Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế tư nhân tư nhân Việt Nam

A . Lêi më ®Çu Kinh tÕ t­ nh©n ( KTTN ) vµ ph¸t triÓn KTTN lµ tÊt yÕu kh¸ch quan träng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ( KTTT ) dï lµ KTTT ë tr×nh ®é s¬ khai , ®ang ph¸t triÓn hay ®· ph¸t triÓn . Thùc tÕ ®· chøng tá kh«ng mét quèc gia nµo trªn thÕ giíi cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn mµ kh«ng tån t¹i thµnh phÇn KTTN . Trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh hø¬ng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta th× KTTN ngµy cµng cã vai trß, vÞ trÝ quan träng , ®· tá râ sù n¨ng ®éng, tÝnh hiÖu qu¶ vµ ®ãng gãp ®¸ng kÓ ®èi víi sù t¨ng tr­ëng ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y . V× vËy viÖc t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn KTTN lµ chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vµ cã ý nghÜa quan träng trong ®­êng lèi kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta hiÖn nay . Tuy nhiªn vÊn ®Ò quan träng h¬n lµ x¸c lËp vai trß ®ã mét c¸ch ®óng ®¾n, hîp lý, ®ång thêi cã gi¶i ph¸p ®Ó KTTN ph¸t huy cao ®é nh÷ng ­u ®iÓm, tiÒm n¨ng, kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm cè h÷u, phôc vô ®¾c lùc nhÊt cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ héi cña ®¸t n­íc. Bëi vËy nghiªn cøu KTTN lµ mét nhiÖm vô quan träng vµ tÊt yÕu . §èi víi b¶n th©n t«i , së dÜ t«i chän ®Ò tµi nµy tr­íc hÕt lµ xuÊt ph¸t tõ së thÝch c¸ nh©n vµ mèi quan t©m ®Æc biÖt cña t«i tíi vÊn ®Ò nh¹y c¶m . H¬n n÷a lµ do ý thøc nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña KTTN trong thêi kú ®æi míi . Bµn vÒ KTTN cßn cã nhiÒu ý kiÕn tranh luËn ®ång thêi nã còng lµ néi dung quan träng trong c¸c kú §¹i héi toµn quèc VI , VII , VIII , IX , X vµ xuÊt hiÖn nhiÒu trong c¸c bé luËt nh­ luËt Lao ®éng , luËt Doanh nghiÖp . V× vËy mµ ®Ò tµi nµy chØ nªu ra nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi nhÊt cña KTTN vµ nh÷ng ý kiÕn , nhËn xÐt cña t«i . B. Néi dung chÝnh I. Lý luËn vÒ kinh tÕ t­ nh©n. 1- KTTN vµ ®Æc ®iÓm cña KTTN. KTTN hiÓu chung nhÊt lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt (TLSX) bao gåm kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ vµ kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n(KTTBTN). Tuy nhiªn, trong thùc tÕ viÖc ph©n ®Þnh ranh giíi r¹ch rßi ®©u lµ KTTBTN, ®©u lµ kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ kh«ng ph¶i lµ viÖc ®¬n gi¶n bëi sù vËn ®éng, biÕn ®æi kh«ng ngõng cña 2 thµnh phÇn kinh tÕ nµy. a. Kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ. Kinh tÕ c¸ thÓ lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn t­ h÷u nhá vÒ TLSX vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng vµ gia ®×nh. Kinh tÕ tiÓu chñ lµ h×nh thøc kinh tÕ dùa trªn t­ h÷u nhá vÒ TLSX nh­ng cã thuª m­ín lao ®éng tuy nhiªn thu nhËp chñ yÕu dùa vµo søc lao ®éng cña b¶n th©n vµ gia ®×nh. Kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ ®ang cã vÞ trÝ rÊt quam träng trong nhiÒu ngµnh nghÒ ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ, cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy nhanh vµ hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vÒ vèn, sø lao ®éng, tay nghÒ cña tõng gia ®×nh, tõng ng­êi lao ®éng. Do ®ã viÖc më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ cÇn ®­îc khuyÕn khÝch. HiÖn nay ë n­íc ta thµnh phÇn kinh tÕ nµy phÇn lín ho¹t ®éng d­íi h×nh thøc hé gia ®×nh, ®ang lµ bé phËn ®«ng ®¶o, cã tiÒm n¨ng lín, cã vÞ trÝ quan träng l©u dµi. §èi víi n­íc ta cÇn ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®Ó võa gãp phÇn t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi võa gi¶i quyÕt nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng- mét vÊn ®Ò bøc b¸ch cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi ngµy nay. Tuy nhiªn còng cÇn thÊy r»ng kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ dï cè g¾ng ®Õn bao nhiªu còng kh«ng thÓ lo¹i bá ®­îc nh÷ng h¹n chÕ vèn cã cña nã nh­ tinh tù ph¸t, manh món , h¹n chÕ vÒ kü thuËt. Do ®ã cÇn gióp ®ì kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ vèn, khoa häc c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng tiªu thô b. Kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n(KTTBTN) KTTBTN lµ thµnh phÇn kinh tÕ mµ s¶n xuÊt kinh doanh dùa trªn c¬ së chiÕm h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa vÒ TLSX vµ bãc lét søc lao ®éng lµm thuª. Trong thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH ë n­íc ta hiÖn nay, thµnh phÇn kinh tÕ nµy cã vai trß ®¸ng kÓ xÐt vÒ ph­¬ng diÖn ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt,x· héi hãa s¶n xuÊt còng nh­ vÒ ph­¬ng diÖn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi . §©y còng lµ thµnh phÇn kinh tÕ rÊt n¨ng ®éng , nh¹y bÐn víi kinh tÕ thÞ tr­êng , do ®ã sÏ cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá vµo qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc . HiÖn nay , KTTBTN b­íc ®Çu cã sù ph¸t triÓn . Tuy nhiªn nh÷ng tÇng líp tËp trung vµo lÜnh vùc th­¬ng m¹i , dÞch vô vµ kinh doanh bÊt ®éng s¶n , ®Çu t­ vµ s¶n xuÊt cßn Ýt vµ chñ yÕu víi quy m« võa , nhá . §ång thêi ®©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ cã tÝnh tù ph¸t rÊt cao . §Çu c¬ , bu«n lËu , trèn thuÕ , lµm hµng gi¶ lµ nh÷ng hiÖn t­îng th­êng xuÊt hiÖn ë thµnh phÇn kinh tÕ nµy . 2 . TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña KTTN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Mét nÒn kinh tÕ muèn ph¸t triÓn ph¶i tho¸t khái nÒn s¶n xuÊt nhá , manh món , tù cung tù cÊp ®Ó v­¬n lªn ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa . Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng hãa . Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng l¹i ®ßi hái tÝnh n¨ng ®éng vµ thÝch øng rÊt cao . H¬n thÕ n÷a , sù linh ho¹t , sù nh¹y bÐn lµ mét trong sè c¸c yÕu tè hµng ®Çu . Kinh tÕ nhµ n­íc vµ kinh tÕ tËp thÓ do mét sè h¹n chÕ nªn cã thÓ ch­a ®¸p øng nh÷ng yÕu cÇu cña kinh tÕ thÞ tr­êng . Ng­îc l¹i , KTTN l¹i lµ bé phËn dÔ thÝch øng vµ rÊt linh ho¹t víi kinh tÕ thÞ tr­êng . Bëi vËy KTTN xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan . Bëi cã nh­ vËy nÒn kinh tÕ quèc d©n míi cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ nguån lùc con ng­êi míi ®­îc tËn dông khai th¸c triÖt ®Ó . Thùc tÕ kinh tÕ thÕ giíi vµ kinh tÕ ViÖt Nam ®· chøng minh tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ®ã . Trong lÞch sö , chñ nghÜa t­ b¶n lµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®Çu tiªn biÕt tæ chøc nÒn kinh tÕ theo m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng rÊt chó träng ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng kh«ng thÒ phñ nhËn . §èi víi n­íc ta , lµ mét n­íc nghÌo , s¶n xuÊt nhá manh món cßn ¶nh h­ëng rÊt lín th× viÖc ph¸t triÓn KTTN lµ mét ®éng lùc rÊt quan träng ®Ó kinh tÕ t¨ng tr­ëng ®i lªn ®ång thêi gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò x· héi nh­ viÖc lµm , n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng. II. Thùc tr¹ng cña KTTN. 1-Kh¶o s¸t vÒ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn Thùc tÕ mÊy n¨m gÇn ®©y ®· chøng tá vai trß to lín cña KTTN trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nh­ng cã thêi kú do nhËn thøc sai lÇm, nãng véi ®· coi KTTN lµ ®èi t­îng ph¶i c¶i t¹o kh«ng ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, kh«ng ®­îc ph¸p luËt b¶o vÖ. Nh÷ng ng­êi trong thµnh phÇn nµy cã ®Þa vÞ chÝnh trÞ thÊp kÐm. S¶n xuÊt kinh doanh cña hä bÞ trãi buéc, k×m h·m, chÌn Ðp. Ngay trong ®iÒu kiÖn ®ã KTTN vÉn tån t¹i vµ kh¼ng ®Þnh thÕ ®øng cña m×nh. Bµn vÒ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña KTTN ViÖt Nam cã thÓ chia lµm hai chÆng a. Thêi kú ch­a ®æi míi. - Thêi kú kh«i phôc kinh tÕ 1955-1957:sau khi kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p n¨m 54 hßa b×nh lËp l¹i trªn miÒn B¾c nÒn kinh tÕ ®øng tr­íc hËu qu¶ nÆng nÒ do chiÕn tranh ®Ó l¹i. Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng ®· häp vµ ®Ò ra kÕ ho¹ch 3 n¨m ( 55-57) ®Ó tËp trung kh«i phôc nÒn kinh tÕ, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c ®ua miÒn B¾c lªn CNXH. Trong thêi kú nµy kinh tÕ quèc doanh cßn h¹n chÕ, KTTN tiÓu chñ c¸ thÓ ®· gãp phÇn quan träng t¹o nªn sù thµnh c«ng cña kh«i phôc kinh tÕ. - Thêi kú c¶i t¹o x· héi nÒn kinh tÕ (58-60) vµ tíi n¨m 76. Trªn c¬ së th¾ng lîi cña thêi kú kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ miÒn B¾c b­íc vµo thùc hiÖn kÕ ho¹ch ba n¨m c¶i t¹o XHCN ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Néi dung chñ yÕu cña c«ng cuéc c¶i t¹o XHCN lµ biÕn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn thµnh nÒn kinh tÕ XHCN. Kinh tÕ c¸ thÓ vµ kinh tÕ t­ b¶n t­ doanh lµ ®èi t­îng trùc tiÕp cña c«ng cuéc c¶i t¹o nµy. Tuy nhiªn KTTN vÉn tån t¹i d­íi h×nh thøc kinh tÕ c¸ thÓ. Tû träng lao ®éng trong khu vùc KTTN tuy ®· gi¶m nhiÒu nh­ng vÉn cßn chiÕm gi÷ mét tû lÖ ®¸ng kÓ. N¨m 1960: 28,7%. N¨m 1970:16,4%. N¨m 1975:14,8%. Th­êng xuyªn cã kho¶ng 50-80 ngh×n lao ®éng trong khu vùc nµy. N¨m 1971: 71,5 ngh×n ng­êi; n¨m 1972:65,2 ngh×n ng­êi; n¨m 1973:66 ngh×n ng­êi, n¨m 1975:19 v¹n ng­êi. -Thêi kú 1976-1985. §Êt n­íc thèng nhÊt, c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn trªn ph¹m vi c¶ n­íc. KÕ ho¹ch 5 n¨m 76-80 ngoµi nhiÖm vô kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh, c¶i t¹o kinh tÕ miÒn Nam theo m« h×nh miÒn B¾c. TiÕp tôc c¶i t¹o XHCN ®èi víi nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá ë miÒn B¾c®ång thêi triÓn khai m¹nh mÏ ë miÒn Nam. Nh­ng KTTN vÉn tån t¹i, trong c«ng nghiÖp vÉn cã trªn d­íi 60 v¹n ng­êi s¶n xuÊt c¸ thÓ. N¨m 1980 :50,3 v¹n. N¨m 1981: 53,1 v¹n. N¨m 1982: 60.8 v¹n. N¨m 1983: 66,6 v¹n. N¨m 1984: 64 v¹n. N¨m 1985: 59,3 v¹n.Sè lao ®éng häat ®éng trong KTTN hµng n¨m vÉn chiÕm 20% tæng sè lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp. Gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp do khu vùc KTTN t¹o ra hµng n¨m chiÕm trªn d­íi 15% gi¸ trÞ s¶n l­îng toµn ngµnh c«ng nghiÖp. Sè l­îng sè ng­êi kinh doanh th­¬ng nghiÖp nh÷ng n¨m 1980 còng ë møc 60 v¹n. N¨m 1980: 63,7 v¹n. N¨m 1985: 63,7 v¹n. N¨m 1986: 56,8 v¹n Nh÷ng sè liÖu trªn cho thÊy søc sèng cña KTTN rÊt bÒn bØ, sù hiÖn diÖn cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy trong suèt thêi gian dµi nh­ mét tÊt yÕu kh¸ch quan cÇn ph¶i biÕt sö dông mÆt tÝch cùc cña nã lµm cho d©n giµu n­íc m¹nh. b- Thêi kú ®æi míi §¹i héi §¶ng lÇn thø VI , mèc lÞch sö ®¸nh dÊu sù chuyÓn h­íng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi sù h×nh thµnh m« h×nh kinh tÕ phï hîp víi thùc tÕ ViÖt Nam vµ quy luËt kh¸ch quan . §­êng lèi ®æi míi ®­îc hoµn thiÖn t¹i c¸c ®¹i héi lÇn thø VII , VIII vµ IX . §Õn 1986 , ViÖt Nam chÝnh thøc tuyªn bè ®i theo m« h×nh KTTT nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa . Nhê cã chÝnh s¸ch ®æi míi , KTTN ®­îc thõa nhËn vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ®ãng gãp tÝch cùc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc . Nh÷ng n¨m võa qua KTTN t¨ng nhanh vÒ sè l­îng , vèn kinh doanh , lao ®éng nhÊt lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp , c«ng ty . §Æc biÖt sau 2 n¨m thùc hiÖn LuËt Doanh nghiÖp , doanh nghiÖp t­ nh©n ®· t¨ng rÊt nhanh. KTTN ph¸t triÓn réng kh¾p trong c¸c ngµnh nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. Sè Doanh nghiÖp nhiÒu nhÊt trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i dÞch vô, x©y dùng tiÕp ®Õn lµ lÜnh vùc c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp. Khu vùc KTTN ph¸t triÓn réng r·i trong c¶ n­íc nh­ng tËp trung cao ë c¸c ®« thÞ, nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi , ®­îc chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng quan t©m khuyÕn khÝch hç trî . Khu vùc KTTN ®· kh¬i dËy tiÒm n¨ng to lín trong nh©n d©n , lµm s«i ®éng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, gãp phÇn thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Cã thÓ minh häa sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng nµy qua nh÷ng con sè sau: tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh, b×nh qu©n h»ng n¨m lµ 7,2% ( trong ®ã doanh nghiÖp t­ nh©n 8,5%, c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn 6,1%, hé c¸ thÓ 7,2%). HiÖn c¶ n­íc cã kho¶ng 74393Doanh nghiÖp thuéc khu vùc KTTN(92% thuéc lÜnh vùc phi n«ng nghiÖp ) , trong ®ã doanh nghiÖp t­ nh©n chiÕm 58,76% c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n 36,68%, c«ng ty cæ phÇn 2%, vµ 12 triÖu hé kinh doanh c¸ thÓ. Tõ khi LuËt Doanh nghiÖp ra ®êi (1/1/2000) ®Õn nay c¶ n­íc ®· cã thªm trªn 42000 doanh nghiÖp vµ trªn 300 000 hé kinh doanh míi ( b»ng tæng sè doanh nghiÖp ®¨ng ký trong 10 n¨m tr­íc céng l¹i ) víi vèn ®¨ng ký míi kho¶ng 55000-60000 tû ®ång ( t­¬ng ®­¬ng 4 tû USD ). C¬ cÊu ngµnh nghÒ cña KTTN chñ yÕu ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i, dÞch vô 51,9%; s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 20,8%; n«ng, l©m, ng­ nghiÖp 12,4%; x©y dùng 8,3%, giao th«ng vËn t¶i 2%, phi n«ng nghiÖp kh¸c 5,1%. 2 . §¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng KTTN ë ViÖt Nam a. Thµnh tùu. Sù ph¸t triÓn cña khu vùc KTTN thêi gian qua ®· kh¬i dËy mét bé phËn tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi . Nguån tiÒm n¨ng nµy lµ trÝ tuÖ , kinh nghiÖm , kh¶ n¨ng kinh doanh , quan hÖ x· héi tiÒn vèn , søc lao ®éng cña con ng­êi , tµi nguyªn, th«ng tin vµ c¸c nguån lùc kh¸c. Khu vùc KTTN ®· ®ãng gãp quan träng vµo t¨ng tr­ëng GDP, huy ®éng vèn trong x· héi, t¹o ®­îc nhiÒu viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, t¨ng thu ng©n s¸ch cho nhµ n­íc, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, t¸c ®éng tÝch cùc tíi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ x· héi. + §ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng cña tæng s¶n phÈm trong n­íc. Tæng s¶n phÈm cña khu vùc KTTN nh×n chung t¨ng æn ®Þnh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. NhÞp ®é t¨ng tr­ëng n¨m 1997 lµ 12,89 % , n¨m 1998 lµ 12,74 % , n¨m 1999 lµ 7,5 %, n¨m 2000 lµ 12,55 % vµ chiÕm tØ träng t­¬ng ®èi trong GDP , tuy n¨m 2000 cã gi¶m sót chót Ýt so víi n¨m 1996 ( tõ 28 , 48 % n¨m 1996 cßn 26,87 % n¨m 2000 ) . Tû träng GDP cña khu vùc KTTN trong tæng GDP gi¶m ®i chót Ýt do cã sù tham gia vµ ®ãng gãp cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ( FDI ) . §ãng gãp cña kinh tÕ t­ nh©n (% GDP) 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Khu vùc nhµ n­íc Khu vùc t­ nh©n 39.6 60.1 40.5 59.5 40.0 60.0 38.7 61.3 38.5 61.5 38.4 61.6 38.3 61.7 N«ng nghiÖp Khu vùc nhµ n­íc Khu vùc t­ nh©n 27.8 1.3 26.5 25.8 1.2 24.6 25.8 1.1 24.7 25.4 1.0 24.4 24.5 1.0 23.6 23.2 0.9 22.3 23.0 0.9 22.1 C«ng nghiÖp vµ x©y dùng Khu vùc nhµ n­íc Khu vùc t­ nh©n 29.7 14.4 15.3 32.1 15.4 16.7 32.5 15.4 17.1 34.5 15.5 19.0 36.7 16.4 20.3 38.1 16.8 21.3 38.5 17.1 21.4 DÞch vô Khu vùc nhµ n­íc Khu vùc t­ nh©n 42.5 24.3 18.3 42.2 23.9 18.2 41.7 28.5 15.2 40.1 22.2 17.9 38.7 21.2 17.6 38.6 20.7 18.0 38.5 20.3 18.2 Theo nguån IMF Country Report No.03/382, December 2003 + §ãng gãp vµ huy ®éng c¸c nguån vèn trong x· héi, nép ng©n s¸ch cho nhµ n­íc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vèn ®Çu t­ cña khu vùc t­ nh©n t¨ng nhanh chiÕm tû träng cao trong tæng vèn ®Çu t­ x· héi . N¨m 1999 lµ 31542 tû ®ång chiÕm 24 % . N¨m 2000 lµ 35894 tû ®ång t¨ng 13,8 % so víi n¨m 1999 chiÕm 24,31 % tæng vèn ®Çu t­ x· héi . Tæng vèn thùc tÕ sö dông cña khu vùc KTTN t¨ng nhanh ®èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n n¨m 1999 lµ 79493 tû ®ång , n¨m 2000 lµ 110071 tû ®ång t¨ng 38,5 % . §ãng gãp vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc cña khu vùc KTTN ngµy cµng t¨ng. N¨m 2000 nép ®­îc 5900 tû ®ång ­íc tÝnh chiÕm 7,3 % tæng thu ng©n s¸ch . N¨m 2001 dù kiÕn nép ®­îc 6370 tû ®ång t¨ng 7,96 % so víi n¨m 2000 . 1 + Khu vùc KTTN t¹o viÖc lµm vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo : Thêi ®iÓm 31/12/2000 sè l­îng lao ®éng trong khu vùc KTTN lµ 4643844 ng­êi chiÕm 12 % tæng sè lao ®éng x· héi b»ng 1,36 lÇn tæng sè viÖc lµm trong khu vùc Nhµ n­íc . Lao ®éng cña c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ lµ 3802057 ng­êi cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n lµ 841787 ng­êi . ViÖc t¹o ra nhiÒu chç lµm ®· gãp phÇn thu hót nhiÒu lao ®éng trong x· héi nhÊt lµ sè ng­êi trÎ tuæi hµng n¨m ®Õn tuæi lao ®éng mµ ch­a cã viÖc lµm , gi¶i quyÕt sè d«i d­ tõ c¸c c¬ quan , doanh nghiÖp Nhµ n­íc do tinh gi¶m biªn chÕ vµ gi¶i thÓ . Khu vùc KTTN ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n ë khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n . Theo kh¶o s¸t thu nhËp cña lao ®éng trong khu vùc KTTN lµ cao h¬n hoÆc t­¬ng ®­¬ng víi thu nhËp ng­êi trång lóa cïng ®Þa bµn . + Khu vùc KTTN gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ x· héi thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ . Sù ph¸t triÓn cña KTTN ®· ®Æt ra yªu cÇu míi thóc ®Èy hoµn thiÖn thÓ chÕ KTTT ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®ång thêi gãp phÇn thu hót ngµy cµng nhiÒu lao ®éng ë n«ng th«n vµo c¸c nghµnh phi n«ng nghiÖp , nhÊt lµ c«ng nghiÖp ®· gióp chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ tõng ®Þa ph­¬ng gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®Êt n­íc . b. Tån t¹i vµ nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i . Thùc tÕ mÊy n¨m gÇn ®©y ®· chøng tá thêi kú në ré cña KTTN tuy nhiªn nã còng kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i cña nh÷ng khã kh¨n h¹n chÕ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc KTTN. §ã lµ: + Khã kh¨n vÒ vèn, h¹n chÕ vÒ tÝn dông . ThiÕu vèn ®Ó s¶n xuÊt vµ më réng s¶n xuÊt lµ hiÖn t­îng phæ biÕn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n hiÖn nay vµ ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng c¶n trë lín nhÊt( sau vÊn ®Ò thÞ tr­êng tiªu thô vµ c¹nh tranh ) ®Õn sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c c¬ së kinh tÕ t­ nh©n. Cuèi n¨m 2000 vèn ®¨ng ký cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n b×nh qu©n trªn d­íi 1 tû ®ång trong khi sè vèn ho¹t ®éng kinh doanh b×nh qu©n lµ 3,8 tû ®ång. Do c¸c doanh nghiÖp cßn non trÎ, tµi s¶n s½n cã cßn Ýt nªn kh«ng ®ñ thÕ chÊp hoÆc ch­a ®ñ uy tÝn ®Ó vay mµ kh«ng cÇn thÕ chÊp nªn ph¶i vay ë c¸c thÞ tr­êng kh«ng chÝnh thøc víi l·i suÊt cao vµ thêi h¹n ng¾n rÊt khã tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông cña ng©n hµng th­¬ng m¹i nhÊt lµ nguån vèn ­u ®·i cña nhµ n­íc. + Khã kh¨n vÒ ®Êt ®ai, mÆt b»ng s¶n xuÊt . ThiÕu mÆt b»ng s¶n xuÊt vµ mÆt b»ng s¶n xuÊt kh«ng æn ®Þnh lµ t×nh tr¹ng phæ biÕn ®· t¸c ®éng bÊt lîi tíi chiÕn l­îc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. LuËt §Êt ®ai chØ quy ®Þnh quyÒn sö dông ®Êt, kh«ng cho phÐp t­ nh©n cã quyÒn së h÷u vµ h¹n chÕ nghiªm ngÆt viÖc mua b¸n ®Êt ®ai. HËu qu¶ lµ quyÒn sö dông ®Êt kh«ng ®­îc chuyÓn nh­îng c«ng khai, gi¸ ®Êt thiÕu æn ®Þnh , dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®Çu c¬, sö dông kÐm hiÖu qu¶. Trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng nh­ vËy , bÊt lîi h¬n c¶ chÝnh lµ c¸c DNTN míi thµnh lËp rÊt khã cã ®­îc mÆt b»ng ®Êt ®ai æn ®Þnh, hîp ph¸p. thªm vµo ®ã lµ sù ph©n biÖt ®èi xö trong viÖc giao ®Êt cña nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp ®éc quyÒn vµ cho thuª ®Êt ®èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n còng g©y bÊt lîi vµ thiÖt thßi cho khu vùc KTTN. RÊt Ýt doanh nghiÖp cã ®­îc mÆt b»ng s¶n xuÊt ngay tõ khi míi thµnh lËp, mµ th­êng th­êng ph¶i ®i thuª hoÆc tËn dông ®Êt ë vµ ®iÒu nµy ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh vµ g©y « nhiÔm m«i tr­êng + Khã kh¨n vÒ m«i tr­êng ph¸p lý, t©m lý x· héi Trë ng¹i lín nhÊt cña khu vùc KTTN lµ m«i tr­êng ph¸p lý ch­a ®ång bé ch­a hoµn thiÖn, ch­a râ rµng, thiÕu nhÊt qu¸n hay thay ®æi phøc t¹p vµ chång chÐo dÉn tíi t×nh tr¹ng c¸c c¬ quan thõa hµnh vµ c¸c doanh nghiÖp lóng tóng trong viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt. T©m lý x· héi chung cña mäi ng­êi còng ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®oäng s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc nµy: coi KTTN g¾n liÒn víi bãc lét, tÝnh tù ph¸t, lu«n chØ nh×n thÊy nh÷ng tiªu cùc cña khu vùc KTTN: hµng gi¶, trèn thuÕ, gian lËn th­¬ng m¹i…®· dÉn ®Õn t©m lý kú thÞ, ph©n biÖt ®èi xö, e dÌ sî chÖch h­íng XHCN, kh«ng muèn thóc ®Èy khu vùc nµy ph¸t triÓn m¹nh + Khã kh¨n cña b¶n th©n khu vùc KTTN Nh×n chung khu vùc KTTN cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc duy tr× hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong thêi gian dµi ®¶m b¶o søc c¹nh tranh cÇn thiÕt nhÊt lµ c¹nh tranh trªn tr­êng quèc tÕ do : tr×nh ®é vµ kÜ n¨ng qu¶n lý cßn yÕu, kh«ng thu hót ®­îc lao ®éng cßn yÕu; quy m« chñ yÕu lµ nhá, kh¶ n¨ng tÝch tô còng nh­ huy ®éng vèn cßn yÕu; c«ng nghÖ thÊp; thiÕu thÞ tr­êng tiªu thô;b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi tho¸t th©n tõ c¬ chÕ bao cÊp nªn cßn chÞu sù ¶nh h­ëng cña t­ t­ëng mong chê sù gióp ®ì; tÝnh liªn kÕt hîp t¸c trong s¶n xuÊt kinh doanh gi÷a c¸c doanh nghiÖp cßn thÊp nªn khã t¹o ®­îc søc m¹nh chungtrªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ cña tõng c¬ së; c¸c doanh nghiÖp ch­a m¹nh d¹n khai th¸c c¸c dÞch vô cña c¸c c¬ së chuyªn nghiÖp nhÊt lµ vÊn ®Ò ®Çu t­, thuÕ, tµi chÝng, kÕ to¸n mµ th­êng tù m×nh tiÕn hµnh trong nhiÒu tr­êng hîp kh«ng ph¶i lµ c¸ch lµm cã hiÖu qu¶. + Nh÷ng tån t¹i kh¸c * Mét sè doanh nghiÖp cña t­ nh©n lîi dông sù cëi më cña luËt Doanh nghiÖp nh©n gi¶ thÓ nh©n gi¶. §Ó khai man, tù lÊy tªn, ®Þa chØ cña c¸c c¸ nh©n ®Ó ®¨ng kÝ h×nh thµnh ph¸p * Cã t×nh tr¹ng doanh nghiÖp ®¨ng kÝ kinh doanh xin cÊp sè m· thuÕ xong kh«ng ho¹t ®éng mµ chØ thùc hiªn mua ban hãa ®«n kiÕm lêi .Theo thèng kª cña tæng côc thuÕ sè doanh nghiÖp ®· ®¨ng kÝ ®Õn ngµy 30-9-2001 lµ 66000 trong sè nµy cã 10% lµ kh«ng ho¹t ®éng vµ 20% lµ kh«ng ho¹t ®éng th­êng xuyªn . *NhiÒu doanh nghiÖp cña t­ nh©n kh«ng thùc hiÖn th­êng xuyªn chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh. *T×nh tr¹ng lµm hµng nh¸i ,hµng gi¶, vi ph¹m b¶n quyÒn vÒ së h÷u c«ng nghiÖp c¹nh tr¹nh kh«ng lµnh m¹nh, bu«n lËu gian lËn th­¬ng m¹i cã chiÒu h­íng gia t¨ng . *NhiÒu chñ doanh nghiÖp ®¨ng kÝ hîp ®ång ng¾n h¹n ®Ó tr¸nh nép b¶o hiÓm x· héi nh­ng l¹i khai t¨ng sè lao ®éng ®Ó t¨ng chi phÝ l­¬ng nh»m tÝnh t¨ng chi phÝ, gi¶m sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép . *T×nh tr¹ng phæ biÕn ë nhiÒu doanh nghiÖp t­ nh©n lµ kh«ng cã tæ chøc c«ng ®oµn: hiÖn nay h¬n 70% sè doanh nghiÖp t­ nh©n cã ®ñ ®iÒu kiÖn nh­ng kh«ng thµnh lËp tæ chøc c«ng ®oµn h¹n chÕ viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng. * Cßn x¶y ra t×nh tr¹ng nhiÒu doanh nghiÖp kinh doanh c¸c lo¹i h×nh dÞch vô v¨n hãa vui ch¬i gi¶i trÝ ®· lîi dông, biÕn c¬ së kinh doanh thµnh n¬i chøa chÊp c¸c tÖ n¹n x· héi. Së dÜ cã nh÷ng h¹n chÕ trªn lµ do mét sè nguyªn nh©n c¬ b¶n sau: Tr­íc hÕt, m«i tr­êng kinh doanh ch­a thËt sù æn ®Þnh vµ ®ång bé. HiÖn nay ë n­íc ta ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ tr×nh tù vµ thñ tôc ®Çu t­, vÒ viÖc thµnh lËp vµ tæ chøc qu¸n lý, vÒ ph­¬ng thøc, vÒ c¸c ®iÒu kiÖn ­u ®·i vµ c¸c khuyÕn khÝch ®Çu t­ chñ yÕu cßn ph¶i ph©n biÖt theo thµnh phÇn kinh tÕ.ViÖc thiÕu m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau ®· g©y ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Ðn ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ. Doanh nghiÖp t­ nh©n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc huy ®éng vèn, t×m kiÕm ®Êt ®ai ®Ó x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt. C¸c dÞch vô hç trî sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n cßn h¹n chÕ. ViÖc qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. §iÒu nµy cã thÓ do quy tr×nh, c¸ch thøc qu¶n lý ch­a phï hîp, h¬n n÷a tr×nh ®é cña c¸c c«ng chøc nhµ n­íc ch­a thËt sù ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý trong hoµn c¶nh míi, sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý doanh nghiÖp ch­a chÆt chÏ vµ ®ång bé do vËy cã nhiÒu doanh nghiÖp vi ph¹m ph¸p luËt nh­ng c¬ quan qu¶n lý ch­a n¾m b¾t ®­îc.Ch­a x©y dùng chiÕn l­îc quy ho¹ch ph¸t triÓn KTTN nãi chung còng nh­ trong tõng ngµnh, tõng ®Þa bµn lµm c¨n cø cho sù ®Þnh h­íng dÉn d¾t cña nhµ n­íc. C¸c thÞ tr­êng vÒ bÊt ®éng s¶n, vèn, lao ®éng, khoa häc c«ng nghÖ ch­a ph¸t triÓn. C«ng t¸c dù baã th«ng tin h­íng dÉn ®èi víi khu vùc KTTN cßn kÐm. B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, c¸c doanh nh©n còng ch­a nhËn thøc ®­îc ®µy ®ñ vÒ vai trß vµ tÇm quan träng cña m×nh trong nÒn kinh tÕ. §éi ngò c¸n bé vÒ qu¶n lý doanh nghiÖp nh×n chung ch­a ®­îc ®µo t¹o c¬ b¶n nªn viÖc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cßn lóng tóng, ch­a ®¹t hiÖu qu¶. III. Gi¶i ph¸p §Ó thóc ®Èy KTTN ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong thËp kû tíi, cÇn ®æi míi h¬n n÷a c¸c chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p vÜ m« cña Nhµ n­íc, nh»m t¹o m«i tr­êng th«ng tho¸ng, thuËn lîi cho nã ph¸t triÓn, lµ c¸ch thøc tèt nhÊt ®Ó ph¸t huy vai trß néi lùc cña KTTN phôc vô môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ chiÕn l­îc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta hiÖn nay, ®Ó KTTN thùc sù lµ thµnh phÇn kinh tÕ n¨ng ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, chóng ta cã thÓ ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p sau: 1-T¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho KTTN Söa ®æi bæ sung luËt doanh nghiÖp vµ mét sè quy ®Þnh ch­a thèng nhÊt gi÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®· ban hµnh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi KTTN theo h­íng xãa bá ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®¶m b¶o thùc hiÖn ®ång bé nhÊt qu¸n c¸c quan ®iÓm cña ®¶ng vÒ ph¸t triÓn KTTN tÝnh cô thÓ minh b¹ch vµ æn ®Þnh cña ph¸p luËt thñ tôc hµnh chÝnh Quy ®Þnh râ nh÷ng ngµnh nghÒ, lÜnh vùc KTTN kh«ng ®­îc phÐp kinh doanh hoÆc kinh doanh cã ®iÒu kiÖn, khi thay ®æi c¸c quy ®Þnh cÇn cã thêi gian chuyÓn tiÕp vµ chÝnh s¸ch bæ sung ®Ó doanh nghiÖp thÝch øng, gi¶m thiÓu thiÖt h¹i cho ng­êi kinh doanh, x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc trong ®ang ký kinh doanh vµ qu¶n lý ho¹t ®éng cña KTTN. Söa ®æi bæ sung theo h­íng võa t¹o thuËn lîi võa chÆt chÏ tgrong viÖc cÊp giÊy ®¨ng ký kinh doanh, theo yªu cÇu mét cöa mét dÊu ®ång thêi qu¶n lý chÆt chÏ vµ cã chÕ tµi xö lý nghiªm minh nh÷ng vi ph¹m cña c¸c ®¬n vÞ KTTN trong ®¨ng ký kinh doanh vµ ho¹t ®éng còng nh­ nh÷ng vi ph¹m cña c¬ quan c¸n bé nhµ n­íc trong thi hµnh c«ng vô. Lµm tèt c«ng t¸c phæ biÕn tuyªn truyÒn quan ®iÓm, ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, nhµ n­íc ®èi víi viÖc ph¸t triÓn KTTN. Cæ vò biÓu d­¬ng kÞp thêi nh÷ng doanh nh©n, ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ ®óng ph¸p luËt cã ®ãng gãp tÝch cùc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. B¶o ®¶m lîi Ých cho ng­êi lao ®éng t¹o ®iÒu kiÖn cho tæ chøc §¶ng, vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n ph¸t huy vai trß cña m×nh trong doanh nghiÖp. B¶o hé sù ph¸t triÓn t¹o m«i tr­êng t©m lý x· héi thuËn lîi cho ph¸t triÓn KTTN. 2- Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p hç trî cho KTTN vÒ vèn, ®µo t¹o, dÞch vô, c¬ së h¹ tÇng Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tÝn dông ®èi víi KTTN b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, b¶o ®¶m ®Ó KTTN tiÕp cËn vµ ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·I cña nhµ n­íc cho c¸c kinh tÕ hé, doanh nghiÖp võa vµ nhá, cho ®Çu t­ theo c¸c môc tiªu ®­îc nhµ n­íc khuyÕn khÝch. Chó träng ®¸p øng vèn cho khu vùc KTTN. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cÇn cã chÝnh s¸ch,c¬ chÕ t¹o ®iÒu kiÖn gãp phÇn gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn cho khu vùc KTTN víi l·i suÊt hîp lý. Nªn nghiªn cøu chuyÓn tõ viÖc cho vay cã tµi s¶n thÕ chÊp sang thùc hiÖn cho vay vèn trªn viÖc thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ cña c¸c dù ¸n ®Çu t­, chó träng ®¸p øng cho c¸c dù ¸n cã hiÖu qu¶ cao. Cã biÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n, t¹o mét kªnh quan träng gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. Ph¸t triÓn c¸c trung t©m d¹y nghÒ cña nhµ n­íc ®Æc biÖt lµ ë khu vùc n«ng th«n, miÒn nói, khuyÕn khÝch hç trî c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc më c¬ së ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé kü thuËt cho c¸c doanh nghiÖp vµ d¹y nghÒ cho ng­êi lao ®éng. X©y dùng hÖ thèng th«ng tin thÞ tr­êng lao ®éng. Më réng hÖ thèng dÞch vô t­ vÊn khoa häc c«ng nghÖ cho c¸c hé kinh doanh vµ doanh nghiÖp b»ng nguån vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiªn cho c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn vµ øng dông c¸c thµnh qu¶ khoa häc c«ng nghÖ, thuª, mua, tr¶ gãp thiÕt bÞ ®æi míi c«ng nghÖ thùc hiÖn tèt viÖc b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghÖ Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng chung: giao th«ng, ®iÖn n­íc, th«ng tin liªn l¹c t¹o ®iÒu kiÖn cho KTTN ph¸t triÓn. Nhµ n­íc còng cÇn cã chÝnh s¸ch x©y dùng nh÷ng khu c«ng nghiÖp víi c¬ së h¹ tÇng cÇn thiÕt cã gi¸ phï hîp ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp trong ®ã cã KTTN thuª lµm mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh 3- Ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp doanh gi÷a nhµ n­íc víi t­ nh©n, gi÷a t­ nh©n trong n­íc víi t­ nh©n n­íc ngoµi, h­íng KTTN ph¸t triÓn theo con ®­êng kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc. §Ó ph¸t huy mäi nguån lùc vµ t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh nhµ n­íc khuyÕn khÝch KTTN liªn doanh liªn kÕt víi kinh tÕ nhµ n­íc, kinh tÕ tËp thÓ ph¸t triÓn thµnh doanh nghiÖp cæ phÇn cã b¸n cæ phÇn cho ng­êi lao ®éng hoÆc tham gia mua cæ phÇn cña doanh nghiÖp nhµ n­íc thuéc diÖn cæ phÇn hãa vµ hîp t¸c x·. Do héi nhËp kinh tÕ lµ xu thÕ tÊt yÕu ®èi víi tÊt c¶ c¸c quèc gia mang l¹i c¬ héi ph¸t triÓn nhanh vµ yªu cÇu toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i ®Ó tiÕp thu kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiÕn bé cÇn ph¸t triÓn mèi quan hÖ gi÷a t­ nh©n trong n­íc víi t­ nh©n n­íc ngoµi. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n tham gia c¸c héi chî c¸c cuéc triÓn l·m, c¸c cuéc tr­ng bµy hµng hãa ë trong vµ ngoµi n­íc ®Ó hä cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn vÒ gi¸ c¶, mÉu m·, chÊt l­îng s¶n phÈm cña ®èi thñ c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­¬ng, tõ ®ã thóc ®Èy n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh còng nh­ t×m kiÕm ®èi t¸c trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng hãa 4-§æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ cña KTTN. Söa ®æi bæ sung mét sè c¬ chÕ chÝnh s¸ch b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vÒ c¬ héi vµ kh¶ n¨ng lùa chän cÊc ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn tiÕp tôc th¸o ngì nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c, söa ®æi nh÷ng quy ®Þnh ch­a phï hîp víi quy m« vµ tr×nh ®é kinh doanh ®Ó KTTN cã ®iÒu kiÖn thô h­ëng nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i cña nhµ n­íc ®ãi víi c¸c ngµnh, c¸c vïng, s¶n phÈm vµ dÞch vô cÇn ­u tiªn hoÆc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, hç trî nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá. CÇn cã chÝnh s¸ch b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc vµ xuÊt khÈu, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã vai trß träng yÕu vµ mang l¹i lîi Ých l©u dµi ®èi víi quèc kÕ d©n sinh. B¶o hé s¶n xuÊt lµ cµn thiÕt v× trong ®iÒu kiÖn cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ch­a ®ñ søc c¹nh tranh víi hµng ngo¹i. C¸c c¬ quan nhµ n­íc cÇn duy tr× ®Þnh kú tæ chøc gÆp gì ®èi tho¹i víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó võa ®éng viªn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp doanh nh©n võa l¾ng nghe nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c mµ c¸c doanh nghiÖp ®ang gÆp ph¶i ®Ó cã biÖn ph¸p th¸o gì, gi¶i quyÕt. TiÕp tôc nghiªn cøu tæng kÕt thùc tiÔn ®Ó thÊy râ nh÷ng ®Æc ®iÓm míi cña KTTN ë nø¬c ta trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· häi chñ nghÜa, ph©n tÝch thùc tr¹ng, xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ ®Ó cã quyÕt s¸ch phï hîp ®Èy m¹nh ph¸t triÓn KTTN theo chñ tr­¬ng cña §¶ng. 5-T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý kiÓm tra gi¸m s¸t cña nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña KTTN ®ång thêi t¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng Chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n­íc ®èi víi khu vùc KTTN lµ x©y dùng, hoµn thiÖn khung ph¸p lý vµ ban hµnh chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý ®èi víi c¸c ®în vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, x©y dùng quy ho¹ch vµ trî gióp ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý cho doanh nghiÖp, gi¸m s¸t thanh tra kiÓm tra viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt, chÕ ®é chÝnh s¸ch nhµ n­íc cña c¸c doanh nghiÖp, n¾m ch¾c t×nh h×nh ®¨ng ký kinh doanh vµ ho¹t ®éng cña c¸c hé kinh doanh vµ doanh nghiÖp.Thùc hiÖn tèt quy ®Þnh vÒ b¸o c¸o ®Þnh kú cña doanh nghiÖp. T¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®¶m b¶o cho KTTN ph¸t triÓn ®óng h­íng. §æi míi ph­¬ng thøc l·nh ®¹o cña tæ chøc c¬ së §¶ng trong khu vùc KTTN, tËp trung vµo viÖc n©ng cao nhËn thøc chÝnh trÞ, ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt cña c¶ ng­êi lao ®éng vµ ng­êi chñ doanh nghiÖp, tæ chøc l·nh ®¹o vµ ph¸t huy vai trß cña c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n trong doanh nghiÖp. X©y dùng mèi quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®äng , ph¸t huy lßng yªu n­íc, ý thøc t«n träng ph¸p luËt, quyÕt t©m lµm giµu cho ®Êt n­íc. C. KÕt luËn Sù ph¸t triÓn cña KTTN thêi gian võa qua lµ mét minh chøng sèng ®éng vÒ tÝnh ®óng ®¾n cña ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta hiÖn nay. ChØ trong mét thêi gian g¾n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, KTTN ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh nh­ : gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o më viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, t¸c ®éng tÝch cùc tíi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ x· héi, nhê ®ã mµ kh¼ng ®Þnh vai trß vÞ trÝ cña m×nh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Thùc tÕ mÊy n¨m gÇn ®©y d· chøng tá thêi kú në ré cña khu vùc KTTN song nã còng kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i yÕu kÐm trong s¶n xuÊt kinh doanh KTTN. ®ã lµ khã kh¨n vÒ vèn, h¹n chÕ vÒ tÝn dông; khã kh¨n vÒ ®Êt ®ai, mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh; khã kh¨n vÒ m«i tr­êng ph¸p lý, t©m lý x· héi; khã kh¨n cña b¶n th©n khu vùc KTTN còng nh­ nh÷ng tån t¹i kh¸c mh­ t×nh tr¹ng lµm hµng nh¸i, hµng gi¶,trèn thuÕ, lËu thuÕ …cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc KTTN. Trªn c¬ së nh×n nhËn nh÷ng h¹n chÕ yÕu kÐm ®ã, chóng ta ®· ®­a ra 5 nhãm gi¶i ph¸p chÝnh nh»m thóc ®Èy KTTN ph¸t triÓn . 1- T¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi 2-Nhµ n­íc cã nh÷ng biÖn ph¸p hç trî cho KT TN vÒ vèn, ®µo t¹o,cung cÊp dÞch vô vµ c¬ së h¹ tÇng. 3- Ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp doanh gi÷a nhµ n­íc víi t­ nh©n, gi÷a t­ nh©n trong n­íc víi t­ nh©n n­íc ngoµi h­íng KTTN ph¸t triÓn theo con ®­êng kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc. 4- §æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy KTTN ph¸t triÓn . 5-T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý kiÓm tra gi¸m s¸t cña nhµ n­íc ®ång thêi t¨ng c­êng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc KTTN ®¶m b¶o cho khu vùc KTTN ph¸t triÓn ®óng h­íng . Môc lôc A- Lêi më ®Çu B -Néi dung chÝnh I. Lý luËn vÒ kinh tÕ t­ nh©n 1-Kinh tÕ t­ nh©n , ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ t­ nh©n 2-TÝnh tÊt yÕu cña viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n II.Thùc tr¹ng cña kinh tÕ t­ nh©n ViÖt Nam 1-Kh¶o s¸t vÒ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña kinh tÕ t­ nh©n ViÖt Nam 1-1:Thêi k× tr­íc ®æi míi 1-2:Th¬× k× ®æi míi 2-Thùc tr¹ng cña kinh tÕ t­ nh©n ViÖt Nam 2-1:Thµnh tùu cña kinh tÕ t­ nh©n ViÖt Nam 2-2: H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n cña kinh tÕ t­ nh©n ViÖt Nam III.Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n t­ nh©n ViÖt Nam 1-T¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho kinh tÕ t­ nh©n ViÖt Nam 2-Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p hç trî cho kinh tÕ t­ nh©n ViÖt Nam vÒ vèn , dµo t¹o dÞch vô ,c¬ së h¹ tÇng 3-Ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp donh gi÷a nhµ n­íc víi t­ nh©n, gi÷a t­ nh©n trong n­íc víi t­ nh©n n­íc ngoµi ,h­íng kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn theo con d­êng kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc 4-§æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÎn cña kinh tÕ t­ nh©n. 5-T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý kiÓm tra gi¸m s¸t cña nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña kinh tÕ t­ nh©n . C-KÕt luËn. Tµi liÖu tham kh¶o 1. T¹p chÝ céng s¶n: §Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë ViÖt Nam 2. B¸o c¸o tæng hîp t×nh h×nh, ph­¬ng h­íng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn KTTN, Ban kinh tÕ Trung ¦¬ng ngay 26-11-2001. 3. Ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n, B¸o c¸o kinh doanh vµ tiÕp thÞ sè 305, ngay29-4-2002 4. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI, nxb Sù thËt 1987. 5. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, nxb Sù thËt 2002 6.T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn : Th¸o gì v­íng m¾c trong ph¸t triÓn KTTN ë ViÖt Nam – GS. TS. Ph¹m §øc Thµnh. 7. Lý luËn chÝnh trÞ sè 9-2003: KTTN tr­íc th¸ch thøc cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 8 . Lý luËn chÝnh trÞ sè 5-2004: Vai trß cña khu vùc KTTN trong nÒn KTTT ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa- tiÕn sÜ Vò §×nh Ánh . 9 . Thùc tr¹ng doanh nghiÖp ViÖt Nam , t¹p chÝ con sè vµ sù kiÖn sè 1 , sè 2 n¨m 2002 10 . Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ Mac-Lªnin