Thực trạng, nguyên nhân, những tác động với lối sống sinh viên hiện nay

Giáo dục và Đào tạo trực tiếp quản lý 54 trường, các Bộ, ngành khác quản lý 116 trường, Các tỉnh, thành phố là cơ quan chủ quản của 125 trường. Tổng số sinh viên bậc đại học hiện nay khoảng 1.7000.000 người, số lượng tuyển sinh hằng năm trong những năm gần đây khoảng 500.000 người/kỳ thi. Về mặt chất lượng, sinh viên là lớp người trẻ được đào tạo toàn diện và đấy đủ nhất, bao gồm các chuyên ngành học trên khắp các lĩnh vực tự nhiên, xã hội, khoa học… chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố: chuyên ngành theo học, sự phân bố các trường, khu vực sinh sống và học tập…, lối sống của sinh viên Việt Nam nhìn chung cực kỳ đa dạng và phong phú Nhưng xã hội ngày càng văn minh hiện đại, công nghệ thông tin ngày càng phát triển, công cuộc hội nhập với thế giới càng cao, đời sống con người càng được nâng cao thì càng đặt ra cho sinh viên, tầng lớp tri thức, giới trẻ ngày nay càng nhiều thử thách. Khi mà các nền văn hóa phương tây đang du nhập vào Việt Nam, có những điều tốt đẹp nhưng cũng không ít những giá trị văn hóa không thích hợp với tư tưởng, truyền thống của người phương đông, câu hỏi đặt ra là sinh viên, tầng lớp trí thức sẽ thích ứng thế nào với một môi trường mới? Họ sẽ chọn lọc học những cái hay, cái đẹp phù hợp với bản thân hay học theo cái xấu không phù hợp để rồi dần dần đánh mất đi những truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Mỗi người có một cách thích ứng riêng nên nó đã tạo nên nhiều lối sống trong sinh viên và giới trẻ. Sinh viên là lớp thanh niên trí thức đại diện và quyết định tương lai đất nước, chính vì thế việc bàn về lối sống của sinh viên là một điều quan trọng và hết sức cần thiết. II-THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1- Thực trạng sinh viên hiện nay – thụ động trong học tập Làm thêm, dạy kèm, bán hàng , tiếp thị dẫn đến lơ là học tập, hoặc không theo nổi chương trình học đại học là những lý do sinh viên bị buộc thôi học. Tuy nhiên đó không phải là lý do chính, vì có những sinh viên vừa học vừa làm thêm nhưng kết quả học tập vẫn đạt điểm cao.Nguyên nhân ở đây là do sinh viên không chịu tìm tòi sách, tài liệu phục vụ cho chuyên môn của mình ( mặc dù trong phương pháp giảng dạy đại học nhiều thầy cô lên lớp chỉ hướng dẫn và đưa ra những tư liệu, đầu sách cần thiết cho sinh viên tìm kiếm tham khảo)và tâm lí quen với việc “đọc _chép”. Từ đó dẫn đến thực trạng thụ động trong học tập của phần lớn sinh viên hiện nay. Từ thực tế trên cho thấy bên cạnh chương trình học tập đại học hiện nay đã nặng nề, thì công cụ để truyền tải kiến thức hiện nay cũng chưa lấy gì làm hài lòng. Số sinh viên tìm đến thư viện không nhiều, chỉ lác đác vài bạn đến thư viện những ngày bình thường và có nhiều hơn một chút khi mùa thi đến. Nhân viên quản lý thư viện cho biết, một ngày bình quân chỉ có khoảng vài chục em đến đây ngồi học, tìm tòi tư liệu.Trong khi đó, giờ giảng dạy của giảng viên trên lớp không có gì hơn ngoài một cái micrô cứ ọc-ẹc theo kiểu “mạnh thầy thầy cứ nói”, còn lớp học đông đúc thì “mạnh trò, trò ngủ”. Tại một hội thảo về cải tiến phương pháp giảng dạy đại học mới đây, một giáo sư ở Trường ĐH Sư phạm TP.HCM đã phải cảnh báo khi ông khám phá ra cách học tập của sinh viên mà ông trực tiếp giảng dạy hiện nay thụ động đến độ khó tin! Để kiểm nghiệm cách học thụ động này đến đâu, vị giáo sư đã làm cuộc điều tra bỏ túi: tuần đầu chỉ đứng giảng trên lớp cho sinh viên (và cả học viên cao học) ghi chép, kết quả chỉ 40% đạt điểm kiểm tra trên trung bình.Tuần hai, giáo sư lên lớp chỉ hướng dẫn đầu sách tham khảo, kết quả trên 60 % sinh viên đạt điểm trung bình. Trong hai tuần này, tinh thần học tập của sinh viên không mấy thích thú, thậm chí có người nằm ngủ gật! Nhưng đến tuần thứ ba, vị giáo sư áp dụng phương pháp gợi mở câu hỏi đề tài, thì cả lớp thảo luận, tranh cãi quyết liệt, và kết quả học tập khiến cho vị giáo sư hài lòng : 90% đạt điểm kiểm tra trên trung bình. Ở các nước tiên tiến, một giáo sư khi giảng dạy trên lớp luôn phải đi kèm từ một đến hai trợ giảng. Những trợ giảng này luôn đảm nhiệm công tác điều phối không khí lớp học, nội dung học tập của sinh viên và tổ chức những cemina cho sinh viên bàn thảo đề tài học tập, gợi mở kiến thức. Từ đó, người học bị lôi cuốn theo chiều hướng chủ động và sáng tạo. Nhưng đó là chuyện ở các nước, còn ở các trường ĐH chúng ta hiện nay, để làm được việc này vẫn còn khoảng cách khá xa! Thêm nữa, tâm lí quen “đọc _ chép” mỗi khi trên lớp cũng dẫn tới tình trạng thụ động của sinh viên, nếu giảng viên không đọc thì sinh viên cũng không chép, chỉ ngồi nghe và thưc tế là kiến thức đọng lại trong đầu khi đó sẽ rất ít,thậm chí là không có gì. Trong khi đó sinh viên cũng không có thói quen đọc giáo trình và các tài liệu liên quan đến môn học đó khi ở nhà. Rõ ràng khi ngại phát biểu trong giờ học sẽ dẫn đến ngại phát biểu trong cơ quan làm việc sau này. Ngại phát biểu cũng đồng nghĩa với việc không dám nói lên sự thật, không dám nhìn nhận cái sai.... Trong mỗi giờ học, chuyện sinh viên phát biểu ý kiến là rất ít thay vào đó là “Giảng viên nêu vấn đề, sinh viên cúi mặt xuống bàn...” Đó là việc các thầy cô đứng trên bục giảng và yêu cầu nhiều lần các sinh viên trả lời câu hỏi. Đó không phải là những câu hỏi khó. Thông thường nó đều nằm trong phạm vi hiểu biết và có thể trả lời của sinh viên. Thế nhưng rất ít có cánh tay nào giơ lên. Điều này ảnh hưởng khá lớn đến không khí học tập trong lớp. Nó gây ra một cảm giác rất áp lực mỗi khi thầy cô đặt câu hỏi. sinh viên thì cảm thấy áp lực, còn giáo viên cũng cảm thấy chán nản vì chỉ có sự làm việc một chiều. Vậy thì nguyên nhân do đâu sinh viên "không thèm” phát biểu ý kiến trong giờ học ? Sau đây là 6 nguyên nhân được đưa ra : (1) Chuyện phát biểu là chuyện của ai đó chứ không phải của mình. Mình không phát biểu thì sẽ có người khác phát biểu, thế thôi . (2) Không muốn là người đầu tiên. Đây là một tâm lý khá phổ biến bởi khi một người nào đó đã giơ tay phát biểu và khi thầy cô tiếp tục hỏi về vấn đề đó thì có khá nhiều người xung phong nhưng lại không giơ tay ngay từ đầu . (3) Không phát biểu không sao, vì thầy cô gọi mãi không ai xung phong thì sẽ "chọn mặt gửi vàng" trong danh sách lớp và sẵn làm luôn công việc điểm danh. Xong, thế là qua chuyện, họa hoằn lắm thầy cô mới gọi trúng mình. (4) Đa phần những người hay phát biểu không phải là những "sao" trong lớp. Không hiểu rằng các "sao" này sợ phát biểu nếu sai sẽ bị mất hình tượng hay sao mà không bao giờ giơ tay phát biểu nhưng lại thích ngồi ở dưới trả lời nho nhỏ. (5) Trong những giờ học ngoại ngữ , điều này lại càng khó chịu hơn. Lớp học thật sự căng thẳng mỗi khi thầy cô có câu hỏi và yêu cầu xung phong. Lớp học thì ít người, thầy cô cứ đứng trên mà kêu gọi, ở dưới sinh viên cứ cúi mặt xuống bàn . (6)Và cuối cùng có lẽ chính là do sự thụ động, nhút nhát trong một bộ phận lớn sinh viên hiện nay. Tuy nhiên, "chuyện phát biểu trong sinh viên" không phải chỉ xuất hiện ở giảng đường đại học. Ngay từ ngôi trường cấp II, cấp III điều này cũng đã khá quen thuộc. Thế nhưng quy mô những lớp học ngày xưa còn nhỏ, thầy cô đã khá quen mặt nên nếu không xung phong, thầy cô sẵn sàng gọi lên bảng. Ở cấp I lại khác, các em phát biểu khá hồn nhiên và luôn làm theo lời cô dạy "hăng hái phát biểu ý kiến". Vậy thì tại sao lại xảy ra một hiện tượng kỳ quặc đến như vậy?! Phải nhìn nhận rằng sự vô trách nhiệm, thụ động, ỷ lại đang thật sự tồn tại trong một bộ phận lớn những người chủ tương lai của đất nước . Từ việc ngại phát biểu trong giờ học sẽ dẫn đến ngại phát biểu trong cơ quan làm việc sau này. Ngại phát biểu cũng đồng nghĩa với việc không dám nói lên sự thật, không dám nhìn nhận cái sai. Như thế, cái sai không được đưa ra ánh sáng, không được làm rõ nên sẽ không thể tìm ra được cách giải quyết, không thể tiến bộ. Một đất nước mà có thế hệ trẻ như thế thì lạc hậu là chuyện không thể tránh khỏi. Thông qua việc tiến hành khảo sát bằng câu hỏi “tại sao sinh viên giờ lười phát biểu?” ở một số bạn sinh viên nằm rải rác ở một số trường ĐH và CĐ và đây là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng "ít phát biểu" được rút ra từ 15 phiếu khảo sát tiêu biểu nhất: (1) . Do sinh viên quá lười học, không chịu chuẩn bị bài trước ở nhà mà chỉ đợi lên lớp chờ giảng viên giảng rồi chép vào nên không đủ kiến thức để trả lời những câu hỏi của thầy cô (2) . Vì sợ phát biểu sai bị bạn bè cười nhạo và đôi khi sợ bị thầy cô la (hoặc có thể bị trừ điểm) thì "quê độ" (3) . Trong lớp không ai giơ tay phát biểu mà mình phát biểu thì sợ bị coi là "chảnh" (4) . Có khi câu hỏi quá khó vượt ngoài kiến thức hiểu biết (5) . Có thể sinh viên không cảm thấy hứng thú với môn học, tiết học thiếu tranh ảnh minh họa, giảng viên giảng bài chưa cuốn hút... nên sinh viên chọn cách ngồi chép bài là hơn (6) . Tán chuyện hoặc không tập trung nghe giảng nên không hiểu rõ câu hỏi (7) . Đôi khi câu hỏi được đặt ra quá dễ, bạn nào cũng biết rồi nên không ai giơ tay phát biểu vì không có hứng (8) . Trong một số trường hợp giơ tay phát biểu là vì được khuyến khích cộng thêm điểm số (nhưng đây chỉ là phần thiểu số) (9) . Không khí trong lớp học không được sôi động (10) . Sợ phát biểu đúng có thể thầy cô sẽ đặt tiếp những câu hỏi khác mà mình không biết trước được (11) . Không tự tin vào bản thân, ngại ngùng khi phải đứng lên và trả lời trước đám đông... Phần lớn sinh viên được khảo sát cho rằng những nguyên nhân có ảnh hưởng tiêu cực tới hứng thú học tập trong sinh viên là: trong quá trình giảng dạy, giảng viên không đưa ra các tình huống để kích thích sinh viên tư duy, không cập nhật thông tin về đời sống xã hội, phần lớn thời gian trong giờ học giảng viên chỉ đọc cho sinh viên chép những kiến thức sẵn có trong giáo trình rồi giải thích qua loa, không tạo được bầu không khí thân thiện trong lớp... Nhưng ngoài ra “Sự áp đặt của giảng viên cũng khiến sinh viên sợ sai !” Đa phần sinh viên rất ngại phát biểu, trừ khi gặp những vấn đề khúc mắc không tự tìm hiểu được thì mới cần phải hỏi trực tiếp giảng viên. Ở một số môn học, đặc biệt là các môn đại cương, có thể nói giảng viên chỉ truyền đạt lại cho sinh viên theo cách đọc - chép nên không tạo được bầu không khí học tập sôi động. Một số giáo viên có nêu câu hỏi rồi chỉ định hoặc để sinh viên tự giơ tay trả lời, nhưng phần đông sinh viên không hưởng ứng lắm. Những nguyên nhân chính khiến sinh viên ngại phát biểu là cảm giác sợ sai. Sự áp đặt của giáo viên cũng "đóng góp" vào tâm lý sợ sai của sinh viên. So với thế giới, sinh viên nước ta còn thụ động. Chỉ có chừng vài phần trăm sinh viên là chủ động. Điều này làm giảm năng lực tự nghiên cứu của sinh viên. Khác với học sinh, nhiệm vụ của sinh viên là học và nghiên cứu. Sinh viên không nên thụ động, lên giảng đường nghe thầy giảng rồi... trả lại cho thầy mà phải tự tìm tài liệu đọc để thảo luận trước lớp. Việc thầy cô gợi ý để sinh viên thảo luận cũng thể hiện được sự chưa chủ động ở sinh viên. Vậy mà thậm chí, có khi thầy nêu vấn đề thảo luận rồi mà sinh viên vẫn ngồi im, không hăng hái tham gia. Điều này làm giảm chất lượng giờ dạy vì giảng viên muốn nghe ý kiến sáng tạo, giải quyết vấn đề của sinh viên. Một số giảng viên phải đưa ra biện pháp cộng điểm cho sinh viên nào tích cực phát biểu. Không đọc trước tài liệu làm tăng tính rụt rè của sinh viên khi phát biểu trước lớp. Kết quả là bạn trẻ tốt nghiệp ĐH rồi mà vẫn nhút nhát và e ngại khi diễn đạt trước đám đông, dẫn đến sự hạn chế tinh thần làm việc theo nhóm và khả năng lãnh đạo nhóm. Nếu tâm lý nhút nhát này phổ biến rộng rãi thì sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước. Theo đó, hầu hết bạn trẻ nước ta mới ra trường chưa thể làm "sếp" ngay được, trong khi ở các nước tiên tiến chỉ chừng 30 tuổi là người ta đã thể hiện rõ chất lãnh đạo của mình. Tự tin phát biểu nghĩa là mạnh dạn trước công chúng. Điều này càng quan trọng đối với người trong các ngành khoa học xã hội và nhân văn vì đây là khả năng thuyết phục được người khác thông qua lời nói. Sợ không dám nói nghĩa là bỏ qua cơ hội. Để khắc phục được điều này, sinh viên phải tự học để nắm vững kiến thức và mạnh dạn phát biểu. nhưng mỗi sinh viên lớn lên trong môi trường văn hoá, xã hội khác nhau, hình thành những thói quen, cách suy nghĩ, các năng lực nhận thức, hứng thú cũng khác nhau. Điều này tạo nên sự đa dạng và sự phong phú về phong cách học, một số sinh viên học tập tích cực, chủ động, một số khác lại tỏ ra thụ động, thích im lặng ngồi nghe hơn là tranh cãi. Vậy sinh viên mong muốn gì ở giảng viên? Làm nên sự thụ động của sinh viên, lỗi cũng một phần chính là ở giảng viên. Đa số sinh viên được khảo sát mong muốn giảng viên áp dụng các phương pháp dạy học tích cực để tích cực hoá người học trong các giờ học. Có 88,8% sinh viên muốn các bài giảng của giảng viên gồm cả những tri thức mới không có trong giáo trình; 73,3% sinh viên thích được giảng viên giao làm những bài tiểu luận để giúp họ phát triển khả năng suy nghĩ độc lập, tư duy phê phán; 82,4% sinh viên thích giảng viên hỏi, khuyến khích sinh viên đặt câu hỏi, hướng dẫn sinh viên đào sâu suy nghĩ để hiểu bản chất hơn là thuyết trình suốt cả tiết học; 85,6% sinh viên muốn khi bắt đầu mỗi môn học, giáo viên nêu yêu cầu, hướng dẫn phương pháp học, tài liệu tham khảo và cách khai thác thông tin từ các tài liệu tham khảo này; 79,2% sinh viên mong muốn các môn học có nhiều giờ tự học (có hướng dẫn và giải đáp thắc mắc) hơn so với hiện nay. Tuy nhiên, khi đưa ra con số chỉ có 34,7% sinh viên thích hỏi và đưa ra những quan điểm của cá nhân, nhưng có dự báo rằng những đổi mới về phương pháp dạy và học theo hướng tích cực hoá người học có thể sẽ gặp những khó khăn đáng kể do nếp nghĩ và các thói quen học thụ động đã định hình ở một bộ phận lớn sinh viên hiện nay. Các nghiên cứu về tâm lý học đường cho thấy chương trình đào tạo với phương pháp giảng dạy mang tính nhồi nhét kiến thức hiện nay đã tạo ra một bộ phận không nhỏ thanh thiếu niên thụ động, thiếu khả năng thích ứng xã hội. Sinh viên luôn thụ động với khối lượng kiến thức về lý thuyết, việc thực hành, thực tập bị xem nhẹ, thậm chí bị bỏ qua, từ đó tạo ra một bộ phận không nhỏ sinh viên thụ động, vụng về, thiếu khả năng thích ứng xã hội. Thực trạng sinh viên lười lao động và học tập ngày một nhiều. Bởi lẽ gia đình cứ tưởng con em mình đang vất vả, lao tâm khổ tứ cày trên giảng đường, luôn sợ con vất vả hơn bạn bè, gởi tiền dư giả. Nào ngờ, một số bạn luôn ăn chơi sa đà, nhậu nhẹt đến suốt sáng, chơi bài bạc, game... Chờ tới khi thi, nước tới chân mới nhảy. 2- Thực trạng lối sống sinh viên chia làm 3 loại ( Theo một nghiên cứu của trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐH Quốc gia TP.HCM) Thạc sĩ Nguyễn Ánh Hồng (Giảng viên Khoa Giáo dục học, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐH Quốc gia TP.HCM) vừa hoàn thành cuộc điều tra xã hội về lối sống của sinh viên hiện nay. Sinh viên được chọn mẫu ngẫu nhiên tại ba trường thành viên (Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, Trường ĐH Bách khoa). Trên cơ sở tìm hiểu sự lựa chọn các hoạt động cơ bản của sinh viên bằng phương pháp phân tích nhân tố và phân tích phân loại đã cho thấy ba kiểu sống cơ bản của sinh viên TP.HCM hiện nay. 60% sống khép mình, ít tham gia hoạt động xã hội! Kiểu sống của nhóm sinh viên này chiếm tỷ lệ cao nhất trong các kiểu sống của sinh viên tại TP.HCM. Họ vẫn chú ý đến học tập và thường gặp gỡ, thăm hỏi bạn bè và người thân nhưng thường trong phạm vi hẹp. Ngoài ra họ còn xem ti vi, đọc sách báo. Có điều họ ít tham gia vào các hoạt động xã hội, chính trị, sinh hoạt tập thể. Đây là cách sống thiếu năng động, thiếu tích cực, ít hòa nhập vào đời sống xã hội. Trước những sự kiện đang xảy ra xung quanh mình, họ luôn tỏ thái độ bàng quan. Ngay cả lửa cháy như cháy Trung tâm Quốc tế ITC cũng không hề tác động “xi nhê” gì đến họ! Kết quả nghiên cứu trên còn cho thấy môi trường sống đã ảnh hưởng trực tiếp đến lối sống của sinh viên. Chẳng hạn, sinh viên sống cùng với gia đình thể hiện một lối sống chăm lo bản thân và người thân, nhưng thiếu tích cực hòa nhập vào đời sống xã hội chung. Trong khi đó, những sinh viên sống xa nhà lại gắn bó với cuộc sống tập thể và xã hội hơn. Do vậy, lối sống tích cực ở họ cũng cao hơn hẳn những sinh viên cùng sống với gia đình. Đặc biệt môi trường sống ở ký túc xá đã ảnh hưởng lớn đối với việc hình thành kiểu sống này. 10% sinh viên hướng vào vui chơi, hưởng thụ! Gồm những sinh viên hướng hoạt động của mình vào việc vui chơi mang tính hưởng thụ, nhiều khi vô bổ, ít chú ý đến việc mở mang kiến thức và hoàn thiện nhân cách. “Tớ chỉ thích điện thoại nào đời mới...”, “Phim Hàn Quốc đang chiếu tới tập...”, “Hàng hiệu hợp thời ở chỗ...”. Đó là những điều quan tâm thường trực trong đời sống hàng ngày của nhóm sinh viên này. Tuy vậy, họ là những con người rất năng động, hứng thú với những hoạt động vui chơi, giải trí, hưởng thụ những thú vui của tuổi trẻ, thể hiện một lối sống tiêu dùng "sành điệu". Lắm khi “ăn chơi” kiểu bạt mạng đến quên cả lối về! 30% sinh viên say mê học tập? Và ai cũng biết rằng trách nhiệm của người sinh viên hôm nay đến giảng đường là để học hỏi, tìm kiếm một ngành nghề nào đó cho cuộc sống tương lai, hoặc để tự nâng cao kiến thức hiểu biết Nhưng điều đáng tiếc đã xảy ra: chỉ có 30% trong số họ thực hiện được công việc này. Đây là nhóm sinh viên có thái độ sống tích cực, năng động, có chí hướng và say mê học tập. Những hoạt động của nhóm sinh viên này nhằm mục đích phát triển và hoàn thiện cá nhân như học thêm, làm thêm, đọc sách, đi thư viện. Đồng thời họ cũng thích xem biểu diễn nghệ thuật, tham gia vào các hoạt động xã hội, câu lạc bộ, các lễ hội truyền thống Nhóm sinh viên này hướng những hoạt động của mình vào mục đích thỏa mãn nhu cầu phát triển cá nhân, đồng thời cũng có những hoạt động hướng ngoại tích cực như hướng đến những nơi giao tiếp công cộng, đại chúng. Nơi họ đến và tham gia hoạt động là những tổ chức hoạt động chính quy với mục đích lành mạnh. 3 - Lối sống đẹp – Lối sống lý tưởng Sống đẹp là phải biết ứng xử văn minh, tích cực tham gia hoạt động cộng đồng, bảo vệ môi trường, kính trọng thầy cô và xa lánh những tệ nạn trong giảng đường như quay cóp, hút thuốc, rượu bia, đánh nhau... Nhiều sinh viên luôn đầy ắp các ý tưởng độc đáo và thú vị; và họ tận dụng mọi cơ hội để biến các ý tưởng ấy thành hiện thực. Không chỉ chờ đợi cơ hội đến, họ còn tự mình tạo ra cơ hội . Đã có nhiều sinh viên nhận được bằng phát minh , sáng chế; và không ít trong số những phát minh ấy được áp dụng, được biến thành những sản phẩm hữu ích trong thực tiễn. Với thế mạnh là được đào tạo vừa toàn diện vừa chuyên sâu, sinh viên có mặt trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội của đất nước. Trong học tập, sinh viên không ngừng tự đổi mới phương phấp học sao cho lượng kiến thức họ thu được là tối đa. Không chờ đợi, thụ động dựa vào thầy cô, họ tự mình đọc sách, nghiên cứu, lấy thông tin, tài liệu từ mọi nguồn. Phần lớn sinh viên đều có khả năng thích nghi cao với mọi môi trường sinh sống và học tập. Họ không chỉ học tập trong một phạm vi hẹp ở trường, lớp; giới trẻ ngày nay luôn phát huy tinh thần học tập ở mọi nơi, mọi lúc. Không chỉ lĩnh hội tri thức của nhân loại, sinh viên Việt Nam còn tiếp thu những cái hay, cái đẹp trong mọi lĩnh vực khác như văn hóa, nghệ thuật… Sự năng động của sinh viên còn được thể hiện ở việc tích cực tham gia các hoạt động xã hội như y tế, từ thiện…Ngoài giờ học, những sinh viên-tuyên truyền viên hiến máu nhân đạo lại ngược xuôi đi lại mang kiến thức về hiến máu đến mọi người, mọi nhà… Bằng sự năng động, sinh viên luôn tự cập nhật thông tin, kiến thức, làm mới mình phù hợp với sự thay đỏi và phát triển của xã hội. Rõ ràng, năng động và sáng tạo là những ưu điểm nổi bật của sinh viên Việt Nam thời đại mới. Một số bộ phận sinh viên luôn thể hiện mình là những con người táo bạo và tự tin. Sinh viên dám nghĩ , dám làm, dám chịu thử thách. Các ý tưởng độc đáo không chỉ nằm trong suy nghĩ mà luôn được thử nghiệm trong thực tế. Có thể thành công hoặc thất bại, song họ không hề chùn bước. Với họ, mỗi lần thất bại lại làm họ tự tin hơn với nhiều kinh nghiệm hơn. Đứng trước cha anh, họ luôn tự tin vào chính mình. Họ tin rằng với những tri thức mình có trong tay, với những gì họ đã, đang và sẽ làm, các bậc cha anh sẽ tự hào về họ.Tự tin nhưng không kiêu- đó chính là sinh viên Việt Nam. Phần lớn sinh viên đều rất khiêm tốn, họ không bao giờ nghĩ rằng như thế là mình đã hơn các bậc tiền bối. Trong suy nghĩ của họ, họ còn thiếu nhiều lắm, nhất là kinh nghiệm và sự từng trải. Chính vì thế, khi quyết định một điều gì, sinh viên không bao giờ quên tham khảo ý kiến của những người xung quanh, đặc biệt là bậc cha chú của mình. Và khi đã nhận được sự ủng hộ của lớp người đi trước, họ thêm tự tin thực hiện ý định của mình. Táo bạo song sinh viên không hề liều lĩnh. Trước khi thực hiện một việc gì, họ luôn tính toán, xem xét vấn đề một cách thận trọng. Nói rằng táo bạo, nghĩa là trước đó chưa có ai dám làm, dám thử nghiệm, họ là người đầu tiên thực hiện, chứ không phải họ đâm đầu thực hiện một việc mà họ không biết tỉ lệ thành công của mình. Khi cảm thấy mình đã có đủ mọi điều kiện cần thiết, họ mới bắt tay vào thực hiện. Một điều quan trọng đáng nói ở đây, đó là nếu gặp rủi ro thất bại thì họ sẵn sàng chấp nhận như một chuyện đương nhiên tất yếu sẽ xảy ra, tức là có thất bại thì thất bại ấy cũng nằm trong kế hoạch. Họ dám nhìn thẳng vào thất bại và vượt qua nó. Tóm lại, táo bạo và tự tin cũng là điểm rất đáng quý trong lối sống của sinh viên . Phong cách độc lập trong cuộc sống cũng như trong học tập cũng góp phần xây dựng một hình tượng đẹp về sinh viên Việt Nam. Không giống như sinh viên các thế hệ trước chỉ biết sống phụ thuộc vào gia đình, sinh viên ngày nay đã biết thân tự lập thân. Không chỉ riêng việc học tập, mà mọi vấn đề khác trong cuộc sống đều được sinh viên giải quyết trong sự chủ động. Nếu như trong quá khứ, sinh viên còn chờ đợi tiền chu cấp của gia đình mỗi đầu tháng thì ngày nay mọi chuyện dường như đã khác đi rất nhiều. Ngoài giờ học, họ tìm việc làm kiếm thêm tiền mua sách vở hay phục vụ cho những chi tiêu thường ngày khác. Nhiều người không chỉ lo được cho bản thân mà còn có thể giúp đỡ những người bạn khác thiệt thòi hơn mình, hay giúp đỡ gia đình ngay cả khi họ vẫn còn ngồi trong gảng đường đại học. Những con người ấy thật đáng khâm phục, xứng đáng trở thành những gương mặt tiêu biểu đại diện cho sinh viên Việt Nam thời đại mới. 4– Một số bộ phận có lối sống tha hóa, không đẹp- cần đáng lên án Lối sống không đẹp thể hiện ngay từ những điều chúng ta tưởng như là những điều nhỏ nhặt nhất mà nhiều khi chúng ta bỏ qua không để ý đến như: xả rác ra đường, không nhường chỗ cho người già và phụ nữ mang thai khi trên xe buýt, thờ ơ trước những số phận kém may mắn….. Cờ bạc, lô đề không phải là hiện tượng mới lạ gì trong giới sinh viên. Chỉ cần lượn một vòng quanh các trường có nhiều nam sinh viên như đại học xây dựng, đại học giao thông vận tải… là có thể thấy ngay dịch vụ lô đề trá hình dưới dưới các quầy bán sổ số mọc lên như nấm. Tầm từ 4h – 5h30, lực lượng nam sinh viên tạt ù vào các quầy này đánh mấy con lô có khi nhiều gấp mấy lần số sinh viên đang… ngồi trên thư viện nghiên cứu. Một buổi tối ngồi cùng cánh sinh viên trường đại học xây dựng, ta sẽ thấy giật mình khi được nghe kể những câu chuyện về mức độ liều lĩnh trong cách “ ăn chơi” của một số “ hảo thủ” trường này đã được “ giang hồ” đồn thổi thành giai thoại. Hiện tượng sinh viên uống rượu đã trở thành chuyện thường ngày đối với nhiều người. Bất cứ một dịp nào: sinh nhật, lễ tết, ngày cuối tuần… thậm chí không cần nhân dịp gì các sinh viên cũng tụ tập chén tạc, chén thù. Sự thật đã có ba cậu sinh viên đại học xây dựng uống hết ba chai rượu Lúa Mới ( loại một lít một chai ) trong buổi liên hoan chia tay một đồng chí lên đường “ về quê mẹ” ( vì bị đình chỉ học một năm) mà đồ nhắm chỉ có vài củ lạc với vài quả khế. Uống xong, cả bọn say xỉn, nôn mửa ra phòng khiến ai vô tình đi ngang qua sẽ cảm thấy kinh hãi với lối sống buông thả của một bộ phận sinh viên hiện nay. Ai cũng biết uống nhiều như vậy sẽ cực hại đến lục phủ ngũ tạng nhưng tất cả đều phớt lờ và cho rằng “ vui là chính, sức khỏe là thứ yếu”. thậm chí những khi “ viêm màng túi”, nhiều sinh viên còn đi mua những loại rượu rẻ tiền chỉ vài nghìn đồng/ lít là “rượu ít cồn nhiều”. Uống những loại này, đầu đau như búa bổ, mắt nở hoa cà hoa cải vô cùng hại người. Biết thế, nhưng tất cả đều bỏ qua, chỉ cần lúc “ trăm phần trăm” thấy vui là được. Mọi chuyện sau này đến đâu thì đến, không cần quan tâm. Tình yêu và vấn đề sống thử trong sinh viên cũng là vấn đề rất được quan tâm hiện nay , yêu nhiều, yêu vô tội vạ, bạ đâu yêu đấy. Nghe có vẻ buồn cười nhưng đó là sự thật. Nhiều sinh viên hiện nay quan niệm tình yêu đơn giản như mua một cái áo, sắm một cái quần. Thấy vừa, đẹp thì “ mặc” lâu lâu một chút, không thấy ưng ý thì lại thay ra ngay và chuyển sang chiếc khác. một bộ phận sinh viên hiện nay đang đánh đồng tình yêu với tình dục. Nhiều người trong số họ quan hệ với bạn trai/ bạn gái mà thậm chí còn không nắm rõ quá khứ của nhau. Tiền sử những bệnh lây truyền qua đường tình dục của đối phương lại càng mù mịt. Học thức cao nhưng không ít đôi thiếu nghiêm trọng những kiến thức sinh sản giới tính. Hậu quả là tình trạng nạo phá thai ở Việt Nam đứng hàng cao nhất thế giới và không ít “ nam thanh nữ tú” phải lén lút, vội vàng đến những phòng khám hoa liễu chữa trị căn bệnh “ khó nói”. Khám chữa không đến nơi đến chốn, nhiều bạn đã phải trả giá quá đắt cho những phút giây lầm lỡ khi không còn khả năng sinh con. Nguy hiểm nhất là tình trạng “ tình cho không biếu không”, những cô gái có tiểu sử tình dục không rõ ràng tự động đến sống chung với các nam sinh viên. Họ chỉ cần có chỗ ăn ở còn không cần yêu cầu gì khác. Đây thực chất là những cô gái bán hoa đã hết thời tìm cách mồi chài, chéo kéo những sinh viên vốn tò mò, thích của lạ. Đây là những đối tượng có nguy cơ bị nhiễm HIV rất cao. Mới đây, cái chết của một nam sinh trường TL vì bị nhiễm HIV từ những cô gái “ cho không biếu không” này đã dấy lên dư luận lo ngại trong xã hội về thực trạng nhức nhối này. Một ví dụ : Thu Giang ( Đại học Ngoại Thương ), cô sinh viên gốc Hải Phòng có nước da trắng, dáng người dong dỏng cao, có khuôn mặt khả ái được coi là người luôn biết sống hết mình. Cô cười: “ Phải sống hết mình chứ! Cái gì cũng có cái giá của nó. Chẳng ai cho không ai cái gì bao giờ…” Nói rồi cô nhảy lên sau chiếc xe của một anh chàng đi lẫn vào giữa dòng người. Còn N.M.H ( Đại học Ngoại Ngữ Hà Nội), quê ở Yên Bái đã chuyển sang sống cùng người yêu ở làng Phùng Khoang đã được gần 3 tháng. Hàng ngày đi học về, cô lo cơm nước, giặt giũ cho người yêu. Nhiều khi bạn bè thấy cô vội vã, tất bật như người có gia đình. Cô cho rằng: “ Sinh viên sống cùng người yêu chẳng có gì lạ, bạn bè mình đứa nào yêu cũng thế…” III ĐÁNH GIÁ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Sinh viên trước hết mang đầy đủ những đặc điểm chung của con người, mà theo Mác là "tổng hoà của các quan hệ xã hội". Nhưng họ còn mang những đặc điểm riêng: Tuổi đời còn trẻ, thường từ 18 đến 25 dễ thay đổi, chưa định hình rõ rệt về nhân cách, ưa các hoạt động giao tiếp, có tri thức đang được đào tạo chuyên môn. Sinh viên vì thế dễ tiếp thu cái mới, thích cái mới, thích sự tìm tòi và sáng tạo. Đây cũng là tầng lớp xưa nay vẫn khá nhạy cảm với các vấn đề chính trị- xã hội, đôi khi cực đoan nếu không được định hướng tốt. Một đặc điểm rất đáng chú ý đang xuất hiện trong những người trẻ hôm nay, liên quan đến sự phát triển của công nghệ thông tin với tư cách là một cuộc cách mạng, đó là sự hình thành một môi trường ảo, hình thành một lối sống ảo. Đặc điểm này chỉ biểu hiện trong giới trẻ, đặc biệt những người có tri thức như SV. Hình thành một phương pháp tư duy của thời đại công nghệ thông tin: Ngôn ngữ ngắn gọn, viết bằng bàn phím thay vì cây bút, có tính lắp ghép chính xác, hệ thống, hạn chế sự bay bổng về mặt hình tượng trực quan. Con người vì thế sống trong một môi trường ảo, và cái hiện thực ở đây là cái hiện thực ảo, giao tiếp ảo. Về môi trường sống, SV thường theo học tập trung tại các trường ĐH và CĐ (thường ở các đô thị), sinh hoạt trong một cộng đồng (trường, lớp) gồm chủ yếu là những thành viên tương đối đồng nhất về tri thức, lứa tuổi, với những quan hệ có tính chất bạn bè khá gần gũi Bất cứ một vấn đề hay đề tài nào cũng tồn tại hai mặt đối lập, trái ngược nhau. Trong đề tài này ta có thể thấy lối sống của sinh viên có hai mặt tích cực và tiêu cực. 1. Tính tiêu cực Trước tiên ta đánh giá những nét tiêu cực trong đời sống sinh viên: Tư tưởng là vấn đề đầu tiên và cũng là vấn đề lớn nhất cần bàn đến. Tư tưởng của một bộ phận sinh viên còn lệch lạc. Dưới tác động ồ ạt của nền kinh tế thị trường, dường như giới trẻ ngày nay luôn nhìn sự vật dưới con mắt của người tư bản. Họ còn nghi ngờ vào chế độ xã hội chủ nghĩa. Đó là cái nhìn thiển cận, lệch lạc. Nhiều sinh viên đã đánh mất niềm tin vào chủ nghĩa xã hội. Thử hỏi những người nắm trong tay vận mệnh của đát nước mà có những tư tưởng như vậy thì tương lai của đất nước sẽ đi về đâu? Sinh viên sùng bái đồng tiền, đi kèm với giá trị vật chất. Nét tiêu cực trong lối sống của sinh viên còn thể hiện trong việc nhìn nhận một cách sai lầm về giá trị cuộc sống. Đó là hiện tượng sùng bái giá trị và cho rằng “ những thứ không mua được bằng tiền thì mua được bằng nhiều tiền, những thứ không mua được bằng nhiều tiền thì mua được bằng rất nhiều tiền, những thứ không mua được bằng rất nhiều tiền thì mua được bằng rất rất nhiều tiền” rồi lại “ tiền là tiên là phật, tiền là sức bật của lò xo, tiền là thước đo của tuổi trẻ” dường như chỉ có tiền và tiền là nhất. Nhiều thanh niên lấy đồng tiền là thước đo giá trị trong cuộc sống, sống không có lý tưởng hoặc lý tưởng chính là những yếu tố thực dụng như tiền bạc, danh vọng và địa vị. Coi trọng giá trị vật chất, xem thường giá trị tinh thần, ít nghĩ tới lợi ích chung nên họ quên đi những tình cảm thiêng liêng chung quanh mình, quên đi những mối quan hệ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp. Đó là thước đo giá trị của xã hội tư bản chủ nghĩa. Trong xã hội ấy kẻ có tiền là kẻ mạnh. Chính vì thế, không ít sinh viên con nhà giàu đã sử dụng đồng tiền gây ra nhiều chuyện sai trái có liên quan đến đạo đức như mua điểm, chèn ép bạn bè… Lối sống hưởng thụ dẫn đến nhiều vấn đề tiêu cực khác trong sinh viên: tệ nạn xã hội, thái độ không đúng đắn đối với lao động xảy ra nhiều trong sinh viên. Chủ nghĩa cá nhân có xu hướng tăng trong giới trẻ ngày nay. Trào lưu dân chủ hóa, làn sóng công nghệ thông tin và việc nâng cao dân trí đã làm ý thức cá nhân ngày càng rõ, đặc biệt rõ trong những người trẻ có học vấn là sinh viên. Họ tự ý thức cao về bản thân mình và muốn thể hiện vai trò cá nhân. Nhiều người chỉ quan tâm đến những lợi ích cá nhân trước mắt mà quên mất lợi ích tập thể, thậm chí chà đạp lên lợi ích của người khác. Vì đồng tiền, vì lợi ích cá nhân, một số thanh niên còn bất chấp cả: pháp luật, gia đình, bạn bè…khi trả lời câu hỏi “ việc làm khi ra trường bạn muốn?”, hơn một nửa các bạn trẻ muốn có công việc nhiều tiền, chỉ có 24% muốn chọn công việc có thể cống hiến và phục vụ cho xã hội. Đây là một lối sống không tôt vì tiền mà bỏ qua các lợi ích xã hội. Một số khác sống không động chạm đến ai, nhưng cũng không quan tâm đến ai họ thu mình lại như những con ốc, sống khép kín. Họ ít trò chuyện, đi chơi cùng bạn bè. Chỉ cần biết đến mình, còn người khác thì mặc kể kiểu “ đèn nhà ai nấy rạng”. Dường như có sự đề cao lợi ích cá nhân hơn nghĩa vụ cá nhân. Sự hy sinh và quan tâm đến người khác thấp đi, và nếu có thì đánh giá dưới góc độ kinh tế thực dụng hơn là tình cảm và sự chia sẻ. Nó thể hiện ngay trên những chỗ công cộng như xe buýt… Sinh viên, giới trẻ như đang áp dụng phương pháp “ không nghe, không nhìn, không thấy”, những việc của người khác thì tốt nhất không nên xen vào không sẽ bị thiệt thân ( thấy đánh nhau thì tránh xa, thấy người ta móc túi thì coi như không biết…). Nói một cách khác dưới ảnh hưởng của xã hội giới trẻ như bị “ vô cảm” trước mỗi việc đang xảy ra . Điều đó cũng khó mà chấp nhận được trong một đất nước theo chế độ xã hội chủ nghĩa. Nhưng ngược lại những người có quan điểm “ sống hết mình, chơi hết mình, yêu hết mình” theo trường phái con hổ cũng dễ rơi vào cạm bẫy mà người ta đã giăng ra dẫn tới hậu quả khó lường. Sinh viên – một lối sống vị kỉ Lối sống thực dụng trong sinh viên bắt nguồn từ cuộc sống gắn với sự phát triển của nền kinh tế thị trường. Sùng bái đồng tiền, làm tất cả để đạt được mục đích của mình bất chấp thủ đoạn; coi những vấn đề tiêu cực nảy sinh trong cuộc sống là tất yếu không những không thể thiếu mà còn rất quan trọng và hữu ích trong việc đạt mục đích cá nhân nếu mình không chạy theo sẽ chỉ có thiệt thòi cho bản thân, trước tiên mình phải nghĩ đến bản thân mình đã. Cái nhìn thực tế không ảo tưởng viển vông, không mơ mộng hóa sự việc là điều tốt, song tới mức thực dụng thì lại là chuyện khác. Sinh viên – một lối sống tha hóa dễ dãi không coi trọng giá trị đạo đức truyền thống, phong tục tập quánCó nhiều sinh viên với lối sống quá dễ dãi, chạy theo trào lưu ( ví dụ như “sống thử” ), những mặt tích cực của nó không đáng kể gì so với những mặt tiêu cực của nó. Cách sống này không được xã hội chấp nhận, phong tục, tập quán của Việt Nam không phù hợp với lối sống này. Có rất nhiều ý kiến, đánh giá được đưa ra cho “ sống thử”, đều là những ý kiến không tán thành. Người phải chịu thiệt thòi nhiều nhất là người con gái, sau một thời gian sống thử, họ bị tổn thương về mặt tình cảm, suy sụp tinh thần, còn có nhiều hậu quả khó lường khác có thể xảy đến trong tương lai ( nhiều người không thể sinh con do lạo phá thai trong quá trình sống thử). Sinh viên chắc hẳn ai cũng biết được những tác hại đó nhưng họ vẫn làm. Thái độ bi quan, chán đời xuất hiện ở một số sinh viên cũng cần phải phê phán. Trong khi phần lớn thanh niên đều cố gắng sống và học tập vì tương lai, ít nhất vì lợi ích của bản thân, thì lại có những người chỉ vì những chuyện nhỏ nhặt không đâu mà không tha thiết gì cuộc sống. Đôi khi chỉ vì thất tình hay không đạt được một điều mong muốn mà họ co mình lại thay đổi thái độ của bản thân thờ ơ với cuộc sống xung quanh, tinh thần suy sụp, thậm chí nhiều người ngốc nghếch suy nghĩ không thông còn tìm đến cái chết. Những chuyện tương tự như thế nghe thật nực nực cười nhưng không thể không nhắc tới. Theo các con số thống kê thì các vụ tự tử trong sinh viên xảy ra ngày càng nhiều, nguyên nhân của các vụ tự tử đó thường là do chuyện tình cảm đổ vỡ. Hoặc khi có một điều gì xảy không như họ mong muốn họ sẵn sàng quên đi mục đích, lý tưởng của mình chán đời, họ lăn vào những cuộc chơi vô đối. Qua đây ta có đưa ra lời nhắc nhở đối với những ai đang có quan điểm sai lầm “ Hãy sống lại, sống theo một cách đúng nghĩa của nó, đừng để mọi chuyện đi qua rồi ngoảnh đầu tiếc nuối”. 2. Tính tích cực ( tốt và phù hợp ) : Không thể xét một vấn đề đơn giản trên một khía cạnh mà phải cân nhắc nó trên nhiều mặt, không thể chỉ nhìn vào mặt tốt, tích cực mà quên đi những điều còn tồn đọng, mặt tiêu cực và ngược lại. Ta tiếp tục đánh giá mặt tích cực trong lối sống của sinh viên: Như chúng ta đã biết bao đời nay có biết bao nhiêu anh hùng trẻ làm nên lịch sử của đất nước. Từ thời phong kiến đã xuất hiện những anh hùng thiếu niên, không chịu bán nước quyết giữ nước như Trần Quốc Toản. Là một cậu bé 15 tuổi nhưng đã muốn ra trận cứu nước, nghe các quan thần bàn về việc nước mà bóp nát quả cam trong tay khi nào không hay. Đến thời kỳ nước ta bị thực dân pháp và đế quốc Mỹ chiếm đóng những con người trẻ, những người vô cùng yêu nước đã không nề hà hiểm nguy đã đóng góp tuổi trẻ của mình cho đất nước. Không phân biệt trai gái, người ra trận trực tiếp chiến đấu, người ở lại củng cố hậu phương, người tham gia công tác liên lạc, hoạt động trong công tác tình báo… Cũng có những người bỏ lại tuổi trẻ của mình ở chiến trường như chị Đặng Thị Thùy Trâm – một cô sinh viên Hà Nội đã tình nguyện ra chiến trường rồi để lại tuổi 20 tuổi đẹp nhất trong tiếng bom đạn. Hay những em bé dù ít tuổi nhưng đã bộc lộ cách sống đẹp của mình: Kim Đồng – một em bé làm công tác liên lạc, cũng đã hi sinh trong một lần đang làm nhiệm vụ. Và giờ đến sinh viên ngày nay, mỗi thời một khác nhưng họ vẫn mang trong mình dòng máu của người Việt Nam nên phần nào họ vẫn kế thừa được những truyền thống tốt đẹp của tuổi trẻ Việt Nam với sứ mệnh trụ cột của đất nước. Điểm nổi bật đầu tiên khi chúng ta nghĩ về sinh viên đó là những con người năng động và sáng tạo. Chính sinh viên là những người tiên phong trong mọi công cuộc cải cách, đổi mới về kinh tế, giáo dục… Trong đầu họ luôn đầy ắp các ý tưởng độc đáo và thú vị; và họ tận dụng mọi cơ hội để biến các cơ hội đó thành hiện thực. Không chỉ chờ đợi cơ hội đến, họ còn tự mình tạo ra cơ hội. Đã có nhiều sinh viên nhận được bằng phát minh sáng chế; và không ít trong số những phát minh ấy được áp dụng, được biến thành sản phẩm hữu ích trong thực tiễn. Với thế mạnh là được đào tạo vừa toàn diện vừa chuyên sâu, sinh viên có mặt trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội của đất nước. Trong học tập, sinh viên không ngừng tự đổi mới phương pháp học sao cho lượng kiến thức họ thu được là tối đa. Không chờ đợi, thụ động dựa vào thầy cô, họ tự mình đọc sách, nghiên cứu, lấy thông tin, tài liệu từ mọi nguồn. Phần lớn sinh viên đều có khả năng thích nghi cao với mọi môi trường sinh sống và học tập. Họ không chỉ học tập trong phạm vi hẹp ở trường, lớp, giới trẻ ngày nay luôn phát huy tinh thần học tập ở mọi nơi, mọi lúc, nhiều sinh viên còn học một lúc hai ba trường đại học. Không chỉ lĩnh hội tri thức của nhân loại, sinh viên Việt Nam còn tiếp thu những cái hay, cái đẹp trong mọi lĩnh vực khác như văn hóa, nghệ thuật… Sự năng động của sinh viên còn được thể hiện ở việc tích cực tham gia các hoạt động xã hội như y tế, từ thiện… Ngoài giờ học, những sinh viên, những tuyên truyền viên hiến máu nhân đạo lại ngược xuôi đi mang kiến thức về hiến máu đến mọi người, mọi nhà. Không chỉ thế, mùa hè sẽ có ý nghĩa hơn khi sinh viên đem lòng nhiệt huyết cháy bỏng của mình cho hoạt động tiếp sức mùa thi hay đem tri thức, sức lực của mình đến những miền quê giúp đỡ những người nông dân… Bằng sự năng động, sinh viên luôn cập nhật thông tin, kiến thức, làm mới mình phù hợp với sự thay đổi và phát triển của xã hội. Rõ ràng, năng động và sáng tạo là những ưu điểm nổi bật làm lên lối sống tích cực của sinh viên Việt Nam thời đại mới. Sinh viên Việt Nam chăm chỉ, muốn tự lập và khẳng định bản thân. Ngoài việc hoàn thành tốt công việc học tập ở trường sinh viên còn tìm kiếm các công việc làm thêm như: gia sư, làm tiếp thị, marketing…để kiếm thêm thu nhập và trau dồi kinh nghiệm cho bản thân là tiền đề để sau khi ra trường dễ dàng thích ứng với môi trường, tìm được công việc phù hợp. Có những sinh viên muốn ra ngoài ở trọ không muốn phụ thuộc vào gia đình, muốn tự mình kiếm sống để lấy tiền đóng học. Có thể trên bước đường đầu tiên họ có thể vấp ngã, không dễ dàng gì vượt qua nhưng họ đã cố gắng không chịu khuất phục để đạt được mục tiêu của mình. Và họ đã có thành công trong cuộc sống. Sinh viên dám nghĩ, dám làm, dám chịu thử thách. Các ý tưởng độc đáo không chỉ nằm trong suy nghĩ mà luôn được thử nghiệm trong thực tế. Có thể thành công hoặc thất bại, song họ không hề chùn bước. Với họ, mỗi lần thất bại làm họ tự tin hơn với nhiều kinh nghiệm hơn. Táo bạo nhưng không liều lĩnh, trước khi thực hiện một việc gì, họ luôn tính toán, xem xét vấn đề một cách thận trọng. Nói rằng táo bạo, nghĩa là trước đó chưa có ai dám làm dám thử nghiệm, họ là người đầu tiên thực hiện, chứ không phải họ đâm đầu thực hiện một việc mà họ không biết tỉ lệ thành công của mình. Khi cảm thấy mình đã có đủ mọi điều kiện cần thiết, họ mới bắt tay vào thực hiện. Một điều quan trọng đáng nói ở đây, đó là nếu gặp rủi ro thất bại thì họ sẵn sàng chấp nhận như một chuyện đương nhiên tất yếu sẽ xảy ra, tức là có thất bại thì thất bại ấy cũng nằm trong kế hoạch. Họ dám nhìn thẳng vào thất bại, đương đầu và vượt qua nó, không chịu bị gục ngã. Có nhiều sinh viên vẫn ngồi trên ghế giảng đường đại học mà đã dám thành lập công ty ( dù là nhỏ), để tự mình thử thách, làm giàu.Tóm lại, táo bạo và tự tin cũng là điểm rất đáng quý trong lối sống của sinh viên Việt Nam. Nó giúp con người ta vươn lên trong cuộc sống. Một câu hỏi vẫn thường được đặt ra là: sinh viên hôm nay sống có lý tưởng không, lý tưởng ấy là gì, có sự phù hợp giữa lý tưởng cá nhân với lý tưởng của dân tộc của nhân loại không. Có thể khẳng định là có, chính những lý tưởng này mà con người phấn đấu hơn trong cuộc sống, đính hướng cho lối sống của mỗi người làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn. 3 . Nguyên nhân của vấn đề. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến những lối sống khác nhau của sinh viên. Sau đây là một số nguyên nhân dẫn đến lối sống tiêu cực của sinh viên Việt Nam: a-Nguyên nhân khách quan: + Nguyên nhân từ gia đình: Quan hệ giữa cha mẹ và con cái trong xã hội ngày nay khá lỏng lẻo do cha mẹ không có nhiều thời gian quan tâm chăm sóc con cái. Bên cạnh đó, sự thiếu gương mẫu của người lớn cũng có tác động không tốt tới sự hình thành nhân cách trong con trẻ. Một đứa bé được lớn lên trong môi trường ( gia đình, xã hội) còn nhiều bất cập ắt sẽ biến thành những công dân chưa thực sự trân trọng những giá trị đạo đức và nhân văn. Có những gia đình quá chiều con để cho con cái sống quá đầy đủ về mặt vật chất, muốn gì cũng có tạo cho trẻ một thói xấu, và muốn tìm tòi những thứ mới lạ bên ngoài. Nhiều bậc cha mẹ có quan niệm sai lầm là con mình đã lớn không cần phải quản nữa để tự do thích làm gì thì làm. + Nguyên nhân từ môi trường bên ngoài tác động đến sinh viên: Phần đông sinh viên phải đi học xa nhà, không có ai quản, thiếu sự quan tâm, chăm sóc của bố mẹ. Bước vào một môi trường mới có nhiều cám dỗ không lường trước được, dễ sa ngã, học đòi bạn bè xấu. Một số sinh ra cách sống đơn độc, nhút nhát, khó gần; số khác sẽ tụ tập với những người có cùng hoàn cảnh, tâm trạng với mình để quậy phá xưng hùng, xưng bá, sống bất cần đời. Và để lấy “ số má” với bạn bè, chúng sẽ làm bất cứ gì, chơi bất cứ thứ chi để chứng tỏ “ đẳng cấp”, “ thua trời một vạn không bằng kém bạn một li”. + Nguyên nhân từ nhà trường: Nhà trường hiện nay cũng chỉ đề cao việc nhồi nhét kiến thức, đề cao việc “ đào tạo nguồn nhân lực để đáp ứng nhu cầu nhân lực của nền kinh tế”. Việc giáo dục đạo đức, giáo dục công dân cho người học gần như bị bỏ quên hoặc bị xem là thứ yếu. Và đặc biệt là đối tượng sinh viên đã 18 tuổi trở lên có đầy đủ các quyền về dân sự và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nên sự lỏng lẻo trong việc giáo dục và định hướng cũng ít đi. Lối sống tha hóa đạo đức của một bộ phận không nhỏ của giới trẻ trong xã hội ta có một nguyên nhân cần nhấn mạnh là do ảnh hưởng của những gì đang diễn ra trong cuộc sống hiện nay. + Nguyên nhân từ xã hội: Là nguyên nhân chúng ta khó có thể kiểm soát và điều chỉnh nhất. Nếu chúng ta nhìn vào những gì đã và đang diễn ra hằng ngày sẽ thấy những hiện tượng tha hóa đạo đức không phải là hành động bộc phát, mà hầu như chúng tuân theo “ quy luật nhân quả”; những hành vi đáng tiếc đó được lập trình từ trước do những ảnh hưởng không mong muốn của xã hội. Lối sống tha hóa đạo đức đó là do ảnh hưởng của cuộc sống hiện đại. Có nhười đã nói: cuộc sống càng hiện đại bao nhiêu thì giới trẻ ngày càng hư hỏng bấy nhiêu. Và cuộc sống càng văn minh hiện đại bao nhiêu thì hình như con người càng làm nô lệ cho nhiều thứ chán nản, thất vọng. Khi đó họ tìm đến rượu bia, xì ke, ma túy, thuốc lắc, ăn chơi trác táng. Xã hội cũ liệu sinh viên có biết đến và thường xuyên ghé thăm các vũ trường, sàn nhảy như bây giờ không? Hơn nữa, do cuộc sống trong cơn lốc của nền kinh tế thị trường, giới trẻ khó đứng vững được trước những thay đổi chóng mặt của nó. Họ phải chạy theo giá trị vật chất, những thứ đảm bảo cho một cuộc sống thoải mái hơn về tiện nghi. Với xu thế đó, họ không có thời gian để thưởng thức những giá trị tinh thần cao đẹp như những liều thuốc an thần. Thay vào đó, họ cứ lao đầu vào dòng đời ngược xuôi tốc độ, cạnh tranh. Trong thời đại này, ai bình chân người đó sẽ chết đói, có người cho rằng “ thật thà ăn cháo, láo nháo ăn cơm”; nếu cứ sống một cách lương thiện thì áo chẳng có mà mặc, cơm chẳng có mà ăn, nói chi là “ ăn no mặc ấm, ăn sung măc sướng”. Nhìn vào thực tế, ta thấy được những hậu quả do sự phát triển của xã hội, do lối giáo dục từ chương, nhồi sọ, và do cơ chế quản lý. Đó là một lối sống buông thả, gian lận thương trường và hưởng thụ quá độ. Những vụ việc như “ múa kiếm”, tham ô tham nhũng của người lớn được du di cho qua không thể không khiến người trẻ nghĩ rằng “ làm sai cũng chẳng sao cả”, vì đâu có thấy những hành vi đó bị trừng phạt thích đáng. Hơn nữa, do hội nhập văn hóa làm cho giới trẻ sống “ tây hóa” không còn biết đến nền tảng đạo đức của con người. Nếu không thích nghi với cuộc sống xã hội đang ngày càng thay đổi một cách chóng mặt thì con người sẽ tự bị xã hội đào thải nhưng nếu thích ứng một cách không có chọn lọc thì những cái xấu sẽ lan nhanh hơn cái văn minh mà ta hướng tới. Từ những nguyên nhân này ta có thể tìm những biện pháp giải quyết để lối sống của sinh viên tốt hơn. “ Sống đẹp ngay từ khi…con nít”, hình thành bản lĩnh con người. Nguyên nhân chủ quan ( từ phía bản thân ) Do lối sống thiếu ý thức, sống buông thả, đua đòi; đặc biệt là các bạn lạm dụng tự do để làm những chuyện phi đạo đức. Và các bạn đã hiểu sai cái tự do đó, tự do không phải làm những gì mình thích, tự do phải là một giá trị để đảm bảo hạnh phúc của mình và người khác. Nói như Jean Cocteau: “ Cái thảm kịch của giới trẻ, chính là giới trẻ bị đặt vào tình trạng không thể không vâng lời vì sự tự do quá đáng”. Cũng có nhiều sinh viên có ý nghĩ thi đỗ đại học bước sang một trang mới không cần phải phấn đấu nữa, mà phải ăn chơi cho thỏa những ngày học tập vất vả nên sa đà vào những trò vui không rút chân ra được. Khi đã thi đỗ đại học không ít người được thưởng những thứ này thứ kia, muốn gì được đấy dễ hư hỏng. Bản thân các bạn trẻ không muốn sống khác thì khó có thể tạo ra một lối sống mới. PHẦN IV : QUAN ĐIỂM CÁ NHÂN Bản thân em là một sinh viên năm thứ 3 , cuộc sống sinh viên không còn gì là mới lạ , trải nghiệm được phần nào cuộc sống sinh viên khi xung quanh mình là những người cũng là sinh viên , cùng mục đích . Lối sống sinh viên hiện nay không chỉ có những mặt tiêu cực , những lối sống xấu xa , tha hóa ở 1 số bộ phận sinh viên , mà bên cạnh đó còn có những lối sống tích cực, lành mạnh đáng được nêu cao Sinh viên ngày nay có rất nhiều cơ hội để khẳng định mình trong một môi trường xã hội mới. Cái mà nhiều năm trước đã không có, đó là sự phổ cập của Internet. Đáng lẽ ra, đó là công cụ để phát triển tri thức, cập nhật những thành công, mở rộng hiểu biết và quan hệ,... nhưng bây giờ lại có quá nhiều sinh viên và học sinh sử dụng Internet làm công cụ giải trí quá tốn thời gian, sức lực và tiền bạc như game online , sinh viên chơi game đến suy nhược sức khỏe, kết quả học tập yếu kém, lừa lọc và mua bán đồ đạc ảo bằng tiền thật… Từ những điều bức xúc đó, làm thế nào để quản lý Internet tốt hơn? Câu hỏi có lẽ chỉ có thể giải quyết được khi chúng ta bắt đầu từ các đối tượng là sinh viên, học sinh. Tại sao ở các giảng đường ĐH, Đoàn thanh niên, Hội Sinh viên lại không tìm ra các giải pháp để giải quyết vấn đề này, ví dụ như tổ chức các buổi nói chuyện về tác dụng, tác hại của Internet, "quy hoạch" những đối tượng chơi game quá lãng phí thời gian... giúp đỡ họ tìm lại cuộc sống tươi đẹp của sinh viên, nâng cao thành tích trong học tập Để sống đẹp không phải là điều đơn giản. Ai cũng biết sống đẹp là như thế nào, nhưng không phải ai cũng biết sống thế nào cho đẹp. Bởi lẽ cuộc sống hiện tại quá hỗn tạp, có nhiều luồng tư tưởng khác nhau, hoặc đồng điệu hoặc trái ngược nhau. Có những người sống thiên về vật chất mà vô tình đánh mất đi vẻ đẹp của tâm hồn. Trong khi sống đẹp đòi hỏi chúng ta phải thực sự tỉnh táo, biết nhận thức, biết yêu thương,biết giữ mình khỏi những cám dỗ của xã hội. Sống đẹp không phải là chuyện một ngày, một bữa. Chúng ta không thể trở thành người sống đẹp chỉ trong một ngày, một giờ. Cần phải nhận thức đúng và rèn luyện thường xuyên. Lâu ngày sẽ trở thành thói quen, lối sống của ta sẽ dần được cải thiện. Sống đẹp không khó; chỉ khó khi ta lười biếng, e ngại hoặc chưa đủ quyết tâm, dễ dàng bỏ cuộc, buông xuôi, mặc cho dòng đời xô đẩy.Cuộc đời bạn phải do bạn quyết định. Có sống đẹp hay không cũng do bạn . Em thấy rằng hiện nay các cái tôi của sinh viên quá lớn, lợi ích cá nhân lúc nào cũng được đặt lên trên vì thế mà nhiều sinh viên đã cư xử thiếu ý thức nơi công cộng. Có ý kiến cho sinh viên Việt Nam có thể gọi là lạc lối, vì không biết nên làm gì, làm như thế nào và làm ở đâu , họ chỉ có thể đi theo con đường mà họ thấy trước mắt, được đúc kết từ những kĩ năng sống và kiến thức xã hội mà họ có, thực sự là rất nghèo nàn. Em thấy điều này phần nào đúng vì thực sự những kiến thức và kĩ năng sau này ra ngoài làm việc chúng em còn thiếu rất nhiều Nguyên nhân ở đây có thể là từ lối học tập và giảng dạy thiếu sáng tạo, làm mất đi khả năng sáng tạo và năng động của sinh viên , và sau này là sinh viên & thiếu nơi sinh hoạt và hướng dẫn các hoạt động tập thể cùng những kĩ năng mềm cần thiết. Việt Nam đang trên đường hội nhập kinh tế, trước sự du nhập của văn hoá nước ngoài, trong khi văn hoá, bản sắc của nước mình không nắm rõ thì không lấy làm lạ khi tư tưởng của giới trẻ hiện nay trở nên như thế. những người đã nhận thức được văn hoá quốc gia, nhận ra mình là ai trên thế giới này thì phải góp phần giúp đỡ cho những người xung quanh mình chưa biết nên đi đâu, và đi như thế nào.