Thiết kế hệ thống điều khiển máy khoan hai giai đoạn

tr­êng ®¹i häc b¸ch khoa hµ néi khoa n¨ng l­îng bé m«n tù ®éng ho¸ xncn thiÕt kÕ m«n häc ®iÒu khiÓn logic ®å ¸n m«n häc Sinh viªn : TRIÖU TUY£N HOµNG Líp : Tù ®éng ho¸ 3 K43 NhiÖm vô thiÕt kÕ ThiÕt kÕ hÖ thèng ®iÒu khiÓn m¸y khoan cã s¬ ®å nh­ h×nh vÏ b»ng ph­¬ng ph¸p ma trËn tr¹ng th¸i víi m¹ch ®éng lùc dïng thiÕt bÞ khÝ nÐn vµ m¹ch ®iÒu khiÓn dïng thiÕt bÞ ®iÖn. Néi dung ThiÕt kÕ s¬ ®å nguyªn lý. TÝnh chän thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn. ThiÕt kÕ s¬ ®å l¾p r¸p. ThuyÕt minh vµ b¶n vÏ 1 quyÓn thuyÕt minh. 2 b¶n vÏ kü thuËt khæ A0 cho s¬ ®å nguyªn lý vµ l¾p r¸p. c¸n bé h­íng dÉn môc lôc nhiÖm vô thiÕt kÕ 02 môc lôc 03 Tµi liÖu tham kh¶o 04 Lêi nãi ®Çu 05 Ch­¬ng I: giíi thiÖu chung vÒ c«ng nghÖ 1. s¬ ®å c«ng nghÖ 06 2. nguyªn lý ho¹t ®éng cña s¬ ®å c«ng nghÖ 06 Ch­¬ng II: tæng hîp hµm ®iÒu khiÓn 1. tæng hîp hµm ®iÒu khiÓn b»ng ph­¬ng ph¸p hµm t¸c ®éng 08 1.1 x¸c ®Þnh c¸c biÕn ®iÒu khiÓn 08 1.2 tæng hîp hµm ®iÒu khiÓn 09 2. s¬ ®å nguyªn lý ®iÒu khiÓn hÖ thèng 11 2.1 c¸c phÇn tö 11 2.2 s¬ ®å nguyªn lý 12 2.3 thuyÕt minh nguyªn lý ho¹t ®éng cña s¬ ®å 13 Ch­¬ng III: TÝnh chän vµ thiÕt kÕ m¹ch l¾p r¸p 1. Chän c¸c thiÕt bÞ 14 1. chän c¸c phÇn tö logic 14 2. chän c«ng t¾c 15 3. Chän Van ph©n phèi 16 4. Chän thiÕt bÞ chÊp hµnh 17 5. chän nót Ên 17 2. S¥ §å L¾P R¸P 1. Lùa chän vÞ trÝ l¾p ®Æt thiÕt bÞ 17 2. S¬ ®å l¾p r¸p cña m¹ch ®iÒu khiÓn hÖ thèng 18 Më ®Çu Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, cã thÓ nãi mét trong nh÷ng tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia lµ møc ®é tù ®éng ho¸ trong c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ tr­íc hÕt ®ã lµ n¨ng suÊt s¶n xuÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm lµm ra. Sù ph¸t triÓn rÊt nhanh chãng cña m¸y tÝnh ®iÖn tö , c«ng nghÖ th«ng tin vµ nh÷ng thµnh tùu cña lý thuyÕt §iÒu khiÓn tù ®éng ®· lµm cë së vµ hç trî cho sù ph¸t triÓn t­¬ng xøng cña lÜnh vùc tù ®éng ho¸. ë n­íc ta mÆc dÇu lµ mét n­íc chËm ph¸t triÓn, nh­ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng víi nh÷ng ®ßi hái cña s¶n xuÊt còng nh­ sù héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× viÖc ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt mµ ®Æc biÖt lµ sù tù ®éng ho¸ c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· cã b­íc ph¸t triÓn míi t¹o ra s¶n phÈm cã hµm l­îng chÊt x¸m cao tiÕn tíi h×nh thµnh mét nÒn kinh tÕ tri thøc. Ngµy nay tù ®éng ho¸ ®iÒu khiÓn c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· ®i s©u vµo tõng ngâ ngh¸ch, vµo trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm. Mét trong nh÷nh øng dông ®ã mµ ®å ¸n nµy thiÕt kÕ lµ ®iÒu khiÓn c«ng nghÖ khoan. Tù ®éng ho¸ ®iÒu khiÓn c«ng nghÖ khoan lµ qu¸ tr×nh t¹o ra mét lç thñng trªn bÒ mÆt vËt thÓ cã kÝch th­íc chiÒu s©u ®Þnh tr­íc. Trong c«ng viÖc thiÕt kÕ, tù ®éng ho¸ ®iÒu khiÓn ®­îc thÓ hiÖn qua hai qu¸ tr×nh sau: - Tù ®éng ho¸ ®iÒu khiÓn c«ng viÖc ®­a vËt thÓ vµo vÞ trÝ ®Þnh tr­íc (x¸c ®Þnh vÞ trÝ lç khoan). - Tù ®éng ho¸ ®­a mòi khoan vµo khoan vËt thÓ sau ®ã quay vÒ vÞ trÝ cò ®Ô ®¶m b¶o cho quy tr×nh tiÕp theo. ChÊt l­îng mòi khoan vµ n¨ng suÊt lµm viÖc phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c«ng nghÖ ®iÒu khiÓn. Qu¸ tr×nh lµm viÖc ®­îc thùc hiÖn theo mét trËt tù logic, theo tr×nh tù thêi gian x¸c ®Þnh do ®ã ®Ó ®iÒu khiÓn ®­îc c«ng nghÖ ta ph¶i tæng hîp ®­îc hµm ®iÒu khiÓn cho hÖ thèng. Cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®Ó tæng hîp hµm ®iÒu khiÓn nh­ng ë ®©y ta sö dông ph­¬ng ph¸p GRAPCET. So víi c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c th× ph­¬ng ph¸p hµm t¸c ®éng cã ­u ®iÓm ®¬n gi¶n vµ ®¶m b¶o sù chÝnh x¸c vÒ tuÇn tù thùc hiÖn qu¸ tr×nh. Sinh viªn . Ch­¬ng I : Giíi thiÖu c«ng nghÖ C«ng nghÖ : Khoan mét lç hai giai ®o¹n M¸y khoan ®­îc sö dông réng r·i trong c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ. Bªn c¹nh c¸c m¸y mãc c¬ khÝ kh¸c nh­ c¸c m¸y tiÖn, m¸y doa, m¸y bµo gi­êng, bµo xäc ... dÇn dÇn ®­îc tù ®éng hãa theo mét d©y chuyÒn ngµy cµng hiÖn ®¹i. C¸c m¸y khoan còng ®­îc tù ®éng ho¸ theo d©y chuyÒn nh»m n©ng cao n¨ng suÊt vµ gi¶m sù nÆng nhäc cho ng­êi c«ng nh©n. Trong ®ã c«ng nghÖ khoan mét lç hai giai ®o¹n còng ®­îc sö dông trong c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ, nhµ m¸y söa ch÷a vµ chÕ t¹o m¸y. Trong m«i tr­êng lµm viÖc nÆng nhäc c«ng nghÖ yªu cÇu : Khoan lµm viÖc æn ®Þnh, ch¾c ch¾n. TÇn sè lµm viÖc lín. Ch­¬ng II : ThiÕt kÕ Theo ph­¬ng pH¸p Grapcet 1. Grapcet - c«ng cô ®Ó m« t¶ m¹ch tr×nh tù trong c«ng nghiÖp Trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc th­êng ho¹t ®éng theo mét tr×nh tù l«gic chÆt chÏ nh»m ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm, an toµn cho ng­êi vµ thiÕt bÞ. CÊu tróc lµm viÖc tr×nh tù cña d©y chuyÒn ®· ®­a ra yªu cÇu cho ®iÒu khiÓn lµ ®iÒu khiÓn sù ho¹t ®éng chÆt chÏ thèng nhÊt cña d©y chuyÒn ®ång thêi còng gîi ý cho ta sù ph©n nhãm l«gic cña automat tr×nh tù bëi c¸c tËp hîp con cña m¸y mãc vµ c¸c thuËt to¸n. Ta cã s¬ ®å khèi : TÝn hiÖu vµo Qu¸ tr×nh CÊu tróc ®iÒu khiÓn tr×nh tù Qu¸ tr×nh c«ng nghÖ cã thÓ bao gåm : Hoµn toµn tù ®éng B¸n tù ®éng Hoµn toµn b»ng tay Khi thiÕt kÕ hÖ thèng ph¶i tÝnh to¸n ®Õn c¸c ph­¬ng thøc lµm viÖc kh¸c nhau ®Ó ®¶m b¶o an toµn vµ xö lÝ kÞp thêi c¸c h­ háng trong hÖ thèng. Ph¶i lu«n cã ph­¬ng ¸n can thiÖp trùc tiÕp cña ng­êi v©n hµnh ®Õn viÖc dõng m¸y khÈn cÊp ... Grapcep lµ c«ng cô rÊt h÷u Ých ®Ó thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu cña c«ng nghÖ tù ®éng ho¸ c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ kÓ trªn. 2.Ph­¬ng ph¸p Grapcet Yªu cÇu c«ng nghÖ : a, b, c, d lµ c¸c c«ng t¾c hµnh tr×nh c¶m nhËn vÞ trÝ cña l­ìi khoan. Ho¹t ®éng : Khoan ®i xuèng víi vËn tèc v1 gÆp ‘b’ (gÆp vËt liÖu) gi¶m tèc ®é khoan víi vËn tèc v2. Xuèng gÆp ‘c’ l­ìi khoan nhÊc lªn th¸o phoi chuÈn bÞ cho giai ®o¹n khoan thø hai. §i lªn víi vËn tèc V1 gÆp ‘a’ khoan ®¶o chiÒu ®i xuèng víi vËn tèc V1 b¾t ®Çu giai ®o¹n hai. §i xuèng gÆp ‘c’ (gÆp ph«i) b¾t ®Çu khoan xuèng víi vËn tèc V2 . GÆp ‘d’ khoan hÕt mét lç khoan ®­îc nhÊc lªn víi vËn tèc V1 . §i lªn gÆp ‘a’ th× dõng l¹i kÕt thóc qu¸ tr×nh khoan. 3.TÝn hiÖu vµo, tr¹ng th¸i ra TÝn hiÖu vµo : C¸c c¶m biÕn vÞ trÝ a, b, c, d TÝn hiÖu ra : X : tr¹ng th¸i ®i xuèng L : tr¹ng th¸i ®i lªn V1 : ch¹y xuèng víi vËn tèc v1 V2 : ch¹y xuèng víi vËn tèc v2 4.Thµnh lËp Grapcet 1 -X¸c lËp tr¹ng th¸i ban ®Çu -Tr¹ng th¸i ban ®Çu -§· ë tr¹ng th¸i ban ®Çu -§i xuèng víi vËn tèc v1 -§· ®i xuèng víi v©n tèc v1 -§i xuèng víi vËn tèc v2 -§· ®i xuèng víi vËn tèc v2 -§i lªn víi vËn tèc v1 -§· ®i lªn víi vËn tèc v1 *NhËn xÐt : NÕu Grapcet chØ cã vËy khoan sÏ ®i xuèng g¨p b gi¶m tèc, gÆp c ®i lªn, gÆp a lÆp l¹i qu¸ tr×nh trªn mµ kh«ng khoan 2 giai ®o¹n. V× vËy, ph¶i thªm 1 biÕn phô nhËn biÕt cho phÐp : . gÆp b lÇn thø nhÊt ®i xuèng víi vËn tèc v2 nh­ng gÆp b lÇn thø hai vÉn duy tr× vËn tèc cò. . ®ång thêi gÆp c lÇn thø nhÊt ®i lªn nh­ng cÊm ®i lªn lÇn thø hai mµ gÆp c ®i xuèng víi vËn tèc v2. ChØ khi gÆp d míi ®i lªn. Gäi biÕn P gÆp c hµm ®ãng vµ gÆp d th× c¾t. Tõ nh÷ng ®iÒu trªn Grapcet 2 cã thÓ thµnh lËp nh­ sau 5.Thµnh lËp Grapcet 2 Ta rót ra ®­îc hµm ®ãng c¾t nh­ sau : So+ = g + L.a So- = X.v1 X+ = m.a.So + a.L.P X- = L.v1 V1+ = m.a.So + (c+d).X.v2 + a.L.P V1- = v2 V2+ = c.v1 + b.v1.P V2- = L.v1 L+ = (c+d).X.v2 L- = So + X.v1 P+ = c P- = d “ + “ : hµm ®ãng “ – “ : hµm c¾t Grapcet sö dông c¸c phÇn tö nhí thùc hiÖn c«ng nghÖ trªn. Nh­ng yªu cÇu bµi to¸n sö dông phÇn tö tiÕp ®iÓm nªn : ViÕt hµm ®ãng cã tiÕp ®iÓm tù duy tr× ®Ó nhí ViÕt hµm c¾t Ta cã s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn trang sau 6.Nguyªn lÝ ho¹t ®éng s¬ ®å nh­ sau : Khi cã tÝn hiÖu s½n sµng cña So tù duy tr× theo ®­êng 1-So-5-4-2 TiÕp ®iÓm So98, So12 15 ®ãng l¹i s½n sµng lµm viÖc. T¹i vÞ trÝ ban ®Çu a Ên nót më m¸y m r¬le trung gian X cã ®iÖn vµ tù duy tr× bëi tiÕp ®iÓm X1-8, X5-4 lóc nµy më ra. §ång thêi khi ®ã r¬le V1 cã ®iÖn vµ tù duy tr× bëi tiÕp ®iÓm V1 1-12 tiÕp ®iÓm V1 5-4 më ra lµm mÊt ®iÖn So. Khoan ch¹y xuèng víi vËn tèc v1. GÆp b tiÕp ®iÓm V1 20-22 ®ang ®ãng nªn V2 cã ®iÖn vµ tù duy tr× bëi V2 1-16 V2 cã ®iÖn ®ång thêi tiÕp ®iÓm V2 12-10 më ra c¾t ®iÖn V1. C¸c r¬le kh¸c kh«ng bÞ ¶nh h­ëng. Khoan lóc nµy gi¶m tèc ®é xuèng vËn tèc v2 (b¾t ®Çu qu¸ tr×nh khoan giai ®o¹n mét) GÆp c r¬le P cã ®iÖn vµ tù duy tr× bëi tiÕp ®iÓm P1-29 tiÕp ®iÓm P20-16 më ra ®ång thêi P23-12 ®ãng l¹i s½n sµng. Cïng lóc ®ã bëi c¸c tiÕp diÓm V2 25-27, X2 17-28 ®ang ®ãng nªn r¬le L cã ®iÖn tù duy tr× bëi L1-28. TiÕp ®iÓm X17-19, V2 19-12 ®ãng nªn r¬le V1 còng cã ®iÖn. Chóng c¾t V2 vµ X do vËy khoan ch¹y lªn víi vËn tèc v1. GÆp b kh«ng chuyÖn g× x¶y ra P20-16 ®· më . GÆp a v× c¸c tiÕp ®iÓm L11’-11, P11-8 ®ang duy tr× nªn r¬le X cã ®iÖn vµ duy tr× bëi X1-8. §ång thêi V1 cã ®iÖn vµ c¾t L Khoan l¹i ch¹y xuèng víi vËn tèc v1 (b¾t ®Çu chu tr×nh thø hai) GÆp b do P20-16 ®· më cho nªn r¬le V2 kh«ng thÓ cã ®iÖn Khoan tiÕp tôc ch¹y xuèng víi vËn tèc v1. §Õn khi gÆp c do V2 25-27 ®ang më nªn r¬le L kh«ng cã ®iÖn V× V1 18-16 ®ang cã ®iÖn nªn V2 cã ®iÖn vµ tù duy tr× bëi V2 1-16. Cã V2 th× V1 bÞ c¾t bëi V210-12. Khoan tiÕp tôc ch¹y xuèng víi vËn tèc míi v2. GÆp d do V2 25-27, X27-28 ®ang ®ãng nªn r¬le L cã ®iÖn. T­¬ng tù r¬le V1 cã ®iÖn. V1, L cã ®iÖn c¸c tiÕp ®iÓm th­êng ®ãng cña nã më ra do ®ã c¾t ®iÖn X, V1 §ång thêi gÆp d nªn P mÊt ®iÖn. Khoan ch¹y lªn víi vËn tèc v1 GÆp a r¬le So cã ®iÖn vµ tù duy tr× c¸c tiÕp ®iÓm cña nã ®ãng l¹i ë tr¹ng th¸i s½n sµng ®îi lÖnh míi. KÕt thóc qu¸ tr×nh khoan mét lç hai giai ®o¹n Ch­¬ng III : S¬ då m¹ch lùc – Lùa chän thiÕt bÞ M¹ch lùc C«ng suÊt ®éng c¬ 2KW §iÖn ¸p ®Þnh møc 220V §éng c¬ mét chiÒu kÝch tõ ®éc lËp. Dßng ®iÖn ®Þnh møc : I®m = P®m/U®m = 2.103/220 =9,1 A §èi víi ®éng c¬ c«ng suÊt nhá thÕ nµy cã thÓ sö dông ph­¬ng ph¸p më m¸y trùc tiÕp kh«ng cÇn qua ddiÖn trë hµn chÕ. §èi víi m¹ch b¶o vÖ ta cã thÓ chän ph­¬ng ¸n b¶op vÖ cÇu ch× ®¬n gi¶n vµ rÎ tiÒn. Khi ®¶o chiÒu thùc hiÖn h·m ng­îc b»ng tÊt c¶ c¸c ®iÖn trë tham gia trong m¹ch phÇn øng theo nguyªn t¾c dßng ®iÖn bëi r¬le dßng ®iÖn cùc ®¹i RH. S¬ ®å nguyªn lÝ m¹ch lùc , m¹ch lùc nh­ h×nh bªn : Lùa chän thiÕt bÞ PhÇn tö chÊp hµnh Dßng ®iÖn ®Þnh møc I®m = 9,1 A Khi më m¸y dßng ®iÖn Imm < 2,5. I®m . Dßng cùc ®¹i khi më m¸y lµ : Imm = 2,5.I®m =2,5 . 9,1 =22,7 (A) Ta cã thÓ chän c«ng t¾c t¬ cã c¸c th«ng sè tho¶ m·n Lo¹i Dßng ®iÖn Sè l­îng tiÕp ®iÓm U®m CS cuén d©y KÝch th­íc I®m Imax Th­êng më Th­êng ®ãng KÕ1-0021 15 60 2 220 10 200x128 Chän 4 c«ng t¾c t¬ nh­ trªn cho c¸c c«ng t¾c t¬ X, L, V1, V2. Tõ c«ng suÊt cuén hót cã thÓ tÝnh ®­îc dßng qua cuén hót : Ih = P/U =10/220 = 0,05 (A) PhÇn tö ®iÒu khiÓn Tõ dßng cuén hót ta cã thÓ chän ®­îc c¸c r¬le trung gian cã tiÕp ®iÓm tho¶ m·n. Chän r¬le trung gian : Lo¹i Dßng ®iÖn Sè l­îng tiÕp ®iÓm U®m CS cuén hót KÝch th­íc Th­êng më Th­êng ®ãng RH101 5 4 4 220 2 92x128 C¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ B¶o vÖ b»ng cÇu ch× ta chän cÇu ch× : §éng lùc §iÒu khiÓn M¹ch ®éng lùc KiÓu cÇu ch× Dßng ®m d©y ch¶y Dßng c¾t giíi h¹n §iÖn ¸p ®Þnh møc KÝch th­íc chung A B C H Õ H 15 8000 220 91 16 25 CÇu ch× kiÓu èng nªn khi ®øt rÊt an toµn. M¹ch ®iÒu khiÓn KiÓu cÇu ch× Dßng ®m d©y ch¶y Dßng c¾t giíi h¹n §iÖn ¸p ®Þnh møc KÝch th­íc chung A B C H Õ H 6 1200 220 91 16 25 Chän r¬le dßng ®iÖn cùc ®¹i B¶ng ®Êu d©y cã thÓ lËp nh­ sau : STT Tªn thiÕt bÞ §iÓm nèi 1 §Çu nèi ®éng lùc §L 1 – 1RH 1 – 2 – X1 2 – 3 – X2 3 – 4 – L1 4 – 5 – L2 5 – 6 – V1 6 – 7 – V2 7 – 8 – N+ 8 – 9 – N- 9 – STT Tªn thiÕt bÞ §iÓm nèi 2 §Çu nèi ®iÒu khiÓn §K 1 – A 1 – 1So 2 – A 3 – B 3 – 1§K 4 – B 4 – 5 – C 5 – 3§K 6 – C 6 – 7 – D 7 – 5§K 8 – D 8 – 9 – m 9 – 10 – m 10 – 11 – D 11 – 12 – D 12 – 6§K 13 – g 13 – 14 – g 14 – STT Tªn thiÕt bÞ §iÓm nèi 3 CÇu dao CD 1 – N+ 1’ – 2 – 2’ – 4 CÇu ch× ®éng lùc 1CC 1 – 1’CD 1’ – 5 CÇu ch× ®iÒu khiÓn 2CC 1 – 2’CD 1’ – 6 R¬le h·m RH 1 – 1’ – 1’.1CC 2 – 2’ – 7 R¬le trung gian So 1 – 1’-2CC 2 – 2’.CD 4 – 4.X STT Tªn thiÕt bÞ §iÓm nèi 7 R¬le trung gian So 5 – 10§K 8 – 8X 9 – 9§K 15 – 9So 26 – 8 R¬le trung gian X 1 – 2§K 2 – 2So 5 – 5So 6 – 6L 8 – 8L 17 – 5§K 26 – 26So 27 – 27V2 28 – 28P 9 R¬le trung gian V1 1 – 1So 2 – 1X 6 – 6L 8 – 8X 10 – 10V2 STT Tªn thiÕt bÞ §iÓm nèi 9 R¬le trung gian V1 12 – 12So 16 –16L 18 – 6§K 20 – 20P 22 – 4§K 24 – 24X 26 – 26X 10 R¬le trung gian V2 1 – 1§K 2 – 2V1 12 – 12So 12 – 12V2 14 – 14L 16 – 16V1 19 – 19X 25 – 8§K 11 R¬le trung gian L 1 – 1V2 2 – 2V2 3 – 11L 5 – 10§K STT Tªn thiÕt bÞ §iÓm nèi 11 R¬le trung gian L 11 – 11P 11’ – 21L 16 – 16P 21 – 2§K 23 – 23P 24 – 24X 28 – 28So 12 Nót Ên g 1 – 13§K 2 – 14§K 13 Nót më m¸y m 7 – 9§K 9 – 14 C«ng t¾c t¬ X 2 – 2P 32 – 32X 15 C«ng t¾c t¬ V1 2 – 2P 34 – 34V1 16 C«ng t¾c t¬ V2 2 – 2X 36 – 36V2 17 C«ng t¾c t¬ L 2 – V2 38 – 38L Tµi liÖu tham kh¶o PGS - TS NguyÔn Träng ThuÇn - §iÒu khiÓn logic vµ øng dông Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc Kü thuËt, Hµ Néi 2000. TrÞnh §×nh §Ò, Vâ TrÝ An - §iÒu khiÓn tù ®éng truyÒn ®éng ®iÖn Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc vµ Trung häc chuyªn nghiÖp, Hµ Néi 1986. NguyÔn Xu©n Phó, T« §»ng - Sö dông vµ söa ch÷a khÝ cô ®iÖn h¹ ¸p Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc Kü thuËt, Hµ Néi 1998. C¸c CD-ROM catalogue tra cøu thiÕt bÞ khÝ nÐn vµ ®iÖn cña c¸c h·ng OMRON, FESTO, MITSUBISHI. B¶n dÞch: CÈm nang Kü thuËt ®iÖn Tù ®éng ho¸ vµ Tin häc C«ng nghiÖp Ng­êi dÞch: PGS - TS Lª V¨n Doanh Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc Kü thuËt, Hµ Néi 1999. Lewin, D. - Logical design of switching circuits Nhµ xuÊt b¶n MacMillan, 1986.