oxit kim lo¹i trªn bÒ mÆt tiÕp ®iÓm t¨ng lµm t¨ng ®iÖn trë tiÕp xóc vµ lµm cho nhiÖt ®é tiÕp ®iÓm t¨ng qu¸ trÞ sè cho phÐp. - §iÖn ¸p cuén d©y: Ucddm - Sè cùc: Lµ sè c¾p tiÕp ®iÓm chÝnh cña CTT. - Sè cÆp tiÕp ®iÓm phô. - Kh¶ n¨ng c¾t vµ kh¶ n¨ng ®ãng: Lµ gi¸ trÞ dßng ®iÖn cho phÐp ®i qua tiÕp ®iÓm chÝnh khi c¾t dßng ng¾n m¹ch ( IN ) hoÆc khi ®ãng. Ch¼ng h¹n CTT xoay chiÒu dïng ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu ba pha roto lång sãc cÇn ph¶i cã kh¶ n¨ng ®ãng tõ 447 lÇn I®m. Kh¶ n¨ng c¾t cña CTT ®iÖn xoay chiÒu ®¹t 10I®m víi phô t¶i ®iÖn c¶m. 3. Chän CTT. + Chän CTT cho ®éng c¬ m¸y nÐn: Ta cã: Ptt = 55 (kw) Itt = 92 (A) Tra Catalog CTT do h·ng LG chÕ t¹o ta ®îc: - Lo¹i: AC3- SMC- 80P (3 Pha) - C«ng suÊt ®Þnh møc: 55 ( kw ) - Dßng ®iÖn ®Þnh møc: 105( A ) - TÇn sè thao t¸c: 1200 lÇn/ giê - Sè tiÕp ®iÓm phô: 2 thêng ®ãng vµ 2 thêng më. - §iÖn ¸p cuén d©y: 220 ( V ) + Chän CTT cho ®éng c¬ b¬m níc lµm m¸t: Ta cã: Ptt = 7,5 (kw) Itt = 14,63 (A) Tra Catalog CTT do h·ng LG chÕ t¹o ta ®îc: - Lo¹i: AC3-SMC- 20P (3 Pha) - C«ng suÊt ®Þnh møc: 11 ( kw ) - Dßng ®iÖn ®Þnh møc: 22( A ) - TÇn sè thao t¸c: 1800 lÇn/ giê - Sè tiÕp ®iÓm phô: 2 thêng ®ãng vµ 2 thêng më. - §iÖn ¸p cuén d©y: 220 ( V ) + Chän CTT cho ®éng c¬ qu¹t giã th¸p gi¶i nhiÖt: Ta cã: Ptt = 1,5(kw) Itt = 3,3 (A) Tra Catalog CTT do h·ng LG chÕ t¹o ta ®îc: - Lo¹i: AC3- SMC- 10P (3 Pha) - C«ng suÊt ®Þnh møc: 5,5( kw ) - Dßng ®iÖn ®Þnh møc: 12( A ) - TÇn sè thao t¸c: 1800 lÇn/ giê - Sè tiÕp ®iÓm phô: 2 thêng ®ãng vµ 2 thêng më. - §iÖn ¸p cuén d©y: 220 ( V ) + Chän CTT cho ®éng c¬ qu¹t dµn bay h¬i: Ta cã: Ptt = 15 (kw) Itt = 26 (A) Tra Catalog CTT do h·ng LG chÕ t¹o ta ®îc: - Lo¹i: AC3- SMC- 25P (3 Pha) - C«ng suÊt ®Þnh møc: 15 ( kw ) - Dßng ®iÖn ®Þnh møc: 30( A ) - TÇn sè thao t¸c: 1800 lÇn/ giê - Sè tiÕp ®iÓm phô: 2 thêng ®ãng vµ 2 thêng më. - §iÖn ¸p cuén d©y: 220 ( V ) Chän t¬ng tù cho ®éng c¬ qu¹t giã håi. 4. Chän r¬ le nhiÖt. a. Kh¸i niªm chung: R¬ le nhiÖt lµ khÝ cô ®iÖn tù ®éng ®ãng, c¾t tiÕp ®iÓm nhê sù co d·n vÒ nhiÖt cña c¸c thanh kim lo¹i. Trong m¹ch ®iÖn c«ng nghiÖp nã ®îc dïng ®Ó b¶o vÖ qu¸ t¶i cho c¸c ®éng c¬ ®iÖn. Khi ®ã r¬ le nhiÖt ®îc l¾p kÌm víi CTT. b. Chän r¬ le nhiÖt b¶o vÖ qu¸ t¶i cho ®éng c¬: + Chän r¬le nhiÖt cho ®éng c¬ m¸y nÐn: Cã: Itt = 92 (A) Tra Catalog r¬ le nhiÖt do h·ng LG chÕ t¹o ta chän lo¹i cã th«ng sè: - KÝ hiÖu: GTH-150/3 - D¶i ®iÒu chØnh dßng ®iÖn: 85 4 95 (A) + Chän r¬le nhiÖt cho ®éng c¬ b¬m níc lµm m¸t: Cã: Itt = 14,63 (A) Tra Catalog r¬ le nhiÖt do h·ng LG chÕ t¹o ta chän lo¹i cã th«ng sè: - KÝ hiÖu: GTH-40/3 - D¶i ®iÒu chØnh dßng ®iÖn:12 4 18 (A) + Chän r¬le nhiÖt cho ®éng c¬ qu¹t giã th¸p gi¶i nhiÖt: Cã: Itt = 3,3 (A) Tra Catalog r¬ le nhiÖt do h·ng LG chÕ t¹o ta chän lo¹i cã th«ng sè: - KÝ hiÖu: GTH-22/3 - D¶i ®iÒu chØnh dßng ®iÖn: 2,54 4 (A) + Chän r¬le nhiÖt cho ®éng c¬ qu¹t giã dµn bay h¬i : Cã: Itt = 26 (A) Tra Catalog r¬ le nhiÖt do h·ng LG chÕ t¹o ta chän lo¹i cã th«ng sè: - KÝ hiÖu: GTH-90/3 - D¶i ®iÒu chØnh dßng ®iÖn: 22 4 30 (A) Ch¬ng V TÝnh to¸n - thiÕt kÕ hÖ thèng ®iÒu khiÓn - b¶o vÖ I- ®Æc ®iÓm cña phô t¶i: Trong tr¹m ®iÒu hoµ kh«ng khÝ trung t©m nµy, phô t¶i chñ yÕu vµ còng lµ phô t¶i chÝnh lµ c¸c ®éng c¬ kh«ng ®ång bé 3 pha r«tor lång sãc. ChÝnh v× vËy ta cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - §éng c¬ c«ng suÊt r«tor lång sãc lµ lo¹i m¸y biÕn ®æi ®iÖn n¨ng 3 pha thµnh c¬ n¨ng. Nã ho¹t ®éng dùa trªn nguyªn t¾c cña hiÖn tîng c¶m øng ®iÖn tõ. - HÖ sè c«ng suÊt cos j vµ hiÖu suÊt h lín, + momen khëi ®éng lín thÝch hîp víi phô t¶i lín vµ cã chÕ ®é khëi ®éng nÆng nÒ, hÖ sè trît cña ®éng c¬ lín h¬n c¸c lo¹i ®éng c¬ th«ng thêng kh¸c (7% so víi c¸c lo¹i th«ng thêng cã hÖ sè trît vµo kho¶ng 5%). - D¶i c«ng suÊt lµm viÖc lín, tõ vµi o¸t ®Õn vµi tr¨m kil«o¸t. - Ho¹t ®éng tin cËy, ®é ån nhá, ®é bÒn cao, dÔ kiÓm so¸t tèc ®é. - KÕt cÊu ®¬n gi¶n, Ýt háng, dÔ söa ch÷a, khi ho¹t ®éng kh«ng ph¸t sinh tia löa ®iÖn, kh«ng g©y nhiÔu cho c¸c thiÕt bÞ kh¸c. - Tuy nhiªn sö dông ®éng c¬ kh«ng ®ång bé 3 pha r« to lång sãc th× ®Æc tÝnh c¬ còng khã thay ®æi, khã thay ®æi tèc ®é, dßng khëi ®éng lín, ®Êu nèi tæ d©y phøc t¹p. II - c¸c thiÕt bÞ sö dông trong m¹ch ®iÒu khiÓn - b¶o vÖ: 1. ThiÕt bÞ b¶o vÖ ®iÖn ¸p EVR: (Electronic Voltage Relay). HiÖn nay ngµnh ®iÖn cña níc ta ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn m¹nh nhng xÐt vÒ chÊt lîng ®iÖn n¨ng th× vÉn cha ®¶m b¶o, cô thÓ lµ ®iÖn ¸p cña líi ®iÖn vÉn cha æn ®Þnh hoµn toµn, cã ®«i khi ®iÖn ¸p t¨ng qu¸ cao, cã khi qu¸ thÊp g©y ¶nh hëng ®Õn c¸c thiÕt bÞ ®iÖn. H¬n n÷a, víi líi ®iÖn cña ta hiÖn nay nhiÒu khi x¶y ra sù cè, ch¼ng h¹n nh mÊt pha, ®æi thø tù pha cña líi khi vËn hµnh, b¶o tr× vµ söa ch÷a…. ChÝnh v× thÕ ta ph¶i chän c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ ®iÖn ¸p cho c¸c thiÕt bÞ ®iÖn trong tr¹m. Nhng ®èi víi tr¹m ®iÒu hoµ kh«ng khÝ trung t©m phô t¶i chÝnh lµ c¸c ®éng c¬ vµ khi khëi ®éng thêng hay g©y sôt ¸p cña líi ®iÖn, nh vËy vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra ë ®©y lµ chän c¸c thiÕt bÞ ®iÖn ¸p lµ: Khi ®iÖn ¸p hÖ thèng sôt ¸p xuèng tho¸ng qua trong giíi h¹n cho phÐp (khi khëi ®éng c¬ cã c«ng suÊt lín) th× kh«ng ®îc t¸c ®éng, khi sù cè vÒ ®iÖn ¸p thùc tÕ x¶y ra th× t¸c ®éng nhanh b»ng c¸ch c¾t m¹ch ®iÖn ra khái hÖ thèng ®iÖn. §Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra ë trªn ta chän r¬le kü thuËt sè lo¹i EVR cña h·ng SAMWHA chÕ t¹o. EVR cã t¸c dông: B¶o vÖ qu¸ ¸p, b¶o vÖ thÊp ¸p, mÊt pha, mÊt ®èi xøng. Theo Catalog R¬le kü thuËt sè cña h·ng SAMWHA, ta chän r¬le víi c¸c th«ng sè kü thuËt sau: + §iÖn ¸p cña r¬le : 380v. + B¶o vÖ qu¸ ®iÖn ¸p : 380v - 460v. + Thêi gian t¸c ®éng cã thÓ tõ: 0,5s - 2s. + B¶o vÖ thÊp ¸p khi ®iÖn ¸p lµ: 300v - 380v. + B¶o vÖ mÊt ®èi xøng víi thêi gian t¸c ®éng lµ 0.5s. Lo¹i r¬le nµy cã 3 ®Çu vµo trùc tiÕp vµo líi, cã 2 ®Ìn hiÖu. Khi ®iÖn ¸p b×nh thêng, tiÕp ®iÓm thêng më NO th«ng (®Ìn xanh s¸ng), m¹ch ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng b×nh thêng. Khi cã sù cè tiÕp ®iÓm NC (thêng ®ãng) th«ng vµ NO (thêng më) kho¸, c¾t m¹ch ®iÒu khiÓn kh«ng ho¹t ®éng ®îc. S¬ ®å l¾p ®Æt vµ s¬ ®å t¸c ®éng EVR nh sau: 2. ThiÕt bÞ b¶o vÖ khi sù cè ng¾n m¹ch trong m¹ch ®iÒu khiÓn: CÇu ch× Khi hÖ thèng ®iÒu khiÓn cña tr¹m ®iÒu hoµ kh«ng khÝ trung t©m cã sù cè ng¾n m¹ch x¶y ra th× cÇu ch× bÞ ®øt vµ c¾t ®iÖn toµn bé m¹ch ®iÒu khiÓn 3. ThiÕt bÞ b¶o vÖ khi cã sù cè ng¾n m¹ch trong m¹ch ®éng lùc: Aptomat . Khi hÖ thèng ®iÖn cña tr¹m ®iÒu hßa kh«ng khÝ cã sù cè ng¾n m¹ch th× aptomat c¾t ®iÖn toµn bé m¹ch ®iÖn ra khái hÖ thèng. (CÊu t¹o - nguyªn lý lµm viÖc cña Aptomat ®· tr×nh bµy phÇn tÝnh chän AP). 4. ThiÕt bÞ b¶o vÖ khi ®éng c¬ lµm viÖc qu¸ t¶i: RN Khi ®éng c¬ trong hÖ thèng l¹nh bÞ qu¸ t¶i th× r¬le nhiÖt cã nhiÖm vô c¾t m¹ch ra khái hÖ thèng. Ký hiÖu ThiÕt bÞ nµy cßn cã nhiÖm vô b¶o vÖ mÊt pha nhng chËm h¬n so víi EVR rÊt nhiÒu. (Nguyªn lý lµm viÖc cña RN ®· ®îc tr×nh bµy trong phÇn tríc) 5. ThiÕt bÞ ®ãng c¾t b×nh thêng (k) Khi khëi ®éng hoÆc c¾t c¸c phô t¶i ra khái líi b»ng tay hoÆc tù ®éng ®îc thùc hiÖn bëi c¸c c«ng t¾c t¬ (cÊu t¹o, nguyªn lý ho¹t ®éng, chøc n¨ng cña c«ng t¾c t¬ ®· tr×nh bµy ë phÇn tÝnh chän c«ng t¾c t¬). 6. ThiÕt bÞ tù ®éng xö lý nhiÖt ®é (Thermostart) Therostat lµ thiÕt bÞ dïng ®Ó ®Æt nhiÖt ®é l¹nh cho buång l¹nh nh»m ®iÒu khiÓn n¨ng suÊt l¹nh cña hÖ thèng l¹nh còng nh tiÕt kiÖm n¨ng lîng khi hÖ thèng l¹nh ho¹t ®éng. Nguyªn lý lµm viÖc cña Thermostart: H×nh 5.2.S¬ ®å nguyªn lÝ theo Thermostart 1. TiÕp ®iÓm. 2. Loxo nÐn 3. B×nh gi·n në nhiÖt cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc nhê vÝt ®iÒu chØnh. 4. VÝt ®iÒu chØnh nhiÖt ®é ®Æt. 5. §Çu c¶m biÕn nhiÖt ®é ®îc ®Æt ë ngoµi ®Ó ®o nhiÖt ®é phßng l¹nh. Thermostart lµm viÖc dùa trªn sù gi·n në thÓ tÝch cña kh«ng khÝ nÐn trong b×nh gi·n në. B×nh thêng khi nhiÖt ®é phßng b»ng nhiÖt ®é ®Æt b×nh, gi·n në 3 ë tr¹ng th¸i b×nh thêng, tiÕp ®iÓm 1 bÞ chÌn vµ ®ãng khi ®ã Loxo 2 bÞ nÐn l¹i. Khi nhiÖt ®é trong phßng nhá h¬n nhiÖt ®é ®Æt th× b×nh gi·n në 3 co l¹i, tiÕp ®iÓm 1 më ra. Khi nhiÖt ®é trong phßng t¨ng lªn th× b×nh gi·n në 3 Ðp tiÕp ®iÓm 1 ®ãng l¹i, m¸y nÐn ho¹t ®éng l¹i b×nh thêng. Muèn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é ®Æt ta chØ viÖc ®iÒu chØnh ®é c¨ng cña lß xo 2 b»ng c¸ch vÆn vÝt ®iÒu chØnh 4. Sù thay ®æi cña lùc c¨ng lß xo dÉn tíi sù thay ®æi chiÒu dµi cña b×nh d·n në do ®ã lµm thay ®æi kho¶ng c¸ch tõ b×nh d·n në ®Õn tiÕp ®iÓm cña r¬ le. 7. ThiÕt bÞ tù ®éng xö lÝ ®é Èm: ( humidistart ) Bé ®iÒu khiÓn ®é Èm gåm hai phÇn tö: PhÇn tö c¶m biÕn ®é Èm vµ phÇn tö truyÒn tÝn hiÖu. PhÇn tö c¶m biÕn ®é Èm t¬ng tù nh c¶m biÕn nhiÖt ®é, dùa trªn nguyªn lý mét sè tÝnh chÊtcña vËt chÊt thay ®æi ( sù gi·n në, ®iÖn trë) khi hót Èm (®é Èm t¬ng ®èi cña kh«ng khÝ thay ®æi ). Cã hai lo¹i c¶m biÕn ®îc dïng nh sau: + Lo¹i dïng chÊt h÷u c¬: mét sè chÊt h÷u c¬ nh tãc, len, giÊy, líp da máng cña ®éng vËt … khi hót Èm ( ®é Èm t¬ng ®èi thay ®æi ) sÏ g©y nªn sù co gi·n. VÝ dô t¬ng tù nh c¶m biÕn nhiÖt ®é lo¹i thanh lìng kim lo¹i, ë ®©y lµ hai chÊt h÷u c¬ cã ®é hót Èm kh¸c nhau. Khi ®é Èm t¬ng ®èi cña kh«ng khÝ thay ®æi vµ do cã ®é hót Èm kh¸c nhau nªn hai chÊt nµy còng d·n në kh¸c nhau vµ lµm cong g©y chyÓn ®éng. + Lo¹i ®iÖn trë: Ngêi ta sö dông m«t líp mµng máng gåm c¸c h¹t muèi hót Èm. Muèi hót Èm nµy cã ®iÖn trë thay ®æi khi ®é Èm t¬ng ®èi cña kh«ng khÝ thay ®æi. Lo¹i c¶m biÕn ®é Èm c¶m biÕn ®é Èm nµy dïng cho bé ®iÒu khiÓn ®é Èm ®iÖn tö. Sù ®iÒu chØnh Humidistart còng cã nguyªn lý t¬ng tù nh ë Thermostart. 8. R¬le ¸p lùc níc: (RALN): §Ó ®¶m b¶o sù rµng buéc khëi ®éng lÇn lît cña c¸c ®éng c¬ còng nh sù ®¶m b¶o sù an toµn cho hÖ thèng l¹nh ta dïng r¬le ¸p lùc níc. VÝ dô: Khi b¬m níc gi¶i nhiÖt bÞ mÊt níc måi, trong khi ®ã ta vÉn khëi ®éng tæ m¸y th× nguy hiÓm h h¹i c¸c thiÕt bÞ l¹nh sÏ x¶y ra, chÝnh v× thÕ ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho hÖ thèng l¹nh, ta dïng r¬le ¸p lùc níc. Theo sù rµng buéc nÕu r¬le ¸p lùc níc kh«ng ®ãng th× tÊt c¶ c¸c ®éng c¬ sau ®ã nã ®Òu kh«ng khëi ®éng ®îc. CÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña RALN nh sau: 1: TiÕp ®iÓm 2: B×nh co d·n 3: Níc 4: §êng èng dÉn níc H×nh 4.3. s¬ ®å cÊu t¹o cña RALN Ký hiÖu: Nguyªn lý ho¹t ®éng: B×nh thêng khi kh«ng cã níc hoÆc níc ë ¸p suÊt thÊp th× tiÕp ®iÓm 1 më. Khi cã níc ë ¸p suÊt cao, b×nh gi·n në 2 ®Èy tiÕp ®iÓm 1 ®ãng l¹i. Khi muèn ®iÒu chØnh ¸p suÊt t¸c ®éng cho r¬ le ¸p lùc níc ta ®iÒu chØnh vÝt 5 ®Ó ®iÒu chØnh kho¶ng c¸ch gi÷a tiÕp ®iÓm tÜnh cè ®Þnh vµ tiÕp ®iÓm ®éng g¾n trªn ®Çu hép xÕp. 9. R¬le thêi gian (T). R¬le thêi gian lµ mét thiÕt bÞ ®ãng c¾t m¹ch ®iÖn theo thêi gian ®· ®Þnh tríc. Cã thÓ ph©n lµm 2 lo¹i r¬le theo chøc n¨ng. - R¬le thêi gian trÔ hót (®ãng chËm): - R¬le thêi gian trÔ nh¶: (Më chËm). Trong ®ã cã c¸c lo¹i tiÕp ®iÓm cña r¬le thêi gian bao gåm: - Lo¹i thêng më, ®ãng chËm. - lo¹i thêng më, më chËm. - Lo¹i thêng ®ãng, ®ãng chËm. - Lo¹i thêng ®ãng, më chËm. - Lo¹i tiÕp ®iÓm thêng ( ®ãng më kh«ng theo thêi gian ). 10. R¬le trung gian: (RTG) Do yªu cÇu ®ãng c¾t m¹ch ®iÖn ë nhiÒu vÞ trÝ kh¸c nhau, trong khi ®ã r¬le ®iÒu khiÓn chÝnh kh«ng ®ñ tiÕp ®iÓm ®Ó thùc hiÖn ta dïng r¬le trung gian. 11. R¬le ¸p suÊt: R¬le ¸p suÊt dïng ®Ó b¶o vÖ cho c¸c thiÕt bÞ l¹nh trong hÖ thèng l¹nh khi lµm viÖc. R¬le ¸p suÊt thêng cã 2 lo¹i: R¬le ¸p suÊt cao: (RAC). R¬le ¸p suÊt thÊp: (RAT) Nguyªn lý lµm viÖc cña r¬le ¸p suÊt: B×nh thêng khi kh«ng cã sù cè x¶y ra th× r¬le ¸p suÊt lu«n cã tiÕp ®iÓm ®ãng. Khi cã sù cè x¶y ra tiÕp ®iÓm ë tr¹ng th¸i më c¾t m¹ch ®iÖn ra khái hÖ thèng. 12. Bé sëi dÇu: Trong m¸y l¹nh freon do m«i chÊt l¹nh hßa tan dÇu nªn khi ngõng m¸y, m«i chÊt l¹nh bÞ dÇu hÊp thô. Khi khëi ®éng, ¸p suÊt trong cacte gi¶m ®ét ngét lµm cho m«i chÊt l¹nh bay h¬i g©y hiÖn tîng sñi bät dÇu m¹nh, dÇu bÞ cuèn vµo xi lanh g©y va ®Ëp thñy lùc, m¸y nÐn lµm viÖc nÆng nÒ, khëi ®éng khã kh¨n, dÇu bèc khái m¸y nÐn, m¸y nÐn thiÕu dÇu dÔ bÞ háng hãc, trôc trÆc. §Ó tr¸nh hiÖn tîng trªn cÇn bè trÝ bé sëi dÇu cho cacte tríc khi khëi ®éng m¸y, ®Æc biÖt trong c¸c trêng hîp dõng m¸y dµi ngµy. Bé sëi dÇu lµ c¸c ®iÖn trë cã h×nh d¸ng, kÕt cÊu thÝch hîp cã thÓ ®Æt ngoµi hay ®Æt trong cacte. + Khi nhiÖt ®é dÇu qu¸ lín lµm gi¶m t¸c dông cña qu¸ tr×nh b«i tr¬n, do ®ã cÇn khèng chÕ nhiÖt ®é dÇu kh«ng vît qu¸ giíi h¹n cho phÐp. §iÒu ®ã cµng quan träng trong ®iÒu kiÖn vËn hµnh kh¾c nghiÖt vÒ mïa hÌ ë ViÖt Nam. Th«ng thêng c¸c nhµ chÕ t¹o yªu cÇu nhiÖt ®é dÇu ph¶i nhá h¬n 600C. NÕu vît qu¸ giíi h¹n trªn dÇu ë c¸c æ trôc, b¹c biªn cã thÓ bÞ ch¸y, c¸c bÒ mÆt ma s¸t cã thÓ bÞ ch¸y hoÆc bÞ bã, g©y háng hãc nÆng nÒ cho m¸y nÐn. NhiÖt ®é dÇu trong m¸y nÐn cÇn gi÷ ë mét kho¶ng gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh ®¶m b¶o dÇu b«i tr¬n tèt, ®Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu ®ã ngêi ta sö dông mét r¬le nhiÖt ®é dÇu. R¬ le nhiÖt ®é dÇu cã chøc n¨ng ®ãng ng¾t m¹ch cho ®iÖn trë sëi dÇu khi ®¹t nhiÖt ®é yªu cÇu. 13. §Ìn hiÖu: §Ó nhËn biÕt ®îc sù ®ang lµm viÖc hay kh«ng cña mét bé phËn nµo ®ã trong hÖ thèng ta dïng ®Ìn hiÖu. Thêng ®Ìn hiÖu cã: U®m = 220v. P®m = 1w. 14. Nót Ên dïng ®Ó më m¸y: §Ó khëi ®éng (M) hay dõng m¸y (D) ta dïng nót Ên. Cã 3 lo¹i nót Ên: Nót Ên më : M Nót Ên dõng: D Nót Ên dõng khÈn cÊp: DKC ( emergence ) 15. C«ng t¾c chuyÓn m¹ch: Trong m¹ch ®iÖn ®iÒu khiÓn, thêng cã 2 chÕ ®é vËn hµnh, ®Ó thùc hiÖn ®îc yªu cÇu ®ã ta thêng dïng c«ng t¾c chuyÓn m¹ch. V - THiÕt kÕ m¹ch ®iÒu khiÓn - b¶o vÖ: 1. Yªu cÇu cña m¹ch ®iÒu khiÓn: + Khi khëi ®éng c¸c ®éng c¬ trong cïng mét tæ m¸y, cÇn ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c thø tù vµ ph¶i cã thêi gian trÔ ®Ó khëi ®éng lÇn lît. + NÕu kh«ng cã sù cè th× c¸c ®éng c¬ lµm viÖc b×nh thêng, tæ m¸y l¹nh ®ã ho¹t ®éng. + Qu¹t giã l¹nh lu«n lµm viÖc. + Sù ho¹t ®éng cña tõng m¸y nÐn trong hÖ thèng phô thuéc vµo sù t¸c ®éng cña Thermostart. + Khi cã bÊt cø m¸y nÐn nµo trong tæ m¸y ho¹t ®éng th× b¬m níc gi¶i nhiÖt vµ qu¹t giã nãng th¸p gi¶i nhiÖt ph¶i ho¹t ®éng. + Khi x¶y ra sù cè th× m¹ch ®iÒu khiÓn ph¶i c¾t m¹ch ®éng lùc ra khái líi, ®ång thêi c¾t tÊt c¶ c¸c ®éng c¬ sau nã ra khái líi ®iÖn nh»m ®¶m b¶o sù an toµn cho hÖ thèng l¹nh. + Khi sù cè x¶y ra víi qu¹t dµn l¹nh th× ph¶i cho toµn bé tæ m¸y ®ã ngõng ho¹t ®éng. + Khi sù cè x¶y ra ë b¬m níc cho th¸p gi¶i nhiÖt (®éng c¬ khëi ®éng sau qu¹t dµn l¹nh ) th× tÊt c¶ c¸c ®éng c¬ phÝa sau nã ®Òu ph¶i ngng ho¹t ®éng. - §èi víi c¶ hÖ thèng l¹nh cña tr¹m. + Khi Ên nót më (M) khëi ®éng hÖ thèng, sù lÇn lît khëi ®éng cña tõng tæ m¸y diÔn ra, tøc lµ khi tæ m¸y I ho¹t ®éng xong th× næ m¸y II míi ®îc khëi ®éng tiÕp. + Khi cã sù cè x¶y ra ®èi víi mét tæ m¸y bÊt kú th× ta Ên nót (M) tæ m¸y cßn l¹i vÉn ho¹t ®éng b×nh thêng. + Khi Ên nót (D) cña hÖ thèng, ®Ó tr¸nh hiÖn tîng qu¸ ¸p x¶y ra trªn líi ®iÖn, ta ph¶i dõng tuÇn tù tõng tæ m¸y mét. 2. §iÒu khiÓn khëi ®éng ®éng c¬ m¸y nÐn Trong hÖ thèng l¹nh dï b»ng c¸ch nµo th× môc ®Ých cuèi cïng lµ nhiÖt ®é cña ph©n xëng n»m trong ph¹m vi cho phÐp. Theo ®ã ta cã c¸ch tù ®éng ®iÒu khiÓn hoÆc ®iÒu khiÓn b»ng tay. VÒ mÆt cung cÊp ®iÖn th× chÕ ®é khëi ®éng c¸c ®éng c¬ lµ chÕ ®é n¨ng nÒ nhÊt, ®Æc biÖt lµ ®éng c¬ cã c«ng suÊt lín nh ®éng c¬ m¸y nÐn . Do ®ã tríc hÕt ta nãi vÒ vÊn ®Ò khëi ®éng ®éng c¬. Cã rÊt nhiÒu c¸ch khëi ®éng ®éng c¬ kh«ng ®ång bé r«to lång sãc kh¸c nhau: khëi ®éng b¨ng c¸ch thay ®æi nèi Y/D, gi¶m ®iÖn ¸p stato b»ng thªm cuén c¶m hay ®iÖn trë vµo m¹ch stato (thiÕt bÞ tiÕp ®iÓm), sö dông biÕn tÇn (thiÕt bÞ kh«ng tiÕp ®iÓm). Ta so s¸nh khëi ®éng b»ng thiÕt bÞ tiÕp ®iÓm vµ thiÕt bÞ kh«ng tiÕp ®iÓm lµ biÕn tÇn. Víi biÕn tÇn ®Æc tÝnh khëi ®éng lµ rÊt t«t, khëi ®éng thiÕt bÞ rÊt ªm vµ ®Æc tÝnh rÊt ®Ñp. Tuy nhiªn cã mét vÊn ®Ò lµ gi¸ thµnh cña biÕn tÇn rÊt ®¾t, chØ sö dông nh÷ng n¬i ®ßi hái ®Æc tÝnh khëi ®éng tèt vµ sö dông biÕn tÇn ®Ó khëi ®éng nhiÒu ®éng c¬ lÇn lît. MÆt kh¸c tæn thÊt ®iÖn n¨ng ë biÕn tÇn lµ rÊt lín, cô thÓ mçi thirister cã tæn thÊt ®iÖn ¸p r¬i trªn nã kho¶ng 1V, víi dßng ®iÖn cña ®éng c¬ ³ 100A lµm tæn thÊt trªn mét thirister lín (³100 VA), víi mét bé khëi ®éng tõ cã 3 thirister lµm tæn thÊt t¨ng lªn rÊt nhiÒu. Víi thiÕt bÞ tiÕp ®iÓm ®iÖn ¸p r¬i trªn c«ngt¾ct¬ kho¶ng 2 mV, nhá h¬n nhiÒu so víi 1V, h¬n n÷a gi¸ ®Ó mua c«ngt¾ct¬ rÎ h¬n nhiÒu so víi gi¸ mua mét biÕn tÇn. Trong khi ®ã khëi ®éng ®éng c¬ cña hÖ thèng ®iÒu hoµ trung t©m kh«ng ®ßi hái ®Æc tÝnh khëi ®éng ph¶i ®Ñp. V× vËy ta chän phên ph¸p khëi ®éng sö dông thiÕt bÞ cã tiÕp ®iÓm. Tuy nhiªn trong c¸c lo¹i thiÕt bÞ cã tiÕp ®iÓm cã lo¹i khëi ®éng th«ng qua cuén c¶m, ®iÖn trë ®Ó gi¶m ®iÖn ¸p stato hoÆc b»ng c¸ch ®æi nèi Y/D ®Ó gi¶m dßng ®iÖn khëi ®éng. Dïng khëi ®éng th«ng qua ®iÖn trë lµm tæn thÊt trªn ®iÖn trë b»ng to¶ nhiÖt nªn kh«ng kinh tÕ. Theo ®ã ta chän ph¬ng ¸n khëi ®éng ®æi nèi Y/D ®Ó gi¶m dßng ®iÖn khëi ®éng g©y h¹i cho m¸y. §Ó thùc hiÖn ®îc ta dïng hai c«ngt¾ct¬ cã c¸c tiÕp ®iÓm KY vµ KD. S¬ ®å m¾c m¹ch vµ ®iÒu khiÓn nh sau: Nguyªn lý ho¹t ®éng cña s¬ ®å nh sau: Khi cã tÝn hiÖu khëi ®éng, cuén d©y kho¸ K cã ®iÖn ®Ó ®ãng c«ngt¾ct¬ K, khi ®ã cuén KY cã ®iÖn ®ãng c«ngt¾ct¬ KY ®Ó khëi ®éng. §ång thêi cuén d©y r¬le thêi gian T còng cã ®iÖn b¾t ®Çu tÝnh thêi gian. Sau thêi gian T ®· ®Æt, tiÕp ®iÓm thêng ®ãng më chËm më ra ®Ó c¾t c«ngt¾ct¬ KY, ®ång thêi tiÕp ®iÓm thêng më ®ãng chËm cña T ®ãng l¹i lµm cho cuén d©y cña c«ngt¨ct¬ KD cã ®iÖn ®ãng c«ngt¨ct¬ KD. Nh vËy qu¸ tr×nh khëi ®éng d· hoµn tÊt. 3.KÕt hîp ®iÒu khiÓn b»ng tay vµ tù ®éng. HÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÒu hoµ trung t©m ph¶i ®îc thiÕt kÕ bao gåm ®iÒu khiÓn b»ng tay vµ tù ®éng. M¹ch tù ®éng cho m¸y ch¹y ë chÕ ®é b×nh thêng cßn ®iÒu khiÓn b»ng tay cho trêng hîp ch¹y qu¹t hoÆc ®Ó sña ch÷a mét phÇn nµo ®ã cña hÖ thèng mµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn c¸c tæ hîp kh¸c trong khi ®ang ho¹t ®éng b×nh thêng. HÖ thèng chØ cã mét ®éng c¬ ta cã s¬ ®å ®iÒu khiÓn b»ng tay vµ tù ®éng nh sau: §iÒu khiÓn tù ®éng vµ b»ng tay mét ®éng c¬ Víi hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng nhiÒu m¹ch ®ång thêi th× cã thÓ chuyÓn m¹ch nhiÒu thít, tuy nhiªn vÊn ®Ò chuuyÓn m¹ch nhiÒu thít rÊt cång kÒnh vµ ®é tin cËy kh«ng cao. Do vËy ®Ó ®iÒu khiÓn hÖ thèng ®iÒu hoµ trung t©m ta dïng r¬le trung gian ®Ó ®iÒu khiÓn chÕ ®é b»ng tay hay tù ®éng. S¬ ®å ®iÒu khiÓn tù ®éng vµ b»ng tay nhiÒu m¹ch Khi ta ®Æt vÞ trÝ 1 tøc lµ hÖ thèng lµm viÖc chÕ ®é b»ng tay, khi ®ã cã dßng ®iÖn trong cuén d©y r¬le trung gian RBT hót tiÕp ®iÓm b»ng tay (BT) vµ sau ®ã ta dïng tay nhÊn nót khëi ®éng lÇn lît tõng ®éng c¬. Khi kho¸ chuyÓn m¹ch ®Æt ë vÞ trÝ 2 tøc lµ chÕ ®é tù ®éng th× cuén d©y RT§ cã ®iÖn hót tiÕp ®iÓm thêng më T§ ®ãng l¹i vµ sau ®ã c¸c ®éng c¬ sÏ tù ®éng lÇn lît ®ãng l¹i. 4.Khëi ®éng lÇn lît. Trong thùc tÕ c¸c ®éng c¬ lín ngêi ta kh«ng cho khëi ®éng ®ång thêi v× khi khëi ®éng ®ång thêi g©y ra hiÖn tîng sôt ¸p lín, lµm cho thiÕu ®iÖn ¸p dÉn tíi ®éng c¬ kh«ng khëi ®éng ®îc. §Ó khëi ®éng lÇn lît tõng ®éng c¬ trong hÖ thèng ta dïng b»ng tay hoÆc tù ®éng. Gi¶ sö cã 2 ®éng c¬ lÇn lît lµ §1 vµ §2 ®îc m¾c vµo m¹ch nh h×nh sau vµ yªu cÇu ®éng c¬ §1 ph¶i ®îc khëi ®éng tríc, sau khi ®éng c¬ §1 khëi ®éng råi th× ®éng c¬ §2 míi khëi ®éng. Ta cã s¬ ®å: ThuyÕt minh nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña s¬ ®å trªn: Khi muèn khëi ®éng ®éng c¬ §1 ta nhÊn nót Start cña m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ thó nhÊt. Khi ®ã cuén d©y cña c«ngt¾ct¬ K1 cã ®iÖn lµm ®ãng tiÕp ®iÓm thêng më cña c«ngt¾ct¬ K1, khi ®ã §1 ®îc cung cÊp ®iÖn vµ b¾t ®Çu ho¹t ®éng. Sau ®ã muèn khëi ®éng ®éng c¬ §2 ta nhÊn nót Start cña m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ §2, khi ®ã do tiÕp ®iÓm K1 ®· ®ãng nªn cuén d©y K2 cã ®iÖn ®ãng c«ngt¨ct¬ K2 ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ §2. Mét lý do nµo ®ã cã thÓ sù sai sãt cña c«ng nh©n nhÊn nót khëi ®éng ®éng c¬ §2 trong khi cha khëi ®éng §1, do K1 më nªn cuén d©y K2 kh«ng cã ®iÖn, tiÕp ®iÓm c«ngt¨ct¬ K2 kh«ng ®ãng nªn ®éng c¬ kh«ng ho¹t ®éng. Nh vËy ta thiÕt kÕ xong khëi ®éng tuÇn tù. ThuyÕt minh nguyÕn lý ho¹t ®éng cña s¬ ®å: Khi nhÊn nót On ë vÞ trÝ ®ãng th× c«ngt¾ct¬ K1 b¾t ®Çu cã ®iÖn vµ ®ãng cho ®éng c¬ §1 ho¹t ®éng. §ång thêi cuén d©y cña r¬le thêi gian T b¾t ®Çu tÝnh thêi gian. Khi cha ®¹t ®îc thêi gian cho phÐp th× tiÕp ®iÓm thêng më ®ãng chËm T vÉn më nªn cuén d©y K2 cha cã ®iÖn mÆc dï tiÕp ®iÓm K1 ®ãng lµm cho ®éng c¬ §2 cha ho¹t ®éng. Khi ®¹t thêi gian cho phÐp, tiÕp ®iÓm thêng më ®ãng chËm cña r¬le thêi gain ®ãng, cÊp ®iÖn cho cuén d©y c«ngt¾ct¬ K2 ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ §2. §Ó khëi ®éng nhiÒu ®éng c¬ vµ nhiÒu tæ m¸y lÇn lît ta lµm t¬ng tù. V. M¹ch ®iÒu khiÓn hÖ thèng HÖ thèng ®iÒu hoµ trung t©m thiÕt kÕ gåm cã 3 tæ hîp l¹nh riªng biÖt, do ®ã ta thiÕt kÕ ®iÒu khiÓn riªng cho tõng tæ hîp l¹nh mét. Lµm nh vËy th× u ®iÓm lµ mçi tæ hîp l¹nh cã ®iÒu khiÓn riªng biÖt kh«ng ¶nh hëng ®Õn tæ hîp kh¸c nªn cã thÓ thay thÕ dÔ dµng phÇn ®iÒu khiÓn. Khi hÖ thèng yªu cÇu c«ng suÊt l¹nh nh vËy cã thÓ th¸o ra vµ mang ®i n¬i kh¸c mµ kh«ng cÇn thiÕt kÕ l¹i m¹ch ®iÒu khiÓn. Gäi 3 tæ hîp ®ã lµn lît lµ tæ 1, tæ 2 vµ tæ 3. Khi thiÕt kÕ m¹ch tù ®éng ®ãng c¾t m¸y nÐn ®Ó gi÷ cho nhiÖt ®é phßng trong giíi h¹n cho phÐp th× tiÕp ®iÓm cña c¶m biÕn nhiÖt ®é ®Æt tríc m¸y nÐn cña tæ 1 víi thêi gian t¸c ®éng trÔ 4 phót, ®Æt tríc tæ 2 víi thêi gian trÔ lµ 2 phót vµ ®Æt tríc tæ 3 kh«ng cã thêi gian trÔ. Toµn bé sù trÔ nµy th«ng qua r¬le trung gian vµ r¬le thêi gian. 1. KÝ hiÖu c¸c thiÕt bÞ trong s¬ ®å: DKC: nót dõng khÈn cÊp CC: CÇu ch× RBT: R¬le trug gian chÕ ®é lµm viÖc b»ng tay. RT§: R¬le trug gian chÕ ®é lµm viÖc tù ®éng. §1, §2: §Ìn b¸o chÕ ®é b»ng tay hoÆc tù ®éng. BT, T§: C¸c tiÕp ®iÓm r¬le trung gian ë chÕ ®é lµm viÖc b»ng tay hoÆc tù ®éng. Start: Nót khëi ®éng chÕ ®é lµm viÖc b»ng tay Stop: Nót nhÊn dõng chÕ ®é lµm viÖc b»ng tay. Reset: Nót khëi ®éng l¹i m¸y b¬m. K1 ¸ K4 C¸c tiÕp ®iÓm vµ cuén d©y khëi ®éng tõ. RN1 ¸ RN4: R¬le nhiÖt b¶o vÖ ®éng c¬. T1 ¸ T4: Cuén d©y vµ tiÕp ®iÓm cña r¬le thêi gian. Thr: C¶m biÕn nhiÖt ®é khèng chÕ nhiÖt ®é phßng. RAC, RAT: ChÕ ®é b¶o vÖ cao ¸p vµ thÊp ¸p. RSD: §iÖn trë sÊy dÇu. RN50: R¬le khèng chÕ nhiÖt ®é sÊy dÇu ë 500C. HCM: Hép chuyÓn m¹ch. 2. ThuyÕt minh ho¹t ®éng cña s¬ ®å: §iÖn ¸p trong m¹ch ®iÒu khiÓn lÊy tõ ®iÖn ¸p mét pha cña m¹ch ®éng lùc. Khi ¸pt«m¸t cña m¹ch ®éng lực ®ãng chuÈn bÞ cÊp ®iÖn cho ®éng c¬ sÉn sµng ho¹t ®éng, khi ®ã nguån ®· cã ®iÖn th× tiÕp ®iÓm cña EVR ®ãng. M¹ch ®iÒu khiÓn s½n sµng ho¹t ®éng b»ng tay hoÆc tù ®éng. ChÕ ®é ho¹t ®éng b»ng tay. §Æt kho¸ chuyÓn m¹ch HCM ë chÕ ®é b»ng tay th× cuén d©y r¬le trung gian RBt cã ®iÖn vµ ®ãng tÊt c¶ c¸c tiÕp ®iÓm BT ®Ó ho¹t ®éng chÕ ®é b»ng tay. §Ìn b¸o §1 s¸ng ®Ó b¸o hiÖu chÕ ®é. Khi ®ã ngêi c«ng nh©n nhÊn nót Start cña qu¹t giµn l¹nh ®Ó cÊp ®iÖn cho cuén d©y c«ngt¾ct¬ K1, khi cuén d©y c«ngt¾ct¬ K1 cã ®iÖn sÏ hót c¸c tiÕp ®iÓm K1 l¹i ®Ó ®ãng ®iÖn. Sau khi nhÊn nót start cña ®éng c¬ b¬m níc, cÊp ®iÖn cho cuén d©y cña c«ngt¾ct¬ K2 ®Ó ®ãng tiÕp ®iÓm K2 ®ång thêi cÊp ®iÖn cho cuén d©y cña r¬le TN tÝnh thêi gian. Do cã tiÕp ®iÓm thêng ®ãng më chËm nªn ®éng c¬ b¬m níc vÉn khëi ®éng b×nh thêng. Sau thêi gian TN ®· ®Æt tríc, tiÕp ®iÓm thêng ®ãng më chËm më ra vµ ®ång thêi tiÕp ®iÓm thêng më ®ãng l¹i. Khi ®ã nÕu ¸p lùc níc kh«ng ®ñ lín th× tiÕp ®iÓm RAN vÉn më, nh vËy cuén d©y K2 mÊt ®iÖn vµ më tiÕp ®iÓm K2, dõng ®éng c¬ b¬m níc. Trong trêng hîp ¸p lùc níc ®ñ lín th× tiÕp ®iÓm RAN ®îc ®ãng th× ®éng c¬ b¬m níc vÉn ho¹t ®éng b×nh thêng. §ång thêi víi tÝnh thêi gian ®Ó kiÓm tra ¸p suÊt níc th× cÊp ®iÖn cho cuén d©y r¬le thêi gian T3 ®Ó tÝnh thêi gian khëi ®éng cho qu¹t th¸p gi¶i nhiÖt. Sau khi b¬m níc ®îc khëi ®éng, qu¹t th¸p gi¶i cã c«ng suÊt kh«ng lín l¾m nªn khëi ®éng trùc tiÕp. Khi khëi ®éng K3 th× ®ång thêi cÊp ®iÖn cho r¬le thêi gian T3 ®Ó tÝnh thêi gian khèng chÕ khëi ®éng m¸y nÐn. Sau thêi gian ®· ®Æt T3 nhÊn nót khëi ®éng m¸y nÐn cung cÊp ®iÖn cho cuén d©y c«ngt¾ct¬ K4 ®Ó ®ãng tiÕp ®iÓm thêng më K4 . M¸y nÐn cã c«ng suÊt lín nªn ta dïng ph¬ng ph¸p khëi ®éng ®æi nèi Y/D. Ban ®Çu tiÕp ®iÓm thêng ®ãng më chËm cña r¬le thêi gian T4 ®ãng ®Ó cÊp ®iÖn cho cuén d©y c«ngt¾ct¬ KY4, vµ tiÕp ®iÓm thêng më ®ãng chËm cña T4 më kh«ng cÊp ®iÖn cho KD4. Sau thêi gian ®Æt ®· chän, r¬le thêi gian b¾t ®Çu t¸c ®éng, më tiÕp ®iÓm thêng ®ãng më chËm ®Ó më tiÕp ®iÓm cña KY4 vµ ®ãng tiÕp ®iÓm thêng më ®ãng chËm ®Ó ®ãng c«ngt¾ct¬ KD4 vµo m¹ch, nh vËy ®éng c¬ ®· khëi ®éng b»ng ®æi nèi Y/D ®· hoµn tÊt. Sau c¸c qu¸ tr×nh trªn th× tæ m¸y thø nhÊt ®i vµo ho¹t ®éng, cung cÊp l¹nh cho ph©n xëng. Sau mét thêi gian ®Ó æn ®Þnh ho¹t ®éng c¸c ®éng c¬ trong tæ thø nhÊt, c«ng nh©n khëi ®éng tæ hîp m¸y l¹nh thø 2 sau ®ã lµ tæ m¸y thø 3. ChÕ ®é tù ®éng. §Æt kho¸ chuyÓn m¹ch HCM ë chÕ ®é tù ®éng th× cuén d©y r¬le trung gian RT§ cã ®iÖn vµ ®ãng tÊt c¶ c¸c tiÕp ®iÓm T§ ®Ó ho¹t ®éng chÕ ®é tù ®éng. §Ìn b¸o §2 s¸ng ®Ó b¸o hiÖu chÕ ®é. Khi ®ã ngêi c«ng nh©n nh¸n nót On cña qu¹t giµn l¹nh ®Ó cÊp ®iÖn cho cuén d©y c«ngt¾ct¬ K1, khi cuén d©y c«ngt¾ct¬ K1 cã ®iÖn sÏ hót c¸c tiÕp ®iÓm K1 l¹i ®Ó ®ãng ®iÖn. §ång thêi cÊp ®iÖn cho c¸c cuén d©y cña r¬le thêi gian T1 . Sau thêi gian T1 tiÕp ®iÓm cña r¬le thêi gian T1 ®ãng cÊp ®iÖn cho cuén d©y cña c«ngt¾ct¬ K2 ®Ó ®ãng tiÕp ®iÓm K2 ®ång thêi cÊp ®iÖn cho cuén d©y cña r¬le TN tÝnh thêi gian. Do cã tiÕp ®iÓm thêng ®ãng më chËm nªn ®éng c¬ b¬m níc vÉn khëi ®éng b×nh thêng. Sau thêi gian TN ®· ®Æt tríc, tiÕp ®iÓm thêng ®ãng më chËm më ra vµ ®ång thêi tiÕp ®iÓm thêng më ®ãng l¹i. Khi ®ã nÕu ¸p lùc níc kh«ng ®ñ lín th× tiÕp ®iÓm RAN vÉn më, nh vËy cuén d©y K2 mÊt ®iÖn vµ më tiÕp ®iÓm K2, dõng ®éng c¬ b¬m níc. Trong trêng hîp ¸p lùc níc ®ñ lín th× tiÕp ®iÓm ®Ó ®ãng tiÕp ®iÓm RAN th× ®éng c¬ b¬m níc vÉn ho¹t ®éng b×nh thêng. §ång thêi víi tÝnh thêi gian ®Ó kiÓm tra ¸p suÊt níc th× cÊp ®iÖn cho cuén d©y r¬le thêi gian T2 ®Ó tÝnh thêi gian khëi ®éng cho qu¹t th¸p gi¶i nhiÖt. Sau thêi gian T2 ®· ®Æt tríc th× tiÕp ®iÓm cña r¬le thêi gian ®ãng ®Ó cÊp ®iÖn cho cuén d©y c«ngt¾ct¬ K3 cña qu¹t th¸p gi¶i nhiÖt khëi ®éng ®éng c¬. Qu¹t th¸p gi¶i cã c«ng suÊt kh«ng lín l¾m nªn khëi ®éng trùc tiÕp. Khi khëi ®éng K3 th× ®ång thêi cÊp ®iÖn cho r¬le thêi gian T3 ®Ó tÝnh thêi gian khèng chÕ khëi ®äng m¸y nÐn. Sau thêi gian ®· ®Æt T3 tiÕp ®iÓm T3 ®ãng cung cÊp ®iÖn cho cuén d©y c«ngt¾ct¬ K4 ®Ó ®ãng tiÕp ®iÓm thêng më K4. M¸y nÐn cã c«ng suÊt lín nªn ta dïng ph¬ng ph¸p khëi ®éng ®æi nèi Y/D. Ban ®Çu tiÕp ®iÓm thêng ®ãng më chËm cña r¬le thêi gian T4 ®ãng ®Ó cÊp ®iÖn cho cuén d©y c«ngt¾ct¬ KY4, vµ tiÕp ®iÓm thêng më ®ãng chËm cña T4 më kh«ng cÊp ®iÖn cho KD4. Sau thêi gian ®Æt ®· chän, r¬le thêi gian b¾t ®Çu t¸c ®éng, më tiÕp ®iÓm thêng ®ãng më chËm ®Ó më tiÕp ®iÓm cña KY4 vµ ®ãng tiÕp ®iÓm thêng më ®ãng chËm ®Ó ®ãng c«ngt¾ct¬ KD4 vµo m¹ch, nh vËy ®éng c¬ ®· khëi ®éng b»ng ®æi nèi Y/D ®· hoµn tÊt. Trong hÖ thèng ®iÒu khiÓn trªn ta chän c¸c lo¹i r¬le thêi gian ®Ó khëi ®éng lÇn lît vµ b¶o vÖ b¬m níc víi thêi gian t¸c ®éng trÔ lµ: T1 ¸ T4: Thêi gian t¸c ®éng lµ 10s TN: Thêi gian t¸c ®éng lµ 2 phót. Chuyªn ®Ò B¶o vÖ mÊt pha cho ®éng c¬ 3 pha I. Nguyªn nh©n vµ ¶nh hëng khi ®éng c¬ bÞ mÊt pha 1. Nguyªn nh©n g©y mÊt pha MÊt pha phÝa cao ¸p x¶y ra khi nguån líi bÞ mÊt mét pha. Hay khi cÇu ch× tù r¬i ë cao ¸p t¸c ®éng kh«ng ®óng dÉn ®Õn mÊt mét pha. §èi víi m¹ch b¶o vÖ cao ¸p b»ng cÇu dao – cÇu ch× cao ¸p th× còng lµ do d©y ch¶y cña cÇu ch× ë mét pha t¸c ®éng kh«ng chuÈn x¸c dÉn ®Õn mÊt pha. MÊt pha ë h¹ ¸p thêng lµ do 3 tiÕp ®iÓm chÝnh ®ãng c¾t cña khëi ®éng tõ ®ãng c¾t dßng lín, lùc ®iÖn ®éng lín hå quang sinh ra lín lµm tiÕp ®iÓm bÞ mßn rç dÉn ®Õn khi ®ãng c¾t tiÕp ®iÓm dï ®· ®ãng nhng thùc tÕ lµ kh«ng tiÕp xóc nªn vÉn g©y mÊt mét pha (mÊt pha do tiÕp xóc cña tiÕp ®iÓm). Hay là do hë m¹ch x¶y ra khi d©y bÞ ®øt hay mèi nèi vµ c¸c ®Çu nèi bÞ láng d©y tuét ra. 2. ¶nh hëng tíi thiÕt bÞ ®iÖn Khi líi mÊt mét pha ®éng c¬ kh«ng thÓ khëi ®éng ®îc. §éng c¬ ®iÖn khi ®ang lµm viÖc khi bÊt cø 1 d©y pha nµo bÞ mÊt th× dßng cña pha bÞ mÊt gi¶m xuèng 0. Cßn dßng cña 2 pha cßn l¹i sÏ t¨ng lªn rÊt cao lín h¬n 1,5 I trung b×nh cña mot¬. Khi ®éng c¬ ®ñ 3 pha th× I = I®m mçi pha kÐo ®Çy t¶i khi mÊt mét pha cßn 2 pha kia ph¶i kÐo c¶ ®éng c¬ ®Én ®Õn 2 pha nµy bÞ qu¸ t¶i. 2/3 c«ng suÊt nguån kÐo ®Çy t¶i nªn trªn mçi pha cßn laÞ I t¨ng 1,5 I®m (tïy thuéc vµo ®éng c¬ ch¹y ®îc bao nhiªu % cña t¶i hay nãi c¸ch kh¸c lµ nã ch¹y ®îc bao nhiªu % c«ng suÊt ®éng c¬) nhng tæng 3 pha vÉn kh«ng thay ®æi vµ vÉn = 0. §éng c¬ vÉn tiÕp tôc lµm viÖc nhng do mÊt pha sÏ sinh ra tõ trêng thø tù ngîc (tõ trêng elÝp) lµm ®éng c¬ quay lõ lõ rÊt chËm vµ kªu rÊt to nhiÖt ®é cña m¸y t¨ng nhanh g©y ph¸t nãng. NÕu ®Ó thêi gian l©u sÏ ch¸y ®éng c¬. + khi mÊt 1 pha ®éng c¬ sÏ mÊt ®èi xøng vµ sÏ tiªu thô c«ng suÊt f¶n kh¸ng tõ líi B×nh thêng khi ®iªn ¸p c¸c pha ®îc c©n b»ng (®èi xøng) nghÜa lµ: UA= UB= UC lÖch pha nhau 120o Khi mÊt pha ë nguån cÊp ®iÖn th× ®iÖn ¸p ®o trªn pha ®ã vÉn cßn do kÕt cÊu cña d©y quÊn ®éng c¬, do ph¶n øng phÇn øng khi roto quay nªn ¸p cña pha bÞ mÊt vÉn tån t¹i vµ vÉn b»ng ®iÖn ¸p pha bÞ mÊt vÒ trÞ sè nhng lÖch pha 180o (nh h×nh vÏ bªn). Cã 2 vÞ trÝ mÊt pha thêng gÆp: MÊt pha nguån líi (mÊt pha tríc c«ngt¾ct¬) MÊt pha gÇn ®éng c¬ (mÊt pha sau c«ngt¾ct¬) II. C¸c ph¬ng ph¸p b¶o vÖ mÊt pha. 1. Ph¬ng ph¸p biÕn ¸p 3 pha tam gi¸c hë. B¶o vÖ mËt pha phÝa cao thÕ. BiÕn ¸p 3 pha 5 trô 2. Sö dông role nhiÖt trong khëi ®éng tõ Trong khëi ®éng tõ cã l¾p kÌm r¬ le nhiÖt. §©y lµ lo¹i r¬le nhiÖt 3 pha b¶o vÖ b»ng lìng kim, ta chØnh ®iÓm gi÷a cña d¶i chØnh dßng b»ng dßng max cña ®éng c¬ lµ cã thÓ b¶o vÖ ®îc. Thêng trÞ sè nµy ®îc set tõ 115 ®Õn 130% dßng ®iÖn ®Þnh møc cña ®éng c¬. VÝ dô: nÕu c«ng suÊt cña ®éng c¬ lµ 3,7 kW th× chän relay nhiÖt 3 pha cã d¶i lµ 5-9A. Khi qu¸ t¶i, dßng t¨ng lªn, r¬ le sÏ t¸c ®éng. Trong truêng hîp mÊt pha, hoÆc v× lý do g× ®ã mµ dßng 3 pha kh«ng c©n b»ng, th× nÕu ®é lÖch dßng gi÷a 3 pha kho¶ng 30% dßng ®Þnh møc, r¬ le còng sÏ t¸c ®éng. Nhng nÕu chän chñng lo¹i relay nhiÖt kh«ng ®óng (cã d¶i dßng chØnh ®Þnh lín h¬n dßng qu¸ t¶i hay dßng khi ®éng c¬ bÞ mÊt mét pha) th× sÏ kh«ng b¶o vÖ ®îc g©y ch¸y ®éng c¬. R¬ le nhiÖt lµm viÖc dùa trªn nguyªn t¾c ®èt nãng cña dßng ®iÖn, vµ thay ®æi ®é cong theo nhiÖt cña thanh lìng kim. Ro le nhiÖt nµy chØ cã t¸c dông b¶o vÖ khi mÊt pha ë gÇn ®éng c¬ (sau c«ngt¾ct¬). 3. Sö dông role – c«ng t¾c t¬ R¬le – c«ng t¾c t¬ ph¶i ®Êu tríc cÇu ch× vµ trªn khëi ®éng tõ. a. Sö dông 3 contact relay 220V m¾c vµo 3 pha mét ®Çu vµo c¸c pha A; B; C mét ®Çu vµo d©y trung tÝnh. M¾c nèi tiÕp tiÕp ®iÓm NO cña 3 relay nµy, råi dïng nã khèng chÕ m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ khi cã mét trong 3 pha bÞ mÊt (hoÆc ®iÖn ¸p h¹ thÊp díi ngìng t¸c ®éng cña relay) role t¸c ®éng nh¶ tiÕp ®iÓm NO ng¾t khëi ®éng tõ. b. Trêng hîp hÖ thèng kh«ng cã d©y trung tÝnh th× sö dông relay 380V. Dïng 2 Relay 380VAC, lÊy 2 ®Çu Relay sè 1 m¾c vµo 2 d©y pha a,b. Relay thø 2 m¾c 1 ®Çu vµo pha c, ®Çu kia m¾c vµo d©y pha bÊt kú (a hoÆc b). LÊy 2 tiÕp ®iÓm NO cña Relay m¾c nèi tiÕp víi nhau vµ nèi tiÕp víi nguån nu«i m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬. NÕu mÊt mét pha bÊt kú tõ nguån, Ýt nhÊt 1 Relay sÏ mÊt ®iÖn lµm cho tiÕp ®iÓm NO më ra vµ nh vËy cuén hót cña Contactor sÏ mÊt ®iÖn dÉn ®Õn më Contactor t¾t ®éng c¬. C¸ch nµy b¶o vÖ ®îc khi mÊt nguån. Lo¹i relay 380V h¬i khã kiÕm do ®ã cã thÓ ph¶i quÊn thªm mét biÕn ¸p nhá 3 pha. c. HoÆc chØ dïng mét r¬le 380VAC. Hai ®Çu cuén d©y cña r¬le ®îc ®Êu vµo 2 pha (thÝ dô pha A vµ C), th× pha cßn l¹i (pha B) cho ®i vµo mét ®Çu cña cÆp tiÕp ®iÓm NO cña r¬le trªn. §Çu ra cña tiÕp ®iÓm NO nµy lÊy lµm nguån ®iÒu khiÓn cho khëi ®éng tõ ®ãng c¾t ®iÖn motor. KÕt hîp c¸i nµy víi Relay nhiÖt cña khëi ®éng tõ. ChØ cÇn 1 r¬le 380VAC mµ ta sö dông ®îc cho c¶ mét tñ ®iÖn (dï tñ ®iÖn ®ã lµ ®¬n gi¶n hay phøc t¹p) trong vÊn ®Ò mÊt pha líi. Ph¬ng ph¸p dïng role – c«ngt¾ct¬ nµy hiÖu qu¶ vµ gi¸ thµnh rÎ. Chó ý r»ng ë c¸c ®éng c¬ lµm viÖc dµi h¹n th× c¸c relay nµy thêng ph¶i ngËm ®iÖn rÊt l©u, do ®ã cã kh¶ n¨ng c¸c tiÕp ®iÓm sÏ bÞ dÝnh. Nªn chän lo¹i relay tèt vµ cã dßng ®Þnh møc chÞu ®îc dßng ®iÖn cña m¹ch ®iÒu khiÓn. 4. B¶o vÖ b»ng thiÕt bÞ ®iÖn tö a. B¶o vÖ mÊt pha b»ng c¸ch dïng tÝn hiÖu cña 3 cuén Ti (lo¹i biÕn dßng dïng cho ®ång hå ®o dßng gi¸n tiÕp) sau khi chØnh lu (tõ AC ra DC) råi ®a vµo 3 ®Çu vµo cña con IC 4051. con nµy cã ®Æc ®iÓm lµ sÏ ®ãng 1 trong 7 cæng ra tuú thuéc vµo t×nh tr¹ng cña 3 ®Çu vµo (+ hay -). b. Dïng mét IC 7410 (NAND 3 lèi vµo) ®Ó x¸c ®Þnh viÖc mÊt 1 trong 3 pha: 3 d©y pha U,V,W qua ®iÖn trë, diode, tô ®Ó läc lÊy ®iÖn ¸p 1 chiÒu kho¶ng 5V (so víi d©y trung tÝnh). Khi c¶ 3 pha cã ®iÖn th× c¸c lèi vµo cña NAND lµ 1, lèi ra NAND = 0. MÊt ®iÖn 1 pha th× 1 lèi vµo xuèng møc 0, lèi ra NAND = 1. ViÖc tiÕp theo lµ ®æi pha cho phï hîp ®Ó ®ãng ng¾t 1 khëi ®éng tõ qua triac (hoÆc r¬ le trung gian). Khëi ®éng tõ chØ ®ãng khi cã ®ñ 3 pha, nÕu mÊt 1 pha th× nh¶. Pha cÊp ®iÖn cho m¹ch logic mÊt ®iÖn th× lèi ra logic = 0 --> triac cÊp cho khëi ®éng tõ kh«ng cã ®iÖn ¸p >0 ®Æt vµo cæng --> khëi ®éng tõ nh¶. 1 trong 2 pha cßn l¹i bÞ mÊt ®iÖn: lèi ra logic = 0, khëi ®éng tõ kh«ng ®ãng ®iÖn. Muèn kh«ng dïng triac th× dïng r¬ le trung gian (cì nhá) ®Ó ®ãng ng¾t khëi ®éng tõ. R¸p mét m¹ch ®iÖn tö th× kh«ng khã, nhng t¹o ®iÒu kiÖn cho nã lµm viÖc th× rÊt khã. Thêng c¸c ®éng c¬ lµm viÖc trong c¸c m«i trêng c«ng nghiÖp kh¾c nghiÖt: nhiÖt ®é, ®é Èm, h¬i hãa chÊt... ThiÕt bÞ ®ãng c¾t l¹i rÊt gÇn ®éng c¬. C¸c m¹ch ®iÖn tö ph¶i thiÕt kÕ thËt tèt. Hép vá ph¶i thËt ch¾c ch¾n. Nguyªn t¾c vÉn lµ ®o dßng, chØnh lu thµnh mét chiÒu vµ so s¸nh. Sö dông biÕn dßng ch¾c ch¾n lµ ®iÒu cÇn thiÕt, nhng ph¶i lu ý vÒ vÊn ®Ò ®iÖn trë t¶i cho biÕn dßng. 5. B¶o vÖ dïng r¬ le ®iÖn ¸p kiÓu ®iÖn tö t¬ng tù vµ kiÓu kü thuËt sè §©y lµ biÖn ph¸p tèt nhÊt, nhng ®¾t tiÒn nhÊt, chØ nªn dïng khi b¶o vÖ c¸c ®éng c¬ cao thÕ (>1000V) hoÆc c¸c ®éng c¬ c«ng suÊt rÊt lín, ®¾t tiÒn. C¸c lo¹i role nµy trong nã ®· tÝch hîp s½n c¸c chÕ ®é b¶o vÖ sù cè ®éng c¬ trong ®ã cã b¶o vÖ mÊt pha. Mét sè lo¹i. Phase Sequence & Failure Relay M· s¶n phÈm: DK_50H·ng s¶n xuÊt: MIKRORelay B¶o VÖ MÊt Pha/Ngîc Pha cho HÖ Thèng §iÖn, Motor 3 Pha chÊt lîng, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. MX100 R¬ le ®iÖn ¸p ®iÖn tö t¬ng tù EVR §Æc tÝnh CÊu tróc kÝn Chøc n¨ng b¶o vÖ ®a d¹ng Nhí sù cè c¾t 24h ChØ thÞ c¾t vµ sù cè – Nót §Æt tay hoÆc tù ®éng Nh¹y c¶m víi m«i trêng B¶o vÖ H¹ng môc Thêi gian c¾t Qua ®iÖn ¸p OVR – Time §iÖn ¸p thÊp UVR – Time MÊt pha 0,5s §¶o pha 0,5s S¬ ®å nèi d©y R¬ le ®iÖn ¸p kÜ thuËt sè EVR-PD R¬ le ®iÖn ¸p kÜ thuËt sè EVR-FD §Æc tÝnh CÊu tróc kÝn trªn c¬ së MCU & ASIC Chøc n¨ng b¶o vÖ ®a d¹ng ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p riªng §Æt vµ ®o ®iÖn ¸p kÜ thuËt sè HiÓn thÞ sù cè / C¾t §Æt tay / tù ®éng / ®iÖn ChØnh thêi gian ®Æt Nh¹y c¶m víi m«i trêng B¶o vÖ H¹ng môc Thêi gian c¾t Qua ®iÖn ¸p OVR – Time §iÖn ¸p thÊp UVR – Time MÊt pha 0,5s §¶o pha 0,5s §iÖn ¸p mÊt c©n b»ng 3s 6. Ph¬ng ph¸p dïng biÕn dßng – R¬le dßng ®iÖn Ta m¾c 3 biÕn dßng vµo 3 pha cña m¹ch cÊp cho ®éng c¬. §Çu ra biÕn dßng cÊp cho 3 RI ta lÊy c¸c tiÕp ®iÓm RI nµy khèng chÕ m¹ch ®iÒu khiÓn. b. M¹ch b¶o vÖ mÊt pha ®iÖn ¸p vµo 380V (vÝ dô lÊy cña 2 pha A; B) sÏ ®îc ®a qua mét biÕn thÕ ngâ vµo 380V ngâ ra 30V m¾c vµo m¹ch chØnh lu cÇu t¹o ®iÖn ¸p mét chiÒu 24V cÊp cho r¬ le ®iÖn ¸p lÊy mét tiÕp ®iÓm thêng më cña r¬le nµy lµm khãa an toµn cho m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬. TiÕp ®iÓm nµy m¾c nèi tiÕp víi pha cßn l¹i (pha C) lµm m¹ch cÊp cho ®iÒu khiÓn. ChØ cÇn mét trong 2 pha A; B bÞ mÊt th× role ®iÖn ¸p mÊt ®iÖn nh¶ tiÕp ®iÓm ra m¹ch ®iÒu khiÓn bÞ ng¾t khái líi. Cßn pha C mÊt m¹ch sÏ mÊt ®iÖn lu«n dÉn ®Õn ®éng c¬ kh«ng ho¹t ®éng n÷a vµ ®îc b¶o vÖ an toµn. c. M¹ch gåm chñ yÕu lµ 3 bé R- C nèi tiÕp cã trÞ sè 10K / 3W vµ 2MFd / 350V m¾c vµo 3 d©y pha. Khi cã ®ñ 3 pha th× ë ®iÓm K ®iÖn ¸p kh¸ bÐ (hoÆc b»ng 0), cuén d©y cña relay T§ kh«ng ho¹t ®éng, m¹ch ®ãng ®iÖn cho Motor s½n sµng lµm viÖc. §ãng contact Start, ®iÖn ¸p trªn d©y pha 3 ®æ vµo lµm relay TH ®ãng --> Motor khëi ®éng. (d©y pha 3 lµ d©y cÊp ®iÖn cho m¹ch ®iÒu khiÓn). Khi cã bÊt cø mét pha nµo bÞ mÊt ®iÖn th× ®iÖn ¸p ë K ®ñ lín ®Ó relay T§ ho¹t ®éng, relay TH mÊt ¸p nªn ng¾t Motor khái nguån, hoµn tÊt c«ng viÖc b¶o vÖ. §Æc biÖt khi mÊt pha 3 th× TH mÊt ¸p ---> ng¾t nguån vµ T§ còng cã ¸p ---> ng¨n kh«ng cho start. Trong c«ng nghiÖp lu«n lu«n cã d©y trung tÝnh ®Ó chèng nguy hiÓm rß rØ ®iÖn ra vá thiÕt bÞ nªn kh«ng cÇn ®Æt vÊn ®Ò lµ cã d©y trung tÝnh hay kh«ng. d. Sö dông bé b¶o vÖ mÊt pha ®iÖn tö. Nguyªn lý ho¹t ®éng nh sau:- 3 d©y phase ®Òu ®i qua vßng xuyÕn tõ (d©n ®iÖn thêng gäi lµ CT) - Khi motor b×nh thêng, ®iÖn líi b×nh thêng th× tæng dßng ®iÖn 3 phase = 0 - Khi mÊt 01 phase -> tæng dßng ®iÖn qua CT kh¸c 0 -> bé b¶o vÖ ng¾t contactor cÊp ®iÖn motor.