Thực trạng quá trình phát triển kinh tế Việt Nam áp dụng quy luật quan hệ sản xuất phải phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất

lêi nãi ®Çu S¶n xuÊt vËt chÊt trong mçi giai ®o¹n lÞch sö ®­îc biÓu hiÖn ë mçi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt (PTSX) nhÊt ®Þnh. PTSX lµ c¸ch thøc mµ con ng­êi lµm ra cña c¶i vËt chÊt. §ã lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt, kÕt cÊu cña x· héi. QuyÕt ®Þnh sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi, song sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt phô thuéc vµo mét PTSX. PTSX lµ sù tæng hoµ mèi quan hÖ gi÷a LLSX vµ QHSX t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ cã LLSX ph¸t triÓn kÐo theo mét QHSX ph¸t triÓn. NÕu mét nÒn kinh tÕ cã QHSX ph¸t triÓn còng ph¶i ®ßi hái mét LLSX ph¶i ph¸t triÓn ®Õn mét chõng mùc nµo ®ã ®Ó phï hîp víi QHSX ®ã. Quy luËt QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX lµ mét ®IÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ. V× vËy viÖc nghiªn cøu vÒ mèi quan hÖ gi÷a LLSX vµ QHSX lµ ®ßi hái cÇn thiÕt ®èi víi mçi mét sinh viªn chóng ta. §i s©u vµo nghiªn cøu quy luËt nµy t¹o cho mçi sinh viªn cã mét khèi l­îng kiÕn thøc nhÊt ®Þnh ®Ó phôc vô cho ®Êt n­íc sau nµy. Nghiªn cøu vÒ quy luËt nµy lµ nhu cÇu ®ßi hái b¾t buéc ®èi víi mçi sinh viªn, ®Æc biÖt lµ c¸c sinh viªn thuéc ngµnh kinh tÕ. §ã lµ nh÷ng nguån lùc chÝnh cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Trong t×nh h×nh kinh tÕ hiÖn nay cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p thóc ®Èy m¹nh mÏ LLSX ph¸t triÓn vµ bªn c¹nh ®ã kh«ng quªn n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cña nhµ n­íc ®Ó ®­a ®Êt n­íc ph¸t triÓn. §Ó thùc hiÖn ­íc m¬ x©y dùng mét ®Êt n­íc v¨n minh giµu ®Ñp, x· héi c«ng b»ng trªn c¬ së toµn ®¶ng, toµn d©n, toµn qu©n ta, triÖu ng­êi nh­ mét, h·y lµm viÖc nhiÒu h¬n ®Ó cñng cè nÒn t¶ng cho ®Êt n­íc. §ã lµ viÖc lµm cã ý nghÜa vµ lµ nghÜa vô cña mçi ng­êi ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc ph¸t triÓn. Do thêi gian cã h¹n vµ tµi liÖu kh«ng thËt ®Çy ®ñ còng nh­ tr×nh ®é ng­êi viÕt cßn non trÎ. Ch¾c ch¾n bµi viÕt nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, bëi vËy em mong muèn ®­îc sù chØ b¶o cña thÇy c«, ®Ó cã thÓ söa ch÷a, kh¾c phôc, cñng cè l¹i vèn kiÕn thøc cña m×nh Em ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy c«. B – Néi dung I. Quan ®iÓm vµ lÝ luËn cña C¸c- M¸c 1. Quan ®iÓm vÒ QHSX vµ LLSX Lùc l­îng s¶n xuÊt ( LLSX) biÓu hiÖn quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi víi giíi tù nhiªn. Tr×nh ®é LLSX biÓu hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi. §ã lµ kÕt qu¶ cña n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh t¸c ®éng vµo tù nhiªn t¹o ra cña c¶i vËt chÊt ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn cña con ng­êi. LLSX lµ sù kÕt gi÷a ng­êi lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt (TLSX) tr­íc hÕt c«ng cô lao ®éng (CCL§). Víi tÝnh c¸ch lµ chñ thÓ trong s¶n xuÊt vµ con ng­êi víi søc lao ®éng kinh nghiÖm thãi quen, tri thøc khoa häc kÜ thuËt cña m×nh ®Î sö dông t­ liÖu lao ®éng. Tr­íc hÕt lµ c«ng cô t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. Qu¸ tr×nh ®ã lµ qu¸ tr×nh c¶i tiÕn c«ng cô, bæ sung hoµn thiÖn t­ liÖu lao ®éng nh»m ®¹t n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao. Víi ý nghÜa ®ã n­ê lao ®éng lµ nh©n tè chñ yÕu hµng ®Çu cña LLSX. Lª nin viÕt: "LLSX hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n lµ ng­êi lao ®éng". (1) Lªnin toµn tËp - NXB TiÕn Bé, trang 130 . Tr×nh ®é ph¸t triÓn CCL§ võa lµ th­íc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi võa lµ tiªu chuÈn ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a c¸c thêi ®¹i kinh tÕ kÜ thuËt. C¸c m¸c viÕt: "Thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau kh«ng ph¶i ë chç chóng s¶n xuÊt ra c¸i g× mµ lµ ë chç chóng s¶n xuÊt b»ng c¸ch nµo víi nh÷ng TLL§ nµo"(2) C. M¸c T­ b¶n toµn tËp - NXB Sù thËt, trang 188 . Trong thêi ®¹i ngµy nay khoa häc ®· trë thµnh LLSX trùc tiÕp. Nã võa lµ ngµnh s¶n xuÊt riªng võa th©m nhËp vµo c¸c yÕu tè cÊu thµnh LLSX, ®em l¹i sù thay ®æi vÒ chÊt cña LLSX. C¸c yÕu tè cÊu thµnh LLSX t¸c ®éng lÉn nhau mét c¸ch kh¸ch quan lµm cho LLSX lµ yÕu tè ®éc nhÊt. Nã lµ yÕu tè kh¸ch quan lµ nÒn t¶ng vËt chÊt cña toµn bé lÞch sö nh©n lo¹i. LLSX ®­îc kÕ thõa liªn tôc tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c. Mçi mét thÕ hÖ sinh ra ®Òu thÝch øng víi tr×nh ®é LLSX cña thÕ hÖ tr­íc ®Ó l¹i v× "LLSX lµ kÕt qu¶ cña n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng­êi. Nh­ng b¶n th©n n¨ng lùc nµy bÞ quyÕt ®Þnh bëi ®iÒu kiÖn trong ®ã ng­êi ta sèng bëi LLSX ®· ®¹t ®­îc bëi h×nh th¸i tr­íc hä kh«ng ph¶i do hä mµ do thÕ hÖ tr­íc t¹o ra"(3) C. Mac - Angghen tuyÓn tËp, trang 141 . Quan hÖ s¶n xuÊt (QHSX)lµ quan hÖ gi÷a ng­êi víi ngg­êi trong s¶n xuÊt vËt chÊt, thÓ hiÖn quan hÖ së h÷u ®èi víi TLSX, quan hÖ tæ chøc qu¶n lÝ vµ trao ®æi ho¹t ®éng víi nhau vµ quan hÖ ph©n phèi s¶n xuÊt. QHSX do con ng­êi t¹o ra, song nã ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý muèn chñ quan cña LLSX trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt con ng­êi ph¶i quan hÖ víi nhau ®Ó trao ®æi ho¹t ®éng s¶n xuÊt còng nh­ kÕt qu¶ lao ®éng. C¸c M¸c viÕt: "Ng­êi ta chØ s¶n xuÊt b»ng c¸ch hîp t¸c víi nhau mét c¸ch nµo ®ã vµ trao ®æi ho¹t ®éng víi nhau. Muèn s¶n xuÊt ®­îc ng­êi ta ph¶i cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ chØ cã trong ph¹m vi nh÷ng mèi liªn hÖ, quan hÖ ®ã th× míi cã sù t¸c ®éng cña hä vµo giíi tù nhiªn tøc lµ s¶n xuÊt"(4) C. Mac, Angghen toµn tËp, trang 94 . Cã hai h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt lµ së h÷u t­ nh©n vµ së h÷u x· héi. Nh÷ng h×nh thøc së h÷u gi÷a ng­êi trong x· héi. §­¬ng nhiªn ®Ó cho TLSX kh«ng trë thµnh "v« chñ" ph¶i cã chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ râ rµng ®Ó x¸c ®Þnh chñ së h÷u vµ sö dông ®èi víi nh÷ng TLSX nhÊt ®Þnh. Trong sù t¸c ®éng ®Õn nhau cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh QHSX quan hÖ tæ chøc qu¶n lÝ vµ quan hÖ ph©n phèi cã vai trß quan träng. Nh÷ng quan hÖ nµy cã thÓ cñng cè quan hÖ së h÷u còng cã thÓ lµm biÕn ®æi quan hÖ së h÷u. Mçi hÖ thèng QHSX ë mçi giai ®o¹n lÞch sö ®Òu tån t¹i mét PTSX nhÊt ®Þnh. HÖ thèng QHSX thèng trÞ mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi Êy. V× vËy khi nghiªn cøu xem xÐt tÝnh chÊt h×nh th¸i cña x· héi nµo th× kh«ng thÓ chØ nh×n ë tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX mµ cßn ph¶i xem xÐt ®Õn tÝnh chÊt cña QHSX. 2. Quy luËt vÒ sù phï hîp cña QHSX vµ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX LLSX vµ QHSX lµ hai mÆt cña PTSX chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau mµ t¸c ®éng biÖn chøng víi nhau h×nh thµnh quy luËt x· héi phæ biÕn cña toµn bé lÞch sö loµi ng­êi. Quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX v¹ch râ tÝnh chÊt phô thuéc kh¸ch quan cña QHSX vµo sù ph¸t triÓn cña LLSX. Ng­îc l¹i QHSX t¸c ®éng trë l¹i LLSX 2. 1: TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX TÝnh chÊt cña LLSX lµ tÝnh chÊt cña TLSX vµ lao ®éng. Nã thÓ hiÖn tÝnh chÊt cña TLSX lµ sö dông c«ng cô thñ c«ng vµ tÝnh chÊt cña lao ®éng lµ lao ®éng riªng lÎ, nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt nh­ bóa, r×u, cµy. . . do mét ng­êi sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra vËt dïng kh«ng cÇn ®Õn lao ®éng tËp thÓ, LLSX cã tÝnh chÊt c¸ nh©n. Khi m¸y mãc ra ®êi ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu ng­êi míi sö dông ®­îc, ®Ó lµm ra mét s¶n phÈm cÇn cã sù hîp t¸c cña nhiÒu ng­êi, mçi ng­êi ph¶i lµm mét bé phËn c«ng viÖc míi hoµn thµnh ®­îc s¶n phÈm Êy th× LLSX mang tÝnh chÊt x· héi ho¸. 2. 2: LLSX quyÕt ®inh QHSX Xu h­íng cña s¶n xuÊt lµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn sù biÕn ®æi bao giê còng b¾t ®Çu tõ sù biÕn ®æi cña LLSX. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó lao ®éng bít nÆng nhäc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao con ng­êi lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng vµ chÕ t¹o a nh÷ng c«ng cô lao ®éng tinh x¶o h¬n. Cïng víi sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng (CCL§) th× kinh nghiÖm s¶n xuÊt thãi quen lao ®éng kÜ n¨ng cña s¶n xuÊt kiÕn thøc khoa häc cña con ng­êi còng tiÕn bé. LLSX trë thµnh yÕu tè lao ®éng nhÊt, c¸ch m¹ng nhÊt. Cßn QHSX lµ yÕu tè æn ®Þnh cã khuynh h­íng l¹c hËu so víi sù ph¸t triÓn cña LLSX. LLSX lµ néi dung lµ ph­¬ng thøc, cßn QHSX lµ h×nh thøc x· héi cña nã. Trong mèi quan hÖ néi dung - h×nh thøc th× néi dung quyÕt ®Þnh h×nh thøc, h×nh thøc phô thuéc vµo néi dung, néi dung thay ®æi tr­íc cßn h×nh thøc thay ®æi sau. TÊt nhiªn trong quan hÖ néi dung víi h×nh thøc kh«ng ph¶i lµ møc thô ®éng, nã còng t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi sù ph¸t triÓn cña néi dung. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt th× QHSX còng h×nh thµnh vµ biÕn ®æi cho phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX. Sù phï hîp ®ã lµ ®éng lùc cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Nh­ng LLSX th­êng ph¸t triÓn nhanh cßn QHSX cã xu h­íng æn ®Þnh, khi LLSX ®· ph¸t triÓn lªn mét tr×nh ®é míi. QHSX kh«ng cßn phï hîp víi nã n÷a sÏ n¶y sinh m©u thuÉn gay g¾t gi÷a hai mÆt cña PTSX. Sù ph¸t triÓn kh¸ch quan ®ã tÊt yÕu dÉn dÕn xo¸ bá QHSX cò thay b»ng QHSX míi phï hîp tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é LLSX më ®­êng cho LLSX ph¸ Sù h×nh thµnh, biÕn ®æi cña QHSX phô thuéc vµo tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX. Nh­ng QHSX lµ h×nh thøc x· héi mµ LLSX ph¸t triÓn. 2. 3: QHSX t¸c ®éng trë l¹I LLSX: Dùa vµo nã ®Ó ph¸t triÓn, nã t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi LLSX: cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m s¶n xuÊt, nÕu QHSX phï hîp v¬Ý tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX, nã thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. NÕu kh«ng phï hîp nã k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX. Song t¸c dông ®ã chØ lµ t¹m thêi theo tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, cuèi cïng nã sÏ bÞ thay thÕ b»ng kiÓu QHSX kh¸c phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX. Së dÜ QHSX cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i ®èi víi LLSX v× nã quy ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt, quy ®Þnh hÖ thèng tæ chøc qu¶n lÝ s¶n xuÊt vµ qu¶n lÝ x· héi, quy ®Þnh ph­¬ng thøc ph©n phèi phÇn cña c¶i Ýt hay nhiÒu mµ ng­êi lao ®éng cã ®­îc. Do ®ã nã ¶nh h­ëng ®Õn th¸i ®é qu¶ng ®¹i quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng –LLSX chñ yÕu cña x· héi. Nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ viÖc c¶i t¹o CCL§, ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµo s¶n xuÊt, hîp t¸c vµ ph©n phèi lao ®éng. Tuy nhiªn kh«ng ®­îc hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n tÝnh tÝch cùc cña QHSX. QHSX chØ lµ vai trß cña nh÷ng h×nh thøc së h÷u, mçi kiÓu QHSX lµ mét hÖ thèng, lµ mét chØnh thÓ h÷u c¬ ba mÆt: Quan hÖ së h÷u, quan hÖ ph©n phèi, quan hÖ qu¶n lÝ. ChØ trong chØnh thÓ ®ã QHSX míi trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy con ng­êi ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Quy luËt vÒ sù phï hîp cña QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX lµ quy luËt chung nhÊt vÒ sù ph¸t triÓn cña x· héi. Sù t¸c ®éng cña quy luËt nµy ®· ®­a x· héi loµi ng­êi tr¶i qua c¸c PTSX: c«ng x· nguyªn thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa, x· héi chñ nghÜa. Quy luËt vÒ sù phï hîp cña QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX lµ quy luËt vËn ®éng ph¸t triÓn cña x· héi qua sù thay thÕ kÕ tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao cña PTSX. 2. 4: Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a QHSX vµ LLSX Khi tr×nh ®é LLSX cßn thñ c«ng th× tÝnh chÊt cña nã lµ c¸ nh©n. Nã thÓ hiÖn ë chç chØ mét ng­êi cã thÓ sö dông ®­îc nhiÒu c«ng cô kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Khi s¶n xuÊt b»ng m¸y ra ®êi tr×nh ®é LLSX c«ng nghiÖp th× mét ng­êi kh«ng thÓ sö dông nhiÒu mµ chØ mét c«ng cô, mét bé phËn, chøc n¨ng, nh­ vËy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i nhiÒu ng­êi tham gia, s¶n phÈm lao ®éng lµ thµnh qu¶ cña nhiÒu ng­êi. ¤ ®©y LLSX ®· mang tÝnh chÊt x· héi ho¸ vµ tÊt yÕu mét QHSX thÝch hîp lµ quan hÖ së h÷u vÒ TLSX. ¡ng –ghen viÕt: "giai cÊp t­ s¶n kh«ng thÓ biÕn TLSX thµnh LLSX m¹nh mÏ ®­îc. Kh«ng biÕn nh÷ng TLSX c¸ nh©n thµnh TLSX cã tÝnh x· héi mµ chØ mét sè ng­êi cïng lµm míi sö dông ®­îc". Quan hÖ biÖn chøng gi÷a QHSX vµ LLSX biÓu hiÖn ë chç: Xu h­íng s¶n xuÊt vËt chÊt kh«ng ngõng biÕn ®æi ph¸t triÓn. Sù biÕn ®æi ®ã bao giê còng b¾t ®Çu tõ sù biÕn ®æi LLSX mµ tr­íc hÕt lµ c«ng cô. C«ng cô ph¸t triÓn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi QHSX hiÖn cã vµ xuÊt hiÖn ®ßi hái kh¸ch quan ph¶i xo¸ bá QHSX cò thay b»ng QHSX míi. Nh­ vËy QHSX lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña LLSX (æn ®Þnh t­¬ng ®èi ), QHSX trë thµnh xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX (kh«ng phï hîp ). Phï hîp vµ kh«ng phï hîp lµ biÓu hiÖn cña m©u thuÉn biÖn chøng cña LLSX vµ QHSX tøc lµ sù phï hîp trong m©u thuÉn bao hµm m©u thuÉn. Khi phï hîp còng nh­ lóc kh«ng phï hîp víi LLSX, QHSX lu«n cã tÝnh ®éc lËp víi LLSX thÓ hiÖn trong néi dung sù t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi LLSX, quy ®Þnh môc ®Ých x· héi cña s¶n xuÊt, xu h­íng ph¸t triÓn cña quan hÖ lîi Ých tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng yÕu tè hoÆc thóc ®Èy hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn. Sù t¸c ®éng trë l¹i cña quan hÖ nãi trªn cña s¶n xuÊt bao giê còng th«ng qua c¸c quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n. Phï hîp vµ kh«ng phï hîp gi÷a LLSX vµ QHSX lµ kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña mäi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. SÏ kh«ng ®óng nÕu quan niÖm trong chñ nghÜa t­ b¶n lu«n diÔn ra: "kh«ng phï hîp" cßn d­íi chñ nghÜa x· héi "phï hîp" gi÷a QHSX vµ LLSX. II. THùC TR¹NG QU¸ TR×NH PH¸T TRIÓN KINH TÕ VIÖT NAM ¸P DôNG QUY LUËT qhsx PH¶I PHï HîP VíI TÝNH CHÊT Vµ TR×NH §é CñA llsx 1. §­êng lèi ph¸t triÓn QHSX vµ LLSX theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa: Qu¸ tr×nh l·nh ®¹o ®Êt n­íc ®i lªn chñ nghÜa x· héi §¶ng ta ®· rót ra nh÷ng kinh nghiÖm bæ Ých vµ x¸c ®Þnh r»ng mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho s¶n xuÊt chËm ph¸t triÓn ®êi sèng nh©n d©n gÆp nhiÒu khã kh¨n lµ: "kh«ng n¾m v÷ng QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX". Tõ ®ã §¶ng ta ®· rót ra ®­îc cèt lâi ®Ó ®Èy m¹nh viÖc vËn dông quy luËt b»ng c¸ch nªu vÊn ®Ò g¾n liÒn víi c¸ch m¹ng QHSX víi c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, chó träng viÖc tæ chøc l¹i nÒn s¶n xuÊt x· héi ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng h×nh thøc vµ b­¬c ®i thÝch hîp. §¶ng nhËn thøc r»ng: Sù phï hîp gi÷a LLSX vµ QHSX kh«ng bao giê phï hîp tuyÖt ®èi kh«ng cã m©u thuÉn, kh«ng thay ®æi. Sù phï hîp QHSX víi LLSX kh«ng bao giê lµ sù phï hîp chung mµ bao giê còng tån t¹i d­íi nh÷ng h×nh thøc cô thÓ thÝch øng víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nhÊt ®Þnh víi tr×nh ®é nµo ®ã trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. NÒn kinh tÕ kh«ng cßn lµ nÒn kinh tÕ t­ b¶n nh­ng còng ch­a hoµn toµn lµ nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa. Bëi vËy c«ng cuéc c¶i t¹o chñ nghÜa ph¶i chó ý ®Õn ®Æc ®iÓm cña sù tån t¹i kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong c¶i t¹o x· héi cò vµ x©y dùng x· héi míi. Trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc ph¶i tu©n thñ quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX hiÖn cã ®Ó x¸c ®Þnh b­íc ®i vµ nh÷ng h×nh thøc thÝch hîp. Quy luËt ®ã lu«n ®­îc coi lµ t­ t­ëng chØ ®¹o c«ng cuéc c¶i t¹o x· héi cò, x©y dùng x· héi míi trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn LLSX. §¹i héi VI chØ râ: "§¶m b¶o sù phï hîp gi÷a LLSX vµ QHSX lu«n lu«n kÕt hîp chÆt chÏ t¹o QHSX víi tæ chøc vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt". Kh«ng nªn nãng véi duy ý chÝ trong viÖc x¸c ®Þnh trËt tù b­íc ®i còng nh­ trong viÖc lùa chän c¸c h×nh thøc kinh tÕ cÇn ph¶i c¶i t¹o nÒn s¶n xuÊt nhá, ®Ó ®­a nÒn s¶n xuÊt tõng b­íc lªn s¶n xuÊt víi quy m« réng. Trªn c¬ së s¶n xuÊt nhá x©y dùng nh÷ng h×nh thøc QHSX phï hîp, tõng b­íc tiÕn ®Õn ®ång bé rµ so¸t l¹i qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa. Thêi gian qua §¶ng ta ®· ®­a ra kÕt luËn: "Theo quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX, qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ph¶i cã b­íc ®i vµ h×nh thøc thÝch hîp, ph¶i coi träng nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ trung gian qu¸ ®é tõ thÊp lªn cao, tõ quy m« nhá ®Õn quy m« lín, trong mçi b­íc ®i cña qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi x· héi chñ nghÜa ph¶i ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cao t¹o ra LLSX. Trªn c¬ së ®ã tiÕp tôc ®­a QHSX lªn h×nh thøc vµ quy m« thÝch hîp ®Ó thóc ®Èy LLSX ph¸t triÓn". 2. Thùc tr¹ng nguån lùc cña LLSX n­íc ta hiÖn nay: Tµi nguyªn thiªn nhiªn, tiÒn vèn, nh©n lùc lµ nh÷ng nguån lùc vËt chÊt néi t¹i, c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn mçi quèc gia. Ngµy nay, lîi thÕ so s¸nh cña sù ph¸t triÓn nhanh ®ang chuyÓn dÇn tõ yÕu tè giµu tµi nguyªn tiÒn vèn, gi¸ nh©n c«ng cµng rÎ sang lîi thÕ vÒ tr×nh ®é trÝ tuÖ tri thøc cao cña con ng­êi. ChÊt x¸m trë thµnh nguån vèn lín vµ quý gi¸ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña mäi quèc gia, sù giµu cã vÒ tri thøc lµ th­íc ®o tr×nh ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c n­íc. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc ®«ng d©n, d©n sè trÎ, sè ng­êi trong ®é tuæi tõ 16-> 34 chiÕm 60% trong tæng sè 35. 9 triÖu ng­êi lao ®éng, nguån bæ sung hµng n¨m lµ 3% tøc kho¶ng 1. 24 triÖu ng­êi. TØ lÖ ng­êi lín biÕt ch÷ kh¸ cao 88%, sè n¨m ®i häc trung b×nh cña mét ng­êi d©n lµ 5 n¨m, tr×nh ®é d©n trÝ ®­îc xÕp vµo lo¹i trung b×nh kh¸ cao trong khu vùc. Ng­êi ViÖt Nam cã truyÒn thèng cÇn cï, ham häc háØ cÇu tiÕn bé, cã ý trÝ vµ tinh thÇn tù lùc tù c­êng d©n téc ph¸t triÓn kh¸ vÒ thÕ lùc, trÝ lùc cã tÝnh c¬ ®éng cao cã thÓ tiÕp thu nhanh kiÕn thøc khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cã thÓ nãi d©y lµ mét lîi thÕ so s¸nh cña ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp. ViÖt Nam cã nguån lùc dåi dµo, nh­ng ch­a sö dông hÕt míi chØ sö dông hÕt 50% tæng nguån lùc. Tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ n¨m 1997 lµ 6. 01% ë mét sè thµnh phè lín tû l;Ö cßn cao h¬n lµ 7->8%vµ cã kho¶ng 27. 65% lao ®éng ë n«ng th«n thiÕu viÖc lµm. Trong ®éi ngò thÊt nghiÖp 80% l¹i lµ thanh niªn mµ phÇn ®«ng lµ ch­a ®µo t¹o nghÒ. Tû lÖ lao ®éng ®­îc ®µo t¹o ch­a cao, sè ng­êi lao ®éng lµm trong lÜnh vùc kÜ thuËt vµ ch©n tay cao, sè lao ®éng trÝ thøc chñ yÕu tËp trung ë thµnh phè nhiÒu. HiÖn nay rÊt dåi dµo vÒ sè l­îng nh­ng do c¬ cÊu nh©n lùc cßn nhiÒu bÊt hîp lÝ vµ m©u thuÉn trong néi t¹I nªn chÊt l­îng cßn nhiÒu h¹n chÕ. Trong khi ®ã xu h­íng ®µo t¹o c«ng nh©n kÜ thuËt ®ang gi¶m c¶ vÒ gi¸ trÞ tyÖt ®èi vµ t­¬ng ®èi so víi ®µo t¹o ®¹i häc. 3. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam: T¹i §¹i héi lÇn VI cña §¶ng t­ t­ëng gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn trong ®­êng lèi míi kinh tÕ phaØ thùc hiÖn th«ng qua 5 chÝnh s¸ch lín. §ã lµ: chÝnh s¸ch bè trÝ l¹i c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ ®Iòu chØnh l¹i vÒ c¬ cÊu ®Çu t­, chÝnh s¸ch x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn chÝnh s¸ch ph¸t huy m¹nh mÏ khoa häc kÜ thuËt, chÝnh s¸ch më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Nh÷ng chÝnh s¸ch biÖn ph¸p mang tÝnh c¸ch m¹ng ®ã suèt trong nh÷ng n¨m 1986->1991®· ®em l¹i cho ®Êt n­íc ta nhiÒu thay ®æi lín. §Õn §¹i héi VII §¶ng ta l¹I nhÊn m¹nh ®Þnh h­íng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ®ã lµ "®Æt con ng­êi vµo vÞ trÝ trung t©m thèng nhÊt t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi" . Trªn lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh §¹i héi VII kh¼ng ®Þnh: "thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa: mäi ng­êi ®­îc tù do kinh doanh theo ph¸p luËt, ®­îc b¶o hé quyÒn së h÷u vµ thu nhËp hîp ph¸p. C¸c doanh nghiÖp ®Òu tù chñ kinh doanh hîp t¸c vµ c¹nh tranh víi nhau b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt. Nhµ n­íc qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ b»ng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô kh¸c. "Mét thêi k× ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc ®­îc më ra. Thêi k× t¨ng c­êng sù kÕt hîp gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi ph¸t triÓn c¸c quan hÖ x· héi lµnh m¹nh. Sù kÕt hîp ®ã dùa trªn mét hÖ quan ®iÓm. Mét lµ, thóc ®Èy sù kÕt hîp Êy ngay trong tõng b­íc ®i ngay ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Mçi chÝnh s¸ch kinh tÕ ®Òu ph¶i nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn x· häi hoµn thiÖn mèi quan hÖ gi÷a nguêi víi ng­êi. Mçi chÝnh s¸ch x· héi ®Òu ph¶i cã ý nghÜa thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ x· héi. Hai lµ b¶o ®¶m cho mäi ng­êi d©n ®Òu ®­îc lµm chñ TLSX, ®­îc h­ëng nÒn gi¸o dôc c¬ b¶n, ®­îc båi d­ìng vÒ nh©n c¸ch ®­îc ch¨m sãc y tÕ, ®­îc h­íng dÉn vµ ®µo t¹o nghÒ nghiÖp. §Æt mçi c¸ nh©n vµo "bÖ phãng" b×nh ®¼ng trong nh÷ng ®IÒu kiÖn ban ®Çu ®Î v­¬n lªn tù kh¼ng ®Þnh m×nh. Ba lµ x· héi ho¸ mäi ho¹t ®éng nh»m huy ®éng tèi ®a nguån lùc t¹o søc m¹nh vËt chÊt vµ tinh thÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi. Qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng QHSX míi theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa còng cã nhiÒu chuyÓn biÕn. ". . . ChÕ ®é së h÷u c¬ chÕ qu¶n lÝ vµ chÕ ®é ph©n phèi g¾n kÕt víi nhau gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, t¹o ra ®éng lùc ph¸t triÓn m¹nh mÏ thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi"(5) V¨n kiÖn §¹i héi, §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII . C¶ trong nhËn thøc vµ hµnh ®éng thùc tÕ chóng ta ®· døt kho¸t chuyÓn h¼n nÒn kinh tÕ hiÖn vËt thuÇn nhÊt c«ng h÷u sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc ®ãng vai trß chñ ®¹o. Chøc n¨ng trùc tiÕp qu¶n lÝ kinh doanh ®­îc chuyÓn giao cho c¸c doanh nghiÖp thuéc tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ theo kÕ ho¹ch ®Þnh h­íng vÜ m«, phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. ¸p dông chÕ ®é ph©n phèi theo lao ®éng hÕt hîp víi ph©n phèi theo vèn, tµi s¶n ®ãng gãp vµo kÕt qu¶ qu¸ tr×nh kinh doanh ph©n phèi phóc lîi ®· khuyÕn khÝch h­íng lµm giµu hîp ph¸p ®ång thêi b¶o ®¶m lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng­êi lao ®éng. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc míi chØ lµ b­íc ®Çu cßn rÊt khiªm tèn xong mÊy n¨m qua nhµ n­íc vµ nh©n d©n ta sím x©y dùng ®­îc ý thøc t­ duy míi vµ cã nhiÒu hµnh ®éng thùc tÕ kÕt hîp t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi ph¸t triÓn mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi h­íng tíi sù tiÕn bé b×nh ®¼ng vµ c«ng b»ng x· héi. iii. Mét sè vÊn ®Ò cña nÒn kinh tÕ viÖt nam hiÖn nay 1. Nh÷ng khã kh¨n trªn con ®­êng ph¸t triÓn ®Êt n­íc: Khã kh¨n thø nhÊt lµ tiÒm lùc kinh tÕ n­íc ta cßn qu¸ nhá bÐ, ®Çu t­ cho ph¸t triÓn cßn Ýt "ChÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp, nguy c¬ tôt hËu cßn lín". KÕt cÊu h¹ tÇng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu hiÖn t¹i cßn c¸ch xa yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Tr×nh ®é thiÕt bÞ m¸y mãc c«ng nghÖ l¹c hËu ch¾p v¸ kh«ng ®ång bé. Vèn vµ vÊn ®Ò huy ®éng vèn ®ang vµ sÏ cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ho¸ cña ta do nhiÒu nguyªn nh©n vÉn trong t×nh tr¹ng thÊp, c¸n c©n xuÊt nhËp khÈu mÊt c©n ®èi. Khã kh¨n thø hai lµ viÖc l·nh ®¹o x©y dùng QHSX míi cã phÇn lóng tóng võa bu«ng láng, võa nhiÒu bÊt hîp lÝ trong ®IÒu tiÕt vµ ph©n phèi thu nhËp. Khã kh¨n thø ba lµ t×nh h×nh x· héi cßn nhiÒu tiªu cùc lµm tæn h¹i nghiªm träng ®Õn kØ c­¬ng phÐp n­íc vµ trËt tù x· héi. Khã kh¨n thø t­ lµ sù ph©n ho¸ giµu nghÌo t¨ng nhanh ®Æt mèi quan hÖ gi÷a c¸c tÇng líp nh©n d©n vµo t×nh tr¹ng chøa ®ùng nhiÒu c¸ch biÖt bÊt b×nh ®¼ng, kho¶ng c¸ch giµu nghÌo biªn ®é ngµy cµng t¨ng. L·nh thæ miÒn nói n­íc ta chia lµm ba miÒn khu vùc. Riªng khu vùc ba gåm c¸c vïng s©u vïng xa chiÕm 85% diÖn tÝch thiªn nhiªn, 60% d©n sè vËy mµ møc thu nhËp b×nh qu©n b»ng 34% møc trung b×nh c¶ n­íc. Khã kh¨n thø n¨m lµ mét sè gi¸ trÞ cao ®Ñp vÒ quan hÖ x· héi vÒ truyÒn thèng ViÖt Nam, vÒ con ng­êi ViÖt Nam ®ang bÞ xem nhÑ. Liªn minh c«ng n«ng trÝ thøc, khèi ®¹i ®oµn kÕt r­êng cét cña d©n téc ch­a ®­îc ph¸t triÓn ngang tÇm víi yªu cÇu vµ nhiÖm vô míi. §µnh r»ng khi nÒn kinh tÕ vµ hµng lo¹t yÕu tè kh¸c ®· thay ®æi th× ®Þnh h­íng gi¸ trÞ còng thay ®æi theo, ®ã lµ ®IÒu b×nh th­êng vµ lµ lÏ ®­¬ng nhiªn. Xong c¸i kh«ng b×nh th­êng ë ®©y lµ xuÊt hiÖn c¸c mèi quan hÖ thÊt nh©n t©m chµ ®¹p lªn ®¹o lÝ, ch¹y theo c¸i lîi vËt chÊt sïng b¸i ®ång tiÒn. §ã lµ nh÷ng ®iÓm ®¸ng lo ng¹i hiÖn nay. 2. Bµi häc tõ sù bÊt hîp lÝ trong mèi quan hÖ QHSX vµ LLSX: §· cã mét thêi nÒn kinh tÕ lu«n lu«n tr× trÖ. MÆc dï víi néi lùc vµ tiÒm n¨ng ®Êt n­íc dåi dµo vµ ®iÒu kiÖn ®Êt n­íc lµ mét n­íc n«ng nghiÖp nh­ng th­êng xuyªn ph¶I ®i vay, kªu gäi viÖn trî cña n­íc ngoµi. §ã lµ hËu qu¶ cña viÖc kh«ng hiÓu râ quy luËt QHSX lu«n lu«n ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX. Sau chiÕn tranh thø hai §¶ng, c¸ch m¹ng ®· giµnh ®­îc chÝnh quyÒn vµ ®øng lªn l·nh ®¹o ®Êt n­íc. Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é giai cÊp l·nh ®¹o lóc ®ã ®· kh«ng nh×n râ ®­îc tr×nh ®é LLSX cña ®Êt n­íc m×nh, do kh«ng n¾m v÷ng néi dung quy luËt QHSX ph¶I lu«n lu«n phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é LLSX, dÉn ®Õn nh÷ng sai lÇm vÒ viÖc ban hµnh vµ qu¶n lÝ ®Êt n­íc lµm cho ®Êt n­íc r¬i vµo thêi k× tôt hËu. Thùc vËy sau c¸ch m¹ng thµnh c«ng ®Êt n­íc cßn nghÌo nµn do sù tµn ph¸ cña chiÕn tranh, tr×nh ®é d©n trÝ kÐm 90% d©n sè kh«ng biÕt ch÷, tr×nh ®é s¶n xuÊt l¹c hËu …Trong hoµn c¶nh ®¸t n­íc nh­ vËy mµ giai cÊp l·nh ®¹o l¹i ®Æt ra ph­¬ng ph¸p qu¶n lÝ tËp trung vÒ TLSX. C¸c môc tiªu kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®Òu ®­îc lËp tõ trªn xuèng. Bªn c¹nh ®ã cßn thùc hiÖn c¬ chÕ bao cÊp cµng lµm cho ®¸t n­íc suy tho¸i. Qua bµi häc nµy §¶ng vµ Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu kÜ h¬n vÒ néi lùc cña m×nh ®Î tr¸nh lÆp l¹i nh÷ng khuyÕt ®iÓm ®· qua. CÇn x©y dùng mét QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX 3. Môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam: Trong t×nh h×nh ®Êt n­íc ®ang b­íc vµo thÕ kØ XXI, ®Ó ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ v÷ng m¹nh vÒ mäi mÆt §¶ng vµ Nhµ n­íc cÇn chó träng ph¸t triÓn tr×nh ®é LLSX, lu«n lu«n ph¶i ®iÒu chØnh QHSX sao cho phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX hiÖn hµnh. T×nh h×nh thùc tÕ vµ yªu cÇu cuéc sèng ®Æt cho n¨m 2001 môc tiªu tæng qu¸t vÒ kinh tÕ lµ chÆn ®µ gi¶m sót nhÞp ®é t¨ng tr­ëng ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é cao h¬n n¨m 2000, xóc tiÕn viÖc ho¹ch ®Þnh vµ chuÈn bÞ thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 10 n¨m 2001->2010 nh»m môc tiªu ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng, chñ ®éng héi nhËp vµ n©ng cao vÞ thÕ cña n­íc ta trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. IV. Mét sè gi¶I ph¸p ®Ó vËn dông quy luËt QHSX ph¶I phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX vµo nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay. 1. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ hç trî h÷u hiÖu cho s¶n xuÊt kinh doanh cña mäi tÇng líp nh©n d©n. NhiÖm vô hµng ®Çu cña bé m¸y chÝnh quyÒn c¸c cÊp lµ ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn tù do kinh doanh theo ph¸p luËt. Yªu cÇu tr­íc m¾t vÒ chÝnh s¸ch vÒ th¸o gì v­íng m¾c trong quy ®Þnh cña thÕ chÕ, thø tù ®ang g©y phiÒn hµ khã kh¨n cho d©n, t×m kiÕm thÞ tr­êng tiÕp cËn c¸c nguån vèn, kÜ thuËt, ®­îc cung cÊp th«ng tin ®µo t¹o nghÒ nghiÖp …, ®ång thêi thiÕt lËp kØ c­¬ng theo ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi. §©y chÝnh lµ ®éng lùc quan träng nhÊt thóc ®Èy kinh tÕ vµ kinh tÕ n«ng th«n ®¹t ®­îc thµnh tùu to lín trong thêi gian qua vµ nay cÇn tiÕp tôc ph¸t huy m¹nh h¬n n÷a ®Î ®¹t ®­îc sù ph¸t triÓn toµn diÖn víi chÊt l­îng cao h¬n. Ph¶i thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lµ khuyÕn khÝch kinh tÕ hé n«ng d©n, c¸c h×nh th¸i kinh tÕ hîp t¸c ë n«ng th«n, kinh tÕ trang tr¹i, më mang nhanh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n theo nhiÒu tr×nh ®é quy m« c«ng nghÖ. Nh©n réng m« h×nh liªn kÕt gi÷a c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ nguån nguyªn liÖu, b¶o ®¶m tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cña n«ng d©n, ng­ d©nC¸c hîp t¸c x· n«ng nghiÖp theo m« h×nh cò chuyÓn ®æi sang h×nh thøc tæ chøc míi theo luËt hîp t¸c x· ban hµnh n¨m 1997. §èi víi c¸c n«ng, l©m tr­êng quèc doanh vµ quèc doanh thuû s¶n triÓn khai thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh míi ban hµnh vÒ s¾p xÕp l¹i ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo h­íng chÝnh lµ hç trî cã hiÖu qu¶ cho kinh tÕ hé n«ng d©n, ng­ d©n trong c¶ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. ChÝnh phñ tiÕp tôc t¨ng ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, tËp trung chñ yÕu cho viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng. §Çu t­ thÝch ®¸ng cho c«ng t¸c gièng, gi¶m sù phô thuéc vµo gièng trùc tiÕp tõ bªn ngoµi. §Æc biÖt coi träng chØ ®¹o h­íng dÉn viÖc g¾n s¶n xuÊt, chÕ biÕn n«ng, thuû s¶n, l©m s¶n víi më réng thÞ tr­êng tiªu thô trong vµ ngoµi n­íc. Nghiªn cøu viÖc miÔn thuÕ sö dông ®Êt ë vïng nghÌo, bá thuÕ bu«n chuyÓn ®èi víi n«ng - thuû s¶n. Chóng ta cÇn ®Æc biÖt trî gióp c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ lµ lo¹i h×nh kinh tÕ chiÕm sè ®«ng trong d©n c­, ho¹t ®éng trªn c¶ n­íc, t¹o ra nhiÒu viÖc lµm trong x· héi, cã nhiÒu kh¶ n¨ng kinh doanh n¨ng ®éng cã hiÖu qu¶ … 2. §æi míi n©ng cao néi lùc ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ: Ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh cÇn ®­îc tiÕp tôc tiÕn hµnh víi tinh thÇn dùa vµo d©n, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng cña doanh nghiÖp, tÝnh chñ ®éng vµ tr¸ch nhiÖm cña cÊp d­íi. §Ò cao tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n h¬n hµnh ®éng nhiÒu, thùc thi ph¸p luËt, gi÷ g×n kû c­¬ng nghiªm tóc h¬n trong bé m¸y nhµ n­íc vµ trong x· héi. NhiÖm vô x©y dùng thÕ chÕ ®Æt träng t©m vµo viÖc ®ång bé ho¸ khung ph¸p lý nh»m t¹o thuËn l¬Þ cho c«ng viÖc lµm ¨n cña doanh nghiÖm vµ nh©n d©n. §ång thêi, ®æi míi ph­¬ng thøc x©y dùng vµ ban hµnh v¨n b¶n ph¸p quy, b¶o ®¶m sù thèng nhÊt vÒ néi dung, ¨n khíp vÒ thêi gian thùc hiÖn gi÷a v¨n b¶n chÝnh vµ v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh. T¨ng c­êng viÖc kiÓm tra tÝnh hîp hiÕn, hîp ph¸p cña c¸c v¨n b¶n ph¸p quy. Më réng c¸c h×nh thøc lÊy ý kiÕn cña nh©n d©n, cña nh÷ng ng­êi thuéc ®èi t­îng ®iÒu chØnh cña thÕ chÕ tr­íc khi ban hµnh, kh«ng chØ ®èi víi luËt, ph¸p lÖnh, nghÞ ®Þnh mµ c¶ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy do c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng ban hµnh. Cã quy chÕ b¶o ®¶m cho d©n ®­îc th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ®· ban hµnh. §Ò cao kû luËt, chÊp hµnh luËt ph¸p, thÕ chÕ ®· ban hµnh. T¨ng c­êng ho¹t ®éng cña c¸c tßa kinh tÕ, toµ hµnh chÝnh, toµ lao ®éng ®Ó xÐt xö c¸c tranh chÊp cã thÓ gi¶i quyÕt theo quan hÖ d©n sù. §Èy m¹nh viÖc ph©n cÊp cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng. ViÖc g× giao cho chÝnh quyÒn cÊp d­íi chÞu tr¸ch nhiÖm th× ph¶i giao ®ñ quyÒn h¹n vµ ®IÒu kiÖn thùc hiÖn, ®Æc biÖt lµ quyÒn s¾p xÕp tæ chøc, bè trÝ nh©n sù vµ thu chi ng©n s¸ch. C¬ quan cÊp trªn cã nhiÖm vô kiÓm tra viÖc thùc hiÖn cña cÊp d­íi, kh«ng can thiÖp, lµm thay, lµm hé cho cÊp d­íi. CÇn so¸t xÐt sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm trªn c¸c lÜnh vùc gi­· c¸c cÊp hµnh chÝnh, tr­íc hÕt lµ gi÷a cÊp trung ­¬ng vµ cÊp tØnh. ViÖc nµo cã thÓ gi¶i quyÕt vµ giao cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng th× ph©n cÊp ngay. C«ng viÖc nµy ®i liÒn víi viÖc ®­a nhanh bé m¸y chÝnh quyÒn c¸c cÊp, ®Þa ph­¬ng míi ®­îc bÇu vµo vËn hµnh mét c¸ch ®ång bé, n©ng cao tr¸ch nhiÖm vµ t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. Trªn c¬ së ®æi míi thÕ chÕ, ®Èy m¹nh ph©n cÊp, ph©n biÖt c¬ quan hµnh chÝnh c«ng quyÒn víi ®¬n vÞ sù nghiÖp lµm dÞch vô c«ng, cÇn so¸t xÐt chøc n¨ng nhiÖm vô cña bé m¸y hµnh chÝnh, kh¾c phôc sù chång chÐo, ®Ó tinh gi¶m tæ chøc vµ biªn chÕ theo nghÞ quyÕt TW VII. TiÕp tôc c¶i tiÕn c«ng t¸c ®IÒu hµnh cña chÝnh phñ. T¨ng c­êng c«ng t¸c th«ng tin s¸t thùc nhanh nh¹y h¬n. Bªn c¹nh viÖc sö dông c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong bé m¸y hµnh chÝnh. ChÝnh phñ sÏ ph¸t huy kh¶ n¨ng cña c¸c tæ chøc kh¸c vµ c¸c nhµ nghiªn cøu vµo viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh kinh tÕ x· héi. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn c¸c thÕ chÕ, c¸c gi¶i ph¸p ®IÒu hµnh cña nhµ n­íc. Dù b¸o t×nh h×nh ®Êt n­íc vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p vÒ chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch, th¨m dß d­ luËn x· héi, ph©n tÝch t©m tr¹ng cña d©n chóng. ChÝnh phñ cè g¾ng dµnh nhiÒu thêi gian h¬n cho viÖc n¾m thùc tÕ kiÓm tra c«ng t¸c ë ®Þa ph­¬ng, tæng kÕt thùc tiÔn vµ nghiªn cøu, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch … C– kÕt luËn Quy luËt QHSX ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é vµ tÝnh chÊt cña LLSX. §©y lµ quy phæ biÕn cña mäi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, v¹ch ra tÝnh chÊt phô thuéc kh¸ch quan cña QHSX vµ sù ph¸t triÓn cña LLSX. Xu h­íng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng biÕn ®æi ph¸t triÓn, sù biÕn ®æi ph¸t triÓn ®ã bao giê còng b¾t ®Çu tõ sù biÕn ®æi cña LLSX tr­íc hÕt lµ CCL§, CCL§ ph¸t triÓn dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi QHSX hiÖn cã, ®ßi hái kh¸ch quan ph¶i xo¸ bá QHSX cò thay b»ng QHSX míi. LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi lµ lÞch sö thay ®æi c¸c PTSX, sù thay ®æi ®ã b¾t ®Çu tõ sù thay ®æi cña LLSX. X· héi loµi ng­êi tr¶i qua 5 PTSX ( céng s¶n nguyªn thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, x· héi phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa, x· héi chñ nghÜa). LLSX lµ néi dung, lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. QHSX lµ h×nh thøc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, h×nh thøc cña s¶n xuÊt bao giê còng æn ®Þnh h¬n. Song sù æn ®Þnh ®ã chØ lµ t¹m thêi vµ sím muén còng ph¶I thay ®æi cho phï hîp. QHSX ra ®êi tõ LLSX, nh­ng khi ra ®êi nã cã vai trß t¸c ®éng trë l¹i tÝch cùc víi LLSX. NÕu QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX nã sÏ thóc ®Èy LLSX vµ ng­îc l¹i, nã k×m h·m sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt. Khi ra ®êi QHSX quy ®Þnh môc ®Ých khuynh h­íng ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt. Quy ®Þnh hÖ thèng qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· h«Þ, quy ®Þnh ph­¬ng thøc ph©n phèi Ýt hay nhiÒu mµ ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng. Sù ®iÒu chØnh trong quan hÖ së h÷u d­íi d¹ng cæ phiÕu dÉu thay thÕ cho chiÕm h÷u c¸ thÓ vµ chiÕm h÷u t­ nh©n vÒ TLSX. Nh÷ng ng­êi c«ng nh©n lµm thuª cã thÓ mua cæ phÇn cña c¸c c«ng ty xÝ nghiÖp nªn trë thµnh cæ ®«ng së h÷u mét phÇn tµI s¶n, ®­îc h­ëng mét phÇn lîi nhuËn lµm cho hä quan t©m ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. VËn dông quy luËt QHSX ph¶i lu«n lu«n phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX vµo ViÖt Nam nh»m ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ v÷ng m¹nh ®­a ®Êt n­íc c¸nh vai cïng c¸c c­êng quèc n¨m ch©u. D – Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. T¹p chÝ triÕt häc (1999-2000). 2. Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c – Lenin (NXB gi¸o dôc). 3. Gi¸o tr×nh triÕt häc Mac – Lenin (ch­¬ng tr×nh cao cÊp) (NXB t­ t­ëng v¨n ho¸). 4. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu lÇn 8(NXB chÝnh trÞ quèc gia). 5. Cacmac-Anghen toµn tËp (NXB chÝnh trÞ quèc gia). 6. T¹p chÝ céng s¶n(n¨m 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000). 7. B¸o th«ng tin lý luËn (1999 – 2000). Môc lôc