Thiết kế hệ thống xử lí nước thải bệnh viện đa khoa Tân Hiệp - Kiên Giang công suất 140 m3/ngày đêm

CHÖÔNG 1 GIÔÙI THIEÄU ÑEÀ TAØI LUAÄN VAÊN Ñaët vaán ñeà Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc kyõ thuaät - coâng ngheä, nöôùc ta ñaõ öùng duïng vaø ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñaùng keå. Nhieàu ngaønh coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp, dòch vuï ra ñôøi ñem laïi nhieàu saûn phaåm, tieän ích phuïc vuï cho ñôøi soáng con ngöôøi, ñoàng thôøi noù cuõng ñöa ñeán söï caïn kieät nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân vaø gaây oâ nhieãm nghieâm troïng ñoái vôùi moâi tröôøng vaø ñe doïa söùc khoûe con ngöôøi. Laøm cho moâi tröôøng xung quanh chuùng ta ñang xuoáng caáp traàm troïng: röøng bò taøn phaù naëng neà, khoaùng saûn bò khai thaùc böøa baõi, ñaát ñai bò xoùi moøn vaø thoaùi hoùa, ña daïng sinh hoïc treân Traùi ñaát vaø döôùi bieån ñeàu bò suy giaûm. Nguoàn nöôùc ngaàm vaø nöôùc maët ñang ngaøy caøng oâ nhieãm do caùc hoaït ñoäng xaû thaûi böøa baõi cuûa con ngöôøi. Caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng toaøn caàu nhö söï bieán ñoåi cuûa khí haäu, suy giaûm taàng ozon, möïc nöôùc bieån daâng cao, oâ nhieãm xuyeân bieân giôùi, hieän töôïng möa axit, hieän töôïng Elnino… Ñaây laø caùc vaán ñeà caáp baùch cuûa moâi tröôøng toaøn caàu maø loaøi ngöôøi chuùng ta caàn phaûi giaûi quyeát vaø khaéc phuïc haäu quaû. Vieäc xöû lyù chaát thaûi noùi chung vaø vieäc xöû lyù nöôùc thaûi noùi rieâng coù yù nghóa ñaëc bieät trong söï nghieäp baûo veä moâi tröôøng nhaèm laøm giaûm caùc chaát ñoäc haïi ñoái vôùi moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi. Song cho ñeán nay haàu heát heä thoáng thoaùt nöôùc thaûi ôû caùc thaønh phoá vaø thò xaõ vaãn chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc chung, nhieàu khu chung cö ñaõ thaûi ra ngay trong loøng ñoâ thò, nöôùc thaûi bò oâ nhieãm laøm cho moâi tröôøng soáng ñoâ thò ngaøy caøng keùm ñi. Ñaëc bieät laø nöôùc thaûi beänh vieän. Haàu heát caùc beänh vieän cuûa tænh chöa ñaùp öùng ñöôïc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Tình traïng xaû nöôùc thaûi voâ toäi vaï ôû caùc beänh vieän hieän nay dieãn ra moät caùch “voâ tö”. Ñaây laø moät thöïc teá ñaùng baùo ñoäng veà nguy cô oâ nhieãm moâi tröôøng caàn phaûi nhanh choùng khaéc phuïc ñeå khoâng aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán chaát löôïng nguoàn nöôùc ñang ngaøy moät suy thoaùi vì nöôùc thaûi beänh vieän chöùa raát nhieàu maàm beänh nguy hieåm ñeán ñôøi soáng con ngöôøi vaø moâi tröôøng. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi Tình hình oâ nhieãm nöôùc thaûi beänh vieän ôû nöôùc ta ñaõ ñeán möùc baùo ñoäng. Nhieàu beänh vieän taïi Tp.HCM vaø caùc khu vöïc khaùc trong caû nöôùc vaãn chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi beänh vieän hoaëc coù nhöng khoâng xöû lyù toát. Ñaây chính laø moät nguy cô lôùn cho söùc khoûe coäng ñoàng. Taïi Tp.HCM, soá beänh vieän lôùn taäp trung haàu heát taïi caùc quaän 1, 3, 5, 10 vaø Taân Bình, chieám hôn 60% toång soá beänh vieän vaø trung taâm y teá (TTYT) vaø khoaûng 73% toång soá giöôøng beänh treân ñòa baøn TP. Töø thaùng 8/2005 ñeán nay, Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng Tp.HCM ñaõ tieán haønh moät ñôït toång kieåm tra veà HTXLNT taïi caùc beänh vieän vaø caùc TTYT treân toaøn TP. Keát quaû cho thaáy moãi ngaøy coù 17276 m3 nöôùc thaûi ñöôïc thaûi ra töø 109 beänh vieän vaø TTYT. Nguoàn nöôùc thaûi chuû yeáu töø caùc khaâu giaûi phaãu, xeùt nghieäm, khaùm chöõa beänh, giaët giuõ, veä sinh cuûa nhaân vieân y teá, beänh nhaân, thaân nhaân. Keát quaû phaân tích nöôùc thaûi cho thaáy loaïi nöôùc thaûi naøy oâ nhieãm naëng veà maët höõu cô vaø vi sinh, vôùi haøm löôïng BOD5 khoaûng 350 ÷ 400 mg/l, chaát raén lô löûng 250÷ 300 mg/l, ñaëc bieät haøm löôïng vi sinh cao gaáp 100 ÷ 1000 tieâu chuaån cho pheùp. Ñaùng chuù yù nhaát laø trong soá 17267 m3 nöôùc thaûi haèng ngaøy thì chæ coù 12925 m3 (chieám 75%) ñaõ ñöôïc xöû lyù, tuy nhieân chæ coù 3120 m3 (chieám 18%) nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng. Trong soá 51 beänh vieän coâng treân ñòa baøn TP chæ coù 30 beänh vieän coù HTXLNT, trong ñoù chæ coù 10/30 HTXLNT ñaït tieâu chuaån. Trong soá 21 beänh vieän coøn laïi, coù nhöõng beänh vieän moãi ngaøy tieáp nhaän caû ngaøn beänh nhaân nhöng vaãn khoâng coù HTXLNT nhö beänh vieän Chôï Raãy, beänh vieän Raêng Haøm Maët, Vieän Pasteur. Coøn nhieàu beänh vieän lôùn thuoäc caùc boä ngaønh khaùc. Theo Phoù Cuïc tröôûng Cuïc baûo veä moâi tröôøng, oâng Phuøng Vaên Vui, Keá hoaïch haønh ñoäng xöû lyù trieät ñeå caùc cô sôû gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng do Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät ngaøy 22/04/2004 (goïi taét laø QÑ 64) chæ roõ ñeán naêm 2007 caàn xöû lyù trieät ñeå 439 cô sôû gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng, trong ñoù coù 84 beänh vieän. Nöôùc thaûi cuûa caùc beänh vieän naøy tröïc tieáp thaûi ra moâi tröôøng gaây oâ nhieãm cho nöôùc beà maët, nöôùc ngaàm. Thaäm chí coù nôi nöôùc thaûi khoâng coù tuyeán coáng thoaùt hoaëc coáng thoaùt quaù cuõ naùt. Nöôùc thaûi beänh vieän laø moät trong nhöõng moái quan taâm lo ngaïi saâu saéc vôùi caùc nhaø quaûn lyù moâi tröôøng vaø xaõ hoäi vì noù coù theå gaây oâ nhieãm nghieâm troïng vaø nguy hieåm ñeán söùc khoûe con ngöôøi. Caùc thaønh phaàn chính gaây oâ nhieãm do nöôùc thaûi beänh vieän gaây ra laø caùc chaát höõu cô, chaát dinh döôõng, chaát raén lô löûng, caùc vi truøng, virus gaây beänh. Nöôùc thaûi loaïi naøy phaùt sinh töø nhieàu khaâu trong beänh vieän: giaët quaàn aùo beänh nhaân, khaên lau, chaên meàn, drap cho caùc giöôøng beänh, suùc röûa caùc vaät duïng y khoa, xeùt nghieäm, giaûi phaãu, saûn, nhi, veä sinh lau chuøi laøm saïch caùc phoøng beänh vaø phoøng laøm vieäc. Theo khaûo saùt taát caû caùc loaïi nöôùc thaûi naøy neáu khoâng ñöôïc xöû lyù thì moãi ml nöôùc thaûi seõ truyeàn 11 tyû vi khuaån gaây beänh ra ngoaøi. Chính vì vaäy, caùc beänh vieän baét buoäc phaûi coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaëc coù roài thì phaûi xöû lyù cho ñaït tieâu chuaån xaû thaûi. Do ñoù, thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho beänh vieän Ña Khoa Taân Hieäp laø hoaøn toaøn ñuùng vaø caáp thieát. Nhieäm vuï luaän vaên Luaän vaên ñöôïc thöïc hieän nhaèm ñöa ra HTXLNT phuø hôïp, coù tính chaát khaû thi vôùi tình hình thöïc teá cuûa beänh vieän. Nöôùc sau xöû lyù ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng quy ñònh TCVN 6772:2000, möùc I. Noäi dung luaän vaên Toång quan veà beänh vieän Ña Khoa Taân Hieäp. Toång quan veà caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi beänh vieän. Löïa choïn coâng ngheä xöû lyù. Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình ñôn vò. Tính toaùn chi phí xöû lyù cho 1m3 nöôùc thaûi. Quaûn lyù, vaän haønh heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Thöïc hieän baûn veõ. CHÖÔNG 2 TOÅNG QUAN Toång quan veà beänh vieän Ña Khoa Taân Hieäp Vò trí ñòa lyù Kieân Giang laø moät tænh naèm ôû taän cuøng phía Taây Nam Vieät Nam, coù dieän tích khoaûng 626904 ha, daân soá 1689000 ngöôøi (theo thoáng keâ naêm 2004). Tænh goàm 11 huyeän, 1 thò xaõ vaø 1 thaønh phoá. Trong ñoù, huyeän Taân Hieäp laø moät trong những huyện coù neàn kinh teá phaùt trieån maïnh cuûa tænh, đời sống vật chất được nâng cao. Huyeän naèm doïc theo quoác loä 80, caùch thaønh phoá Raïch Giaù 33 km, caùch Caàn Thô 50 km, giaùp vôùi huyeän Vónh Thaïnh – Caàn Thô neân quaù trình ñoâ thò hoùa cuûa huyeän dieãn ra raát nhanh. Nhieàu döï aùn xaây döïng ra ñôøi, trong ñoù coù döï aùn xaây döïng beänh vieän Ña Khoa Taân Hieäp. Beänh vieän naèm ngay trung taâm cuûa thò Traán Taân Hieäp, xung quanh beänh vieän tieáp giaùp vôùi khu daân cö: Phía Baéc giaùp với xaõ Mong Thoï- Chaâu Thaønh- Kieân Giang. Phía Nam giaùp với huyeän Vónh Thaïnh - Caàn Thô. Phía Ñoâng giaùp với khu daân cö Kinh Môùi. Phía Taây giaùp với quoác loä 80. Beänh vieän ÑK Taân Hieäp toïa laïc taïi Khoùm B – thò traán Taân Hieäp – Kieân Giang. Beänh vieän naèm ôû moät vò trí thuaän lôïi veà giao thoâng ñöôøng thuûy (caïnh soâng Caùi Saén, con Kinh Môùi) vaø giao thoâng ñöôøng boä (Quoác loä 80). Khaùi quaùt veà beänh vieän Tröôùc ñaây, beänh vieän laø trung taâm y teá huyeän Taân Hieäp, coù nhieäm vuï chöõa beänh vaø chaêm soùc söùc khoûe cho ngöôøi daân trong huyeän vaø caùc vuøng laân caän. Beänh vieän ñöôïc naâng caáp vaø baét ñaàu thi coâng vaøo ñaàu naêm 2004 cho ñeán nay vôùi toång dieän tích 10500 m2, beänh vieän ñaït tieâu chuaån caáp 3. Beänh vieän coù quy moâ khoaûng 150 ÷180 giöôøng beänh moãi ngaøy. Toå chöùc vaø nhaân löïc cuûa beänh vieän Ban giaùm ñoác: 1 giaùm ñoác, 2 phoù giaùm ñoác. Toång soá caùn boä coâng nhaân vieân cuûa beänh vieän laø 183 ngöôøi, vôùi 4 phoøng chöùc naêng vaø 16 khoa. Caùc phoøng chöùc naêng: Phoøng toå chöùc - haønh chaùnh. Phoøng keá toaùn taøi vuï. Phoøng y vuï. Phoøng baûo hieåm y teá. Caùc khoa goàm: khoa ngoaïi, khoa noäi, khoa caáp cöùu hoài söùc, khoa ñoâng y, khoa saûn, khoa nhi, khoa nhieãm, khoa maét, khoa tai muõi hoïng, khoa raêng haøm maët, khoa döôïc, khoa dinh döôõng, khoa xeùt nghieäm, khoa X-quang, khoa sieâu aâm, khoa giaûi phaãu. Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm 2.1.4.1 Caùc nguoàn phaùt sinh nöôùc thaûi Goàm nöôùc möa chaûy traøn vaø nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc thaûi ñieàu trò. Nöôùc möa chaûy traøn Löôïng nöôùc thaûi naøy sinh ra do löôïng nöôùc möa rôi treân maët baèng cuûa khuoân vieân beänh vieän vaø chaïy qua khu vöïc oâ nhieãm. Nöôùc möa coù khaû naêng nhieãm baån khi chaïy qua moät soá nôi nhö thuøng raùc ñaët ngoaøi ñöôøng, baõi raùc vaø hoá raùc cuûa beänh vieän… Thaønh phaàn nöôùc möa trong tröôøng hôïp naøy coù khaû naêng nhieãm caùc chaát gaây baån vaø maùng daàu. Tuy nhieân, neáu beänh vieän quan taâm ñeán vaán ñeà naøy vaø quy hoaïch caùc vò trí ñaët trang thieát bò noùi treân moät caùch hôïp lyù, khoâng ñeå nöôùc möa taït vaøo thì khi ñoù nöôùc möa vaãn ñöôïc xem laø nöôùc thaûi quy öôùc saïch, cho pheùp xaû tröïc tieáp vaøo nguoàn tieáp nhaän maø khoâng caàn phaûi xöû lyù. Nöôùc thaûi sinh hoaït vaø ñieàu trò Löôïng nöôùc thaûi naøy laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng. Haøng ngaøy beänh vieän thaûi ra moät löôïng nöôùc thaûi töông ñoái lôùn, möùc oâ nhieãm cao, vaø chöùa nhieàu vi truøng gaây beänh. Nguoàn nöôùc thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa beänh vieän ñöôïc phaùt sinh ra töø caùc nguoàn sau: Nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa beänh nhaân vaø thaân nhaân. Nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa khu haønh chaùnh, nghieäp vuï. Nöôùc veä sinh khoa haøng ngaøy. Nöôùc giaët chaên meàn, drap, khöû truøng, röûa chai, suùc röûa caùc duïng cuï y khoa … 2.1.4.2 Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén Caùc chaát thaûi raén phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa beänh vieän coù theå phaân chia thaønh 4 nhoùm chính theo tính chaát oâ nhieãm vaø bieän phaùp xöû lyù nhö sau: Nhoùm 1: laø raùc y teá goàm caùc loaïi beänh phaåm vöùt boû sau nhöõng ca phaãu thuaät, caùc duïng cuï y khoa sau khi söû duïng xong (nhö oáng tieâm, oáng chuyeàn, kim tieâm, voû oáng thuoác thuûy tinh, chai loï ñöïng thuoác…), boâng, baêng, ñaøm… Ñaây laø loaïi chaát thaûi ñöôïc ñaùnh giaù coù möùc ñoä oâ nhieãm cao vaø coù chöùa nhieàu loaïi vi truøng gaây beänh, deã gaây ra caùc taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng vaø taïo maàm moáng cho caùc dòch beänh neáu thaûi böøa baõi ra moâi tröôøng. Loaïi chaát thaûi naøy caàn phaûi ñöôïc thu gom trieät ñeå vaø toå chöùc xöû lyù ngay trong beänh vieän baèng caùc loø ñoát chuyeân duøng. Löôïng chaát thaûi raén thuoäc nhoùm naøy öôùc tính bình quaân khoaûng 100kg/ngaøy. Nhoùm 2: bao goàm caùc loaïi raùc sinh hoaït cuûa caùn boä coâng nhaân vieân trong beänh vieän vaø thaân nhaân beänh nhaân. Ngoaøi ra coøn keå ñeán caùc loaïi bao bì y teá. Nhoùm 3: laø caùc loaïi caën buøn sinh ra do quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi. Nhoùm 4: goàm caùc loaïi tro taøn sinh ra sau moãi quaù trình vaän haønh loø ñoát raùc. Vôùi loaïi raùc naøy caàn phaûi xöû lyù thích hôïp ñeå traùnh gaây aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng, ñaëc bieät laø löôïng raùc roø ræ seõ laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nöôùc ngaàm taïi khu vöïc. 2.1.4.3 Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm khoâng khí Trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa beänh vieän, caùc nguoàn chuû yeáu coù khaû naêng gaây oâ nhieãm khoâng khí laø: Nguoàn thaûi töø quaù trình hoaït ñoäng cuûa loø ñoát raùc y teá, bao goàm khí thaûi töø quaù trình ñoát nhieân lieäu daàu D.O vaø quaù trình chaùy cuûa raùc y teá. Nguoàn thaûi töø quaù trình hoaït ñoäng cuûa maùy phaùt ñieän döï phoøng. Caùc taùc nhaân gaây oâ nhieãm laø caùc loaïi khí ñoäc thaûi ra khi ñoát daàu D.O (nhö COx, NOx, SOx vaø buïi tro). Nguoàn thaûi do hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieän löu thoâng treân beänh vieän. Tuy nhieân, do löôïng xe coä ñöôïc pheùp löu thoâng trong beänh vieän raát nhoû neân taûi löôïng oâ nhieãm töø nguoàn thaûi naøy khoâng ñaùng keå. Nguoàn khí thaûi töø heä thoáng thoaùt nöôùc vaø xöû lyù nöôùc thaûi chuû yeáu laø CH4, CO2, NH3, CH3SH, … Khí thaûi töø khu vöïc xöû lyù raùc: taïi khu vöïc toàn tröõ, phaân loaïi, vaø xöû lyù raùc. Muøi vaø dung moâi höõu cô (coàn, ete) bay hôi trong quaù trình khaùm vaø ñieàu trò beänh. 2.1.4.4 Tieáng oàn Nguoàn gaây oàn chính trong beänh vieän laø: Hoaït ñoäng cuûa maùy phaùt ñieän döï phoøng. Hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieän ñöôïc pheùp löu thoâng trong beänh vieän (xe cöùu thöông, xe chôû haøng hoùa vaøo kho, xe oâ toâ…) Hoaït ñoäng cuûa caùc loaïi quaït gioù. Hoaït ñoäng cuûa caùc loaïi maùy moùc thieát bò phuïc vuï cho heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi trong beänh vieän. Tieáng oàn do xe coä löu thoâng beân ngoaøi beänh vieän. 2.1.4.5 Caùc chaát phoùng xaï Chaát phoùng xaï phaùt sinh töø caùc khu vöïc xaï trò, chuïp X-quang, Scanner… coù theå gaây nguy hieåm ñeán söùc khoûe con ngöôøi vaø moâi tröôøng xung quanh neáu nhö khoâng coù bieän phaùp baûo veä thích hôïp. Caùc bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm Ñoái vôùi nöôùc thaûi Giaûm thieåu khoâng ñeå cho nöôùc möa röûa troâi daàu nhôùt vaø caùc chaát thaûi raén trong beänh vieän. Xaây döïng tuyeán möông thoaùt nöôùc bao quanh khu tieáp nhaän, phaân loaïi raùc vaø daãn taát caû nöôùc thaûi roø ró vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc baån ñeå ñöa ñeán traïm xöû lyù taäp trung. Ñoái vôùi chaát thaûi raén Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà chaát thaûi raén, ñoøi hoûi phaûi aùp duïng ñoàng boä caùc bieän phaùp vaø coâng ñoaïn sau: Coâng ñoaïn thu gom vaø phaân loaïi: Quaù trình phaân loaïi raùc phaûi thöïc hieän taïi nguoàn. Trong töøng phoøng beänh, töøng khoa, phoøng, ban phaûi ñaët caùc thuøng raùc coù naép ñaäy vôùi maøu saéc khaùc nhau ñeå phaân bieät raùc sinh hoaït vaø raùc y teá. Caùc thuøng raùc naøy ñöôïc thu gom theo lòch trình nhaát ñònh (1 laàn/ngaøy). Caùc loaïi raùc naøy ñöôïc cho vaøo bao nilon buoäc kín tröôùc khi cho vaøo thuøng. Coøn ñoái vôùi beänh phaåm thì sau ca phaåu thuaät hoaëc chöõa trò khaùc ñeàu ñöôïc vaän chuyeån ñeán ngay nôi taäp trung raùc ñeå thieâu huûy. Khu taäp trung chaát thaûi raén ñöôïc boá trí gaàn loø ñoát ñeå thuaän tieän cho vieäc thieâu huûy. Coâng ñoaïn xöû lyù: Raùc sinh hoaït sau khi ñöa vaøo khu taäp trung seõ ñöôïc xe raùc ñeán thu gom. Ñoái vôùi raùc thaûi y teá, sau khi ñöôïc vaän chuyeån ñeán nôi taäp trung seõ ñöôïc ñöa vaøo loø ñoát. Ñoái vôùi caùc loaïi buøn caën sinh ra trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi seõ ñöôïc xe huùt buøn ñeán huùt boû ñònh kyø. Ñoái vôùi khí thaûi OÂ nhieãm khoâng khí trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa beänh vieän laø do khoùi thaûi cuûa loø ñoát chöùa caùc chaát oâ nhieãm laø saûn phaåm chaùy cuûa quaù trình ñoát chaùy nhieân lieäu vaø raùc thaûi. Caùc chaát naøy caàn ñöôïc xöû lyù baèng thieát bò hoaït ñoäng theo nguyeân lyù haáp thuï. Hieän beänh vieän chöa coù thieát bò xöû lyù khoùi thaûi cuûa loø ñoát. Ñoái vôùi tieáng oàn Nguoàn gaây oàn chuû yeáu cuûa beänh vieän phaùt ra töø maùy phaùt ñieän döï phoøng. Vì vaäy caàn xaây döïng keát caáu choáng oàn vaø caùch aâm cho buoàng maùy phaùt ñieän. Toång quan veà caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi beänh vieän 2.2.1 Muïc ñích Muïc ñích cuûa quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi laø loaïi bôùt caùc chaát oâ nhieãm coù trong nöôùc thaûi ñeán möùc ñoä chaáp nhaän ñöôïc theo tieâu chuaån quy ñònh cuûa moâi tröôøng. Möùc ñoä yeâu caàu xöû lyù nöôùc thaûi tuøy thuoäc vaøo caùc yeáu toá sau: Xöû lyù ñeå taùi söû duïng. Xöû lyù quay voøng. Xöû lyù ñeå xaû ra ngoaøi moâi tröôøng. Haàu heát, nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù ñeå xaû ra ngoaøi moâi tröôøng. Hieän nay, ñeå xöû lyù nöôùc thaûi y teá ta coù theå phoái hôïp nhieàu phöông phaùp: cô hoïc, hoùa lyù, sinh hoïc… Moãi phöông phaùp ñeàu giuùp ta loaïi boû moät soá thaønh phaàn oâ nhieãm coù trong nöôùc thaûi. Vieäc löïa choïn moät phöông phaùp xöû lyù hay phoái hôïp nhieàu phöông phaùp tuøy thuoäc vaøo caùc yeáu toá sau: Ñaëc tính cuûa nöôùc thaûi: caàn xaùc ñònh cuï theå thaønh phaàn caùc chaát oâ nhieãm coù trong nöôùc thaûi, daïng toàn taïi cuûa chuùng (lô löûng, daïng keo, daïng hoøa tan…), khaû naêng phaân huûy sinh hoïc vaø ñoä ñoäc cuûa caùc thaønh phaàn voâ cô vaø höõu cô. Möùc ñoä yeâu caàu xöû lyù: chaát löôïng nöôùc ñaàu ra phaûi thoûa maõn moät yeâu caàu cuï theå naøo ñoù. Chi phí xöû lyù vaø dieän tích ñaát hieän coù ñeå xaây döïng traïm xöû lyù. Nöôùc thaûi beänh vieän coù nguoàn goác töø caùc hoaït ñoäng khaùm vaø ñieàu trò beänh, töø caùc dòch vuï hoã trôï vaø nhaø veä sinh. Trung bình möùc tieâu thuï cho moät giöôøng beänh laø 800 lít/giöôøng/ngaøy ñeâm. Nöôùc thaûi beänh vieän veà cô baûn gioáng nöôùc thaûi sinh hoaït, chæ khaùc ôû choã löôïng vi sinh gaây beänh trong nöôùc thaûi raát cao. Do ñoù, khi xöû lyù nöôùc thaûi beänh vieän, ngoaøi vieäc aùp duïng caùc phöông phaùp xöû lyù cô hoïc, hoùa hoïc, sinh hoïc coøn phaûi ñaëc bieät quan taâm tôùi vieäc khöû truøng. Moät soá coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi beänh vieän laø: Xöû lyù sô boä: nhaèm xöû lyù sô boä nöôùc thaûi, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc böôùc xöû lyù tieáp theo. Xöû lyù baäc 1: goàm caùc phöông phaùp xöû lyù hoùa hoïc, hoùa lyù, vaät lyù ñeå loaïi bôùt caùc taùc nhaân gaây oâ nhieãm nhö pH, SS, ñoä ñuïc, ñoä maøu, kim loaïi naëng, caû BOD, COD. Xöû lyù baäc 2: goàm caùc phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc nhaèm laøm giaûm noàng ñoä hoøa tan trong nöôùc thaûi, coù theå phaân loaïi thaønh quaù trình sinh tröôûng lô löûng, quaù trình sinh tröôûng baùm dính, vaø nhoùm caùc phöông phaùp keát hôïp caû hai quaù trình trong moät heä thoáng xöû lyù. Xöû lyù baäc 3: bao goàm caùc phöông phaùp xöû lyù hoùa lyù, ñöôïc thöïc hieän sau khi qua xöû lyù baäc 2 nhaèm naâng cao hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi. 2.2.2 Caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi 2.2.2.1 Phöông phaùp cô hoïc (vaät lyù) Xöû lyù cô hoïc nhaèm muïc ñích loaïi boû caùc taïp chaát khoâng tan ra khoûi nöôùc thaûi (caùc taïp chaát voâ cô vaø höõu cô). Ñaây ñöôïc coi nhö laø böôùc ñeäm nhaèm ñaûm baûo tính an toaøn cho caùc thieát bò vaø caùc quaù trình xöû lyù tieáp theo. Caùc coâng trình xöû lyù cô hoïc nöôùc thaûi thoâng duïng: Song chaén raùc (SCR) Song chaén raùc thöôøng ñaët tröôùc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaëc taïi caùc mieäng xaû trong phaân xöôûng saûn xuaát nhaèm xöû lyù sô boä ñeå chuaån bò ñieàu kieän cho vieäc xöû lyù nöôùc thaûi sau ñoù. Neáu ôû traïm bôm chính ñaõ ñaët SCR vôùi kích thöôùc 16mm thì khoâng nhaát thieát phaûi ñaët noù ôû treân traïm xöû lyù nöõa. SCR goàm caùc thanh ñan xeáp caïnh nhau, giöõa caùc thanh ñan goïi laø khe hôû 9 maét löôùi). Song ñöôïc laøm baèng maét troøn hoaëc vuoâng (saét troøn coù
= 8 ÷10 mm), thanh noï caùch thanh kia moät khoaûng baèng 60 ÷ 100 mm ñeå chaén vaät thoâ vaø 10 ÷ 25 mm ñeå chaén vaät nhoû hôn, ñaët nghieâng theo doøng chaûy moät goùc 60 ÷ 750. Löôùi loïc: loaïi boû caùc taïp chaát raén coù kích côõ nhoû hôn, mòn hôn. Beå taùch daàu Nöôùc thaûi cuûa moät soá xí nghieäp aên uoáng, cheá bieán bô söõa, caùc loø moå, xí nghieäp eùp daàu… thöôøng coù laãn daàu môõ. Caùc chaát naøy thöôøng nheï hôn nöôùc vaø noåi leân treân maët nöôùc. Nöôùc sau xöû lyù khoâng coù laãn daàu môõ môùi ñöôïc pheùp cho chaûy vaøo caùc thuûy vöïc. Hôn nöõa, nöôùc thaûi coù laãn daàu môõ khi vaøo xöû lyù sinh hoïc seõ laøm bít loã hoång ôû vaät lieäu loïc, ôû phin loïc sinh hoïc vaø coøn laøm hoûng caáu truùc buøn hoaït tính trong Aeroten. Beå ñieàu hoøa Tuøy thuoäc vaøo coâng ngheä saûn xuaát cuûa moät soá ngaønh coâng nghieäp, löu löôïng vaø noàng ñoä nöôùc thaûi thöôøng khoâng ñeàu theo caùc giôø. Söï dao ñoäng lôùn veà löu löôïng vaø noàng ñoä nöôùc thaûi daãn ñeán nhöõng haäu quaû xaáu veà cheá ñoä coâng taùc cuûa maïng löôùi vaø caùc coâng trình xöû lyù. Do ñoù beå ñieàu hoøa ñöôïc duøng ñeå duy trì doøng thaûi vaø noàng ñoä vaøo coâng trình xöû lyù oån ñònh, khaéc phuïc nhöõng söï coá vaän haønh do söï dao ñoäng veà noàng ñoä vaø löu löôïng cuûa nöôùc thaûi gaây ra vaø naâng cao hieäu suaát cuûa caùc quaù trình xöû lyù sinh hoïc. Beå ñieàu hoøa coù theå phaân loaïi nhö sau: Beå ñieàu hoøa löu löôïng. Beå ñieàu hoøa noàng ñoä. Beå ñieàu hoøa caû löu löôïng vaø noàng ñoä. Beå laéng Duøng ñeå taùch caùc chaát khoâng tan ôû daïng lô löûng trong nöôùc thaûi döïa vaøo söï cheânh leäch giöõa troïng löôïng caùc haït caën coù trong nöôùc thaûi. Caùc beå laéng coù theå boá trí noái tieáp nhau. Quaù trình laéng toát coù theå loaïi boû 90 ÷ 95% löôïng caïn coù trong nöôùc thaûi. Vì vaäy ñaây laø quaù trình quan troïng trong xöû lyù nöôùc thaûi. Ñeå taêng cöôøng quaù trình laéng ta coù theå theâm vaøo chaát ñoâng tuï sinh hoïc. Trong beå laéng ngöôøi ta thöôøng phaân ra laøm 4 vuøng: Vuøng phaân phoái nöôùc vaøo. Vuøng laéng caùc haït caën. Vuøng chöùa caën. Vuøng thu nöôùc ra. Tuøy theo coâng duïng cuûa beå laéng trong daây chuyeàn coâng ngheä maø ngöôøi ta phaân bieät beå laéng ñôït I vaø ñôït II. Beå laéng ñôït I ñaët tröôùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc. Beå laéng ñôït II ñaët sau coâng trình xöû lyù sinh hoïc. Beå laéng ñöôïc chia laøm ba loaïi: Beå laéng ngang ( coù hoaëc khoâng coù vaùch nghieâng): maët baèng coù daïng hình chöõ nhaät, nöôùc chaûy theo phöông ngang töø ñaàu ñeán cuoái beå, tæ leä chieàu roäng vaø chieàu daøi khoâng nhoû hôn 1/4 vaø chieàu saâu ñeán 4m. Beå laéng ñöùng laø beå chöùa, maët baèng daïng troøn hoaëc hình vuoâng, ñaùy daïng noùn hay choùp cuït, nöôùc chaûy töø döôùi leân theo phöông thaúng ñöùng. Beå laéng ñöùng coù nhieàu öu ñieåm hôn so vôùi beå laéng ngang: thuaän tieän trong coâng taùc xaû caën, chieám ít dieän tích xaây döïng. Nhöôïc ñieåm: chieàu saâu xaây döïng lôùn laøm taêng giaù thaønh xaây döïng, soá löôïng beå nhieàu hieäu suaát laéng thaáp. Beå laéng li taâm: maët baèng laø hình troøn. Nöôùc thaûi ñöôïc daãn vaøo beå theo chieàu töø taâm ra thaønh beå roài thu vaøo maùng taäp trung roài daãn ra ngoaøi. Ngoaøi ra coøn coù loaïi beå laéng trong ñoù quaù trình laéng ñöôïc loïc qua taàng caën lô löûng, goïi laø beå laéng trong coù taàng caën lô löûng. Beå loïc Coâng trình naøy duøng ñeå taùch caùc phaàn töû lô löûng phaân taùn coù trong nöôùc thaûi vôùi kích thöôùc töông ñoái nhoû sau beå laéng baèng caùch cho nöôùc thaûi ñi qua caùc vaät lieäu loïc nhö caùt, thaïch anh, than coác, than buøn, than goã… beå loïc thöôøng laøm vieäc vôùi hai cheá ñoä laø loïc vaø röûa loïc. Quaù trình loïc chæ aùp duïng cho caùc coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi taùi söû duïng vaø caàn thu hoài moät soá thaønh phaàn quí hieám coù trong nöôùc thaûi. Beå loïc ñöôïc phaân loaïi nhö sau: Loïc qua vaùch loïc. Beå loïc vôùi lôùp vaät lieäu loïc daïng haït. Thieát bò loïc chaäm. Thieát bò loïc nhanh. 2.2.2.2 Phöông phaùp hoùa lyù Cô sôû cuûa phöông phaùp hoaù lyù laø ñöa vaøo nöôùc thaûi chaát phaûn öùng naøo ñoù, chaát naøy phaûn öùng vôùi caùc taïp chaát baån trong nöôùc thaûi vaø coù khaû naêng loaïi chuùng ra khoûi nöôùc thaûi döôùi daïng caën laéng hoaëc döôùi daïng hoøa tan khoâng ñoäc. Keo tuï, taïo boâng Quaù trình laéng chæ coù theå taùch ñöôïc caùc haït raén huyeàn phuø nhöng khoâng theå taùch ñöôïc caùc chaát gaây nhieãm baån ôû daïng keo vaø hoøa tan vì chuùng laø nhöõng haït raén coù kích thöôùc quaù nhoû (10-7 ÷ 10-8cm). Caùc chaát keo tuï thöôøng laø pheøn nhoâm nhö Al2(SO4)3.18H2O; NaAlO2; Al2(OH)5Cl; KAl(SO4)2.12H2O; NH4Al(SO4)2.12H2O; vaø pheøn saét nhö Fe2(SO4)3.2H2O; Fe2(SO4)3.3H2O; FeSO4.7H2O; FeCl3 hoaëc chaát keo tuï khoâng phaân ly, daïng cao phaân töû coù nguoàn goác thieân nhieân hoaëc toång hôïp. Caùc chaát keo tuï cao phaân töû cho pheùp naâng cao ñaùng keå hieäu quaû cuûa quaù trình keo tuï vaø laéng boâng caën sau ñoù. Tuyeån noåi Tuyeån noåi ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù caùc chaát lô löûng trong nöôùc ( buøn hoaït tính, maøng vi sinh vaät). Nöôùc thaûi ñöôïc neùn ñeán aùp suaát 40-60 psi vôùi khoái löôïng khoâng khí baõo hoøa. Khi aùp suaát cuûa hoãn hôïp khí-nöôùc naøy ñöôïc giaûm ñeán aùp suaát khí quyeån trong beå tuyeån noåi thì nhöõng haït khí nhoû beù ñöôïc giaûi phoùng. Boït khí coù khaû naêng haáp phuï caùc boâng buøn vaø caùc chaát lô löûng hoaëc nhuõ töông laøm chuùng keát dính laïi vôùi nhau vaø noåi leân treân beà maët. Hoãn hôïp khí-chaát raén noåi leân taïo thaønh vaùng treân beà maët. Nöôùc ñaõ loaïi boû caùc chaát lô löûng ñöôïc xaû ra töø ñaùy cuûa beå tuyeån noåi. 2.2.2.3 Phöông phaùp sinh hoïc Phöông phaùp naøy döïa vaøo vieäc söû duïng khaû naêng soáng vaø hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät ñeå phaân huûy caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Caùc vi sinh vaät söû duïng moät soá hôïp chaát höõu cô vaø moät soá chaát khoaùng laøm nguoàn dinh döôõng vaø taïo ra naêng löôïng. Trong quaù trình dinh döôõng chuùng nhaän ñöôïc caùc chaát laøm vaät lieäu xaây döïng teá baøo, sinh tröôûng vaø sinh saûn neân khoái löôïng sinh khoái ñöôïc taêng leân. Phöông phaùp sinh hoïc thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå laøm saïch hoaøn toaøn caùc loaïi nöôùc thaûi coù chöùa caùc chaát höõu cô hoøa tan hoaëc caùc chaát phaân taùn nhoû, keo. Do vaäy, phöông phaùp naøy thöôøng ñöôïc duøng sau khi loaïi caùc taïp chaát phaân taùn thoâ ra khoûi nöôùc thaûi. Ñoái vôùi caùc chaát voâ cô chöùa trong nöôùc thaûi thì phöông phaùp naøy duøng ñeå khöû chaát sulfite, muoái amon, nitrat – töùc laø caùc chaát chöa bò oxy hoùa hoaøn toaøn. Saûn phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình phaân huûy sinh hoùa caùc chaát baån seõ laø: khí CO2, nitô, nöôùc, ion sulfate, sinh khoái… Cho ñeán nay, ngöôøi ta ñaõ bieát ñöôïc nhieàu loaïi vi sinh vaät coù theå phaân huûy taát caû caùc chaát höõu cô coù trong thieân nhieân vaø raát nhieàu caùc chaát höõu cô toång hôïp nhaân taïo. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc coù theå xem laø toát nhaát trong caùc phöông phaùp khaùc vì: chi phí thaáp; coù theå xöû lyù ñöôïc ñoäc toá; xöû lyù ñöôïc N-NH3; tính oån ñònh cao. Sau ñaây laø moät soá phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc thöôøng thaáy: Xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân Phöông phaùp xöû lyù qua ñaát Thöïc chaát cuûa quaù trình xöû lyù laø: khi loïc nöôùc thaûi qua ñaát caùc chaát raén lô löûng vaø keo seõ bò giöõ laïi ôû lôùp treân cuøng nhöõng chaát naøy taïo ra moät maøng goàm raát nhieàu vi sinh vaät bao boïc treân beà maët caùc haït ñaát, maøng naøy seõ haáp phuï caùc chaát höõu cô hoøa tan trong nöôùc thaûi. Nhöõng vi sinh vaät seõ söû duïng oxy cuûa khoâng khí qua caùc khe ñaát vaø chuyeån hoùa caùc chaát höõu cô thaønh caùc hôïp chaát khoaùng. Hoà sinh vaät Laø hoà xöû lyù sinh hoïc, coù nhieàu teân goïi khaùc nhö: hoà oxy hoaù, hoà oån ñònh nöôùc thaûi… Caùc quaù trình dieãn ra trong hoà sinh vaät cuõng töông töï nhö quaù trình töï laøm saïch dieãn ra ôû caùc soâng hoà chöùa nöôùc töï nhieân: ñaàu tieân caùc chaát höõu cô bò phaân huyû bôûi vi sinh vaät. Caùc saûn phaåm taïo thaønh sau khi phaân huyû laïi ñöôïc rong, taûo söû duïng. Do keát quaû hoaït ñoäng soáng cuûa vi sinh vaät oxy töï do laïi ñöôïc taïo thaønh vaø hoøa tan trong nöôùc roài laïi ñöôïc vi sinh vaät söû duïng ñeå trao ñoåi chaát. Söï hoaït ñoäng cuûa rong taûo khoâng phaûi laø quaù trình chính maø chæ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cung caáp cho quaù trình maø thoâi. Vai troø xöû lyù chuû yeáu ôû ñaây vaãn laø vi sinh vaät. Hoà sinh vaät coù theå chia ra laøm hai loaïi chính nhö sau: Loaïi 1: nöôùc thaûi sau khi laéng sô boä qua caùc beå laéng ñöôïc pha loaõng vôùi nöôùc soâng theo tæ leä 1:3 ñeán 1:5 vaø cho chaûy vaøo hoà. Oxy hoaø tan ñöôïc cung caáp qua maët thoaùng. Trong hoà cuõng dieãn ra quaù trình ñoâng tuï sinh hoïc, oxy hoùa caùc chaát höõu cô vaø do ñoù BOD cuûa nöôùc thaûi giaûm xuoáng. Loaïi 2: hoà khoâng pha loaõng vôùi thôøi gian nöôùc löu laïi trong hoà töø 1÷6 tuaàn. Theo cô cheáâ cuûa quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi ngöôøi ta phaân bieät ba loaïi hoà sinh vaät: Hoà yeám khí Hoà tuyø tieän Hoà hieáu khí: hoà laøm thoaùng töï nhieân vaø nhaân taïo. Xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo Ñeå choïn ñöôïc phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc hôïp lyù caàn phaûi bieát haøm löôïng chaát höõu cô (BOD, COD) trong nöôùc thaûi. Caùc phöông phaùp leân men kò khí thöôøng phuø hôïp khi nöôùc thaûi coù haøm löôïng chaát höõu cô cao. Ñoái vôùi nöôùc thaûi coù haøm löôïng chaát höõu cô thaáp vaø toàn taïi chuû yeáu döôùi daïng chaát keo vaø hoøa tan thì cho chuùng tieáp xuùc vôùi maøng vi sinh vaät hôïp lí. Xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän hieáu khí Ñoái vôùi nöôùc thaûi beänh vieän coù haøm löôïng BOD5 < 1000mg/l, do ñoù khi xöû lyù loaïi nöôùc thaûi naøy ta chæ caàn quan taâm ñeán vieäc xöû lyù sinh hoïc trong moâi tröôøng hieáu khí. Quaù trình sinh tröôûng hieáu khí döïa treân nguyeân taéc laø vi sinh vaät hieáu khí phaân huûy caùc chaát höõu cô trong ñieàu kieän coù oxy hoøa tan theo phöông trình sau: Vi khuaån Chaát höõu cô CO2 + NH3 + C5H7NO2 + Caùc saûn phaåm khaùc Ngoaøi vieäc phaân huûy caùc chaát höõu cô ñeå taïo ra teá baøo môùi, vi sinh vaät coøn thöïc hieän quaù trình hoâ haáp noäi sinh ñeå taïo ra naêng löôïng theo phöông trình: Vi khuaån C5H7NO2 + 5O2 5CO2 + 2H2O + NH3 + Q Caùc vi sinh vaät naøy goïi laø buøn hoaït tính. Chuùng töï sinh ra khi ta thoåi khí vaøo nöôùc thaûi. Veà khoái löôïng, buøn hoaït tính ñöôïc tính baèng khoái löôïng chaát bay hôi coù trong toång haøm löôïng buøn (caën khoâ) ñoâi khi coøn goïi laø sinh khoái. Ta coù theå aùp duïng nhieàu quaù trình khaùc nhau khi xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong moâi tröôøng hieáu khí. Coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi baèng buøn hoaït tính ñem laïi hieäu quaû khöû COD, BOD cao, ña soá caùc tröôøng hôïp ñaït töø 78 ÷ 82% hoaëc coù theå lôùn hôn. Caùc coâng trình töông thích cuûa quaù trình xöû lyù sinh hoïc hieáu khí coù theå keå ñeán nhö: beå Aerotank buøn hoaït tính (vi sinh vaät lô löûng), beå thoåi khí sinh hoïc tieáp xuùc (vi sinh vaät dính baùm), beå loïc sinh hoïc, thaùp loïc sinh hoïc, beå sinh hoïc tieáp xuùc quay… Quaù trình buøn hoaït tính Quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng buøn hoaït tính ñöôïc aùp duïng roäng raõi ñeå xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nöôùc thaûi coâng nghieäp. Quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi söû duïng buøn hoaït tính döïa vaøo hoaït ñoäng soáng cuûa vi sinh vaät hieáu khí. Trong beå Aerotank, caùc chaát lô löûng ñoùng vai troø laø caùc haït nhaân ñeå vi khuaån cö truù, sinh saûøn vaø phaùt trieån daàn leân thaønh caùc boâng caën goïi laø buøn hoaït tính. Caùc vi sinh vaät ñoàng hoùa caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi thaønh caùc chaát dinh döôõng cung caáp cho söï soáng neân sinh khoái cuûa chuùng taêng leân nhanh. Hieäu quaû laøm saïch beå Aerotank phuï thuoäc vaøo: ñaëc tính thuûy lôïi cuûa beå, phöông phaùp naïp chaát neàn vaøo beå vaø thu hoãn hôïp buøn hoaït tính ra khoûi beå, kieåu daùng vaø ñaëc tröng cuûa thieát bò laøm thoaùng neân khi thieát keá phaûi keå ñeán aûnh höôûng treân ñeå choïn kieåu daùng vaø kích thöôùc beå cho phuø hôïp. Quaù trình sinh hoïc dieãn taû toùm taét nhö sau: Chaát höõu cô + vi sinh vaät + oxy ( NH3 + H2O + naêng löôïng + teá baøo môi Hoaëc: Chaát thaûi + buøn hoaït tính + khoâng khí ( Saûn phaåm cuoái + buøn hoaït tính dö Möông oxy hoùa Möông oxy hoùa laø moät daïng caûi tieán cuûa beå Aerotank khuaáy troän hoaøn chænh laøm vieäc trong ñieàu kieän hieáu khí keùo daøi vôùi buøn hoaït tính ( sinh tröôûng lô löûng cuûa VSV trong nöôùc) chuyeån ñoäng hoaøn toaøn trong möông. Nöôùc thaûi coù ñoä nhieãm baån cao BOD20 = 1000 ÷ 5000 mg/l coù theå ñöa vaøo xöû lyù ôû möông oxy hoùa. Ñoái vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït chæ caàn qua song chaén raùc, laéng caùt vaø khoâng caàn qua laéng I laø coù theå ñöa vaøo möông oxy hoùa. Taûi troïng cuûa möông tính theo buøn hoaït tính vaøo khoaûng 200gBOD5/kg.ngaøy. Moät phaàn buøn ñöôïc khoaùng hoùa ngay trong möông. Do ñoù, soá löôïng buøn giaûm khoaûng 2.8 laàn. Thôøi gian xöû lyù hieáu khí laø 1 ÷ 3 ngaøy. Beå sinh hoïc theo meû SBR (Sequence Batch Reactor) Thöïc chaát cuûa beå sinh hoïc hoaït ñoäng theo meû laø moät daïng cuûa beå Aerotank. Khi xaây döïng beå SBR nöôùc thaûi chæ caàn ñi qua song chaén raùc, beå laéng caùt vaø taùch daàu môõ neáu caàn, roài naïp thaúng vaøo beå. Beå Aerotank laøm vieäc theo meû lieân tuïc coù öu ñieåm laø khöû ñöôïc caùc hôïp chaát chöùa nitô, photpho khi vaän haønh ñuùng caùc quy trình hieáu khí, thieáu khí vaø yeám khí. Beå sinh hoïc laøm vieäc theo töøng meû keá tieáp ñöôïc thöïc hieän theo 5 giai ñoaïn: Giai ñoaïn 1 (pha laøm ñaày): ñöa nöôùc thaûi vaøo beå. Nöôùc thaûi ñaõ qua song chaén raùc vaø beå laéng caùt, beå taùch daàu môû, töï chaûy hoaëc bôm vaøo beå ñeán möùc ñònh tröôùc. Coù theå vaän haønh vôùi 2 cheá ñoä: laøm ñaày tónh, laøm ñaày hoøa troän vaø laøm ñaày suïc khí. Thôøi gian pha laøm ñaày coù theå chieám töø 25 ÷30% chu kì hoaït ñoäng. Giai ñoaïn 2 (pha phaûn öùng suïc khí): taïo phaûn öùng sinh hoùa giöõûa nöôùc thaûi vaø buøn hoaït tính baèng suïc khí hay laøm thoaùng beà maët ñeå caùch oxy vaøo nöôùc vaø khuaáy troän ñeàu hoãn hôïp. Thôøi gian laøm thoaùng phuï thuoäc vaøo chaát löôïng nöôùc thaûi, yeâu caàu veà möùc ñoä xöû lyù. Thoâng thöôøng chieám khoaûng 30% chu kyø hoaït ñoäng. Giai ñoaïn 3 (pha laéng): laéng trong nöôùc. Quaù trình dieãn ra trong moâi tröôøng tónh, hieäu quaû thuyû löïc cuûa beå ñaït 100% (khoâng cho nöôùc vaøo, khoâng ruùt nöôùc ra, caùc thieát bò khaùc ñeàu taét). Thôøi gian laéng trong vaø coâ ñaêïc buøn thöôøng keát thuùc sôùm hôn 2 giôø (chieám 5 ÷ 30% chu kì hoaït ñoäng). Giai ñoaïn 4 (pha thaùo nöôùc saïch): thaùo nöôùc ñaõ ñöôïc laéng trong ôû phaàn treân cuûa beå ra nguoàn tieáp nhaän. Giai ñoaïn 5 (pha chôø): chôø ñôïi ñeå naïp meû môùi, thôøi gian chôø ñôïi phuï thuoäc vaøo thôøi gian vaän haønh 4 quy trình treân vaø vaøo soá löôïng beå, thöù töï naïp nöôùc nguoàn vaøo beå. Öu ñieåm cuûa beå Aerotank hoaït ñoäng giaùn ñoaïn: Beå coù caáu taïo ñôn giaûn, deã vaän haønh. Hieäu quaû xöû lyù cao do caùc quaù trình hoøa troän nöôùc thaûi vôùi buøn, laéng buøn caën… dieãn ra gaàn gioáng ñieàu kieän lyù töôûng. BOD5 cuûa nöôùc thaûi sau xöû lyù thöôøng thaáp hôn 20mg/l, haøm löôïng caën lô löûng töø 3 ÷ 25mg/l vaø N_NH3 khoaûng töû 0.3 ÷12mg/l. Söï dao ñoäng löu löôïng nöôùc thaûi ít aûnh höôûng ñeán hieäu quaû xöû lyù. Beå laøm vieäc khoâng caàn laéng II. Trong nhieàu tröôøng hôïp coù theå boû qua BÑH vaø beå laéng I. Ñaây laø moät öu ñieåm lôùn cuûa beå Aerotank hoaït ñoäng giaùn ñoaïn trong ñieàu kieän ñaát ñai bò giôùi haïn trong thaønh phoá. Nhöôïc ñieåm chính cuûa beå: laø coâng suaát xöû lyù nhoû vaø ñeå beå hoaït ñoäng coù hieäu quaû thì ngöôøi vaän haønh phaûi coù trình ñoä vaø theo doõi thöôøng xuyeân caùc böôùc xöû lyù nöôùc thaûi. Quaù trình vi sinh baùm dính Phaàn lôùn vi khuaån coù khaû naêng sinh soáng vaø phaùt trieån treân beà maët vaät raén, khi coù ñuû ñoä aåm vaø thöùc aên laø caùc hôïp chaát höõu cô, muoái khoaùng vaø oxy. Chuùng dính baùm vaøo beà maët vaät raén baèng chaát Gelatin do chính vi khuaån tieát ra vaø chuùng coù theå deã daøng di chuyeån trong lôùp Gelatin dính baùm naøy. Ñaàu tieân vi khuaån cö truù hình thaønh taäp trung ôû moät khu vöïc, sau ñoù maøng vi sinh khoâng ngöøng phaùt trieån, phuû kín toaøn boä beà maët vaät raén baèng moät lôùp teá baøo. Chaát dinh döôõng (hôïp chaát höõu cô, muoái khoaùng) vaø oxy coù trong nöôùc thaûi caàn xöû lyù khueách taùn qua maøng biophin vaøo taän lôùp xenluloâ. Sau moät thôøi gian, söï phaân lôùp hoaøn thaønh: lôùp ngoaøi cuøng laø lôùp hieáu khí, ñöôïc oxy khueách taùn xaâm nhaäp, lôùp giöõa laø lôùp tuyø nghi, lôùp trong laø lôùp yeám khí khoâng coù oxy. Beà daøy lôùp hoaït tính hieáu khí thuöôøng khoaûng 300 ÷ 400 (m. Beå loïc sinh hoïc (Biophin) Laø coâng trình ñöôïc thieát keá nhaèm muïc ñích phaân huûy caùc vaät chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi nhôø quaù trình oxy hoùa dieãn ra treân beà maët vaät lieäu tieáp xuùc. Trong beå thöôøng chöùa ñaày vaät lieäu tieáp xuùc, laø giaù theå cho vi sinh vaät soáng baùm. Beå loïc sinh hoïc thöôøng phaân bieät laøm hai loaïi: beå biophin vôùi lôùp vaät lieäu loïc khoâng ngaäp nöôùc (beå biophin nhoû gioït, beå biophin cao taûi) vaø beå biophin vôùi lôùp vaät lieäu loïc ngaäp trong nöôùc. Beå biophin nhoû gioït (Beå loïc thaáp taûi) Duøng ñeå xöû lyù sinh hoïc nöôùc thaûi hoaøn toaøn vôùi haøm löôïng nöôùc sau khi xöû lyù ñaït tôùi 10 ÷ 15 mg/l vôùi löu löôïng khoâng quaù 1000 m3/ngaøy.ñeâm. Trong beå loïc, chaát caùc lôùp vaät lieäu coù ñoä roãng vaø dieän tích maët tieáp xuùc trong moät ñôn vò theå tích lôùn nhaát trong ñieàu kieän coù theå. Nöôùc thaûi ñöôïc heä thoáng phaân phoái phun thaønh gioït ñeàu khaép treân beà maët lôùp vaät lieäu. Nöôùc sau khi chaïm lôùp vaät lieäu chia thaønh caùc haït nhoû chaûy thaønh maøng moûng qua khe lôùp vaät lieäu ñi xuoáng döôùi. Trong thôøi gian chaûy nhö vaäy, nöôùc thaûi tieáp xuùc vôùi maøng nhaày Gelatin do VSV tieát ra baùm quanh vaät lieäu loïc. Sau moät thôøi gian maøng nhaày Gelatin taêng leân ngaên caûn oxy cuûa khoâng khí khoâng vaøo trong lôùp maøng nhaày ñöôïc. Do khoâng coù oxy, taïi lôùp trong cuûa maøng nhaày saùt vôùi beà maët cöùng cuûa vaät lieäu loïc, vi khuaån yeám khí phaùt trieån taïo ra saûn phaåm phaân huûy yeám khí cuoái cuøng laø khí metan vaø CO2 laøm troùc lôùp maøng ra khoûi vaät cöùng roài bò nöôùc cuoán xuoáng phía döôùi. Treân maët haït vaät lieäu loïc laïi hình thaønh lôùp maøng môùi, hieän töôïng naøy ñöôïc laëp ñi laëp laïi tuaàn hoaøn vaø nöôùc thaûi ñöôïc laøm saïch BOD vaø chaát dinh döôõng. Ñeå traùnh hieän töôïng taéc ngheõn trong heä thoáng phun, trong khe roãng lôùp vaät lieäu, tröôùc beå nhoû gioït phaûi thieát keá song chaén raùc, löôùi chaén, laéng ñôït I. Nöôùc sau beå loïc coù nhieàu buøn lô löûng do caùc maøng sinh hoïc troùc ra neân phaûi xöû lyù tieáp baèng laéng II. Yeâu caàu chaát löôïng nöôùc thaûi tröôùc khi vaøo biophin laø haøm löôïng BOD5 khoâng quaù 220 mg/l (theo ñieàu 6412 TCXD 51-84) vaø haøm löôïng chaát lô löûng cuõng khoâng quaù 150mg/l. Vì caàn coù caùc coâng trình tröôùc ñoù nhaèm laøm giaûm löôïng chaát baån ñeå biophin laøm vieäc coù hieäu quaû. Vaät lieäu loïc toát nhaát laø vaät lieäu coù dieän tích maët tieáp xuùc trong moät ñôn vò theå tích lôùn, ñoä beàn cao theo thôøi gian, giaù reû vaø khoâng bò taéc ngheõn. Coù theå choïn vaät lieäu loïc laø than ñaù cuïc, ñaù cuoäi, cuoäi soûi lôùn, ñaù ong coù kích thöôùc trung bình 60 ÷ 100 mm. Neáu kích thöôùc vaät lieäu nhoû seõ laøm giaûm ñoä roãng gaây taéc ngheõn cuïc boä. Neáu kích thöôùc vaät lieäu lôùn thì dieän tích maët tieáp xuùc bò giaûm nhieàu, laøm giaûm hieäu suaát xöû lyù. Chieàu cao lôùp vaät lieäu khoaûng 1.5 ÷ 2.5 m. Ngaøy nay, vaät lieäu loïc thoâng thöôøng ñöôïc thay baèng nhöõng taám nhöïa ñuùc löôïn soùng, gaáp neáp vaø caùc daïng khaùc nhau cuûa quaû caàu nhöïa. Caùc loaïi naøy coù ñaëc ñieåm laø nheï, deã laép ñaët vaø thaùo gôõ neân chieàu cao beå taêng daãn ñeán dieän tích maët baèng cuûa beå loïc. Beå thöôøng ñöôïc söû duïng trong tröôøng hôïp löu löôïng nöôùc thaûi khoâng lôùn, töø 20 ÷1000 m3/ngaøy. Beå loïc sinh hoïc cao taûi Veà coâng ngheä, beå loïc cao taûi coù nhöõng ñaëc ñieåm laø: taûi troïng thuûy löïc ñaït tôùi 10 ÷30 m3/ngaøy.ñeâm, gaáp 10 ÷ 30 laàn so vôùi beå loïc nhoû gioït. Taûi troïng lôùn hôn laøm cho toác ñoä loïc vaø naêng löïc oxy hoùa cuõng lôùn hôn, ñaåy maøng sinh hoïc ra khoûi beå loïc moät caùch oån ñònh, ñieàu hoøa. Vì kích thöôùc caùc vaät lieäu loïc lôùn (40 ÷ 65mm) neân theå tích caùc loã hoång giöõa caùc vaät lieäu loïc cuõng lôùn. Do ñoù ôû beå loïc cao taûi vôùi thoâng gioù nhaân taïo taïo söï trao ñoåi khoâng khí maïnh hôn nhieàu so vôùi ôû beå loïc nhoû gioït. Nhôø toác ñoä lôùn vaø söï trao ñoåi khoâng khí dieãn ra khaù maïnh neân trong beå khoâng coù hieän töôïng laéng ñoïng buøn. Maët khaùc, trong beå chuû yeáu dieãn ra quaù trình haáp phuï caùc chaát baån trong nöôùc vaø oxy hoùa caùc chaát höõu cô deã bò oxy hoùa. Caùc chaát khoù bò oxy hoùa seõ bò cuoán ñi cuøng maøng sinh hoïc. Nhö vaäy, oxy cuûa khoâng khí loït vaøo thaân beå loïc, tieâu thuï chuû yeáu cho quaù trình oxy hoùa nhöõng chaát deã bò oxy hoùa chöù khoâng phaûi taát caû löôïng caùc chaát baån höõu cô ñeàu ñöôïc taùch khoûi nöôùc thaûi nhö trong beå loïc nhoû gioït. Beå loïc cao taûi coù nhöõng ñaëc ñieåm sau: Chieàu cao lôùp vaät lieäu loïc töø 2 ÷ 4m. Coù theå laøm vieäc vôùi xöû lyù khoâng hoaøn toaøn hoaëc xöû lyù hoaøn toaøn trong nöôùc thaûi. Khi coù nöôùc thaûi ñaäm ñaëc chaûy vaøo phaûi pha loaõng baèng nöôùc saïch hoaëc nöôùc thaûi ñaõ laøm saïch, töùc laø tuaàn hoaøn nöôùc thaûi. Beå biophin vôùi vaät lieäu loïc ngaäp trong nöôùc Beå loïc sinh hoïc coù vaät lieäu ngaäp trong nöôùc hoaït ñoäng theo nguyeân lyù loïc dính baùm. Coâng trình naøy thöôøng ñöôïc goïi laø bioten, coù caáu taïo gaàn gioáng vôùi beå loïc sinh hoïc vaø beå aeroten. Vaät lieäu thöôøng ñöôïc ñoùng thaønh khoái vaø ñeå ngaäp trong nöôùc. Phaïm vi öùng duïng cuûa beå laø BOD5 vaøo khoâng quaù 500mg/l vaø toác ñoä loïc khoâng quaù 3m/h. Trong beå loïc sinh hoïc coù lôùp vaät lieäu loïc ngaäp trong nöôùc: nöôùc thaûi vaøo beå loïc seõ ñöôïc troän ñeàu vôùi khoâng khí caáp töø ngoaøi vaøo vôùi aùp löïc thaáp qua daøn oáng phaân phoái. Hoãn hôïp khí, nöôùc thaûi ñi cuøng chieàu töø döôùi leân qua lôùp vaät lieäu loïc. Trong lôùp vaät lieäu loïc xaûy ra quaù trình khöû BOD5, vaø chuyeån hoùa NH4+ thaønh NO3-, lôùp vaät lieäu loïc coù khaû naêng giöõ laïi caën lô löûng. Khi toån thaát trong lôùp vaät lieäu loïc ñeán 0.5m thì xaû beå loïc. Nöôùc xaû röûa loïc ñöôïc daãn veà beå laéng keát hôïp ñoâng tuï sinh hoïc ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho loïc sinh hoïc naøy. Beå loïc sinh hoïc duøng vaät lieäu noåi coù khaû naêng giöõ ñöôïc trong khe roãng caùc vaãy troùc cuûa maøng vi sinh vaät baùm quanh haït, neân maëc duø cöôøng ñoä thoåi gioù lôùn nhöng haøm löôïng caën lô löûng trong nöôùc thaûi ôû ñaàu ra khoâng vöôït quaù 20mg/l. Do ñoù coù theå khoâng caàn beå laéng ñôït II chæ caàn ñöa ñeán beå khöû truøng. Beå loïc sinh hoïc tieáp xuùc quay (RBC) RBC bao goàm caùc ñóa troøn polystyren hoaëc polyvinyl chloride ñaët gaàn saùt nhau. Ñóa nhuùng chìm khoaûng 40% trong nöôùc thaûi vaø quay ôû toác ñoä chaäm. Khi ñóa quay, maøng sinh khoái treân ñóa tieáp xuùc vôùi chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi vaø sau ñoù tieáp xuùc vôùi oxy. Ñóa quay taïo ñieàu kieän chuyeån hoùa oxy vaø luoân giöõ sinh khoái trong ñieàu kieän hieáu khí. Ñoàng thôøi ñóa quay coøn taïo neân löïc caét loaïi boû caùc maøng vi sinh khoâng coøn khaû naêng baùm dính vaø giöõ chuùng ôû daïng lô löûng ñeå ñöa qua beå laéng II. Khaùc vôùi quaàn theå VSV ôû buøn hoaït tính, thaønh phaàn loaøi vaø soá löôïng caùc loaøi laø töông ñoái oån ñònh. VSV trong maøng baùm treân ñóa quay goàm caùc vi khuaån kò khí tuøy tieän nhö: Pseudomonas, Alcaligenes, Flavobacterium… Caùc VSV hieáu khí nhö: Bacillus. Khi löôïng khoâng khí cung caáp khoâng ñuû thì VSV taïo thaønh maøng moûng goàm caùc chuûng VSV yeám khí nhö: Desulfovibrio vaø moät soá vi khuaån sunfua, trong ñieàu kieän yeám khí VSV thöôøng taïo muøi khoù chòu. Naám vaø VSV hieáu khí phaùt trieån ôû maøng treân, vaø cuøng tham gia vaøo vieäc phaân huûy caùc chaát höõu cô. Söï ñoùng goùp naám chæ quan troïng trong tröôøng hôïp pH nöôùc thaûi thaáp, hoaëc caùc loaïi nöôùc thaûi coâng nghieäp ñaëc bieät, vì naám khoâng theå caïnh tranh vôùi caùc loaïi vi khuaån veà thöùc aên trong ñieàu kieän bình thöôøng. Xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän kò khí Phaân huûy kò khí laø quaù trình phaân huûy caùc chaát höõu cô thaønh chaát khí (CH4 vaø CO2) trong ñieàu kieän khoâng coù oxy. Ñoäng löïc cuûa quaù trình kò khí vaø caân baèng vaät chaát noùi chung töông töï nhö caùc heä thoáng hieáu khí, tuy nhieân coù moät vaøi khaùc bieät caàn ñöôïc caân nhaéc. Vieäc chuyeån hoùa caùc axit höõu cô thaønh khí meâtan saûn sinh ra ít naêng löôïng. Löôïng chaát höõu cô chuyeån hoùa thaønh khí vaøo khoaûng 80 ÷ 90%. Hieäu quaû xöû lyù phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä cuûa nöôùc thaûi, pH, noàng ñoä, MLSS. Nhieät ñoä thích hôïp cho phaûn öùng sinh khí töø 32 ÷ 35 0C. Öu ñieåm cuûa quaù trình xöû lyù kò khí laø löôïng buøn saûn sinh ra raát thaáp, vì theá chi phí cho vieäc xöû lyù buøn thaáp hôn nhieàu so vôùi caùc quaù trình xöû lyù hieáu khí. Beå töï hoaïi Beå töï hoaïi laø coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi baät I (xöû lyù sô boä) ñoàng thôøi thöïc hieän hai chöùc naêng: laéng vaø leân men caën laéng. Beå töï hoaïi coù daïng hình chöõ nhaät hoaëc hình troøn treân maët baèng xaây döïng baèng gaïch, beâ toâng coát theùp, hoaëc cheá taïo baèng vaät lieäu composite. Beå chia laøm hai hoaëc ba ngaên. Do phaàn lôùn caën laéng trong ngaên thöù nhaát neân dung tích ngaên naøy chieám 50 ÷ 75% dung tích toaøn beå. Caùc ngaên beå töï hoaïi chia laøm hai phaàn: phaàn laéng nöôùc thaûi naèm ôû phía treân, phaàn leân men caën laéng naèm phía döôùi. Thôøi gian löu nöôùc thaûi trong beå töø 1 ÷ 3 ngaøy. Do vaän toác trong beå nhoû neân phaàn lôùn caën lô löûng ñöôïc laéng laïi. Hieäu quaû laéng caën trong beå töï hoaïi coù theå ñaït töø 40 ÷ 60% phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä, cheá ñoä quaûn lyù vaø vaän haønh. Qua thôøi gian töø 3 ÷ 6 thaùng, caën laéng leân men yeám khí. Quaù trình leân men chuû yeáu dieãn ra trong giai ñoaïn ñaàu laø leân men axit. Caùc chaát khí taïo neân trong quaù trình phaân giaûi (CH4, CO2, H2S…) noåi leân keùo theo caùc haït caën khaùc coù theå laøm cho nöôùc thaûi nhieãm baån trôû laïi vaø taïo neân moät lôùp vaùng noåi treân maët nöôùc. Caën ñöôïc laáy theo ñònh kyø, moãi laàn laáy phaûi ñeå laïi khoaûng 20% löôïng caën ñaõ leân men laïi trong beå ñeå laøm gioáng men cho buøn caën töôi môùi laéng, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho quaù trình phaân huûy caën. Quaù trình kò khí tieáp xuùc (Anaerobic Contact Process) Quaù trình naøy cung caáp phaân ly hoaëc hoaøn löu caùc VSV gioáng, do ñoù cho pheùp vaän haønh quaù trình ôû thôøi gian löu töø 6 ÷12 giôø. Caàn coù moät thieát bò khöû khí ñeå giaûm thieåu taûi troïng chaát raén ôû böôùc phaân ly. Ñeå xöû lyù ôû möùc ñoä cao, thôøi gian löu chaát raén ñöôïc xaùc ñònh laø 10 ngaøy ôû 320C, neáu nhieät ñoä giaûm ñi 110C, thôøi gian löu ñoøi hoûi phaûi taêng gaáp ñoâi. Quaù trình loïc kò khí (Anaerobic Filter Process) Loïc kò khí gaén vôùi söï taêng tröôûng caùc VSV kò khí treân caùc giaù theå. Beå loïc coù theå vaän haønh ôû cheá ñoä chaûy ngöôïc hoaëc chaûy xuoâi. Beå UASB (Upflow Anaerobic Sludge Blanket) Nöôùc thaûi ñöôïc ñöa tröïc tieáp vaøo phía döôùi ñaùy beå vaø ñöôïc phaân phoái ñoàng ñeàu, sau ñoù chaûy ngöôïc leân xuyeân qua lôùp buøn sinh hoïc daïng haït nhoû (boâng buøn) vaø caùc chaát höõu cô bò phaân huûy. Caùc boït khí meâtan vaø NH3, H2S noåi leân treân vaø ñöôïc thu baèng caùc chuïp thu khí ñeå daãn ra khoûi beå. Nöôùc thaûi tieáp theo ñoù chuyeån ñeán vuøng laéng cuûa beå vaø taïi ñoù dieãn ra söï phaân taùch 2 pha loûng vaø raén. Nöôùc thaûi tieáp tuïc ñi ra khoûi beå, coøn buøn hoaït tính thì hoaøn löu laïi vuøng lôùp boâng buøn. Söï taïo thaønh buøn haït vaø duy trì ñöôïc noù laø voâ cuøng quan troïng khi vaän haønh UASB. Thöôøng cho theâm vaøo beå 150 mg/l Ca2+ ñeå ñaåy maïnh söï taïo thaønh haït buøn vaø 5 ÷ 10 mg/l Fe2+ ñeå giaûm bôùt söï taïo thaønh caùc sôïi buøn nhoû. Ñeå duy trì lôùp boâng buøn ôû traïng thaùi lô löûng, toác ñoä doøng chaûy thöôøng laáy khoaûng 0.6 ÷ 0.9 m/h. Söï oån ñònh chaát thaûi dieãn ra ñoàng thôøi vôùi vieäc chuyeån dòch chaát thaûi xuyeân qua lôùp buøn. Xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän thieáu khí Nguyeân taéc cuûa phöông phaùp naøy laø trong ñieàu kieän thieáu oxy (haøm löôïng oxy hoøa tan ñöôïc giöõ trong nöôùc laø 1 mg/l) thì caùc chaát dinh döôõng nhö nitô, photpho coù trong nöôùc thaûi seõ bò caùc VSV tuøy nghi phaân huûy. 2.2.2.4. Beå tieáp xuùc (Beå khöû truøng) Nöôùc thaûi thöôøng chöùa raát nhieàu vi truøng gaây beänh. Neáu xaû nöôùc thaûi ra nguoàn caáp nöôùc, hoà nuoâi caù thì khaû naêng lan truyeàn beänh raát lôùn. Do vaäy caàn phaûi coù bieän phaùp khöû truøng nöôùc thaûi tröôùc khi xaû ra nguoàn tieáp nhaän. Caùc bieän phaùp khöû truøng xöû lyù nöôùc thaûi phoå bieán hieän nay: Duøng Clo hôi qua thieát bò ñònh löôïng Clo. Duøng Hypoclorit – Canxi daïng boät – Ca(ClO)2 – Hoøa tan trong thuøng dung dòch 3 ÷5% roài ñònh löôïng vaøo beå khöû truøng. Duøng Hypoclorit – Natri, nöôùc Javel NaClO. Duøng Ozone ñöôïc saûn xuaát töø khoâng khí do maùy taïo ozone ñaët trong nhaø maùy xöû lyù nöôùc thaûi. Ozone saûn xuaát ra ñöôïc daãn ngay vaøo beå khöû truøng. Duøng tia cöïc tím (UV) do ñeøn thuûy ngaân aùp löïc thaáp saûn sinh ra. Ñeøn phaùt tia cöïc tím ñaët ngaäp trong beå khöû truøng coù nöôùc thaûi chaûy qua. Töø tröôùc ñeán nay, phöông phaùp khöû truøng nöôùc thaûi baèng Clo hôi hay caùc hôïp chaát cuûa Clo thöôøng ñöôïc söû duïng phoå bieán vì Clo laø hoùa chaát ñöôïc caùc ngaønh coâng nghieäp duøng nhieàu, coù saün treân thò tröôøng vôùi giaù thaønh chaáp nhaän ñöôïc, hieäu quaû tieät truøng cao. 2.2.2.5 Xöû lyù vaø söû duïng caën nöôùc thaûi