Thiết kế hệ thống xử lý nước thải khách sạn có công suất Q = 300 m3/ngày đêm

MUÏC LUÏC MUÏC LUÏC 1 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 4 CHÖÔNG 1 5 TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH KINH DOANH KHAÙCH SAÏN ÔÛ NÖÔÙC TA 5 1. TOÅNG QUAN 6 2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU THIEÁT KEÁ 8 3. NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU THIEÁT KEÁ 8 CHÖÔNG 2 9 SÖÏ CAÀN THIEÁT PHAÛI NGHIEÂN CÖÙU COÂNG NGHEÄ XLNT KHAÙCH SAÏN 9 1. THAØNH PHAÀN VAØ TÍNH CHAÁT NÖÔÙC THAÛI KHAÙCH SAÏN 10 1.1. Thaønh phaàn nöôùc thaûi khaùch saïn 10 1.1.1. Thaønh phaàn vaät lyù : 10 1.1.2. Thaønh phaàn hoaù hoïc : 10 1.1.3. Thaønh phaàn vi sinh, vi sinh vaät: 11 1.2. Tính chaát nöôùc thaûi cuûa khaùch saïn: 14 2. AÛNH HÖÔÛNG CUÛA NÖÔÙC THAÛI KHAÙCH SAÏN ÑOÁI VÔÙI MOÂI TRÖÔØNG 14 2.1. Aûnh höôûng cuûa chaát höõu cô ñeán sinh vaät thuyû sinh: 14 2.2. Aûnh höôûng cuûa vi khuaån trong nöôùc thaûi khaùch saïn ñoái vôùi con ngöôøi 15 2.3. Aûnh höôûng cuûa chaát taåy röûa ñoái vôùi moâi tröôøng 16 2.4. Aûnh höôûng cuûa chaát dinh döôõng trong nöôùc thaûi khaùch saïn 17 2.5. Aûnh höôûng cuûa chaát raén lô löûng 19 CHÖÔNG 3 21 TOÅNG QUAN CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI 21 1. TOÅNG QUAN PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LÍ NÖÔÙC THAÛI 22 1.1. Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc: 22 1.1.1. Song chaén raùc, löôùi loïc: 22 1.1.2. Beå laéng caùt: 22 1.1.3. Beå laéng: 22 1.1.4. Beå vôùt daàu môõ: 22 1.1.5. Beå loïc: 22 1.2. Phöông phaùp xöû lyù hoùa hoïc: 23 1.2.1. Phöông phaùp trung hoøa: 23 1.2.2. Phöông phaùp keo tuï (ñoâng tuï keo): 23 1.2.3. Phöông phaùp ozon hoaù: 24 1.2.4. Phöông phaùp ñieän hoùa hoïc: 24 1.3. Phöông phaùp xöû lyù hoùa – lyù: 24 1.3.1. Haáp phuï: 24 1.3.2. Trích ly: 24 1.3.3. Chöng caát: 24 1.3.5. Trao ñoåi ion: 24 1.3.6. Taùch baèng maøng: 25 1.4. Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc: 25 2. CAÙC COÂNG ÑOAÏN XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI: 27 2.1. Tieàn xöû lyù hay xöû lyù sô boä: 27 2.2. Xöû lyù sô caáp hay xöû lyù baäc I 27 2.3. Xöû lyù thöù caáp hay xöû lyù baäc II: 27 2.4. Khöû truøng 28 2.5. Xöû lyù caën 28 2.6. Xöû lyù baäc III 28 3. CAÙC COÂNG TRÌNH XÖÛ LÍ SINH HOÏC COÙ THEÅ AÙP DUÏNG CHO NÖÔÙC THAÛI SINH HOAÏT QUI MOÂ VÖØA VAØ NHOÛ 29 3.1. Coâng trình xöû lí sinh hoïc kò khí: 29 3.1.1. Beå töï hoaïi: 29 3.1.2. Gieáng thaám: 30 3.2. Coâng trình xöû lí sinh hoïc hieáu khí: 31 3.2.1. Beå aerotank : 31 3.2.1.1. Coâng ngheä Unitank: 32 3.2.1.2. Beå Aerotank hoaït ñoäng giaùn ñoaïn theo meû: (SBR) 35 3.2.2. Beå loïc sinh hoïc hieáu khí: 37 3.2.2.1. Beå biophin nhoû gioït: 37 3.2.2.2. Beå biophin vôùi lôùp vaät lieäu loïc ngaäp nöôùc: 38 CHÖÔNG 4 41 LÖÏA CHOÏN QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI KHAÙCH SAÏN 41 1. CÔ SÔÛ LÖÏA CHOÏN COÂNG NGHEÄ 42 1.1. Yeâu caàu xöû lyù 42 1.2. Caùc thoâng soá thieát keá: 42 1.3. Möùc ñoä caàn thieát xöû lí 43 1.3.1. Xaùc ñònh löu löôïng tính toaùn cuûa nöôùc thaûi 43 1.3.2. Möùc ñoä caàn thieát xöû lí nöôùc thaûi: 43 2. LÖÏA CHOÏN COÂNG NGHEÄ THIEÁT KEÁ : 44 2.1. Phöông aùn 1 ( Duøng Unitank ) 45 2.2. Phöông aùn 2 ( Duøng SBR ) 47 2.3. Choïn phöông aùn toái öu : 49 CHÖÔNG 5 50 TÍNH TOAÙN, THIEÁT KEÁ CAÙC COÂNG TRÌNH ÑÔN VÒ 50 1. SOÁ LIEÄU THIEÁT KEÁ 51 1.1. Löu löôïng: 51 1.2. Noàng ñoä oâ nhieãm: 51 1.3. Yeâu caàu cuûa nguoàn tieáp nhaän: 51 2. TÍNH TOAÙN BEÅ LAÉNG ÑÖÙNG & UNITANK 51 2.1. Beå laéng ñöùng: 52 2.2. Beå Unitank : 55 CHÖÔNG 6 59 TÍNH KINH TEÁ 59 1. CHI PHÍ ÑAÀU TÖ 60 1.1. Chi phí xaây döïng cô baûn 60 1.2. Chi phí thieát bò : 60 1.3. Toång soá voán ñaàu tö xaây döïng cô baûn: 60 2. CHI PHÍ QUAÛN LYÙ VAÄN HAØNH 61 CHÖÔNG 7 62 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ 62 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 64 LÔØI MÔÛ ÑAÀU (( ( Trong nhöõng naêm gaàn ñaây cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá ñaát nöôùc , laø söï ñoùng goùp khoâng nhoû cuûa ngaønh du lòch Vieät Nam . Kinh doanh trong lónh vöïc khaùch saïn nhaø nghæ ñang thu huùt raát nhieàu voán ñaàu tö vaø ngaøy caøng coù nhieàu khaùch saïn moïc leân treân khaép caû nöôùc . Do nhieàu yeáu toá khaùch quan hay chuû quan maø nhieàu khaùch saïn vaãn chöa thaät söï quan taâm nhieàu ñeán vaán ñeà xöû lyù nöôùc thaûi do mình thaûi ra , gaây ra nhieàu aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng sinh thaùi vaø ñaëc bieät laø aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa con ngöôøi . Vôùi ñeà taøi “ Nghieân cöùu vaø thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi khaùch saïn coù Q = 300 m3/ng.ñ “ em hy voïng seõ goùp moät phaàn naøo ñoù giuùp moïi ngöôøi coù theå coù moät caùi nhìn ñuùng ñaén hôn veà lónh vöïc moâi tröôøng noùi chung vaø lónh vöïc XLNT Sinh hoaït noùi rieâng , ñeå töø ñoù nhaø ñaàu tö seõ daønh nhieàu thôøi gian vaø tieàn cuûa hôn cho vieäc XL nöôùc thaûi , ñaûm baûo ñeán söï phaùt trieån an toaøn cuûa moâi tröôøng sinh thaùi cuõng nhö an toaøn cho chính söùc khoûe cuûa hoï. Xin chaân thaønh caûm ôn quyù Thaày Coâ trong khoa ñaõ giuùp chuùng em thöïc hieän toát Ñoà aùn moân hoïc laàn naøy ! Traân troïng kính chaøo, SV TH CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH KINH DOANH KHAÙCH SAÏN ÔÛ NÖÔÙC TA TOÅNG QUAN Trong nhöõng naêm vöøa qua , neàn kinh teá cuûa nöôùc ta ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån nhaûy voït , vò theá cuûa Vieät Nam treân tröôøng Quoác teá khoâng ngöøng ñöôïc naâng cao theå hieän qua nhöõng hoäi nghò lôùn cuûa khu vöïc vaø quoác teá ñaõ ñöôïc toå chöùc raát thaønh coâng ôû nöôùc ta . Ñeå coù ñöôïc nhöõng thaønh töïu nhö vaäy laø nhôø söï ñoùng goùp khoâng nhoû cuûa ngaønh Du lòch Vieät Nam trong ñoù coù ngaønh kinh doanh khaùch saïn nhaø nghæ , moät trong nhöõng ngaønh maø Vieät Nam raát coù öu theá nhôø vaøo ñieàu kieän töï nhieân öu ñaõi , nhöõng danh lam thaéng caûnh vaø haøng loaït caùc coâng trình kieán truùc coå kính maø khoù coù nôi naøo saùnh ñöôïc . Ñeå hieåu hôn veà tình hình kinh doanh khaùch saïn cuûa Vieät Nam sau ñaây chuùng ta seõ tìm hieåu veà tình hình khaùch saïn taïi TP Hoà Chí Minh – nôi tieâu bieåu cho hoaït ñoäng kinh doanh du lòch vaø khaùch saïn thaønh coâng cuûa caû nöôùc : Thaønh phoá Hoà Chí Minh hieän coù 641 khaùch saïn vôùi 17.646 phoøng. Heä thoáng khaùch saïn bao goàm töø nhöõng khaùch saïn cao caáp do caùc taäp ñoaøn quoác teá haøng ñaàu nhö Accor, Furama, Mariot hay Shareton quaûn lyù, caùc khaùch saïn ñaõ coù quaù trình hoaït ñoäng caû traêm naêm maø dòch vuï ñöôïc ngay caû caùc vò nguyeân thuû quoác gia, caùc doanh nhaân taàm côõ khen ngôïi, ñöôïc caùc toå chöùc quoác teá veà du lòch trao taëng nhieàu giaûi thöôûng vaø danh hieäu veà chaát löôïng cao cho ñeán caùc khaùch saïn bình daân ñaùp öùng nhieàu nhu caàu linh ñoäng vaø ña daïng cuûa khaùch. Phaàn lôùn caùc khaùch saïn ñeàu chieám nhöõng vò trí ñeïp nhaát trong trung taâm thaønh phoá, gaàn caùc khu thöông maïi, caän keà saân bay, nhaø ga, beán xe… Vaø ñaëc ñieåm chính laø caùc khaùch saïn ñeàu coù tính chuyeân nghieäp cao, töø cô sôû vaät chaát vaø trang thieát bò cho ñeán caùc dòch vuï vaø phong caùch phuïc vuï. Moãi khaùch saïn thöôøng löïa choïn moät aán töôïng rieâng: Caravelle laø khaùch saïn thöông nhaân tuyeät haûo, Rex laø "Ngoâi nhaø Vieät Nam", Majestic vôùi veû thanh lòch coå ñieån phöông Taây, Boâng Sen gaây aán töôïng baèng aåm thöïc "buffet gaùnh", Ñeä Nhaát noåi tieáng vôùi dòch vuï tieäc cöôùi… Ngay nhöõng khaùch saïn nhoû cuõng taïo phong caùch nhö söï phuïc vuï taän taâm, thaân tình nhö trong gia ñình, hay nhöõng dòch vuï ñaùp öùng moïi yeâu caàu nho nhoû cuûa khaùch. Ngaønh khaùch saïn cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh coù theå töï haøo khi so saùnh vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc. SOÁ KHAÙCH SAÏN TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH (30/3/2003) Khaùch saïn  Soá khaùch saïn  Soá phoøng   Khaùch saïn quoác doanh  100  4.002   Khaùch saïn ngoaøi quoác doanh  59  9.391   Khaùch saïn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi  22  4.233   Toång coäng  641  17.646    XEÁP HAÏNG KHAÙCH SAÏN (Theo tieâu chuaån xeáp haïng sao cuûa Toång Cuïc Du lòch Vieät Nam) Haïng sao  Soá khaùch saïn  Soá phoøng   5 sao  7  2.378   4 sao  4  712   3 sao  22  1.976   2 sao  46  1.705   1 sao  39  827   Ñaït tieâu chuaån toái thieåu  55  966   Toång coäng  173  8.564   Thöïc traïng söï phaùt trieån cuûa ngaønh du lòch vaø khaùch saïn laø raát ñaùng möøng cho neàn kinh teá ñaát nöôùc . Tuy nhieân, ñieàu ñaëc bieät caàn quan taâm tôùi ñoù laø löôïng nöôùc thaûi töø caùc khaùch saïn naøy chöùa chaát höõu cô vaø chaát raén do caùc hoaït ñoäng sinh hoaït cuûa du khaùch vaø caùc hoaït ñoäng cuûa khaùch saïn nhö : naáu aên, giaët giuõ, veä sinh saøn vaø nhaø taém … Haøm löôïng caùc chaát naøy cao vaø vôùi löu löôïng lôùn seõ gaây oâ nhieãm nguoàn tieáp nhaän (soâng, hoà, … ). Ñaëc bieät laø khi nguoàn tieáp nhaän laø nguoàn cung caáp nöôùc sinh hoaït cho ngöôøi daân thì nguoàn naøy caàn ñöôïc baûo veä ñeå khoâng bò aûnh höôûng hoaëc aûnh höôûng thaáp bôûi caùc chaát gaây oâ nhieãm naøy. Vì vaäy, vieäc xöû lí nöôùc thaûi cuûa khaùch saïn laø caàn thieát vaø raát caáp baùch. Tuy nhieân khaùch saïn naèm trong khu vöïc daân cö ñoâng ñuùc neân vieäc taän duïng hieäu quaû dieän tích ñaát laø vieäc caàn phaûi quan taâm , hay noùi caùch khaùc xaây döïng 1 coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi sao cho thaät hieäu quaû , kinh teá vaø ít toán dieän tích nhaát laø moät vaán ñeà caàn ñaàu tö nghieân cöùu theâm . MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU THIEÁT KEÁ Vôùi nhöõng tieâu chí ñeà ra nhö treân trong Ñoà aùn moân hoïc naøy em seõ coù gaéng nghieân cöùu thieát keá moät traïm xöû lyù nöôùc thaûi vôùi coâng suaát Q = 300 m3 /ng.ñ – töông ñöông vôùi 1 khaùch saïn 5 sao vôùi 382 phoøng ( ñôn + ñoâi) . Caùc chæ tieâu khaùc cho trong baûng döôùi ñaây : STT  Chæ tieâu  Ñôn vò  Giaù trò   1  pH   6-7.5   2  SS  mg/l  350   3  BOD  mgO2/l  300   4  COD  mg/l  500   5  Nitrat  mg/l  150   6  Photphos  mg/l  8.5   7  Daàu môõ  mg/l  60   8  Coliform  MPN/100ml  1.1 * 106   Yeâu caàu nöôùc ñaàu ra phaûi ñaït möùc II theo TCVN 6772:2000 , nguoàn tieáp nhaän laø heä thoáng coáng thaûi cuûa thaønh phoá chaûy ra soâng Saøi Goøn . Do ñieàu kieän khoâng coù dieän tích nhieàu cho coâng trình neân traïm xöû lyù ñöôïc xaây döïng ôû taàng haàm cuûa khaùch saïn , trong moät khu vöïc khoaûng treân döôùi 100 m2 . NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU THIEÁT KEÁ - Phaân tích söï caàn thieát khi thieát keá - Xaùc ñònh thoâng soá tính toaùn ( theo thoâng soá ñaõ cho trong ñeà taøi ) - Choïn phöông aùn vaø daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi khaùch saïn - Khaùi toaùn coâng trình CHÖÔNG 2 SÖÏ CAÀN THIEÁT PHAÛI NGHIEÂN CÖÙU COÂNG NGHEÄ XLNT KHAÙCH SAÏN THAØNH PHAÀN VAØ TÍNH CHAÁT NÖÔÙC THAÛI KHAÙCH SAÏN Thaønh phaàn nöôùc thaûi khaùch saïn Caùc chaát chöùa trong nöôùc thaûi khaùch saïn bao goàm: caùc chaát höõu cô, voâ cô vaø vi sinh vaät. Thaønh phaàn tính chaát cuûa nöôùc thaûi ñöôïc xaùc ñònh baèng phaân tích hoaù lyù, vi sinh. Thaønh phaàn vaät lyù : - Theo traïng thaùi vaät lí, caùc chaát baån trong nöôùc thaûi ñöôïc chia thaønh: - Caùc chaát khoâng hoaø tan ôû daïng lô löûng, kích thöôùc lôùn hôn 10-4mm, coù theå ôû daïng huyeàn phuø, nhuõ töông hoaëc daïng sôïi, giaáy, vaûi … - Caùc taïp chaát baån daïng keo vôùi kích thöôùc haït trong khoaûng10-4-106mm - Caùc chaát baån daïng tan coù kích thöôùc nhoû hôn 10-6mm, coù theå ôû daïng phaân töû hoaëc phaân li thaønh ion, - Nöôùc thaûi khaùch saïn thöôøng coù muøi hoâi khoù chòu khi vaän chuyeån trong coáng sau 2 – 6 giôø xuaát hieän khí hydrosunfua (H2S). Thaønh phaàn hoaù hoïc : - Caùc chaát höõu cô trong nöôùc thaûi chieám khoaûng 50 -60% toång caùc chaát. Caùc chaát höõu cô naøy bao goàm chaát höõu cô thöïc vaät: caën baõ thöïc vaät, rau, hoa quaû, giaáy … vaø caùc chaát höõu cô ñoäng vaät: chaát thaûi baøi tieát cuûa ngöôøi .. Caùc chaát höõu cô trong nöôùc thaûi theo ñaëc tính hoaù hoïc goàm chuû yeáu laø protein (chieám 40 – 60%), hydratcacbon (25 – 50%), caùc chaát beùo, daàu môõ (10%). Ureâ cuõng laø chaát höõu cô quan troïng trong nöôùc thaûi. Noàng ñoä caùc chaát höõu cô thöôøng ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua chæ tieâu BOD, COD. Beân caïnh caùc chaát treân nöôùc thaûi coøn chöùa caùc lieân keát höõu cô toång hôïp: caùc chaát hoaït ñoäng beà maët maø ñieån hình laø chaát taåy toång hôïp (Alkyl bezen sunfonat- ABS) raát khoù xöû lí baèng phöông phaùp sinh hoïc vaø gaây neân hieän töôïng suûi boït trong caùc traïm xöû lí nöôùc thaûi vaø treân maët nöôùc nguoàn – nôi tieáp nhaän nöôùc thaûi. - Caùc chaát voâ cô trong nöôùc thaûi chieám 40 - 42% goàm chuû yeáu: caùt, ñaát seùt, caùc axit, bazô voâ cô… Nöôùc thaûi chöùa caùc hôïp chaát hoaù hoïc daïng voâ cô nhö saét, magie, canxi, silic, nhieàu chaát höõu cô sinh hoaït nhö phaân, nöôùc tieåu vaø caùc chaát thaûi khaùc nhö: caùt, seùt, daàu môõ. Nöôùc thaûi vöøa xaû ra thöôøng coù tính kieàm, nhöng daàn daàn trôû neân coù tính axit vì thoái röõa. Thaønh phaàn vi sinh, vi sinh vaät: Trong nöôùc thaûi coøn coù maët nhieàu daïng vi sinh vaät: vi khuaån, vi ruùt, naám, rong taûo, tröùng giun saùng… trong soá caùc daïng vi sinh vaät ñoù, coù theå coù caû caùc vi truøng gaây beänh, ví duï: lî, thöông haøn…coù khaû naêng gaây thaønh dòch beänh. Veà thaønh phaàn hoaù hoïc thì caùc loaïi vi sinh vaät thuoäc nhoùm caùc chaát höõu cô. Khi xeùt ñeán caùc quaù trình xöû lí nöôùc thaûi, beân caïnh caùc thaønh phaàn voâ cô, höõu cô, vi sinh vaät nhö ñaõ neâu treân thì quaù trình xöû lí coøn phuï thuoäc raát nhieàu traïng thaùi hoaù lí cuûa caùc chaát ñoù vaø traïng thaùi naøy ñöôïc xaùc ñònh baèng ñoä phaân taùn cuûa caùc haït. Theo ñoù, caùc chaát chöùa trong nöôùc thaûi ñöôïc chia thaønh 4 nhoùm phuï thuoäc vaøo kích thöôùc haït cuûa chuùng. - Nhoùm 1: goàm caùc taïp chaát phaân taùn thoâ, khoâng tan ôû daïng lô löûng, nhuõ töông, boït. Kích thöôùc haït cuûa nhoùm 1 naèm trong khoaûng 10-1-10-4mm. Chuùng cuõng coù theå laø chaát voâ cô, höõu cô, vi sinh vaät … vaø hôïp cuøng vôùi nöôùc thaûi thaønh heä dò theå khoâng beàn vaø trong ñieàu kieän xaùc ñònh coù theå laéng xuoáng döôùi daïng caën laéng hoaëc noåi leân treân maët nöôùc, hoaëc toàn taïi ôû traïng thaùi lô löûng trong khoaûng thôøi gian naøo ñoù. Do ñoù, caùc chaát chöùa trong nhoùm naøy coù theå deã daøng taùch ra khoûi khoûi nöôùc thaûi baèng phöông phaùp troïng löïc. - Nhoùm 2: goàm caùc chaát phaân taùn daïng keo vôùi kích thöôùc haït cuûa nhoùm naøy naèm trong khoaûng 10-4-10-6mm. chuùng goàm 2 loaïi keo: keo öa nöôùc vaø keo kò nöôùc. Keo öa nöôùc ñöôïc ñaëc trung baèng khaû naêng lieân keát giöõa caùc haït phaân taùn vôùi nöôùc. Chuùng thöôøng laø nhöõng chaát höõu cô coù troïng löôïng phaân töû lôùn: hydratcacbon (xenlulo, tinh boät), protit (anbumin, hemoglobin, …). Keo kò nöôùc (ñaát seùt, hydroxyt saét, nhoâm, silic …) khoâng coù khaû naêng lieân keát nhö keo öa nöôùc. Thaønh phaàn caùc chaát keo coù trong nöôùc thaûi chieám 35-40% löôïng caùc chaát lô löûng. Do kích thöôùc nhoû beù neân khaû naêng töï laéng cuûa caùc haït keo laø khoù khaên. Vì vaäy, ñeå caùc haït keo coù theå laéng ñöôïc, caàn phaù vôõ ñoä beàn cuûa chuùng baèng phöông phaùp keo tuï hoaù hoïc hoaëc sinh hoïc. - Nhoùm 3: goàm caùc chaát hoaø tan coù kích thöôùc haït phaân töû nhoû hôn 10-7mm. Chuùng taïo thaønh heä moät pha coøn goïi laø dung dòch thaät. Caùc chaát trong nhoùm 3 raát khaùc nhau veà thaønh phaàn. Moät soá chæ tieâu ñaëc tröng cho tính chaát nöôùc thaûi: ñoä maøu, muøi, BOD, COD … ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua söï coù maët caùc chaát thuoäc nhoùm naøy vaø ñeå xöû lí chuùng thöôøng söû duïng bieän phaùp hoaù lí vaø sinh hoïc. - Nhoùm 4: goàm caùc chaát coù trong nöôùc thaûi coù kích thöôùc haït nhoû hôn hoaëc baèng 10-8mm (phaân taùn ion). Caùc chaát naøy chuû yeáu laø axit, bazô vaø caùc muoái cuûa chuùng. Moät trong soá ñoù nhö caùc muoái amonia, phosphat ñöôïc hình thaønh trong quaù trình xöû lí sinh hoïc. Thaønh phaàn vaø tính chaát nhieãm baån cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït phuï thuoäc vaøo taäp quaùn sinh hoaït, möùc soáng cuûa ngöôøi daân, möùc ñoä hoaøn thieän cuûa thieát bò, traïng thaùi laøm vieäc cuûa thieát bò thu gom nöôùc thaûi. Soá löôïng nöôùc thaûi thay ñoåi tuyø theo ñieàu kieän tieän nghi cuoäc soáng, taäp quaùn duøng nöôùc cuûa töøng daân toäc, ñieàu kieän töï nhieân vaø löôïng nöôùc caáp. Löu löôïng nöôùc thaûi khaùch saïn ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo löôïng khaùch trong khaùch saïn vaø tieâu chuaån thaûi nöôùc. Baûng 2.1 :Tieâu chuaån thaûi nöôùc töø khaùch saïn vaø caùc khu dòch vuï thöông maïi Nguoàn nöôùc thaûi  Ñôn vò  Löu löôïng (l/ñôn vò. ngaøy )     Daõy  Trò soá tieâu chuaån   Saân bay, nhaø ga  Khaùch  7.5 - 15  11   Gara oâ toâ, söûa chöõa  Ñaàu xe  26 - 50  38   Kho haøng hoaù  Phoøng toilet  1515 - 2270  1900    Nhaân vieân  30 - 45  38   Quaùn bar  Khaùch  3.8 - 19  11    Nhaân vieân  38 - 60  50   Giaët uûi  Maùy  1703 - 2460  2080    Nhaân vieân  26 - 60  49   Nhaø haøng thoâng thöôøng  Khaùch  26-40  35   Trung taâm thöông maïi  Nhaân vieân  26-50  40    Baõi ñaäu xe  4-11  8   Vaên phoøng  Nhaân vieân  26-60  50   Nhaø haùt  Gheá  8-15  10   Khaùch saïn  Khaùch  151 - 212  180    Nhaân vieân  26 - 49  38   Nguoàn: theo taøi lieäu Metcalf & Eddy – “Wastewater Engineering” Chuù thích: -Tieâu chuaån khoâng qui ñònh -Thôøi gian thu maãu nöôùc thaûi vaøo luùc 15 giôø 30 Khi tính toaùn noàng ñoä chaát baån cuûa nöôùc thaûi thì döïa theo löôïng chaát baån cho moät ngöôøi trong ngaøy ñeâm. Baûng 2.2 -Löôïng chaát baån tính cho moät ngöôøi trong ngaøy ñeâm Chaát baån tính toaùn  Löôïng chaát baån (g/ngaøy)   BOD5 cuûa nöôùc thaûi ñaõ laéng  25 - 30   Chaát raén lô löûng SS  50 - 55   Toång Nitô cuûa muoái amonia (N)  7   Phosphat P2O5  1.7   Clorua  10   Nguoàn: Tieâu chuaån Xaây Döïng TCXD - 51- 84 Tính chaát nöôùc thaûi cuûa khaùch saïn: Chæ tieâu  Ñôn vò  Nöôùc thaûi  TCVN 6772:2000 Möùc II  Vöôït tieâu chuaån(laàn)   pH   6 -7.5  5 - 9    SS  mg/l  350  50  7   BOD5  mgO2/l  300  30  10   COD  mg/l  500  50  10   Phospho  mg/l  8.5  6  1.4   Nitrat  mg/l  150  30  5   Daàu môõ  mg/l  60  20  3   Coliform  MPN/100ml  1.1 * 106  1000  1100   AÛNH HÖÔÛNG CUÛA NÖÔÙC THAÛI KHAÙCH SAÏN ÑOÁI VÔÙI MOÂI TRÖÔØNG Aûnh höôûng cuûa chaát höõu cô ñeán sinh vaät thuyû sinh: Chaát höõu cô deã bò phaân huyû sinh hoïc vaø caùc chaát tieâu thuï oxygen trong nöôùc thaûi khaùch saïn laøm suy kieät haøm löôïng oxy hoaø tan trong nöôùc do trong nöôùc thaûi khaùch saïn bi oâ nhieãm höõu cô ñoøi hoûi moät löôïng oxy cao cung caáp cho vi khuaån ñeå töï laøm saïch. Ñieàu naøy daãn ñeán heä sinh thaùi döôùi nöôùc bò aûnh höôûng. Toâm, caù bò thieáu oxy seõ cheát laøm giaûm saûn löôïng ñaùnh baét. Ngoaøi ra, saûn phaåm töø söï phaân huyû caùc chaát höõu cô coøn coù theå laø chaát ñoäc ñoái vôùi sinh vaät thuyû sinh. Döïa vaøo ñaëc ñieåm deã bò phaân huyû do vi sinh vaät coù trong nöôùc thaûi khaùch saïn ta coù theå phaân caùc chaát höõu cô nhö sau: + Chaát höõu cô deã bò phaân huyû: Ñoù laø caùc hôïp chaát protein, hydratcacbon, chaát beùo … Trong thaønh phaàn caùc chaát höõu cô töø nöôùc thaûi khaùch saïn coù khoaûng 40 – 60% protein, 25 – 50% hydratcacbon, 10% chaát beùo. Caùc hôïp chaát naøy chuû yeáu laøm suy giaûm oxy hoaø tan trong nöôùc. + Chaát höõu cô khoù bò phaân huyû: Caùc chaát naøy thuoäc caùc chaát höõu cô coù voøng thôm, caùc chaát ña voøng ngöng tuï, caùc hôïp chaát clo höõu cô, phospho höõu cô … Trong soá caùc chaát naøy, coù nhieàu hôïp chaát laø chaát höõu cô toång hôïp. Haàu heát chuùng coù tính ñoäc ñoái vôùi sinh vaät vaø con ngöôøi. Chuùng toàn löu laâu daøi trong moâi tröôøng vaø cô theå sinh vaät gaây ñoäc tích luyõ, aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán cuoäc soáng. Aûnh höôûng cuûa vi khuaån trong nöôùc thaûi khaùch saïn ñoái vôùi con ngöôøi Trong nöôùc thaûi khaùch saïn raát giaøu caùc chaát höõu cô, goàm 3 nhoùm chaát: protein (40 – 50 %), hidratcacbon (50%), chaát beùo (10%). Protein laø polime cuûa acid amin, laø nguoàn dinh döôõng chính cho vi sinh vaät. Hidratcacbon laø caùc chaát ñöôøng boät vaø xenlulozô. Tinh boät vaø ñöôøng raát deã bò phaân huyû bôûi vi sinh vaät, coøn xenlulozô bò phaân huyû muoän hôn vaø toác ñoä phaân huyû chaäm hôn nhieàu. Chaát beùo ít tan vaø vi sinh vaät phaân giaûi vôùi toác ñoä raát chaäm. Soá löôïng vi sinh vaät, chuû yeáu laø vi khuaån, coù trong nöôùc thaûi raát lôùn (khoaûng 105 – 109 teá baøo /ml). Ngoaøi vieäc chuùng ñoùng vai troø phaân huyû caùc chaát höõu cô, cuøng vôùi caùc chaát khoaùng khaùc duøng laøm chaát nuoâi teá baøo vi khuaån vaø ñoàng thôøi laøm saïch nöôùc thaûi, chuùng coøn coù moät soá vi sinh vaät gaây beänh (ecoli, coliform, …). Caùc loaøi vi sinh vaät gaây beänh hieän höõu trong nöôùc thaûi ñöa ra soâng goùp phaàn laøm cho caùc beänh , ñaëc bieät laø caùc beänh ñöôøng ruoät ( thöông haøn, taû, lò, … ) gia taêng do laây lan qua con ñöôøng aên uoáng vaø sinh hoaït. Trong phaân ngöôøi coù chöùa nhieàu loaïi vi truøng gaây beänh ( nhö vi truøng taû, lò, thöông haøn vaø tröùng giun saùn). Trong thöïc teá laø khoâng theå xaùc ñònh taát caû caùc loaïi vi truøng naøy ñoái vôùi töøng maãu nöôùc vì phöùc taïp vaø toán thôøi gian. Do ñoù thoâng thöôøng trong nghieân cöùu oâ nhieãm ta khoâng xaùc ñònh caùc loaïi vi truøng gaây beänh maø xaùc ñònh maãu nöôùc coù bò oâ nhieãm phaân khoâng. Muoán vaäy, ta chó caàn xaùc ñònh moät vaøi vi sinh chæ thò cho oâ nhieãm phaân. Coù 3 nhoùm vi sinh chæ thò oâ nhieãm phaân: + Nhoùm coliform ñaëc tröng laø Escherichia coli (Ecoli) + Nhoùm streptococci ñaëc tröng laø Streptococcus faecalis + Nhoùm clostridia khöû sulfit ñaëc tröng laø Clostridium perfringens Söï coù maët cuûa caùc vi sinh naøy chæ ra raèng nöôùc bò oâ nhieãm phaân, nhö vaäy coù yù nghóa laø coù theå coù vi rruøng ñöôøng ruoät trong nöôùc vaø ngöôïc laïi neáu khoâng coù caùc vi sinh chæ thò coù yù nghóa laø coù theå khoâng coù vi truøng gaây beänh ñöôøng ruoät. Aûnh höôûng cuûa chaát taåy röûa ñoái vôùi moâi tröôøng Khaùch saïn söû duïng xaø phoøng, caùc chaát taåy röûa vôùi muïc ñích: giaët ra goái, ra giöôøng, laøm veä sinh saøn nhaø, toilet … Ñaây laø chaát hoaù hoïc höõu cô beàn vöõng, coù ñoäc tính cao ñoái vôùi con ngöôøi. Xaø phoøng laø nhöõng muoái cuûa axit beùo baäc cao nhö natrisearat, ñöôïc söû duïng nhö taùc nhaân laøm saïch. Trong nöôùc cöùng, xaø phoøng thöôøng keát tuûa thaønh muoái canxi vaø magieâ, hieäu quaû laøm saïch bò maát. Xaø phoøng thöôøng coù pH cao hôn 7, deã phaù huyû caùc sôïi coù nguoàn goác laø protein ñoäng vaät . Xaø phoøng vaøo heä thoáng nöôùc thaûi coù theå laøm thay ñoåi pH cuûa nöôùc, cuøng vôùi khaû naêng taïo boït vaùng laøm giaûm khaû naêng hoaø tan cuûa oxy trong nöôùc. Xaø phoøng coøn coù khaû naêng saùt khuaån nheï, moät chöøng möïc naøo ñoù coù taùc duïng kìm haõm sinh tröôûng cuûa heä vi sinh vaät trong nöôùc.Nhìn chung xaø phoøng khoâng phaûi laø taùc nhaân cô baûn gaây oâ nhieãm nöôùc nhöng gaây aûnh höôûng ñeán naêng suaát laøm vieäc cuûa heä thoáng xöû lyù. Caùc chaát taåy röõa thöôøng coù 10-30% laø caùc chaát hoaït ñoäng beà maët, 12% caùc chaát phuï gia vaø moät soá chaát ñoäc khaùc.Saûn löôïng caùc chaát taåy röõa saûn xuaát haøng naêm treân theá giôùi vaøo khoaûng 25 trieäu taán. Caùc chaát hoaït ñoäng beà maët ( ABS ) vaøo nöôùc taïo huyeàn phuø beàn vöõng döôùi daïng keo, laøm giaûm hoaït tính cuûa maøng sinh hoïc trong caùc phin loïc nöôùc cuõng nhö buøn hoaït tính.Caùc chaát taåy röõa khi coù trong nöôùc thaûi seõ laøm cho nöùôc taïo moät khoái boït lôùn vöøa gaây caûm giaùc khoù chòu vöøa laøm giaûm khaû naêng khueách taùn khí vaøo nöôùc. Nhö vaäy, caùc chaát taåy röûa laø nguoàn gaây oâ nhieãm nöôùc raát ñaùng quan taâm. Baûn thaân chuùng ít coù ñoäc tính ñoái vôùi ngöôøi vaø ñoäng vaät, nhöng gaây oâ nhieãm nöôùc laøm giaûm chaát löôïng cuûa nöôùc, ñaëc bieät laø nöôùc uoáng. Ngoaøi ra, chuùng laøm cho thöïc vaät trong nöôùc phaùt trieån. Khi poliphosphat phaân huyû trong nöôùc taïo thaønh caùc daïng ion phosphat, laø nguoàn dinh döôõng cho caùc loaïi taûo, vi sinh baäc thaáp P3O10 + 2H2O Y 2HPO4-2 + H2PO4- ( HPO4-2 , H2PO4- laø nguoàn dinh döôõng cho sinh vaät baäc thaáp trong nöôùc) Aûnh höôûng cuûa chaát dinh döôõng trong nöôùc thaûi khaùch saïn Haøm löôïng Nitô (N ), Phospho (P ) trong nöôùc thaûi khaùch saïn laø khaù cao. Caùc chaát naøy coù trong quaù trình cheá bieán thöùc aên hay coù trong thöùc aên dö thöøa. Ñaây laø chaát dinh döôõng cuûa caùc loaøi thuyû sinh. Khi caùc chaát dinh döôõng naøy quaù nhieàu seõ thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa caùc vi sinh vaät nhö: vi khuaån, naám nöôùc, taûo, thöïc vaät noåi. Haäu quaû ñaàu tieân laø söï taêng tröôûng phieâu sinh thöïc vaät caáp thaáp, taêng tröôûng ñaùng keå sinh khoái heä phieâu sinh. Taêng tröôûng ñaùng keå caùc loaïi taûo que, taûo xanh, taûo ñoäc. Taêng noàng ñoä Chllorophyll seõ ñaåy maïnh quaù trình phaân huyû chaát höõu cô trong nöôùc. Suy giaûm nghieâm troïng haøm löôïng oxy hoaø tan laø yeáu toá cô baûn trong quaù trình töï laøm saïch nguoàn nöôùc, giaûm ñaùng keå ñoä trong cuûa nöôùc. Nhöõng ñieàu naøy gaây haäu quaû nghieâm troïng laø moät loaøi caù coù giaù trò kinh teá cao bò tieâu dieät do thieáu döôõng khí vaø aên phaûi caùc loaøi taûo ñoäc. Moät soá loaøi caù khaùc thích öùng ñöôïc vôùi ñieàu kieän sinh tröôûng môùi thöôøng laø caùc loaøi caù khoâng toát vaø khoâng ngon. Söï thieáu döôõng khí laøm giaûm khaû naêng töï laøm saïch nguoàn nöôùc cuøng vôùi söï phaân huyû chaát höõu cô laøm nöôùc bò nhieãm baån coù muøi khoù chòu, pH cuûa nöôùc bò giaûm. *Trong nöôùc hôïp chaát chöùa Nitô thöôøng toàn taïi ôû daïng hôïp chaát höõu cô, amoniac, daïng oxy hoaù ( nitrat, nitrit ).Caùc daïng naøy laø caùc khaâu trong chuoãi phaân huyû hôïp chaát chöùa nitô höõu cô thí duï nhö protein vaø hôïp phaàn cuûa protein. Protein Y NH3 Y NO2- Y NO3- NO3- Y NO2- Y NO2 Y N2O Y N2Z Neáu nöôùc chöùa haàu heát caùc hôïp chaát nitô höõu cô, amoniac hoaëc NH4OH thì chöùng toû nöôùc môùi bò oâ nhieãm. NH3 trong nöôùc seõ gaây ñoäc cho caùc vaø caùc sinh vaät khaùc trong nöôùc. Neáu trong nöôùc coù hôïp chaát nitô chuû yeáu laø nitrit laø nöôùc ñaõ bò oâ nhieãm moät thôøi gian daøi hôn. Neáu nöôùc chöùa chuû yeáu hôïp chaát nitô ôû daïng nitrat chöùng toû quaù trình phaân huyû ñaõ keát thuùc. Tuy vaäy, caùc nitrat chæ beàn ôû ñieàu kieän hieáu khí, khi ôû ñieàu kieän kò khí hay thieáu khí caùc nitrat ôû trong nöôùc cao coù theå gaây ñoäc vôùi ngöôøi vì khi vaøo cô theå, vôùi ñieàu kieän thích hôïp ôû ñöôøng tieâu hoaù, nitrat seõ bieán thaønh nitrit. Nitrit (NO2-) laø saûn phaåm trung gian cuûa quaù trình oxy hoaù amoni (NH4+) trong nöôùc thaønh nitrat. Ñaây laø moät taùc nhaân coù haïi cho söùc khoeû con ngöôøi vì khi vaøo cô theå noù coù khaû naêng keát hôïp vôùi hoàng caàu (hemoglobin) trong maùu sau ñoù chuyeån hoaù thaønh methemoglobin vaø cuoái cuøng chuyeån thaønh methemoglobiamine laø chaát öùc cheá vieäc lieân keát vaø vaän chuyeån oxy, gaây beänh thieáu oxy trong maùu vaø sinh ra beänh maùu traéng. 4HbFe2+O2 + NO2- + 2H2O Y 4HbFe3+OH + 4 NO3- + O2 hemoglobin methemoglobin Ôû trong nöôùc amoniac toàn taïi ôû daïng NH3 vaø NH4+ (NH4OH, NH4NO3 , (NH4)2SO4 …) tuyø thuoäc vaøo pH cuûa nöôùc vì nöôùc laø bazô yeáu, NH3 hay NH4+ coù trong nöôùc cuøng voùi phosphat thuùc ñaåy quaù trình phuù döôõng cuûa nöôùc. Tính ñoäc cuûa NH3 cao hôn caùc ion amon (NH4+). Vôùi noàng ñoä 0.01mg/l NH3 ñaõ gaây ñoäc cho caù qua ñöôøng maùu, noàng ñoä 0.2 – 0.5 mg/l ñaï gaây ñoäc caáp tính. Ôû Haø Lan qui ñònh haøm löôïng amon trong nöôùc maët treân 5mg/l laø nöôùc oâ nhieãm naëng. FAO qui ñònh cho nöôùc nuoâi caù: noàng doä amon < 0.2mg/l ñoái vôùi caù hoï Salmon (caù hoài) vaø 0.8mg/l ñoái vôùi hoï caù Cyprinid (caù cheùp). Nitrat laø saûn phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình phaân huyû caùc chaát höõu cô chöùa N coù trong nöôùc thaûi cuûa con ngöôøi, ñoäng vaät. Trong nöôùc töï nhieân, noàng ñoä nitrat thöôøng < 5mg/l. vuøng bò oâ nhieãm do chaát thaûi coù haøm löôïng nitrat trong nöôùc treân 10 mg/l laøm cho rong taûo deã phaùt trieån, gaây aûnh höôûng xaáu ñeán chaát löôïng nöôùc sinh hoaït vaø nuoâi troàng thuyû saûn. Baûn thaân nitrat khoâng phaûi laø chaát coù ñoäc tính, nhöng ôû trong cô theå noù bò chuyeån hoaù thaønh nitrit roài keát hôïp vôùi moät soá chaát khaùc coù theå taïo thaønh caùc hôïp chaát nitrozo, laø chaát coù khaû naêng gaây ung thö. Haøm löôïng nitrat trong nöôùc cao neáu uoáng phaûi seõ gaây beänh thieáu maùu, laøm treû xanh xao do giaûm chöùc naêng Haemoglobin (Hb). Nguyeân do cuûa vieäc naøy laø vì löôïng nitrat taêng trong cô theå. Theo qui ñònh cuûa WHO, nitrat coù trong nöôùc uoáng khoâng quaù 10mg/l (tính theo N) hoaëc 45NO3- mg/l. *Phospho laø chaát coù nhieàu trong phaân ngöôøi, thöïc phaåm. Phospho coù trong nöôùc thöôøng coù daïng ortho phosphat, muoái phosphat cuûa axit phosphoric H2PO4-, HPO42-, PO43- töø toâm caù thoái röûa, caùc poliphosphat töø caùc chaát taåy röûa pyrometaphosphat Na2(PO4)6, tripoliphosphat Na5P3O4, pyrophosphat Na4P2O7 . taát caû caùc daïng poliphosphat ñeàu coù theå chuyeån hoaù veà orthophosphat trong moâi tröôøng nöôùc ñaëc bieät laø ôû ñieàu kieän moâi tröôøng axit vaø ôû nhieät ñoä cao (gaàn ñieåm soâi). Ngoaøi ra, trong nöôùc coøn coù caùc hôïp chaát phospho höõu cô. Noàng ñoä phospho trong nguoàn nöôùc khoâng nitô thöôøng <0.01mg/l, ôû vuøng soâng ngoøi nhieãm nöôùc thaûi sinh hoaït leân tôùi treân 0.5mg/l. Baûn thaân phosphat khoâng phaûi laø chaát gaây ñoäc, nhöng quaù cao trong nöôùc seõ laøm nöôùc “nôû hoa” laøm giaûm chaát löôïng nöôùc. Caùc nöôùc EU qui ñònh ñoái vôùi nöôùc sinh hoaït noàng ñoä orthophotphat thaáp hôn 2.18mg/l. Aûnh höôûng cuûa chaát raén lô löûng Chaát raén lô löûng haïn cheá ñoä saâu taàng nöôùc ñöôïc aùnh saùng chieáu xuoáng, gaây aûnh höôûng tôùi quaù trình quang hôïp cuûa taûo, rong reâu … Chaát raén coù khaû naêng gaây trôû ngaïi cho phaùt trieån thuyû saûn, caáp nöôùc sinh hoaït neáu chuùng coù noàng ñoä cao. Tieâu chuaån cuûa WHO ñoái vôùi nöôùc uoáng khoâng chaáp nhaän toång chaát raén tan (TDS) cao hôn 1200 mg/l. Chaát raén lô löûng cuõng laø taùc nhaân gaây aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán taøi nguyeân thuyû sinh ñoàng thôøi gaây taùc haïi veà maët caûm quan (taêng ñoä ñuïc nguoàn nöôùc) vaø gaây boài laéng. Caùc chaát raén ñöôïc taïo ra trong quaù trình xoùi moøn, phong hoaù ñòa chaát, do nöôùc chaûy traøn töø ñoàng ruoäng. Toùm laïi, moïi nguoàn nöôùc ñeàu coù khaû naêng töï laøm saïch nhôø khaû naêng töï pha loaõng, xaùo troän nöôùc thaûi vôùi nguoàn, khoaùng hoaù caùc chaát baån höõu cô baèng oxy hoaø tan trong nöôùc nhôø hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät hieáu khí laøm giaûm noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm ñeán möùc ñoä nhaát ñònh. Nhöng khi xaû nöôùc thaûi vaøo nguoàn vôùi löu löôïng lôùn vöôït quaù khaû naêng töï laøm saïch cuûa soâng, hoà thì löôïng nöôùc thaûi naøy seõ laøm nhieãm baån nguoàn nöôùc soâng, hoà. Neáu nöôùc thaûi chöa xöû lí bò öù ñoïng, tuø haõm söï phaân huyû kò khí chaát höõu cô seõ sinh ra muøi hoâi thoái aûnh höôûng ñeán sinh hoaït cuûa ngöôøi daân cuõng nhö caùc hoaït ñoäng vaên hoaù ven soâng. Hôn nöõa, nöôùc thaûi coøn chöùa voâ soá caùc vi khuaån gaây beänh töø chaát baøi tieát cuûa con ngöôøi vaø coù theå höùa ñoäc toá gaây nguy haïi ñeán söùc khoeû con ngöôøi vaø heä thuyû sinh cuûa heä sinh thaùi soâng Saøi Goøn Töø caùc phaân tích treân thì vieäc xöû lí nöôùc thaûi khaùch saïn laø vaán ñeà raát caàn thieát. CHÖÔNG 3 TOÅNG QUAN CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI TOÅNG QUAN PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LÍ NÖÔÙC THAÛI Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc: Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc duøng ñeå taùch caùc chaát khoâng hoøa tan vaø moät phaàn caùc chaát ôû daïng keo ra khoûi nöôùc thaûi. Song chaén raùc, löôùi loïc: Song chaén raùc, löôùi loïc duøng ñeå giöõ caùc caën baån coù kích thöôùc lôùn hoaëc ôû daïng sôïi nhö giaáy, rau coû, raùc… ñöôïc goïi chung laø raùc. Raùc thöôøng ñöôïc chuyeån tôùi maùy nghieàn raùc, sau khi ñöôïc nghieàn nhoû, cho ñoå trôû laïi tröôùc song chaén raùc hoaëc chuyeån tôùi beå phaân huûy caën. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ngöôøi ta söû duïng raát phoå bieán loaïi song chaén raùc lieân hôïp vöøa chaén giöõ vöøa nghieàn raùc ñoái vôùi nhöõng traïm coâng suaát xöû lyù vöøa vaø nhoû. Beå laéng caùt: Beå laéng caùt taùch ra khoûi nöôùc thaûi caùc chaát baån voâ cô coù troïng löôïng rieâng lôùn (nhö xæ than, caùt…). Chuùng khoâng coù lôïi ñoái vôùi caùc quaù trình laøm trong, xöû lyù sinh hoaù nöôùc thaûi vaø xöû lyù caën baõ cuõng nhö khoâng coù lôïi ñoái vôùi caùc coâng trình thieát bò coâng ngheä treân traïm xöû lyù. Caùt töø beå laéng caùt ñöa ñi phôi khoâ ôû treân saân phôi vaø sau ñoù thöôøng ñöôïc söû duïng laïi cho nhöõng muïc ñích xaây döïng. Beå laéng: Beå laéng taùch caùc chaát lô löûng coù troïng löôïng rieâng khaùc vôùi troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc thaûi. Chaát lô löûng naëng seõ töø töø laéng xuoáng ñaùy, caùc chaát lô löûng nheï seõ noåi leân beà maët. Caën laéng vaø boït noåi nhôø caùc thieát bò cô hoïc thu gom vaø vaän chuyeån leân coâng trình xöû lyù caën. Beå vôùt daàu môõ: Beå vôùt daàu môõ thöôøng aùp duïng khi xöû lyù nöôùc thaûi coù chöùa daàu môõ (nöôùc thaûi coâng nghieäp). Ñoái vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït khi haøm löôïng daàu môõ khoâng cao thì vieäc vôùt daàu môõ thöôøng thöïc hieän ngay ôû beå laéng nhôø thieát bò gaït noåi. Beå loïc: Beå loïc coù taùc duïng taùch caùc chaát ôû traïng thaùi lô löûng kích thöôùc nhoû baèng caùch cho nöôùc thaûi ñi qua lôùp vaät lieäu loïc, coâng trình naøy söû duïng chuû yeáu cho 1 soá loaïi nöôùc thaûi coâng nghieäp. Phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi baèng cô hoïc coù theå loaïi boû khoûi nöôùc thaûi ñöôïc 60% caùc taïp chaát khoâng hoøa tan vaø 20% BOD. Hieäu quaû xöû lyù coù theå ñaït tôùi 75% theo haøm löôïng chaát lô löûng vaø 30-35% theo BOD baèng caùc bieän phaùp laøm thoaùng sô boä hoaëc ñoâng tuï sinh hoïc. Neáu ñieàu kieän veä sinh cho pheùp, thì sau khi xöû lyù cô hoïc nöôùc thaûi ñöôïc khöû truøng vaø xaû vaøo nguoàn, nhöng thöôøng thì xöû lyù cô hoïc chæ laø giai ñoaïn xöû lyù sô boä tröôùc khi cho qua xöû lyù sinh hoïc. Phöông phaùp xöû lyù hoùa hoïc: Thöïc chaát cuûa phöông phaùp xöû lyù hoaù hoïc laø ñöa vaøo nöôùc thaûi chaát phaûn öùng naøo ñoù ñeå gaây taùc ñoäng vôùi caùc taïp chaát baån, bieán ñoåi hoaù hoïc vaø taïo caën laéng hoaëc taïo daïng chaát hoøa tan nhöng khoâng ñoäc haïi, khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Theo giai ñoaïn vaø möùc ñoä xöû lyù, phöông phaùp hoùa hoïc seõ coù taùc ñoäng taêng cöôøng quaù trình xöû lyù cô hoïc hoaëc sinh hoïc. Nhöõng phaûn öùng dieãn ra coù theå laø phaûn öùng oxy hoùa - khöû, caùc phaûn öùng taïo chaát keát tuûa hoaëc caùc phaûn öùng phaân huûy chaát ñoäc haïi. Phöông phaùp xöû lyù hoùa hoïc thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp. Tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän ñòa phöông vaø ñieàu kieän veä sinh cho pheùp, phöông phaùp xöû lyù hoaù hoïc coù theå hoaøn taát ôû giai ñoaïn cuoái cuøng hoaëc chæ laø giai ñoaïn sô boä ban ñaàu cuûa vieäc xöû lyù nöôùc thaûi. Phöông phaùp trung hoøa: Duøng ñeå ñöa moâi tröôøng nöôùc thaûi coù chöùa caùc axit voâ cô hoaëc kieàm veà traïng thaùi trung tính pH=6.5 – 8.5. Phöông phaùp naøy coù theå thöïc hieän baèng nhieàu caùch: troän laãn nöôùc thaûi chöùa axit vaø nöôùc thaûi chöùa kieàm vôùi nhau, hoaëc boå sung theâm caùc taùc nhaân hoùa hoïc, loïc nöôùc qua lôùp vaät lieäu loïc coù taùc duïng trung hoaø, haáp phuï khí chöùa axit baèng nöôùc thaûi chöùa kieàm… Phöông phaùp keo tuï (ñoâng tuï keo): Duøng ñeå laøm trong vaø khöû maøu nöôùc thaûi baèng caùch duøng caùc chaát keo tuï (pheøn) vaø caùc chaát trôï keo tuï ñeå lieân keát caùc chaát raén ôû daïng lô löûng vaø keo coù trong nöôùc thaûi thaønh nhöõng boâng coù kích thöôùc lôùn hôn. Phöông phaùp ozon hoaù: Laø phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi coù chöùa caùc chaát höõu cô daïng hoaø tan vaø daïng keo baèng ozon. Ozon deã daøng nhöôøng oxy nguyeân töû cho caùc taïp chaát höõu cô. Phöông phaùp ñieän hoùa hoïc: Thöïc chaát laø phaù huûy caùc taïp chaát ñoäc haïi coù trong nöôùc thaûi baèng caùch oxy hoaù ñieän hoaù treân cöïc anoât hoaëc duøng ñeå phuïc hoài caùc chaát quyù (ñoàng, chì, saét…). Thoâng thöôøng 2 nhieäm vuï phaân huûy caùc chaát ñoäc haïi vaø thu hoài chaát quyù ñöôïc giaûi quyeát ñoàng thôøi. Phöông phaùp xöû lyù hoùa – lyù: Haáp phuï: Duøng ñeå taùch caùc chaát höõu cô vaø khí hoaø tan khoûi nöôùc thaûi baèng caùch taäp trung nhöõng chaát ñoù treân beà maët chaát raén ( chaát haáp phuï) hoaëc baèng caùch töông taùc giöõa caùc chaát baån hoaø tan vôùi caùc chaát raén (haáp phuï hoùa hoïc). Trích ly: Duøng ñeå taùch caùc chaát baån hoaø tan ra khoûi nöôùc thaûi baèng caùch boå sung 1 chaát dung moâi khoâng hoaø tan vaøo nöôùc, nhöng ñoä hoaø tan cuûa chaát baån trong dung moâi cao hôn trong nöôùc. Chöng caát: Laø quaù trình chöng nöôùc thaûi ñeå caùc chaát hoaø tan trong ñoù cuøng bay hôi leân theo hôi nöôùc. Khi ngöng tuï, hôi nöôùc vaø chaát baån deã bay hôi seõ hình thaønh caùc lôùp rieâng bieät vaø do ñoù deã daøng taùch caùc chaát baån ra. Tuyeån noåi: Laø phöông phaùp duøng ñeå loaïi boû caùc taïp chaát ra khoûi nöôùc baèng caùch taïo cho chuùng khaû naêng deã noåi leân maët nöôùc khi baùm theo caùc boït khí. Trao ñoåi ion: Laø phöông phaùp thu hoài caùc cation vaø anion baèng caùc chaát trao ñoåi ion (ionit). Caùc chaát trao ñoåi ion laø caùc chaát raén trong töï nhieân hoaëc vaät lieäu nhöïa nhaân taïo. Chuùng khoâng hoaø tan trong nöôùc vaø trong dung moâi höõu cô, coù khaû naêng trao ñoåi ion. Taùch baèng maøng: Laø phöông phaùp taùch caùc chaát tan ra khoûi caùc haït keo baèng caùch duøng caùc maøng baùn thaám. Ñoù laø maøng xoáp ñaëc bieät khoâng cho caùc haït keo ñi qua. Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc: Thöïc chaát cuûa phöông phaùp naøy laø döïa vaøo khaû naêng soáng vaø hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh ñeå phaân huûy – oxy hoùa caùc chaát höõu cô ôû daïng keo vaø hoaø tan coù trong nöôùc thaûi. Nhöõng coâng trình xöû lyù sinh hoïc ñöôïc phaân thaønh 2 nhoùm: Nhöõng coâng trình trong ñoù quaù trình xöû lyù thöïc hieän trong ñieàu kieän töï nhieân: caùnh ñoàng töôùi, baõi loïc, hoà sinh hoïc… thöôøng quaù trình xöû lyù dieãn ra chaäm. Nhöõng coâng trình trong ñoù quaù trình xöû lyù thöïc hieän trong ñieàu kieän nhaân taïo: beå loïc sinh hoïc (beå Biophin), beå laøm thoaùng sinh hoïc (beå aerotank),… Do caùc ñieàu kieän taïo neân baèng nhaân taïo maø quaù trình xöû lyù dieãn ra nhanh hôn, cöôøng ñoä maïnh hôn. Caùc quaù trình xöû lyù sinh hoïc chuû yeáu ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi: Quaù trình hieáu khí: Taêng tröôûng lô löûng: quaù trình buøn hoaït tính, hoà laøm thoaùng, phaân huûy hieáu khí… Taêng tröôûng baùm dính: loïc nhoû gioït, tieáp xuùc sinh hoïc quay, beå phaûn öùng taàng vaät lieäu coá ñònh… Quaù trình keát hôïp taêng tröôûng lô löûng vaø taêng tröôûng baùm dính: loïc nhoû gioït keát hôïp vôùi buøn hoaït tính. Quaù trình thieáu khí: Taêng tröôûng lô löûng: taêng tröôûng lô löûng khöû nitrat. Taêng tröôûng baùm dính: taêngtröôûng baùm dính khöû nitrat. Quaù trình kò khí: Taêng tröôûng lô löûng: quaù trình kî khí tieáp xuùc, phaân huûy kî khí. Taêng tröôûng baùm dính: kî khí taàng vaät lieäu coá ñònh vaø lô löûng. Beå kî khí doøng chaûy ngöôïc: xöû lyù kî khí doøng chaûy ngöôïc qua lôùp buøn (UASB). Keát hôïp: lôùp buøn lô löûng doøng höôùng leân/ taêng tröôûng baùm dính doøng höôùng leân. Quaù trình keát hôïp hieáu khí, thieáu khí vaø kî khí: Taêng tröôûng lô löûng: quaù trình moät hay nhieàu baäc, moãi quaù trình coù ñaëc tröng khaùc nhau. Keát hôïp: quaù trình moät hay nhieàu baäc vôùi taàng giaù theå coá ñònh cho taêng tröôûng baùm dính. Quaù trình hoà: Hoà kî khí. Hoà xöû lyù trieät ñeå (baäc 3). Hoà hieáu khí. Hoà tuøy tieän. Quaù trình xöû lyù sinh hoïc coù theå ñaït ñöôïc hieäu suaát khöû truøng 99,9% (trong caùc coâng trình trong ñieàu kieän töï nhieân), theo BOD tôùi 90 – 95%. Thoâng thöôøng giai ñoaïn xöû lyù sinh hoïc tieán haønh sau giai ñoaïn xöû lyù cô hoïc. Beå laéng ñaët sau giai ñoaïn xöû lyù cô hoïc goïi laø beå laéng I. Beå laéng duøng ñeå taùch maøng sinh hoïc (ñaët sau beå bophin) hoaëc taùch buøn hoaït tính (ñaët sau beå aerotank) goïi laø beå laéng II. Trong tröôøng hôïp xöû lyù sinh hoïc nöôùc thaûi baèng buøn hoaït tính thöôøng ñöa 1 phaàn buøn hoaït tính quay trôû laïi ( buøn tuaàn hoaøn) ñeå taïo ñieàu kieän cho quaù trình sinh hoïc hieäu quaû. Phaàn buøn coøn laïi goïi laø buøn dö, thöôøng ñöa tôùi beå neùn buøn ñeå laøm giaûm theå tích tröôùc khi ñöa tôùi caùc coâng trình xöû lyù caën baõ baèng phöông phaùp sinh hoïc. Quaù trình xöû lyù trong ñieàu kieän nhaân taïo khoâng loaïi tröø trieät ñeå caùc loaïi vi khuaån, nhaát laø vi truøng gaây beänh vaø truyeàn nhieãm. Bôûi vaäy, sau giai ñoaïn xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo caàn thöïc hieän khöû truøng nöôùc thaûi tröôùc khi xaû vaøo moâi tröôøng. Trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng baát kyù phöông phaùp naøo cuõng taïo neân 1 löông caën baõ ñaùng keå (=0.5 – 1% toång löôïng nöôùc thaûi). Noùi chung caùc loaïi caën giöõ laïi ôû treân caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi ñeàu coù muøi hoâi thoái raát khoù chòu (nhaát laø caën töôi töø beå laéng I) vaø nguy hieåm veà maët veä sinh. Do vaäy, nhaát thieát phaûi xöû lyù caën baõ thích ñaùng. Ñeå giaûm haøm löôïng chaát höõu cô trong caën baõ vaø ñeå ñaït caùc chæ tieâu veä sinh thöôøng söû duïng phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc kî khí trong caùc hoá buøn ( ñoái vôùi caùc traïm xöû lyù nhoû), saân phôi buøn, thieát bò saáy khoâ baèng cô hoïc, loïc chaân khoâng, loïc eùp…( ñoái vôùi traïm xöû lyù coâng suaát vöøa vaø lôùn). Khi löôïng caën khaù lôùn coù theå söû duïng thieát bò saáy nhieät. CAÙC COÂNG ÑOAÏN XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI: Tieàn xöû lyù hay xöû lyù sô boä: Goàm caùc coâng trình vaø thíeât bò laøm nhieäm vuï baûo veä maùy bôm vaø loaïi boû phaàn lôùn caën naëng (caùt…), vaät noåi (daàm môõ, boït,…) caûn trôû cho caùc coâng trình xöû lyù tieáp theo. Caùc thieát bò: song chaén raùc, maùy nghieàn caét vuïn raùc, beå laéng caùt, beå vôùt daàu môõ, beå laùm thoaùng sô boä, beå ñieàu hoøa chaát löôïng vaø löu löôïng. Ñoâi khi coøn duøng ñeå khöû muøi, khöû truøng, taêng cöôøng oxy hoaù… Xöû lyù sô caáp hay xöû lyù baäc I Chuû yeáu laø quaù trình laéng ñeå loaïi boû bôùt caën lô löûng. Goàm caùc coâng trình vaø thieát bò: beå laéng 2 voû, beå töï hoaïi, beå laéng ngang, beå laéng ñöùng, beå laéng radian… Keát quaû: loaïi boû ñöôïc 1 phaàn caën lô löûng vaø caùc chaát noåi nhö daàu, môõ… ñoàng thôøi vôùi vieäc phaân huûy kî khí caën laéng ôû phaàn döôùi caùc coâng trình oån ñònh caën. Xöû lyù thöù caáp hay xöû lyù baäc II: Laø coâng ñoaïn phaân huûy sinh hoïc hieáu khí caùc chaát höõu cô, chuyeån chaát höõu cô coù khaû naêng phaân huûy thaønh caùc chaát voâ cô vaø chaát höõu cô oån ñònh keát thaønh boâng caën ñeå loaïi boû ra khoûi nöôùc thaûi. Caùc coâng trình vaø thieát bò chia thaønh 2 nhoùm: Xöû lyù thöù caáp ñöôïc thöïc hieän trong ñieàu kieän töï nhieân. Xöû lyù thöù caáp ñöôïc thöïc hieän trong ñieàu kieän nhaân taïo (thöôøng coù theâm beå laéng ñôït II ñeå chaén giöõ caùc boâng buøn vaø maøng vi sinh). Khöû truøng Muïc ñích nhaèm baûo ñaûm nöôùc thaûi tröôùc khi xaû vaøo nguoàn tieáp nhaän khoâng coøn vi truøng, virus gaây beänh vaø truyeàn beänh, khöû maøu, khöû muøi vaø giaûm BOD cuûa nguoàn tieáp nhaän. Coâng ñoaïn khöû truøng coù theå thöïc hieän sau coâng ñoaïn xöû lyù sô boä (neáu yeâu caàu veä sinh cho pheùp) nhöng thoâng thöôøng laø sau xöû lyù thöù caáp. Khöû truøng: duøng clo, ozon, tiz cöïc tím. Xöû lyù caën Caën laéng ôû sau caùc coâng ñoaïn xöû lyù sô boä vaø xöû lyù thöù caáp coøn chöùa nhieàu nöôùc (thöôøng coù ñoä aåm 99%) vaø chöùa nhieàu caën höõu cô coøn khaû naêng thoái röûa vì theá caàn aùp duïng 1 soá bieän phaùp ñeå xöû lyù tieáp caën laéng, laøm cho caën oån ñònh vaø loaïi bôùt nöôùc ñeå giaûm theå tích, troïng löôïng tröôùc khi ñöa vaøo nguoàn tieáp nhaän hoaëc söû duïng. Caùc phöông phaùp: coâ ñaëc caën hay neùn caën, oån ñònh caën, saân phôi buøn, laøm khoâ baèng cô hoïc (thieát bò loïc chaân khoâng, maùy neùn ly taâm, maùy loïc eùp treân baêng taûi,…), ñoát caën trong loø thieâu. Xöû lyù baäc III Thöôøng ñöôïc tieán haønh tieáp sau coâng ñoaïn xöû lyù thöù caáp nhaèm naâng cao chaát löôïng nöôùc thaûi ñaõ ñöôïc xöû lyù ñeå duøng laïi hoaëc xaû vaøo nguoàn tieáp nhaän vôùi yeâu caàu veä sinh cao. Caùc coâng trình, thieát bò: loïc caùt, loïc noåi, loïc qua maøng ñeå loïc trong nöôùc, loïc qua than hoaït tính ñeå oån ñònh chaát löôïng nöôùc, xöû lyù hoaù chaát ñeå oån ñònh chaát löôïng nöôùc, duøng hoà sinh hoïc ñeå xöû lyù theâm… CAÙC COÂNG TRÌNH XÖÛ LÍ SINH HOÏC COÙ THEÅ AÙP DUÏNG CHO NÖÔÙC THAÛI SINH HOAÏT QUI MOÂ VÖØA VAØ NHOÛ Coâng trình xöû lí sinh hoïc kò khí: Quaù trình xöû lí döïa treân cô sôû phaân huyû caùc chaát höõu cô giöõ laïi trong coâng trình nhôø söï leân men kò khí. Ñoái vôùi caùc coâng trình qui moâ nhoû vaø vöøa ngöôøi ta thöôøng duøng coâng trình keát hôïp giöõa vieäc taùch caën laéng vôùi söï phaân huyû kò khí caùc chaát höõu cô trong pha raén vaø pha loûng. Caùc coâng trình thöôøng ñöôïc öùng duïng laø: caùc loaïi beå töï hoaïi, gieáng thaám ... Beå töï hoaïi: Beå töï hoaïi laø coâng trình xöû lí nöôùc thaûi baäc I (xöû lí sô boä) ñoàng thôøi thöïc hieän hai chöùc naêng: laéng nöôùc thaûi vaø leân men caën laéng. Beå töï hoaïi coù daïng hình chöõ nhaät hoaëc hình troøn treân maët baèng ñöôïc xaây döïng baèng gaïch, beâ toâng coát theùp, hoaëc cheá taïo baèng vaät lieäu composite. Beå chia laøm 2 hoaëc 3 ngaên. Do phaàn lôùn caën laéng trong ngaên thöù nhaát neân dung tích ngaên naøy chieám 50-75% dung tích toaøn beå. Caùc ngaên beå töï hoaïi ñöôïc chia laøm hai phaàn: phaàn laéng nöôùc thaûi (phaùi treân) vaø phaàn leân men caën laéng (phía döôùi). Nöôùc thaûi vaøo vôùi thôøi gian löu nöôùc trong beå töø 1 ñeán 3 ngaøy. Do vaän toác trong beå beù neân phaàn lôùn caën lô löûng ñöôïc laéng laïi. Hieäu quaû laéng caën trong beå töï hoaïi coù theå ñaït töø 40-60% phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä, cheá ñoä quaûn lí vaø vaän haønh beå. Qua thôøi gian töø 3-6 thaùng, caën laéng leân men yeám khí. Quaù trình leân men chuû yeáu dieãn ra trong giai ñoaïn ñaàu laø leân men axit. Caùc chaát khí taïo neân trong quaù trình phaân giaûi (CH4, CO2, H2S …) noåi leân keùo theo caùc haït caën khaùc coù theå laøm cho nöôùc thaûi nhieãm baån trôû laïi vaø taïo neân moät lôùp vaùng noåi treân maët nöôùc. Ñeå daãn nöôùc thaûi vaøo vaø ra khoûi beå ngöôøi ta phaûi noái oáng baèng phuï kieän Teâ vôùi ñöôøng kính toái thieåu laø 100mm vôùi moät ñaàu oáng ñaët döôùi lôùp maøng noåi, ñaàu kia ñöôïc nhoâ leân phía treân ñeå tieän vieäc kieåm tra, taåy röûa vaø khoâng cho lôùp caën noåi trong beå chaûy ra ñöôøng coáng. Caën trong beå töï hoaïi ñöôïc laáy theo ñònh kì. Moãi laàn laáy phaûi ñeå laïi khoaûng 20% löôïng caën ñaõ leân men laïi trong beå ñeå laøm gioáng men cho buøn caën töôi môùi laéng, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho quaù trình phaân huyû caën.
Gieáng thaám: Gieáng thaám laø coâng trình trong ñoù nöôùc thaûi ñöôïc xöû lí baèng phöông phaùp loïc qua lôùp caùt, soûi vaø oxy hoaù kò khí caùc chaát höõu cô ñöôïc haáp phuï treân lôùp caùt soûi ñoù. Nöôùc thaûi sau khi xöû lí ñöôïc thaám vaøo ñaát. Do thôøi gian nöôùc löu laïi trong ñaát laâu neân caùc loaïi vi khuaån gaây beänh bò tieâu dieät haàu heát. Ñeå ñaûm baûo cho gieáng hoaït ñoäng bình thöôøng, nöôùc thaûi phaûi ñöôïc xöû lí baèng phöông phaùp laéng trong beå töï hoaïi hoaëc beå laéng hai voû. Gieáng thaám cuõng chæ ñöôïc söû duïng khi möïc nöôùc ngaàm trong ñaát saâu hôn 1.5m ñeå ñaûm baûo ñöôïc hieäu quaû thaám loïc cuõng nhö khoâng gaây oâ nhieãm nöôùc döôùi ñaát. Caùc loaïi ñaát phaûi deã thaám nöôùc töø 208l/m2.ngaøy. Do ñoù, khi söû duïng gieáng thaám caàn khaûo saùt ñòa chaát nôi muoán xaây döïng gieáng thaám.
Coâng trình xöû lí sinh hoïc hieáu khí: Quaù trình xöû lí nöôùc thaûi döïa treân söï oxy hoaù caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi nhôø oxy töï do hoaø tan. Caùc coâng trình xöû lí sinh hoïc hieáu khí trong ñieàu kieän tö nhieân thöôøng ñöôïc tieán haønh trong hoà (hoà hieáu khí, hoà kò khí) hoaëc trong ñaát ngaäp nöôùc. Tuy nhieân, caùc coâng trình naøy caàn coù dieän tích maët baèng lôùn neân thöôøng khoâng ñöôïc aùp duïng trong caùc traïm xöû lí coù maët baèng giôùi haïn. Ñeå khaéc phuïc tình traïng thieáu maët baèng thì coù caùc coâng trình xöû lí sinh hoïc hieáu khí nhaân taïo ñöôïc döïa treân nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa buøn hoaït tính hoaëc quaù trình maøng sinh vaät. Caùc coâng trình thöôøng duøng: beå aerotank , keânh oxy hoaù, beå loïc sinh hoïc, ñóa loïc sinh hoïc. Beå aerotank : Beå aerotank laø loaïi beå söû duïng phöông phaùp buøn hoaït tính Nöôùc thaûi sau khi xöû lí sô boä coøn chöùa phaàn lôùn caùc chaát höõu cô ôû daïng hoaø tan cuøng caùc chaát lô löûng di vaøo aerotank. Caùc chaát lô löûng naøy laø moät soá chaát raén vaø coù theå laø caùc hôïp chaát höõu cô chöa phaûi laø daïng hoaø tan. Caùc chaát lô löûng laøm nôi vi khuaån baùm vaøo ñeå cö truù, sinh saûn vaø phaùt trieån daàn thaønh caùc haït caën boâng. Caùc haït naøy daàn to vaø lô löûng trong nöôùc. Chính vì vaäy, xöû lí nöôùc thaûi ôû aerotank ñöôïc goïi laø quaù trình xöû lí vôùi sinh tröôûng lô löûng cuûa quaàn theå vi sinh vaät. Caùc boâng caën naøy cuõng chính laø boâng buøn hoaït tính. Buøn hoaït tính laø caùc boâng caën maøu naâu saãm, chöùa caùc hôïp chaát höõu cô haáp phuï töø nöôùc thaûi vaø laø nôi cö truù cho caùc vi khuaån cuøng caùc vi sinh vaät baäc thaáp khaùc soáng vaø phaùt trieån. Trong nöôùc thaûi coù ca