Thiết lập các vườn ươm và đào tạo hiệu quả về nhân giống cây có chất lượng cao và các mô hình trồng khảo nghiệm cây Macadamia ở 3 tỉnh phía Bắc Việt Nam

Ministry of Agriculture & Rural Development Hợp tác về Nông nghiệp và Phát triển nong thôn Tháng 9 2008 Dự án Macadamia 037VIE05 Thiết lập các vườn ươm và đào tạo hiệu quả về nhân giống cây có chất lượng cao và các mô hình trồng khảo nghiệm cây Macadamia ở 3 tỉnh phía Bắc Việt Nam Báo cáo giai đoạn 6 Phần 1. Báo cáo kỹ thuật của các vườn ươm Macadamia Phần 2. Chiến lược kinh doanh vườn ươm Macadamia ở Việt Nam 1 Mục lục 1. Thông tin về tổ chức ____________________________________________________ 2 2. Tóm tắt kết quả giai đoạn 6 ______________________________________________ 4 3. Tóm tắt công tác quản lý_________________________________________________ 4 4. Giới thiệu & Bối cảnh___________________________________________________ 5 5. Phân tích cơ sở dữ liệu và các biểu mẫu tính toán ____________________________ 6 9. Kết luận ______________________________________________________________ 6 10. Ký kết ________________________________________________________________ 7 11. Phần 1 Các báo cáo kỹ thuật về công nghiệp vườn ươm Macadamia ở Việt Nam và các nguồn tài liệu có liên quan 8 12. Phần 2 Chiến lược kinh doanh vườn ươm Macadamia ở Việt Nam____________ 20 Tài liệu đính kèm 1 -Biểu mẫu tài chính vườn ươm - Bảng excel Tài liệu đính kèm 2 - Hướng dẫn chất lượng vườn ươm để trồng cây Macadamia ở Việt Nam Tài liệu đính kèm 3 - Thông tin về vườn ươm của Công ty Giống lâm nghiệp vùng Đông bắc. Tháng 3/ 2008 Tài liệu đính kèm 4 - Chi phí sản xuất 1.000 cây ghép ở vườn ươm Lạng Sơn. 2 1. Thông tin về tổ chức Mục tiêu của dự án Thiết lập vườn ươm và đào tạo nhằm nâng cao chất lượng cây giống và trồng khảo nghiệm các mô hình Macadamia tại 3 tỉnh Miền bắc Việt Nam Cơ quan phía Việt Nam Trung tâm Môi trường, Du lịch và Phát triển (CETD) Trưởng nhóm dự án phía Việt Nam GS. Hoàng Hòe Tổ chức phía Australia Hội trang trại lâm nghiệp Á nhiệt đới Nhân sự phía Australia Martin Novak, Kim Wilson Ngày đề xuất 01 / 1/ 2006 Ngày hoàn thành (nguyên bản) 31/ 12/ 2008 Ngày hoàn thành (xét lại) Thời gian báo cáo 6 tháng Liên lạc Tại Australia: Nhóm trưởng Tên: Martin Novak Điện thoại: 61 2 66895027 Vị trí: Chủ tịch Fax: 61 2 66895227 Tổ chức Hội trang trại lâm nghiệp Á nhiệt đới Email: martin@macanuts.com Tại Australia: Địa chỉ ban điều hành Tên: Valda Mitchell Telephone: 61 2 66284372 Vị trí: Nhân viên điều hành Fax: 61 2 66284386 Tổ chức: Hội trang trại lâm nghiệp Á nhiệt đới Email: sffa@ceinternet.com.au Tại Việt Nam Tên: Hoàng Hoè Điện thoại: 04 8642670, 04 7560233 Vị trí: Giám đốc Fax: 04 7560233 Tổ chức: CETD Email: hoanghoe@fpt.vn 2. Tóm tắt kết quả giai đoạn 6 TTttttrình Trình diễn vườn ươm khu vực tư nhân và công • Báo cáo kỹ thuật về một vườn ươm khu vực tư nhân và 3 vườn ươm khu vực công, bao gồm diện tích, các loại giống, các mục tiêu sản xuất và chất lượng. (Các báo cáo 6 tháng về kết quả đã đạt được). • Chiến lược phát triển và kinh doanh của các vườn ươm khu vực công và tư nhân đã được thông qua, bao gồm cơ cấu giá cả được đề nghị và các quy trình đảm bảo chất lượng. 3 3. Tóm tắt việc thực hiện Để cùng phối hợp chuẩn bị báo cáo kỹ thuật vườn ươm Macadamia và một chiến lược phát triển cây Macadamia, một loạt thông tin và số liệu đã được thu thập và đánh giá. Thông tin đầu vào của một vườn ươm khu vực tư nhân và 3 vườn ươm khu vực công đã được tập hợp và phân tích. Kinh nghiệm của Úc, Trung Quốc và Nam Phi cũng đã được xem xét trong quá trình này. Phần 1 gồm các báo cáo kỹ thuật của ngành công nghiệp vườn ươm Macadamia của Việt Nam và các nguồn thông tin có liên quan. Phần 2 là Chiến lược kinh doanh vườn ươm cây ở Việt Nam. Bốn tài liệu đính kèm cung cấp thêm các thông tin liên quan đến báo cáo này. Phần 1: Tập trung vào các thông tin được tập hợp từ nền công nghiệp vườn ươm Macadamia của Việt Nam và các nguồn tài liệu có liên quan và được đưa vào các báo cáo kỹ thuật vườn ươm: - Diện tích của các vườn ươm và số lượng cây giống và cây ghép hiện tại. - Mỗi vườn ươm có các mục tiêu chất lượng. - Thiết lập các quy trình ghi chép. Các vườn ươm sử dụng các mẫu biểu ghi chép của dự án? - Mỗi vườn ươm đều có chiến lược phát triển kinh doanh phù hợp ? - Các chiến lược có thể được Úc, Nam Phi và Trung Quốc thông qua. - Các cơ cấu giá cả. Các mục tiêu lợi nhuận tồn tại hoặc đã có thể có. - Các quy trình đảm bảo chất lương đã có, đặc biệt việc đảm bảo các loại giống, tuổi của cây và tình trạng bệnh dịch. Phần 2: Gồm tóm tắt chiến lược và tổng quan về kinh doanh vườn ươm cây Macadamia ở Việt Nam. Đó không nên được xem là hướng dẫn cho từng vườn ươm. Mỗi vườn ươm sẽ cần xây dựng chiến lược cụ thể, phù hợp với hoàn cảnh và nhu cầu của mình. 4. Giới thiệu và cơ sở luận chứng Dự án CARD đã được thực hiện 3 năm và đang trong giai đoạn cuối. Mối quan hệ tốt đẹp giữa nhóm dự án và các vườn ươm hiện có hoạt động trong khuôn khổ dự án đã giúp tạo dựng một phương pháp tiếp cận hợp tác trong quá trình soạn thảo các Báo cáo 4 kỹ thuật vườn ươm và Chiến lược vườn ươm. Thông tin đầu vào đáng kể từ những người tham gia dự án cũng đã hỗ trợ cho phương pháp tiếp cận hợp tác này có thêm số liệu và phân tích. Hiện nay, mối quan hệ và kinh nghiệm của những người đang tham gia dự án, cùng hoạt động và hỗ trợ các vườn ươm để sản xuất ra những cây ghép có chất lượng - đủ để xây dựng một ngành công nghiệp này trong tương lai ở Việt Nam. Những người chơi chính sẽ là những người sản xuất quy ở mô lớn hơn và các công ty tiếp thị. Các vườn ươm nên cố gắng và thiết lập các mối quan hệ hợp tác giữa các nhà sản xuất/ những người tiếp thị và nông dân. Có một số mô hình làm lâm nghiệp và nghề làm vườn có thể cạnh tranh. Để khắc phục khó khăn của những người nông dân không được tham gia do thiếu vốn, những nhà công nghiệp Macadamia có thể hỗ trợ tài chính cho họ để sản xuất cây và xây dựng các thỏa thuận hợp đồng với người nông dân. Mô hình này đã được thực hiện thành công ở Trung Quốc. (Tham khảo Báo cáo về chuyến thăm quan nghiên cứ ở Trung Quốc năm 2006). Chính phủ cũng cần hỗ trợ trong quá trình này, đặc biệt là việc đưa ra các hệ thống đảm bảo và mã chất lượng. Tuy nhiên, điều quan trọng là chính phủ không đưa ra quá nhiều quy định và cho phép kinh doanh tự do. Hội thảo tổng kết dự án, dự kiến vào tháng 10/ 2008 sẽ tạo cơ hội cho những người tham gia liên quan đến vườn ươm đánh giá và các tài liệu dự án khác và các khái niệm họ đưa ra và sử dụng để thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp này trong tương lai. Bên cạnh tài liệu này và những tài liệu định kèm, có thể tìm kiếm những tài liệu hỗ trợ dự án dưới đây tại Văn phòng CETD và những tài liệu liên quan tới các thông tin kỹ thuật và kinh doanh cũng đã được chuyển cho Văn phòng CARD: • Băng video DVD “kỹ thuật ghép cành ở Úc và Việt Nam”. • Các băng video DVDs; Chuyến thăm quan nghiên cứu tại Trung Quốc năm 2006, kỹ thuật ghép cành ở Úc và Việt Nam năm 2005 – 2006. • Các đĩa ảnh, Ghép Mâcdamia ở Úc – 2006, chuyến thăm quan nghiên cứu về Macadamia ở Trung Quốc, tháng 3/ 4 năm 2006, Các vườn ươm Macadamia ở Úc năm 2006, Macadamia ở Việt Nam – 2004 – 6. • Các tài liệu tập huấn và tài liệu hỗ trợ; Các ghi chép về nhân giống tại Hội thảo Lạng Sơn, tháng 10/ 2006, Báo cáo về chuyến thăm quan nghiên cứu Macadamia ở Trung Quốc – Phần 1 do ông Novak soạn thảo, Phần 2 do ông Hòe chuẩn bị, Kỷ yếu Hội thảo tập huấn ở Lạng Sơn 2006, Kỷ yếu Hội thảo tập huấn ở Ba Vì 2007. • “Tài liệu về vườn ươm Macadamia cho Việt Nam” Báo cáo giai đoạn 5 của dự án năm 2007. Các bài báo tham khảo thu thập được đã được gửi cho những người tham gia dự án tại Hội thảo tập huấn tại Lạng Sơn và Ba Vì. Có thể tìm kiếm thêm các thông tin về các Hiệp hội Macadamia ở Úc theo địa chỉ: www.macadamia.org.au và Hiệp hội những người trồng Macadamia ở Nam Phi: committee.html. Nam Phi là nước có ngành công nghiệp làm vườn ươm Macadamia hiệu quả nhất, được Hiệp hội vườn ươm Macadamia hỗ trợ. 5 5. Cơ sở dữ liệu và các biểu mẫu phân tích Cơ sở dữ liệu và các biểu mẫu phân tích điện tử đã được gửi tới những người tham gia dự án và những đại biểu tham dự hội thảo tập huấn. Cơ sở dữ liệu và các biểu mẫu này cũng đã được gửi tới CARD trong Báo cáo giai đoạn 3, bao gồm “The Nursery Tree Movement and Sale Data Model” (Bảng excel). Đính kèm báo cáo này là một biểu mẫu mới “Lập kế hoạch tài chính vườn ươm” (bản đính kèm 1). Biểu mẫu này cho biết số tiền lãi thu về dựa trên các chi phí bình quân và thu nhập của các vườn ươm hiện nay. Các vườn ươm có thể sử dụng biểu mẫu này dựa trên các chi phí và thu nhập của vườn ươm mình, qua đó đưa ra số liệu về số tiền lãi của từng vườn ươm một cách chính xác hơn. Tuy nhiên, các biểu mẫu này bị hạn chế do phải tính đến các giả định trong quá trình phân tích. Do vậy, các biểu mẫu này không phải là cơ sở duy nhất để các công ty vườn ươm đưa ra các quyết định kinh doanh. Biểu mẫu mới sẽ được gửi tới các đại biểu tham dự Hội thảo tập huấn tại Hà Nội vào tháng 10/ 2008. Các đại biểu và những người khác sẽ có cơ hội đóng góp ý kiến cho biểu mẫu này và biểu mẫu sẽ được cập nhật và gửi cho những người tham gia dự án. 8. Kết luận Nên xem xét các báo cáo kỹ thuật về vườn ươm Macadamia trong Phần 1 và Chiến lược kinh doanh vườn ươm Macadamia ở Việt Nam trong Phần 2 như là các tài liệu có số liệu đơn lẻ. Để có được giá trị của các số liệu và phân tích đầy đủ, cần sử dụng các tài liệu liên quan như là những công cụ trong việc phát triển ngành công nghiệp Macadamia trong tương lai của Việt Nam. Mỗi công ty vườn ươm sẽ cần sử dụng các thông tin trong các tài liệu này và cập nhật số liệu khi chúng sẵn có. Khi các số liệu mới này trở nên phổ biến và ngày có nhiều doanh nghiệp/ công ty tham gia, động lực kinh doanh sẽ thay đổi và việc nhanh chóng nắm bắt vấn đề sẽ là nhân tố quan trọng trong kinh doanh nhằm mang mang lại sự hưng thịnh và đạt được lợi nhuận. 6 Phần 1. Các báo cáo kỹ thuật về vườn ươm Các báo cáo kỹ thuật của ngành công nghiệp vườn ươm Macadamia Việt Nam và các nguồn tài liệu có liên quan. Những chủ đề được đề cập trong các báo cáo: - Diện tích của các vườn ươm và số liệu các cây giống và ghép hiện tại. - Các mục tiêu chất lượng của vườn ươm. - Các quy trình ghi chép đã tiến hành. Các vườn ươm sử dụng các mẫu ghi chép của dự án ? - Mỗi vườn ươm đều có chiến lược kinh doanh phù hợp. - Các chiến lược có thể được Úc, Nam Phi và Trung Quốc thông qua. - Các cơ cấu giá cả. Các mục tiêu lợi nhuận tồn tại hoặc đã có thể có. - Các quy trình đảm bảo chất lương đã có, đặc biệt việc đảm bảo các loại giống, tuổi của cây và tình trạng bệnh dịch. Các báo cáo kỹ thuật của các vườn ươm: • Vườn ươm mới Yên Thủy • Vườn ươm FSI • Các vườn ươm ở Lạng Sơn • Vườn ươm Ba vi Báo cáo kỹ thuật của Vườn ươm Yên Thủy – 16/ 5/ 2008 Diện tích vườn ươm • 1000 m2 Số lượng cây giống hiện có • Có khoảng 13.000 cây o 7.000 cây non, được đưa ra khỏi túi bầu trồng được 3 tháng o 6.000 cây hơn 12 tháng tuối Số lượng cây ghép hiện có • Khoảng 7.000 cây sẵn sàng để trồng – cành ghép từ Trung Quốc Tỷ lệ ghép thành công 7 • Báo cáo là 55% Các giống cây hiện đang được trồng ở vườn ươm • Từ Trung Quốc – QN1, 788, 800, 246, 900 • Sẽ ghép từ các cành do Úc cung cấp – A268, A16, A4, Daddow, 246, 741 & A38 Nhu cầu • Không phù hợp vì hiện chỉ cung cấp cho trang trại của mình. Có phải họ đang ươm trồng thêm không, nếu vậy thì giống lấy từ đâu? • Tháng 10 năm ngoái, đã ươm trồng thêm 200 kg, giống lấy từ Trung Quốc • Họ vẫn còn khoảng 5.000 cây, giống từ Trung Quốc. • Trong giai đoạn này, họ không ươm trồng thêm vì diện tích vườn ươm hạn chế. Các mục tiêu chất lượng vườn ươm là gì? • Sản xuất các cây có chất lượng tốt hơn. • Họ đang tiến hành thông qua việc nâng cao chất lượng thành phần ruột bầu và họ đã thay đổi kích cỡ túi bầu to hơn và mỏng hơn để giúp rễ phát triển tốt hơn. Các quy trình ghi chép hiện có là gì? • Ghi chép hiện nay o Giống cây o Dinh dưỡng o Tỷ lệ thành công Các vườn ươm hiện đang sử dụng các mẫu biểu ghi chép của dự án? • Không phải toàn bộ Chi phí trồng cây ghép là bao nhiêu? • Tại thời điểm này thì chưa biết nhưng sẽ ước tính. • Giám đốc Tùng báo cáo chi phí khoảng 20.000 VND. Giá bán hiện nay là bao nhiêu? 8 • Không phù hợp vì vẫn chưa bán cây giống. Các chiến lược kinh doanh của mỗi vườn ươm là gì? • Sản xuất cây có chất lượng tốt hơn • Giá bán cây nên gấp đôi so với chi phí sản xuất. • Hợp tác với các bên tham gia trong ngành công nghiệp Macadamia để thúc đẩy vườn ươm và phát triển ngành công nghiệp này. Do vậy cần tiếp tục hợp tác với dự án CARD trong suốt quá trình. Những chiến lược nào có thể được thông qua từ Úc và Trung Quốc? • Túi bầu có chất lượng tốt hơn. • Hệ thống ghi chép tốt hơn. • Nâng cao các kỹ thuật ghép. Cơ cấu giá cả? Các mục tiêu chiến lược nào tồn tại hoặc đã có thể có? • Giá cây ghép ước tính khoảng 40.000 VND, gấp đôi chi phí sản xuất. Tiền lãi tối thiểu của NPV ước tính tương tự như kết quả biểu mẫu Tài chính vườn ươm là IRR 15,35%. Đã có những quy trình bảo đảm chất lượng nào? Đặc biệt là về giống, độ tuổi của cây và tình hình dịch bệnh? • Nâng cao chất lượng thành phần ruột bầu. • Đeo biển về loại giống, ngày tiến hành cho từng cây ghép trong vườn ươm. • Họ có các túi bầu thử nghiệm từ Úc. • Kiểm tra sâu bệnh. • Họ chỉ trồng các cây giống có chất lượng tốt. • Họ sẽ vứt bỏ những cây có chất lượng kém ra khỏi vườn ươm. Bình luận chung: • Đường trong vườn ươm và khu trồng khảo nghiệm đã được cải thiện, chỉ còn khoảng 1 km đường xấu. • Có một loài sâu ăn lá nhưng được xem là không nghiêm trọng trong giai đoạn này. Họ biết về vấn đề này, nhưng cũng cần để ý để chúng không phát triển. • Họ cần loại bỏ một số cây bị còi cọc. • Cơn bão cách đây vài tuần đã phá hủy một số lượng lớn cột trụ quan trọng trong vườn ươm. Họ vừa hoàn thành công việc lắp đặt lại các cột trụ này. 9 • Nhìn chung, các cây trông khá tốt, đã có những kết quả tiến bộ trong suốt thời gian dự án. • Thành phần ruột bầu mới có vẻ nhẹ và nên thoát nước dễ dàng để rễ được phát triển tốt hơn, mang lại sự tăng trưởng nhanh hơn và cây khỏe hơn. • Vườn ươm này đã được xây dựng là “Vườn ươm trình diễn” của dự án. Theo chương trình của Hội thảo tập huấn tổng kết, sẽ có hoạt động thăm vườn ươm này. Nó đã được đánh giá là thành công và là một phần quan trọng của dự án CARD. Báo cáo kỹ thuật của vườn ươm FSI Ba Vì – 21/ 5/ 2008 Diện tích vườn ươm • 500 m2 Số lượng cây giống hiện có • Khoảng 6.000 cây Số lượng cầy ghép hiện có • Khoảng 4.450 cây Tỷ lệ ghép thành công • Báo cáo trung bình là 75% Các giống cây hiện đang được trồng ở vườn ươm • 842, Daddow, 246, 816, 849, NG8, 344, 856, 741, OC, 814, BV2, BV5 & BV6 Nhu cầu • Nhu cầu là tốt. • Nông dân và các công ty mua cây ghép. Có phải họ đang ươm trồng thêm không, nếu vậy thì giống lấy từ đâu? • Trồng đủ 3.000 cây giống • Hạt giống từ Trung Quốc Các mục tiêu chất lượng vườn ươm là gì? • Sản xuất cây chất lượng tốt hơn trong khoảng thời gian ngắn nhất. 10 • Họ đang tiến hành thông qua việc nâng cao chất lượng thành phần ruột bầu, họ vẫn tiếp tục dùng đất nhưng tỷ lệ đã giảm xuống. Các quy trình ghi chép hiện có là gì? • Ghi chép hiện nay o Giống cây o Dinh dưỡng o Tỷ lệ thành công Các vườn ươm hiện đang sử dụng các mẫu biểu ghi chép của dự án? • Họ có các biểu mẫu riêng của mình (Tham khảo các bài trình bày tại Hội thảo tập huấn của FST) Chi phí trồng cây ghép là bao nhiêu? • Không cho biết. Giá bán hiện nay là bao nhiêu? • 40.000 VND Các chiến lược kinh doanh của mỗi vườn ươm là gì? • Tiếp tục trồng khảo nghiệm các giống mới và tính toán chi phí để áp dụng các kỹ thuật nhân giống hiệu quả • Tiếp tục nhân rộng. • Tiếp tục hợp tác với dự án CARD, đặc biệt là với các chuyên gia Úc và Trung Quốc. Những chiến lược nào có thể được thông qua từ Úc và Trung Quốc? • Túi bầu có chất lượng tốt hơn. • Thành phần ruột bầu tốt hơn, đặc biệt gồm các thành phần hữu cơ và có ít hoặc không có đất. • Giữ cho rễ chính của cây trong bầu được tiếp xúc với đất bằng cách làm hệ thống thoát nước tốt. Bình luận thêm • Như ghép thông thường, họ đã tiến hành khảo nghiệm giâm hom một số giống và đã thành công với những loại giống như 816, OC, NG8 và 842. • Họ đã trồng khảo nghiệm các cây ghép và cây giâm hom trên diện tích 10 ha tại Ba Vì. • Nông dân đang mua 20 – 30 cây mỗi loại. 11 • Họ đã cung cấp 4.000 cây cho một công ty ở Cao Nguyên. • Vườn ươm đang làm việc với ông Đặng Thanh Quang – người có 24.000 ha ở Cao Nguyên. Ông Quang định trồng Macadamia trên 1 phần diện tích của mình. Mảnh đất của ông nằm ở phía Đông tỉnh Đắc Lắc. • Dự án đã đồng ý giúp về kỹ thuật và ông Quang sẽ cung cấp các thông tin chi tiết liên quan tới nhiệt độ tối thiểu – tối đa hàng tháng cũng như số liệu về lượng mưa và độ ẩm. • Những người đại diện của dự án sẽ đi thăm Cao Nguyên và đánh giá đất trồng của ông Quang cũng như đánh giá các cây đã được FST đã trồng. Báo cáo kỹ thuật vườn ươm ở Lạng Sơn – 19/ 5/ 2008 Diện tích vườn ươm • Trạm Tràng Định: 2.500m2 • Trạm Vạn Linh: 18.000m2 • Đội thực nghiệm: 4.500m2 Số lượng cây giống hiện có • Khoảng 3.700 cây o 200 tại Lạng Sơn – nhỏ, có màu vàng và còi cọc o 500 tại Vạn Linh – Sẵn sàng để ghép nhưng không được để ý tới o 3.000 tại Tràng Định – Phần lớn là kém chất lượng Số lượng cây ghép hiện có • Khoảng 2.000 cây o Lạng Sơn – khoảng 1.000 – 1.500 cây – sẵn sàng để trồng, nhưng bị dính bầu vì có độ tuổi 3 – 4 năm. o Tràng Định – có sẵn khoảng 800 để trồng. Tỷ lệ ghép thành công • Không ghép cây nữa do không có nhu cầu. Tham khảo báo cáo trược được đính kèm theo đây để biết thêm về tình trạng trước đây “Thông tin về vườn ươm của Công ty giống lâm nghiệp khu vực Đông Bắc. Tháng 3/ 2008” (Bản đính kèm số 3). Các giống cây hiện đang được trồng ở vườn ươm • Không tiến hành ghép trong 10 tháng nay 12 • Phần lớn là các giống 788, OC, QN1, A38 & 741 Nhu cầu • Nhu cầu đã giảm gần như bằng 0 Có phải họ đang ươm trồng thêm không, nếu vậy thì giống lấy từ đâu? • Không Các quy trình ghi chép hiện có là gì? • Ghi chép hiện nay o Giống cây o Dinh dưỡng o Tỷ lệ thành công Có phải các vườn ươm đang sử dụng các mẫu biểu ghi chép của dự án? • Chỉ một phần Chi phí trồng cây ghép là bao nhiêu? Hiện không rõ chi phí là bao nhiêu. Báo cáo chi phí trước đây “Chi phí sản xuất 1.000 cây giống ghép ở vườn ươm Lạng Sơn”, tháng 12/ 2007, ông Sơn đã báo cáo chi phí là 44.300 VND (Bản đính kèm số 4). Giá bán hiện nay là bao nhiêu? • 42.000 VND Các chiến lược kinh doanh của mỗi vườn ươm là gì? • Không còn tập trung vào Macadamia Những chiến lược nào có thể được thông qua từ Úc và Trung Quốc? • Túi bầu chất lượng tốt hơn • Hệ thống ghi chép tốt hơn • Thành phần ruột bầu tốt hơn • Mở rộng và thúc đẩy tốt hơn nữa Đã có những quy trình bảo đảm chất lượng nào? Đặc biệt là về giống, độ tuổi của cây và tình hình dịch bệnh? 13 • Hiện nay không phù hợp. Tham khảo báo cáo trước “Thông tin về vườn ươm của Công ty giống lâm nghiệp khu vực Đông Bắc. Tháng 3/ 2008” (Bản đính kèm số 3). Bình luận chung • Hiện các công ty tư nhân nắm giữ 40%. • Vấn đề lớn là không có nhu cầu trồng macadamia. • Vấn đề là o Thứ nhất, không có nông dân nào trả cho số tiền đó để mua cây giống. o Sau nữa, họ cần tin vào một ngành nông nghiệp mà họ không hiểu biết gì. o Nếu họ qua được 2 điểm nêu trên, họ phải chờ 6 năm để có thu nhập. • Người nông dân quan tâm tới việc bán sản phẩm cho ai và giá cả thế nào. Chưa có tiền sử cho vấn đề này. • Giám đốc Minh nói có khoảng 100 nông dân và 10 nhà lãnh đạo từ các tỉnh khác đến thăm vườn ươm và hỏi về Macadamia nhưng vẫn chưa có dấu hiệu gì phản hồi. • Nếu chính phủ không hỗ trợ hoặc một công ty lớn không tạo dựng được động cơ thúc đẩy thì ngành công nghiệp này sẽ thất bại trong thời gian tới. • Các doanh nghiệp chế biến nên đầu tư cho nông dân để tăng cường sự tin tưởng của người dân. • Giám đốc Minh nói, cho dù vườn ươm của ông không trồng Macadamia nữa, họ vẫn sẽ tiếp tục duy trì và theo dõi vườn ươm Vạn Linh và khu trồng khảo nghiệm. • Nông dân ở Lạng Sơn cũng không tin tưởng ai sẽ bán sản phẩm của họ. • Giải quyết vấn đề này, các nhà quản lý dự án đã đề xuất những giải pháp sau: o Liệu vườn ươm có thể giảm các chi phí và Chính phủ trợ cấp các chi phí này (ban đầu, dự án đã có thể trả 20.000 VND và nông dân chỉ cần trả 10.000 VND. Nếu được CARD thông qua). o Cung cấp cho nông dân cây với giá rẻ hơn. o Ít nhất thì Giám đốc Minh có thể lấy lại một số tiền để có thể tiếp tục vì hiện nhiều cây đã bị hư hỏng, gây lãng phí. o Vấn đề sẽ là đảm bảo cho những người tham hgia đi đúng hướng vì mục đích lâu dài. Báo cáo kỹ thuật vườn ươm Ba vì – 21/ 5/ 2008 Diện tích vườn ươm 14 • Diện tích vườn ươm khoảng 500 m2, Macadamia trồng lẫn Số lượng cây giống hiện có • Khoảng 7.000 cây Số lượng cây ghép hiện có • Khoảng 1.000 cây Tỷ lệ ghép thành công • Được báo cáo là 65% Các giống cây hiện đang được trồng ở vườn ươm • 788, 816, 842, 741, 695, A16, OC, 800, 246 & A38 Nhu cầu • Không phù hợp vì hiện này chỉ phục vụ cho các khu trồng khảo nghiệm mặc dù nông dân đã yêu cầu họ cung cấp. Có phải họ đang ươm trồng thêm không, nếu vậy thì giống lấy từ đâu? • Ươm trồng khoảng 100 kg Các mục tiêu chất lượng vườn ươm là gì? • Chưa xác định. Các quy trình ghi chép hiện có là gì? • Ghi chép hiện nay o Giống cây o Tỷ lệ thành công Các vườn ươm hiện đang sử dụng các mẫu biểu ghi chép của dự án? • Không Chi phí trồng cây ghép là bao nhiêu? (Giáo sư Hoàng hòe cung cấp thông tin) • 45.000 VND 15 Giá bán hiện nay là bao nhiêu? • Không phù hợp vì không bán. Các chiến lược kinh doanh của mỗi vườn ươm là gì? • Chưa xác định. Những chiến lược nào có thể được thông qua từ Úc và Trung Quốc? • Túi bầu chất lượng tốt hơn • Hệ thống ghi chép tốt hơn • Thành phần ruột bầu tốt hơn • Xác định giống chính xác hơn. Đã có những quy trình bảo đảm chất lượng nào? Đặc biệt là về giống, độ tuổi của cây và tình hình dịch bệnh? • Các loại giống được đeo biển tên. Cũng phải lưu ý là một số giống không được chính xác. • Một số ghi chép về tuổi của cây và dịch bệnh đang được tiến hành. Bình luận chung • Hoạt động vườn ươm không có thay đổi đáng kể trong 3 năm qua. • Vườn ươm có một số lượng cây phù hợp cho việc ghép cành, tuy nhiên cần phải chăm sóc để xác định các giống cho chính xác, một số loại bị đánh dấu sai. • Theo nhu cầu của FSI và dự án CARD, vườn ươm có thể cung cấp những cây ghép có chất lượng cao. 16 Phần 2. Chiến lược kinh doanh vườn ươm Macadamia ở Việt Nam Tóm tắt và tổng quan chiến lược trong tài liệu này chỉ nên xem như là một hướng dẫn. Mỗi vườn ươm cần xây dựng chiến lược riêng của mình trên cơ sở bối cảnh và nhu cầu cụ thể. Tài liệu này cần tiếp tục được xem xét và cập nhật thông qua quá trình phát triển của các doanh nghiệp và ngành công nghiệp Macadamia. Tóm tắt chiến lược 1. Ngành công nghiệp Macadamia i. Triển vọng toàn cầu được đề cập trong các báo cáo dự án và các bài trình bày tại hội thảo ii. Triển vọng của Việt Nam được đề cập trong các báo cáo dự án và các bài trình bày tại hội thảo. 2. Các yếu tố điều chỉnh i. Ngoài phạm vi của dự án. Được cung cấp bởi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN & PTNT), CETD, câu lạc bộ Macadamia và các nguồn thông tin từ khu vực tư nhân. ii. Tình hình ở Úc và Nam Phi cần được xem xét để so sánh. 3. Các cơ sở thị trường i. Nghiên cứu thị trường ii. Các chiến lược để nông dân và những người tham gia vào ngành công nghiệp này xem xét và chấp nhận iii. Chi phí sản xuất – Giá cho cây giống nên bao gồm tất cả các chi phí như sản xuất, tiếp thị, quản lý, chi phí không bán được hàng và các cây thay thế, chi phí các khoản không được thanh toán và tiền lãi vay vốn và các chi phí quản lý. 4. Các nhân tố sản xuất i. Yếu tố địa bàn ii. Trang thiết bị iii. Các hệ thống sản xuất iv. Lựa chọn giống v. Hệ thống tưới nước vi. Làm ruột bầu giữa kỳ và bón phân vii. Duy trì phát triển 5. Các biểu mẫu và số liệu về kinh tế và tài chính. i. Bảng tính tài chính vườn ươm cho Việt Nam ii. Thu nhập từ việc bán cây ghép iii. Thiết lập, sản xuất và các chi phí khác iv. IRR% v. Các báo cáo kỹ thuật vườn ươm. vi. Các báo cáo của từng vườn ươm 6. Nghiên cứu, nhân rộng mô hình và tập huân. i. Nghiên cứu về nhân giống trong vườn ươm. ii. Nghiên cứu về tiếp thị cây ghép Macadamia. 17 iii. Sử dụng việc nhân rộng như là một cách chuyển giao chất lượng và thúc đẩy ngành công nghiệp. iv. Tập huấn về quản lý vườn ươm và tập huấn cho nhân viên nhằm đảm bảo việc trồng cây hiệu quả và đạt chất lượng. Chiến lược – Tổng quan và các điểm tham khảo. 1. Ngành công nghiệp Macadamia i. Triển vọng toàn cầu được đề cập trong các báo cáo dự án và các bài trình bày tại hội thảo, bao gồm: - Bài trình bày của Kim Wilson tại Hội thảo tập huấn tại Ba Vì với tiêu đề “Ngành công nghiệp Macadamia ở Úc và trên thế giới”. - Bài trình bày của Kim Wilson tại Hội thảo tập huấn tại Lạng Sơn “Tổng quan về Macadamia R&D ở Úc và trên thế giới”. ii. Triển vọng của Việt Nam được đề cập trong các báo cáo dự án và các bài trình bày tại hội thảo, bao gồm: - Bài trình bày của TS. Hải FST, ông Tran Vinh WASI và các bài phát biểu của ông Tân và ông Lộc tại Hội thảo tập huấn ở Ba Vì. iii. Ngành công nghiệp vườn ươm Macadamia ở Nam Phi mang tính hệ thống toàn diện nhất, được Hiệp hội vườn ươm Macadamia hỗ trợ. Các thông tin chi tiết có thể tham khảo qua trang Web: Hiệp hội những người trồng Macadamia Nam Phi (SAMAC) là cơ sở để hình thành hiệp hội vườn ươm. 2. Các yếu tố điều chỉnh i. Ngoài phạm vi của dự án. Được cung cấp bởi Bộ NN & PTNT, CETD, câu lạc bộ Macadamia và các nguồn thông tin từ khu vực tư nhân. ii. Tình hình ở Úc cần được xem xét để so sánh. Mặc dù không có một cơ cấu chính thức nào, chất lượng và quy mô của các vườn ươm đạt mức cao nhất trên thế giới. iii. Hiệp hội vườn ươm Macadamia Nam Phi đã xây dựng một tập hợp các quy định và tiêu chí mang tính tổng quát cho ngành công nghiệp này. Các quy định và tiêu chí này cần được xem xét để hỗ trợ, đáp ứng các yếu tố điều chỉnh. Có thể tham tham khảo trên Website: committee.html iv. Những người quản lý vườn ươm Macadamia cần biết về các quy định, bao gồm: - Phân chia khu vực và phát triển – theo sự quản lý của chính quyền địa phương. 18 - Giấy phép kinh doanh – theo sự quản lý của chính quyền địa phương. - Các điều khoản pháp luật của tỉnh và địa phương – liên quan đến quy mô, địa bàn hay loại hình kinh doanh. - Mức thưởng cho công nhân, các chuẩn mực việc làm của địa phương. - Sử dụng đất theo luật định. - Giấy phép sử dụng nguồn nước/ tưới tiêu nước. - Đăng ký sử dụng thuốc trừ sâu đảm bảo môi trường. Những người quản lý vườn ươm cũng cần theo dõi các vấn đề tiếp theo, bao gồm: - Quy định sử dụng thuốc trừ sâu - Quyền lợi của người làm vườn - Thuế của địa phương - Các quy định kinh doanh có thể cản trở việc xuất khẩu cây giống hay tăng cạnh tranh. 3. Các cơ sở thị trường i. Nghiên cứu thị trường và sự phát triển. Nghiên cứu thị trường vườn ươm và phát triển cần được tiến hành với sự phối hợp chặt chẽ trong toàn ngành Macadamia ở Việt Nam. FSI và dự án CARD đang xác định những vùng phù hợp để trồng Macadamia. Họ cũng giới thiệu các kỹ thuật để sản xuất các cây giống có chất lượng cao với chi phí vừa phải và theo quy trình thời gian. Ở Úc, hầu hết các vườn ươm có uy tín đều dựa vào các công ty và các doanh nghiệp gia đình. Điều quan trọng là cần tham khảo các mô hình này. ii. Các chiến lược để nông dân và những người tham gia vào ngành công nghiệp này xem xét và chấp nhận Bổ sung những ý kiến nêu trong phần (i), vấn đề quan trọng là vườn ươm đã có cơ hội tiếp cận tới người nông dân. Điều lý tưởng là việc tổ chức trình diễn cách thức trồng cây, đi thăm thực địa và mở rộng mô hình có thể hỗ trợ hoạt động của các vườn ươm. iii. Chi phí sản xuất – Giá cho cây giống nên bao gồm tất cả các chi phí như sản xuất, tiếp thị, chi phí không bán được hang và các cây thay thế, chi phí các khoản không được thanh toán và lãi vay vốn và các chi phí quản lý. Kinh nghiệm thực tế là chi phí cho cây ghép khoảng gấp đôi chi phí sản xuất để có thể kinh doanh lâu dài. Các chi phí tạm thời và khung thời gian cần giữ ở mức tối thiểu mà không giảm chất lượng. 4. Các yếu tố sản xuất i. Các yếu tố về địa bàn Việc lựa chọn địa điểm vườn ươm cần tính đến những vấn đề như đã nêu ở trên và các yếu tố như nguồn nước có chất lượng lâu dài, gần đường, thoát nước tốt và được bảo vệ 19 khi có gió lớn. Các yếu tố thiết kế được đề câp trong tài liệu dự án vườn ươm Macadamia cho Việt Nam. ii. Trang thiết bị Sức bền của trang thiết bị là điều quan trọng. Vải bạt che nắng, túi bầu và thiết bị tưới nước cần đạt tiêu chuẩn. iii. Hệ thống sản xuất. Vườn ươm của FSI và vườn ươm mới Yên Thủy là những minh chứng cho các hệ thống sản xuất có thể thực hiện được. Duy trì việc ghi chép đầy đủ là một yếu tố quan trọng trong hệ thống này. iv. Lựa chọn giống Danh tiếng của vườn ươm phụ thuộc vào khả năng cung cấp gốc ghép đáp ứng các tiêu chí của người mua. Cành ghép chỉ phải lấy từ những giống cây được nhiều người biết đến. Việc ghi tên giống phải được duy trì trong suốt quá trình. Kinh nghiệm lựa chọn giống phải được áp dụng, cho dù phải tham khảo những nguồn ngoài các cán bộ của vườn ươm. v. Hệ thống tưới nước Việc có sẵn và chất lượng nguồn nước cũng rất cần thiết. Thiết bị tốt cũng rất quan trọng vì nếu không sẽ mang lại sự thất bại cho vườn ươm trên diện rộng. Nhìn chung, đặt hệ thống tưới nước phía trên, dưới tấm vải bạt che nắng là hiệu quả nhất. Xem trong tài liệu dự án vườn ươm Macadamia cho Việt Nam. vi. Làm ruột bầu giữa ký và bón phân Úc đã chứng minh những ưu điểm của thành phần ruột bầu sạch, sử dụng cát vừa phải, vỏ cây, trấu và tro. Đưa phân bón tiêu hủy chậm vào trong khi trộn thành phần ruột bầu Xem thêm trong Tài liệu vườn ươm Macadamia của Việt Nam. vii. Duy trì. Việc duy trì các hệ thống sản xuất (đặc biệt là hệ thống tưới nước) và cây giống là vấn đề rất quan trọng. Một kế hoạch và hệ thống ghi chép tổng thể là một trong những công cụ quan trọng trong quá trình này. Tưới nước, làm ruột bầu, ghép và làm cỏ đúng thời gian quyết định quá trình phát triển của Macadamia. Xem tài liệu vườn ươm Macadamia cho Việt Nam. 5. Các biểu mẫu và số liệu về kinh tế và tài chính. i. Biểu mẫu tính toán tài chính vườn ươm cho Việt Nam Biểu mẫu tính toán tài chính vườn ươm tổng thể được đính kèm. Các số liệu được đưa vào biểu mẫu này lấy từ vườn ươm Lạng Sơn và Yên Thủy, phần lớn các số liệu này được cung cấp trong các báo cáo 6 tháng trước. Tuy nhiên, các báo cáo kỹ thuật và các bản đính kèm 1, 3 và 4 sẽ cho biết cách nhập số liệu. Biểu mẫu này mới chỉ được xem xét biểu thị và người sử dụng phải xem xét các giả định được đề cập trong biểu mẫu. ii. Thu nhập từ việc bán các cây ghép 20 Dựa trên báo cáo của các vườn ươm, giá cả hiện nay của cây ghép vào khoảng 40.000 đến 45.000 VND. Tuy nhiên, một số vườn ươm báo cáo là giá thành này bằng với chi phí để sản xuất một cây ghép. Do vậy, giá đưa vào trong biểu mẫu là 60.000 VND, mức chi phí cao hơn để đảm bảo có lợi nhuận. iii. Thiết lập, sản xuất và các chi phí khác Để biết thêm chi tiết về các chi phí này, tham khảo biểu mẫu tài chính vườn ươm và báo cáo kỹ thuật của các vườn ươm đính kèm. iv. IRR% Biểu mẫu tài chính vườn ươm cho thấy IRR đạt 15.3%. Không nên xem số liệu này là chuẩn cho tất cả các vườn ươm. Nó sẽ phụ thuộc vào chi phí và giá bán ra của từng vườn ươm. v. Báo cáo kỹ thuật của các vườn ươm. Tham khảo Phần 1 của Báo cáo. vi. Báo cáo của từng vườn ươm. Các mẫu báo cáo vườn ươm bổ sung được đính kèm trong tài liệu 3 và 4. 6. Nghiên cứu, nhân rộng mô hình và tập huấn i. Nghiên cứu về nhân giống trong vườn ươm. Tham khảo Tài liệu vườn ươm Macadamia cho Việt Nam và các bài trình bày tại Hội thảo tập huấn. ii. Nghiên cứu về tiếp thị các giống cây ghép Macadamia. Cho đến nay, chưa có nhiều nghiên cứu như vậy ở Việt Nam. Vấn đề này nằm ngoài phạm vi của dự án CARD và việc tham khảo các nghiên cứu này ở Úc thì không có giá trị. FSI đã tiến hành một số đánh giá về việc tiếp thị giống cây Macadamia mà mình có, tuy nhiên sẽ có giá trị hơn nếu đánh giá ở các vườn ươm khác và có lẽ phù hợp với các chiến lược thành công. iii. Sử dụng việc nhân rộng như là một cách chuyền gia chất lượng. Dự án CARD đã thực hiện hiệu quả việc nhân rộng mô hình tại 3 ườn ươm hiện có và 1 vườn ươm mới. Điều quan trọng là việc nhân rộng mô hình tiếp tục được thực hiện trong suốt quá trình dự án. Bộ NN & PTNT đã được tiếp cận thông qua những nhà lãnh đạo nhóm của dự án nhằm đảm bảo vai trò này được thực hiện. Bộ trưởng Bộ NN & PTNT đã yêu cầu một đồng chí Thứ trưởng xem xét khả năng và chuẩn bị một chiến lược nhằm đáp ứng tình hình này. iv. Tập huấn về quản lý vườn ươm và tập huấn cho nhân viên nhằm đảm bảo việc trồng cây hiệu quả và đạt chất lượng. Dự án đã thiết lập một cơ chế hợp tác để tổ chức các khóa tập huấn, có thể duy trì trong suốt quá trình của dự án. Vì ngành công nghiệp này phát triển nên sẽ cần có những khóa tập huấn được tổ chức ở các vườm ươm hiện có và mở rộng ra các vườn ươm mới. Do vậy, Bộ NN & PTNT sẽ là người hỗ trợ để đảm bảo rằng các khóa tập huấn tiếp tục sẽ được tổ chức, sử dụng và dựa trên những kỹ năng đã có của các vườn ươm.