Thời gian chu chuyển và số vòng chu chuyển lý luận và thực tiễn

BÀI THẢO LUẬN NHÓM 6 Chủ đề: Thời gian chu chuyển và số vòng chu chuyển Khái niệm chu chuyển tư bản Tuần hoàn tư bản Tuần hoàn của tư bản là sự vận động của tư bản trải qua ba giai đoạn, lần lượt mang ba hình thái, thực hiện ba chức năng rồi trở về hình thái ban đầu với giá trị không chỉ được bảo tồn mà còn tăng lên.   Tuần hoàn của tư bản chỉ có thể tiến hành bình thường trong điều kiện các giai đoạn khác nhau của nó không ngừng được chuyển tiếp. Mặt khác, tư bản phải nằm lại ở mỗi giai đoạn tuần hoàn trong một thời gian nhất định. Vì vậy, sự vận động tuần hoàn của tư bản là sự vận động liên tục không ngừng; đồng thời là sự vận động đứt quãng không ngừng.   Khái niệm chu chuyển tư bản Tuần hoàn của tư bản được coi là một quá trình định kì chứ không phải là một hành vi riêng biệt thì được gọi là chu chuyển tư bản Thời gian chu chuyển tư bản. Thêi gian chu chuyÓn cña t­ b¶n lµ kho¶ng thêi gian kÓ tõ khi t­ b¶n øng ra d­íi mét h×nh thøc nhÊt ®Þnh (tiÒn tÖ, s¶n xuÊt, hµng ho¸) cho ®Õn khi nã trë vÒ tay nhµ t­ b¶n còng d­íi h×nh thøc nh­ thÕ, nh­ng cã thªm gi¸ trÞ thÆng d­.Thêi gian chu chuyÓn cña t­ b¶n lµ th­íc ®o thêi h¹n ®æi míi, thêi h¹n l¾p l¹i qu¸ tr×nh t¨ng thªm gi¸ trÞ cña t­ b¶n. Tổng thời gian chu chuyển của một tư bản nhất định bằng thời gian lưu thông và thời gian sản xuất của nó cộng lại. Đó là khoảng thời gian kể từ khi giá trị tư bản được ứng ra dưới một hình thái nhất định, cho đến khi giá trị tư bản đang vận động quay trở về cũng dưới hình thái ấy. Thời gian tư bản thực hiện được một vòng tuần hoàn gọi là thời gian chu chuyển của tư bản. Thời gian chu chuyển của tư bản bao gồm thời gian sản xuất và thời gian lưu thông.   Thời gian sản xuất là thời gian tư bản nằm ở trong lĩnh vực sản xuất. Thời gian sản xuất bao gồm: thời gian lao động, thời gian gián đoạn lao động và thời gian dự trữ sản xuất. Thời gian sản xuất của tư bản dài hay ngắn là do tác động của các nhân tố sau: Tính chất của ngành sản xuất. Quy mô hoặc chất lượng các sản phẩm, như xây dựng một xí nghiệp mất thời gian dài hơn xây dựng một nhà ở thông thường. Thời gian vật sản xuất chịu tác động của quá trình tự nhiên dài hay ngắn. Năng suất lao động. Dự trữ sản xuất đủ hay thiếu.   C¶ thêi gian gi¸n ®o¹n lao ®éng vµ thêi gian dù tr÷ s¶n xuÊt ®Òu kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ cho s¶n phÈm. Sù tån t¹i cña c¸c thêi gian nµy lµ kh«ng tr¸nh khái, nh­ng thêi gian cña chóng cµng dµi, hay sù chªnh lÖch gi÷a thêi gian s¶n xuÊt víi thêi gian lao ®éng cµng lín th× hiÖu qu¶ cña t­ b¶n cµng thÊp. Rót ng¾n thêi gian nµy lµ yÕu tè quan träng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña t­ b¶n Thời gian lưu thông là thời gian tư bản nằm trong lĩnh vực lưu thông. Trong thời gian lưu thông, tư bản không làm chức năng sản xuất, do đó không sản xuất ra hàng hóa, cũng không sản xuất ra giá trị thặng dư. Thời gian lưu thông gồm có thời gian mua và thời gian bán hàng hóa. Thời gian lưu thông dài hay ngắn là do các nhân tố sau đây quy định: thị trường xa hay gần, tình hình thị trường xấu hay tốt, trình độ phát triển của ngành giao thông vận tải...   Thời gian chu chuyển của tư bản càng ngắn thì càng tạo điều kiện cho giá trị thặng dư được sản xuất ra nhiều hơn, tư bản càng lớn nhanh hơn.   Thêi gian l­u th«ng lµ thêi gian t­ b¶n n»m trong lÜnh vùc l­u th«ng. Thêi gian l­u th«ng gåm thêi gian mua vµ thêi gian b¸n, kÓ c¶ thêi gian vËn chuyÓn. Thêi gian l­u th«ng = thêi gian mua + thêi gian b¸n. Thêi gian l­u th«ng phô thuéc vao nhiÒu yÕu tè nh­ : - T×nh h×nh thÞ tr­êng, quan hÖ cung-cÇu vµ gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng; - Kho¶ng c¸ch tíi thÞ tr­êng; - Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña giao th«ng vËn t¶i... Do chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè nh­ v©y, nªn thêi gian chu chuyÓn cña c¸c t­ b¶n kh¸c nhau(trong cïng mét ngµnh vµ ë c¸c ngµnh kh¸c nhau) lµ rÊt kh¸c nhau. §Ó so s¸nh, cÇn tÝnh tèc ®é chu chuyÓn cña t­ b¶n b»ng sè vßng chu chuyÓn thùc hiÖn ®­îc trong mét kho¶ng th¬× gian nhÊt ®Þnh, ch¼ng h¹n trong mét n¨m. VÝ dô, t­ b¶n thø nhÊt cã thêi gian chu chuyÓn 6 th¸ng vµ t­ b¶n thø 2 cã thêi gian chu chuyÓn 8 th¸ng th× sè vßng chu chuyÓn (n) trong n¨m cña hai t­ b¶n ®ã lµ 1.3. Số vòng chu chuyển của tư bản Công thức đo số vòng chu chuyển tư bản. Tốc độ chu chuyển của tư bản đo bằng số lần (vòng) chu chuyển của tư bản trong một năm. Nếu chúng ta lấy CH để chỉ năm là đơn vị đo lường của thời gian chu chuyển, lấy ch để chỉ thời gian chu chuyển của một tư bản nhất định, lấy n để chỉ số lần chu chuyển của tư bản thì chúng ta sẽ có công thức sau: n = CH / ch Do đó nếu thời gian chu chuyển ch là 3 tháng, thì chúng ta có n = 12/3 = 4. Như vậy là tư bản thực hiện 4 vòng chu chuyển hay đã quay 4 vòng trong 1 năm. Nếu ch bằng 18 tháng thì n = 12/18 = 2/3 điều này có nghĩa là trong năm tư bản chỉ thực hiện được 2/3 chu chuyển của nó. Nếu thời gian chu chuyển của tư bản là vài năm thì sẽ được tính bằng cách nhân thêm với số năm đó. Như vậy, số vòng chu chuyển tư bản tỉ lệ nghịch với thời gian chu chuyển của tư bản. Muốn tăng tốc độ chu chuyển của tư bản phải giảm thời gian sản xuất và thời gian lưu thông của nó.   Các tư bản khác nhau hoạt động trong những lĩnh vực khác nhau thì số lần (số vòng) chu chuyển trong một đơn vị thời gian cũng không giống nhau, nói cách khác, tốc độ chu chuyển của chúng khác nhau.   Lực lượng sản xuất phát triển, kỹ thuật tiến bộ, những tiến bộ về mặt tổ chức sản xuất, việc áp dụng những thành tựu của hoá học, sinh học hiện đại vào sản xuất, phương tiện vận tải và bưu điện phát triển, tổ chức mậu dịch được cải atiến... cho phép rút ngắn thời gian chu chuyển của tư bản, do đó, tăng tốc độ chu chuyển của tư bản. Ý nghĩa lý luận – thực tiễn. Qua việc nghiên cứu tuần hoàn và chu chyển Tư bản, chúng ta rút ra được ý nghĩa lý luận và thực tiễn đối với nền sản xuất kinh doanh của Việt Nam. Ý nghĩa lý luận Việc nghiên cứu chu chuyển tư bản cũng bao hàm việc nghiên cứu những điều kiện vận động liên tục của tư bản. Chu chuyển của tư bản với tính cách là một quá trình được lặp đi lặp lại định kì diễn ra trong giai đoạn sản xuất và hai giai đoạn lưu thông là một mâu thuẫn: Một mặt nó phải đảm bảo sản xuất được liên tục nhưng mặt khác giai đoạn sản xuất lại bị các giai đoạn lưu thông làm gián đoạn. Mâu thuẫn này được giải quyết như sau: Các vòng chu chuyển của tư bản không những nối tiếp nhau, mà còn xen kẽ nhau, tức là khi vòng chu chuyển này chưa kết thúc thì vòng chu chuyển khác đã bắt đầu. Nói cách khác khi bắt đầu nghiên cứu thì các vòng chu chuyển là những quá trình nối tiếp nhau, về sau có sự thay đổi, chúng là là những quá trình xen kẽ nhau một cách định kì. Điều này dẫn đến một cách phân chia mới, phân chia thành tư bản hoạt động và tư bản không hoạt động (Phần này sẽ được trình bày rõ hơn trong bài thảo luận của nhóm 7) Tư bản chu chuyển càng nhanh bao nhiêu thì thì giá trị thặng dư từ hình thái hàng hóa chuyển thành hình thái tiền tệ càng nhanh bấy nhiêu. Tuần hoàn Tư bản là sự vận động liên tiếp qua ba giai đoạn: 2 giai đoạn lưu thông và 1 giai đoạn sản xuất. Trong mỗi giai đoạn Tư bản mang một hình thái nhất định và có một chức năng nhất định. Nghiên cứu sự biến hóa Tư bản tiền tệ thành Tư bản sản xuất rồi đến Tư bản hàng hóa, ta thấy sự vận động của chúng như một chuỗi biến hóa hình thái của Tư bản cho thấy Tư bản không ở trạng thái tĩnh, mà nó lấy hiện vật làm hình thái tồn tại trong quá trình vận động. t¨ng tèc ®é chu chuyÓn cña t­ b¶n hay rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn cña t­ b¶n cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña t­ b¶n. Tr­íc hÕt, t¨ng tèc ®é chu chuyÓn cña t­ b¶n cè ®Þnh sÏ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ b¶o qu¶n, söa ch÷a t­ b¶n cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, tr¸nh ®­îc hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh, cho phÐp ®æi míi nhanh m¸y mãc, thiÕt bÞ, cã thÓ së dông quü khÊu hao lµm quü dù tr÷ s¶n xuÊt ®Ó më réng s¶n xuÊt mµ kh«ng cÇn cã t­ b¶n phô thªm. (HiÖn nay, trong nhiÒu tr­êng hîp, m¸y mãc, thiÕt bÞ ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn ®• ®­îc khÊu hao hÕt, nh­ng vÉn cßn ®­îc b¸n cho n­íc ngoµi d­íi c¸c h×nh thøc liªn doanh, chuyÓn giao c«ng nghÖ cho c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn). §èi víi t­ b¶n l­u ®éng, viÖc t¨ng tèc ®é chu chuyÓn hay rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn sÏ cho phÐp tiÕt kiÖm ®­îc t­ b¶n øng tr­íc khi quy m« s¶n xuÊt nh­ cò hay cã thÓ më réng s¶n xuÊt mµ kh«ng cÇn cã t­ b¶n phô thªm. thÝ dô, mét t­ b¶n cã thêi gian chu chuyÓn 9 tuÇn gåm 5 tuÇn s¶n xuÊt vµ 4 tuÇn l­u th«ng. Quy m« s¶n xuÊt ®ßi hái mét l­îng t­ b¶n cho 5 tuÇn s¶n xuÊt lµ 100 x 5 =500. Nh­ng, sau ®ã s¶n phÈm lµm ra ph¶i qua 4 tuÇn l­u th«ng. Do vËy, ®Ó s¶n xuÊt liªn tôc cÇn mét l­îng t­ b¶n ®Ó l­u ®éng kh¸c cho 4 tuÇn nµy lµ 100 x 4 = 400, tæng cäng lµ 900. NÕu do nh÷ng nguyªn nh©n nµo ®ã, thêi gian chu chuyÓn rót ng¾n l¹i cßn 8 tuÇn (rót ng¾n 1 tuÇn s¶n xuÊt hay 1 tuÇn l­u th«ng) víi quy m« s¶n xuÊt kh«ng ®æi th× t­ b¶n l­u ®éng cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt liªn tôc chØ lµ 100 x 8 =800, chø kh«ng ph¶i lµ 900, tiÕt kiÖm d­îc 100 t­ b¶n øng tr­íc. Gi¶ dô, t­ b¶n l­u ®éng sö dông vÉn lµ 900 th× quy m« s¶n xuÊt sÏ ®­îc më réng, t­ b¶n l­u ®éng sö dông mét tuÇn sÏ lµ 900:8 = 112,5 chø kh«ng ph¶i lµ 100, mµ kh«ng cÇn cã t­ b¶n phô thªm. ChÝnh c× thÕ, khi míi b¾t ®Çu kinh doanh, thùc l­îng kinh cßn yÕu, t­ b¶n th­êng ®­îc ®Çu t­ vµo nh÷ng nghµnh cã thêi gian chu chuyÓn ng¾n nh­ c«ng nghiÖp nhÑ, c«ng nghiÖp thùc phÈm... ChØ khi ®• tr­ëng thµnh, cã vèn lín th× t­ b¶n míi ®Çu t­ vµo nh÷ng nghµnh cã chu kú kinh doanh dµi nh­ c«ng nghiÖp nÆng. Cßn viÔc©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng(®­êng s¸, cÇu cèng ...) th­êng lµ lÜnh vùc ®Çu t­ cña nhµ n­íc. Cuèi cïng, ®èi víi t­ b¶n kh¶ biÕn, viÖc t¨ng tèc ®é chu chuyÓn cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi viÖc lµm t¨ng thªm tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ vµ khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m v× ®• thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng sèng h¬n, nhê ®ã mµ t¹o ra ®­îc nhiÒu gi¸ trÞ míi trong ®ã cã gi¸ trÞ thÆng d­. Vµ v× vËy, viÖc lùa chän ngµnh cã thêi gian chu chuyÓn ng¾n h¬n vµ t×m c¸ch rót ng¾n thêi gian cña mét vßng chu chuyÓn lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp. ThÝ dô, cã hai t­ b¶n A vµ B, ®Òu cã l­îng t­ b¶n kh¶ biÕn cho mçi tuÇn s¶n xuÊt lµ 100, ®Òu cã tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ m’ =100%, chØ kh¸c nhau ë thêi gian chu chuyÓn, t­ b¶n A lµ 5 tuÇn(nghµnh dÖt) cßn t­ b¶n B lµ 50 tuÇn (nghµnh ®ãng tµu). §Ó s¶n xuÊt liªn tôc, t­ b¶n A cÇn mét l­îng t­ b¶n kh¶ biÕn øng tr­íc lµ 100 x 50 = 500. Cïng víi m’=100, sau 5 tuÇn, t­ b¶n A t¹o ra mét gi¸ trÞ thÆng d­ lµ 5x100=500 vµ sau 50 tuÇn(1n¨m) t¹o ra mét gi¸ trÞ thÆng d­ lµ 100x50=5000(hay 500x10vßng=5000), nh­ng lu«n lu«n chØ cÇn mét l­îng t­ b¶n kh¶ biÕn øng tr­íc lµ 500; cßn t­ b¶n B, sau 50 tuÇn (1n¨m) còng t¹o ra mét gi¸ trÞ thÆng d­ lµ 100x50=5000 nh­ng cÇn mét l­îng t­ b¶n kh¶ biÕn øng tr­íc lµ 5000. Chóng ta gäi tû gi¸ thÆng d­ h»ng n¨m(M) lµ tû lÖ tÝnh b»ng phÇn tr¨m gi÷a khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m (M) víi t­ b¶n kh¶ biÕn øng tr­íc (V) Trong ®ã: - m lµ gi¸ trÞ thÆng d­ t¹o ra trong mét vßng chu chuyÓn - m/v lµ tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­thùc tÕ. - n lµ sè vßng chu chuyÓn trong n¨m. ë t­ b¶n A, tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m lµ: 5000 M’= x 100%= 1000% (100%x10 vßng) 500 ë t­ b¶n B, tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m lµ: 5000 M’= x100%= 100%(100%x1 vßng) 5000 Nh­ vËy, mÆc dï cã tû sÊt gi¸ trÞ thÆng d­ (m’) ph¶n ¸nh tr×nh ®é bãc lét ë hai t­ b¶n A vµ B nh­ nhau, nh­ng tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m (M’) ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hai t­ b¶n ®ã l¹i kh¸c nhau. Bëi vËy, viÖc lùa chän ngµnh cã thêi gian chu chuyÓn ng¾n h¬n vµ t×m mäi c¸ch rót ng¾n thêi gian cña mét vßng chu chuyÓn lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp §iÒu ®ã g©y ¶o t­ëng cho r»ng, l­u th«ng còng t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ cho t­ b¶n. Song thùc tÕ kh«ng ph¶i nh­ vËy. Së dÜ chu chuyÓn nhanh cã thÓ ®em l¹i cho nhµ t­ b¶n nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d­ h¬n lµ v× ®• thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng sèng h¬n, nê ®ã mµ t¹o ra ®­îc nhiÒu gi¸ trÞ míi trong ®ã cã gi¸ trÞ thÆng d­. Ý nghĩa thực tiễn Hiện nay quá trình phân công lao động ở Việt Nam ngày càng sâu sắc,. Muốn nghiên cứu quá trình lưu thông Tư bản, quá trình vận động của Tư bản cần thông qua việc nghiên cứu tuần hoàn và chu chuyển Tư bản. Chu chuyển Tư bản phản ánh tốc độ vận động nhanh hay chậm của Tư bản. Tăng tốc độ của chu chuyển Tư bản hay rút ngắn thời gian chu chuyển Tư bản có tác dụng to lớn đối với việc nâng cao hiệu quả hoạt động của Tư bản. Thực tế tốc độ chu chuyển Tư bản ở Việt Nam còn thấp, qua việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới tốc độ chu chuyển Tư bản, căn cứ vào đặc điểm kinh tế Việt Nam, chúng ta có thể đưa ra một số biện pháp để cải thiện tình trạng này như sau: Về phía doanh nghiệp và thị trường. Việc thực hiện vận động tư bản được diễn ra một cách liên tục do đó cần chú ý đến phân bổ cơ cấu tư bản tư bản sản xuất ở trong cả ba hình thái của nó, vậy phải có đủ lượng tư bản cùng tồn tại trong sản xuất, lưu thông và dự trữ sản xuất. Do đó, vốn của doanh nghiệp trong quá trình vận động của bản thân mình cũng tồn tại dưới ba hình thái là vốn - tiền tệ, vốn - sản xuất và vốn - hàng hóa. Tiền tệ, sản xuất hay hàng hóa là ba nấc mà vốn sẽ trải qua trong quá trình tuần hoàn, chu chuyển của bản thân nó. Doanh nghiệp cần tạo ra những điều kiện để vốn đồng thời tồn tại trong ba hình thái tiền tệ, sản xuất và hàng hóa. Sản xuất và trao đổi là hai khâu tách biệt nhưng được kết nối chặt chẽ với nhau thông qua các đơn vị chức năng của doanh nghiệp hoặc các công ty dịch vụ của nền kinh tế. Hai loại hình doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp thương nghiệp ngoài thực hiện nhiệm vụ của bản thân mình cần liên kết với nhau tạo ra sự kết nối giữa doanh nghiệp với thị trường. Các doanh nghiệp cần tìm cách giảm thời gian gián đoạn sản xuất để có thể giảm tổng thời gian sản xuất, bằng cách bố trí hoạt động sản xuất hợp lý. Ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại, các phương pháp sản xuất mới nhằm tăng năng suất lao động. Các doanh nghiệp trong sử dụng tài sản cố định và tài sản lưu động cần chú ý đến hiệu quả của chúng. Tài sản cố định nếu được sử dụng hiệu quả sẽ tránh được sự hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình. Các doanh nghiệp nếu khấu hao nhanh được tài sản cố định sẽ có điều kiện để tiến hành các hoạt động đầu tư nâng cấp công nghệ mới, tăng năng suất lao động, giảm thời gian sản xuất, qua đó, giảm thời gian tuần hoàn, chu chuyển của vốn. Các doanh nghiệp thương mại cần tăng cường quảng bá sản phẩm để người tiêu dùng hiểu rõ hàng hóa nhằm giảm thời gian tìm hiểu sản phẩm của khách hàng đồng thời giảm đi thời gian hàng hóa ứ đọng trên thị trường. Qua đó, giảm thời gian lưu thông hàng hóa xuống. Thời gian chu chuyển vốn được giảm đi. Về phía Nhà nước, Chính phủ Cần chú ý đến việc đầu tư phát triển hệ thống giao thông để giảm thời gian luân chuyển hàng hóa từ doanh nghiệp đến thị trường. Bằng chứng thực nghiệm cho thấy ở đâu hệ thống giao thông phát triển mạnh thì ở đó thương mại hàng hóa, dịch vụ cũng được phát triển tương ứng. Hiện nay hệ thống các ngân hàng ở Việt Nam đã mở rộng, ngoài ngân hàng quốc doanh còn có ngân hàng ngoài quốc doanh, vì vậy các doanh nghiệp có nhiều cơ hội để vay vốn sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên thủ tục xin vay vốn của ngân hàng còn rất phức tạp, vì vậy mà thời gian quay vòng vốn của doanh nghiệp bị ảnh hưởng, dấn tới thời gian chu chuyển Tư bản chậm. Để đẩy nhanh tốc độ chu chuyển Tư bản, thì Nhà nước phải giảm bớt thủ tục vay vốn ở ngân hàng. Xem xét việc thành lập ngân hàng có vốn đầu tư nước ngoài. Ngoài ra thị trường chứng khoán ở nước ta đang dần ổn định, điều này giúp doanh nghiệp tăng vốn đầu tư. Chính sách cổ phần hóa cũng mang lại nguồn vốn khá lớn cho hoạt động sản xuất và kinh doanh. Như vậy sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống ngân hàng, chứng khoán cũng đã ảnh hưởng rất lớn đến tốc độ chu chuyển Tư bản.