Thiết kế một số trò chơi đóng vai ở tiết 2 môn đạo đức lớp 4

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm thiÕt kÕ mét sè trß ch¬i ®ãng vai ë tiÕt 2 m«n ®¹o ®øc líp 4 PhÇn I: Më §Çu Lý do chän ®Ò tµi. Thùc tiÓn cña c«ng t¸c ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc ë tiÓu häc ®· vµ ®ang ®Æt ra vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®èi víi c¸c m«n häc nãi chung vµ m«n ®¹o ®øc nãi riªng. Lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh tiÕp thu bµi mét c¸ch cã høng thó, chñ ®éng, s¸ng t¹o mang l¹i hiÖu qu¶ cao v× vËy b¶n th©n t«i ®· chän ®Ò tµi s¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ThiÕt kÕ mét sè trß ch¬i ®ãng vai ë tiÕt 2 m«n ®¹o ®øc líp 4” KÕ ho¹ch thùc hiÖn: Thêigian nghiªn cøu ®Ò tµi s¸ng kiªn tõ th¸ng 9 n¨m 2004-> th¸ng 4 n¨m 2005. PhÇn II: Néi dung ®Ò tµi. NhËn thøc cò- gi¶i ph¸p cò. NhËn thøc cò. §¹o ®øc lµ phÐp t¾c th«ng th­êng do x· héi ®Æt ra, quy ®Þnh c¸ch c­ xö gi÷a ng­êi nµy víi ng­êi kh¸c vµ gi÷a tõng ng­êi víi x· héi. Tr­íc ®©y viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc ®¬n thuÇn lµ gi¸o dôc con ng­êi cã ®ñ ®øc ®ñ tµi ®Ó ®¸p øng víi nhu cÇu x· héi hiÖn t¹i. Chñ TÞch Hå ChÝ Minh ®· d¹y “D¹y còng nh­ häc ph¶i chó träng c¶ ®øc lÉn tµi. §øc lµ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, ®ã lµ c¸i gèc quan träng” §Þnh h­íng ®Ó gi¸o dôc ®¹t môc tiªu ®ã. Do vËy viÖc d¹y ®¹o ®øc cho häc sinh trong tr­êng TiÓu Häc tr­íc ®©y tiÕn hµnh theo mét c¸ch b¾t ®Çu tõ kÓ chuyÖn - §µm tho¹i - kh¸i qu¸t hãa thµnh bµi häc ®¹o ®øc- luyÖn tËp rÌn luyÖn thãi quen hµnh vi ®¹o ®øc lµm cho chóng trë thµnh b¶n tÝnh tù nhiªn cña c¸ nh©n vµ duy tr× l©u bÒn c¸c thãi quen ®ã ®Ó øng xö ®óng ®¾n mäi mäi hoµn c¶nh. Nh÷ng thãi quen hµnh vi ®¹o ®øc lµ nh÷ng hµnh ®éng øng x÷ cã ®­îc do ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i b»ng luyÖn tËp trong nhiÒu t×nh huèng quen thuéc vµ ®­îc gi¸o viªn xem ®©y nh­ lµ ®­êng mßn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n ®¹o ®øc. NhÊt lµ ë tiÕt 2, tiÕt luyÖn tËp còng cè. Gi¸o viªn ®­a ra nhiÒu t×nh huèng, hµnhvi, mÉu chuyÖn kÓ ®Ó häc sinh hiÓu vµ nhËn ra mÉu hµnh vi ®¹o ®øc. Gi¸o viªn cho r»ng viÖc ®­a trß ch¬i häc tËp vµo tiÕt d¹y lµ qu¸ khã hoÆc kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc ë tiÓu häc nãi chung vµ líp 4 nãi riªng. Víi nhËn thøc ®ã cña gi¸o viªn th× häc sinh rÌn luyÖn kû n¨ng, mÉu hµnh vi mét c¸ch rËp khu«n, m¸y mãc. Gi¶i ph¸p cò. Tõ khi ngµnh gi¸o dôc thùc hiÖn luËt phæ cËp gi¸o dôc (Th¸ng 9 n¨m 1991) gi¸o dôc TiÓu Häc ®· cã nh÷ng khëi s¾c, ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín gi¸o dôc toµn diÖn, d¹y ®ñ c¸c m«n häc, t¨ng c­êng gi¸o dôc thÓ chÊt, thÈm mü.... Tuy nhiªn hiÖu qu¶ cña viÖc d¹y häc m«n ®¹o ®øc trong tr­êng TiÓu Häc vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu nhÊt lµ viÖc d¹y ®¹o ®øc tiÕt2. Mçi bµi ®¹o ®øc ë TiÓu Häc ®­îc thùc hiÖn trong 2 tiÕt: tiÕt 1 lµ tiÕt kÓ chuyÖn. TiÕt2 tiÕt thùc hµnh. Nhê tiÕt kÓ chuyÖn häc sinh nhËn ra ®­îc c¸c mÉu hµnh vi vµ c¬ së ®¹o ®øc s¬ ®¼ng cña chóng. Cßn nhê tiÕt thùc hµnh c¸c em ®­îc xem gi¸o viªn biÓu diÔn mÉu hµnh vi råi tõ ®ã c¸c em tËp luyÖn hoÆc cã thÓ tù tËp luyÖn d­íi sù h­íng dÉn cña gi¸o viªn. §èi víi viÖc d¹y ®¹o ®øc tiÕt 2 ë TiÓu Häc nãi chung (líp 4 nãi riªng sö dông kªnh ch÷ lµ chñ yÕu) gi¸o viªn th­êng ®­a ra c¸c t×nh huèng, nh÷ng sù viÖc, nh÷ng mÉu chuyÖn cã liªn quan ®Õn néi dung bµi häc ®Ó häc sinh nghe vµ gi¸o viªn cã thÓ biÓu diÔn mét sè mÉu hµnh vi ®¹o ®øc cho c¸c em xem. Qua ®ã c¸c em suy nghÜ, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò b»ng c¸ch tr· lêi c©u hái mµ gi¸o viªn ®­a ra ®Ó ®Þnh h×nh chuÈn mùc ®¹o ®øc theo dông ý cña gi¸o viªn qua bµi d¹y. VÝ dô: Khi d¹y bµi “kh«ng nãi dèi” cña líp 4. gi¸o viªn ®­a ra hµnh vi sau: T×nh huèng 1: Mét h«m, Nam vµ Minh m·i ch¬i trß chuyÖn ®iÖn tö nªn ®Õn giê vµo líp míi nhí ra. Nam bµn víi Minh ch¬i nèt buæi, kh«ng vµo líp häc n÷a, cßn ngµy mai ®Õn líp b¸o víi c« lµ em bÞ èm ®ét ngét nªn kh«ng kÞp xin phÐp. Minh kh«ng nghe, tù ®Õn xin lçi c« gi¸o cßn Nam th× tiÕp tôc ch¬i. Hái: Theo em, trong hai b¹n th× b¹n nµo ®óng, b¹n nµo sai, v× sao?. T×nh huèng 2: B¹n Hµng thÊy ë hiÖu s¸ch b¸n mét quyÓn truyÖn tranh rÊt hay nªn vÒ xin tiªn ®Ó mua. Khi cã tiÒn H»ng kh«ng mua s¸ch mµ l¹i mua quµ ¨n cïng c¸c b¹n. Khi mÑ hái s¸ch H»ng thµnh thËt thó nhËn víi mÑ vµ xin mÑ tha lçi. Hái: ViÖc lµm cña H»ng ®óng sai chç nµo? ViÖc H»ng thó nhËn víi mÑ vµ kh«ng nãi dèi cã lîi g×?...v.v. Víi c¸ch d¹y nµy ë m«n ®¹o ®øc tiÕt 2 tr­íc ®©y cã nh÷ng ­u ®iÓm ®ã lµ gi¸o viªn nghiªn cøu, t×m tßi ®­îc nhiÒu sù viÖc, t×nh huèng, nhiÒu mÉu chuyÖn, nhiÒu mÉu hµnh vi ®¹o ®øc liªn quan ®Õn néi dung bµi häc tr­íc giê lªn líp. Häc sinh biÕt ®­îc nhiÒu t×nh huèng, mÉu hµnh vi ®¹o ®øc còng nh­ nhËn biªt ®óng sai qua nhiÒu t×nh huèng quen thuéc, khai th¸c tèi ®a cã hiÖu qu¶ ®­îc nhiÒu hµnh vi ®¹o ®øc, n¾m b¾t gi¶i quyÕt nhiÒu t×nh huèng theo ®Þnh h­íng ®óng cña gi¸o viªn. Song h¹n chÕ cña c¸ch d¹y nµy ë m«n ®¹o ®øc tiÕt 2 lµ: Mét tiÕt häc cã c¸i g× ®ã kh«ng tho¶i m¸i, mang tÝnh ¸p ®Æt, gß Ðp, kh« khan. Gi¸o viªn lµm viÖc nhiÒu, häc sinh kh«ng mÊy h­íng thó, thËm chÝ thÊy nhµm ch¸n. §èi t­îng häc chØ lÜnh héi ®­îc c¸c t×nh huèng, sù viÖc tõ ng­êi d¹y, kh«ng cã c¬ héi ®Ó tù m×nh thö nghiÖm chÝnh m×nh trong vµi t×nh hu«ng ®ã ®Ó dÔ dµng nhËn ra vÊn ®Ò. B. NhËn thøc míi – Gi¶i ph¸p míi. I) NhËn thøc míi. Nh­ ta ®· biÕt môc tiªu gi¸o dôc tronh thêi kú ®æi míi lµ ®µo t¹o con ng­êi ViÖt Nam ph¸t triÓn toµn diÖn, cã ®¹o ®øc, tri thøc, cã søc khoÎ thÈm mÜ vµ nghÒ nghiÖp tr­ëng thµnh víi lý t­ëng ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi phï hîp víi nhu cÇu n©ng cao gi¸o dôc trong giai ®o¹n míi. §µo t¹o con ng­êi míi, héi nhËp céng ®ång thÕ giíi, g×n gi÷ vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc. Ngµy nay trªn thÕ giíi, bªn c¹nh viÖc tæ chøc thùc hiÖn c¸c qu¸ tr×nh gi¸o dôc ®¹o ®øc theo truyÒn thèng, ng­êi ta ®· chó ý ph¸t triÓn, lµm phong phó thªm néi dung nh©n c¸ch ®¹o ®øc cho con ng­êi ë mét b×nh diÖn réng vµ bao qu¸t h¬n. Cïng víi sù ph¸t triÓn tiÕn bé cña x· héi, ®¹o ®øc cã sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. Chóng ta kh«ng “bÞa” ra c¸c quan niÖm ®¹o ®øc “®éc ®¸o” riªng cña m×nh mµ chän läc, kÕ thõa c¸c quan niÖm ®¹o ®øc cña c¸c thêi ®¹i tr­íc kia, c¶i biÕn nã, lo¹i bá nh÷ng yÕu tè cò kû, lçi thêi. G×n gi÷ vµ ph¸t triÓn nh÷ng g× phï hîp víi c¸c quan hÖ kinh tÕ míi, phï hîp víi vÞ trÝ cña giai cÊp, cña nh©n d©n trong mét giai ®o¹n lÞch sö cô thÓ. Gi¸o dôc ®¹o ®øc lµ mét mÆt gi¸o dôc cÇn ph¶i ®Æc biÖt coi träng. NghÞ quyÕt trung ­¬ng II- kho¸ 8 ®· nªu râ nhiÖm vô, môc tiªu c¬ b¶n cña gi¸o dôc trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §ã lµ nh»m x©y dùng nh÷ng con ng­êi lý t­ëng g¾n bã víi ®Êt n­íc, víi chñ nghÜa x· héi , gi÷ v÷ng môc tiªu x· héi chñ nghÜa. Muèn ®¹t ®­îc nhiÖm vô, môc tiªu c¬ b¶n nµy ngoµi viÖc n©ng cao kiÕn thøc cho häc sinh th× viÖc n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh lµ ®ßi hái th­êng xuyªn cña c«ng t¸c gi¸o dôc, ®ång thêi ®ßi hái cÊp thiÕt viÖc n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc hiÖn nay. NhÊt lµ hiÖn nay vÊn ®Ò ®¹o ®øc cña thÕ hÖ trÎ kh«ng chØ lµ mét vÊn ®Ò cña mét ®Êt n­íc mµ lµ vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu cña thêi ®¹i, lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó b¶o vÖ sù sèng cßn vµ t­¬ng lai cña loµi ng­êi (Au re llo peccei- Mét tr¨m trang viÕt vÒ t­¬ng lai – suy nghÜ cña chñ tÞch c©u l¹c bé Roma- paris 1981). Chóng ta ®Òu biÕt häc sinh tiÓu häc cßn ng©y th¬, hån nhiªn nh­ tê giÊy tr¾ng. Nh÷ng dÊu Ên ë tr­êng TiÓu Häc cã ¶nh h­ìng s©u s¾c ®Õn c¶ cuéc ®êi cña häc sinh chÝnh v× vËy mµ viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc ë TiÓu Häc rÊt ®­îc coi träng. Môc tiªu gi¸o dôc ®¹o ®øc ë tr­êng TiÓu Häc lµ båi d­ìng cho häc sinh c¬ së vÒ ®¹o ®øc. §ã lµ c¬ së h×nh thµnh con ng­êi lu«n lu«n t«n träng ng­êi kh¸c (ë nhµ, ë tr­êng, ë n¬i c«ng céng, trong x· héi) con ng­êi lu«n lu«n phÊn ®Êu, b¶o vÖ, x©y dùng mét nÒn v¨n ho¸ giµu tÝnh con ng­êi, mét x· héi vµ mét ®Êt n­íc d©n chñ, giµu m¹nh h¹nh phóc. Lµm cho häc sinh hiÓu vµ nhËn thÊy r»ng cÇn lµm cho c¸c hµnh vi øng xö cña m×nh phï hîp víi lîi Ých x· héi. biÕn kiÕn thøc ®¹o ®øc thµnh niÒm tin ®¹o ®øc. Båi d­ìng t×nh c¶m ®¹o ®øc tÝch cùc vµ bÒn v÷ng, cã phÈm chÊt, ý chÝ ...vv. ®Ó ®¶m b¶o cho hµnh vi ®¹o ®øc lu«n lu«n nhÊt qu¸n víi yªu cÇu ®¹o ®øc. RÌn luyÖn thãi quen hµnh vi ®¹o ®øc lµ mét vÊn ®Ò quan träng lµm cho chóng trë thµnh b¶n tÝnh tù nhiªn cña c¸ nh©n vµ duy tr× l©u dµi c¸c thãi quen ®ã ®Ó øng xö ®óng ®¾n trong mäi hoµn c¶nh. Trong thùc tÕ cuéc sèng hiÖn nay vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i vµ ®ang lµ mèi quan t©m cña toµn x· héi lµ häc sinh ch­a nhËn biÕt ®­îc chuÈn mùc ®¹o ®øc. Qua mét sè sù viÖc, vô viÖc ®­îc nªu trªn b¸o chÝ nh­ häc sinh hµnh hung thÇy c« gi¸o, hµnh hung nh÷ng ng­êi lín tuæi , cã nh÷ng hµnh vi c­ xö kh«ng ®Ñp víi b¹n bÌ, víi ng­êi th©n trong gia ®×nh. Ta thÊy r»ng vÉn cã mét sè em cã nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc suy tho¸i mµ chóng ta kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc. Ngay c¶ trong líp 4 do t«i chñ nhiÖm vÉn cßn mét sè Ýt häc sinh ch­a biÕt chµo hái lÔ phÐp, th­a g÷i khi gÆp thÇy c« gi¸o, ch­a biÕt c¶m ¬n khi ®­îc ng­êi kh¸c gióp ®ë, ch­a biÕt c­ xö ®óng mùc víi anh em, cha mÑ, b¹n bÌ, víi ng­êi xung quanh. Cã em cßn nãi tôc víi nhau khi tranh luËn mÆc dï nh÷ng c©u nãi ®ã chØ tranh luËn b×nh th­êng th«i, nh­ng nh÷ng lêi ®ã ta kh«ng kÞp thêi gi¸o dôc ®Þnh h­íng ®óng cho c¸c em th× nã sÎ ®i theo ®­êng mßn, ¨n s©u vµo c¸c em khi lín rÊt khã s÷a. Nh­ «ng cha ta th­êng nãi “Lêi nãi ch¼ng mÊt tiÒn mua lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau”. Nh÷ng lêi nãi ®ã khã nghe mµ cho ng­êi bùc tøc ®«i khi kh«ng chÞu ®ùng ®­îc g©y xÝch mÝch chØ v× nh÷ng c©u nãi thiÕu lÞch sù, tÕ nhÞ th× thËt lµ ®¸ng tiÕc. §ã lµ mét phÇn do c¸c em quen miÖng mét phÇn ch­a nhËn thøc rá ®­îc c¸i nghu hiÓm, c¸i ®óng c¸i sai qua c¸ch nãi n¨ng, qua viÖc lµm cña m×nh. C¸c em ch­a tËp thµnh thãi quen hµnh vi ®¹o ®øc. Mét thùc tÕ n÷a lµ c¸c em ch­a cã høng thó trong giê häc. C¸c em thÊy giõo häc ®¹o ®øc cßn gß Ðp, nÆng nÒ vµ nhµm ch¸n v× thÕ c¸c em tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch thô ®éng qua c¸c mÉu hµnh vi ®­îc nªu trong s¸ch gi¸o khoa, qua mét sè t×nh huèng, mÉu chuyÖn cña gi¸o viªn ®­a ra. Do vËy c¸c em n¾m bµi mét c¸ch hêi hît, kh«ng ch¾c ch¾n, cã em häc ®ã råi bá ®ã kh«ng nhí g×. Cô thÓ häc sinh biÓu hiÖn trong giê nh­ sau. Tæng sè häc sinh Cã høng thó B×nh Th­êng Kh«ng høng thó 35 8 7 20 §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã vµ ®ång thêi ®Ó kh¾c phôc ®­îc thùc tÕ d¹y ®¹o ®øc hiÖn nay ë tr­êng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi chóng ta - nh÷ng ng­êi gi¸o viªn lµ lµm sao ®Ó c¸c em nhËn thøc ®­îc nh÷ng tri thøc vÒ chuÈn mùc ®¹o ®øc ®Ó h×nh thµnh ë c¸c em ý thøc ®¹o ®øc, båi d­ìng t­ t­ëng t×nh c¶m ®¹o ®øc, rÌn luyÖn thãi quen hµnh vi ®¹o ®øc cho häc sinh. §©y lµ mèi quan t©m, lo l¾ng hµng ®Çu cña tÊt c¶ gi¸o viªn TiÓu Häc còng nh­ c¸ nh©n t«i. §Æc biÖt lµ viÖc rÌn luyÖn thãi quen hµnh vi ®¹o ®øc cña häc sinh. ChÝnh sù quan t©m, lo l¾ng nµy ®· thóc ®Èy t«i suy nghÜ: CÇn ph¶i lµm g× ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc m«n ®¹o ®øc, gióp c¸c em ph¸t triÓn nh©n c¸ch, trë thµnh c«ng d©n tèt cña ®Êt n­íc. T«i thÊy r»ng víi ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña häc sinh TiÓu Häc c¸c em rÊt thÝch ho¹t ®éng vui ch¬i v× vËy qua viÖc “Ch¬i mµ häc” C¸c em sÎ nhËn thøc ®­îc hµnh vi chuÈn mùc ®¹o ®øc mét c¸ch cã hiÖu qu¶, nhÊt lµ th«ng qua c¸c trß ch¬i. §Æc biÖt lµ trß ch¬i ®ãng vai, c¸c em võa ph¸t triÓn ®­îc tÝnh s¸ng t¹o cña m×nh võa tiÕp thu vµ h×nh thµnh thãi quen ®¹o ®øc mét c¸ch tù nhiªn nh­ lµ ®iÒu ph¶i cã. NhÊt lµ häc sinh líp 4 rÊt thÝch ®­îc thö vai trong trß ch¬i. Lµ mét gi¸o viªn TiÓu Häc t«i rÊt t©m ®¾c víi viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay mµ ®Æc biÖt lµ d¹y häc d­íi h×nh thøc tæ chøc c¸c trß ch¬i. T«i lu«n tr¨n trë suy nghÜ lµm thÕ nµo ®Ó d¹y häc theo ph­¬ng ph¸p nµy nh­ng nh÷ng trß ch¬i ph¶i dÔ chuÈn bÞ, dÔ thùc hiÖn mµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao ®ã lµ ®iÒu t«i h»ng mong muèn. II/ Gi¶i ph¸p míi N¨m häc 2004-2005 t«i lµ gi¸o viªn tr­îc tiÕp gi¶ng d¹y líp 4 – líp ch­a thay s¸ch. Nhê sù gióp ®ì, chØ ®¹o s¸t ®óng cña ban l·nh ®¹o, phô tr¸ch chuyªn m«n cña tr­êng tõng b­íc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc theo ®Þnh h­íng, c«ng cuéc ®æi míi gi¸o dôc mµ ®¶ng vµ nhµ n­íc ta hiÖn nay ®ang triÓn khai vµ thùc hiÖn. ¸p dông ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi t«i m¹nh d¹n ®­a ra gi¶i ph¸p trong viÖc d¹y ®¹o ®øc tiÕt 2 líp 4. Nh­ chóng ta ®· biÕt mçi bµi ®¹o ®øc ®­îc thùc hiÖn trong hai tiÕt. TiÕt 1 cung cÊp cho häc sinh nh÷ng tri thøc vµ chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc cô thÓ, x©y dùng biÓu t­îng, khai th¸c ý nghÜa, x©y dùng ®éng c¬ h­íng dÉn hµnh vi ®¹o ®øc cho häc sinh. TiÕt hai lµ tiÕt thùc hµnh gióp häc sinh luyÖn tËp còng cè c¸c kiÕn thøc ®· häc ë tiÕt 1 vµ rÌn luyÖn kû n¨ng øng xö theo chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc. TiÕt 2 cã ý nghÜa quan träng v× ë tiÕt nµy häc sinh ph¶i ®­îc luyÖn tËp th­êng xuyªn, liªn tôc cã hÖ th«ng ®Ó kiÕn thøc ®¹o ®øc trë thµnh kû n¨ng kû x¶o. Muèn häc sinh cã thÓ luyÖn tËp kû n¨ng øng xö mét c¸ch tù nhiªn c¸c hµnh vi chuÈn mùc, n¾m ch¾c kiÕn thøc, t«i ®· dùa vµo ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña häc sinh lµ thÝch ho¹t ®éng vui ch¬i ®Ó thiÕt kÕ trß ch¬i ®ãng vai phï hîp víi néi dung tõng bµi. C¸c trß ch¬i nµy chñ yÕu lµ ®­îc thùc hiªn trong tÕt 2- Thùc hµnh còng cè. Trong thêi gian d¹y tõ ®Çu n¨m ®Õn nay ë mçi bµi d¹y t«i ®Òu thiÕt kÕ trß ch¬i ®ãng vai. C¸ch tiÕn hµnh nh­ sau: Gi¸o viªn nªu rá tªn trß ch¬i, néi dung vµ c¸ch thøc ch¬i, yªu cÇu ®èi víi tõng vai (thÓ hiÖn hµnh ®éng th¸i ®é phï hîp) quy t¾c ch¬i, luËt ch¬i, thêi gian ch¬i. Gi¸o viªn ph©n vai cho häc sinh- Häc sinh n¾m ®­îc yªu cÇu ch¬i vµ nhËp vai. Häc sinh thùc hiÖn trß ch¬i- Gi¸o viªn theo dâi (nh¾c nhë nÕu thÊy cÇn thiÕt). Chó ý: §Ó c¸c em ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng s¸ng t¹o cña m×nh. §¸nh gi¸ sau khi ch¬i. + Häc sinh nhËn xÐt qua trß ch¬i cho häc sinh th¶o luËn nhËn ra ý nghÜa gi¸o dôc trß ch¬i (Gi¸o viªn nªu mét sè c©u hái ®Þnh h­íng gîi ý nÕu cÇn). + Gi¸o viªn nhËn xÐt - ®¸nh gi¸. ** Cã mét sè t×nh huèng gi¸o viªn chØ nªu ra, häc sinh tù t×m ra lêi tho¹i cña tõng vai ®Ó nhËp vai. Tr­êng hîp nµy gióp häc sinh ph¸t triÓn tÝnh s¸ng t¹o say mª nghÖ thuËt, cã vèn sèng thùc tÕ. Sau ®©y lµ mét sè trß ch¬i do t«i thiÕt kÕ Bµi 1: Kiªn tr× bÒn bØ trong häc tËp. Tªn trß ch¬i: QuyÕt t©m häc tèt. C¸c vai: An,B×nh. An: Ngåi (lµm bµi tËp) ë gãc häc tËp . B×nh: (VÏ mÆt hín hë) xuÊt hiÖn. Chµo cËu! An nµy tèi nay, ë s©n vËn ®éng cã ®éi v¨n nghÖ cña x· biÓu diÔn v¨n nghÖ ®Êy, chóng m×nh ®i xem nhÐ. An: Chµ thÝch nhÜ! Nh­ng tí gi¶i ch­a xong mÊy bµi tËp. Bµi tËp c« gi¸o ra lÇp nµy khã qu¸. B×nh: Cø ®i xem, tý n÷a vÒ cËu l¹i lµm tiÕp. Bá xem buæi v¨n nghÖ nµy th× tiÕc l¾m, l©u l¾m råi míi cã. An: Tí sî ®i xem vÒ muén th× kh«ng lµm bµi kÞp. B×nh: Hay lµ thÕ nµy, bµi nµy tí lµm xong lóc chiÒu, chèc n÷a vÒ qua nhµ tí lÊy bµi vÒ mµ chÐp xong ngay Êy mµ. An: (L­ìng lù råi quyÕt ®Þnh) Th«i cËu chÞu khã ®i xem mét m×nh nhÐ c¶m ¬n ®· rò tí tí xin lçi tí kh«ng thÓ ®i xem v¨n nghÖ khi ch­a lµm xong bµi c« ra. B×nh: (vÏ mÆt tiu nghÜu) nãi: §µnh vËy th«i - chµo cËu. + C©u hái nhËn xÐt. Qua trß ch¬i em th©y trong häc tËp b¹n An lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? V× sau em biÕt. Hµnh ®éng ®ã cña An nãi lªn ®iÒu g×? Em cÇn häc tËp b¹n nµo? V× sao?. Bµi 2: TÝch cùc tham gia c«ng viÖc chung. Tªn trß ch¬i “BÝ quyÕt sai lÇm”. C¸c vai c¶nh (Líp tr­ëng) D­¬ng, §«ng, Hoa C¶nh: (B­íc vµo líp) Chµo c¸c b¹n m×nh muèn trao ®æi víi c¸c b¹n viÖc nµy. Nh­ chóng ta ®· biÕt ®éi ®· ph¸t ®éng phong trµo “s¹ch t­êng ®Ñp líp” ngµy mai tæ chøc h¼n mét bu«Ø cho c¸c líp lµm vÖ sinh s©n tr­êng líp häc. Líp nµo lµm tèt cã th­ëng chóng ta bµn kÕ ho¹ch cho ngµy mai nhÐ. D­¬ng: (Cã ý kiÕn) chóng ta tËp trung lµm sao ®Ó líp m×nh ®Ñp s¹ch sÎ lµ ®­îc võa ®­îc khen th­ëng l¹i khoÎ mäi ng­êi. §«ng: (gi¬ tay lªn) ®¾c chÝ nãi: §óng ®Êy chØ cÇn lµm cho phßng häc cho chóng ta s¹ch sÎ ®Ñp m¾t lµ ®­îc. Trªn s©n tr­êng mÆc kÖ c¸c líp hä lµm lÊy. §«ng thÕ nay lµm sao biÕt líp nµo lµm, líp nµo kh«ng mµ sî. Hoa: C¸c cËu nghÜ thÕ lµ kh«ng ®óng ®©u, ai còng nh­ c¸c cËu th× ai lµm vÖ sinh trªn s©n tr­êng ®©y. VÖ sinh s©n tr­êng lµ viÖc chung, mang l¹i vÎ ®Ñp, n¬i ch¬i tho¸ng m¸t, s¹ch sÎ cho mçi chóng ta. V× vËy mçi chung ta, ai còng ph¶i tham gia c«ng viÖc chung nµy mét c¸ch tÝch cùc. C¶nh: Hoa nãi ®óng ®Êy c¸c b¹n ¹! Chóng m×nh sÎ cïng nhau lµm thËt tèt nhÐ. + C©u hái nhËn xÐt. Trong ba b¹n b¹n nµo cã suy nghÜ vÒ tham gia c«ng viÖc chung ch­a ®óng?. NÕu lµ em em cã suy nghÜ gièng b¹n nµo? V× sao?. Bµi 3: §óng giê trong sinh ho¹t chung. Tªn trß ch¬i: Ng­êi ®óng giê. C¸c vai: Bè H»ng: §i c«ng t¸c xa vÒ. H»ng: Phô tr¸ch chung buæi lao ®éng. H»ng: §ang chuÈn bÞ ®ãng c÷a ®Ó ®i lao ®éng. Bè H»ng: (Tay x¸ch cÆp) b­íc gÇn bªn H»ng: “H»ng ¬i bè ®· vÒ råi”. H»ng: (NÐt mÆt mõng rì) A bè ®· vÒ con chµo bè. Bè ®i c«ng t¸c vÒ cã khoÎ kh«ng ¹? Bè cã mua quµ cho con kh«ng?. Bè: Bè vÉn khoÎ lµm sao quªn quµ cña con ®­îc. Con chuÈn bÞ ®i ®©u mµ ®ãng cöa thÕ. H»ng: Th­a bè chiÒu nay líp con lao ®éng. MÑ th× ®i lµm ch­a vÒ (H»ng l­ìng lù hay lµ con ë nhµ ch¬i víi bè nh¸) . Bè: Con cø ®i lao ®éng víi c¸c b¹n cho ®óng giê tèi vÒ bè con m×nh sÎ nãi chuyÖn. H»ng: Con xin v©ng lêi bè (Tay cÇm xÎng) Con chµo bè, con ®i lao ®éng kÎo muén, c¸c b¹n chê. Tèi vÒ con nhËn quµ cña bè nhÐ (Råi H»ng b­íc nhan ra khái nhµ). Bè: (c­êi tñm tØm) õ, con ®i nhÐ!. + C©u hái nhËn xÐt: Qua trß ch¬i em thÊy viÖc lµm cña H»ng chøng tá ®iÒu g×? Em cã nªn häc tËp H»ng kh«ng? V× sao? Bµi 4: Kh«ng nãi dèi. Tªn trß ch¬i. §iÒu b¹n nªn lµm. C¸c vai Thanh , Thuý, MÑ Thanh. Hai b¹n Thanh vµ Thuý trªn ®­êng ®i häc vÒ ®ang trß chuyÖn víi nhau. Thanh: H«m nay m×nh bÞ ®iÓm 2 vµ c« gi¸o ghi sæ liªn l¹c b¸ovÒ cho gia ®×nh. Thuý: CËu ph¶i tr×nh sæ víi bè mÑ vµ s÷ ch÷a, cè g¾ng häc tèt ®Ó kh«ng bÞ ®iÓm kÐm n÷a. Thanh: Nh­ng nh­ vËy mÑ m×nh sÎ buån l¾m, bè m×nh l¹i hay ®¸nh n÷a minh sî l¾m. Thuý: C« gi¸o ®· d¹y chóng ta lµ kh«ng ®­îc nãi dèi c¬ mµ. NhÊt ®Þnh cËu ph¶i nãi thËt víi bè mÑ. §ã lµ ®iÒu nªn lµm. Thanh: (VÏ mÆt buån) õ minh sÎ lµm theo lêi khuyªn cña b¹n. Hai ban cïng vÒ nhµ Thanh, gÆp mÑ Thanh. Thanh: Con chµo mÑ ¹. Thuý: Ch¸u chµo b¸c ¹!. MÑ thanh: MÑ chµo con, B¸c chµo ch¸u. Hai ®­a h«m nay häc cã giái kh«ng?. Thanh: (VÏ hèi lçi) con xin lçi mÑ v× kh«ng lµm bµi tËp vÒ nhµ nª con nhËn ®iÓm 2 vµ c« gi¸o g÷i sæ liªn l¹c vÒ cho bè mÑ ®©y ¹ Thanh ®­a sæ b»ng hai tay cho mÑ. MÑ Thanh: (D¬ tay cÇm sæ ra xem) con thµnh thËt kh«ng nãi dèi lµ tèt. ChØ cã thËt thµ nhËn lçi míi thµnhc«ng ®­îc mÑ tha lçi cho con nh­ng tõ nay ph¶i ch¨m chØ häc tËp ®Êy nhÐ. Thanh: Con c¶m ¬n mÑ, con høa sÎ häc tèt ®Ó bè mÑ vui lßng. + C©u hái nhËn xÐt: Qua trß ch¬i em thÊy b¹n thanh lµ ng­êi nh­ thÕ nµo?. B¹n thanh cã ®¸ng khen ngîi kh«ng? V× sao?. Em ®· cã lÇn bÞ ®iÓm kÐm nh­ b¹n Thanh ch­a? Khi bÞ ®iÓm kÐm em ®· lµm g×? Em thÊy viÖc lµm cña m×nh nh­ thÕ ®óng hay sai? V× sao? Bµi 5: Bªnh vùc b¹n yÕu. Tªn trß ch¬i: Ng­êi b¹n míi. C¸c vai: Nhung, Th¾ng, HiÕu vµ mét tèp 3 ®Õn 5 b¹n. Trªn ®­êng ®i häc vÒ, Th¾ng võa ®i võa suy nghÜvÒ bµi to¸n khã h«m nay (lÈm bÈm) – (Tuæi mÑ ba phÇn tuæi con....) bæng nghe phÝa tr­íc cã tiÕng c¶i nhau vµ cã mÊy b¹n xung quanh. Th¨ng: §i nhanh tíi võa nghe tiÕng nãi tôc cña mét b¹n trai (B¹n hiÕu), Th¸i ®é hung h¨ng muèn ®¸nh 1 b¹n g¸i (B¹n nhung). Th¾ng: (Nghiªm dong) dõng tay, chuyÖn g× mµ lín tiÕng thÕ? HiÕu: Nã ra vÏ ta ®ay lµ giái, h«m lµm bµi kiÓm tra tao xem nã kh«ng cho, b©y giê tao bÞ ®iÓm 2, tao cho mét trËn cho mÊt tÝnh tù hµo ®i. C¶ tèp: §¸nh cho mÊt kiªu ®i. Nhung: kh«ng ph¶i ®©u, m×nh kh«ng sai, b×nh th­êng h»ng ngµy m×nh ®· bµy cho b¹n Êy häc, nhiÒu lóc b¹n Êy chØ thÝch ch¬i. C« gi¸o b¶o khi lµm bµi kiÓm tra tuyÖt ®èi kh«ng ®­îc cho b¹n nh×n bµi. Minh kh«ng cho b¹n chÐp bµi kiÓm tra thÕ lµ b¹n g©y sù ®ßi ®¸nh. Th¾ng: (Nghiªm mÆt nh×n th¼ng vµo hiÕu vµ tôi b¹n) CËu lµm nh­ thÕ cã ®¸ng mÆt con trai kh«ng? ®õng cËy m×nh tîn mµ b¾t n¹t b¹n g¸i. Tõ nay bá c¸i lèi b¾t n¹t ng­êi kh¸c mét c¸ch v« lý ®i. Muèn ®¹t ®iÓm cao ph¶i chÞu khã mµ häc. HiÕu vµ tèp b¹n: (Cói mÆt) ®i nhanh vÒ phÝa tr­íc. Nhung: M×nh c¶m ¬n b¹n. Th¾ng vµ Nhung cïng r¶o b­íc ®i vÒ. + C©u hái nhËn xÐt: Ai lµ ng­êi ®¸ng bÞ chª tr¸ch ? v× sao?. Em häc tËp ai? V× sao? NÕu em lµ hiªu em sÎ lµm g×? Bµi 6: GÇn gòi gióp ®ì thÇy c« gi¸o. Tªn trß ch¬i: C« gi¸o èm. C¸c vai: Trang trong vai c« gi¸o èm- ngåi cói mÆt ë bµn . Häc sinh c¶ líp. Gi¸o viªn ®­a ra t×nh huèng. Trong suèt tiÕt häc to¸n c« gi¸o g¾ng gi¶ng bµi thËt ®Çy ®ñ ®Õn víi c¸c em song c« rÊt mÖt. Trèng b¸o hiÖu giê ra ch¬i, nh­ mäi h«m c« gi¸o chµo c¶ líp, dÆn c¸c em ch¬i ngoan r«i ®i lªn v¨n phßng tr­êng. Nh­ng h«m nay th× kh«ng, c« cho c¸c em ra ch¬ivµ im lÆng cói mÆt xuèng bµn tr«ng mÖt l¾m. Gi¸o viªn: Lóc ®ã em sÎ lµm g× ®Ó gióp ®ë, ®éng viªn c« gi¸o. Häc sinh xung phong nhËp vai gióp ®ë, s¨n sãc c« gi¸o. (Cho nhiÒu em ®­îc thùc hiÖn viÖc gióp ®ë s¨n sãc c« bÞ èm, lÇn l­ît tõng em hoÆc vµi ba em cïng lóc). * CÇn ChÈn bÞ dông cô ch¬i nh­: Cèc n­íc, dÇu phËt linh, qu¹t..vv. + C©u hái nhËn xÐt. Em thÊy c¸c b¹n ®· ch¨m sãc c« gi¸o èm nh­ thÕ nµo? ViÖc lµm ®ã cña c¸c b¹n chóng tá ®iÒu g×? Em cã lµm ®­îc nh­ c¸c b¹n kh«ng?. Bµi 7: Gi÷ lêi høa. Tªn trß ch¬i: QuyÓn truyÖn hay. C¸c vai: Minh (Ng­êi cã quyÓn Sæ). Nam: B¹n c©u c¸ cña Minh. Tr­êng: ng­êi cã quyÓn truyÖn hay. Mét ngµy chñ nhËt, minh vµ Nam ®i c©u c¸. Trªn ®­êng ®i (Hai b¹n trªn vai v¸c hai cÇn c©u) Nam nãi víi Minh: H«m nay cè g¾ng c©u ®­îc nhiÒu c¸ ®­a vÒ, mét Ýt mÑ nÊu cßn l¹i m×nh sÎ b¸n mua mét quyÓ sæ dµy ®Ó lµm bµi tËp to¸n cho l©u hÕt. Minh: §­îc chung ta sÎ cè g¾ng c©u thËt nhiÒu c¸. Cßn quyÓ sæ dµy cËu cÇn m×nh sÎ tÆng, víi ®iÒu kiÖn cËu ph¶i dµnh ®ù¬c nhiÒu ®iÓm 10 ®Êy!. Nam: (nÐt mÆt vui mõng) m×nh c¶m ¬n cËu, m×nh sÏ cè g¾ng khi c©u ®­îc c¸ vÒ, ®Õn ®­êng rÏ hai b¹n chia tay nhau vÒ hai ng·. Minh gÆp Tr­êng trªn tay cÇm quyÓn truyÖn. Minh: (gi¬ tay cÇm quyÓn truyÖn cña Tr­êng vÏ bÊt ngê) cËu cã quyÓn truyÖn hay thËt, m×nh còng ®ang t×m mua. Tr­êng: C©u cã quyÓn sæ dµy rÊt ®Ñp, ®óng kh«ng? CËu thÝch m×nh ®æi cho ®Êy. Minh: (VÎ mÆt hín hë toan ®ång ý, liÒn chît nghÜ ®Õn m×nh ®· høa tÆng Nam vµ nãi) §óng, m×nh rÊt thÝch quyÓn truyÖn nµy nh­ng lÊy quyÓn sæ cña m×nh ®æi th×o kh«ng ®­îc, m×nh ®· høa cho Nam råi. Tr­êng: CËu thËt lµ, m×nh nãi cho nh­ng b©y giê m×nh ®æi ®Ó lÊy quyÓn truyÖn mµ m×nh ®ang t×m mua ch­a ®­îc, Nam kh«ng tr¸ch cËu ®©u. Minh: B¹n Êy tr¸ch hay kh«ng m×nh kh«ng quan t©m. M×nh ®· høa råi nhÊt ®Þnh m×nh sÏ tÆng cËu Êy. C©u hái nhËn xÐt: C¸c em thÊy c¸c b¹n biÓu diÔn nh­ thÕ nµo? Trong 3 b¹n ai lµ ng­êi ®¸ng khen? V× sao?. NÕu em lµ Minh em sÏ lµm g×?. Bµi 8: TiÕt kiÖm tiÒn cña. Tªn trß ch¬i : Phãng viªn pháng vÊn. C¸c vai: Minh Trang: phãng viªn. C¶ líp häc sinh: kh¸n gi¶ (®Òu ®­îc pháng vÊn). Minh Trang: (B­íc tõ c÷a líp vµo tay d¬ lªn chµo kh¸n gi·) Xin chµo c¸c b¹n t«i lµ phãng viªn nhµ b¸o nhi ®ång ®­îc biÕt líp c¸c b¹n cã nhiÒu thµnh tÝch trong viÖc tiÕt kiÖm tiÒn cña t«i ®Õn ®ay xin ®­îc pháng vÊn c¸c b¹n. Minh Trang: (CÇm MIC) ®Õn gÇn mét häc sinh chµo b¹n tªn b¹n lµ g×? Häc sinh: (kh¸n gi¶) tr¶ lêi. Minh Trang: Lµ mét häc sinh b¹n ®· lµm g× ®Ó tiÕt kiÖm tiÒn cu¶?. Häc sinh: ( ®­îc pháng vÊn) T«i gi÷ g×n s¸ch vë cÈn thËn kh«ng bÞ mÊt s¸ch hay ®Ó s¸ch bÞ r¸ch. Minh trang: (§Õn chæ mét häc sinh kh¸c) thÕ cßn cËu, cËu ®· lµm g× ®Ó tiÕt kiÖm tiÒn cña. Häc sinh: (Kh¸n gi¶) t«i gi÷ bót th­íc cÈn thËn kh«ng ®Ó mÊt hay g¶y.... Minh trang: (§Õn chæ mét häc sinh kh¸c) ë líp b¹n ®· lµm g× ®Ó tiÕt kiÖm tiÒn cña?. Häc sinh: T«i cã thãi quen khi mäi ng­êi ra ch¬i lµ t«i t¾t qu¹t ®iÖn hÓ cã b¹n nµo trÌo lªn bµn ghÕ lµ t«i nh¾c nhë. Minh Trang: Chµo b¹n, b¹n tªn lµ g×? Häc sinh: (kh¸n gi¶) tr¶ lêi: Minh trang: ë gia ®×nh b¹n lµm g× ®Ó tiÕt kiÖm tiÒn cña? Häc sinh: Ra khái nhµ lµ t«i t¾t bãng ®Ìn, t«i kh«ng xin bè mÑ tiÒn ®Ó mua nh÷ng thø kh«ng cÇn thiÕt l¾m mµ chØ mua nh÷ng g× cÇn thiÕt nhÊt. Minh trang: (§Õn chæ häc sinh kh¸c) cßn b¹n b¹n ®· lµm g× ®Ó tiÕt kiÖm tiÒn cña. Häc sinh: T«i mÆc quÇn ¸o rÊt gi÷ g×n, kh«ng trÌo c©y, nghÞch ngîm ®Ó quÇn ¸o lu«n ®­îc bÒn ®Ñp. QuÇn ¸o bÞ ®øt chØ t«i may l¹i (nh­ c« gi¸o ®· bµy) ®Ó mÆc. Kh«ng ®ßi bè mÑ mua quÇn ¸o míi. C©u hái nhËn xÐt. §Ó tiÕt kiÖm ®­îc tiÒn cña mét c¸ch phï hîp c¸c b¹n ®· nãi lªn viÖc lµm cña m×nh nh­ thÕ ®óng ch­a? Ngoµi ra em cã c¸ch nµo ®Ó tiÕt kiÖm tiÒn cña n÷a kh«ng? H·y nãi râ c¸ch cña m×nh?. Bµi 9: TiÕt kiÖm thêi giê. Tªn trß ch¬i: C« bÐ ham ch¬i. C¸c vai: MÑ, Mai (ChÞ), §µo (em). §Çu giê chiÒu ®i lµm mÑ dÆn hai chÞ em ë nhµ häc bµi råi chÞ nÊu c¬m, em quÐt dän nhµ cöa. MÑ ®i råi hai chi em v©ng lêi vµo bµn häc mét lóc sau §µo häc bµi xong vµ em nãi v¬Ý chÞ. §µo: (Tay gÊp s¸ch) ChÞ ¬i em häc bµi xong råi em ®i ch¬i tý råi vÒ. ChÞ: Em cßn viÖc quÐt dän nhµ cöa n÷a c¬ mµ. §µo: Em biÕt råi, chÞ yªn t©m, giê cßn sím,em ®i ch¬i tý råi quÐt còng ch­a muén, MÑ ch­a vÒ ®©u, nãi råi §µo ch¹y ngay ra khái nhµ. Mai: Lµm bµi tËp xong vµo nÊu c¬m ngay kÎo mÑ vÒ ch­a cã c¬m ¨n, c¬m n­íc s¾p xong vÉn ch­a thÊy em vÒ. Võa lóc ®ã MÑ ®i lµm vÒ. MÑ: (Nhµ cöa ch­a quÐt) hái em ®©u con vµ mÑ tay cÇm chæi quÐt nhµ. §µo: (Võa lóc ®ã) hít h¶i ch¹y vÒ nhµ em ®øng s÷ng ng­êi nh×n mÑ quÐt nhµ (vÎ hèi hËn) Con xin lçi mÑ, con m·i ch¬i quªn mÊt. MÑ: Tõ nay con ph¶i nhí, xong viÖc råi míi ®­îc ch¬i. Thêi gian kh«ng ®îi chê ai, con ph¶i biÕt tiÕt kiÖm thêi giê ®Ó lµm nh÷ng viÖc cã Ých. §µo: V©ng th­a mÑ tõ nay con sÏ lµm ®óng lêi mÑ d¹y. Qua trß ch¬i em thÊy ai lµ ng­êi ®¸ng khen? V× sao?. §µo ®· biÕt tiÕt kiÖm thêi giê ch­a? V× sao?. NÕn em lµ §µo em sÎ lµm g× ®Ó mÑ vui lßng? Bµi 10: Ch¨m sãc «ng bµ cha mÑ. Tªn trß ch¬i: Ng­êi con ngoan. C¸c vai: Na (trong vai mÑ): MÑ: Hai tay x¸ch hai tói cång kÒnh nhiÒu thø, d¸ng vÏ mÖt nhäc thë hæn hÓn. Gi¸o viªn nªu néi dung: Mét häc sinh ®ang ngåi häc bµi ë nhµ th× mÑ ®i chî vÒ tr«ng gi¸ng vÎ rÊt mÖt nhäc, víi nhiÒu thø cô thÓ nh­ b¹n Na ë ®©y (Gi¸o viªn chØ Na trong vai MÑ). H·y ®ãng vai c¸c con ®Ó ch¨m sãc mÑ lóc ®ã. Häc sinh xung phong lªn ®ãng vai: thÓ hiÖn b»ng lêi noi, viÖc lµm, hµnh ®éng cö chØ cña m×nh ®èi víi mÑ lóc nµy. Häc sinh thÓ hiÖn vai con, ng­êi (vai mÑ) MÑ cïng nhËp vai. + cÇn chÈn bÞ cho trß ch¬i: Dông cô: Qu¹t giÊy, cèc n­íc, kh¨n mÆt, chËu n­íc, ghÕ, nãn.... cho häc sinh nhËp vai. Bµi 12: lÔ phÐp víi ng­êi lín. Tªn trß ch¬i: Ng­êi lÔ phÐp. C¸c vai: Hoµng, Hµ (Hai anh em sinh ®«i) B¸c H¶i. Hoµng vµ Hµ (Vai mang cÆp) vui vÎ r¶o b­íc vÒ nhµ th× gÆp b¸c H¶i tõ trong nhµ ®i ra. Hoµng: (dõng l¹i, khoanh tay, cói ®Çu) ch¸u chµo b¸c ¹. Hµ ®øng nh×n d÷ng d­ng . B¸c H¶i: (MØm c­êi vµ xoa ®Çu Hoµng) b¸c chµo hai ch¸u. Hµ: (®Ó b¸c H¶i ®i råi liÒn quay l¹i nãi víi Hoµng) B¸c Êy cã biÕt m×nh lµ ai ®©u mµ anh chµo. Hoµng: B¸c Êy tõ nhµ m×nh ®i ra biÕt ®©u lµ b¹n cña bè, mÑ th× sao. H¬n n÷a dï kh«ng biÕt b¸c Êy lµ ai th× chóng ta còng nªn chµo hái. C« gi¸o d¹y: “GÆp ng­êi lín tuæi h¬n ta C­ xö lÔ phÐp míi lµ trß ngoan”. Em ph¶i nhí ®Êy. Hµ: V©ng, em hiÓu råi ¹! C©u hái nhËn xÐt: Qua trß ch¬i nµy em thÊy b¹n Hµ ®· biÕt lÔ phÐp víi ng­êi lín ch­a? V× sao?. Ai lµ ng­êi ®¸ng khen? V× sao?. Em häc tËp b¹n nµo v× sao? C/ KÕt qu¶ ¸p dông Qua thêi gian thùc hiÖn tõ th¸ng 9 n¨m 2004 ®Õn nay nh÷ng trß ch¬i trªn ®· ®­îc t«i ®­a vµo phï häp víi tiÕt d¹y phï hîp víi néi dung tõng bµi. Ngoµi nh÷ng trß ch¬i giíi thiÖu ë trªn t«i cßn t×m tßi, s¸ng t¸c mét sè trß ch¬i phôc vô cho mét sè m«n häc kh¸c. ViÖc s¸ng t¸c vµ tæ chøc trß ch¬i tuy vÊt v· nh­ng t«i t×m thÊy niÒm vui ë c«ng viÖc vµ c¶m thÊy yªu nghÒ h¬n. Bëi th«ng qua trß ch¬i, quan hÖ c«- trß kh«ng cßn kho¶ng c¸ch(v× nhiÒu lóc c« còng tham gia ch¬i víi trß) T×nh c¶m b¹n bÌ gi÷a häc sinh víi häc sinh ngµy cµng gÇn gñi g¾n bã h¬n. T«i thÊy c¸c giê häc s«i næi h¼n lªn. §Ó cã thÓ tham gia vµo trß ch¬i ®ãng vai, b¾t buéc c¸c em ph¶ichó ý ®Õn bµi häc. V× thÕ c¸c em tiÕp thu bµi chñ ®éng kiÕn thøc còng th©m nhËp vµo c¸c em dÔ dµng h¬n,. Tõ khi ®­a trß ch¬i ®ãng vai vµo c¸c tiÕt d¹y ®¹o ®øc c¸c em cã høng thó rá nÐt trong c¸c giê häc. C¸c em lu«n mang ®Õn tiÕt häc ®¹o ®øc. Sè häc sinh høng thó víi m«n ®¹o ®øc lµ 100% khiÕn giê häc kh«ng cßn nhµm ch¸n, thô ®éng, ghß Ðp n÷a. Trß ch¬i ®ãng vai cã søc hÊp dÉn lín, em nµo còng xung phong ®ãng vai vµ muèn ®­îc thÓ hiÖn m×nh. Do ®ã c¸c em còng bá dÇn tÝnh tù ty tù ®¹i, nãi n¨ng l­u lo¸t h¬n b¹o d¹n h¬n. Mét sè em cßn mì réng thªm cho vèn tõ ng÷, biÕt nhËp vai mét c¸ch thµnh th¹o, c¸c em ph¸t huy ®­îc tÝnh s¸ng t¹o, trÝ t­ëng t­îng cña m×nh. Qua trß ch¬i ®ãng vai trong tiÕt d¹y ®¹o ®øc c¸c em ®· nhËn thøc ®óng ®¾n hµnh vi ®óng sai (mét c¸ch tù nhiªn)®Ó ®iÒu chØnh c¸ch øng xö cña m×nh cha mÑ, «ng bµ, anh chÞ em, b¹n bÌ. §Æc biÖt cña líp t«i thÊy c¸c em ®· cã nh÷ng cö chØ lêi nãi rÊt lÔ phÐp lÞch sù, v¨n minh khi giao tiÕp víi ng­êi kh¸c, biÕt xin ghi nhËn, biÕt c¶m ¬n khi ®­îc gióp ®ì, biÕt xin lçi khi thÊy m×nh sai...v.v. C¸c em thËt sù ®oµn kÕt, yªu mÕn nhau h¬n. ChÝnh v× vËy mµ m«n ®¹o ®øc ®­îc n©ng lªn râ rÖt, thÓ hiÖn ë b¶ng so s¸nh sau: §Çu n¨m Gi÷a kú 1 Gi÷a kú 2 Kh¸ giái TB YÕu Kh¸ giái TB YÕu Kh¸ giái TB YÕu 12 18 5 20 12 3 32 3 0 Nh­ vËy trß ch¬i ®ãng vai ®­îc ®­a vµo c¸c tiÕt d¹y cã hiÖu qu¶ cao gióp c¸c em n¾m ch¾c vµ n©ng cao nhËn thøc vÒ ®¹o ®øc vµ gióp c¸c em rÌn luyÖn, h×nh thµnh c¸c thãi quen ®¹o ®øc ®Ó trë thµnh ng­êi cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt. D. Bµi häc kinh nghiÖm Trong thêi gian qua b¶n th©n t«i ®· thiÕt kÕ mét sè trß ch¬i vµ ®­a vµo trùc tiÖp trong bµi d¹y ph¶i nãi r»ng viÖc còng cè rÌn luyÖn, kû n¨ng øng xö cho häc sinh d­íi h×nh thøc trß ch¬i lµ rÊt cÇn thiÕt vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm l­a tuæi. Thùc tÕ ®· cho thÊy d¹y häc theo h×nh thøc tæchøc trß ch¬i ®­îc häc sinh h­ëng øng vµ tham gia. D¹y häc theo h×nh thøc nµy rÊt ®óng víi tinh thÇn ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc cña ngµnh gi¸o dôc hiÖn nay. Tuú môc tiªu, néi dung bµi häc, tr×nh ®é häc sinh ®Ó d¹y theo nhiÒu c¸ch. Song ë mçi bµi d¹y ®¹o ®øc tiÕt 2 ë tiÓu häcnãi chung vµ ë líp4 nãi riªng ®­a trß ch¬i vµo tiÕt häc sÎ lµm cho c¸c em tiÕp thu bµi tù nhiªn, say mª, høngthó h¬n. ThÕ nh­ng viÖc d¹y häc theo ph­¬ng ph¸p nµy ngoµi viÖc s­u tÇm trß ch¬i ng­êi gi¸o viªncßn ph¶i tù nghiªn cøu, t×m tßi s¸ng t¸c ra trß ch¬i nh÷ng míi. §Ó s¸ng t¸c ra c¸c trß ch¬i míi ®¬n gi¶n dÔ chuÈn bÞ, dÔ tæ chøc mµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao cÇn chó ý mÊy ®iÓm sau: §iÒu quan träng ng­êi gi¸o viªn ph¶i cã lßng yªu nghÒ, tËn t©m víi häc sinh, say s­a víi c«ng viÖc. Gi¸o viªn ph¶i chÞu khã tham kh¶o, t×m tßi nghiªn cøu, s¸ng t¹o, cã nh­ thÕ gi¸o viªn míi cã thÓ biÕn nh÷ng lÖnh lµm viÖc, nh÷ng bµi tËp, nh÷ng c©u hái thµnh nh÷ng trß ch¬i hÊp dÉn lý thó. S¸ng t¸c trß ch¬i ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc râ môc ®Ých häc tËp cña trß ch¬i míi mang l¹i hiÖu qu¶ ®Ých thùc. S¸ng t¸c trß ch¬i ph¶i c¨n cø vµo néi dung kiÕn thøc tr×nh ®é häc sinh líp mµ m×nh phô tr¸ch. S¸ng t¸c trß ch¬i cÇn dùa vµo ®iÒu kiÖn hiÖn cã vÒ c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ cña tr­êng, ®Þa ph­¬ng th× míi dÔ chuÈn bÞ c¸c dung cô, ph­¬ng tiÖn cÇn thiÕt phôc vô trß ch¬i. ViÖc ®­a trß ch¬i vµo bµi häc ph¶i cã nhiÒu ­u thÕ trong viÖc gióp häc sinh h×nh thµnh vµ còng cèkiÕn thøc kû n¨ng. C¸c trß ch¬i ®­a ra ph¶i ®¬n gi¶n, kh«ng cÇu k×, kh«ng tèn kÐn l¹i dÔ. Häc sinh kh«ng mÊt thêi gian ®ãng vai. LuËt ch¬i ph¶i râ rµng, phÇn th­ëng lµ g×, h×nh ph¹t ra sao míi kÝch thÝch ®­îc sù høng thó cña häc sinh. §Ó trß ch¬i ®­a vµo tiÕt d¹y cã hiÖu qu¶ t«i ®· ®i theo tr×nh tù sau: Gi¸o viªn nªu tªn trß ch¬i, yªu cÇu ch¬i, luËt ch¬i. Häc sinh theo giái vµ n¾m râ luËt ch¬i – häc sinh xung phong ch¬i (nhËp vai). KÕt thóc trß ch¬i mét vµi häc sinh nhËn xÐt trß ch¬i (vÒ hµnh ®éng cö chØ, th¸i ®é...) Gi¸o viªn nhËn xÐt qua (cö chØ , th¸i ®é) viÖc nhËp vai cña häc sinh mét c¸ch c«ng b»ng ®Ó khuyÕn khÝch. Nh÷ng em lµm tèt vµ nh÷ng em nhËp vai ch­a ®­îc tèt còng lÊy ®ã ®Ó rótkinh nghiÖm cho b¶n th©n tõ ®ã gióp c¸c em tù tin khi ch¬i trß ch¬i. Tr¸nh chª bai, chñyªó lµ khen ngîi ®éng viªnc¸c em ®Ó t¹o h­ng phÊn trong häc tËp v× ®©y lµ “®ãng vai” ®¹t hay kh«ng cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. §iÒu quan träng ë ®©y lµ c¸c em ®· thÓ hiÖn ®­îc th«ng qua trß ch¬i nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc cÇn chuyÓn t¶i trong bµi häc. Tuú bµi mµ gi¸o viªn cã thÓ ®­a ra t×nh huèng ®ãng, t×nh huèng më cña trß ch¬i. Cã thÓ cã trß ch¬i gi¸o viªn chØ ®­a t×nh huèng, c¸c em tù nhËp vai ®Ó ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o chñ ®éng cña häc sinh nh­ t«i ®· ®­a ra ë mét sè trß ch¬i trªn. Ngoµi ra, ®Ó viÖc ®­a trß ch¬i vµo tiÕt d¹y cã hiÖu qu¶ cao th× ng­êi gi¸o viªn ph¶i biÕt nªn tæ chøc trß ch¬i vµo lóc nµo ®¸nh gi¸ ra sao, cÇn dõng l¹i lóc nµo...vv. th× trß ch¬i míi hÊp dÉn, sinh ®éng, kÝch thÝch l«i cuèn ®­îc tÊt c¶ c¸c em trong líp chó ý, tham gia, g©y ®­îc sù h­ng phÊn häc tËp cña häc sinh. Trªn ®©y t«i ®· giíi thiÖu mét sè trß ch¬i mµ b¶n th©n t«i tù thiÕt kÕ vµ ®· tæ chøc thùc hiÖn cho häc sinh ch¬i trong qu¸ tr×nh d¹y m«n ®¹o ®øc – tiÕt 2 cña m×nh. Ngoµi trß ch¬i ®¹o ®øc t«i cßn s¸ng t¸c mét sè trß ch¬i cho c¸c m«n häc kh¸c nh­ m«n: søc kháe, lÞch sö, ®Þa lý, khoa häc, to¸n, tiÕng viÖt... MÆc dï ch­a thËt phong phó, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu d¹y häc hiÖn nay, song t«i còng thÊy vui vui khi tù m×nh ®· gãpphÇn nhá bÐ mang l¹i niÒm vui trong häc tËp cho c¸c em. DÉu sao còng chØ lµ suy nghÜ, viÖc lµm cña b¶n th©n t«i. RÊt mong sù gãp ý cña ®ång nghiÖn vµ héi ®ång khoa häc c¸c cÊp. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!