Tiềm năng dầu khí bể Cửu Long

döôùi saâu. ÔÛ döôùi saâu luùc ñaàu hình thaønh caùc hydrocacbon coù caáu truùc ñôn giaûn, caøng leân cao gaàn beà maët cuûa lôùp thaïch quyeån chuùng ñöôïc toång hôïp thaønh caùc hydro coù caáu truùc phöùc taïp. Sau ñoù, chuùng di cö vaøo lôùp traàm tích vaø cö truù ôû baãy. Nhö vaäy, daàu khí di cö töø döôùi saâu theo caùc ñöùt gaõy, veát nöùt leân treân vaø ñöôïc vaøo baãy chöùa töùc laø quaù trình toång hôïp hydrocacbon töø ñôn giaûn ôû döôùi saâu ñeán phöùc taïp ôû phaàn treân cuûa laùt caét. Trong tröôøng hôïp naøy veà baûn chaát daàu khí thöôøng lieân quan tôùi khí trô. Tuy nhieân, hieän nay caùc nhaø baùc hoïc ñeàu thieân veà hoïc thuyeát höõu cô veà nguoàn goác daàu khí. 2. Hoïc thuyeát veà nguoàn goác daàu khí höõu cô : Caùc vaät lieäu höõu cô ban ñaàu taïo daàu : - Sinh vaät raát ñôn giaûn laø sinh vaät ñôn baøo soáng troâi noåi trong bieån, ñaàm goïi chung laø sinh vaät troâi noåi ( planton ). Chuùng saûn xuaát chuû yeáu ra hydrocacbon. - Nhöõng chaát muøn ( humic ) raát gaàn vôùi tính chaát hydrocacbon do soâng ngoøi mang ra bieån. - Caùc sinh vaät soáng troâi noåi khi cheát ñi seõ chìm xuoáng daàn ñaùy bieån cuøng vôùi vaät lieäu do soâng ngoøi mang ra, nhöng chæ coù moät phaàn nhoû sinh vaät rôi xuoáng ñaùy keát hôïp vôùi caùc traàm tích khaùc do quaù trình laéng ñoïng xaùc sinh vaät bò caùc loaøi sinh vaät hieám khí taán coâng vaø phaù huûy. Lôùp treân maët hoøa tan nhieàu oxy vaø caøng xuoáng saâu caøng giaûm thay vaøo ñoù khí H2S taïo ra do söï phaân huûy chaát höõu cô vaø muoái sunfat döôùi taùc duïng cuûa caùc vi khuaån hieám khí (vi khuaån khöû löu huyønh). Sinh vaät cheát chìm xuoáng ñaùy khoâng bò oxy hoùa maø ñöôïc baûo toàn laø ñieàu kieän quan troïng taïo hydrocacbon. Vaø coù theå noùi thaønh phaàn höõu cô deã chuyeån hoaù thaønh hydrocacbon laø caùc chaát beùo ñoäng vaät, thöïc vaät vaø protein, ñeå chöùng minh Engler tieán haønh chöng caát daàu caù ôû nhieät ñoä lôùn hôn 2000C. Jobell ñaõ phaùt hieän nhieàu loaïi vi khuaån tieâu thuï hydro ñeå thöïc hieän quaù trình khöû cuûa caùc chaát chöùa O2 , S, N, P quaù trình bieán ñoåi vaät chaát höõu cô thaønh hydrocacbon. Ngoaøi caùc yeáu toá vi khuaån coøn keøm theo nhieät ñoä, aùp suaát vaø thôøi gian, söï coù maët moät soá chaát xuùc taùc trong lôùp traàm tích ( nhieät ñoä 2000C, aùp suaát = 600-1000 bar, chaát xuùc taùc Niken,Vanadi ) seõ bieán ñoåi vaät chaát höõu cô thaønh hydrocacbon ôû ñieàu kieän thuaän lôïi. Powell T.G phaùt hieän ra pristan vaø phytan trong daàu, bitum, kerogen vaø chöùng minh raèng caùc ñoàng phaân naøy thuoäc nhoùm isoprenoide ñöôïc taïo thaønh töø clorofil cuûa thöïc vaät vaø hemoglobin cuûa ñoäng vaät. Neáu moâi tröôøng khoâng coù oxy chuùng cho phytan coøn moâi tröôøng coù oxy chuùng seõ chuyeån thaønh axit fiten vaø sau ñoù bò cacbon hoùa khi coù chaát xuùc taùc vaø nhieät ñoä seõ cho pristan. Naêm 1960, Vassoevich, Smith phaùt hieän bitum daïng daàu trong traàm tích coå cuõng nhö hieän ñaïi. Naêm 1976, Galimov E.M, Colombo, Degens, Volte… ñaõ phaùt hieän raèng ñoàng vò cacbon cuûa daàu coù nguoàn goác höõu cô thöôøng phong phuù laø ñoàng vò nheï C12 khi coù ñoàng vò cacbon coù nguoàn goác voâ cô cuõng nhö töø daàu toång hôïp ñeàu coù phong phuù ñoàng vò naëng C13 . Nhieàu nhaø nghieân cöùu coøn phaùt hieän cô cheá vaän chuyeån daàu töø caùc lôùp traàm tích vaøo caùc baãy chöùa khaùc nhau. Nguyeân lyù chung laø hydrocacbon ñöôïc sinh ra taêng theå tích daãn ñeán taêng aùp suaát vaø ñaåy chuùng ra khoûi ñaù meï. Luùc ñaàu di cö töøng gioït nhoû daàn daàn hoäi tuï laïi vôùi nhau thaønh gioït lôùn vaø cuoái cuøng thaønh tia, thaønh doøng sau ñoù di cö vôùi nöôùc tôùi nôi coù nhieät ñoä thaáp hôn vaø aùp suaát nhoû hôn. Vaøi chuïc naêm gaàn ñaây nhieàu nhaø nghieân cöùu ñòa hoùa coøn phaùt hieän daáu veát sinh vaät coøn toàn taïi trong quaù trình choân vuøi, baûo toàn vaø chuyeån hoùa vaät lieäu höõu cô sang daàu. Treân cô sôû ñoù xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô, moâi tröôøng tích luõy vaø möùc ñoä bieán chaát cuûa chuùng, hôn nöõa coøn xaùc ñònh chuùng bò phaân huûy sinh hoïc. Nhö vaäy, neáu coù nguoàn goác voâ cô döïa treân chu trình toång hôïp hydro vaø cacbon thaønh hydrocacbon ñôn giaûn tôùi phöùc taïp thì quan ñieåm nguoàn goác höõu cô cuûa daàu khí thì ngöôïc laïi töùc laø döïa vaøo chu trình phaân huûy vaät lieäu höõu cô töø caùc phaân töû phöùc taïp cho sinh ra caùc phaân töû hydrocacbon ñôn giaûn vaø khi nhieät ñoä taêng cao thì seõ chuyeån thaønh khí. 3. Theo quan nieäm ñòa hoùa hoïc : Trong quaù trình thaønh laäp daàu khí, khoâng phaûi taát caû vaät lieäu meï ñeàu bò phaù huûy, traùi laïi moät soá hoùa chaát maø nguoàn goác höõu cô laø raát roõ raøng thì löu laïi trong daàu thoâ. Ñoù laø caùc hoùa thaïch ñòa hoùa (Tissot 1979). Chuùng xuaát phaùt töø caùc sinh vaät vaø söï toång hôïp chuùng baèng caùc quaù trình voâ cô, phi sinh hoïc laø ñieàu khoâng theå coù ñöôïc. Caùc phaân töû ñoù raát phong phuù trong nhöõng thaønh phaàn naëng cuûa daàu. Moät soá loaïi chieám vò trí chuû yeáu, coù caáu truùc phöùc taïp hôn caùc phaân töû hydrocacbon cuûa daàu raát nhieàu. Coù caùc nhoùm hoùa thaïch ñòa hoùa sau ñaây ñöôïc nhaéc ñeán nhieàu nhaát: - Cyclane coù moät hay hai voøng - Alcane bình thöôøng hay cheû nhaùnh - Aromatic ( thôm ) Caùc alcane bình thöôøng vaø cheû nhaùnh goàm nhöõng nguyeân töû toång hôïp bôûi sinh vaät hoaëc ôû baûn chaát hydrocacbon, baûn chaát alcool, axit. Nhöõng saép xeáp laïi veà sau do söï khöû carbonxyle, khöû oxy… thöôøng bieán chuùng thaønh hydrocacbon. Caùc alcane ñòa khai ñaëc tröng hôn heát ñeàu laø nhöõng phaân töû coù 15 vaø17 C, chuùng ñaït khoái löôïng cao nhaát thöôøng do rong phieâu sinh hoaëc traàm tích. Ngöôøi ta cuõng phaùt hieän ñöôïc caû loaïi alcane 25-33 C xuaát phaùt töø saùp ôû cuticule cuûa thöïc vaät treân ñaát lieàn. Caùc loaïi saùp naøy baûo veä thöïc vaät choáng laïi söï thoaùt hôi nöôùc. Nhö vaäy, söï hieän dieän cuûa moät alcane naøo ñoù cuõng cho pheùp chuùng ta nhaän ra nguoàn goác ñaát lieàn hoaëc nguoàn goác bieån caû cuûa moâi tröôøng taïo ra daàu chöùa caùc alcane aáy. Nhöõng acid cheû nhaùnh cuûa loaït iso ( 2 methyl ) vaø ante-iso (3 methyl ) ñeàu ñöôïc toång hôïp töø caùc vi sinh vaät trong khi chuùng saép xeáp laïi chaát höõu cô naøy hoaëc sau khi coù söï traàm tích xaûy ra. Trong tröôøng hôïp sinh khoái vi khuaån chieám moät löôïng quan troïng höõu cô trong chaát traàm tích ta seõ coù trong ñaù vaø daàu thoâ töông öùng caùc iso vaø ante - iso alcane xuaát phaùt töø caùc vi khuaån aáy. Caùc terpene töï nhieân ñöôïc caáu taïo töø söï saép xeáp moät soá ñôn vò isoprene coù 5 C. Coù nhöõng hôïp chaát daïng daõi vaø daïng voøng ( söï hoùa voøng coù theå chen vaøo hai ñôn vò isoprene ). Trong nhöõng caùi quan troïng nhaát coù theå keå ñeán: monoterpene (10C), diterpene ( 20C ), triterpene ( 30C ), tetraterpene ( 40C ). Caùc terpene C10 coù maët trong daàu thoâ xuaát phaùt töø thöïc vaät thöôïng ñaúng ( daàu hoa hoàng, böôûi, cam… ) ñöôïc tìm thaáy trong daàu döôùi daïng baûo hoøa. Caùc diterpene ba voøng ( gaëp trong daàu thoâ hieän nay ) ñöôïc tìm thaáy döôùi daïng phaân töû baõo hoøa hoaëc thôm trong caùc loaïi ñaù. Moät diterpene quan troïng khoâng coù voøng laø phytol goàm moät alcool chen vaøo döôùi daïng este trong phaân töû chaát dieäp luïc. Söï hieän dieän cuûa caùc chaát naøy trong daàu thoâ khoâng giuùp ta bieát ñöôïc nguoàn goác phaùt sinh cuûa chaát höõu cô taïo daàu vì chaát dieäp luïc naèm trong caû hai thöù thöïc vaät cuûa ñaát lieàn vaø bieån. Nhöõng steroid boán voøng, triterpenoid naêm voøng laø nhöõng phaân töû ñòa khai quan troïng nhaát. Sterol ñeàu ñöôïc phaân boá roäng trong thöïc vaät vaø ñoäng vaät. Caùc triterpene naêm voøng naèm trong caùc sinh vaät baùn khai (rong xanh luïc, vi khuaån…). Loaïi tetraterpene C40 goàm caùc saéc toá quan troïng nhö carotene hoaëc eycopene ôû trong hoa vaø quaû thöïc vaät (caø roát, caø chua ). Chuùng naèm ôû traïng thaùi hydrocacbon baõo hoøa trong moät soá chaát traàm tích. Caùc chaát porphyrine laø nhöõng phaân töû hoùa ñaù ñaàu tieân ñöôïc neâu ra ñeå baûo veä luaän thuyeát veà nguoàn goác höõu cô cuûa daàu khí. A.Treibs cho thaáy töø nhöõng naêm 1934 raèng caùc phaân töû ñoù töøng ñöôïc phaùt hieän trong daàu thoâ goàm moät taäp hôïp boán phaân töû pyrnole keát laïi vôùi nhau chung quanh moät ion kim loaïi nhö Ni,V… Caáu truùc naøy xuaát phaùt töø dieäp luïc cuûa thöïc vaät hoaëc töø hemine cuûa maùu; hai saéc toá ñoù giöõ vai troø troïng yeáu trong ñôøi soáng cuûa thöïc vaät vaø ñoäng vaät. Tröôùc khi cho raèng porphyrine coù nguoàn goác höõu cô ngöôøi ta tìm caùch toång hôïp noù baèng con ñöôøng phi sinh hoïc nhöng ñaõ thaát baïi töø ñoù ngöôøi ta keát luaän raèng daàu khí coù nguoàøn goác höõu cô vì coøn coù raát nhieàu chaát porphyrine. Söï hieän dieän cuûa caùc ñòa khai hoùa hoïc khoâng chæ coù moät vai troø duy nhaát chöùng minh nguoàn goác höõu cô cuûa daàu hoûa. Chuùng coøn ñöôïc duøng laøm: - Chaát chuaån bò ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa daàu. - Giao hoå caùc væa daàu theo chieàu doïc vaø chieàu ngang. - Phuïc hoài moâi tröôøng traàm tích nhaát laø ñieàu kieän yeám khí vaø nhieät. - Döï kieán tröõ löôïng cuûa daàu trong ñaù goác. CHUÔNG III CAÙC PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU ÑÒA HOÙA I . TIEÀM NAÊNG HÖÕU CÔ VAØ LOAÏI VAÄT CHAÁT HÖÕU CÔ : 1 . Tieàm naêng höõu cô : Vaät chaát höõu cô laø moät phaàn nhoû trong maãu ñaù baèng hoaù chaát thu ñöôïc cacbon töø cacbonat khi ñoát cacbon höõu cô thaønh CO2 trong oxygen. Ngöôøi ta khoâng söû duïng chæ soá tröïc tieáp ñeå ñaùnh giaù soá löôïng vaät chaát höõu cô trong ñaù maø döïa vaøo chæ soá giaùn tieáp laø nhöõng yeáu toá cacbon CO. Löôïng vaät chaát höõu cô naøy tính baèng caùch phaân tích TOC cuûa cacbon naèm trong vaät chaát höõu cô coù theå chieát taùch. Moâ hình cacbon höõu cô xaùc ñònh löôïng vaät chaát höõu cô baèng caùch phaân tích TOC vaø haøm löôïng hydrocacbon tieàm naêng ( giaù trò S2 tính baèng kg HC/taán ñaù-thu ñöôïc töø nhieät phaân Rock-Eval ). Caùc keát quaû phaân tích Rock - Eval ñöôïc minh hoïa treân bieåu ñoà quan heä TOC theo chieàu saâu hoaëc bieåu ñoà TOC vôùi S1+S2 nhaèm xaùc ñònh chính xaùc vò trí ñòa taàng phaân boá ñaù meï coù tieàm naêng giaøu. Moät soá nhaø ñòa hoùa ñaõ tieán haønh phaân tích maãu ôû caùc beå traàm tích sinh daàu vaø ñaùnh giaù ñoä giaøu vaät chaát höõu cô döïa vaøo TOC, S1, S2 . Ñaùnh giaù ñoä giaøu vaät chaát höõu cô cuûa ñaù meïï Ñaù meï TOC (%) S1 (kg/T) S2 (kg/T) Ngheøo < 0.5 < 0.4 < 2 Trung bình 0.5- 1.0 0.4 – 0.8 2 – 3 Toát 1.0 – 3.0 0.8 – 1.6 3 – 5 Raát toát 3.0 – 5.0 1.6 – 3.2 5 – 10 Cöïc toát > 5.0 > 3.2 > 10 Ngoaøi ra, oâng Ranov (1958), ôû caùc boàn traàm tích khaùc nhau thì oâng nghieân cöùu thaáy raèng caùc maãu ñaù coù tuoåi vaø moâi tröôøng khaùc nhau töø caùc tónh daàu vaø khoâng coù daàu vaø löôïng Chc laø 0.5% ôû caùc traàm tích kieåu phieán seùt ôû caùc tónh daàu. Nhö vaäy löôïng vaät chaát höõu cô > 0.5% döôùi giôùi haïn naøy thì khoâng sinh ra daàu. Vaø taàng ñaù meï coù hieäu quaû thì phaûi sinh ra tích tuï thöông maïi noù phuï thuoäc vaøo soá löôïng cuï theå laø soá löôïng vaät chaát höõu cô chöù khoâng phaûi laø phuï thuoäc vaøo giaù trò TOC. Cuõng coù moät soá tröôøng hôïp ngoaïi leä: - Seùt: thaønh phaàn quan troïng trong ñaù meï ñöôïc hình thaønh trong moâi tröôøng khöû, saãm maøu. Do löôïng vaät chaát höõu cô phaân taùn trong ñaù seùt neân coù maøu ñen. - Cacbonat: coù theå taïo ra ñaù meï, löôïng vaät chaát höõu cô trong cacbonat baèng hay nhoû hôn ñaù seùt khi bieán ñoåi daàu vaø gaz nhieàu hôn. Löôïng vaät chaát höõu cô trung bình trong ñaù cacbonat laø 1% thì ñöôïc coi laø ñaù meï, vaät chaát höõu cô trung bình cuûa ñaù seùt laø 2%. Nguoàn goác vaät chaát höõu cô Kerogen Vaät lieäu Nguoàn goác vaät chaát höõu cô I Alginit Töø taûo nöôùc ngoït II Exinit Töø phaán hoa,baøo töû II Cutinit Töø voû cuûa nhöõng caây soáng treân caïn II Resinit Töø nhöïa cuûa caây soáng treân caïn II Liptinit Lipit cuûa thöïc vaät treân caïn vaø taûo bieån III Vitrinit Goã vaø caùc vaät chaát cellulosic vaø thöïc vaät treân caïn III Inertinit Nhöïa than,vaät lieäu bò oxy hoùa 2. Loaïi vaät chaát höõu cô : Döïa vaøo keát quaû phaân tích Rock-Eval ñeå phaân loaïi vaät chaát höõu cô ngöôøi ta döïa vaøo chæ soá hydrogen (HI-Hydrogen Index). Phaân loaïi vaät chaát höõu cô theo HI Loaïi vaät chaát höõu cô Loaïi ñaù meï HI (mg/g) III Sinh khí < 200 III Sinh khí vaø daàu 200 – 400 II Sinh daàu vaø khí 400 – 550 I Sinh daàu >550 Khi bieát ñöôïc moâi tröôøng laéng ñoïng thì ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc caùc loaïi vaät chaát höõu cô. Nhöng ví duï nhö vaät chaát höõu cô loaïi III coù laéng ñoïng trong ñaàm hoà hoaëc ven bieån, cöûa soâng… ôû moãi ñieàu kieän moâi tröôøng khaùc nhau vaät chaát höõu cô seõ coù chaát löôïng khaùc nhau, nôi coù haøm löôïng oxy thaáp vaät chaát höõu cô seõ ñöôïc baûo toàn toát vaø khi traûi qua caùc giai ñoaïn tröôûng thaønh chuùng seõ sinh ra caùc saûn phaåm hydrocacbon (daàu/khí) coù chaát löôïng toát. Söû duïng caùc thoâng soá pristan/phytan, pristan/nC17 vaø phytan/nC18 töø keát quaû ñòa saéc khí - alcane döïa treân cô sôû pristan ñaõ daãn xuaát töø moät hôïp chaát giaøu oxy vôùi haøm löôïng cao hay thaáp thì cho pheùp ta xaùc ñònh ñöôïc moâi tröôøng laéng ñoïng cuûa vaät chaát höõu cô. II. ÑOÄ TRÖÔÛNG THAØNH CUÛA VAÄT CHAÁT HÖÕU CÔ : Xaùc ñònh söï phaân boá vaät chaát höõu cô cuûa ñaù meï trong caùc ñôùi tröôûng thaønh nhieät döïa vaøo keát quaû nhieät phaân Rock - Eval ñeå thieát laäp bieåu ñoà quan heä HI vaø Tmax Ñaù meï chæ sinh hydrocacbon khi ñaõ ñaït tôùi ñoä tröôûng thaønh töùc laø tôùi ñieàu kieän cho pheùp thì vaät chaát höõu cô ban ñaàu seõ chuyeån hoùa thaønh daàu hay khí. Xaùc ñònh ngöôõng tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô coù hai phöông phaùp hieäu quaû nhaát laø: 1. Phöông phaùp tröïc tieáp phaân tích maãu : Ñaù meï ñaït tôùi ngöôõng tröôûng thaønh cao thì caùc vitrinit (% R0 ) coù maët trong ñoù seõ coù ñoä phaûn xaï cao, ñoàng thôøi giaù trò Tmax (0C) do treân ñænh pic S2 cuõng cao. Caùc giai ñoaïn tröôûng thaønh cuûa ñaù meï Caùc giai ñoaïn tröôûng thaønh cuûa ñaù meï R0 (%) Tmax (OC) Ñaù meï chöa tröôûng thaønh < 0.45 <435 Ñaù meï baét ñaàu tröôûng thaønh 0.45 – 0.55 435 Ñaù meï tröôûng thaønh (baét ñaàu sinh daàu) 0.55 – 0.72 435 – 440 Pha taïo daàu maïnh nhaát 0.72 – 1.3 440 – 460 Ñaù meï sinh khí aåm vaø condensat 1.3 – 2.0 460 – 500 Keát thuùc pha tröôûng thaønh (sinh khí khoâ) >2 >500 2. Phöông phaùp tröïc tieáp xaùc ñònh ñoä tröôûng thaønh cuûa ñaù meï: Yeáu toá cô baûn ñeå taùc ñoäng ñeán söï tröôûng thaønh cuûa ñaù meï laø T0 vaø t , hai yeáu toá naøy taùc ñoäng qua laïi laãn nhau. Trong phöông trình K=(A e ) –E/RT , töø ñoù maø Lopatin ñöa ra neáu taêng 100C thì phaûn öùng xaûy ra gaáp ñoâi (vaän toác taêng gaáp ñoâi). OÂng ñöa ra chæ soá möùc ñoä tröôûng thaønh:TTI=n max n min x Tn x Rn nmax vaø nmin laø giaù trò yeáu toá nhieät ñoä cao nhaát vaø thaáp nhaát trong khoaûng nhieät ñoä tính toaùn. Rn laø heä soá nhieät ñoä (laáy R=2), T laø khoaûng thôøi gian traàm tích öùng vôùi nhieät ñoä thöù n. Khoaûng chia nhieät ñoä caùch ñeàu nhau 10oC , laáy khoaûng 100-110oC laøm cô sôû ñeà giaù trò n=0. Caùch chia khoaûng nhieät ñoä tính toaùn vaø choïn giaù trò n Khoaûng chia nhieät ñoä N Rn 80 – 90 -2 2-2 90 – 100 -1 2-1 100 – 110 0 20=1 110 – 120 1 21 120 – 130 2 22 Töø ñoù, suy ra giaù trò n cho nhöõng khoaûng tieáp theo, n0 neáu nhieät ñoä tính toaùn lôùn hôn 110oC, giai ñoaïn naøy öùng vôùi giai ñoaïn bieán ñoåi daàu, khí nhanh. Töø coâng thöùc treân ta tính giaù trò TTI cho töøng khoaûng thôøi gian vaø sau ñoù tính toång TTI cho moät khoaûng thôøi gian ñòa chaát nhaát ñònh. Ngöôõng tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô tính theo TTI nhö sau : Ngöôõng tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô theo TTI Ngöôõng tröôûng thaønh cuûa ñaù meï Theo TTI Ñaù meï baét ñaàu sinh daàu 15 Khaû naêng sinh daàu cöïc ñaïi 75 Cuoái pha sinh daàu (baét ñaàu sinh khí aåàm vaø condensat) 160 Giôùi haïn baûo toàn daàu 400 API 500 Giôùi haïn baûo toàn daàu 500 API 100 Ñaù meï keát thuùc sinh daàu (baét ñaàu sinh khí khoâ) 1500 III. QUAÙ TRÌNH SINH VAØ DI CÖ CUÛA HYDROCACBON : Döïa vaøo phöông phaùp ñaùnh giaù ño phaûn xaï vitrinit vaø tính TTI ta coù theå bieát ñöôïc chieàu saâu maø ñaù meï ñaït tôùi ngöôõng tröôûng thaønh vaø thôøi gian maø ñaù meï baét ñaàu hay keát thuùc caùc pha taïo saûn phaåm. Vôùi coâng thöùc: - Qt = M x (S1 + S2) - Qs = M x S1 Trong ñoù : - Qt laø toång tieàm naêng sinh cuûa ñaù meï (taán) - Qs laø toång tieàm naêng hydrocacbon di cö (taán) - S1 laø löôïng hydrocacbon ñaõ sinh ra töø ñaù meï (kg HC/taán ñaù) - S2 laø löôïng hydrocacbon chöa ñöôïc sinh ra töø ñaù meï (kg HC/taán ñaù) - M laø khoái löôïng ñaù trong pha taïo daàu hoaëc pha di cö (kg/m3 ) Töø caùc thoâng soá treân cho pheùp ta xaùc ñònh vaø veõ caùc baûn ñoà tröôûng thaønh, baûn ñoà thôøi gian sinh daàu cuûa ñaù meï roài töø ñoù tính toång tieàm naêng sinh hydrocacbon cuûa töøng taàng ñaù meï cuï theå cuõng nhö toång löôïng hydrocacbon ñaõ ñöôïc ñaù meï sinh ra. Toùm laïi, taát caû ñaù meï giaøu vaät chaát höõu cô chæ cho sinh daàu hay khí khi ñaõ ôû ñôùi tröôûng thaønh hay coøn goïi laø cöûa soå taïo daàøu. Tuy nhieân, löôïng hydrocacbon ñöôïc sinh ra chæ di cö tôùi caùc baãy chöùa coù ñuû naêng löôïng taùch khoûi ñaù meï khi Ro =1% vaø TTI=75 ñoù cuõng laø luùc ñaù meï ñaït tôùi ñieåm taïo daàu maïnh nhaát töùc laø pha di cö hydrocacbon. IV. MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA ÑAÙ SINH VAØ SAÛN PHAÅM DAÀU KHÍ : Caùc taäp traàm tích ñöôïc coi laø ñaù meï tieàm naêng khi chuùng giaøu vaät chaát höõu cô vôùi chæ soá TOC > 0.5% ; S2 >2 kg/T vaø phaûi ñaït tôùi ngöôõng sinh daàu vôùi Ro > 0.5%, Tmax > 435oC , TTI >15 töùc laø ñaù meï phaûi ôû cöûa soå sinh daàu. Caùc saûn phaåm hydrocacbon (daàu - khí ) chæ ñöôïc taùch ra khoûi ñaù meï vaø di chuyeån ñeå roài tích luõy trong caùc baãy chöùa khi ñaù meï tieàm naêng ñaït tôùi ngöôõng taïo daàu maïnh nhaát (Ro =1%, Tmax = 460oC vaø TTI = 75). Caùc maãu daàu sau khi thu nhaäp töø quaù trình khoan vaø khai thaùc cuøng vôùi caùc maãu bitum chieát taùch töø ñaù meï seõ ñöôïc ñem ñi phaân tích, sau ñoù seõ so saùnh vôùi caùc thoâng soá nhö töông quan haøm löôïng hydrocacbon, tính phaân boá daûi alcane, chæ soá pristan/phytan… Töø caùc thoâng soá ñoù coù theå xaùc ñònh moät caùch chính xaùc moái quan heä nguoàn goác giöõa ñaù meï vaø daàu thoâ töùc laø bieát ñöôïc væa daàu hay khí ñöôïc di cö töø taàng ñaù meï naøo. CHÖÔNG IV KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU ÑÒA HOÙA CAÙC GIEÁNG KHOAN THUOÄC BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG I .KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU ÑÒA HOÙA ÔÛ MOÛ BAÏCH HOÅ: 1.Vaøi neùt sô boä: Moû Baïch Hoå laø khu vöïc trung taâm cuûa boàn truõng Cöûu Long, theo caùc taøi lieäu nghieân cöùu cho thaáy thì boàn truõng Cöûu Long laø boàn traàm tích tam giaùc chaâu coù nguoàn cung caáp vaät lieäu chuû yeáu laø töø soâng MeâKoâng cuøng vôùi nguoàn cung caáp khaùc töø phía Nam - Ñoâng Nam, do ñoù trong nhöõng thôøi kì ñòa chaát khaùc nhau thì nguoàn cung caáp vaät lieäu cuõng bieán ñoåi töø ñoù daãn ñeán nguoàn traàm tích khu vöïc moû Baïch Hoå cuõng bieán ñoåi. Caáu taïo Baïch Hoå naèm trong loâ soá 9, caùch Vuõng Taøu 110 – 115 km veà phía Ñoâng vaø ñöôïc thaêm doø töø raát sôùm. Tröôùc naêm 1975, chính quyeàn Saøi Goøn ñaõ cho caùc coâng ty nöôùc ngoaøi thaêm doø ñòa chaán khu vöïc naøy vôùi nhieàu tyû leä khaùc nhau. Sau ñoù 1974, coâng ty daàu khí Myõ - Mobil ñaõ ñaët gieáng khoan thaêm doø ñaàu tieân taïi voøm trung taâm BH -1 vaø ñoái töôïng chöùa daàu ñoù laø taàng 23, 24 coù tuoåi Miocene haï. Naêm 1984, xí nghieäp lieân doanh daàu khí Vieät Xoâ ñaõ ñaët gieáng khoan thaêm doø BH - 5 taïi voøm trung taâm vaø cuõng khaúng ñònh laïi keát quaû maø coâng ty Mobil phaùt hieän tröôùc naêm 1975. Naêm 1985 gieáng khoan BH - 4 ñaõ ñaët gieáng khoan ôû voøm Baéc vaø cuõng phaùt hieän ñoái töôïng chöùa daàu laø taàng 23, 24 trong traàm tích Miocene haï. Naêm 1987 gieáng khoan BH - 15 ñaõ ñöôïc khoan ôû voøm Nam vaø phaùt hieän ra ñoái töôïng chöùa daàu laø taàng 23, 24, 25. Töø ñoù ñeán nay ñaõ khoan nhieàu gieáng khoan khai thaùc ôû khu vöïc naøy. 2. Khaùi quaùt veà lòch söû phaùt trieån ñòa chaát: ÔÛ moû Baïch Hoå, hieän töôïng ñaëc tröng so vôùi caùc moû daàu khí khaùc ôû theàm luïc ñòa phía Nam Vieät Nam laø beà maët moùng coù thaønh phaàn thaïch hoïc ñoàng nhaát maø ôû ñoù moùng laø ñaù xaâm nhaäp acid (granit, biotit, granit 2 mica, granit diorit). Caùc ñaù naøy bò phaù huûy bôûi caùc ñöùt gaõy, do hoaït ñoäng kieán taïo maïnh meõ neân heä thoáng ñöùt gaõy cuûa moû Baïch Hoå trôû neân phöùc taïp. Cuøng vôùi quaù trình phong hoùa, nöùt neû laøm cho moùng ôû ñaây trôû thaønh baãy daàu raát toát. Thaønh taïo traàm tích ôû moû Baïch Hoå baét ñaàu töø trong moâi tröôøng luïc ñòa ñeán traàm tích delta vaø sau ñoù coù söï chuyeån tieáp töø moâi tröôøng luïc ñòa sang moâi tröôøng bieån. Töø ñoù tính bieån taêng daàn ñöôïc xaùc ñònh töø nhöõng sinh vaät bieån cuõng nhö khoaùng vaät bieån ñaëc tröng laø glauconit. Cho ñeán nay, beà maët moùng moû Baïch Hoå caùch maët bieån khoaûng 100m, nhö vaäy thaønh taïo traàm tích hình thaønh trong moâi tröôøng bieån noâng. Khoái naâng cuûa caáu taïo Baïch Hoå (phaàn moùng) ñöôïc chia laøm 3 voøm: - Voøm trung taâm laø voøm naâng cao nhaát cuûa caáu taïo ( so vôùi voøm Baéc vaø voøm Nam). - Voøm Baéc laø caáu taïo phöùc taïp nhaát bôûi heä thoáng ñöùt gaõy cheùo taïo ra moät loaït ñôn vò caáu taïo vôùi caùc caáu truùc khaùc nhau. 3. Tieàm naêng daàu khí: Ñaùnh giaù tieàm naêng daàu khí moû Baïch Hoå caàn nghieân cöùu nhieàu yeáu toá vaø keát hôïp nhieàu ñaëc ñieåm: ñòa taàng, kieán taïo, nhieät ñoä, aùp suaát vaø cuøng vôùi caùc chæ tieâu ñòa hoùa lieân quan ñeán khaû naêng maø löôïng hydrocacbon ñöôïc sinh ra bôûi vaät chaát höõu cô. Ñòa taàng ôû khu vöïc moû Baïch Hoå: - Traàm tích Oligocene coù khaû naêng chöùa raát toát. - Traàm tích Miocene haï, noùc ñieäp Baïch Hoå coù taàng seùt Rotalit vôùi haøm löôïng seùt 90 – 95% laø taàng chaén khu vöïc toát taïo neân caùc tích tuï beân döôùi. - Miocene trung – Pliocene ñeä töù möùc bieán ñoåi cuûa ñaù yeáu. Khaû naêng sinh daàu cuûa ñaù traàm tích phuï thuoäc vaøo daïng vaät lieäu höõu cô ban ñaàu, haøm löôïng vaät chaát höõu cô vaø möùc ñoä tröôûng thaønh cuûa chuùng. Caùc ñaëc tröng ñòa hoùa cuûa vaät chaát höõu cô chöùa trong ñaù traàøm tích ñöôïc xaùc ñònh baèng caùc phöông phaùp ñòa hoùa trong phoøng thí nghieäm. Ñòa taàng moû Baïch Hoå cho ta thaáy traàm tích Oligocene vaø Miocene haï coù khaû naêng chöùa vaø tích tuï daàu toát. Vaø nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc daàu khí Vieät Nam ñaõ phaùt hieän thaáy daàu moû trong taàng moùng laø ñaù nuùi löûa maø khoâng phaûi trong lôùp ñaù traàm tích hoaëc taàng ñaù chöùa coù caáu truùc roãng xoáp. Töø nhöõng keát quaû so saùnh tính chaát lyù hoùa vaø ñòa hoùa ta coù theå bieát ñöôïc trong taàng: Traàm tích Oligocene: Theo caùc taøi lieäu nghieân cöùu daàu ôû trong traàm tích Oligocene ôû moû Baïch Hoå laø daàu chuû yeáu naèm trong ñaù moùng granit nöùt neû vaø hang hoác coù nguoàn goác höõu cô. Khi ñem so saùnh tính chaát lyù hoùa vaø ñòa hoùa ta thaáy caùc thoâng soá ñeàu truøng khôùp vôùi nhau giöõa daàu trong ñaù moùng vaø daàu trong traàm tích Oligocene haï, nhöng haøm löôïng hydrocacbon baõo hoøa cuûa daàu trong ñaù moùng cao hôn trong traàm tích Oligocene. Ví duï nhö löôïng caáu truùc parafin (n - P) trong daàu cuûa ñaù moùng ñaït tôùi 47.87%, trong traàm tích Oligocene haï coøn 42.99% vaø ôû caùc hoá suït chæ coøn 40.65%, neáu tính caû iso-parafin thì trong moùng laø 74%, Oligocene haï 72.6%. Giaù trò Pr/Ph = 2.31 - 2.33, daàu trong moùng töông töï trong Oligocene haï. Taát caû caùc keát quaû thu ñöôïc treân ñöôïc nghieân cöùu döïa treân nguyeân taéc di cö: caøng xa thì thaønh phaàn baõo hoøa caøng taêng do ñöôïc vaän ñoäng nhanh hôn. Söï coù maët Pr, Ph cho ta thaáy daàu coù nguoàn goác höõu cô, daàu trong moùng khi vaøo tröôøng coäng höôûøng thì chuùng phaân cöïc ngay laäp töùc ( theo vieän Tatnipineft ), daàu trong moùng hieám khi gaëp löôïng khí trô ( He, Ar… ) vaø löôïng böùc xaï Gama thaáp. Warden R.H nghieân cöùu ñoàng vò cacbon trong daàu coù giaù trò töø 25 – 31.5% phuø hôïp vôùi ñoàng vò cuûa vaät lieäu höõu cô trong kerogen coù nguoàn goác luïc ñòa vaø bieån. Söï hình thaønh hydrocacbon cho thaáy daàu trong ñaù moùng sinh ra töø ñôùi bieán chaát cao vaø laø saûn phaåm tích luõy hydrocacbon di cö töø traàm tích Eocene vaø Oligocene haï, phaàn döôùi Oligocene thöôïng nôi coù phaûn xaï vitrinit töø 0.8 -1.35. Traàm tích Miocene haï: Qua keát quaû phaân tích vaät chaát höõu cô trong ñaù traàm tích Miocene haï, ta coù keát quaû sau: - Haøm löôïng vaät chaát höõu cô trong ñaù traàm tích Miocene haï khoâng lôùn, toång haøm löôïng cacbon höõu cô TOC töø 0.5 – 0.89%, giaù trò trung bình laø 0.49%, giaøu nhaát ôû caùnh phía Baéc, phía Ñoâng, phía Nam; phaàn ñænh vaø caùnh Taây haøm löôïng vaät chaát höõu cô thaáp. Vaäy taäp seùt trong traàm tích Miocene haï thuoäc loaïi ñaù meï coù haøm löôïng vaät chaát höõu cô trung bình (< 2%). - Daïng chính cuûa vaät chaát höõu cô trong traàm tích laø humic thuoäc kerogen loaïi I vaø moät soá ít loaïi II do toång chæ soá HI = 150, heä soá bitum thay ñoåi 1 0.3. - Khaû naêng phaûn xaï cuûa vitrinit laø Ro = 0.55 ôû rìa caáu taïo phaàn truõng giaù trò Ro lôùn nhaát vaø giaûm tôùi 0.3 ôû phaàn ñænh. Neáu giôùi haïn treân cuûa giai ñoaïn chính taïo daàu coù giaù trò Ro = 0.6 thì Miocene haï ( Ro < 0.6) chöa vaøo giai ñoaïn taïo daàu, ôû moät soá khu vöïc treân moû thì ñoâi khi giaù trò Ro cao hôn 0.6. - Chæ soá khaû naêng PI dao ñoäng xung quanh 0.1, nhieät ñoä taùch caùc phaân töû Tmax = 435oC. ÔÛ phaàn rìa caáu taïo giaù trò PI ñaït giai ñoaïn ban ñaàu cuûa quaù trình taïo daàu. Töø nhöõng keát quaû treân coù theå traàm tích Miocene haï toàn taïi trong khoaûng thôøi gian ngaén chöa ñuû ñeå vaät chaát höõu cô tröôûng thaønh. Söï hieän dieän cuûa ñaù meï vôùi haøm löôïng vaät chaát höõu cô trung bình neân taàng saûn phaåm Miocene haï coù tröõ löôïng daàu khoâng lôùn. Daàu trong traàm tích Miocene haï khoâng phaûi ñöôïc sinh ra taïi choã maø laø do söï dòch chuyeån töø nôi khaùc ñeán coù theå laø ñi töø döôùi traàm tích Oligocene thöôïng vaøo caùc taàng chöùa trong traàm tích Miocene haï ( ñaù meï Oligocene thöôïng giaøu vaät chaát höõu cô vaø böôùc vaøo giai ñoïan taïo daàu ). 4. Quaù trình hình thaønh hydrocacbon: Hydrocacbon ñöôïc hình thaønh phuï thuoäc chuû yeáu vaøo nhieät ñoä laø taùc nhaân maø vaät chaát höõu cô trong ñaù meï bieán ñoåi thaønh hydrocacbon (khí, loûng, raén). Nhieät ñoä ñoùng vai troø chuû yeáu ñeå chuyeån hoùa vaät lieäu höõu cô sang hydrocacbon khi ñaù meï bò choân vuøi saâu, aùp suaát chæ ñoùng vai troø thöù yeáu. Cheá ñoä nhieät cuûa boàn traàm tích raát quan troïng theå hieän qua gradient ñòa nhieät. Giaù trò gradient cao thì ñôùi sinh daàu noâng vaø bieân ñoä ñôùi sinh daàu nhoû, giaù trò gradient thaáp thì ñôùi sinh daàu saâu vaø bieân ñoä lôùn. Ñoái vôùi moû Baïch Hoå thì löôïng nhieät cung caáp töø 2 nguoàn: - Nguoàn nhieät do hoaït ñoäng kieán taïo ( hoaït ñoäng taùch giaõn, neùn eùp, huùt chìm vaø va chaïm giöõa caùc maûng), hoaït ñoäng magma giaûi phoùng löôïng nhieät voâ cuøng lôùn. Nguoàn nhieät naøy thöôøng keøm khí CO2 vaø hôi H2O neáu gaëp ñieàu kieän thuaän lôïi thì caùc khoaùng vaät thöù sinh seõ keát tinh vaø giöõ laïi khí CH4 ñoàng thôøi vôùi caùc khí khaùc. - Nguoàn nhieät do söï ñöùt vôõ cuûa caùc vaät lieäu ( giöõa caùc vaät lieäu höõu cô vôùi caùc dung dòch, vôùi ñaù ) Toùm laïi, haøm löôïng cuõng nhö vaät chaát höõu cô trong caùc taäp traàm tích cuûa moû Baïch Hoå ñöôïc nghieân cöùu kyõ: - Vaät lieäu höõu cô trong traàm tích Miocene haï ngheøo chæ coù 0.56 – 0.97% cacbon höõu cô, thuoäc loaïi kerogen loaïi III. - Vaät lieäu höõu cô trong traàm tích Oligocene phong phuù hôn, cacbon höõu cô 0.94 – 6.7%, thuoäc loaïi kerogen loaïi II. - Traàm tích Eocene thöôøng ngheøo vaät lieäu höõu cô vaø chuû yeáu ñöôïc baûo toàn trong moâi tröôøng khöû. Ngoaøi yeáu toá tieàm naêng höõu cô coøn phaûi xaùc ñònh ñôùi tröôûng thaønh nhieät cuûa vaät chaát höõu cô ñeå xem xeùt ñaù meï coù phaûi ñoù laø ñaù meï sinh daàu hay khoâng. Ñaù meï giaøu vaät chaát höõu cô nhöng chöa tröôûng thaønh nhieät thì vaãn chöa coù yù nghóa sinh daàu. Tuøy thuoäc vaøo möùc ñoä tröôûng thaønh cuûa ñaù meï maø vaät chaát höõu cô seõ chuyeån hoùa thaønh daàu hay khí… Do ñoù, möùc ñoä tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô laø tieâu chuaån maø ta caàn phaûi ñaùnh giaù. Vaø ñeå ñaùnh giaù ñoä tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô coøn coù Ro vaø Tmax laø hai thoâng soá cô baûn ñöôïc nghieân cöùu trong ñòa hoùa daàu khí ôû boàn truõng Cöûu Long noùi chung vaø ôû moû Raïng Ñoâng, Baïch Hoå noùi rieâng. Phaûn xaï Vitrinit : Vaät chaát höõu cô ôû traàm tích Miocene haï – moû Baïch Hoå thì ñöôïc tích tuï trong ñieàu kieän bieån noâng, ven bôø, soâng hoà, vuøng vònh neân khaû naêng phaûn xaï Vitrinit ño ñöôïc Ro = 0.55 ôû rìa caáu taïo, nhöng theo keát quaû xaùc ñònh giôùi haïn treân cuûa giai ñoaïn chính taïo daàu thì traàm tích Miocene haï Ro < 0.6 phaàn lôùn vaãn chöa vaøo giai ñoaïn chính taïo daàu. Vaät chaát höõu cô trong taäp seùt ôû ñaùy Oligocene haï vaø Eocene thì trong giai ñoaïn ñaõ vaø ñang sinh daàu coù giaù trò Ro > 0.8%. Taøi lieäu Tmax : ÔÛ traàm tích Miocene thì nhieät ñoä lôùn nhaát taùch caùc phaân töû trong nhieät phaân Tmax ñaït tôùi 4350C do ñoù, taàng ñaù meï naøy chæ ôû trong giai ñoaïn tröôûng thaønh – baét ñaàu sinh daàu. Phuïc hoài lòch söû choân vuøi baèng phöông phaùp TTI thì vaät chaát höõu cô ôû traàm tích Eocene – Oligocene rôi vaøo ñôùi sinh daàu ôû thôøi kyø Miocene sôùm. Nhöng cöôøng ñoä sinh daàu maïnh vaø giaûi phoùng haøng loaït chuùng ra khoûi ñaù meï chæ xaûy ra vaøo giai ñoaïn Miocene muoän + Pliocene + Ñeä Töù thì vuøng cöûa soå taïo daàu ôû ñoä saâu trung bình 3000 – 4000m. Ñoàng thôøi, döïa vaøo bieåu ñoà quan heä PI/Tmax thì traàm tích Oligocene haï – thöôïng ôû moû Baïch Hoå chuû yeáu ñaù meï ôû giai ñoaïn tröôûng thaønh thì Tmax dao ñoäng trong khoaûng 440 – 460oC. Tính chaát lyù hoùa, ñòa hoùa moû Baïch Hoå Caùc chæ tieâu ÑVT Miocene döôùi Oligocene treân Oligocene döôùi Moùng Tyû troïng d420 g/cm3 0.882 0.860 0.829 0.823 Ñoä nhôùt 50oC cCt 14.05 13.50 6.51 5.66 Haøm löôïng löu huyønh %TT 0.063 0.047 0.025 0.021 Asfalten %TT 1.60 1.40 0.27 0.02 Thaønh phaàn nhoùm: % 0.30 0.38 0.8995 0.864 - parafin (n-P vaø I-P) % 65.0 66.0 72.6 74 - naften % 25.8 25.0 21.0 20.8 - aromatic % 9.2 9.0 6.4 5.2 Pristan/Phytan 2.48 2.52 2.33 2.31 Pristan/nC17 0.58 0.54 0.41 0.45 Phytan/nC18 0.35 0.37 0.21 0.25 Ki=(Pr+Ph)/(nC17+nC18) 0.980 1.020 0.308 0.307 CPI 21 1.058 1.051 1.082 1.065 (C27+C29)/C28 1.10 1.02 1.13 1.13 Cyclopentan/cyclohexan 0.180 0.164 0.282 0.360 Benzen/cyclohexan 0.32 2.27 10.28 10.35 ( Hoaøng Ñình Tieán, Nguyeãn Thuùy Quyønh-TCDK, 8-2000) II .KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU ÑÒA HOÙA ÔÛ MOÛ RAÏNG ÑOÂNG: 1.Vaøi neùt sô boä: Moû Raïng Ñoâng ( loâ 15-2 , ngoaøi khôi bieån Vieät Nam ) ñöôïc ñònh vò ôû phía Ñoâng Baéc - Taây Nam traûi daøi theo söôøn phía Ñoâng cuûa boàn truõng Cöûu Long. Caáu truùc moùng höôùng Ñoâng Baéc - Taây Nam traûi daøi töø phía Nam moû Baïch Hoå ñeán phía Baéc moû Phöông Ñoâng. - Thaùng 10/1992, Mitsubishi kyù hôïp ñoàng chia saûn phaåm vôùi Petro Viet Nam vaø trieån khai hoaït ñoäng tìm kieám ôû loâ 15-2 - Thaùng 6/1994, JVPC ( Japan Viet Nam Petrolium Company ) tìm thaáy daàu töø gieáng khoan thaêm doø ñaàu tieân vaø ñaët teân laø Raïng Ñoâng. Keát quaû thöû væa ôû gieáng khoan 15-2 - RÑ -1X ôû hai taàng saûn phaåm vôùi 4052 thuøng/ ngaøy ôû taàng treân, 10346 thuøng daàu /ngaøy ôû taàng moùng, phaân boá taàng daàu moû Raïng Ñoâng töông töï moû Baïch Hoå. -Thaùng 5/1998, giaøn khai thaùc ñöôïc laép raùp xong taïi baõi laép raùp cuûa XNLD Vietsopetro vaø ñònh vò trí taïi moû Raïng Ñoâng: - Ngaøy 30/8/1998, moû Raïng Ñoâng chính thöùc khai thaùc taán daàu ñaàu tieân. - Thaùng 9/1998, chuyeán daàu ñaàu tieân hoaøn taát vaø xuaát cho Coâng ty loïc daàu Mijuthima ( Nhaät Baûn ). 2. Khaùi quaùt veà lòch söû phaùt trieån ñòa chaát : (hình 8) Qua keát quaû thaêm doø tìm kieám vaøo naêm 1994, söï tích tuï daàu ôû caáu truùc moû Raïng Ñoâng ñöôïc phaùt trieån vaø xaùc nhaän laø treân caáu truùc moùng granit vaø caùt keát Miocene haï. ÔÛ phía Baéc moû Raïng Ñoâng, caùc gieáng ñöôïc ñaùnh giaù: RD - 4X, -5X, -7X, -8X, - 9X - RD - 8X ñöôïc khoan töø vò trí S -1 ñeán höôùng Ñoâng Nam vaø traûi daøi töø Baéc xuoáng Nam. ÔÛ gieáng RD - 8X, qua keát quaû thöû væa cho thaáy 8476 bbl/ ngaøy. - RD - 9X ñöôïc khoan ôû phía sau gieáng RD - 8X nhö laø gieáng naèm ngang ôû phía Baéc. Gieáng traûi daøi töø Ñoâng – Taây, gieáng coù daàu vaø nhöõng bieåu hieän khí vôùi löôïng buøn maát ñi khoâng ñaùng keå. Keát quaû thöû væa ôû caáu truùc moùng 388bbl/ ngaøy. - RD - 10X, ôû moät phaàn trung taâm caáu truùc Raïng Ñoâng ôû trong moùng coù hydrocabon tieàm naêng ñaây laø gieáng thaåm ñònh cao. ÔÛ phía Nam moû Raïng Ñoâng, caùc gieáng ñöôïc ñaùnh giaù RD - 11X, RD - 12X - RD - 11X ñöôïc ñaùnh giaù laø gieáng khoan thöù baûy ñaïi dieän cho moùng ñöùt gaõy ôû phía Nam moû Raïng Ñoâng. Chuû yeáu laø ñaùnh giaù tieàm naêng hydrocacbon trong caáu moùng ñöùt gaõy ôû phía Nam caáu truùc Raïng Ñoâng. Noåi baät nhaát laø söï ñònh vò vò trí khoan höôùng Baéc Nam vaø Ñoâng Taây . - RD - 12X ñöôïc khoan ôû vò trí C1 laø gieáng thöù taùm ñaïi dieän cho moùng ñöùt gaõy ôû phía Nam moû Raïng Ñoâng. Chuû yeáu laø phaùn ñoaùn tieàm naêng thöông maïi noåi leân ôû moät phaàn trung taâm boàn Raïng Ñoâng. ÔÛ phía Taây Nam vò trí khoan C1 laø moät phaàn cuûa beå chöùa vaøo thôøi Miocene, xung quanh vò trí khoan C1 khoâng coù nhieàu gieáng khoan do ñoù, RD - 12X cho bieát moâi tröôøng laéng ñoïng vaø chaát löôïng boàn chöùa vaøo Miocene haï. 3. Tieàm naêng daàu khí 15.2 – RD - 1X: Söï phaân chia ñòa taàng ôû moû Raïng Ñoâng ôû gieáng khoan 15 - 2- RD - 1X theo Vieän daàu khí: Traàm tích Oligocene: (hình 9) ÔÛû trong taàng traàm tích naøy coù hai loaïi laø seùt keát xaùm saùng vaø seùt keát xaùm naâu: - Seùt keát xaùm saùng phaân boá xen keõ vôùi caùt keát, boät keát vaø seùt keát xaùm naâu, keát quaû phaân tích ñòa hoùa cho thaáy haøm löôïng vaät chaát höõu cô raát ngheøo chæ ñaït 0.08 - 0.39% so vôùi toång haøm löôïng cacbon höõu cô ( TOC ), haøm löôïng hydro cacbon sinh raát thaáp S2 = 0.11 - 1.39 kg/T, ñoàng thôøi chæ soá HI = 221- 634 mg/g ñaëc tröng cho vaät chaát höõu cô chöùùa kerogen loaïi III. Do ñoù, ôû ñaây chuû yeáu sinh khí laø chính vaø sinh daàu raát haïn cheá. - Seùt keát xaùm naâu ôû taàng Oligocene thì töông ñoái phoå bieán. Seùt keát naøy coù caáu taïo phaân lôùp moûng vaø giaøu vaät chaát höõu cô, haøm löôïng hydrocacbon tieàm naêng S2 = 2.52 -15.28 kg/T vaø toång haøm löôïng cacbon höõu cô thay ñoåi 0.83 - 2.49% chæ soá HI = 331 - 621 mg/g ñaëc tröng cho vaät chaát höõu cô chöùa kerogen loaïi I do ñoù coù khaû naêng sinh daàu maïnh. Vaäy ôû taàng traàm tích Oligocene ñaëc tröng laø coù chöùa kerogen loaïi III nhöng cuõng chæ ñaùnh giaù laø taàng ngheøo vaät chaát höõu cô vaø khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå trôû thaønh taàng ñaù meï coù tieàm naêng sinh daàu vì trong taàng naøy seùt keát xaùm saùng coù tieàm naêng vaät chaát höõu cô thaáp, coøn seùt keát xaùm naâu thì giaøu vaät chaát höõu cô kieåu kerogen loaïi I vôùi tieàm naêng sinh daàu maïnh. Ñoàng thôøi cho thaáy haøm löôïng hydrocacbon töï do thaáp ( S1 < 0.4kg/T vaø PI < 0.30 ) neân caùc maãu seùt khoâng chöùa hydrocacbon di cö. Traàm tích Miocene haï: (hình 10) Trong taàng naøy thì haøm löôïng vaät chaát höõu cô thaáp qua caùc maãu phaân tích ôû caùt keát boät keát vôùi TOC = 0.075%; seùt keát vôùi TOC = 0.139%. Giaù trò HI phoå bieán dao ñoäng 100 - 400mg/g laø bieåu hieän cuûa kerogen loaïi III, coù tieàm naêng sinh khí vaø daàu. Nhöng vôùi keát quaû phaân tích moät soá maãu ôû ñoä saâu 2200 - 2370m thì chæ soá HI laø 450 - 650 mg/g bieåu hieän kerogen loaïi I coù öu theá sinh daàu nhöng taàng naøy ngheøo vaät chaát höõu cô neân traàm tích Miocene haï khoâng ñöôïc xeáp vaøo loaïi ñaù meï coù tieàm naêng sinh daàu vaø khí. 4. Keát quaû nghieân cöùu ñòa hoùa ôû moû RD-11X vaø RD-12X: Ñaëc tính hoøa tan: Daàu ñöôïc coi nhö laø chaát maøu naâu ñen, ít linh hoaït vaø daàu thoâ trung bình coù troïng löôïng ñaëc tröng ( 37.29 - 38.04o AP ). ÔÛ RD - 11X vaø RD - 12X vôùi hai maãu daàu coù haøm löôïng sunfua thaáp ( 0.048-0.036% ), ñieàu naøy cho thaáy cacbon höõu cô ôû trong moâi tröôøng nöôùc ngoït hay laø coù ñoä khoaùng hoùa thaáp nôi maø coù söï keát hôïp ñaùng keå cuûa n - ankane trong dung dòch wax keát hôïp vôùi nguoàn vi khuaån, vaät lieäu taûo ôû trong moâi tröôøng kieàm. Trong parafin haøm löôïng wax cao ( 28.12 - 26.93% ) vaø söï phong phuù moät phaàn nhoû parafin - napthene ôû traïng thaùi baõo hoøa (90.25 - 89.87% ) ôû trong daàu coù nghóa laø söï taäp trung lieân heä giöõa aromatic vaø phaàn nhoû NSO thaáp (Aro: 7.16% -7.55% ), (NSO: 2.48 - 2.59%) vaø tyû soá sat/aro cao( 11.92-12.60 ). Ñieàu naøy cho thaáy daàu coù ñoä tröôûng thaønh cao vaø coù theå sinh ra töø ñænh daàu cuûa ñaù meï. Moái quan heä töø nhöõng ñaëc ñieåm cuûa hai maãu daàu cho thaáy sinh ra töø ñaù meï ôû moâi tröôøng hoà vôùi nguoàn vaät lieäu taûo vaø vi khuaån. Keát quaû töø söï chöng caát cho thaáy daàu ôû ñaây chuû yeáu bao boïc bôûi moät phaàn parafin - naphthene ( > 70% ) ñieàu ñoù chöùng toû daàu coù chöùa parafin-naphthene thì chaát löôïng toát. Saûn phaåm Ñieåm soâi (oC) Löôïng thu hoài % RD-11X RD-12X Khí 0-50 >3 <5 Parafin-Naphthene 50-350 72 70 Caën baõ >350 25 25 Ñòa saéc kí khí: Daàu vôùi daõy ankane chaün thöôøng vöôït hôn 50 (60.33 - 61.96) vaø coù tính vöôït troäi hôn ( CPI = 1 - 1.06 ) trong daõy C15+ ( nC15, nC16, nC17 ) ñöôïc döï ñoaùn bôûi phaûn xaï vitrinit ( 0.9 - 1.3 ) töø döõ kieän GC cuûa phaàn nhoû aromatic chöùng toû daàu coù ñoä tröôûng thaønh cao. Daàu coù tyû soá napthene cao 0.49 cho thaáy coù söï ñoùng goùp cuûa vaät lieäu taûo töø moâi tröôøng laéng ñoïng. Saéc kí khí cuûa C15+ baõo hoøa, bieåu hieän daàu khoâng coù söï phaân huûy sinh vaät, n-alkane no ñöôïc ñaëc tröng ôû loaït bimodal vaø môû roäng cho tôùi nC35 . Daàu ôû trong daõy C20+ ( nC21, nC23, nC25, nC27 ) cho thaáy daàu ôû trong moâi tröôøng ao hoà. Vì vaäy, söï taäp trung cao cuûa nC27 cho thaáy coù nguoàn goác thöïc vaät. Hôn nöõa tyû soá pris/phy thaáp ( 1.90 - 1.97 ), pris/nC17 thaáp ( 0.34 - 0.40 ) vaø phy/nC18 ( 0.19 - 0.22 ) cho thaáy daàu ñöôïc phaân taùn chuû yeáu ôû trong moâi tröôøng ao hoà vaø coù söï ñoùng goùp chuû yeáu töø nguoàn vi khuaån, vaät lieäu taûo vaø moät soá ít coù nguoàn goác thöïc vaät. Vaäy hai maãu daàu ôû RD -11X vaø RD -12X laø daàu thoâ trung bình giaøu parafin-napthene töï nhieân vôùi haøm löôïng wax cao vaø nöôùc haøm löôïng thaáp, löôïng traàm tích vöøa ñuû. Qua keát quaû thöû væa cuûa hai maãu daàu thì thaáy khoâng coù söï phaân huûy sinh vaät maø chính töø nguoàn taûo vaø vaät chaát vi khuaån, goác thöïc vaät ( thöïc vaät baäc cao thöù yeáu) cuûa ñaù meï thuoäc moâi tröôøng hoà. Ñaëc tính hoøa tan cuûa daàu mang ñaëc ñieåm vôùi haøm löôïng sunfua thaáp thöôøng keát hôïp vôùi dung dòch wax/parafin - napthene töø nguoàn ñaù meï thuoäc moâi tröôøng ao hoà laéng ñoïng trong moâi tröôøng oxy thaáp. Keát quaû nghieân cöùu ñòa hoùa cho thaáy nhöõng maãu daàu ôû nhöõng gieáng khoan RD-8X, 9X, 10X moû Raïng Ñoâng coù cuøng ñaëc tính hoøa tan vaø cuøng nguoàn goác. 5 . Quaù trình hình thaønh hydrocacbon: ÔÛ beå Cöûu Long noùi chung, loâ 15-2 vaø moû Raïng Ñoâng noùi rieâng, cho thaáy ñaù meï Oligcene giaøu kerogen loaïi I coù nguoàn goác töø vaät lieäu thoâ vaø vi khuaån nöôùc ngoït phaùt trieån phong phuù trong moâi tröôøng ñaàm hoà. Vaät chaát höõu cô sinh daàu ôû taàng naøy thì kerogen hieän dieän vôùi haøm löôïng thaáp. Vôùi keát quaû nghieân cöùu ñòa hoùa trong taàng ñaù meï Oligocene thì ngheøo vitrit vôùi kích thöôùc nhoû vaø chaát löôïng keùm. Do ñoù, phaûn xaï vitrinit khoâng ñöôïc söû duïng ñeå nghieân cöùu ñaù meï Oligocene giaøu kerogen loaïi I maø chæ söû duïng phöông phaùp TTI keát hôïp vôùi Tmax töø phöông phaùp Rock - Eval. Ngöôõng tröôûng thaønh Chieàu saâu (m) Tmax (oC) Ro(%) TTI Chöa tröôûng thaønh < 2730 < 435 < 0.55 15 Tröôûng thaønh 2730 435 0.55 25 Taïo daàu maïnh 3200 - 4600 440 0.72 75 Taïo khí aåm/condesat 4600-6000 460 1.3 160 Taïo khí khoâ > 6000 500 > 2 1500 Theo nhöõng soá lieäu treân ta thaáy taàng ñaù meï Oligocene ôû ñoä saâu 3200 - 4600m laø pha sinh daàu maïnh nhaát do ñaù meï coù toång tieàm naêng hydrocacbon cao. Vôùi giaù trò ( Tmax > 440oC, Ro = 0.72%, TTI = 75 ) vaø daàu coù theå di cö thì giaù trò ( Tmax > 450oC; Ro > 0.72% vaø TTI = 160 ). Cuõng nhö ôû moû Baïch Hoå, moû Raïng Ñoâng cuõng döïa vaøo hai thoâng soá Ro vaø Tmax ñeå nghieân cöùu ñòa hoùa daàu khí. Phaûn xaï Vitrinit : Theo keát quaû phaân tích töø gieáng khoan 15.2 – 1X thì giaù trò Ro thay ñoåi: 0.45 – 0.56 %. Tuy nhieân, giaù trò naøy coøn thay ñoåi theo ñoä saâu: Ñoä saâu 1190 – 2790 m : Ro nhoû 0.45- 0.54 %. Ñoä saâu 2790 - 3090 m : Ro = 0.55 - 0.56 %. Ñoä saâu 2810 – 3040m : gaàn ñaùy taàng Oligocene thì Ro = 0.56%. Traàm tích Miocene vaø moät phaàn maët caét noùc taàng ñaù meï Oligocene ôû gieáng khoan naøy thì Ro < 0.55% neân chöa ñaït tôùi ngöôõng tröôûng thaønh ( döïa vaøo tieâu chuaån xaùc ñònh ngöôõng tröôûng thaønh nhieät cuûa vaät chaát höõu cô ôû chöông III ). Maët khaùc, ôû ñoä saâu 2810 – 3040 m cuûa taàng ñaù meï Oligocene thì Ro > 0.55% ñang ôû ñôùi tröôûng thaønh, ñuû ñieàu kieän tham gia sinh daàu. Giaù trò Ro = 0.55 – 0.56% thì taàng ñaù meï Oligocene môùi ôû thôøi kyø ñaàu cuûa pha sinh daàu neân löôïng daàu ñöôïc sinh ra töø ñaù meï ôû gieáng khoan naøy coøn haïn cheá. Vaäy : Miocene haï vaø seùt keát xaùm saùng Oligocene coù tieàm naêng höõu cô thaáp neân khoâng phaûi laø ñaù meï. Seùt keát xaùm naâu ôû taàng Oligocene thì ñaù meï giaøu vaät chaát höõu cô neân tieàm naêng sinh daàu toát. Taøi lieäu Tmax : Tmax ( oC ) giaù trò nhieät ñoä ño taïi ñænh pic S2 cuõng ñöôïc ñaùnh giaù ñoä tröôûng thaønh nhieät cuûa ñaù meï. Miocene haï vaø moät phaàn maët caét ôû noùc taàng ñaù meï Oligocene ( 1190 – 2800m) hieän chöa ôû ñôùi tröôûng thaønh nhieät ( Tmax < 435 oC ). ÔÛ ñoä saâu 2800 – 3050m cuûa taàng ñaù meï Oligocene thì giaù trò Tmax > 435oC (435 - 445 oC) chöùng toû ôû döôùi ñoä saâu 2800m thì taàng ñaù meï Oligocene ñaõ ôû ñôùi tröôûng thaønh nhieät vaø coù theå tham gia sinh daàu. ÔÛ ñoä saâu 3050 – 3090 m, Tmax > 440oC ôû gaàn ñaùy gieáng khoan, ñaù meï Oligocene ñang ôû pha sinh daàu maïnh. Töø phaûn xaï Vitrinit vaø nhieät phaân Tmax thì thaáy taàng ñaù meï Oligocene ôû döôùi 2800m thì hieän ñang ôû pha sinh daàu maïnh. Caùc chæ tieâu ÑVT RÑ – 11X RÑ – 12X API g/cm3 37.29 38.04 Ñoä nhôùt 50oC cCt 5.17 3.98 Haøm löôïng löu huøynh %TT 0.0481 0.0363 Asfalten %TT 0.50 0.21 Parafin (n-P) % 33.32 33.04 Naften % 48.72 48.92 Iso-parafin (I-P) % 17.97 18.04 Pristan/Phytan 1.90 1.97 Pristan/nC17 0.34 0.40 Phytan/C18 0.19 0.22 CPI 21 1.06 1.06 (C27+C29)/C28 2.169 2.171 Benzen/cyclohexan 0.459 0.484 Tính chaát lyù hoùa, ñòa hoùa daàu ôû gieáng khoan RD – 11X vaø RD – 12X ( Toång hôïp töø taøi lieäu Phaïm Thò Toaùn, Phan Vaên Thaéng, Voõ Thò Haûi Quaân Geochemical evaluation oil - oil correlation in the RD - 11X and RD - 12X wells drilled in offshore VietNam ). CHÖÔNG V TIEÀM NAÊNG DAÀU KHÍ CUÛA BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG Treân cô sôû nghieân cöùu vaø toång hôïp taøi lieäu veà lòch söû nghieân cöùu, caáu truùc ñòa chaát vaø tieàm naêng daàu khí ôû beå Cöûu Long cuûa caùc coâng ty nöôùc ngoaøi vaø keát quaû nghieân cöùu cuûa toång coâng ty daàu khí Vieät Nam, ta coù theå ñaùnh giaù tieàm naêng daàu khí vaø trieån voïng cuûa taàng ñaù meï sinh daàu trong khu vöïc theàm luïc ñòa Vieät Nam chuû yeáu laø ôû boàn truõng Cöûu Long. I . ÑAÙNH GIAÙ TRIEÅN VOÏNG VAØ TIEÀM NAÊNG DAÀU KHÍ: Ñaùnh giaù tieàm naêng daàu khí, ngöôøi ta chuû yeáu döïa vaøo caùc chæ tieâu sinh, chöùa, chaén vaø thôøi gian giöõa caùc thôøi ñieåm sinh vaø dòch chuyeån daàu khí vôùi thôøi ñieåm caáu taïo maø ôû ñoù coù khaû naêng chaén giöõ taïo neân caùc tích tuï daàu khí vaø möùc ñoä nghieân cöùu khoan cuøng vôùi caùc keát quaû phaân tích ñòa hoùa traàm tích, ñòa chaán vaø caùc karota … ôû nhöõng khu vöïc nghieân cöùu. Ngoaøi ra, coù hai khaû naêng ñeå giaûi thích nguoàn goác cuûa caùc bieåu hieän khí ôû caùc gieáng khoan: - Taàng ñaù meï coù khaû naêng sinh khí. - Caáu taïo hoaëc taàng chaén hieäu duïng hình thaønh muoän neân chæ coù khaû naêng chaén giöõ ñöôïc saûn phaåm cuûa pha taïo khí cuûa taàng ñaù meï. Ñaây laø khaû naêng coù theå tìm thaáy daàu qua caùc coâng taùc nghieân cöùu vaø tìm kieám thaêm doø ñaõ cho ta nhöõng keát quaû veà ñòa hoùa nhöng chöa traû lôøi ñöôïc moät caùch cuï theå. Caùc vuøng coù trieån voïng thì ranh giôùi cuûa noù chæ mang tính chaát töông ñoái, söï phaân chia laø do nhöõng vuøng naøy mang nhieàu yeáu toá thuaän lôïi hôn nhöõng vuøng khaùc. Trong boàn truõng Cöûu Long, ta coù theå bieát ñeán: 1. Ñôùi phaân dò phía Taây : Ñaây laø nöûa phaàn phía Taây cuûa beå Cöûu Long bao goàm ñôùi phaân dò Taây Nam, söôøn phía Taây cuûa beå trong ñoù coù caû ñôùi naâng Traø Taân: - Ñôùi phaân dò Taây Nam: phaàn dieän tích cuûa ñôùi naøy naèm ôû rìa Taây vaø Nam cuûa truõng trung taâm hoaøn toaøn coù khaû naêng ñoùn nhaän daàu khí di cö töø truõng naøy leân. Ñoái töôïng ñaù chöùa laø caùt keát Oligocene vaø Miocene haï cuøng vôùi phun traøo Oligocene. - Ñôùi phaân dò phía Taây: trong phaïm vi ñôùi naøy thì caùc caáu taïo coù dieän tích nhoû, kieåu caáu taïo phaùt trieån keá thöøa moùng ñeán bieån, taïo neân moät phöùc heä sinh, chöùa, chaén töông ñoái thuaän lôïi ôû rìa Ñoâng cuûa ñôùi do gaàn taàng sinh vaø coù khaû naêng chöùa toát hôn so vôùi vuøng Taây Nam 2. Ñôùi naâng trung taâm vaø ñôùi suït phía Ñoâng: Ñôùi naøy bao goàm moät phaàn dieän tích lôùn phía Ñoâng beå Cöûu Long, coù moät gôø naâng trung taâm chaïy töø caáu taïo Roàng qua Baïch Hoå ñeán caáu taïo Cöûu Long, ôû giöõa hai truõng laø truõng trung taâm vaø truõng Ñoâng Baïch Hoå. Taàng ñaù meï Oligocene dimolisap ôû hai truõng laø taàng ñaù meï ñaàm hoà toát nhaát ôû theàm luïc ñòa Vieät Nam cho tôùi nay, coøn ba caáu taïo lôùn laø Roàng, Baïch Hoå, Cöûu Long laø nhöõng caáu taïo thöøa keá moùng coù taàng chaén khu vöïc toát (taàng seùt Rotalit) vaø naèm ôû vò trí thuaän lôïi maø daàu khí coù theå di cö moät caùch thuaän lôïi töø taàng sinh leân taàng saûn phaåm laø moùng phong hoùa nöùt neû, caùt keát Oligocene, Miocene haï vaø phun traøo trong Oligocene ñöôïc coi laø vuøng coù trieån voïng cao. Phaàn phía Ñoâng laø vuøng ít trieån voïng do thieáu vaéng nhieàu caáu taïo neân coâng taùc tìm kieám, thaêm doø ít hieäu quaû. II. ÑAËC ÑIEÅM ÑÒA HOÙA CUÛA TAÀNG ÑAÙ MEÏ ÔÛ BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG: Theo keát quaû nghieân cöùu vaø phaân tích boå sung cuûa coâng ty Deminex cuøng vôùi ñeà taøi nghieân cöùu cuûa tieán só Nguyeãn Giao: “ Toång hôïp caùc keát quaû tìm kieám thaêm doø daàu khí” ñaõ nghieân cöùu taàng ñaù meï vaø cho thaáy soá löôïng cuõng nhö chaát löôïng cuûa hydrocacbon ñöôïc sinh ra vaø dòch chuyeån cuûa daàu khí ñaõ ñöa ra nhöõng keát quaû ñòa hoùa sau Boàn truõng Cöûu Long vôùi nhieàu taàng seùt Oligocene vaø Miocene: - Taàng traàm tích Oligocene laø taàng coù taäp seùt daøy ñoàng thôøi laø taàng ñaù meï sinh daàu hieäu quaû, vôùi haøm löôïng vaät chaát höõu cô cao: 1.93 – 2.19%, kerogen thuoäc loaïi II hoaëc III laø taàng Damolisap-sinh daàu toát. (hình 11, 12, 13). - Taàng traàm tích Miocene khaû naêng sinh daàu keùm vì haøm löôïng vaät chaát höõu cô thaáp < 0.4%. Töø ñoù coù theå thaáy ôû phaàn rìa khaû naêng tieán hoùa vaø ñoä tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô bieán ñoåi raát sôùm so vôùi trung taâm boàn. ÔÛ boàn truõng Cöûu Long thì ñieåm taïo daàu laø 2150m, ôû nhöõng truõng saâu laø 3450m, vaø ñieåm keát thuùc pha taïo daàu laø 4170- 6130m, nhieät ñoä dao ñoäng töø 148o C - 155oC. Vò trí saâu nhaát cuûa boàn hieän nay thì taàng damolisap ñaït tôùi pha taïo khí aåm vaø condensat chöa böôùc sang giai ñoaïn taïo khí khoâ. Theo keát quaû nghieân cöùu kyõ hôn veà lòch söû phaùt trieån ôû Cöûu Long ta thaáy: - Dieän tích toaøn phaàn boàn truõng Cöûu Long: S = 10.109 km2 - Beà daøy ñieäp Traø Taân ( taàng ñaù meï sinh daàu): h = 740m - Theå tích taàng ñaù meï sinh daàu: V= S * h = 10.109 * 740 = 7400. 109 Theo xaùc ñònh cuûa vieän daàu khí thì löôïng ñaù seùt chöùa trong ñaù meï chieám 60%,ñaù seùt chöùa haøm löôïng vaät chaát höõu cô > 0.5% chieám 85%. - Seùt chöùa haøm löôïng vaät chaát höõu cô >0.5% trong taàng ñaù meï: 85%* 65%=5250%. - Troïng luôïng taàng ñaù meï: M = V* theå troïng seùt * % seùt chöùa haøm löôïng vaät chaát höõu cô >0.5% trong taàng ñaù meï = 7400. 109 * 2,6 * 5525% = 10639720.106 (taán) - Löôïng hydrocacbon sinh ra: M * S1 = 10639720.106 *1.21 = 12874061.106 Trong quaù trình dòch chuyeån thì chæ coù 10% löôïng daàu ñi töø ñaù meï vaøo ñaù chöùa vaø cuõng chæ coù 10% löôïng daàu ñi töø ñaù chöùa vaøo baãy. Do ñoù, tieàm naêng boàn truõng laø 12874061.106 . Vaø ôû beå Cöûu Long, traàm tích Oligocene ñöôïc coi laø taàng ñaù meï hieäu quaû vôùi nhöõng giaù trò ñòa hoùa ñöôïc phaân tích qua caùc maãu thì cho thaáy seùt ôû traàm tích Oligocene thöôøng cao hôn 1% vaø ñoâi khi ñaït 10%, giaù trò S2 = 4 - 6 mg/g vaø HI = 200 - 350 mg HC/g TOC. Vôùi haøm löôïng chaát löôïng, loaïi vaät chaát höõu cô toát, moâi tröôøng laéng ñoïng vaø phaân huûy thuaän lôïi cho tieàm naêng sinh cao vaø khaû naêng tìm daàu toái ña trong taàng naøy leân ñeán haøng traêm tyû taán.