Thuế giá trị gia tăng ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài: Công cuộc đổi mới ở nước ta nhằm xây dựng một nền kinh tế hoạt động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, sau hơn 15 năm thực hiện đã thu được nhiều thành quả tốt đẹp. Nền kinh tế Việt Nam đã phát triển tương đối ổn định và dần chuyển sang một thời kỳ mới - thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế. Trong cơ chế mới này, thuế được nhìn nhận là một công cụ hữu hiệu của Nhà nước để điều tiết nền kinh tế. Thuế vừa đáp ứng nguồn thu cho ngân sách, vừa thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh, khuyến khích đầu tư đồng thời góp phần đảm bảo công bằng xã hội. Thuế doanh thu được áp dụng ở Việt Nam từ ngày 01 tháng 10 năm 1990 nhằm thay thế chế độ thu quốc doanh đối với kinh tế quốc doanh và một số loại thuế trong khu vực kinh tế ngoài quốc doanh. Thuế doanh thu được áp dụng rộng rãi với mọi hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ thuộc mọi ngành nghề, mọi hình thức, hoạt động thường xuyên hay không thường xuyên, có địa điểm cố định hay lưu động. Việc tính thuế đơn giản, thuận lợi cho công tác thu và quản lý thuế, do đó thuế doanh thu đã trở thành nguồn thu tương đối tập trung, ổn định của NSNN. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện, thuế doanh thu đã bộc lộ một số nhược điểm trong đó việc có quá nhiều mức thuế suất đã hạn chế tính trung lập của thuế. Đặc biệt việc thuế tính trên toàn bộ doanh thu qua từng khâu lưu chuyển hàng hoá, từ sản xuất, bán buôn, đến bán lẻ đã ảnh hưởng không tốt đến giá cả và sản xuất kinh doanh. Cùng một mặt hàng nếu được tổ chức sản xuất và lưu thông qua ít khâu thì tổng số thuế sẽ phải nộp ít hơn so với việc được tổ chức qua nhiều khâu. Điều này là không phù hợp với cơ chế thị trường và nền kinh tế chuyên môn hoá cao. Trước những đòi hỏi của thực tiễn, nhằm góp phần đẩy nhanh tốc độ đổi mới kinh tế - xã hội, hệ thống thuế đã được cải tiến một cách đồng bộ nhằm đáp ứng được những đòi hỏi của nền kinh tế, phù hợp với sự vận động và phát triển của kinh tế thị trường. Một trong những sự kiện quan trọng của công cuộc cải cách thuế là việc xây dựng và ban hành luật thuế GTGT thay cho luật thuế doanh thu. Luật thuế GTGT được Quốc hội khoá 9 thông qua tại kỳ họp lần thứ 11 (02/4/1997 - 10/05/1997) và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/1999. Trong thời gian qua, sắc thuế này đã có những tác động tích cực đến nhiều mặt của nền kinh tế như: đảm bảo nguồn thu cho NSNN, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, khuyến khích đầu tư nước ngoài, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế v.v . Bên cạnh những kết quả đã đạt được, chính sách thuế GTGT ở Việt Nam cũng đã bộc lộ nhiều nhược điểm và tỏ ra chưa thật phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội hiện nay. Vấn đề này cần được nghiên cứu một cách toàn diện và sâu sắc nhằm đạt hiệu quả cao nhất trong việc thực thi luật thuế GTGT. Do đó đề tài “Thuế Giá trị gia tăng ở Việt Nam - thực trạng và giải pháp” có ý nghĩa thiết thực, mang tính thời sự cấp bách cả về lý luận và thực tiễn. 2. Tình hình nghiên cứu: Thuế GTGT được triển khai thay thế thuế doanh thu là điểm mốc đánh dấu bước ngoặt mới trong quá trình cải cách thuế giai đoạn II ở Việt Nam. Từ đó đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về thuế GTGT dưới góc độ Tài chính - Tiền tệ, Luật Nhiều bài viết về các kỹ thuật nghiệp vụ phát sinh trong quá trình thực hiện như vấn đề hoàn thuế, thuế suất, tính thuế đối từng loại mặt hàng, áp dụng thuế đối với các ngành nghề cụ thể như: Pháp luật thuế GTGT ở Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn (PGS-TS Trần Đình Hảo, TS. Nguyễn Thị Thương Huyền, Trường Đại học Tài chính-Kế toán), Bàn về thuế GTGT đối với hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu (Th.s Nguyễn Việt Cường, Học viện Tài Chính), Thuế GTGT và việc mua sắm TSCĐ (Nguyễn Cẩm Chi), Hoàn thuế GTGT - Những bất cập và hướng hoàn thiện (Th.s Nguyễn Minh Hằng), Thuế GTGT với ngành nông nghiệp (Thu Trang) Tuy nhiên việc xem xét vấn đề này một cách tổng thể, dưới góc độ kinh tế chính trị chưa được quan tâm nhiều. Chính vì vậy việc tiếp cận, nghiên cứu một cách có hệ thống thuế GTGT là điều rất cần thiết, có ý nghĩa khoa học và thực tiễn. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu. Mục đích nghiên cứu: Phân tích những vấn đề đặt ra trong quá trình thực thi luật thuế GTGT, để trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách thuế GTGT của Việt Nam Nhiệm vụ nghiên cứu: - Luận văn tập trung nghiên cứu một số lý luận cơ bản về thuế nói chung và thuế GTGT nói riêng. - Hệ thống hoá và phân tích những kinh nghiệm áp dụng thuế GTGT của một số nước trên thế giới. - Phân tích, đánh giá tình hình thực hiện, những ưu điểm và hạn chế của Luật thuế GTGT ở Việt Nam trong thời gian qua, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách và cơ chế quản lý thuế GTGT ở Việt Nam trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu của luận văn là chính sách thuế GTGT ở Việt Nam với tư cách là sắc thuế quan trọng trong hệ thống thuế của nền kinh tế thị trường. Phạm vi nghiên cứu đề tài là thời gian từ khi Luật thuế GTGT được ban hành (1997) đến cuối năm 2002. 5. Phương pháp nghiên cứu. Vận dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để nghiên cứu, khái quát các nội dung về lý luận và thực tiễn. Sử dụng các phương pháp đối chiếu, so sánh, phân tích từ những vấn đề cụ thể, tổng kết rút ra kết luận để đề xuất những quan điểm và giải pháp cơ bản nhằm góp phần thiết thực vào việc hoàn thiện Luật thuế GTGT và nâng cao hiệu quả của quá trình thực thi thuế GTGT ở nước ta trong tiến trình hoà nhập với kinh tế khu vực và thế giới. 6. Những đóng góp mới của luận văn. - Hệ thống hoá và làm sáng tỏ thêm một số vấn đề lý luận về thuế nói chung và thuế GTGT nói riêng để làm cơ sở cho việc hoàn thiện thuế GTGT ở Việt Nam. - Giới thiệu và phân tích quá trình thực hiện thuế GTGT của một số nước tiêu biểu nhằm rút ra một số bài học kinh nghiệm cho nước ta trong việc tạo lập môi trường, xây dựng Luật thuế và các vấn đề khác hỗ trợ cho quá trình thực thi thuế GTGT. - Phân tích, đánh giá thực trạng áp dụng thuế GTGT ở Việt Nam, từ đó đề xuất một số quan điểm cơ bản để hoàn thiện Luật thuế GTGT cũng như các điều kiện cần thiết khác liên quan để nâng cao hiệu quả của cơ chế thực thi và quản lý thuế GTGT trong thời gian tới, đáp ứng được mục tiêu của công cuộc cải cải thuế và tương thích với hệ thống thuế khu vực nhằm tiến tới hội nhập kinh tế khu vực và thế giới. 7. Bố cục của luận văn. Đề tài “Thuế GTGT ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp” ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục các tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1:Một số vấn đề chung về thuế GTGT trong nền kinh tế thị trường. Chương 2: Tình hình thực hiện thuế GTGT ở Việt Nam. Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện thuế GTGT ở Việt Nam.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Thuế giá trị gia tăng ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
a hµng ho¸ chÞu thuÕ TT§B vµo ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT sÏ mang l¹i mét sè thuËn lîi sau: Thø nhÊt sÏ lµm cho doanh nghiÖp ®îc quyÒn khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu vµo, lµm cho thuÕ GTGT ®îc nèi l¹i sù liªn hoµn mµ tríc ®©y ®· bÞ gi¸n ®o¹n. Thø hai, v× nh÷ng HH-DV chÞu thuÕ TT§B lµ nh÷ng HH-DV kh«ng thiÕt yÕu, kh«ng khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, tiªu dïng nªn ®a vµo diÖn ®èi tîng chÞu thuÕ lµ hîp lý, võa phï hîp víi qui ®Þnh cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi võa ®¶m b¶o cho nguån thu cña NSNN trong ®iÒu kiÖn chóng ta ph¶i c¾t gi¶m dÇn thuÕ NK nh hiÖn nay. H¬n n÷a, cÇn bá viÖc khÊu trõ khèng víi tû lÖ 1% ®èi víi nh÷ng c¬ së kinh doanh mua hµng ho¸ chÞu thuÕ TT§B vÒ kinh doanh, mét h×nh thøc khÊu trõ mang tÝnh ¸p ®Æt, duy ý chÝ kh«ng ®¶m b¶o tÝnh khoa häc.
Ta cã mét vÝ dô minh ho¹ sau:
S¶n phÈm thuèc l¸ ®iÕu s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng nguån nguyªn liÖu trong níc hiÖn t¹i qui ®Þnh thuÕ suÊt thuÕ TTDDB lµ 45%, gi¶ sö gi¸ b¸n mét bao thuèc l¸ lo¹i nµy trªn thÞ trêng lµ 6.000®ång.
ThuÕ TT§B = 6.000/ (1 + 0,45) x 0,45 = 1.832 ®ång
Gi¸ b¸n cha cã thuÕ TT§B = 6.000 - 1.862 = 4.138 ®ång
Khi ®¸nh thuÕ GTGT thuÕ suÊt 10% vµ gi÷ nguyªn gi¸ b¸n trªn thÞ trêng, th× gi¸ b¸n cha cã thuÕ GTGT = 6.000/ (1 + 0,1) = 5.454,5®
ThuÕ GTGT = 6.000 - 5.454,5 = 545,5 ®ång
Gäi thuÕ suÊt thuÕ TT§B lµ t, ta cã: 5.454,5/(1 + t) = 4.138®ång Þ t = 31,8%.
Nh vËy, nÕu chØ thu thuÕ TT§B, sè thuÕ thu ®îc trªn 1 bao thuèc l¸ lµ 1.862 ®ång, khi chuyÓn sang thu c¶ hai lo¹i thuÕ th× sè thuÕ ph¶i nép lµ: 545,5 + (5.454,5 – 4.138) = 1.862 ®ång. VËy tæng sè thuÕ ph¶i nép cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh lµ kh«ng ®æi.
NÕu bao thuèc l¸ nµy ®îc b¸n cho mét doanh nghiÖp kh¸c, hä b¸n ra víi gi¸ cha cã thuÕ GTGT lµ 6.000 ®ång (mua vµo víi gi¸ cha cã thuÕ GTGT lµ 5.454,5 ®ång). Kh©u tiÕp theo nµy, thuèc l¸ kh«ng chÞu thuÕ TT§B n÷a mµ chØ chÞu thuÕ GTTT vµ gi¶ sö vÉn víi thuÕ suÊt 10%, ta cã: ThuÕ GTGT ph¶i nép = 6.000 x 10% - 545,5 = 54.5 ®ång.
Tõ vÝ dô nµy ta thÊy r»ng: Cïng víi viÖc thay ®æi nh ®· tr×nh bµy ë trªn, luËt thuÕ TT§B còng ph¶i cã nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt nh vÊn ®Ò h¹ thuÕ suÊt thuÕ TT§B ®Ó sao cho tæng nghÜa vô vÒ thuÕ (bao gåm thuÕ GTGT vµ thuÕ TT§B) kh«ng cã biÕn ®éng lín nhng doanh nghiÖp vÉn cã quyÒn khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu vµo.
+ Mét sè dÞch vô xuÊt khÈu (trõ dÞch vô t¸i b¶o hiÓm ra níc ngoµi).
Trong qu¸ tr×nh thóc ®Èy héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay, Nhµ níc nªn ®a c¸c dÞch vô xuÊt khÈu vµo diÖn chÞu thuÕ GTGT, ¸p dông thuÕ suÊt 0% vµ ®îc hoµn thuÕ nh hµng ho¸ xuÊt khÈu. Bëi trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ th× c¸c ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô ®Æc biÖt lµ dÞch vô xuÊt khÈu ®· t¹o ra nh÷ng GTGT ®¸ng kÓ, nªn viÖc ®a c¸c ho¹t ®éng nµy vµo diÖn chÞu thuÕ GTGT lµ cÇn thiÕt vµ hîp lý, phï hîp c¶ vÒ mÆt khoa häc lÉn thùc tiÔn, ®ång thêi còng t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c dÞch vô nµy trªn thÞ trêng thÕ giíi. Tuy nhiªn, dÞch vô lµ mét lo¹i hµng ho¸ v« h×nh rÊt khã x¸c ®Þnh nªn khã kiÓm so¸t ®îc thùc tÕ cã xuÊt khÈu hay kh«ng, v× vËy rÊt cã thÓ bÞ lîi dông ®Ó ®îc hoµn thuÕ ®Çu vµo khèng lµm thÊt tho¸t tiÒn cña NSNN. V× vËy, tríc m¾t chØ nªn ¸p dông thuÕ GTGT ®èi víi nh÷ng dÞch vô cã thÓ vËt chÊt ho¸ ®îc. Bªn c¹nh ®ã cÇn cã qui ®Þnh râ rµng vµ chÆt chÏ vÒ viÖc x¸c ®Þnh tÝnh thùc tÕ xuÊt khÈu cña dÞch vô nh ký hîp ®ång víi c¸c ®èi t¸c níc ngoµi, n¬i ®îc cung cÊp dÞch vô, ho¸ ®¬n, c¸c chøng tõ liªn quan, x¸c nhËn thanh to¸n qua ng©n hµng...
+ In c¸c lo¹i s¸ch b¸o t¹p chÝ:
ViÖc chuyÓn c¸c s¶n phÈm in tõ ®èi tîng ®îc miÔn thuÕ GTGT
sang ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT võa ®¶m b¶o tÝnh liªn hoµn cña thuÕ GTGT võa ®¶m b¶o sù c«ng b»ng cho c¸c doanh nghiÖp cïng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn thÞ trêng c¹nh tranh.
+ Thu hÑp ®èi tîng chÞu thuÕ lµ c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ:
Së dÜ hiÖn nay cã hai ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ: ph¬ng ph¸p khÊu trõ vµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp; qui ®Þnh khÊu trõ thuÕ ®Çu vµo theo tû lÖ Ên ®Þnh, qui ®Þnh hai lo¹i ho¸ ®¬n (ho¸ ®¬n GTGT vµ ho¸ ®¬n b¸n hµng) lµ xuÊt ph¸t tõ viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng nép thuÕ GTGT qu¸ réng, ®Æc biÖt trong ®ã ®èi tîng nép thuÕ GTGT lµ hé kinh doanh c¸ thÓ chiÕm tû träng kh¸ lín. Qua thùc tiÔn ¸p dông c¸c qui ®Þnh ®îc coi lµ hÖ qu¶ ph¸i sinh cña viÖc qui ®Þnh ®èi tîng nép thuÕ GTGT ®· g©y nhiÒu sù hçn ®én trong ®êi sèng kinh tÕ. V× vËy ®Ó lo¹i bá bít nh÷ng qui ®Þnh nµy, Nhµ níc nªn thu hÑp ®èi tîng nép thuÕ GTGT b»ng c¸ch qui ®Þnh ngìng chÞu thuÕ GTGT ®èi víi c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ nh nhiÒu níc trªn thÕ giíi ®· ¸p dông. ViÖt Nam cã trªn 1500 ngh×n hé kinh doanh (chiÕm gÇn 90% ®èi tîng nép thuÕ GTGT) víi qui m« nhá, tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh vµ h¹ch to¸n thÊp, cha cã ®ñ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n, ho¸ ®¬n, chøng tõ, sè thuÕ GTGT nép cña c¸c ®èi tîng nµy chØ chiÕm gÇn 20% tæng sè thu vÒ thuÕ GTGT. Hä chñ yÕu kinh doanh th¬ng m¹i ë kh©u b¸n lÎ cuèi cïng ®Õn ngêi tiªu dïng, nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ trùc tiÕp, viÖc x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ®Ó tÝnh cho c¸c ®èi tîng nµy kh«ng cã ®ñ c¨n cø nªn ph¶i tÝnh thuÕ theo tû lÖ phÇn tr¨m Ên ®Þnh trªn doanh thu hoÆc Ên ®Þnh møc thuÕ kho¸n æn ®Þnh tõ s¸u th¸ng ®Õn mét n¨m. NÕu qu¶n lý kh«ng tèt, møc thuÕ kho¸n kh«ng s¸t víi doanh thu thùc tÕ sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng c«ng b»ng ®èi víi c¸c ®èi tîng nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, g©y thÊt thu cho NSNN. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi ¸p dông ngìng tÝnh thuÕ, ®a c¸c c¬ së kinh doanh cã doanh thu díi ngìng tÝnh thuÕ sÏ chuyÓn sang ¸p dông thuÕ kho¸n Ên ®Þnh trªn doanh thu, cßn nh÷ng hé kinh doanh c¸ thÓ cßn l¹i b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ ®é kÕ to¸n chøng tõ ho¸ ®¬n ®Ó tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ.
+ HH-DV kh«ng mang tÝnh th¬ng m¹i:
ViÖc ®a hµng ho¸ ®Æc biÖt nh c¸c bé phËn nh©n t¹o dïng cho ngêi bÖnh, ngêi tµn tËt; ch©n tay gi¶, van tim…®Ó ch÷a bÖnh (tríc thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT 5%) vµo ®èi tîng ®îc miÔn thuÕ GTGT thÓ hiÖn chÝnh s¸ch u ®·i cña Nhµ níc ®èi víi ngêi bÖnh, ngêi tµn tËt v× nh÷ng ®èi tîng tiªu dïng trong trêng hîp nµy ®· ®îc x¸c ®Þnh vµ sù u ®·i nµy cã thÓ ®Õn ®îc ngêi tiªu dïng cuèi cïng lµ ngêi tµn tËt...
T¹i kho¶n 9 ®iÒu 4 qui ®Þnh “ho¹t ®éng v¨n ho¸, triÓn l·m, thÓ dôc thÓ thao kh«ng nh»m môc ®Ých kinh doanh, biÓu diÔn nghÖ thuËt, s¶n xuÊt phim, nhËp khÈu, ph¸t hµnh vµ chiÕu phim nhùa, phim tµi liÖu” thuéc ®èi tîng ®îc miÔn thuÕ. Tuy nhiªn, nh÷ng ho¹t ®éng nh thÕ nµo ®îc coi lµ kh«ng nh»m môc ®Ých kinh doanh vµ lý do v× sao c¸c ho¹t ®éng biÓu diÔn nghÖ thuËt, s¶n xuÊt phim, nhËp khÈu, ph¸t hµnh vµ chiÕu phim nhùa, phim tµi liÖu l¹i kh«ng ph¶i chÞu thuÕ GTGT. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, ngµy cµng cã nhiÒu tæ chøc, c¸ nh©n thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nµy nh»m t×m kiÕm lîi nhuËn nh mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c vµ thùc tÕ nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cho thÊy ®©y lµ nh÷ng ngµnh siªu lîi nhuËn. V× vËy viÖc miÔn thuÕ cho nh÷ng ®èi tîng nµy lµ cha ®¶m b¶o c«ng b»ng trong c¹nh tranh gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n SX-KD trong nÒn kinh tÕ.
- VÒ thuÕ suÊt:
Lý luËn vÒ thuÕ còng nh thùc tiÔn ¸p dông thuÕ GTGT ®· chøng minh r»ng nÕu thuÕ GTGT cµng Ýt thuÕ suÊt th× cµng dÔ ¸p dông. ¸p dông thuÕ GTGT víi mét thuÕ suÊt thèng nhÊt kh¾c phôc ®îc nguy c¬ gian lËn trèn vµ tr¸nh thuÕ sinh ra tõ viÖc nhËp nh»ng vÒ thuÕ suÊt v× nÕu chØ cßn mét thuÕ suÊt th× c¸c doanh nghiÖp sÏ kh«ng cßn c¬ héi ®Ó ®¸nh tr¸o gi÷a thuÕ suÊt cao vµ thuÕ suÊt thÊp, nhÊt lµ nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh nhiÒu HH-DV chÞu c¸c møc thuÕ suÊt kh¸c nhau. Thùc tÕ ¸p dông thuÕ GTGT ë níc ta ®· cho thÊy nhiÒu doanh nghiÖp khi tÝnh thuÕ ®Çu vµo ®îc khÊu trõ ®· t×m c¸ch luån thuÕ GTGT ®Çu vµo b»ng c¸ch tÝnh ë møc thuÕ suÊt cao ®Ó ®îc khÊu trõ nhiÒu thuÕ GTGT, ngîc l¹i khi tÝnh thuÕ ®Çu ra sÏ ¸p dông møc thuÕ suÊt thÊp nh»m gi¶m sè thuÕ GTGT ph¶i nép, dÉn ®Õn kh«ng chÝnh x¸c trong viÖc x¸c ®Þnh møc ®é nghÜa vô thuÕ GTGT. MÆt kh¸c chi phÝ qu¶n lý thuÕ do thùc hiÖn viÖc hoµn thuÕ còng rÊt cao . Song do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ tµi chÝnh khu vùc, s¶n xuÊt kinh doanh cña nhiÒu doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n, hiÖu qu¶ thÊp. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn gióp c¸c doanh nghiÖp th¸o gì khã kh¨n, ®¶m b¶o luËt thuÕ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ, ®ång thêi dÇn ®iÒu chØnh vÒ mét møc thuÕ suÊt thèng nhÊt, thuÕ suÊt thuÕ GTGT hiÖn nay nªn ®iÒu chØnh theo híng vÉn lùa chän hÖ thèng nhiÒu thuÕ suÊt, nhng sè lîng gi¶m xuèng hai møc thuÕ suÊt d¬ng lµ 5% vµ 10% (kh«ng tÝnh møc thuÕ suÊt 0%). Trong t¬ng lai, sÏ chØ ¸p dông mét møc thuÕ suÊt 10%.
Quy ®Þnh ¸p dông møc thuÕ suÊt 0% cho c¶ dÞch vô xuÊt khÈu. Nhng xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn qu¶n lý cña Nhµ níc nªn tríc m¾t chØ ¸p dông møc thuÕ suÊt 0% ®èi víi dÞch vô xuÊt khÈu cã thÓ vËt chÊt ho¸ ®îc.
§èi víi møc thuÕ suÊt 5% chØ ¸p dông cho mét sè mÆt hµng vµ dÞch vô thiÕt yÕu cßn ®¹i bé phËn c¸c ho¹t ®éng cung øng HH-DV kh¸c ®Òu ¸p dông thuÕ suÊt 10%.
Bá møc thuÕ suÊt 20%, bëi v× ®©y lµ møc thu qu¸ cao vµ thùc tÕ còng chØ ¸p dông ®èi víi mét sè ho¹t ®éng rÊt h¹n chÕ. H¬n n÷a, viÖc ¸p dông thuÕ suÊt 20% ®èi víi dÞch vô m«i giíi thùc tÕ lµ kh«ng cã hiÖu qu¶ v× thuÕ suÊt cao gÊp ®«i c¸c dÞch vô kh¸c ®· lµm cho c¸c ®èi tîng nép thuÕ t×m c¸ch biÕn tÊu chuyÓn sang h×nh thøc dÞch vô kh¸c nh dÞch vô t vÊn... ®Ó hëng thuÕ suÊt thÊp h¬n.
- Ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ:
Qua thùc tiÔn ¸p dông thuÕ GTGT cho thÊy ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ trùc tiÕp trªn GTGT ®· kh«ng cã mÊy t¸c dông mµ thËm chÝ cßn ph¶n ¸nh sai lÖch nghÜa vô thuÕ GTGT còng nh b¶n chÊt cña thuÕ GTGT vµ ®a ®Õn nhiÒu hËu qu¶ ph¸i sinh tiªu cùc kh¸c. MÆt kh¸c ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ trùc tiÕp trªn GTGT chØ tån t¹i trªn ph¬ng diÖn lý thuyÕt, Ýt cã ý nghÜa thùc tÕ. H¬n n÷a nÕu luËt thuÕ GTGT x¸c ®Þnh l¹i ®èi tîng nép thuÕ b»ng c¸ch ®a ra ngìng chÞu thuÕ GTGT th× ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ nµy kh«ng cßn lý do ®Ó tån t¹i. V× vËy, luËt thuÕ chØ cÇn qui ®Þnh mét ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT lµ ph¬ng ph¸p khÊu trõ.
- KhÊu trõ thuÕ:
§iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a thuÕ GTGT víi c¸c lo¹i thuÕ kh¸c ®ã lµ c¬ chÕ khÊu trõ thuÕ. V× vËy khÊu trõ thuÕ lµ mét néi dung hÕt søc quan träng
cña luËt thuÕ GTGT, nªn luËt thuÕ GTGT cÇn x¸c ®Þnh cô thÓ c¸c vÊn ®Ò sau:
+ §Ó ®¶m b¶o vÒ mÆt ph¸p lý còng nh b¶n chÊt liªn hoµn cña thuÕ GTGT, luËt thuÕ cÇn chuÈn ho¸ c¸c qui ®Þnh vÒ nguyªn t¾c khÊu trõ thuÕ nh»m t¹o kû c¬ng trong khÊu trõ thuÕ, h¹n chÕ viÖc gian lËn, lîi dông ®Ó chiÕm ®o¹t tiÒn cña NSNN, cô thÓ:
ChØ khÊu trõ thuÕ ®Çu vµo cho c¸c ho¹t ®éng chÞu thuÕ GTGT.
Cã thu míi khÊu trõ, kh«ng khÊu trõ khèng.
Mua HH-DV kh«ng cã ho¸ ®¬n chøng tõ hoÆc chøng tõ kh«ng hîp ph¸p th× kh«ng ®îc khÊu trõ.
+ Qui ®Þnh râ nguyªn t¾c x¸c ®Þnh sè tiÒn ®îc khÊu trõ: Sè tiÒn cã quyÒn khÊu trõ lµ sè thuÕ ®Çu vµo tÝnh trªn mét s¶n phÈm HH-DV mua vµo vµ cßn tuú thuéc vµo nghiÖp vô ®ã ®îc khÊu trõ toµn bé hay mét phÇn.
+ Qui ®Þnh cô thÓ c¸c c¨n cø x¸c ®Þnh sè thuÕ ®îc khÊu trõ, cô thÓ ®ã lµ ho¸ ®¬n GTGT khi mua hµng; biªn lai nép thuÕ trong trêng hîp nhËp khÈu hoÆc phiÕu xuÊt kho trong trêng hîp HH-DV doanh nghiÖp tù cung øng.
+ §Ó ®¶m b¶o quyÒn ®ßi l¹i thuÕ cña doanh nghiÖp, cÇn qui ®Þnh h×nh thøc khÊu trõ vµo sè thuÕ ph¶i nép ë kú sau trong trêng hîp nghiÖp vô chÞu thuÕ GTGT bÞ huû bá hoÆc kh«ng ®îc tr¶ tiÒn, tøc thuÕ GTGT ®· tr¶ vµo lóc diÔn ra ho¹t ®éng b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô, nhng sau ®ã bÞ huû bá hoÆc kh«ng ®îc tr¶ tiÒn.
Bªn c¹nh nh÷ng ®iÓm cÇn chuÈn ho¸, luËt thuÕ GTGT nªn bá nh÷ng qui ®Þnh khÊu trõ thuÕ ®Çu vµo theo tû lÖ ®èi víi trêng hîp c¬ së kinh doanh mua hµng ho¸ thuéc diÖn nép thuÕ TT§B.
- Hoµn thuÕ:
§Ó h¹n chÕ bít viÖc lîi dông c¬ chÕ hoµn thuÕ nh»m chiÕm ®o¹t tiÒn cña NSNN, tríc hÕt tÊt c¶ c¸c trêng hîp ®îc hoµn thuÕ GTGT ph¶i qui ®Þnh cô thÓ chÝnh x¸c trong luËt thuÕ GTGT, kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng nh hiÖn nay còng lµ ®èi tîng ®îc hoµn thuÕ nhng cã ®èi tîng ®îc qui ®Þnh trong luËt, cã ®èi tîng l¹i ®îc qui ®Þnh ë c¸c v¨n b¶n díi luËt.
Nªn thu hÑp diÖn ®îc hoµn thuÕ, chØ ¸p dông cho c¸c ®èi tîng xuÊt khÈu HH-DV vµ doanh nghiÖp míi thµnh lËp cã ®Çu t míi tµi s¶n cè ®Þnh.
NÕu cßn qui ®Þnh c¬ së kinh doanh trong ba th¸ng liªn tiÕp trë lªn cã luü kÕ sè thuÕ ®Çu vµo ®îc khÊu trõ lín h¬n sè thuÕ ra th× nªn qui ®Þnh mét ngìng nhÊt ®Þnh míi ®îc hoµn thuÕ, nÕu díi ngìng th× tiÕp tôc cho chuyÓn kú sau ®Ó khÊu trõ, nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ, thêi gian vµ c«ng søc cña c¶ c¬ quan thuÕ lÉn ®èi tîng nép thuÕ. Bªn c¹nh ®ã, còng nªn ®iÒu chØnh thêi gian qui ®Þnh tõ 3 th¸ng liªn tiÕp lªn mét n¨m. Lý do v× c¸c trêng hîp thuÕ GTGT ®Çu vµo lín h¬n thuÕ GTGT ®Çu ra chØ lµ c¸ biÖt vµ x¶y ra trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh do doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ HH-DV mua vµo lín h¬n gi¸ trÞ HH-DV b¸n ra, nhng nÕu tÝnh theo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh th× sÏ kh«ng ph¸t sinh trêng hîp nµy.
Nªn ®a ra khái diÖn ®îc hoµn thuÕ ®èi tîng lµ c¸c dù ¸n sö dông nguån vèn ODA, c¸c tæ chøc sö dông tiÒn viÖn trî nh©n ®¹o, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n níc ngoµi ®Ó mua HH-DV t¹i ViÖt Nam. Bëi v× viÖc qui ®Þnh c¸c ®èi tîng hoµn thuÕ kh«ng thÓ c¨n cø vµo nguån gèc tµi chÝnh. Cßn v× lý do khuyÕn khÝch hay u ®·i trong viÖc sö dông c¸c nguån vèn nµy th× nªn ¸p dông c¸c c¬ chÕ kh¸c.
- Kª khai, nép thuÕ GTGT:
TÝnh tù gi¸c thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ cña ®èi tîng nép thuÕ lµ yÕu tè then chèt c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ. §Æc biÖt víi sù ph¸t triÓn ngµy cµng ®a d¹ng cña c¸c quan hÖ kinh tÕ còng nh sù phong phó cña c¸c lo¹i h×nh kinh doanh kh¸c nhau trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ, c¸c ®èi tîng nép thuÕ ®· t¨ng lªn rÊt nhiÒu vÒ sè lîng th× sù tù gi¸c nép thuÕ cµng cã ý nghÜa h¬n bao giê hÕt. V× vËy ®a sè c¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu qui ®Þnh ®èi tîng nép thuÕ tù kª khai vµ nép thuÕ theo kª khai cña m×nh thay cho viÖc c¬ quan thuÕ tÝnh vµ ra th«ng b¸o nép thuÕ. Qui ®Þnh nµy phï hîp víi môc tiªu hiÖu qu¶ trong qu¶n lý thuÕ. Bëi thùc hiÖn c¬ chÕ ®èi tîng nép thuÕ tù kª khai, tù tÝnh thuÕ vµ tù nép thuÕ sÏ chuyÓn tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cho ®èi tîng nép thuÕ vÒ nh÷ng th«ng tin trong tê khai thuÕ cña hä vµ víi qui ®Þnh xö ph¹t phï hîp sÏ gãp phÇn t¨ng cêng ý thøc tu©n thñ nghiªm luËt thuÕ. Bªn c¹nh ®ã c¬ chÕ nµy còng sÏ lµm rót ng¾n ®i thêi gian nép thuÕ vµo NSNN, vµ ®iÒu quan träng h¬n c¶ lµ ®¶m b¶o tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña ®èi tîng nép nép thuÕ khi thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ, mét yÕu tè hÕt søc c¬ b¶n ®Ó ®¶m b¶o tËp trung nguån thu cho NSNN. Tuy nhiªn còng ph¶i thÊy r»ng ®©y lµ mét “con dao hai lìi”. §Ó h¹n chÕ nh÷ng tiªu cùc cã thÓ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kª khai nép thuÕ nµy, cÇn qui ®Þnh b¾t buéc h×nh thøc nép thuÕ qua Ng©n hµng, h¹n chÕ h×nh thøc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, võa ®¶m b¶o thu thuÕ nhanh chãng, thuËn tiÖn võa t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Nhµ níc qu¶n lý chÆt chÏ h¬n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã, ph¶i cã nh÷ng chÕ tµi ph¹t thËt nghiªm kh¾c ®èi víi nh÷ng trêng hîp gian lËn thuÕ nh truy thu vµ ph¹t gÊp ®«i sè thuÕ ®· gian lËn, nÕu nghiªm träng th× cã thÓ truy tè tríc ph¸p luËt…
- QuyÕt to¸n thuÕ:
Khi thùc hiÖn c¬ chÕ tù kª khai, tù tÝnh thuÕ, tù nép thuÕ vµo NSNN th× viÖc quyÕt to¸n thuÕ trë nªn hÕt søc quan träng vµ nã kh«ng cßn mang tÝnh chÊt thñ tôc hµnh chÝnh n÷a. §Æc biÖt trong trêng hîp quyÕt to¸n kh«ng theo ®Þnh kú hµng n¨m (quyÕt to¸n khi ®ãng m· sè thuÕ) tøc khi cã quyÕt ®Þnh gi¶i thÓ, ph¸ s¶n doanh nghiÖp, chia, t¸ch, s¸p nhËp... th× viÖc quyÕt to¸n thuÕ cßn liªn quan ®Õn viÖc gi¶i phãng nghÜa vô thuÕ.
3.2.2: C¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ thùc thi thuÕ GTGT:
§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña thuÕ GTGT trong ®êi sèng kinh tÕ bªn c¹nh viÖc söa ®æi vµ bæ sung luËt thuÕ cÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a c¬ chÕ thùc thi thuÕ còng nh c¸c vÊn ®Ò kh¸c liªn quan:
3.2.2.1: Hoµn thiÖn bé m¸y hµnh chÝnh thuÕ:
§Ó ®¸p øng ®îc c¸c môc tiªu cña c¶i c¸ch thuÕ bíc II, bé m¸y hµnh chÝnh qu¶n lý thuÕ cÇn ph¶i n©ng cao n¨ng lùc, ý thøc tr¸ch nhiÖm, ph¸t huy vai trß cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô thu, híng dÉn, kiÓm tra viÖc thi hµnh c¸c luËt thuÕ vµ chÕ ®é thu phï hîp víi néi dung, yªu cÇu c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ. Nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ®ã, tríc m¾t vÉn gi÷ m« h×nh c¬ quan thuÕ trùc thuéc Bé Tµi chÝnh nhng cÇn ph¶i tiÕp tôc hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý thuÕ theo híng n©ng cao vÞ trÝ ®éc lËp cña ngµnh thuÕ b»ng viÖc bæ sung thªm mét sè chøc n¨ng, nhiÖm vô cho c¬ quan thuÕ, ®Æc biÖt lµ Tæng côc thuÕ phï hîp víi néi dung qu¶n lý Nhµ níc vÒ thuÕ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, còng nh tÝnh tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña Tæng côc thuÕ tríc Bé Tµi chÝnh. Cô thÓ lµ:
- §Ó n©ng cao vai trß cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng trong c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ, bé m¸y qu¶n lý thuÕ ë ®Þa ph¬ng ph¶i thùc hiÖn nghiªm chØnh nguyªn t¾c song trïng l·nh ®¹o. Tuy nhiªn, cÇn thiÕt ph¶i qui ®Þnh râ néi dung, giíi h¹n song trïng l·nh ®¹o, ®¶m b¶o chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng l·nh ®¹o, c¬ quan thuÕ thùc thi ®óng ph¸p luËt cña Nhµ níc.
- VÒ ph©n cÊp qu¶n lý ®èi tîng nép thuÕ: nªn ph©n cÊp Côc vµ cÊp Chi côc trùc tiÕp qu¶n lý ®èi tîng nép thuÕ, Tæng côc kh«ng nªn trùc tiÕp qu¶n lý bÊt kÓ mét ®èi tîng nép thuÕ nµo. CÊp Côc trùc tiÕp qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp, Chi côc chñ yÕu qu¶n lý hé kinh doanh c¸ thÓ. Trong giai ®o¹n ®Çu mét sè doanh nghiÖp t nh©n, hîp t¸c x· chuyÓn ®æi… qu¸ nhá, l¹i ë qu¸ xa Côc thuÕ th× Côc thuÕ cã thÓ uû nhiÖm cho Chi côc qu¶n lý.
- VÒ tæ chøc bé m¸y v¨n phßng Tæng côc thuÕ: ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn gi¸m s¸t vµ hç trî 620 Chi côc trëng vµ trªn 600 trëng phßng ë 61 côc thuÕ (®©y lµ ®éi ngò c¸n bé chñ chèt trong bé m¸y qu¶n lý thuÕ), v¨n phßng Tæng côc thuÕ cÇn ph¶i cã 3 cÊp: Tæng côc, Vô vµ Phßng.
- Ngoµi ra, m« h×nh tæ chøc ngµnh thuÕ nªn thay ®æi theo híng tËp trung vµo ®èi tîng nép thuÕ vµ x©y dùng theo m« h×nh chøc n¨ng: cung cÊp dÞch vô cho ®èi tîng nép thuÕ, thu thuÕ, thanh tra, kiÓm tra, xö lý cìng chÕ thuÕ, c¬ së d÷ liÖu th«ng tin qu¶n lý thuÕ. ViÖc chuyÓn ®æi tõ m« h×nh qu¶n lý chñ yÕu theo s¾c thuÕ hiÖn nay sang m« h×nh qu¶n lý theo chøc n¨ng cÇn ®îc thùc hiÖn dÇn tõng bíc, phï hîp víi tiÕn tr×nh c¶i c¸ch c¸c luËt thuÕ. Cô thÓ tríc m¾t ë Tæng côc thuÕ vÉn cÇn thiÕt qu¶n lý theo ®èi tîng: quèc doanh, ®Çu t níc ngoµi, ngoµi quèc doanh kÕt hîp víi s¾c thuÕ. Tæ chøc bé m¸y cña Côc thuÕ cÇn thiÕt ph¶i kÕt hîp gi÷a chøc n¨ng vµ ®èi tîng. §èi víi cÊp Chi côc nªn tæ chøc kÕt hîp gi÷a ®Þa bµn vµ chøc n¨ng.
- Kinh nghiÖm c¸c níc cho thÊy r»ng khi chuyÓn sang c¬ chÕ ®èi tîng nép thuÕ tù kª khai, tù tÝnh vµ tù nép thuÕ th× viÖc cung cÊp dÞch vô cho ®èi tîng nép thuÕ ®Òu h×nh thµnh vµ ®îc chó träng ph¸t triÓn, v× vËy ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò vÒ chøc n¨ng nhiÖm vô, tæ chøc bé m¸y qu¶n lý thuÕ, trong bé m¸y hµnh chÝnh thuÕ cÇn thµnh lËp phßng t vÊn thuÕ. §ång thêi ®Ó ®Èy m¹nh c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh thuÕ cÇn ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc thuÕ giái vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, thµnh th¹o kÜ n¨ng lµm viÖc, kÜ n¨ng qu¶n lý, cã tr×nh ®é tin häc vµ ngo¹i ng÷. Do ®ã c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé thuÕ cÇn ®îc chó träng vµo nh÷ng c«ng viÖc nh x©y dùng ch¬ng tr×nh vµ gi¸o tr×nh ®µo t¹o chuyªn ngµnh thuÕ cho tõng ng¹ch c«ng chøc, tõng lo¹i c«ng chøc thèng nhÊt trong c¶ níc vµ tËp trung ®µo t¹o c¸n bé kiÓm tra, thanh tra thuÕ. §Ó ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu nµy trong bé m¸y qu¶n lý thuÕ mµ cô thÓ lµ ë Tæng côc thuÕ cÇn thµnh lËp Trung t©m båi dìng c¸n bé thuÕ vµ ph¸t triÓn thµnh Trêng ®µo t¹o c¸n bé thuÕ Nhµ níc.
3.2.2.2: C¶i c¸ch m¹nh mÏ c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra thuÕ .
KiÓm tra, thanh tra thuÕ lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng quan träng cña c¬ quan thuÕ vµ lu«n ®îc quy ®Þnh trong luËt thuÕ. §Æc biÖt khi thùc hiÖn m« h×nh qu¶n lý thuÕ tèi u vµ hiÖn ®¹i lµ m« h×nh tæ chøc theo c¸c chøc n¨ng th× chøc n¨ng thanh tra kiÓm tra l¹i cµng gi÷ mét vai trß quan träng. §Ó ®¶m b¶o cho c¬ chÕ tù kª khai nép thuÕ ho¹t ®éng hiÖu qu¶, chøc n¨ng thanh tra, kiÓm tra cµng cÇn ph¶i ®îc t¨ng cêng. Trong ®ã môc tiªu cña c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra nh»m ph¸t hiÖn c¸c hµnh vi gian lËn thuÕ vµ gian lËn th¬ng m¹i ®Ó trèn vµ lËu thuÕ còng nh gi¶m xuèng møc thÊp nhÊt sù chªnh lÖch gi÷a sè thuÕ ®èi tîng tù kª khai vµ sè thuÕ ph¶i nép theo luËt thuÕ. §Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu nµy cÇn ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ vµ ®ång bé gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng nh Bé Tµi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Bé T ph¸p, Bé C«ng an, Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam, Toµ ¸n, ViÖn kiÓm s¸t … trong viÖc qu¶n lý thuÕ GTGT. Trong t×nh h×nh hiÖn nay cÇn chó träng ®Èy m¹nh c«ng t¸c kiÓm tra hoµn thuÕ ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu qua ®êng biªn giíi ®Êt liÒn sang Trung Quèc, t¨ng cêng biÖn ph¸p qu¶n lý gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc x¸c nhËn hµng ho¸ thùc tÕ xuÊt khÈu, chÆn ®øng hiÖn tîng quay vßng hµng ho¸ xuÊt khÈu, xuÊt khÈu khèng.
3.2.2.3. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ b»ng c«ng cô tin häc.
Trong c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh thuÕ, qu¶n lý thuÕ b»ng c«ng cô tin häc ®îc ®Æt ra nh mét tÊt yÕu vµ ®©y lµ bíc ®ét ph¸ lín cña ngµnh thuÕ. HiÖn t¹i lc lîng chuyªn lµm c«ng t¸c m¸y tÝnh ë c¸c ®Þa ph¬ng cßn máng, c¸c côc thuÕ cha thµnh lËp phßng hoÆc tæ m¸y tÝnh mµ ho¹t ®éng chung víi phßng kÕ ho¹ch - kÕ to¸n - thèng kª víi sè lîng kho¶ng tõ 2 ®Õn 3 c¸n bé nªn c«ng viÖc hÕt søc vÊt v¶ nhÊt lµ ®èi víi c¸c tØnh cã ®Þa bµn hµnh chÝnh réng, cã sè thu lín vµ cã nhiÒu chi côc trùc thuéc ë c¸ch xa. H¬n n÷a, hÇu hÕt ®éi ngò c¸n bé chi côc lµm c«ng t¸c m¸y tÝnh ®îc chuyÓn tõ c¸c bé phËn kh¸c sang nªn viÖc sö dông m¸y tÝnh cßn nhiÒu h¹n chÕ, dÔ g©y sai sãt trong viªc qu¶n lý thuÕ.
VÒ trang thiÕt bÞ m¸y tÝnh c¸c c¬ quan qu¶n lý thuÕ ®îc cung cÊp t¬ng ®èi ®Çy ®ñ, song sù ph©n phèi thiÕt bÞ mang tÝnh chÊt cµo b»ng, ë nh÷ng ®Þa ph¬ng cã ®Þa bµn réng, sè thu lín cÇn nhiÒu m¸y tÝnh th× kh«ng ®ñ m¸y tÝnh, cßn nh÷ng ®Þa bµn sè thu Ýt l¹i thõa m¸y tÝnh hoÆc sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých hoÆc kh«ng ph¸t huy hÕt tÝnh n¨ng cña m¸y tÝnh dÉn ®Õn sù khËp khiÔng lín trong viÖc sö dông m¸y tÝnh
C¸c phÇn mÒm øng dông trong c«ng t¸c truyÒn tin ë mét sè n¬i ®îc sö dông cha cã hiÖu qu¶, chøc n¨ng truyÒn tin hiÖn nay chØ thùc hiÖn ®Ó truyÒn d÷ liÖu m· sè thuÕ vµ b¸o c¸o nhanh tõ côc thuÕ vÒ Tæng côc thuÕ, cßn l¹i c«ng viÖc truyÒn d÷ liÖu tõ chi côc vÒ côc hÇu nh cha ®îc thùc hiÖn. Cã mét sè ®Þa ph¬ng m¨c dï ®· ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ m¸y tÝnh cÊu h×nh cao, cã modem truyÒn tin nhng Ýt khi thùc hiÖn viÖc th«ng tin theo ®êng truyÒn tin.
Ngoµi c¸c vÊn ®Ò nªu trªn th× c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé lµm c«ng t¸c tin häc nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y tuy ®· ®îc Tæng côc ThuÕ quan t©m, nhng chÊt lîng cha cao, nhiÒu kho¸ häc chØ mang tÝnh chÊt giíi thiÖu ch¬ng tr×nh kh«ng ®i s©u thùc tÕ nªn viÖc øng dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tiÔn cßn khã kh¨n.
§Ó ph¸t huy nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc vµ kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i cña c«ng t¸c c«ng nghÖ tin häc nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ cÇn quan t©m tíi mét sè vÊn ®Ò sau:
Thø nhÊt, u tiªn ®Çu t vµ ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng th«ng tin phôc vô chuyªn ngµnh nh c¸c ch¬ng tr×nh qu¶n lý m· sè ®èi tîng nép thuÕ, qu¶n lý ho¸ ®¬n, tÝnh thuÕ, theo dâi nî ®äng, quyÕt to¸n thuÕ… v× ®©y lµ c¸c ch¬ng tr×nh qu¶n lý chÝnh theo ®Æc thï cña ngµnh thuÕ. C«ng viÖc truyÒn sè liÖu cÇn ®îc xóc tiÕn m¹nh mÏ h¬n ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ.
Thø hai, u tiªn cung cÊp trang thiÕt bÞ cho c¸c ®Þa ph¬ng cã ®Þa giíi hµnh chÝnh réng, cã sè thu lín nh»m gi¶m bít c«ng viÖc thñ c«ng, ph¸t triÓn tin häc mét c¸ch ®ång bé ®Õn tÊt c¶ c¸c ®Þa ph¬ng, x©y dùng hÖ c¬ së d÷ liÖu ®ång nhÊt, ph¸t triÓn ch¬ng tr×nh øng dông, tõng bíc ph¸t huy hiÖu qu¶ hÖ thèng m¹ng m¸y tÝnh ë tõng côc thuÕ, chi côc thuÕ.
Thø ba, Chó träng ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé tin häc, ph¶i tiÕn hµnh ®µo t¹o thêng xuyªn vµ chÊt lîng ®µo t¹o ph¶i ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu, nªn ®µo t¹o theo nhiÒu tr×nh ®é kh¸c nhau nh ®µo t¹o c¸c c¸n bé theo tr×nh ®é cao ®Ó cã thÓ thiÕt kÕ hoÆc qu¶n lý c¸c dù ¸n tin häc lín trong ngµnh, ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý vµ triÓn khai øng dông, ®µo t¹o c¸n bé sö dông ch¬ng tr×nh øng dông cho c¸n bé kh«ng chuyªn hiÖn ®ang lµm viÖc ë c¸c phßng ban kh¸c.
Thø t, Thùc hiÖn nèi m¹ng gi÷a c¬ quan thuÕ víi ®èi tîng nép thuÕ vµ c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng kh¸c ®Ó lu«n cã ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin vµ d÷ liÖu cÇn thiÕt gi÷a chñ thÓ qu¶n lý vµ ®èi tîng bÞ qu¶n lý, phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ. Cô thÓ ph¶i thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu chung, thèng nhÊt cho ngµnh thuÕ. C¬ së d÷ liÖu nµy lµ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn ho¹t ®éng SX-KD (cô thÓ lµ hãa ®¬n chøng tõ, v¨n b¶n ®îc sè ho¸) cña c¸c doanh nghiÖp, ®îc cËp nhËt thêng xuyªn, kÞp thêi vµo m¹ng. C¬ quan qu¶n lý thuÕ kh«ng cÇn ®Õn tËn n¬i mµ dùa trªn c¬ së d÷ liÖu nµy vÉn cã thÓ kiÓm tra, kiÓm so¸t ®îc ho¹t ®éng SX-KD, sè thuÕ ®· nép, ph¶i nép cña c¸c c¬ së kinh doanh, tõ ®ã míi xÐt hoµn thuÕ tr¸nh trêng hîp thuÕ kh«ng nép mµ vÉn ®îc hoµn.
C«ng nghÖ th«ng tin øng dông trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý thuÕ lµ mét lÜnh vùc t¬ng ®èi míi vµ cßn rÊt nhiÒu phøc t¹p, v× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc, tõng bíc thùc hiÖn chñ tr¬ng øng dông vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin trong ngµnh, tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c hµnh thu gãp phÇn tÝch cùc vµo c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh thuÕ trong giai ®o¹n tíi.
3.2.2.4. T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý chøng tõ, ho¸ ®¬n GTGT.
Ho¸ ®¬n GTGT lµ c¨n cø ph¸p lý ®Ó x¸c ®Þnh cô thÓ ph¹m vi, møc ®é nghÜa vô thuÕ GTGT, nh x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ, sè thuÕ GTGT ph¶i nép vµo ng©n s¸ch nhµ níc vµ sè thuÕ GTGT ®îc hoµn. §Ó h¹n chÕ bít c¸c hµnh vi vi ph¹m chÕ ®é qu¶n lý, sö dông chøng tõ ho¸ ®¬n ë níc ta hiÖn nay cÇn ®Èy m¹nh c¸c biÖn ph¸p sau:
Thø nhÊt, cïng víi viÖc khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp sö dông ho¸ ®¬n tù in lµ viÖc ®Èy m¹nh c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t lo¹i ho¸ ®¬n nµy. Nhng chóng ta còng cÇn ph¶i thÊy r»ng, trong c¬ chÕ vËn hµnh cña thuÕ GTGT th× ho¸ ®¬n GTGT cã mét vÞ thÕ ph¸p lý kh¸c so víi nh÷ng ho¸ ®¬n th«ng thêng, nã kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ h×nh thøc ph¸p lý ®Ó thùc hiÖn sù qu¶n lý cña Nhµ níc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c chñ thÓ kinh doanh, mµ ho¸ ®¬n GTGT “ph¶i ®îc coi nh mét lo¹i Ên chØ ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ ngang tiÒn”. Trong thùc tiÔn ¸p dông thuÕ GTGT ë níc ta trong gÇn ba n¨m qua ®· chøng minh r»ng, nhê sù in Ên gi¶, mua b¸n vßng vÌo, ghi chÐp gian lËn ho¸ ®¬n GTGT mµ cã nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng cÇn ph¶i “lao t©m khæ tø” trong ho¹t ®éng kinh doanh mµ vÉn ®em l¹i nh÷ng “mãn hêi khæng lå” th«ng qua c¬ chÕ khÊu trõ thuÕ hoÆc hoµn thuÕ GTGT. Trong nh÷ng trêng hîp nµy ho¸ ®¬n GTGT®· nghiÔm nhiªn trë thµnh nh÷ng Ên chØ cã gi¸ trÞ ngang tiÒn nhng cã “mÖnh gi¸ ” v« h¹n. V× vËy viÖc cÇn ®Æt ra nh÷ng chÕ tµi nghiªm kh¾c riªng cã cho ho¸ ®¬n GTGT trong nh÷ng trêng hîp vi ph¹m lµ v« cïng cÇn thiÕt khi ¸p dông c¬ chÕ cho doanh nghiÖp tù in ho¸ ®¬n.
Cuèi cïng, vÊn ®Ò cÇn ®Æc biÖt quan t©m lµ c¬ chÕ kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc tù in, qu¶n lÝ vµ sö dông ho¸ ®¬n tù in còng nh ®iÒu kiÖn ph¬ng tiÖn vËt chÊt kÜ thuËt ®Ó thùc hiÖn sù kiÓm tra, gi¸m s¸t nµy. Bëi mét thùc tÕ ®· cho thÊy r»ng: nÕu ë ®©u vµ khi nµo c«ng t¸c qu¶n lÝ kh«ng t¬ng xøng víi yªu cÇu qu¶n lÝ th× ë ®ã sÏ lµ mét hiÓm ho¹ lín ®èi víi nÒn kinh tÕ. NÕu chóng ta cho phÐp tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®îc quyÒn tù in ho¸ ®¬n vµ khuyÕn khÝch quyÒn nµy trong khi chóng ta kh«ng thÓ vµ còng cha cã ®iÒu kiÖn kiÓm tra, gi¸m s¸t chÆt chÔ ®îc th× rÊt cã thÓ sÏ ®em l¹i nh÷ng hËu qu¶ kh«n lêng. ChÝnh v× vËy còng ®· cã rÊt nhiÒu ngêi lo ng¹i r»ng viÖc cho doanh nghiÖp tù in ho¸ ®¬n trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay rÊt cã thÓ chØ lµ “t¶ng b¨ng ch×m thay cho t¶ng b¨ng næi mµ th«i”.
MÆc dï xung quanh viÖc cho phÐp doanh nghiÖp tù in ho¸ ®¬n cßn tån t¹i nhiÒu sù kh¸c nhau trong nhËn thøc, song mét ®iÒu ch¾c ch¾n r»ng lµ sÏ h¹n chÕ ®îc n¹n ho¸ ®¬n gi¶ ë níc ta hiÖn nay. Bëi nh÷ng ho¸ ®¬n nµy sÏ g¾n liÒn víi nh÷ng gi¸ trÞ tù th©n cña doanh nghiÖp, ®a l¹i cho doanh nghiÖp nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn nhÊt ®Þnh nªn tÊt yÕu doanh nghiÖp sÏ cã ý thøc cao trong viÖc qu¶n lÝ, sö dông c¸c ho¸ ®¬n tù in. MÆt kh¸c viÖc cho c¸c doanh nghiÖp tù in ho¸ ®¬n vµ qu¶n lý sö dông ho¸ ®¬n cña m×nh sÏ ®¶m b¶o c¬ chÕ më réng quyÒn g¾n liÒn víi tr¸ch nhiÖm - mét c¬ chÕ hiÖn nay ®ang ®îc ®Æc biÖt coi träng trong qu¶n lÝ kinh tÕ. Nhng mét vÊn ®Ò kh¸c l¹i ®îc ®Æt ra, kh«ng ai cã thÓ d¸m ch¾c r»ng viÖc cho doanh nghiÖp tù in ho¸ ®¬n gi¶m bít sù gian lËn vµ trèn thuÕ GTGT. Chñ tr¬ng khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tù in ho¸ ®¬n lµ hoµn toµn ®óng nhng vÊn ®Ò kh«ng dõng ë l¹i ®ã mµ ®iÒu c¬ b¶n lµ cÇn ph¶i cã mét c¬ chÕ kiÓm tra gi¸m s¸t chÆt chÏ ®èi víi viÖc in vµ sö dông lo¹i ho¸ ®¬n nµy.
Thø hai: Nhµ níc cÇn c«ng bè gi¸ trÞ ph¸p lý cña ho¸ ®¬n b¸n hµng ®èi víi nguêi tiªu dïng HH-DV, ®ång thêi khuyÕn khÝch c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ cho nguêi tiªu dïng nhËn ho¸ ®¬n khi mua hµng. Thùc tiÔn qua ba n¨m triÓn khai LuËt thuÕ GTGT ë níc ta ®· ph¸t sinh kh¸ nhiÒu víng m¾c, trong ®ã mét vÊn ®Ò lín næi lªn lµ t×nh tr¹ng ngêi tiªu dïng kh«ng lÊy hãa ®¬n khi mua hµng vµ mét sè doanh nghiªp ®· lîi dông ®iÒu nµy ®Ó tranh thñ khÊu trõ thuÕ hoÆc xin hoµn thuÕ b»ng thñ ®o¹n hîp thøc ho¸ chøng tõ ®Çu vµo, g©y nhiÒu khã kh¨n cho c«ng t¸c thu thuÕ vµ h¹n chÕ tÝnh u viÖt cña thuÕ GTGT. Tuy nhiªn ë níc ta nh÷ng kinh nghiÖm trªn dêng nh rÊt cã Ýt t¸c dông vµ thùc tÕ còng cha cã luËt nµo qui ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm phôc vô kh¸ch hµng tiªu dïng g¾n víi viÖc xuÊt ho¸ ®¬n b¸n hµng. Nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ngêi tiªu dïng lÊy ho¸ ®¬n khi mua hµng cha ®îc chó ý ®óng møc. Ngîc l¹i, ngêi kh«ng chÞu thuÕ GTGT lµ c¸c doanh nghiÖp l¹i rÊt muèn lÊy ho¸ ®¬n nhiÒu h¬n thùc tÕ ph¸t sinh nh»m xin hoµn thuÕ khèng cña Nhµ níc. Nguyªn nh©n chÝnh chñ yÕu lµ lîi Ých cña c¸c bªn tham gia lµ Nhµ níc - doanh nghiÖp - ngêi tiªu dïng cha cã nh÷ng vÞ trÝ ®óng víi vai trß cña hä. NhiÒu doanh nghiÖp do theo ®uæi môc ®Ých lîi nhuËn nªn hä kh«ng ngÇn ng¹i khai khèng thuÕ GTGT ®Çu vµo ®Ó xin hoµn thuÕ. Ngêi tiªu dïng lµ ngêi “thùc sù ” nép thuÕ GTGT nhng kh«ng cã lîi Ých g× h¬n khi lÊy ho¸ ®¬n so víi kh«ng lÊy ho¸ ®¬n. Nhµ níc lµ ngêi thu thuÕ nhng nhê doanh nghiÖp thu hé, vµ cßn thiÕu c¸c c¬ chÕ kiÓm so¸t chÆt chÏ ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t sinh. M©u thuÉn ë ®©y chñ yÕu lµ gi÷a doanh nghiÖp vµ Nhµ níc ®Ó ph©n ®Þnh sè thuÕ ph¶i nép. Ngêi chÞu thuÕ lµ ngêi tiªu dïng kh«ng tham gia m¹nh mÏ vµo quy tr×nh nµy do ®ã kh«ng thÓ n¾m ch¾c c¸c doanh nghiÖp cã thùc sù nép ®ñ sè thuÕ mµ ngêi tiªu dïng tr¶ cho nhµ níc hay kh«ng? Trªn thùc tÕ, kh«ng thÓ nµo kiÓm so¸t hoµn toµn t×nh tr¹ng trªn b»ng c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh nh kiÓm tra ho¸ ®¬n, h« hµo ngêi tiªu dïng lÊy ho¸ ®¬n mua hµng… mµ cÇn ph¶i sö dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ (vÝ dô nh quay xæ sè hãa ®¬n GTGT víi c¸c gi¶i cao nh §µi Loan ®· lµm…) nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT vµ ph¸t huy u ®iÓm cña thuÕ GTGT. V× vËy, ®©y còng lµ gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi trong ®iÒu kiÖn ngêi tiªu dïng cha cã ý thøc, thãi quen lÊy ho¸ ®¬n khi mua hµng. Bëi ®iÒu nµy buéc c¸c doanh nghiÖp cã ý thøc h¬n trong khi xuÊt ho¸ ®¬n vµ sù tin tëng cña ngêi tiªu dïng vµo ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n, mÆt kh¸c khi ngêi tiªu dïng cã thªm quyÒn lîi hä s½n sµng thùc hiÖn quyÒn lîi nµy b»ng c¸ch lÊy ho¸ ®¬n khi mua hµng. H¬n n÷a tõ chÝnh nh÷ng gi¶i ph¸p nµy Nhµ níc ®· trao quyÒn gi¸m s¸t nép thuÕ cho ngêi tiªu dïng lµ ngêi thùc sù ph¶i nép thuÕ, nªn ®· gióp c¬ quan thuÕ cã ®iÒu kiÖn ®iÒu tra x¸c minh c¨n cø tÝnh thuÕ khi cÇn thiÕt, gãp phÇn chèng thÊt thu thuÕ cã hiÖu qu¶.
3.2.2.5. §Èy m¹nh dÞch vô t vÊn thuÕ (DÞch vô hç trî ®èi tîng nép thuÕ)
T vÊn bao gåm nhiÒu lo¹i: t vÊn qu¶n lý, t vÊn kü thuËt, t vÊn x©y dùng, t vÊn tµi chÝnh, t vÊn ph¸p lý… T vÊn thuÕ lµ mét bé phËn t vÊn tµi chÝnh vµ còng cã thÓ coi t vÊn thuÕ lµ mét bé phËn t vÊn ph¸p lý bëi v× luËt thuÕ lµ mét bé phËn cña hÖ thèng ph¸p luËt nãi chung.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp, th«ng qua t vÊn thuÕ, chñ doanh nghiÖp cã ®îc c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cô thÓ cña doanh nghiÖp m×nh. Tõ ®ã chñ doanh nghiÖp cã thÓ h¹ch to¸n mét c¸ch ®Çy ®ñ c¸c chi phÝ vµ tÝnh to¸n mét c¸ch chÝnh x¸c tiÒn l·i thu ®îc cña doanh nghiÖp sau mçi kú hoÆc mçi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. T vÊn thuÕ cßn cã vai trß ®µo t¹o, bæ sung, cËp nhËt thêng xuyªn nh÷ng kiÕn thøc vÒ thuÕ cho chñ doanh nghiÖp thay ®æi mÆt hµng, ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh. T vÊn thuÕ ®«i khi cßn cã vai trß lµm ®¹i diÖn cho nhµ doanh nghiÖp (khi ®îc chñ doanh nghiÖp uû quyÒn ) giao dÞch víi c¬ quan thuÕ ®Ó thùc hiÖn c¸c tr×nh tù, thñ tôc trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ. Trong vai trß nµy nhµ t vÊn thay mÆt cho chñ doanh nghiÖp lµm viÖc trùc tiÕp víi c¬ quan thuÕ nh: viÕt tê khai thuÕ, tÝnh c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép, thùc hiÖn c¸c thao t¸c ®Ó lµm nghÜa vô thuÕ thay cho chñ doanh nghiÖp.
XÐt trªn ph¹m vi toµn x· héi, t vÊn thuÕ lµ kªnh th«ng tin hai chiÒu gi÷a kh¸ch thÓ qu¶n lý vµ chñ thÓ qu¶n lý. T vÊn thuÕ gióp gi¶i thÝch, tuyªn truyÒn c¸c chÝnh s¸ch, ph¸p luËt thuÕ ®Ó n©ng cao nhËn thøc cña mçi ngêi ®èi víi nghÜa vô thuÕ, qua ®ã c¬ quan thuÕ thùc hiÖn tèt nhiÖm vô thu ®óng, thu ®ñ, thu kÞp thêi tiÒn thuÕ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c theo luËt ®Þnh, t¹o ®iÒu kiÖn duy tr× trËt tù kû c¬ng x· héi. V× vËy t vÊn thuÕ lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt kh¸ch quan, mét c«ng viÖc ph¶i tiÕn hµnh thêng xuyªn cña c¬ quan thuÕ.
§Æc biÖt hiÖn nay quy tr×nh qu¶n lý thu thuÕ ®· cã nh÷ng thay ®æi lín theo híng: §èi tîng nép thuÕ tù khai, tù tÝnh vµ nép thuÕ vµo NSNN th× vai trß cña t vÊn thuÕ cµng ®îc kh¼ng ®Þnh. Bëi trong thùc tiÔn, c¸c ®èi tîng nép thuÕ kh«ng ph¶i ai còng cã tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt thuÕ ®¸p øng ®îc yªu cÇu ngµy cµng cao cña c¸c luËt thuÕ. Do ®ã ph¸t triÓn c«ng t¸c t vÊn thuÕ cho c¸c ®èi tîng nép thuÕ lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu kh¸ch quan cña ®èi tîng nép thuÕ.
Tuy nhiªn c«ng t¸c t vÊn thuÕ hiÖn nay vÉn cha ®îc ®Æt ®óng vÞ trÝ cña nã trong hÖ thèng hµnh chÝnh thuÕ vµ trong ®êi sèng KT-XH. Trong hÖ thèng tæ chøc bé m¸y thuÕ, bé phËn lµm c«ng t¸c t vÊn thuÕ (dÞch vô c«ng) cha thùc sù ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña c¸c ®èi tîng nép thuÕ vµ cña toµn x· héi. T vÊn thuÕ víi danh nghÜa lµ mét dÞch vô t th× hÇu nh cha ph¸t triÓn mét c¸ch cã tæ chøc. Cha cã mét c«ng ty nµo, mét chuyªn gia t vÊn nµo ho¹t ®éng chuyªn nghiÖp trong lÜnh vùc nµy. HiÖn nay trong c¶ níc cã kho¶ng h¬n 200 c«ng ty t vÊn tµi chÝnh, 24 c«ng ty kiÓm to¸n thuéc tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nhng chñ yÕu lµ cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n, kÕ to¸n, x¸c ®Þnh c¬ cÊu tµi chÝnh, ®Þnh gi¸ tµi s¶n doanh nghiÖp cßn ho¹t ®éng t vÊn thuÕ cha ®îc chó träng khai th¸c.
MÆt kh¸c c¸c ®¬n vÞ t vÊn thuÕ chñ yÕu tËp trung c¸c thµnh phè nªn c¸c ®èi tîng nép thuÕ ë nhiÒu ®Þa ph¬ng kh¸c Ýt cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn. C¸c chuyªn gia t vÊn thuÕ kh«ng chØ thiÕu vÒ sè lîng mµ n¨ng lùc t vÊn còng cßn lµ mét vÊn ®Ò bÊt cËp. Thùc tÕ nµy khiÕn cho nhiÒu doanh nghiÖp gÆp víng m¾c vÒ thuÕ mµ kh«ng biÕt hái ai.
Bªn c¹nh ®ã h×nh thøc dÞch vô t vÊn thuÕ cßn ®¬n ®iÖu, cha ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu t vÊn ®a d¹ng cña doanh nghiÖp. C¸c h×nh thøc t vÊn th«ng qua c¸c ph¬ng tiÖn c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i cha ¸p dông phæ biÕn nh t vÊn qua ®iÖn tho¹i, fax, qua m¹ng Internet…néi dung t vÊn còng míi chØ dõng l¹i ë viÖc th«ng tin vÒ thuÕ suÊt, thñ tôc ®¨ng ký, kª khai nép thuÕ. T vÊn thuÕ cha thùc sù thÓ hiÖn tÝnh chÊt cña mét qu¸ tr×nh hç trî doanh nghiÖp tõ kh©u lËp sæ s¸ch kÕ to¸n, nhËp ho¸ ®¬n chøng tõ, tÝnh to¸n møc vµ c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép, gióp lµnh m¹nh ho¸ c¸c quan hÖ tµi chÝnh doanh nghiÖp .
V× vËy, viÖc thóc ®Èy c«ng t¸c t vÊn thuÕ phôc vô cho c«ng t¸c thu, nép thuÕ t¹i ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn hiÖn nay lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt ®Ó n©ng cao h¬n n÷a vai trß cña thuÕ trong nÒn kinh tÕ.
§Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c«ng t¸c t vÊn thuÕ ë ViÖt Nam, tríc hÕt Nhµ níc cÇn sím ban hµnh luËt vÒ t vÊn trong ®ã cã t vÊn thuÕ.
Thø hai, thµnh lËp mét bé phËn (phßng) chuyªn tr¸ch lµm c«ng t¸c t vÊn thuÕ (dÞch vô c«ng) n»m trong hÖ thèng tæ chøc cña bé m¸y ngµnh thuÕ tõ Trung ¬ng ®Õn c¬ së vµ cÇn x¸c ®Þnh râ ®Þa vÞ ph¸p lý cña tæ chøc t vÊn qu¶n lý nµy trong bé m¸y qu¶n lý thuÕ.
Thø ba, khuyÕn khÝch thµnh lËp dÞch vô t vÊn thuÕ díi d¹ng dÞch vô t. C¸c trung t©m t vÊn t nµy ho¹t ®éng theo ph¬ng thøc kinh doanh, tù h¹ch to¸n vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµnh ®éng cña m×nh tríc ph¸p. C¸c trung t©m nµy cã thÓ do c¸c luËt s, c¸c nhµ chuyªn m«n thµnh lËp vµ tæ chøc ho¹t ®éng.
Thø t, ®Èy m¹nh c¸c h×nh thøc t vÊn thuÕ th«ng qua c¸c ph¬ng tiÖn c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i nh qua fax, qua m¹ng Internet cïng víi sù më réng ph¹m vi cña néi dung t vÊn thuÕ còng nh n©ng cao chÊt lîng cña t vÊn thuÕ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña ®èi tîng nép thuÕ.
Ngoµi nh÷ng gi¶i ph¸p trªn th× viÖc ®Èy m¹nh c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ, t tëng cho ®èi tîng nép thuÕ vµ ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc qu¶n lý thuÕ ®Ó thiÕt lËp vµ cñng cè kØ c¬ng vÒ thuÕ cÇn ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn. Bëi thùc tÕ cña ®êi sèng KT-XH ®· cho thÊy, nÕu kØ c¬ng láng lÎo th× khã cã thÓ ®a ®Õn bÊt cø sù thµnh c«ng nµo dï lín hay nhá. V× vËy ®Ó cã nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh trong c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ nãi chung vµ qu¶n lý thuÕ GTGT nãi riªng cÇn ®Æc biÖt coi träng viÖc thiÕt lËp vµ cñng cè kû c¬ng vÒ thuÕ. VÊn ®Ò nµy lµ c¶ mét qu¸ tr×nh “cam go” vµ phô thuéc chñ yÕu vµo ý thøc chÊp hµnh nghÜa vô thuÕ cña ®èi tîng nép thuÕ vµ sù “liªm chÝnh, chÝ c«ng” cña ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc lµm c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ. HiÖn nay mét thùc tÕ ®¸ng lªn ¸n vµ ph¶i ®Æc biÖt quan t©m ®ã lµ, kh«ng Ýt c¸n bé thuÕ vµ c¸n bé h¶i quan ®· tha ho¸ biÕn chÊt tríc sù c¸m dç cña ®ång tiÒn, th«ng ®ång tiÕp tay cho c¸c ®èi tîng cã hµnh vi gian lËn trong viÖc hoµn thuÕ ®Ó chiÕm ®o¹t tiÒn cña NSNN. §©y lµ biÓu hiÖn cña sù “xuèng cÊp” trong nh©n c¸ch ®¹o ®øc vµ nghÒ nghiÖp cÇn chÆn ®øng vµ xö lý nghiªm minh. V× vËy kh«ng thÓ kh«ng t¨ng cêng c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ, t tëng cho ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc thuÕ vµ h¶i quan còng nh ®èi tîng nép thuÕ ®Ó cñng cè tÝnh kØ c¬ng trong lÜnh vùc thuÕ.
§Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ GTGT, ngoµi viÖc cÇn ph¶i cã mét c¬ chÕ b¶o ®¶m mang tÝnh chÊt c«ng quyÒn, tøc viÖc kiÓm so¸t, ®iÒu chØnh tõ phÝa nhµ níc th× sù b¶o ®¶m b»ng c¬ chÕ tù kiÓm so¸t cña th¬ng trêng lµ hÕt søc quan träng nh kiÓm to¸n, gi¸m ®Þnh, ng©n hµng, b¶o hiÓm… TÊt nhiªn khi nÒn kinh tÕ ®· ph¸t triÓn ®ñ m¹nh th× c¬ chÕ tù kiÓm so¸t cña th¬ng trêng ngµy cµng ®îc h×nh thµnh mét c¸ch râ nÐt vµ kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ thÕ cña m×nh, song vÊn ®Ò lµ ë chç cÇn t¹o ra nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó nhanh chãng x¸c lËp ®îc mét c¬ chÕ tù kiÓm so¸t cña th¬ng trêng trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cha ®ñ m¹nh, ®Ó dÇn dÇn tõng bíc gi¶m bít sù can thiÖp kh«ng cÇn thiÕt cña c«ng quyÒn vµo c¸c quan hÖ thuÕ nãi chung vµ thuÕ GTGT nãi riªng.
KÕt luËn
Qua nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ thuÕ nãi chung vµ thuÕ GTGT nãi riªng, tõ viÖc ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tiÔn ¸p dông thuÕ GTGT ë ViÖt Nam còng nh tham kh¶o kinh nghiÖm cña mét sè níc tiªu biÓu trªn thÕ giíi, luËn v¨n ®· tËp trung tæng hîp, ph©n tÝch mét sè vÊn ®Ò vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn cña thuÕ GTGT nh»m hoµn thµnh nhiÖm vô ®· ®Æt ra. Cô thÓ lµ:
1. Trªn c¬ së ph©n tÝch cã c¨n cø khoa häc vµ logic, luËn v¨n ®· hÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt chung vÒ thuÕ vµ thuÕ GTGT, ®Æc biÖt ®· chØ râ tÝnh u viÖt cña s¾c thuÕ hiÖn ®¹i nµy nh»m lµm c¬ së lý luËn cho nh÷ng ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ vÒ thuÕ GTGT.
2. Chän läc ph©n tÝch t×nh h×nh ¸p dông thuÕ GTGT cña mét sè níc tiªu biÓu, kh¸i qu¸t c¸c bµi häc vÒ qu¸ tr×nh t¹o lËp m«i trêng ¸p dông, vÒ c«ng t¸c ®iÒu hµnh qu¶n lý, vÒ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cã liªn quan ®a ra c¸c kinh nghiÖm tham kh¶o cho viÖc hoµn thiÖn LuËt thuÕ GTGT ë ViÖt Nam.
3. Tõ viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng t×nh h×nh thùc hiÖn thuÕ GTGT ë ViÖt Nam, luËn v¨n ®· chØ râ nh÷ng h¹n chÕ c¬ b¶n vµ ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p trong viÖc hoµn thiÖn m«i trêng còng nh hoµn thiÖn LuËt cïng c¸c c«ng cô hç trî kh¸c nh»m hoµn thiÖn thuÕ GTGT phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña ®Êt níc, thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, héi nhËp víi nÒn kinh tÕ - tµi chÝnh khu vùc vµ quèc tÕ.
ViÖc chän lùa ®Ò tµi xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®ßi hái bøc thiÕt cña thùc tiÔn, tõ viÖc lóng tóng trong viÖc thùc thi LuËt thuÕ GTGT cña c¸c doanh nghiÖp còng nh t×nh tr¹ng vi ph¹m ph¸p luËt trong viÖc hoµn thuÕ GTGT g©y thÊt tho¸t cña Nhµ níc hµng tr¨m tû ®ång trong thêi gian qua vµ mong muèn gãp mét sè ý kiÕn trong viÖc hoµn thiÖn LuËt thuÕ GTGT ë níc ta, t¹o mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng, lµnh m¹nh cho c¸c doanh nghiÖp ®ång thêi h¹n chÕ bít t×nh tr¹ng vi ph¹m ph¹m luËt trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ víi Nhµ níc. Tuy nhiªn ®©y lµ vÊn ®Ò míi mÎ cßn nhiÒu ý kiÕn tranh luËn, tríc mét thùc tÕ cô thÓ g¾n liÒn víi thêi gian vµ tÝnh phøc t¹p cña nÒn kinh tÕ nªn luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T¸c gi¶ rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
Lª V¨n ¸i, ThuÕ Nhµ níc, Nxb Tµi ChÝnh, Hµ Néi, 1996.
David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbuch, Kinh tÕ häc, Nxb Gi¸o dôc, Hµ Néi, 1994.
Bé Tµi chÝnh, B¸o c¸o tæng kÕt 4 n¨m thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ míi
(1994 - 2002)
Bé Tµi chÝnh, Tæng côc thuÕ, ThuÕ ViÖt Nam qua c¸c thêi kú lÞch sö, TËp 1+ 2, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 2001.
Bé Tµi chÝnh, Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ thuÕ GTGT, Nxb Tµi chÝnh, Hµ Néi, 1998.
Bé Tµi chÝnh, Tê tr×nh ChÝnh phñ vÒ viÖc söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt thuÕ GTGT.
Christopher J. Heady and Pradeep. K. Mitra, ChÝnh s¸ch thuÕ trong nh÷ng nÒn kinh tÕ XHCN ®ang ®iÒu chØnh: Trêng hîp Trung Quèc, 1/1992
Häc viÖn Tµi chÝnh, ChÝnh s¸ch thuÕ cña Nhµ níc trong tiÕn tr×nh héi nhËp, Nxb Tµi chÝnh, Hµ Néi 2002.
Robert J.Gordon, Kinh tÕ häc vÜ m«, Nxb KH-KT, Hµ Néi 1994.
Häc viÖn Tµi chÝnh, §Ò ¸n c¶i c¸ch thuÕ giai ®o¹n 2001-2010.
Häc viÖn Tµi chÝnh, T¹p chÝ nghiªn cøu Tµi chÝnh - KÕ to¸n, c¸c sè n¨m 1999, 2000, 2001, 2002, 2003.
Phan ThÞ TuyÕt H»ng, ThuÕ vµ c¶i c¸ch thuÕ ë ViÖt Nam, luËn ¸n PTS, trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, 1994.
§µm V¨n HuÖ, Hoµn thiÖn nh÷ng ®iÒu kiÖn ¸p dông thuÕ GTGT ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay, luËn ¸n TS, Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, Hµ Néi, 2001
TrÇn §×nh H¶o, NguyÔn ThÞ Th¬ng HuyÒn, Ph¸p luËt thuÕ GTGT ë ViÖt Nam - Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn, Nxb Tµi chÝnh, Hµ Néi, 2003.
E.Wayne Nafziger, Kinh tÕ häc cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, Nxb Thèng kª, Hµ Néi, 1998.
NguyÔn Xu©n Nh¹t, Nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn thuÕ gi¸n thu ë ViÖt Nam, LuËn ¸n PTS, Trêng §¹i häc Tµi chÝnh-KÕ to¸n, Hµ Néi 1995.
NguyÔn Xu©n Nh¹t, ThuÕ TrÞ gi¸ gia t¨ng vµ m« h×hn ¸p dông t¹i ViÖt Nam, Nxb Tµi chÝnh, Hµ Néi 1997.
Roberts Pindyck, Daniel L. Rubineld, Kinh tÕ häc vÜ m«, Nxb KH-KT, Hµ Néi, 1994.
Micheal P.Todaro, Kinh tÕ häc cho thÕ giíi thø 3, Nxb Gi¸o dôc, Hµ Néi 1997.
Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ chÝnh s¸ch héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2003.
Tæng côc thuÕ, B¸o c¸o kh¶o s¸t thuÕ t¹i Indonesia.
Tæng côc thuÕ, B¸o c¸o kh¶o s¸t thuÕ t¹i Hungary.
Tæng côc thuÕ, B¸o c¸o kh¶o s¸t thuÕ t¹i NhËt B¶n.
Tæng côc thuÕ, B¸o c¸o kh¶o s¸t thuÕ t¹i Singapore.
Tæng côc thuÕ, B¸o c¸o kh¶o s¸t thuÕ t¹i Thuþ §iÓn.
Tæng côc thuÕ, B¸o c¸o kh¶o s¸t thuÕ t¹i Ph¸p.
Tæng côc thuÕ, HÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ thuÕ GTGT ®· ®îc söa ®æi, Nxb Tµi ChÝnh, Hµ Néi, 2001.
Tæng côc thuÕ, §Ò ¸n c¶i c¸ch thuÕ giai ®o¹n 2001-2010.
Tæng côc thuÕ, T¹p chÝ ThuÕ Nhµ níc, c¸c sè n¨m 1999, 2000, 2001, 2002, 2003.
Tæng côc Thèng kª, Niªn gi¸m Thèng kª 2002, Nxb Thèng kª, 2003.
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, Kinh tÕ vµ Tµi chÝnh c«ng, Nxb Thèng kª, 2002.
ViÖn Khoa häc Tµi chÝnh, C¶i c¸ch thuÕ cña thÕ giíi vµ ViÖt Nam, Nhµ in Bé Tµi chÝnh, 1989.
Phô lôc 1
Danh môc c¸c HH-DV kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT.
S¶n phÈm trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n cha chÕ biÕn thµnh c¸c s¶n phÈm kh¸c hoÆc chØ qua s¬ chÕ th«ng thêng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tù s¶n xuÊt b¸n ra.
S¶n phÈm muèi.
Hµng ho¸ dÞch vô thuéc diÖn chÞu thuÕ TT§B kh«ng ph¶i nép thuÕ GTGT ë kh©u ®· chÞu thuÕ TT§B.
ThiÕt bÞ m¸y mãc, ph¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng thuéc lo¹i trong níc cha s¶n xuÊt ®îc, mµ c¬ së cã dù ¸n ®Çu t nhËp khÈu lµm TSC§ theo dù ¸n ®ã.
ChuyÓn quyÒn sö dông ®Êt thuéc diÖn chÞu thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt.
Nhµ ë thuéc së h÷u Nhµ níc do Nhµ níc b¸n cho ngêi ®ang thuª.
DÞch vô tÝn dông, quÜ ®Çu t.
B¶o hiÓm nh©n thä, b¶o hiÓm häc sinh, b¶o hiÓm vËt nu«i c©y trång vµ c¸c lo¹i b¶o hiÓm kh«ng nh»m môc ®Ých kinh doanh.
DÞch vô y tÕ.
Ho¹t ®éng v¨n ho¸, triÓm l·m vµ thÓ dôc thÓ thao kh«ng nh»m môc ®Ých kinh doanh, ho¹t ®éng biÓu diÔn nghÖ thuËt, ph¸t hµnh vµ chiÕu phim nhùa, phim VIDEO tµi liÖu, s¶n xuÊt phim.
D¹y häc, d¹y nghÒ.
Ph¸t sãng truyÒn thanh, truyÒn h×nh theo ch¬ng tr×nh b»ng nguån vèn NSNN.
In, xuÊt b¶n vµ ph¸t hµnh b¸o, t¹p chÝ, b¶n tin chuyªn ngµnh,s¸ch chÝnh trÞ, s¸ch gi¸o khoa, gi¸o tr×nh, s¸ch v¨n b¶n ph¸p luËt, s¸ch in b»ng tiÕng d©n téc thiÓu sè, tranh ¶nh tuyªn truyÒn cæ ®éng, in tiÒn.
DÞch vô c«ng céng vÒ vÖ sinh tho¸t níc ®êng phè vµ khu d©n c, duy tr× vên thó, vên hoa, c«ng viªn c©y xanh, chiÕu s¸ng c«ng céng, dÞch vô tang lÔ.
Duy tu, söa ch÷a, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ nghÖ thuËt, c«ng tr×nh c«ng céng.
VËn chuyÓn hµnh kh¸ch c«ng céng b»ng xe buýt.
§iÒu tra, th¨m dß ®Þa chÊt, ®o ®¹c, lËp b¶n ®å.
Ho¹t ®éng tíi tiªu níc phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, níc s¹ch khai th¸c ®Ó phôc vô cho sinh ho¹t ë n«ng th«n, miÒn nói,
h¶i ®¶o, vïng s©u, vïng xa.
Vò khÝ, khÝ tµi chuyªn dïng phôc vô an ninh, quèc phßng.
Hµng nhËp khÈu thuéc d¹ng viÖn trî nh©n ®¹o, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, quµ tÆng, ®å dïng, hµng ho¸ theo tiªu chuÈn miÔn trõ, ngo¹i giao, miÔn thuÕ.
Hµng ho¸ chuyÓn khÈu qu¸ c¶nh, mîn ®êng qua ViÖt Nam.
Hµng ho¸ phôc vô cung øng trùc tiÕp cho c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i quèc tÕ vµ c¸c ®èi tîng tiªu dïng ngoµi ViÖt Nam.
ChuyÓn giao c«ng nghÖ.
Vµng nhËp khÈu d¹ng thái, miÕng cha qua chÕ t¸c.
Mét sè s¶n phÈm xuÊt khÈu lµ tµi nguyªn kho¸ng s¶n khai th¸c cha qua chÕ biÕn.
Hµng ho¸, dÞch vô cña nh÷ng c¸ nh©n kinh doanh cã møc thu nhËp b×nh qu©n th¸ng thÊp h¬n møc l¬ng tèi thiÓu Nhµ níc qui ®Þnh.
Phô lôc 2: Danh môc c¸c HH-DV vµ c¸c møc thuÕ suÊt
Møc thuÕ suÊt 0% ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu.
Møc thuÕ suÊt 5% ¸p dông ®èi víi c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô:
Níc s¹ch phôc vô s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t;
Ph©n bãn, quÆng ®Ó s¶n xuÊt ph©n bãn; thuèc trõ s©u bÖnh vµ thuèc kÝch thÝch t¨ng trëng vËt nu«i, c©y trång;
ThiÕt bÞ vµ dông cô ytÕ; b«ng vµ b¨ng vÖ sinh ytÕ;
Thuèc ch÷a bÖnh, phßng bÖnh;
Gi¸o cô dïng ®Ó gi¶ng d¹y, häc tËp;
§å ch¬i cho trÎ em; s¸ch khoa häc-kü thuËt, s¸ch v¨n häc-nghÖ thuËt, s¸ch phôc vô thiÕu nhi, s¸ch ph¸p luËt, trõ s¸ch v¨n b¶n ph¸p luËt thuéc diÖn kh«ng chÞu thuÕ GTGT theo qui ®Þnh cña luËt thuÕ GTGT;
S¶n phÈm trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n cha qua chÕ biÕn gåm c¶ con gièng, c©y trång, h¹t gièng;
L©m s¶n (trõ gç, m¨ng) cha qua chÕ biÕn; thùc phÈm t¬i sèng;
S¶n phÈm b»ng ®ay, cãi, tre, nøa, l¸;
B«ng s¬ chÕ tõ b«ng trång ë trong níc;
Thøc ¨n gia sóc, gia cÇm vµ thøh ¨n cho vËt nu«i kh¸c;
DÞch vô khoa häc kü thuËt;
DÞch vô trùc tiÕp phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
Møc thuÕ suÊt 10% lµ thuÕ suÊt phæ th«ng ¸p dông ®èi víi HH-DV kh«ng thuéc thuÕ suÊt 0%, 5%, 20%.
Møc thuÕ suÊt 20% ¸p dông ®èi víi hµng hãa vµ dÞch vô:
Vµng, b¹c, ®¸ quÝ do c¬ së kinh doanh mua vµo, b¸n ra;
Kh¸ch s¹n, du lÞch, ¨n uèng;
Xæ sè kiÕn thiÕt vµ c¸ lo¹i h×nh xæ sè kh¸c;
§¹i lý tµu biÓn;
DÞch vô m«i giíi.
Phô lôc 3:
nh÷ng níc ¸p dông thuÕ GTGT trªn thÕ giíi
vµ thuÕ suÊt tÝnh theo phÇn tr¨m
TT
Tªn níc
Thêi gian
Møc vµ sè lîng thuÕ suÊt ban ®Çu
Møc vµ sè lîng thuÕ suÊt tÝnh ®Õn th¸ng 10/1994
Angieri
1992
7; 13; 21; 40
7; 13; 21; 40
Achentina
1975
16
18; 26; 27
Acmenia
1992
28
20
¸o
1973
8; 16
10; 20; 32
Agiecbaizan
1992
28
20
B¨ng ladÐt
1991
15
15
Belaruts
1992
28
25
BØ
1971
6; 14; 18
1; 6; 12; 20.5
Benin
1991
18
18
B«livia
1973
5; 10; 15
14.92
Braxin
1967
15
9; 11
Bungari
1994
18
18
Bukinaphaso
1993
10; 15
15
Canada
1991
7
7
Chilª
1975
8; 20
18
Trung quèc
1994
13; 17
13; 17
C«l«mbia
1995
4; 6; 10
8; 14; 20; 35; 45
Cotxtarica
1975
10
8
Cotdivoa
1960
8
5; 11; 20
Sip
1992
5
8
CH SÐc
1993
5; 23
5; 23
Ixraen
1976
8
6.5; 17
Kazacxtan
1992
28
13; 20
Kenia
1990
17; 20; 40; 50
5; 18; 40
TriÒu tiªn
1977
10
2; 3.5; 10
®an m¹ch
1967
10
25
®«minica
1983
6
6
Ecuado
1970
4; 10
6
Eaxanvado
1992
10
10
Extoni
1992
10
18
Phiji
1992
10
10
PhÇn lan
1994
22
9; 12; 22
Ph¸p
1968
6.4; 13.6; 20; 25
2.1; 5.5; 18.6
Gabong
1995
18
Grudia
1993
28
14
®øc
1968
5; 10
7; 15
Grenada
1987
30
5; 27.5
Hy l¹p
1978
6; 18; 36
4; 8; 18
Goatemala
1983
7
7
Haiti
1982
7
10
Hondurat
1976
3
7; 10
Hungary
1989
15; 25
10; 25
Aix¬len
1990
14; 24.5
14; 24.5
Indonesia
1985
10
10
Ailen
1972
5;.26; 16.37; 30.26
12.5; 21
Italia
1973
6; 12; 18
4; 9; 12; 19
Zamaica
1991
10
12.5
NhËt
1989
3; 6
3; 4.5
Kighidy
1992
28
20
Latvia
1990
10; 12; 14
18
Litva
1994
18
18
Luytxambua
1992
2; 4; 8
3; 6; 12; 15
Malaysia
1992
10; 35; 55; 85
10; 20; 40
Mali
1994
10; 17
10; 17
Manta
1990
15
15
Mehico
1989
10
10
Mondova
1992
28
14; 15; 20
M«ng cæ
1993
10
10
Maroc
1986
7; 12; 14; 19; 30
7; 14; 19
Hµ lan
1969
4; 12
6; 17.5
Niudilan
1986
10
12.5
Nicaragoa
1975
6
5; 6; 10
Nigie
1986
8; 12; 18
17
Nauy
1970
20
22
Pakixtan
1990
12.5
15
Panama
1977
5
5; 10
Paragoay
1993
12
10
Pªru
1976
3; 20; 40
18
Philippin
1988
10
10
Ba lan
1993
7; 22
7; 22
Bå ®µo nha
1986
8; 16; 30
5; 16; 30
Rumani
1993
18
18
Nga
1992
28
10; 20
Xenegan
1980
7; 20; 30
Singapore
1994
3
3
Xlovac
1993
5; 23
6; 25
Nam phi
1991
10
14
T©y ban nha
1986
6; 12; 33
3; 6; 15
Xrilanca
1995
5; 20
Thuþ ®iÓn
1969
2.04; 6.38; 11.1
12; 21; 35
Thuþ sÜ
1995
2; 6.5
®µi loan
1986
5
5; 15; 25
Tajikixtan
1992
28
20
Th¸i lan
1992
7
7
Trinida
1990
15
15
Tuynidi
1988
6; 17; 29
6; 17; 29
Thæ nhÜ kú
1985
10
1; 8; 15; 23
Tuècmªnia
1992
28
20
Ucraina
1992
22; 28
28
Anh
1973
10
17.5
Urugoay
1968
5; 14
12; 22
Uz¬bªkixtan
1992
30
20
Vªnªduªla
1993
10
10
T©y xamoa
1994
10
10
Nguån: Alan A. Tait - IMF, 1996
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Thuế giá trị gia tăng ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp.DOC
