Thiết kế, tính toán hệ thống phanh khí nén cho đoàn xe vận tải dựa trên xe cơ sở KAMAZ 5320

c. 1).ChuÈn ®Þnh vÞ ®Ó gia c«ng chi tiÕt d¹ng trôc. Khèi l­îng gia c«ng chi tiÕt chñ yÕu tËp chung chñ yÕu vµo viÖc gia c«ng c¸c mÆt trô ngoµi, c¸c mÆt vai cña trôc. Muèn gia c«ng nhiÒu c¸c bÒ mÆt kh¸c nhau qua c¸c giai ®o¹n nh­ th«, tinh…. Ta cÇn t¹o nªn mét chuÈn tinh thèng nhÊt cho chi tiÕt gia c«ng. ChuÈn tinh ®ã th­êng lµ mét mÆt ph¼ng ngoµi nµo ®ã vµ mÆt trô nµo ®ã vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng ®ã. 2). LËp tr×nh tù c¸c nguyªn c«ng Dùa trªn kÕt cÊu cña chi tiÕt ta chän tr×nh tù gia c«ng thÝch hîp ®Ó gia c«ng chi tiÕt nh­ sau: +)Nguyªn c«ng 1: TiÖn mÆt trô ngoµi Æ 28, mÆt ®Çu vµ v¸t mÐp +)Nguyªn c«ng 2: TiÖn mÆt trô ngoµi Æ 12, vai trôc, mÆt ®Çu vµ v¸t mÐp. +)Nguyªn c«ng 3: TiÖn r·nh vµ c¸c mÆt cßn l¹i. +)Nguyªn c«ng 4: KiÓm tra sù ®ång trôc cña hai mÆt trô A vµ B. 8.1.3.ThiÕt kÕ nguyªn c«ng ThiÕt kÕ ®¶m b¶o n¨ng suÊt vµ ®é chÝnh x¸c yªu cÇu. N¨ng suÊt vµ ®é chÝnh x¸c phô thuéc vµo chÕ ®é c¾t, l­îng gia c«ng, sè b­íc c«ng nghÖ…v× vËy khi thiÕt kÕ nguyªn c«ng cÇn dùa vµo d¹ng s¶n suÊt, ph­¬ng ph¸p ph©n t¸n nguyªn c«ng ®Ó chän sao cho hîp lý. 1.Nguyªn c«ng 1: TiÖn mÆt trô ngoµi Æ 28, mÆt ®Çu vµ v¸t mÐp: LÊy mÆt trô ngoµi lµm chuÈn th«, dïng m©m cÆp 3 chÊu tù ®Þnh t©m ®Ó kÑp chÆt vµ ®Þnh vÞ ph«i. Nh­ vËy ta ®· khèng chÕ 4 bËc tù do. KÑp chÆt b»ng chÝnh m©m cÆp 3 chÊu, ®¶m b¶o ®­îc ®é cøng v÷ng cho gia c«ng.Ta cã s¬ ®å ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt ph«i nh­ sau: a)TiÖn mÆt trô ngoµi Æ28 gåm c¸c b­íc sau: +)TiÖn th«: chän chiÒu s©u c¾t lµ t= 2 mm, l­îng ch¹y dao tra theo b¶ng 6-1 tµi liÖu tham kh¶o (4) lµ S = 0,5 mm/vßng VËn tèc c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc Trong ®ã: T - lµ tuæi bÒn cña dông cô, chän T = 60 phót t - lµ chiÒu s©u c¾t, t = 2 mm S - lµ b­íc tiÕn cña dao, S = 0,5 mm/vßng KV - lµ hÖ sè ®iÒu chØnh vËn tèc KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov. kmv: tra theo b¶ng (5-9) tµi liÖu (4) ta cã: kmv== 1,44 knv : tra theo b¶ng (5-13) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,9 kuv : tra theo b¶ng (5-14) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,65 kov : tra theo b¶ng (5-15) tµi liÖu (4) ta cã : kov= 1,04 kyv, kjv, krv, kpv: tra theo b¶ng (5-16) tµi liÖu (4) ta cã: kjv= 0,9; kyv= 0,91; krv= 1; kpv= 1,04 Þ KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov = Þ KV = 1,44.0,9.0,65.1,04.0,9.0,91.1.1,04 = 0,746 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5- 8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 350; xv= 0,15; yv= 0,8; m =0,2 Þ = = 132,25 (m/ph) Sè vßng quay cña trôc chÝnh theo tÝnh to¸n lµ: n = 633,5 (v/ph) Chän sè vßng quay theo tiªu chuÈn cña m¸y lµ: n = 633,125 (v/ph) L­îng ch¹y dao trªn phót lµ: S = Sv.n = 0,5.633,125 = 316,6 (mm/ph) Tèc ®é thùc tÕ lµ : = 27,8 (m/ph) +) TiÖn tinh, chän chiÒu s©u c¾t lµ t = 0,4 mm, l­îng ch¹y dao tra theo b¶ng (5-14) tµi liÖu tham kh¶o (4) lµ S = 0,2 (mm/vßng) VËn tèc c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Trong ®ã: T- lµ tuæi bÒn cña dông cô, chän T = 60 phót t- lµ chiÒu s©u c¾t, t = 0,4 mm S - lµ b­íc tiÕn cña dao, S = 0,2 mm/vßng KV - lµ hÖ sè ®iÒu chØnh vËn tèc KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov kmv: tra theo b¶ng (5-9) tµi liÖu (4) ta cã: kmv== 1,44 knv : tra theo b¶ng (5-13) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,9 kuv : tra theo b¶ng (5-14) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,65 kov : tra theo b¶ng (5-15) tµi liÖu (4) ta cã : kov= 1,04 kyv, kjv, krv, kpv: tra theo b¶ng (5-16) tµi liÖu (4) ta cã: kjv= 0,9; kyv= 0,91; krv= 1; kpv= 1,04 Þ KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov = KV = 1,44.0,9.0,65.1,04.0,9.0,91.1.1,04 = 0,746 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 350; xv= 0,15; yv= 0,8; m = 0,2 Þ = = 202,22 (m/ph) Sè vßng quay cña trôc chÝnh theo tÝnh to¸n lµ: n = 1025,5 (v/ph) Chän sè vßng quay theo tiªu chuÈn cña m¸y lµ: n = 1008 (v/ph) L­îng ch¹y dao trªn phót lµ: S = Sv.n = 0,2. 1008 = 206,6 (mm/ph) Tèc ®é thùc tÕ lµ : = 63,302 (m/ph) b)TiÖn mÆt ®Çu vµ v¸t mÐp: +) TiÖn th«, chän chiÒu s©u c¾t t = 1,5 mm, l­îng ch¹y dao tra theo b¶ng (6-12) tµi liÖu tham kh¶o (4) lµ S = 0,5 mm/vßng VËn tèc c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Trong ®ã: T - lµ tuæi bÒn cña dông cô, chän T = 60 phót t - lµ chiÒu s©u c¾t, t = 1,5 mm S - lµ b­íc tiÕn cña dao, S = 0,5 mm/vßng KV -lµ hÖ sè ®iÒu chØnh vËn tèc KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov kmv: tra theo b¶ng (5-9) tµi liÖu (4) ta cã: kmv== 1,44 knv : tra theo b¶ng (5-13) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,8 kuv : tra theo b¶ng (5-14) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,6 kov : tra theo b¶ng (5-15) tµi liÖu (4) ta cã : kov= 1,18 kyv, kjv, krv, kpv: tra theo b¶ng (5-16) tµi liÖu (4) ta cã: kjv= 0,9; kyv= 0,91; krv= 1; kpv= 1,04 Þ KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov = = 1,44.0,8.0,6.1,18.0,9.0,91.1.1,04 = 0,964 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 350; xv= 0,15; yv= 0,8; m = 0,2 Þ = = 138,08 (m/ph) Sè vßng quay cña trôc chÝnh theo tÝnh to¸n lµ: n = 1570,5 (v/ph) Chän sè vßng quay theo tiªu chuÈn cña m¸y lµ: n = 1008 (v/ph) L­îng ch¹y dao trªn phót lµ: S = Sv.n = 0,5.1008 = 504 (mm/ph) Tèc ®é thùc tÕ lµ : = 88,62 (m/ph) 2). Nguyªn c«ng 2:TiÖn mÆt trô ngoµi Æ12, vai trôc, mÆt ®Çu vµ v¸t mÐp. LÊy mÆt trô ngoµi lµm chuÈn tinh, dïng m©m cÆp 3 chÊu tù ®Þnh t©m ®Ó kÑp chÆt vµ ®Þnh vÞ ph«i. Nh­ vËy ta ®· khèng chÕ ®­îc 4 bËc tù do. KÑp chÆt ph«i b»ng chÝnh m©m cÆp 3 chÊu ®¶m b¶o ®­îc ®é cøng v÷ng cho gia c«ng. Ta cã s¬ ®å ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt ph«i nh­ sau: Tra chÕ ®é c¾t: Chän m¸y: chän m¸y tiÖn v¹n n¨ng T620 cã c¸c th«ng sè sau: C«ng suÊt cña m¸y : N = 7 (KW) HiÖu suÊt cña m¸y : h = 0,75 Chän dao: chän c¸c lo¹i dao cã g¾n m¶nh hîp kim cøng T5K10 ®Ó gia c«ng c¸c bÒ mÆt trªn. a)TiÖn mÆt trô ngoµi trôc Æ12 gåm c¸c b­íc sau: +) TiÖn th«: chän chiÒu s©u c¾t lµ t = 2 mm, l­îng ch¹y dao tra theo b¶ng 6-1 tµi liÖu tham kh¶o (4) lµ S = 0,5 mm/vßng VËn tèc c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc Trong ®ã: T - lµ tuæi bÒn cña dông cô, chän T = 60 phót t - lµ chiÒu s©u c¾t, t = 2 mm S - lµ b­íc tiÕn cña dao, S = 0,5 mm/vßng KV - lµ hÖ sè ®iÒu chØnh vËn tèc Þ KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov kmv: tra theo b¶ng (5-9) tµi liÖu (4) ta cã: kmv== 1,44 knv : tra theo b¶ng (5-13) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,9 kuv : tra theo b¶ng (5-14) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,65 kov : tra theo b¶ng (5-15) tµi liÖu (4) ta cã : kov= 1,24 kyv, kjv, krv, kpv: tra theo b¶ng (5-16) tµi liÖu (4) ta cã: kjv= 0,9; kyv= 0,91; krv= 1; kpv= 1,04 Þ KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov = = 1,44.0,9.0,65.1,24.0,9.0,91.1.1,04 = 0,803 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 350; xv= 0,15; yv= 0,8; m = 0,2 Þ = = 179,58 (m/ph) Sè vßng quay cña trôc chÝnh theo tÝnh to¸n lµ: n = 476,58 (v/ph) Chän sè vßng quay theo tiªu chuÈn cña m¸y lµ: n = 400 (v/ph) L­îng ch¹y dao trªn phót lµ: S = Sv.n = 0,5.400 = 200 (mm/ph) Tèc ®é thùc tÕ lµ : = 150,72(m/ph) +) TiÖn tinh, chän chiÒu s©u c¾t lµ t = 0,4 mm, l­îng ch¹y dao tra theo b¶ng (5-14) tµi liÖu tham kh¶o (4) lµ S = 0,2 (mm/vßng) VËn tèc c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Trong ®ã: T - lµ tuæi bÒn cña dông cô, chän T = 60 phót t - lµ chiÒu s©u c¾t, t = 0,4 mm S - lµ b­íc tiÕn cña dao, S = 0,2 mm/vßng KV - lµ hÖ sè ®iÒu chØnh vËn tèc Þ KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov kmv: tra theo b¶ng (5-9) tµi liÖu (4) ta cã: kmv== 1,44 knv : tra theo b¶ng (5-13) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,9 kuv : tra theo b¶ng (5-14) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,65 kov : tra theo b¶ng (5-15) tµi liÖu (4) ta cã : kov= 1,24 kyv, kjv, krv, kpv: tra theo b¶ng (5-16) tµi liÖu (4) ta cã: kjv= 0,9; kyv= 0,91; krv= 1; kpv= 1,04 Þ KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov = = 1,44.0,9.0,65.1,24.0,9.0,91.1.1,04 = 0,803 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 350; xv=0,15; yv=0,8; m=0,2 Þ = = 208,24 (m/ph) Sè vßng quay cña trôc chÝnh theo tÝnh to¸n lµ: n = 552,654 (v/ph) Chän sè vßng quay theo tiªu chuÈn cña m¸y lµ: n = 500 (v/ph) L­îng ch¹y dao trªn phót lµ: S = Sv.n = 0,2. 500 = 100 (mm/ph) Tèc ®é thùc tÕ lµ : = 188,4 (m/ph) b) TiÖn mÆt ®Çu vµ v¸t mÐp: +) TiÖn th«, chän chiÒu s©u c¾t t = 1,5 mm, l­îng ch¹y dao tra theo b¶ng (6-12) tµi liÖu tham kh¶o (4) lµ S = 0,5 mm/vßng VËn tèc c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Trong ®ã: T- lµ tuæi bÒn cña dông cô, chän T = 60 phót t - lµ chiÒu s©u c¾t, t = 1,5 mm S - lµ b­íc tiÕn cña dao, S = 0,5 mm/vßng KV - lµ hÖ sè ®iÒu chØnh vËn tèc KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov kmv: tra theo b¶ng (5-9) tµi liÖu (4) ta cã: kmv== 1,44 knv : tra theo b¶ng (5-13) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,8 kuv : tra theo b¶ng (5-14) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,6 kov : tra theo b¶ng (5-15) tµi liÖu (4) ta cã : kov= 1,18 kyv, kjv, krv, kpv: tra theo b¶ng (5-16) tµi liÖu (4) ta cã: kjv= 0,9; kyv= 0,91; krv= 1; kpv= 1,04 Þ KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov = =1,44.0,8.0,6.1,18.0,9.0,91.1.1,04 = 0,964 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 350; xv= 0,15; yv= 0,8; m = 0,2 Þ = = 138,08 (m/ph) Sè vßng quay cña trôc chÝnh theo tÝnh to¸n lµ: n = 150,5 (v/ph) Chän sè vßng quay theo tiªu chuÈn cña m¸y lµ: n = 150 (v/ph) L­îng ch¹y dao trªn phót lµ: S = Sv.n = 0,5.150 = 75 (mm/ph) Tèc ®é thùc tÕ lµ : = 44,62 (m/ph) 3). Nguyªn c«ng 3: TiÖn c¸c mÆt cßn l¹i cña chi tiÕt: LÊy mÆt trô Æ12 vµ vai trôc võa gia c«ng lµm chuÈn tinh, dïng m©m cÆp 3 chÊu tù ®Þnh t©m ®Ó kÑp chÆt vµ ®Þnh vÞ ph«i. Nh­ vËy ta ®· khèng chÕ ®­îc 5 bËc tù do. KÑp chÆt ph«i b»ng chÝnh m©m cÆp 3 chÊu ®¶m b¶o ®­îc ®é cøng v÷ng cho gia c«ng. Ta cã s¬ ®å ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt ph«i nh­ sau: Tra chÕ ®é c¾t: Chän m¸y: chän m¸y tiÖn v¹n n¨ng T620 cã c¸c th«ng sè sau: C«ng suÊt cña m¸y: N = 7 (KW) HiÖu suÊt cña m¸y: h = 0,75 Chän dao: chän c¸c lo¹i dao cã g¾n m¶nh hîp kim cøng T5K10 ®Ó gia c«ng c¸c bÒ mÆt trªn. a)TiÖn r·nh Æ20 gåm c¸c b­íc sau: +) TiÖn th«: chän chiÒu s©u c¾t lµ t = 2 mm, l­îng ch¹y dao tra theo b¶ng 6-1 tµi liÖu tham kh¶o (4) lµ S = 0,08 mm/vßng VËn tèc c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc Trong ®ã: T - lµ tuæi bÒn cña dông cô, chän T = 60 phót t - lµ chiÒu s©u c¾t, t = 2 mm S - lµ b­íc tiÕn cña dao, S = 0,08 mm/vßng KV - lµ hÖ sè ®iÒu chØnh vËn tèc KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov kmv: tra theo b¶ng (5-9) tµi liÖu (4) ta cã: kmv== 1,44 knv : tra theo b¶ng (5-13) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,8 kuv : tra theo b¶ng (5-14) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,6 kov : tra theo b¶ng (5-15) tµi liÖu (4) ta cã : kov= 0,96 kyv, kjv, krv, kpv: tra theo b¶ng (5-16) tµi liÖu (4) ta cã: kjv= 0,9; kyv= 0,91; krv= 1; kpv= 1,04 Þ KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov = = 1,44.0,8.0,6.1,18.0,9.0,91.1.1,04 =0,964 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 47; yv= 0,8; m = 0,2 Þ = = 150,68 (m/ph) Sè vßng quay cña trôc chÝnh theo tÝnh to¸n lµ: n = 239,96 (v/ph) Chän sè vßng quay theo tiªu chuÈn cña m¸y lµ: n = 252 (v/ph) L­îng ch¹y dao trªn phót lµ: S = Sv.n = 0,5.252 = 126 (mm/ph) Tèc ®é thùc tÕ lµ : = 15,83(m/ph) b).TiÖn vai trôc cña r·nh gåm c¸c b­íc sau: +) TiÖn th«, chän chiÒu s©u c¾t t = 1,5 mm, l­îng ch¹y dao tra theo b¶ng (6-12) tµi liÖu tham kh¶o (4) lµ S = 0,5 mm/vßng VËn tèc c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Trong ®ã: T - lµ tuæi bÒn cña dông cô, chän T = 60 phót t- lµ chiÒu s©u c¾t, t = 1,5 mm S - lµ b­íc tiÕn cña dao, S = 0,5 mm/vßng KV - lµ hÖ sè ®iÒu chØnh vËn tèc KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov kmv: tra theo b¶ng (5-9) tµi liÖu (4) ta cã: kmv== 1,44 knv : tra theo b¶ng (5-13) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,8 kuv : tra theo b¶ng (5-14) tµi liÖu (4) ta cã : knv= 0,6 kov : tra theo b¶ng (5-15) tµi liÖu (4) ta cã : kov= 1,18 kyv, kjv, krv, kpv: tra theo b¶ng (5-16) tµi liÖu (4) ta cã: kjv= 0,9; kyv= 0,91; krv= 1; kpv= 1,04 Þ KV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov = = 1,44.0,8.0,6.1,18.0,9.0,91.1.1,04 = 0,964 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 350; xv= 0,15; yv= 0,8; m = 0,2 Þ = = 138,08 (m/ph) Sè vßng quay cña trôc chÝnh theo tÝnh to¸n lµ: n = 1570,5 (v/ph) Chän sè vßng quay theo tiªu chuÈn cña m¸y lµ: n = 1008 (v/ph) L­îng ch¹y dao trªn phót lµ: S = Sv.n = 0,5.1008 = 504 (mm/ph) Tèc ®é thùc tÕ lµ : = 88,62 (m/ph) 4).Nguyªn c«ng 4: KiÓm tra sù ®ång trôc cña hai mÆt trô Æ28 S¬ ®å g¸ ®Æt: Sau khi thùc hiÖn xong nguyªn c«ng 3, ta ®Ó chi tiÕt trªn m¸y, dïng ®ång hå so cã gi¸ ®Æt trªn bµn m¸y sau ®ã dïng tay quay m©m cÆp. Sai sè cña sù kh«ng ®ång t©m ®­îc thÓ hiÖn qua hiÖu sè lín nhÊt gi÷a gi¸ trÞ cña hai ®ång hå ®o. 8.2. Quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o chi tiÕt trong van phanh tay. Ta chän chi tiÕt ®Ó tÝnh to¸n thiÕt kÕ quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o lµ mét van trong bé phËn cña van phanh tay. Chi tiÕt ®­îc biÓu diÔn nh­ h×nh d­íi ®©y, víi c¸c th«ng sè vÒ kÝch th­íc vµ c¸c yªu cÇu kü thuËt phï hîp víi ®Æc tÝnh lµm viÖc cña chi tiÕt 8.2.1.Ph©n tÝch chøc n¨ng lµm viÖc cña chi tiÕt, d¹ng s¶n xuÊt vµ ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o ph«i. Van tïy ®éng lµ mét chi tiÕt d¹ng trôc ®iÓn h×nh. §Æc ®iÓm cña van tïy ®éng lµ lµm viÖc di tr­ît däc trôc. MÆt lµm viÖc lµ c¸c mÆt trô ngoµi Chän vËt liÖu b¹c lµ thÐp 40 víi môc ®Ých t¨ng ®é bÒn mßn khi chi tiÕt lµm viÖc. Ph©n tÝch tÝnh c«ng nghÖ trong kÕt cÊu cña chi tiÕt Tõ b¶n vÏ yªu cÇu vÒ gia c«ng chi tiÕt, ph©n tÝch tÝnh c«ng nghÖ tõ chÕ t¹o ph«i cho tíi khi thµnh s¶n phÈm hoµn chØnh. Tõ nguyªn c«ng chÕ t¹o ph«i h×nh d¹ng chi tiÕt cã thÓ söa ®æi thµnh nh­ b¶n vÏ lång ph«i môc ®Ých lµm gi¶m l­îng d­ gia c«ng, gi¶m thêi gian cho gia c«ng, tiÕt kiÖm kim lo¹i.. Ta thÊy chi tiÕt kh«ng ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao, c¸c mÆt l¾p ghÐp yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cÊp 7. Gi÷a phÇn mÆt trô ngoµi cã hai r·nh ®Ó l¾p phít lµm kÝn, do ®ã yªu cÇu dung sai kh«ng lín h¬n 0,02 mm Nh×n chung chi tiÕt trôc lµ mét chi tiÕt ®¬n gi¶n ®Ó chÕ t¹o ph«i, ®Ó gia c«ng, nh­ng khi gia c«ng cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kiÓm tra kh¸c nhau tuú theo yªu cÇu sö dông. X¸c ®Þnh d¹ng s¶n xuÊt Chi tiÕt d¹ng trôc cã khèi l­îng kh«ng lín, chÕ t¹o theo yªu cÇu thiÕt kÕ phôc vô cho l¾p bé ®iÒu chØnh. ChÝnh v× vËy, ta coi d¹ng s¶n xuÊt lµ d¹ng ®¬n chiÕc Chän ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o ph«i Cã hai ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o ph«i cho chi tiÕt trôc lµ ph«i ®óc vµ ph«i rÌn dËp cho vËt liÖu lµ thÐp hay hîp kim. Ph­¬ng ph¸p ®óc gåm c¸c kiÓu ®óc sau: §óc thÐp trong khu«n c¸t, mÉu lµ gç, lµm khu«n b»ng tay. Ph­¬ng ph¸p nµy cho ®é chÝnh x¸c thÊp, l­îng d­ gia c«ng c¾t gät lín, n¨ng suÊt thÊp. §ßi hái tr×nh ®é c«ng nh©n ph¶i cã tay nghÒ cao. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi ®èi t­îng s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ lo¹t nhá. Dïng mÉu kim lo¹i, khu«n c¸t lµm b»ng m¸y ®¹t ®é chÝnh x¸c vµ n¨ng suÊt cao. L­îng d­ gia c«ng c¾t gät nhá, ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ hµng khèi. Dïng ph­¬ng ph¸p ®óc trong khu«n vá máng, ph«i ®óc ®¹t ®é chÝnh x¸c cao tõ 0,3 – 0,6 mm. TÝnh c¬ häc tèt, ph­¬ng ph¸p nµy dïng trong s¶n xuÊt lo¹t lín vµ hang khèi, nh­ng chØ thÝch hîp cho chi tiÕt cì nhá vµ trung b×nh. §óc ¸p lùc : cã thÓ t¹o nªn c¸c chi tiÕt trôc cì nhá cã h×nh thï phøc t¹p. Ph­¬ng ph¸p t¹o ph«i b»ng rÌn dËp t¹o ®­îc c¸c ph«i cã h×nh thï kh«ng phøc t¹p nh­ng cã c¬ tÝnh tèt vµ ®¹t n¨ng suÊt cao. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ë d¹ng s¶n xuÊt hµng lo¹t lín vµ hµng khèi Nãi chung ph­¬ng ph¸p ®óc cho vËt liÖu thÐp víi c¸c chi tiÕt cã kÝch th­íc nhá lµ kh«ng thÝch hîp v× thÐp cã ®é co ngãt cao khi tõ chuyÓn nãng sang nguéi. Tõ nh÷ng ph­¬ng ph¸p trªn ®Ó ®óc cho vËt liÖu lµ thÐp, vµ dùa vµo ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ë n­íc ta. Ta chän ph­¬ng ph¸p t¹o ph«i ®óc b»ng ph­¬ng ph¸p rÌn dËp ë d¹ng s¶n xuÊt hµng lo¹t lín ®Ó chÕ t¹o chi tiÕt trôc. 8.2.2.ThiÕt kÕ quy tr×nh c«ng nghÖ gia c«ng chi tiÕt. 1. ChuÈn ®Þnh vÞ ®Ó gia c«ng chi tiÕt d¹ng trôc. Khèi l­îng gia c«ng chi tiÕt chñ yÕu tËp chung chñ yÕu vµo viÖc gia c«ng c¸c mÆt trô ngoµi, c¸c mÆt vai cña trôc. Muèn gia c«ng nhiÒu c¸c bÒ mÆt kh¸c nhau qua c¸c giai ®o¹n nh­ th«, tinh…. Ta cÇn t¹o nªn mét chuÈn tinh thèng nhÊt cho chi tiÕt gia c«ng. ChuÈn tinh ®ã th­êng lµ mét mÆt ph¼ng ngoµi nµo ®ã vµ mÆt trô nµo ®ã vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng ®ã. LËp tr×nh tù c¸c nguyªn c«ng Dùa trªn kÕt cÊu cña chi tiÕt ta chän tr×nh tù gia c«ng thÝch hîp ®Ó gia c«ng chi tiÕt nh­ sau: +Nguyªn c«ng 1: TiÖn mÆt ph¼ng ®Çu lµm chuÈn, khoan, doa lç 12 vµ v¸t mÐp +Nguyªn c«ng 2: TiÖn mÆt ®¸y, v¸t mÐp vµ v¸t mÐp lç 12 +Nguyªn c«ng 3: TiÖn trô 26, vµ trô 32 vµ khoÐt hai r·nh trô +Nguyªn c«ng 4: KiÓm tra 8.2.3.ThiÕt kÕ nguyªn c«ng ThiÕt kÕ nguyªn c«ng sao cho ph¶i ®¶m b¶o n¨ng suÊt vµ ®é chÝnh x¸c yªu cÇu. N¨ng suÊt vµ ®é chÝnh x¸c phô thuéc vµo chÕ ®é c¾t, l­îng gia c«ng, sè b­íc c«ng nghÖ…v× vËy khi thiÕt kÕ nguyªn c«ng cÇn dùa vµo d¹ng s¶n suÊt, ph­¬ng ph¸p ph©n t¸n nguyªn c«ng ®Ó chän sao cho hîp lý. 1. Nguyªn c«ng 1: TiÖn mÆt ph¼ng ®Çu lµm chuÈn, khoan, doa lç 12 vµ v¸t mÐp …. f 12 RZ10 RZ20 . S1 S2 S3 S4 n + §Þnh vÞ vµ kÑp chÆt M©m cÆp ®Þnh vÞ chi tiÕt bèn bËc tù do, vµ còng cã t¸c dông kÑp chÆt chi tiÕt. Khi khoan, doa vµ v¸t mÐp ta con cã dïng mét phiÕn tú ®Þnh vÞ mét bËc tù do. VËy chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ n¨m bËc tù do. a) B­íc 1: TiÖn mÆt ®Çu + Chän m¸y vµ dông cô c¾t Ta chän m¸y tiÖn v¹n n¨ng T616 ®Ó gia c«ng. Dïng dao tiÖn mÆt ®Çu r¨ng ch¾p hîp kim cøng BK 8. Tæng l­îng d­ gia c«ng : Zb = 1,5 (mm) Ta lµm qua mét b­íc gia c«ng : Zb = 1,5 (mm) + ChÕ ®é c¾t B­íc tiÕn S = 0,1 (mm/vßng) Tèc ®é c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: (m/ph) Trong ®ã: T – Tuæi thä trung b×nh cña dông cô; T = 60 Tra b¶ng X–9: “TrÞ sè cña c¸c hÖ sè vµ c¸c sè mò trong c«ng thøc tÝnh tèc ®é c¾t”: CV = 23,7 ; yV = 0,66 ; m = 0,25 kV – HÖ sè chuÈn chung vÒ tèc ®é c¾t kV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov. Víi : kmv - ChÊt l­îng vËt liÖu gia c«ng; tra b¶ng X-10: “HÖ sè hiÖu chuÈn kmv do ¶nh h­ëng cña tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: Tra b¶ng X-11: “TrÞ sè cña Cm vµ chØ sè mò nV trong c«ng thøc tÝnh tãc ®é c¾t”: Cm = 1 ; nV = 1,75 knv - Tr¹ng th¸i bÒ mÆt ph«i; tra b¶ng X-15: “HÖ sè knv do chÊt l­îng cña ph«i ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: knv = 0,75 kuv- VËt liÖu phÇn c¾t cña dao; tra b¶ng X-16: “HÖ sè kuv do vËt liÖu phÇn c¾t cua dông cô ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: kuv = 0,4 kyv, kjv, krv, kpv: - C¸c th«ng sè cña dao bao gåm gãc nghiªng phô, b¸n kÝnh gãc l­în ®Ønh cao, tiÕt diÖn ngang cña c¸n dao; tra b¶ng X-17: “C¸c hÖ sè do c¸c th«ng sè cña dao ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t” : kjv= 0,97; kyv= 1,2; krv= 1; kpv= 0,97 kov - D¹ng gia c«ng; tra b¶ng X-18: “HÖ sè kov ¶nh h­ëng cña d¹ng gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: kov = 1 = 0,34 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 23,7; yv=0,66; m=0,25 Þ (m/ph) Sè vßng quay: (v/ph) Chän theo m¸y: nm = 140 (vg/ph) (m/ph) Nh­ vËy gia c«ng tiÖn mÆt ®Çu ®· ®¹t cÊp nh½n bãng RZ20 theo yªu cÇu. b) B­íc 2: Khoan, doa lç 12 th«ng suèt +) Chän m¸y vµ dông cô c¾t Ta dïng m¸y tiÖn v¹n n¨ng T616 nh­ b­íc trªn ®Ó khoan lç f 12 th«ng suèt. Ta vÉn dïng mòi khoan vµ mòi doa thÐp giã P18 ®Ó khoan ,doa lç. Khi khoan lç f 12 lµ lç ®Æc ,chiÒu dµi lç L = 38 (mm); ta chia ra lµm 2 b­íc: B­íc 1: Khoan lç phi tiªu chuÈn, lç f 11,6; Ta dïng mòi khoan ruét gµ ®u«i c«n b»ng vËt liÖu thÐp giã P18. B­íc 2: Doa lç tiªu chuÈn f 12; Dïng dao doa b»ng vËt liÖu thÐp giã P18. + ChÕ ®é c¾t B­íc 1: Khoan lç phi tiªu chuÈn f 11,6 th«ng suèt ChiÒu s©u c¾t : (mm) D - §­êng kÝnh lç gia c«ng L­îng ch¹y dao : Tra b¶ng X - 31 : “B­íc tiÕn khi khoan b»ng mòi khoan thÐp giã”: Ta ®­îc : S = 0,28 (mm/v) VËn tèc c¾t : Trong ®ã : T – Tuæi thä cña dông cô c¾t; Tra b¶ng X- 35 : “TrÞ sè trung b×nh vµ tuæi thä cña mòi khoan”: Ta ®­îc T = 45 (phót) TrÞ sè c¸c hÖ sè vµ chØ sè mò tra trong b¶ng X- 34 : Ta ®­îc :CV = 16,3 ; zV = 0,3 ; xV = 0,2; yV = 0,5 ; m = 0,3 kV –Tæng hÖ sè hiÖu chØnh vÒ tèc ®é c¾t xÐt ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn gia c«ng kh¸c nhau : kV = kmv . knv . klv . kuv Víi : kmv – HÖ sè xÐt ®Õn ¶nh h­ëng cña chÊt l­îng vËt liÖu gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t. Tra b¶ng X- 36 : Ta ®­îc kmv = 1 knv – HÖ sè xÐt ®Õn ¶nh h­ëng cña tr¹ng th¸i bÒ mÆt ph«i ®Õn tèc ®é c¾t. Tra b¶ng X- 15 : Ta ®­îc : knv = 0,75 kuv – HÖ sè xÐt ®Õn ¶nh h­ëng phÇn c¾t cña dông cô ®Õn tèc ®é c¾t. Tra b¶ng X- 16 : Ta ®­îc : kuv = 1 klv – HÖ sè xÐt ®Õn ¶nh h­ëng cña chiÒu s©u cña lç khi khoan. Tra b¶ng X- 37 : Ta ®­îc : klv = 1 VËy : kv = 1. 0,75 . 1 . 1 = 0,75 Þ (m/ph) Sè vßng quay : (v/ph) Dùa theo m¸y ta chän sè vßng quay : nm = 450 (v/ph) Þ (m/ph) B­íc 2 : Doa lç tiªu chuÈn f 12 th«ng suèt Ta dïng dao doa víi vËt liÖu lµm b»ng thÐp giã P18 ®Ó gia c«ng lç ChiÒu s©u c¾t : (mm) Víi : D - §­êng kÝnh lç sau gia c«ng d - §­êng kÝnh lç tr­íc gia c«ng L­îng ch¹y dao : Tra b¶ng X - 33 : Ta ®­îc : S = 1 (mm/v) VËn tèc c¾t : Trong ®ã : C¸c trÞ sè vµ sè mò trong c«ng thøc ®­îc x¸c ®Þnh t­¬ng tù nh­ trªn T- Tuæi thä cña mòi doa ®­îc tra trong b¶ng X- 35: Ta ®­îc:T = 40 (phót) Þ (m/ph) Sè vßng quay : (v/ph) Dùa theo m¸y ta chän sè vßng quay : n = 460 (v/ph) Þ (m/ph) Nh­ vËy lç trô 12 ®· ®¹t cÊp nh½n bãng yªu cÇu lµ RZ10 cho lç ®ã vµ tõ ®ã ta còng dïng nã ®Ó lµm chuÈn kiÓm tra cho c¸c bÒ mÆt gia c«ng kh¸c, vµ còng dïng nã ®Ó gia c«ng c¸c nguyªn c«ng kh¸c. c) B­íc 3 : V¸t mÐp B­íc c«ng nghÖ nµy do ng­êi c«ng nh©n tù lµm b»ng tay. Nguyªn c«ng 2: TiÖn mÆt ph¼ng ®¸y, v¸t mÐp ngoµi vµ v¸t mÐp lç f12 n S1 S3 …. . S2 M©m cÆp ®Þnh vÞ chi tiÕt bèn bËc tù do, vµ còng cã t¸c dông kÑp chÆt chi tiÕt. Khi v¸t mÐp ta cßn cã dïng mét phiÕn tú ®Þnh vÞ mét bËc tù do. VËy chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ n¨m bËc tù do. a) B­íc 1 : TiÖn mÆt ®Çu + Chän m¸y vµ dông cô c¾t Ta chän m¸y tiÖn v¹n n¨ng T616 ®Ó gia c«ng. Dïng dao tiÖn mÆt ®Çu r¨ng ch¾p hîp kim cøng BK 8. Tæng l­îng d­ gia c«ng : Zb = 1,5 (mm) Ta lµm mét b­íc gia c«ng : Zb = 1,5 (mm) +ChÕ ®é c¾t B­íc tiÕn S = 0,08 (mm/vg) Tèc ®é c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: (m/ph) Trong ®ã: T – Tuæi thä trung b×nh cña dông cô: T = 60 Tra b¶ng X–9: “TrÞ sè cña c¸c hÖ sè vµ c¸c sè mò trong c«ng thøc tÝnh tèc ®é c¾t”: CV = 23,7 ; yV = 0,66 ; m = 0,25 kV – HÖ sè chuÈn chung vÒ tèc ®é c¾t kV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov. Víi: kmv - ChÊt l­îng vËt liÖu gia c«ng; tra b¶ng X-10: “HÖ sè hiÖu chuÈn kmv do ¶nh h­ëng cña tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: Tra b¶ng X-11: “TrÞ sè cña Cm vµ chØ sè mò nV trong c«ng thøc tÝnh tèc ®é c¾t”: Cm = 1 ; nV = 1,75 knv - Tr¹ng th¸i bÒ mÆt ph«i; tra b¶ng X-15: “HÖ sè knv do chÊt l­îng cña ph«i ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: knv = 0,75 kuv - VËt liÖu phÇn c¾t cña dao; tra b¶ng X-16: “HÖ sè kuv do vËt liÖu phÇn c¾t cña dông cô ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”:kuv = 0,4 kyv, kjv, krv, kpv: - C¸c th«ng sè cña dao bao gåm gãc nghiªng phô, b¸n kÝnh gãc l­în ®Ønh cao, tiÕt diÖn ngang cña c¸n dao; tra b¶ng X-17: “C¸c hÖ sè do c¸c th«ng sè cña dao ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t” : kjv= 0,97; kyv= 1,2; krv= 1; kpv= 0,97 kov- D¹ng gia c«ng; tra b¶ng X-18: “HÖ sè kov ¶nh h­ëng cña d¹ng gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: kov = 1 = 0,34 Cv, xv, yv, m : tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv = 23,7 ; yv= 0,66 ; m = 0,25 (m/ph) Sè vßng quay: (vg/ph) Chän theo m¸y: nm = 160 (vg/ph) (m/ph) Nh­ vËy gia c«ng tiÖn mÆt ®Çu ®· ®¹t cÊp nh½n bãng RZ20 theo yªu cÇu. b) B­íc 2, 3 : V¸t mÐp B­íc c«ng nghÖ nµy do ng­êi c«ng nh©n tù lµm b»ng tay. Nguyªn c«ng 3: TiÖn mÆt trô f26(mm) víi ®é dµi 35(mm), tiÖn mÆt trô f32(mm) víi chiÒu dµi 3(mm) + §Þnh vÞ vµ kÑp chÆt Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ nhê chèt trô vµ mÆt tú, do ®ã chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ n¨m bËc tù do; chi tiÕt cßn ®­îc kÑp chÆt bëi ®ai èc h·m. §å g¸ nµy kh«ng truyÒn m«men tõ ®éng c¬ ra lµm quay chi tiÕt gia c«ng ®­îc do ®ã ta cÇn g¾n thªm trªn ®å g¸ mét trôc truyÒn m«men. a) B­íc 1 : TiÖn mÆt trô f26 (mm) víi ®é dµi 32 (mm) + )Chän m¸y vµ dông cô c¾t Ta chän m¸y tiÖn v¹n n¨ng T616 ®Ó gia c«ng. Dïng dao tiÖn mÆt ®Çu r¨ng ch¾p hîp kim cøng P 18. Tæng l­îng d­ gia c«ng : Zb = 4 (mm) Ta lµm hai b­íc gia c«ng : TiÖn th«: Zb = 3 (mm) TiÖn tinh: Zb = 1 (mm) +) ChÕ ®é c¾t +)TiÖn th«: B­íc tiÕn S = 0,07 (mm/vg) Tèc ®é c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: (m/ph) Trong ®ã: T – Tuæi thä trung b×nh cña dông cô; T = 120 (phót) Tra b¶ng X–9: “TrÞ sè cña c¸c hÖ sè vµ c¸c sè mò trong c«ng thøc tÝnh tèc ®é c¾t”: CV = 22,7 ; yV = 0,5 ; m = 0,3 kV – HÖ sè chuÈn chung vÒ tèc ®é c¾t kV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov. Víi: kmv- ChÊt l­îng vËt liÖu gia c«ng; tra b¶ng X-10: “HÖ sè hiÖu chuÈn kmv do ¶nh h­ëng cña tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: Tra b¶ng X-11: “TrÞ sè cña Cm vµ chØ sè mò nV trong c«ng thøc tÝnh tèc ®é c¾t”: Cm = 1; nV = 1,75 knv- Tr¹ng th¸i bÒ mÆt ph«i : tra b¶ng X-15: “HÖ sè knv do chÊt l­îng cña ph«i ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: knv = 0,75 kuv - VËt liÖu phÇn c¾t cña dao; tra b¶ng X-16: “HÖ sè kuv do vËt liÖu phÇn c¾t cua dông cô ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: kuv = 0,4 kyv, kjv, krv, kpv: - C¸c th«ng sè cña dao bao gåm gãc nghiªng phô, b¸n kÝnh gãc l­în ®Ønh cao, tiÕt diÖn ngang cña c¸n dao; tra b¶ng X-17: “C¸c hÖ sè do c¸c th«ng sè cña dao ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t” : kjv= 0,97; kyv= 1,2; krv= 1; kpv= 0,97 kov - D¹ng gia c«ng; tra b¶ng X-18: “HÖ sè kov ¶nh h­ëng cña d¹ng gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: kov = 1 = 0,34 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv = 23,7; yv= 0,66; m = 0,25 (m/ph) Sè vßng quay: (vg/ph) Chän theo m¸y: nm = 90 (vg/ph) (m/ph) +) TiÖn tinh: B­íc tiÕn S = 0,05 (mm/vg) (m/ph) Sè vßng quay: (vg/ph) Chän theo m¸y: nm = 120 (vg/ph) (m/ph) Nh­ vËy gia c«ng tiÖn mÆt ®Çu ®· ®¹t cÊp nh½n bãng RZ20 theo yªu cÇu. b) B­íc 2 : TiÖn mÆt trô f32 (mm) víi ®é dµi 3 (mm) +) Chän m¸y vµ dông cô c¾t Ta chän m¸y tiÖn v¹n n¨ng T616 ®Ó gia c«ng. Dïng dao tiÖn mÆt ®Çu r¨ng ch¾p hîp kim cøng P 18. Tæng l­îng d­ gia c«ng : Zb = 1 (mm) Ta lµm mét b­íc gia c«ng : Zb = 1 (mm) +) ChÕ ®é c¾t B­íc tiÕn S = 0,05 (mm/vg) Tèc ®é c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: (m/ph) Trong ®ã: T – Tuæi thä trung b×nh cña dông cô; T = 60 (phót) Tra b¶ng X–9: “TrÞ sè cña c¸c hÖ sè vµ c¸c sè mò trong c«ng thøc tÝnh tèc ®é c¾t”: CV = 23,7 ; yV = 0,66 ; m = 0,25 kV – HÖ sè chuÈn chung vÒ tèc ®é c¾t kV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov. Víi: kmv- ChÊt l­îng vËt liÖu gia c«ng; tra b¶ng X-10: “HÖ sè hiÖu chuÈn kmv do ¶nh h­ëng cña tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: Tra b¶ng X-11: “TrÞ sè cña Cm vµ chØ sè mò nV trong c«ng thøc tÝnh tãc ®é c¾t”: Cm = 1 ; nV = 1,75 knv- Tr¹ng th¸i bÒ mÆt ph«i; tra b¶ng X-15: “HÖ sè knv do chÊt l­îng cña ph«i ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: knv = 0,75 kuv - VËt liÖu phÇn c¾t cña dao; tra b¶ng X-16: “HÖ sè kuv do vËt liÖu phÇn c¾t cua dông cô ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: kuv = 0,4 kyv, kjv, krv, kpv: - C¸c th«ng sè cña dao bao gåm gãc nghiªng phô, b¸n kÝnh gãc l­în ®Ønh cao, tiÕt diÖn ngang cña c¸n dao; tra b¶ng X-17: “C¸c hÖ sè do c¸c th«ng sè cña dao ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t” : kjv= 0,97; kyv= 1,2; krv= 1; kpv= 0,97 kov - D¹ng gia c«ng; tra b¶ng X-18: “HÖ sè kov ¶nh h­ëng cña d¹ng gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: kov = 1 = 0,34 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 23,7; yv= 0,66; m = 0,25 (m/ph) Sè vßng quay: (vg/ph) Chän theo m¸y: nm = 320 (vg/ph) (m/ph) Nh­ vËy gia c«ng tiÖn mÆt ®Çu ®· ®¹t cÊp nh½n bãng RZ20 theo yªu cÇu. c) B­íc 3: TiÖn hai r·nh dµi 3 (mm) vµ r·nh dµi 4 (mm) s©u (5mm) +) B­íc 1 : TiÖn r·nh cã ®é s©u 2 (mm) ®é dµi 3 (mm) Chän m¸y vµ dông cô c¾t : Ta chän m¸y tiÖn v¹n n¨ng T616 ®Ó gia c«ng. Dïng dao tiÖn mÆt ®Çu r¨ng ch¾p hîp kim cøng P 18. Tæng l­îng d­ gia c«ng : Zb = 2 (mm) Ta lµm mét b­íc gia c«ng : Zb = 2 (mm) + ChÕ ®é c¾t B­íc tiÕn S = 0,2 (mm/vg) Tèc ®é c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: (m/ph) Trong ®ã: T – Tuæi thä trung b×nh cña dông cô; T = 60 (phót) Tra b¶ng X–9: “TrÞ sè cña c¸c hÖ sè vµ c¸c sè mò trong c«ng thøc tÝnh tèc ®é c¾t”: CV = 23,7 ; yV = 0,66 ; m = 0,25 kV – HÖ sè chuÈn chung vÒ tèc ®é c¾t kV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov. Víi: kmv- ChÊt l­îng vËt liÖu gia c«ng; tra b¶ng X-10: “HÖ sè hiÖu chuÈn kmv do ¶nh h­ëng cña tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: Tra b¶ng X-11: “TrÞ sè cña Cm vµ chØ sè mò nV trong c«ng thøc tÝnh tãc ®é c¾t”: Cm = 1 ; nV = 1,75 knv - Tr¹ng th¸i bÒ mÆt ph«i; tra b¶ng X-15: “HÖ sè knv do chÊt l­îng cña ph«i ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: knv = 0,75 kuv - VËt liÖu phÇn c¾t cña dao; tra b¶ng X-16: “HÖ sè kuv do vËt liÖu phÇn c¾t cua dông cô ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: kuv = 0,4 kyv, kjv, krv, kpv: - C¸c th«ng sè cña dao bao gåm gãc nghiªng phô, b¸n kÝnh gãc l­în ®Ønh cao, tiÕt diÖn ngang cña c¸n dao; tra b¶ng X-17: “C¸c hÖ sè do c¸c th«ng sè cña dao ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t” : kjv= 0,97; kyv= 1,2; krv= 1; kpv= 0,97 kov - D¹ng gia c«ng; tra b¶ng X-18: “HÖ sè kov ¶nh h­ëng cña d¹ng gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: kov = 1 = 0,34 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 23,7; yv= 0,66 ; m = 0,25 (m/ph) Sè vßng quay: (vg/ph) Chän theo m¸y: nm = 140 (vg/ph) (m/ph) +) B­íc 2 : TiÖn r·nh cã ®é s©u 2 (mm) ®é dµi 4 (mm) Chän m¸y vµ dông cô c¾t Ta chän m¸y tiÖn v¹n n¨ng T616 ®Ó gia c«ng. Dïng dao tiÖn mÆt ®Çu r¨ng ch¾p hîp kim cøng P 18. Tæng l­îng d­ gia c«ng : Zb = 2 (mm) Ta lµm mét b­íc gia c«ng : Zb = 2 (mm) ChÕ ®é c¾t B­íc tiÕn S = 0,25 (mm/vg) Tèc ®é c¾t ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: (m/ph) Trong ®ã: T – Tuæi thä trung b×nh cña dông cô; T = 60 (phót) Tra b¶ng X–9: “TrÞ sè cña c¸c hÖ sè vµ c¸c sè mò trong c«ng thøc tÝnh tèc ®é c¾t”: CV = 23,7 ; yV = 0,66 ; m = 0,25 kV – HÖ sè chuÈn chung vÒ tèc ®é c¾t kV = kmv. knv. kuv. kyv. kjv. krv. kpv. kov. Víi: kmv - ChÊt l­îng vËt liÖu gia c«ng; tra b¶ng X-10: “HÖ sè hiÖu chuÈn kmv do ¶nh h­ëng cña tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: Tra b¶ng X-11: “TrÞ sè cña Cm vµ chØ sè mò nV trong c«ng thøc tÝnh tãc ®é c¾t”: Cm = 1 ; nV = 1,75 knv - Tr¹ng th¸i bÒ mÆt ph«i; tra b¶ng X-15: “HÖ sè knv do chÊt l­îng cña ph«i ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: knv = 0,75 kuv - VËt liÖu phÇn c¾t cña dao; tra b¶ng X-16: “HÖ sè kuv do vËt liÖu phÇn c¾t cua dông cô ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: kuv = 0,4 kyv, kjv, krv, kpv: - C¸c th«ng sè cña dao bao gåm gãc nghiªng phô, b¸n kÝnh gãc l­în ®Ønh cao, tiÕt diÖn ngang cña c¸n dao; tra b¶ng X-17:“C¸c hÖ sè do c¸c th«ng sè cña dao ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é c¾t”: kjv= 0,97; kyv= 1,2; krv= 1;kpv= 0,97 kov- D¹ng gia c«ng; tra b¶ng X-18: “HÖ sè kov ¶nh h­ëng cña d¹ng gia c«ng ®Õn tèc ®é c¾t”: kov = 1 = 0,34 Cv, xv, yv, m tra theo b¶ng (5-8) tµi liÖu (4) ta cã: Cv= 23,7; yv= 0,66; m = 0,25 (m/ph) Sè vßng quay: (v/ph) Chän theo m¸y: nm = 120 (vg/ph) (m/ph) Nguyªn c«ng 4: Nguyªn c«ng kiÓm tra a) KiÓm tra ®é ®¶o mÆt ®Çu Yªu cÇu: KiÓm tra ®é ®¶o cña mÆt chuÈn ®Çu so víi lç trô f 12 ®¹t ®é vu«ng gãc yªu cÇu. TiÕn hµnh: Ta dïng mét chèt trô mét ®Çu tú lªn lç cña bÖ m¸y cè ®Þnh cßn mét ®Çu dïng ®Ó cho vµ trong lç trô f 12, chi tiÕt cã mÆt ®Çu trô f 26 kh«ng tú vµo mÆt cña bÖ m¸y mµ ®Ó c¸ch mét kho¶ng ®Ó cã thÓ quay chi tiÕt quanh chèt trô. Ta dïng mét ®ång hå cã mòi rß ch¹m vµo mÆt ®¸y, khi quay chi tiÕt kim ®ång hå quay ®i mét gãc th× chØ sù kh«ng vu«ng gãc gi÷a trô vµ mÆt ®Çu. b) KiÓm tra ®é kh«ng song song cña mÆt ngoµi víi lç trô bªn trong Yªu cÇu: KiÓm tra ®é kh«ng song song cña lç trô f 12 vµ hai mÆt ®Çu so víi mÆt trô f 26 theo yªu cÇu. TiÕn hµnh:Ta dïng mét trô cè ®Þnh lç trô f 12 b»ng c¸ch dïng hai chèt chèng t©m vµ tú lªn hai mÆt ®Çu. §Ó ®o ®­îc ta dïng ®ång hå ®Æt theo ph­¬ng ngang tú lªn mÆt ®Çu trô khi chi tiÕt quay ta sÏ ®o ®­îc ®é kh«ng vu«ng gãc gi÷a hai mÆt ®Çu vµ mÆt trô f 2 Ch­¬ng IX : b¶o d­ìng, söa ch÷a hÖ thènG phanh Sau khi ®· tiÕn hµnh xong c«ng viÖc thiÕt kÕ, tÝnh to¸n hÖ thèng phanh khÝ nÐn trªn c¬ së cña xe tham kh¶o ë phÇn trªn. ë phÇn nµy ta sÏ xem xÐt viÖc tiÕn hµnh b¶o d­ìng vµ söa ch÷a nh÷ng h­ háng th­êng gÆp cña hÖ thèng phanh nµy. Trong khi thiÕt kÕ ta lu«n tÝnh to¸n víi møc ®é an toµn vµ lµm sao cho hiÖu qu¶ phanh ®¹t cao nhÊt. Vµ ®Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã th× c¸c thiÕt bÞ, chi tiÕt, bé phËn côm ta thiÕt kÕ ra còng ®­îc x¸c ®Þnh ®Ó lµm viÖc chÝnh x¸c, æn ®Þnh nhÊt. Nh­ng trong thùc tÕ sö dông, sau thêi gian xe ho¹t ®éng, d­íi t¸c nh÷ng t¸c dông c¬, lý, ho¸, nh÷ng t¸c dông kh¸ch quan còng nh­ chñ quan, ®· t¸c ®éng lªn hÖ thèng phanh g©y ra nh÷ng háng hãc, sai kh¸c, lµm cho ho¹t ®éng cña hÖ thèng phanh kh«ng ®­îc nh­ mong muèn thiÕt kÕ, cho dï trong thiÕt kÕ cã tÝnh ®Õn hÖ sè an toµn. V× vËy ®Ó n©ng cao tÝnh n¨ng sö dông, duy tr× tèt tr¹ng th¸i kü thuËt, n©ng cao tÝnh an toµn vµ gi¶m chi phÝ cho nh÷ng söa ch÷a th× viÖc tiÕn hµnh tèt c«ng t¸c b¶o d­ìng vµ söa ch÷a cã kÕ ho¹ch ph¶i ®­îc l­u t©m vµ th­êng xuyªn tiÕn hµnh. 9.1.C«ng t¸c b¶o d­ìng kü thuËt hµng ngµy. ViÖc tiÕn hµnh c«ng t¸c b¶o d­ìng kü thuËt hµng ngµy cã vai trß quan träng trong viÖc duy tr× tr¹ng th¸i kü thuËt tèt cña hÖ thèng phanh. Nh»m ph¸t hiÖn sím nh÷ng h­ háng, ®Ò ra kÕ ho¹ch b¶o d­ìng ®Þnh kú ng¾n vµ dµi h¹n hîp lý. C«ng t¸c b¶o d­ìng kü thuËt hµng ngµy bao gåm c¸c c«ng viÖc sau: +) KiÓm tra tr¹ng th¸i lµm viÖc cña c¸c èng mÒm liªn kÕt gi÷a hÖ thèng phanh trªn xe chÝnh víi phÇn r¬moãc, ®é kÝn khÝt cña ®­êng dÉn: Xem xÐt c¸c èng mÒm cña hÖ thèng phanh ®Ó kh«ng bÞ xo¾n vµ ch¹m vµo c¸c chi tiÕt cã c¹nh s¾c nhän. §Ó kh¾c phôc nh÷ng chç hë trªn ®Çu nèi, cÇn ph¶i thay nh÷ng ®Çu háng hoÆc vßng bÝt kÝn cña chóng. +)KiÓm tra ®é kÝn khÝt cña truyÒn ®éng khÝ nÐn: Khi kiÓm tra ®é kÝn, ¸p suÊt trong truyÒn ®éng kh«ng ®­îc d­íi 0,65 MPa (6,5 (KG/cm2)) vµ t¾t hÕt c¸c thiÕt bÞ sö dông khÝ nÐn còng nh­ m¸y nÐn khÝ. NÕu x¶ hÕt khÝ ra khái mét dßng th× ¸p suÊt trong ®­êng èng dÉn ®éng khÝ kia gi¶m xuèng kh«ng qu¸ 0,05 MPa (0,5 (KG/cm2)) trong thêi gian 15 phót. Trong qu¸ tr×nh b¶o d­ìng, cÇn ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn ®é kÝn khÝt cña c¸c mèi nèi ®­êng èng vµ c¸c èng dÉn mÒm. Cã thÓ nghe ®Ó x¸c ®Þnh n¬i nµo bÞ rß khÝ m¹nh vµ dïng nhò t­¬ng hay xµ phßng ®Ó x¸c ®Þnh n¬i bÞ rß rØ Ýt h¬n. +) X¶ n­íc ng­ng ra khái c¸c b×nh khÝ cña toµn bé hÖ thèng sau mçi ngµy lµm viÖc: Ta x¶ n­íc ng­ng ra khái c¸c b×nh khÝ khi ¸p suÊt trong c¬ cÊu dÉn ®éng khÝ nÐn ë møc ®Þnh møc, b»ng c¸ch chuyÓn cÇn kho¸ x¶ vÒ mét bªn. Sau khi x¶ hÕt n­íc ng­ng, cÇn ph¶i lµm cho ¸p suÊt trong hÖ thèng khÝ nÐn ®Õn møc ®Þnh møc. +) §iÒu chØnh khe hë gi÷a guèc vµ trèng phanh: KiÓm tra b»ng th­íc nhÐt qua mét cöa sæ trªn tÊm ch¾n. Sau khi ®· ®iÒu chØnh hµnh tr×nh cÇn ®Èy c¸c bÇu phanh, th× khe hë gi÷a trèng phanh vµ c¸c guèc cã thÓ lµ: ë chç cam nh¶ lµ 0,4 mm, ë trôc c¸c guèc lµ 0,2 mm. §­êng kÝnh tiÖn guèc phanh ®­îc tÝnh theo tang phanh khi cßn míi. NÕu tang phanh ®· ®­îc tiÖn theo cì söa ch÷a th× ®­êng kÝnh tiÖn guèc phanh trong thiÕt bÞ còng ph¶i b»ng ®­êng kÝnh tang phanh ®· tiÖn. KÝch th­íc guèc phanh ®­îc tr×nh bÇy theo h×nh vÏ. +) Trôc cam ®iÒu khiÓn ph¶i quay tù do trong bÖ. Khi kh«ng thùc hiÖn phanh mµ trèng phanh vµ guèc phanh kh«ng cã khe hë, sÏ lµm cho chóng lu«n tiÕp xóc, t¹o ma s¸t, sinh nhiÖt, lµm gi¶m c«ng suÊt cã Ých cña xe, tèn nhiªn liÖu, c¸c chi tiÕt bÞ nung nãng chãng mµi mßn, sai kh¸c vÒ kÕt cÊu, ¶nh h­ëng ®Õn tuæi thä vµ tÝnh kinh tÕ khi sö dông xe. Ng­îc l¹i, trong tr­êng hîp mµ khe hë qu¸ lín sÏ lµm t¨ng hµnh tr×nh bµn ®¹p, phanh cã thÓ kh«ng cã hiÖu qu¶ cao. +) KiÓm tra hµnh tr×nh thanh nèi (pitt«ng ) cña xi lanh c¬ cÊu: §Ó ®¸p øng khe hë b×nh th­êng gi÷a guèc phanh vµ trèng phanh cña c¬ cÊu phanh, hµnh tr×nh thanh nèi ph¶i b»ng 35 - 50 (mm). §é chªnh lÖch hµnh tr×nh thanh nèi xi lanh c¬ cÊu phanh cña b¸nh tr¸i vµ b¸nh ph¶i kh«ng qu¸ 4 (mm). ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ phanh nh­ nhau. Khi kiÓm tra hµnh tr×nh thanh nèi, hÖ thèng phanh ®iÒn ®Çy khÝ nÐn cã ¸p suÊt kh«ng nhá h¬n 0,62 MPa (6,2 ). Tr×nh tù tiÕn hµnh thùc hiÖn thao t¸c: §o kho¶ng c¸ch tõ n¾p xi lanh ®Õn t©m chèt nèi ch¹c víi tay ®ßn ®iÒu chØnh. Th­íc ph¶i ®Æt song song víi thanh nèi. Ên bµn ®¹p ®Õn hÕt cì, gi÷ nguyªn vÞ trÝ bµn ®¹p vµ ®o kho¶ng c¸ch tõ n¾p ®Õn t©m chèt. Hµnh tr×nh pitt«ng cña xi lanh lµ hiÖu cña hai ®¹i l­îng ®· ®o ®­îc tr­íc. Sau khi ®iÒu chØnh xong, cÇn ph¶i kiÓm tra hiÖu qu¶ hÖ thèng phanh chÝnh khi «t« chuyÓn ®éng. +) KiÓm tra hÖ thèng phanh chÝnh: Thao t¸c nµy cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn sau khi ®iÒu chØnh hµnh tr×nh thanh nèi cña xi lanh. Næ m¸y vµ n¹p khÝ vµo hÖ thèng Ýt nhÊt ®Õn ¸p suÊt 0,65 MPa Cho «t« ch¹y ®Õn tèc ®é 15 – 20 (km/h) vµ tõ tõ Ên phanh lªn bµn ®¹p, c¸c c¬ cÊu phanh ph¶i ®¶m b¶o phanh ªm c¸c b¸nh xe ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng xe bÞ tr­ît. NÕu trong qu¸ tr×nh sö dông mµ ph¸t hiÖn thÊy mét c¬ cÊu phanh nµo lµm viÖc kÐm hiÖu qu¶ khi ®· chØnh ®óng tÊt c¶ c¸c th«ng sè th× cÇn ph¶i xem xÐt c¸c m¸ phanh, cã thÓ chóng bÞ mßn hoÆc bÞ dÝnh dÇu. +) B¶o d­ìng m¸y nÐn khÝ: Bao gåm viÖc kiÓm tra sù b¾t chÆt cña m¸y, ®é xiÕt cña c¸c ªcu b¾t chÆt n¾p ®éng c¬, ®iÒu chØnh sù kÐo c¨ng d©y curoa truyÒn ®éng vµ kiÓm tra ®é kÝn cña c¸c van cña m¸y nÐn. §iÒu chØnh sù kÐo c¨ng d©y curoa truyÒn ®éng m¸y nÐn khÝ: D©y curoa cÇn ®­îc l¾p víi ®é c¨ng sao cho ®é vâng cña nã ë ®iÓm gi÷a cña c¸c ®ai ph¶i b»ng 8 – 14 (mm) d­íi t¸c dông cña mét lùc 4 (KG). §é vâng ®ù¬c ®o b»ng th­íc vµ lùc ®o b»ng lùc kÕ. §é c¨ng cña d©y curoa ®­îc ®iÒu chØnh b»ng c¸ch dÞch chuyÓn m¸y nÐn trªn dÇm gèi tùa tr­íc cña ®éng c¬. Níi láng ªcu 5 l¾p m¸y nÐn lªn dÇm vµ tuÇn tù quay ªcu 6 vµ 7 ®Ó ®iÒu chØnh ®é c¨ng cña d©y curoa theo ®é vâng cña nã. Sau khi thùc hiÖn thao t¸c, vÆn chÆt c¸c ªcu ®Õn hÕt cì. CÇn ph¶i ®Æc biÖt chó ý kiÓm tra ®é c¨ng cña d©y curoa trong 50 giê ®Çu lµm viÖc cña «t« (hoÆc cña d©y curoa míi), trong thêi gian nµy, ®é gi·n cña d©y curoa chiÕm kho¶ng 60% tæng ®é gi·n cña nã trong c¶ thêi gian sö dông. £cu b¾t chÆt n¾p ®éng c¬ cña m¸y nÐn khÝ cÇn ®­îc xiÕt ®Òu hai bªn theo tr×nh tù tr×nh bµy trªn h×nh vÏ: M«men xiÕt cuèi cïng ph¶i b»ng 12 – 17 (Nm) hay (1,2 – 1,7 (KGm)). NÕu van kh«ng ®¶m b¶o ®é kÝn th× ph¶i mµi lªn van hoÆc thay van míi. Mµi van cho ®Õn khi nµo dïng mùc mµu kiÓm tra thÊy vßng tiÕp ®iÓm khÐp kÝn th× th«i. +) Röa bé lµm m¸t vµ khö Èm: Kh«ng th¸o bé khö Èm ra khái «t« mµ chØ th¸o n¾p 11 trªn h×nh vÏ bé lµm m¸t vµ khö Èm, rót thiÕt bÞ läc, vµnh chÆn 5, níi vÝt 4 vµ th¸o bé phËn dÉn h­íng 3. Röa bé phËn dÉn h­íng vµ thiÕt bÞ läc còng nh­ chç nµo cã thÓ röa ®­îc ë bÒ mÆt bªn trong cña bé khö Èm. Hong kh« c¸c chi tiÕt vµ l¾p bé khö Èm l¹i. Dïng bµn ch¶i hay chæi l«ng quÐt s¹ch kh«ng khÝ bÈn b¸m lªn thiÕt bÞ lµm m¸t cña bé khö Èm. +) N¹p chÊt chèng ®«ng lµ cån cho bé chèng ®«ng ®Æc. Khi nhiÖt ®é ngoµi trêi d­íi + 50 C, cÇn ph¶i sö dông bé phËn chèng ®«ng ®Æc ®Ó t¨ng ®é tin cËy cña hÖ thèng phanh vµ sù an toµn cho ®éng c¬. Theo nót 16 trªn h×nh bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt vµ rãt vµo bé chèng ®«ng ®Æc mét l­îng chÊt chèng ®«ng ®Æc tÝnh to¸n. Sau ®ã ®ãng chÆt nót. §Çu tiªn, nªn b¬m vµo truyÒn ®éng khÝ nÐn kho¶ng 8 – 10 (ml) chÊt chèng ®«ng ®Æc b»ng c¸ch dïng b¬m thôt nhanh kho¶ng 4 – 5 lÇn. Sau ®ã trong mét ca lµm viÖc b¬m kho¶ng 4 – 7 lÇn chÊt chèng ®«ng ®Æc vµo truyÒn ®éng khÝ nÐn. Mét lÇn thôt (hµnh tr×nh cña pitt«ng ) m¸y b¬m ®Èy ®i 2 ml chÊt láng. ë ViÖt Nam khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nhiÖt ®é kh«ng khÝ gÇn nh­ kh«ng bao giê xuèng d­íi 50C v× vËy gÇn nh­ kh«ng sö dông bé phËn chèng ®ãng b¨ng. +) KiÓm tra hµnh tr×nh thanh nèi xi lanh c¬ cÊu phanh cña hÖ thèng phanh tay: Hµnh tr×nh cña thanh nèi cã thÓ x¸c ®Þnh theo chØ sè: ¤t« nh¶ phanh, mòi cña chèt ph¶i n»m ®èi diÖn víi ®­êng ®é cã ghi sè “0”, cßn trong tr­êng hîp cµi phanh - ®èi diÖn “1”. Trong tr­êng hîp nµy, hµnh tr×nh cña thanh nèi b»ng 25 (mm) l­îng ®Þnh møc. NÕu khi cµi phanh mµ mòi nhän v­ît ®Õn sè “2” cÇn ph¶i ®iÒu chØnh l¹i hµnh tr×nh thanh nèi: kho¶ng c¸ch hai sè “1” vµ “2” - ®é chªnh lÖch cho phÐp so víi hµnh tr×nh quy ®Þnh. NÕu trªn c¬ cÊu kh«ng ®­îc ®¸nh dÊu c¸c chØ sè th× ph¶i ®o hµnh tr×nh thanh nèi khi phanh vµ nh¶ phanh b»ng th­íc thÐp: hµnh tr×nh n»m trong kho¶ng 25 – 45 (mm). +) §iÒu chØnh hµnh tr×nh thanh nèi xi lanh c¬ cÊu phanh cña hÖ thèng phanh tay: Tr­íc hÕt nh¶ phanh «t«. Níi trôc vÝt tay ®ßn ®iÒu chØnh. Quay trôc vÝt cho ®Õn khi nµo guèc phanh ch¹m ®Õn tang phanh, sau ®ã quay trôc vÝt ng­îc trë l¹i 1/2 – 2/3 (vßng) hay (3 – 4 (mÆt)). §o hµnh tr×nh thanh nèi khi cµi phanh vµ khi nh¶ phanh: cã dµi b»ng 25 (mm) hoÆc ®Õn v¹ch sè “1”. Chèt trôc vÝt b»ng tÊm h·m hoÆc bul«ng. +) KiÓm tra kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c¸c hÖ thèng dÉn ®éng phanh khÝ nÐn: Nh»m x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ra cña ¸p suÊt kh«ng khÝ t¹i c¸c dßng nhê vµo viÖc dïng c¸c ¸p kÕ nèi víi c¸c ®Çu nèi kiÓm tra ë mçi dßng. Cã thÓ sö dông c¸c ¸p kÕ hai kim vµ khèi ®Ìn kiÓm tra hÖ thèng phanh ®· ®­îc trang bÞ s½n ë trªn xe Tr­íc khi kiÓm tra cÇn ph¶i kh¾c phôc hiÖn t­îng rß khÝ trong hÖ thèng khÝ nÐn. ViÖc kiÓm tra ¸p suÊt t¹i c¸c dßng ®­îc x¸c ®Þnh theo tr×nh tù nh­ sau: TiÕp kh«ng khÝ vµo hÖ thèng khÝ nÐn cho ®Õn khi bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt b¾t ®Çu lµm viÖc. Lóc nµy ¸p suÊt ë trªn tÊt c¶ c¸c ®­êng dÉn ph¶i ®¹t ®­îc gi¸ trÞ ¸p suÊt tiªu chuÈn. C¸c ®Ìn kiÓm tra trªn b¶ng ®ång hå ph¶i t¾t vµ ®ång thêi tÝn hiÖu ©m thanh( con ve) còng ngõng ho¹t ®éng. Ên hÕt cì bµn ®¹p cña hÖ thèng phanh c«ng t¸c, ¸p suÊt theo chØ sè cña c¸c ¸p kÕ hai kim ph¶i gi¶m xuèng ®ét ngét kh«ng qu¸ 0,5 KG/cm2. §ång thêi kiÓm tra ¸p suÊt ë c¸c ®Çu ra kiÓm tra cña toµn bé hÖ thèng so s¸nh chóng víi c¸c gi¸ trÞ cÇn ph¶i ®¹t ®ù¬c tra theo s¸ch h­íng dÉn. +) C¸c c«ng viÖc kiÓm tra kh¸c: Ngoµi c¸c c«ng viÖc kiÓm tra b¶o d­ìng ®· nªu ë trªn, chóng ta cßn ph¶i tiÕn hµnh nhiÒu c«ng t¸c kiÓm tra kh¸c, xong víi ph¹m vi cña mét ®å ¸n chóng ta kh«ng nªu thËt chi tiÕt cô thÓ nh÷ng c«ng viÖc nµy. Nh­ : kiÓm tra ®é gi¶m ¸p suÊt trong c¸c b×nh chøa, ¸p suÊt ë t¹i c¸c ®Çu ra cña van b¶o vÖ hai nh¸nh, ba nh¸nh. ¸p suÊt t¾t vµ bËt ¸p suÊt cña bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt, ¸p suÊt t¾t vµ bËt c¸c ®Ìn kiÓm tra. Þ C¸c c«ng t¸c thùc hiÖn viÖc b¶o d­ìng hµng ngµy hay ®Þnh kú lµ rÊt quan träng, ®ßi hái ng­êi qu¶n lý xe ph¶i lu«n chó träng kh«ng ®­îc sao nh·ng. TiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c b­íc khoa häc, chÝnh x¸c, vµ tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña nhµ thiÕt kÕ ®· ®Þnh. Tuy nhiªn trong khu«n khæ cña mét ®å ¸n tèt nghiÖp, ta chØ nªu kh¸i qu¸t chung c¸c c«ng viÖc cÇn ph¶i thùc hiÖn mµ kh«ng ®i vµo chi tiÕt c¸c b­íc tiÕn hµnh cô thÓ, tû mØ. 9.2.Söa ch÷a nh÷ng h­ háng th­êng gÆp : §Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy khi lµm viÖc cña hÖ thèng phanh, th× th«ng th­êng ta ph¶i thay thÕ b¾t buéc c¸c thiÕt bÞ phanh cø hai n¨m mét lÇn, kh«ng phô thuéc vµo tr¹ng th¸i kü thuËt cña chóng hiÖn thêi ra sao. Nh÷ng bé phËn cÇn thay thÕ b¾t buéc lµ: bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt, bé ®iÒu hoµ lùc phanh, bÇu phanh cÇu tr­íc, bÇu phanh cÇu sau, van ®¬n b¶o vÖ, van kÐp b¶o vÖ, van b¶o hiÓm ba nh¸nh, van phanh tay, tæng van, van h¹n chÕ ¸p suÊt, van t¨ng tèc, van ®iÒu khiÓn c¸c c¬ cÊu phanh cña r¬moãc, kho¸ khÝ nÐn. Nh÷ng thiÕt bÞ thay thÕ hay nh÷ng thiÕt bÞ háng ph¶i ®­îc söa ch÷a víi nh÷ng dông cô chuyªn dïng. Sau ®ã ph¶i ®­îc kiÓm tra l¹i kh¶ n¨ng ho¹t ®éng xem chóng cã t­¬ng thÝch víi nhau kh«ng. Tr×nh tù l¾p r¸p vµ kiÓm tra c¸c thiÕt bÞ ®­îc tr×nh bµy cô thÓ trong c¸c tµi liÖu h­íng dÉn riªng. Nh÷ng ng­êi tiÕn hµnh c«ng viÖc söa ch÷a nh÷ng thiÕt bÞ nµy ph¶i nhÊt thiÕt tr¶i qua nh÷ng kho¸ huÊn luyÖn chuyªn m«n cÇn thiÕt. KiÓm tra, söa ch÷a nh÷ng h­ háng trong c¬ cÊu phanh. §iÒu chØnh khe hë gi÷a m¸ phanh vµ guèc phanh hîp lý, ®iÒu chØnh c¸c hµnh tr×nh c¸c cÇn ®Èy bÇu phanh, c¸c th«ng sè ®­îc tra thao c¸c s¸ch chuyªn m«n vÒ b¶o d­ìng vµ söa ch÷a. 9.3. Nh÷ng háng hãc th­êng gÆp, vµ ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc cña c¬ cÊu dÉn ®éng khÝ nÐn: 1).KhÝ nÐn kh«ng tiÕp ®­îc hay tiÕp chËm vµo c¸c b×nh chøa cña hÖ thèng khÝ nÐn( bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt cã lµm viÖc). + Nguyªn nh©n háng hãc: Háng èng mÒm hoÆc èng dÉn. Láng c¸c mèi b¾t chÆt nh÷ng chç nèi c¸c èng dÉn, èng mÒm vµ phô tïng nèi èng chuyÓn tiÕp. Láng mèt b¾t chÆt c¸c phÇn ë trªn mét thiÕt bÞ. B×nh chøa bÞ hë. + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: Thay c¸c èng mÒm hoÆc èng dÉn. XiÕt l¹i nh÷ng chç nèi, thay c¸c chi tiÕt háng ë mèi nèi vµ vËt bÝt kÝn. XiÕt l¹i c¸c mèi b¾t chÆt gi÷a c¸c phÇn trong mét thiÕt bÞ. Thay b×nh chøa. 2. Bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt ph¶i lµm viÖc ngay khi c¸c b×nh chøa ®­îc tiÕp ®ñ khÝ. + Nguyªn nh©n háng hãc: Rß khÝ nÐn trªn ®­êng dÉn tõ m¸y nÐn khÝ ®Õn khèi c¸c van b¶o vÖ. + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: Kh¾c phôc rß khÝ b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®· nªu ë trªn. Kh«ng tiÕp ®­îc khÝ nÐn vµo c¸c b×nh chøa( trong tr­êng hîp bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt vÉn lµm viÖc b×nh th­êng). + Nguyªn nh©n háng hãc: Bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt ®­îc ®iÒu chØnh sai T¾c èng dÉn tõ ®o¹n tõ bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt ®Õn khèi c¸c van b¶o vÖ. + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: sö dông vÝt ®iÒu chØnh ®Ó ®iÒu chØnh bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt. NÕu háng th× thay thÕ. Xem xÐt c¸c èng dÉn, nÕu cÇn thiÕt th× ph¶i th¸o vµ thæi. Kh«ng tiÕp ®­îc khÝ vµo b×nh chøa cña dßng III( phanh dù bÞ vµ phanh dõng). + Nguyªn nh©n háng hãc: Háng van kÐp b¶o vÖ. T¾c èng dÉn cung cÊp Th©n van kÐp bÞ biÕn d¹ng do siÕt chÆt qua lªn th©n. + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: Thay van bÞ háng. Thæi èng. B¶o ®¶m ®é siÕt ®Òu cña c¸c bul«ng b¾t chÆt lªn van kÐp b¶o vÖ Kh«ng tiÕp ®­îc khÝ vµo b×nh chøa cña dßng I vµ II( phanh c«ng t¸c cÇu tr­íc vµ cÇu sau). + Nguyªn nh©n háng hãc: Háng van b¶o vÖ ba nh¸nh. T¾c èng dÉn cung cÊp + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: Thay van bÞ háng. Thæi èng. Kh«ng tiÕp ®­îc khÝ vµo b×nh chøa cña r¬moãc. + Nguyªn nh©n háng hãc: Háng c¸c thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn c¬ cÊu phanh l¾p trªn r¬moãc, háng c¸c c¬ cÊu phanh r¬moãc. T¾c èng dÉn cung cÊp + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: Thay c¸c thiÕt bÞ bÞ háng. Dïng khÝ nÐn ®Ó thæi èng, nÕu cÇn thiÕt ph¶i thay thÕ èng míi. ¸p suÊt trong c¸c b×nh chøa ®­êng dßng I vµ II cao qu¸ hoÆc thÊp qu¸ so víi quy ®Þnh, khi bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt vÉn lµm viÖc. + Nguyªn nh©n háng hãc: ¸p kÕ hai kim bÞ háng. Bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt ®iÒu chØnh sai. + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: Thay ¸p kÕ hai kim. §iÒu chØnh l¹i bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt b»ng vÝt. HiÖu qu¶ phanh thÊp hoÆc kh«ng phanh ®­îc «t« b»ng hÖ thèng phanh c«ng t¸c khi ®· ®¹p bµn ®¹p ®Õn hÕt cì. + Nguyªn nh©n háng hãc: Háng tæng van. BÈn hèc d­íi cña ¸o bäc trªn tay ®ßn cña tæng van. Rß nhiÒu khÝ nÐn trªn ®­êng dßng I vµ II, trªn ®o¹n sau tæng van. ChØnh sai dÉn ®éng tæng van. L¾p sai bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt. Háng van h¹n chÕ ¸p suÊt. + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: Thay tæng van. §¸nh s¹ch bôi bÈn b¸m trªn c¸c hèc d­íi ¸o bäc cao su. §iÒu chØnh c¬ cÊu dÉn ®éng tæng van. §iÒu chØnh hµnh tr×nh cña cÇn. Thay van h¹n chÕ ¸p suÊt. Kh«ng nh¶ ®­îc phanh dõng khi ®· g¹t van phanh tay vÒ vÞ trÝ n»m ngang. + Nguyªn nh©n háng hãc: Rß khÝ trªn èng ®­êng dßng III, trªn cöa ra khÝ quyÓn cña van t¨ng tèc. + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: Kh¾c phôc rß khÝ b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®· nªu ë trªn. Cã hiÖn t­îng phanh phÝa cÇu sau khi ng­êi l¸i kh«ng thùc hiÖn thao t¸c phanh chÝnh còng nh­ phanh phô hay phanh tay. + Nguyªn nh©n háng hãc: Háng tæng van C¬ cÊu dÉn ®éng tæng van chØnh sai. Háng mèi bÝt kÝn giøa bé tÝch luü n¨ng l­îng kiÓu lß xo vµ buång c«ng t¸c. + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: Thay tæng van. §iÒu chØnh c¬ cÊu dÉn ®éng kho¸ h·m. Thay buång h·m víi bé tÝch luü n¨ng l­îng kiÓu lß xo. Cã nhiÒu dÇu lät vµo hÖ thèng khÝ nÐn. + Nguyªn nh©n háng hãc: Háng c¸c vßng g¨ng cña m¸y nÐn khÝ. + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: Söa ch÷a hoÆc thay m¸y nÐn khÝ. HÖ thèng phanh r¬moãc kh«ng ho¹t ®éng hay víi hiÖu qu¶ rÊt thÊp. + Nguyªn nh©n háng hãc: Háng c¸c bé phËn trªn ®­êng dÉn khÝ nÐn tõ trªn xe chÝnh xuèng. Háng c¬ cÊu ®iÒu khiÓn phanh ®­îc ®Æt ë phÇn sau r¬moãc. + Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc: KiÓm tra hÖ thèng truyÒn dÉn theo c¸c c¸ch ®· nªu ë trªn. Söa ch÷a, hoÆc thay míi c¸c thiÕt bÞ háng hãc. KÕt luËn Sau h¬n 3 th¸ng lµm viÖc miÖt mµi cïng víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o PGS.TS. NguyÔn Träng Hoan vµ c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o trong bé m«n, cïng toµn thÓ c¸c b¹n ®ång nghiÖp. Víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n, chóng em ®· hoµn thµnh nhiÖm vô cña ®Ò tµi ®Æt ra lµ “ThiÕt kÕ hÖ thèng phanh cã dÉn ®éng khÝ nÐn cho ®oµn xe vËn t¶i ” Dùa trªn xe tham kh¶o lµ KAMAZ 5320. Trong ®å ¸n nµy, chóng em ®· ®i tÝnh to¸n, lùc chän, thiÕt kÕ lÇn l­ît c¸c côm, chi tiÕt cña hÖ thèng phanh theo tr×nh tù sau: + T×m hiÓu tæng quan vÒ c¸c hÖ thèng phanh trªn xe. + Lùa chän hÖ thèng phanh phï hîp cho xe thiÕt kÕ. + TÝnh to¸n c¬ cÊu phanh, dÉn ®éng hÖ thèng phanh trªn xe kÐo. + TiÕn hµnh kiÓm tra bÒn mét sè chi tiÕt. + ThiÕt kÕ hÖ thèng dÉn ®éng cho phanh trªn r¬mooc. Víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña n­íc th× viÖc tù tiÕn hµnh thiÕt kÕ, tÝnh to¸n c¸c côm chi tiÕt dùa trªn c¸c xe hiÖn cã lµ hoµn toµn hîp lý. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc lµ mét hÖ thèng phanh, ®¶m b¶o ®­îc c¸c yªu cÇu lµm viÖc. §iÒu nµy sÏ tiÕt kiÖm ®­îc kinh phÝ vµ gi¶m ®­îc gi¸ thµnh cña xe sau khi xuÊt x­ëng, mµ chóng ta cßn t¹o ®­îc nh÷ng ­u viÖt riªng phï hîp cho ®iÒu kiÖn khÝ hËu, thêi tiÕt, vµ ®iÒu kiÖn ®­êng x¸ trªn ®Êt n­íc ta. MÆc dï ®· hÕt søc cè g¾ng, nh­ng do khèi l­îng ®Ò tµi t­¬ng ®èi réng, tr×nh ®é b¶n th©n cßn h¹n chÕ, ®iÒu kiÖn thùc tÕ cßn thiÕu. V× vËy trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n thiÕt kÕ ®Ò tµi nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ khiÕm khuyÕt. KÝnh mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy vµ toµn thÓ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi nµy ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Chóng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! NguyÔn V¨n Hµ Ph¹m §øc Toµn Tµi liÖu tham kh¶o ThiÕt kÕ hÖ thèng phanh «t«, m¸y kÐo D­¬ng §×nh KhuyÕn ; §HBK Hµ néi in 1992 2- Gi¸o tr×nh thiÕt kÕ vµ tÝnh to¸n «t« m¸y kÐo NguyÔn H÷u CÈn - Tr­¬ng Minh ChÊp - D­¬ng §×nh KhuyÕn - TrÇn Khang ; §HBK Hµ néi in 1978 3- Lý thuyÕt «t«, m¸y kÐo NguyÔn H÷u CÈn - D­ Quèc ThÞnh - Ph¹m Minh Th¸i NguyÔn V¨n Tµi - Lª ThÞ Vµng ; Nxb KH & KT Hµ néi 2000 4- Søc bÒn vËt liÖu Bïi Träng Lùu - NguyÔn V¨n V­îng ; Nxb GD 1998 5- Sæ tay Gia c«ng c¬ PGS.TS.TrÇn V¨n §Þch ( Chñ Biªn)- ThS .L­u V¨n Nhang Ths. NguyÔn Thanh Mai ; Nxb KH & KT Hµ néi 2002 6- ThiÕt kÕ ®å ¸n CNCTM PGS.TS.TrÇn V¨n §Þch ; Nxb KH & KT Hµ néi 2002 7- H­íng dÉn sö dông xe KAMAZ AVTOEPORT ; MOSKXA 1985 8 - ABTOMOБИПИ KaмΑЗ – 5320 И УΡΑП – 4320 B.И. МΕДВЕΟВ – С.T.БИПЬІК – И.П.ЧΑЙКОВСКИЙ - Г.A. ГРИLLIИН ; Nxb Μockva 1981 9- CÊu t¹o hÖ thèng khung gÇm xe con PGS.TS .NguyÔn Kh¾c Trai ; Nxb GTVT Hµ néi 2000 10- CÊu t¹o «t« Nxb Mockva 1986