MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 3
CHƯƠNG 1: VỊ TRÍ ĐỊA LÝ MIỀN VÕNG HÀ NỘI 4
CHƯƠNG 2: LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU 5
CHƯƠNG 3: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA CHẤT 8
A. ĐỊA TẦNG 8
I. CÁC THÀNH TẠO TRƯỚC KAINOZOI 8
II. CÁC THÀNH TẠO TRẦM TÍCH KAINOZOI 10
1. Trầm tích hệ Paleogen 10
2. Trầm tích hệ Neogen 11
3. Trầm tích hệ Đệ Tứ 14
B. KIẾN TẠO 16
I. ĐỚI TÂY NAM 16
II. ĐỚI TRUNG TÂM 17
III. ĐỚI ĐÔNG BẮC 17
C. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CẤU TRÚC MIỀN VÕNG HÀ NỘI 19
CHƯƠNG 4: TIỀM NĂNG DẦU KHÍ Ở MIỀN VÕNG HÀ NỘI 24
I. KHẢ NĂNG SINH DẦU KHÍ CỦA TRẦM TÍCH CỦA TRẦM TÍCH NEOGEN MIỀN VÕNG HÀ NỘI 24
II. MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA THỜI GIAN TRƯỞNG THÀNH CÁC
TẦNG ĐÁ MẸ VÀ THỜI GIAN DI CHUYỂN CÁC SẢN PHẨM 25
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN 32
TÀI LIỆU THAM KHẢO
36 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2900 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tiềm năng dầu khí miền võng Hà Nội, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Nam Ninh töø cöûa Ñoâng Baéc soâng Vaên UÙc tôùi cöûa soâng Ñaùy, daøi khoaûng 900m.
Hình 1: Vò trí ñòa lyù mieàn voõng Haø Noäi.
CHÖÔNG 2
LÒCH SÖÛ NGHIEÂN CÖÙU
Tröôùc 1954, vieäc nghieân cöùu ôû vuøng naøy haàu nhö ít ñöôïc chuù yù tôùi, chæ coù moät loã khoan duy nhaát do caùc nhaø ñòa chaát Phaùp tieán haønh naêm 1953 ôû laøng Hoaø Myõ caùch Haø Noäi 25km veà phía Nam, nhöng chæ ñaït tôùi ñoä saâu 303m chöa qua heát traàm tích Neogen. Do ñoù, cuõng chöa noùi leân ñöôïc nhieàu veà ñaëc ñieåm traàm tích Kainozoi ôû vuøng naøy vaø caáu truùc döôùi saâu cuûa noù. Duø sao keát quaû cuûa noù coäng vôùi taøi nhöõng lieäu veà traàm tích Neogen ôû cuøng Yeân Baùi – Phuù Thoï vaø ñaûo Baïch Long Vyõ (Saurin - E 1952) ít nhieàu cuõng noùi leân ñöôïc veà söï coù maët vaø dieän tích phaân boá cuûa traàm tích Neogen ôû vuøng chaâu thoå soâng Hoàng.
Töø naêm 1954 ñeán nay song song vôùi vieäc nghieân cöùu ñòa chaát vuøng truõng Haø Noäi cuõng ñöôïc chuù yù moät caùch thích ñaùng. Ñaëc bieät töø sau naêm 1961 sau coâng trình nghieân cöùu cuûa Kitovani S.K (1959 - 1961) vuøng truõng Haø Noäi ñöôïc coi laø vuøng coù trieån voïng soá moät veà daàu moû vaø khí ñoát ôû mieàn Baéc nöôùc ta. Sau ñoù vieäc nghieân cöùu ñaõ ñöôïc tieán haønh baèng nhieàu phöông phaùp khaùc nhau. Haøng loaït caùc coâng trình nghieân cöùu ñaõ vaø ñang ñöôïc tieán haønh hy voïng seõ mang laïi nhieàu hieäu quaû veà khoa hoïc vaø kinh teá.
Tröôùc tieân phaûi keå ñeán coâng trình nghieân cöùu cuûa Kitovani S.K veà ñòa chaát daàu khí ôû mieàn Baéc nöôùc ta. Treân cô sôû phaân tích caáu truùc, coå ñòa lyù töôùng ñaù taùc giaû ñaõ ñi ñeán moät soá keát luaän veà caùc vuøng coù trieån voïng daàu khí, trong ñoù vuøng truõng Haø Noäi laø vuøng coù trieån voïng soá 1.
Tieáp theo laø coâng trình nghieân cöùu taäp theå cuûa caùc nhaø ñòa chaát Lieân Xoâ vaø Vieät Nam döôùi söï chuû bieân cuûa Dovjicov A.E (1959 - 1963). Treân cô sôû nhöõng taøi lieäu ñaõ coù, vôùi nhöõng keát quaû nghieân cöùu dò thöôøng troïng löïc, caùc taùc giaû ñaõ ñi ñeán keát luaän vuøng truõng Haø Noäi laø moät vuøng truõng “choàng goái” ôû phía Taây Baéc ñöôïc laáp ñaày bôûi traàm tích luïc ñòa giöõa nuùi chuyeån daàn veà phía Taây Nam laø traàm tích luïc nguyeân ven bôø tröôùc nuùi naèm trong ñôùi Coto. Chieàu daøy cuûa traàm tích Kainozoi ôû mieàn naøy coù ñaït tôùi 1800m (?) chuùng phaùt trieån treân neàn taûng khoâng ñoàng nhaát ñöôïc caáu thaønh bôûi caùc thaønh taïo traàm tích Tieàn Cambri ñeán Neogen. Theo Dovjicov A.E thì maët caét ñaày ñuû nhaát ôû vuøng naøy coù theå keùo daøi töø thò traán Ñoâng Quan tôùi thò traán Thuïy Anh, laø nôi coù dò thöôøng troïng löïc bieåu thò cao nhaát.
Naêm 1962, ñoaøn ñòa chaát 36 ñöôïc thaønh laäp vôùi nhieäm vuï nghieân cöùu, tìm kieám thaêm doø daàu khí vuøng truõng Haø Noäi. Qua 15 naêm, baèng nhöõng phöông phaùp khaùc nhau, coâng taùc nghieân cöùu tìm kieám ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh tích ñaùng keå.
Veà khoan ñaõ tieán haønh nhieàu coâng trình khoan saâu töø 1.200m ñeán 5.000m vaø soá löôïng meùt khoan ñaõ ñaït treân 20.000m, phaàn lôùn caùc coâng trình khoan naøy ñeàu taäp trung treân 2 tuyeán:
- Tuyeán ngang, caét qua vuøng truõng töø Nam Ñònh ñeán Haûi Phoøng.
- Tuyeán doïc, phaân boá doïc theo daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi.
Keát quaû cuûa coâng taùc khoan tuy chöa cho bieát moät caùch töôøng taän veà caùc phaân vò ñòa taàng cuõng nhö moái quan heä giöõa traàm tích Neogen vaø tröôùc ñoù. Song ñaõ laøm saùng toû nhieàu maët veà caáu truùc ñòa chaát, ñaõ phaùt hieän moät soá lôùp chöùa daàu khí. Qua coâng taùc khoan ñaõ phaùt hieän trong traàm tích Neogen chöùa nhieàu væa than coù giaù trò. Chieàu daøy traàm tích Kainozoi ôû mieàn naøy coù theå ñaït tôùi treân 5.000m.
Song song vôùi coâng taùc khoan, caùc phöông phaùp nghieân cöùu khaùc cuõng ñöôïc tieán haønh moät caùch ñuùng möùc. Tröôùc tieân laø coâng taùc ñòa vaät lyù. Ngay töø nhöõng naêm 1961-1962 töø haøng khoâng vaø troïng löïc ñaõ tieán haønh döôùi söï chæ ñaïo cuûa Efstein N.V, Vlaxova I.J vaø Nguyeãn Ngoïc Cö. Keát quaû ñaõ thaønh laäp ñöôïc caùc loaïi baûn ñoà dò thöôøng troïng löïc tæ leä 1/500.000 vaø 1/50.000 vaø ñaõ xaùc ñònh ñöôïc sô boä veà hình thaùi cuûa nhöõng caáu truùc lôùn trong vuøng.
Veà sau nghieân cöùu ñòa vaät lyù chuû yeáu duøng caùc phöông phaùp ñòa chaán phaûn xaï (MBO) (Macxtova V.V, Hoà Ñöùc Hoaøi…) vaø nhöõng phöông phaùp thaêm doø caáu taïo (Vedrinxev G.A, Taêng Möôøi…). Noùi chung caùc phöông naøy ñaõ toû ra coù nhieàu hieäu löïc mang laïi nhieàu keát quaû cho söï hieåu bieát veà caáu truùc ñòa chaát vaø coâng taùc tìm kieám daàu khí.
Sau nhieàu naêm tìm kieám thaêm doø chæ phaùt hieän ñöôïc moät moû khí nhoû ôû tænh Tieàn Haûi. Töø sau thaäp nieân 70 coâng taùc tìm kieám ôû ñaây döøng laïi. Naêm 1992 hoaït ñoäng tìm kieám thaêm doø daàu khí ôû vuøng truõng Haø Noäi ñöôïc hoài sinh baèng vieäc kyù keát hôïp ñoàng cuûa coâng ty Anzoil cuûa Australia. Hoï ñaõ khoan 3 gieáng khoan thaêm doø vôùi ñoä saâu trung bình moãi gieáng 3.000m. Gieáng ñaàu tieân ñöôïc ñaët taïi xaõ Thaùi Thoï ñaõ gaëp 3 taàng chöùa khí ôû ñoä saâu 3.071 – 3.319m vôùi tröõ löôïng 919 tæ feet khoái (1 feet khoái = 0,028m3 vaø 1.000m3 khí ñöôïc xem töông ñöông 1 taán daàu). Hieän taïi gieáng khoan tieáp theo ñang khoan vaø seõ khoan taïi Thaùi Thuïy, Höng Haø (Thaùi Bình).
CHÖÔNG 3
ÑAËC ÑIEÅM ÑÒA CHAÁT
A. ÑÒA TAÀNG
I. CAÙC THAØNH TAÏO TRÖÔÙC KAINOZOI
Moùng ñaù traàm tích tröôùc Kainozoi coù thaønh phaàn hoãn ñoän khoâng ñoàng nhaát, coù theå ñöôïc khaùi quaùt nhö sau:
- Moùng tröôùc Proteozoi chuû yeáu goàm granite, gneiss, quazite coù theå gaëp amphibolit, ñaù phieán keát tinh, dieäp thaïch mica… phaùt trieån ôû Taây Nam mieàn voõng. Phía Taây Nam vaø Taây Baéc caùc traàm tích Neogen - Ñeä Töù naèm baát chænh hôïp leân ñaát ñaù Proterozoi ôû vuøng trung taâm vaø rìa Ñoâng Baéc moùng Proterozoi raát saâu.
- Ñaát ñaù Paleozoi gaëp ôû caùc loã khoan rìa Ñoâng Baéc. Taïi truõng Ñoâng Quan coù traàm tích luïc nguyeân ôû moùng vaø traàm tích cacbonat phaàn treân tuoåi Devon trung (300 -400m), phaàn beân phaûi goàm ñaù voâi vaø dolomit xaùm ñen coù tuoåi Cacbon haï (400 - 500m). Caùc ñaát ñaù naøy coù theå bò vaùt nhoïn ôû phía trung taâm mieàn voõng, ñoâi khi chuùng loä thaønh töøng ñaûo nhoû giöõa traàm tích Neogen.
- Ñaát ñaù Mesozoi phaân boá roäng raõi ôû caùc ñôùi bao quanh mieàn voõng. ÔÛ vuøng rìa Ñoâng Baéc gaëp caùc traàm tích luïc nguyeân Triat veà thaïch hoïc gioáng ñaát ñaù ñôùi An Chaâu vaø Duyeân haûi. ÔÛ rìa Taây Nam, traàm tích Triat goàm caùc loaïi Cacbonat khaùc nhau. ÔÛ phía nam luùn chìm saâu nhaát coù theå gaëp ñaát ñaù traàm tích Jura ñöôïc ñaëc tröng bôûi caùc traàm tích luïc nguyeân goàm caùt keát, boät keát, ñaù phieán haït mòn maøu ñoû… Ngoaøi ra coøn coù theå gaëp caùc traàm tích Kreta ôû caùc phaàn luùn chìm khaùc cuûa mieàn voõng.
Hình 2: Coät ñòa taàng mieàn voõng Haø Noäi
II. CAÙC THAØNH TAÏO TRAÀM TÍCH KAINOZOI
Theo keát quaû nghieân cöùu thaïch hoïc töôùng ñaù cuûa Phaïm Hoàng Queá, baøo töû phaán hoa cuûa Ñoã Baït vaø Phan Huy Quynh, ngöôøi ta ñaõ chia traàm tích Kainozoi mieàn voõng Haø Noäi ra caùc phaân vò ñòa taàng nhö sau:
- Ñieäp Xuaân Hoaø vaø ñieäp Ñình Cao coù tuoåi Eoxen - Oligoxen
- Ñieäp Phong Chaâu tuoåi Mioxen sôùm
- Ñieäp Tieân Höng tuoåi Mioxen muoän
- Ñieäp Vónh Baûo tuoåi Plioxen
- Ñieäp Haûi Döông vaø Kieán Xöông tuoåi Pleistoxen - Holoxen
1. Traàm tích heä Paleogen
Traàm tích ôû ñaây coù beà daøy moûng (380-510m) laïi naèm quaù saâu (3500m) chuùng bao goàm caùc ñaù luïc nguyeân (seùt keát, boät keát, caùt keát, cuoäi keát xen keõ), ngheøo vaät lieäu höõu cô. Traàm tích heä Paleogen goàm 2 ñieäp:
a. Ñieäp Xuaân Hoøa (Eoxen - Oligoxen)
Phaàn döôùi cuûa maët caét Xuaân Hoøa ñaëc tröng bôûi ñaù granite haït mòn (chuû yeáu laø seùt) maøu ñen, chöùa vaät lieäu höõu cô hoùa than… ñaït beà daøy 70m thuoäc töôùng hoà luïc ñòa. Ñieäp Xuaân Hoøa phuû tröïc tieáp leân Ryolit tuoåi Anisi goàm chuû yeáu cuoäi, soûi keát saép xeáp hoãn ñoän vaø chuyeån leân treân laø traàm tích vuïn thoâ.
b. Ñieäp Ñình Cao (Eoxen - Oligoxen)
Tyû leä ñaù vuïn thoâ giaûm ñi ñaùng keå so vôùi traàm tích ñieäp Xuaân Hoøa vaø chuyeån daàn leân treân laø caùt, boät seùt keát, keïp caùc thaáu kính than moûng.
2. Traàm tích heä Neogen
Traàm tích heä Neogen daøy trung bình 5.000 – 6.000m phaân boá khaép dieän tích. Heä Neogen bao goàm traàm tích luïc nguyeân vôùi nhieàu væa saûn phaåm ñaõ ñöôïc phaùt hieän. Heä Neogen ñöôïc phaân thaønh hai thoáng:
a. Thoáng Mioxen
Coù beà daøy trung bình 4.000 – 5.000m phaân boá khaép dieän tích nghieân cöùu. Theo taøi lieäu coå sinh, thaïch hoïc töôùng ñaù Mioxen ñöôïc chia thaønh 3 ñieäp: Phong Chaâu, Phuø Cöø, Tieân Höng.
* Ñieäp Phong Chaâu (Mioxen haï)
Traûi roäng khaép dieän tích nghieân cöùu, chieàu daøy khoaûng 250 – 1.615m vaø coù theå lôùn hôn 2.000m. Traàm tích ñieäp Phong Chaâu naèm baát chænh hôïp treân traàm tích heä Paleogen.
ÔÛ khu vöïc trung taâm (Tieân Höng, Kieán Xöông, Tieàn Haûi) coù caùc lôùp caùt keát vaøi chuïc meùt, xen keõ vôùi caùc lôùp boät seùt keát saùng maøu coù phaân lôùp gôïn soùng song song. Caùt keát ñöôïc gaén keát baèng ximaêng seùt voâi. Ñoä löïa choïn vaø ñoä baøo troøn toát ñoâi nôi coù chöùa glauconit, laø khoaùng vaät hình thaønh ôû traàm tích bieån noâng vaø ôû vuøng cöûa soâng, nôi ñoåi doøng chaäm chaïp hoaëc khoâng coù doøng chaûy. Ñaù seùt boät keát chöùa nhieàu thaønh phaàn hydromica, kaolinit. Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm thaïch hoïc töôùng ñaù ñieäp Phong Chaâu ôû vuøng naøy coù söï xen keõ cuûa traàm tích luïc ñòa, bieån noâng vaø bieån ven bôø. Song ñaëc ñieåm naøy chæ phaùt hieän ôû daûi Kieán Xöông, Tieân Höng (theo Phaïm Hoàng Queá, 1983). ÔÛ khu vöïc Ñoâng Quan vaø phía Ñoâng Baéc daûi Tieàn Haûi caùc ñaù chuû yeáu laø caùc lôùp boät keát xen keõ caùc lôùp seùt maøu ñen vaø seùt than raén chaéc phaân lôùp moûng. Ñoâi choã gaëp seùt maøu ñen phôùt tím chöùa nhieàu saïn, soûi, nhieàu keát haïch siderit, caùc oxit saét vaø cacbonat saét cuõng ñöôïc phaùt hieän ôû traàm tích ñieäp Phong Chaâu. Caùc haït vuïn coù ñoä löïa choïn vaø baøo troøn keùm, nhieàu haït coøn goùc caïnh saéc. Gaëp nhieàu daáu veát thöïc vaät, khoâng phaùt hieän thaáy hoùa ñaù ñoäng vaät. Theo ñaëc ñieåm traàm tích thì chuùng ñöôïc tích luõy trong ñieàu kieän ñaàm hoà.
Nhìn chung chieàu daøy cuûa traàm tích ñieäp Phong Chaâu lôùn vaø taêng daàn theo chieàu Taây Baéc xuoáng Ñoâng Nam löôïng seùt cuõng taêng daàn theo höôùng naøy.
* Ñieäp Phuø Cöø (Mioxen trung)
Gaëp ôû haàu heát dieän tích nghieân cöùu. Traàm tích ñieäp Phuø Cöø coù beà daøy 280-1955m naèm baát chænh hôïp leân traàm tích coå hôn vaø coù beà daøy lôùn gaëp ôû Ñoâng Nam daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi, ñaëc bieät ôû daûi Kieán Xöông vaø vuøng theàm luïc ñòa, moûng daàn ôû rìa Taây Baéc vaø truõng Ñoâng Quan.
Traàm tích ñieäp Phuø Cöø bao goàm caùt boät seùt xen keõ caùc lôùp than ôû ñaùy ñieäp Phuø Cöø giöõa. Ñaù caùt boät keát coù ñoä baøo troøn vaø choïn loïc töông ñoái toát ñeán trung bình.
ÔÛ phaàn ñaùy vaø noùc cuûa laùt caét Phuø Cöø coù nhieàu lôùp caùt keát daøy (coù khi tôùi 30 -50m). Coøn ôû phaàn göõa ñieäp haøm löôïng seùt taêng cao coù nôi tôùi 50 - 60%. Beà daøy toång coäng cuûa caùc lôùp seùt ôû ñieäp Phuø Cöø giöõa dao ñoäng töø 160 - 180m. Trong ñieäp Phuø Cöø caùc lôùp seùt keát, boät caùc keát moûng xen keõ vôùi nhau coù caáu taïo song song gôïn soùng, ñoâi nôi gaëp lôùp caùt keát coù caáu taïo daïng khoái.
* Ñieäp Tieân Höng (Mioxen thöôïng)
Traàm tích ñieäp Tieân Höng ñöôïc phaùt hieän ôû haàu heát dieän tích vuøng nghieân cöùu vaø taùch ra khoûi ñieäp Phuø Cöø vaø Vónh Baûo nhôø caùc hoaù ñaù ñoäng vaät: Pseudorotalia, Bemidezina, Trochamina, Textularia… Ngoaøi ra coøn gaëp haøng loaït caùc hoaù ñaù thöïc vaät vaø baøo töû phaán hoa. Chuùng naèm chænh hôïp leân treân traàm tích ñieäp Phuø Cöø coù beà daøy 198 - 206m.
Toång beà daøy caùc lôùp seùt nhoû ôû ven rìa vaø truõng Ñoâng Quan, caáu taïo Tieân Höng, Phuø Cöø (0 - 130m) taêng daàn ôû caáu taïo Tieàn Haûi “A”, “B”, Ñoâng Nam truõng Ñoâng Quan (210m).
Caùc taäp seùt taäp trung ôû phaàn ñaùy cuûa laùt caét traàm tích Tieân Höng, taïo neân heä soá caùt seùt dao ñoäng 0.45 - 0.60 ôû caùc vuøng Kieán Xöông, Tieàn Haûi “C”, ôû truõng Ñoâng Nam truõng Ñoâng Quan chæ ñaït tôùi 0.4.
ÔÛ phaàn giöõa vaø treân cuûa ñieäp Tieân Höng coù caùc lôùp seùt keát moûng vaø phaân taùn, chuû yeáu bò keïp giöõa caùc lôùp caùt keát.
Veà thaønh phaàn thaïch hoïc traàm tích Tieân Höng bao goàm caùc lôùp caùt keát, boät keát seùt keát vaø than xen keõ, ñaëc bieät phaàn döôùi ñieäp Tieân Höng coù nhieàu lôùp than hôn, beà daøy caùc lôùp than ñoâi khi ñaït tôùi 10m. ÔÛ phaàn giöõa vaø treân cuûa laùt caét traàm tích Tieân Höng theå hieän chuû yeáu laø caùc lôùp caùt keát daøy (vaøi chuïc m). Phaàn treân coøn soûi keát nhieàu thaáu kính seùt boät vaø moät soá lôùp than moûng, chuùng coù caáu taïo phaân lôùp song song gôïn soùng bò laáp ñaày bôûi ximaêng seùt, cacbonat, oxit saét. Caùc lôùp seùt moûng xen keõ lieân tuïc ñaëc bieät phaàn treân ñieäp Tieân Höng ximaêng cacbonat laáp ñaày chieám öu theá. Ñoä baøo troøn vaø löïa choïn cuûa caùt töông ñoái toát ñöôïc phaùt hieän ôû Kieán Xöông. Ñoä baøo troøn, choïn loïc trung bình gaëp ôû daûi Tieàn Haûi, Tieân Höng, Ñoâng Nam truõng Ñoâng Quan, keùm daàn ôû vuøng Ñoâng Baéc vuøng nghieân cöùu. Theo keát quaû thaïch hoïc cuûa nhieàu nhaø nghieân cöùu thì traàm tích Tieân Höng laø traàm tích luïc ñòa coù chöùa than. Caùc lôùp than vaø caùc lôùp caùt coù xu höôùng vaùt nhoïn vaø maát ñi ôû vuøng ven rìa Ñoâng Baéc, Taây Baéc thay vaøo ñoù laø caùt keát haït thoâ coù khaû naêng thaám toát, nhöng laïi khoâng coù lôùp seùt chaén ôû treân.
ÔÛ noùc phuï ñieäp Tieân Höng giöõa coù phaùt hieän caùc lôùp than, seùt vaùt nhoïn ôû rìa Ñoâng Baéc, Baéc truõng Ñoâng Quan.
b. Thoáng Plioxen
* Ñieäp Vónh Baûo
Traàm tích ñieäp Vónh Baûo ñöôïc phaùt hieän ôû haàu heát dieän tích vuøng nghieân cöùu. Traàm tích Plioxen ñöôïc taùch ra bôûi hoùa ñaù ñoäng vaät bieån nhö: Globigerina, Dentalium… Beà daøy cuûa ñieäp dao ñoäng töø 90 - 168m. Traàm tích Vónh Baûo oån ñònh vaø naèm baát chænh hôïp treân caùc traàm tích coå. Ñaù bao goàm caùc lôùp seùt moûng maøu xanh luïc xen keõ caùt boät keát coù ñoä choïn loïc vaø baøo troøn toát.
Theo caùc hoùa ñaù ñoäng vaät vaø thaïch hoïc töôùng ñaù nhieàu nhieàu nhaø ñòa chaát cho raèng traàm tích ñieäp Vónh Baûo traàm tích trong moâi tröôøng bieån noâng vaø xen keõ tam giaùc chaâu.
Toùm laïi traàm tích Neogen bao goàm chuû yeáu ñaù luïc nguyeân phaân lôùp moûng vôùi beà daøy cuûa lôùp trung bình 5 - 10m, raát ít khi vöôït quaù 10m. Trong ñoù caùc lôùp seùt chieám tæ leä nhoû so vôùi lôùp caùt boät keát.
3. Traàm tích heä Ñeä Töù
Traàm tích heä Ñeä Töù chieám haàu heát dieän tích vuøng chaâu thoå soâng Hoàng vaø soâng Thaùi Bình. Traàm tích heä Ñeä Töù mieàn voõng Haø Noäi ñöôïc nghieân cöùu khaù kyõ, nhöng do muïc ñích vaø quan ñieåm nghieân cöùu khaùc nhau neân coù nhieàu lyù luaän khaùc nhau, trong ñoù caùch phaân chia ñòa taàng cuûa Golovenoc V.K ñöôïc nhieàu ngöôøi chaáp thuaän nhaát. Theo oâng traàm tích Ñeä Töù mieàn voõng haø Noäi coù theå chia ra laøm 2 heä taàng töø döôùi leân nhö sau:
a. Thoáng Pleistoxen
* Ñieäp Haûi Döông
Ñieäp Haûi Döông ñaëc tröng cho traàm tích luïc ñòa goàm thaønh phaàn cuoäi, saïn, caùt xen keõ vôùi chieàu daøy dao ñoäng töø 80 - 100mm
- Phaàn döôùi maët caét goàm chuû yeáu laø traàm tích cô hoïc haït ñeàu cuoäi, soûi naèm khoâng chænh hôïp treân heä taàng Vónh Baûo. Thaønh phaàn cuûa cuoäi chuû yeáu laø thaïch anh, silic, caùc maûnh vuïn traàm tích coù chöùa nhieàu khoaùng vaät vuïn phuï nhö epidot, amphibol…
- Phaàn giöõa laø taàng saïn keát, caùt keát, boät keát maøu xaùm chöùa nhieàu di tích baøo töû phaán hoa Pinaceae, Polypodicaceae… ñaëc tröng cho Pleistoxen.
- Phaàn treân cuøng laø taäp cuoäi, saïn, caùt bôû rôøi gioáng nhö phaàn döôùi.
b. Thoáng Holoxen
* Ñieäp Kieán Xöông
Maët caét heä taàng Kieán xöông coù theå ñöôïc chia 3 phaàn:
- Phaàn döôùi cuøng tieáp giaùp vôùi ñieäp Haûi Döông laø traàm tích hoà, ñaàm laày chuû yeáu laø caùt, boät, seùt maøu xaùm giaøu di tích thöïc vaät (Pinaceae, Cyatheaceae…)
- Phaàn giöõa laø traàm tích ven bieån cuû yeáu laø caùt, boät keát giaøu di tích truøng loã (Textularia, Phidium, Triloculina…) vaø moät soá loaøi thaân meàm (Balaus, Ostrea…). Taàng traàm tích naøy chuû yeáu phaân boá ôû phía Ñoâng Nam coøn ôû phía Taây Baéc traàm tích luïc ñòa vaãn chieám öu theá.
- Phaàn treân cuøng laø boài tích hieän ñaïi caùt, boät, seùt.
Toùm laïi, toaøn boä heä taàng Ñeä Töù naøy daøy khoaûng 50-100m. Ñoù laø traàm tích treû, phaân boá raát noâng, khoâng phaûi laø ñoái töôïng tìm kieám daàu khí.
B. KIEÁN TAÏO
Qua nhieàu coâng trình nghieân cöùu ñòa chaát vaø ñòa vaät lyù trong nhöõng naêm qua, mieàn voõng Haø Noäi ñöôïc chæ ra laø vuøng coù caáu truùc ñòa chaát phöùc taïp, ñöôïc hình thaønh ôû nôi giao nhau cuûa hai heä uoán neáp lôùn Mesozoi Taây Baéc Vieät Nam vaø Katazi -Caledonit Ñoâng Vieät Nam. Ñoù laø moät caáu truùc voõng choàng ñöôïc hình thaønh vaøo giai ñoïan taùch giaõn ñaïi döông ñaàu ñaïi Kainozoi vaø truøng vôùi thôøi kyø phaù huûy töøng phaàn luïc ñòa Indopacific (Ñoâng Nam AÙ).
Ñaëc ñieåm kieán taïo cuûa mieàn voõng Haø Noäi ñöôïc ñaëc tröng bôûi tính khoái taûng, bò phaân caét bôûi heä thoáng ñöùt gaõy doïc vaø ngang ñaõ hình moät caáu truùc daïng baäc thang goàm caùc ñòa haøo, ñòa luõy xen keõ nhau môû roäng vaø chìm daàn veà phía vònh Baéc Boä. Ñöùt gaõy soâng Chaûy vaø soâng Loâ ñaõ phaân chia mieàn voõng thaønh 3 ñôùi caáu taïo:
- Ñôùi caáu taïo Taây Nam
- Ñôùi caáu taïo Trung Taâm
- Ñôùi caáu taïo Ñoâng Baéc
I. ÑÔÙI TAÂY NAM
Ñôùi Taây Nam laø phaàn chuyeån tieáp giöõa phaàn luùn chìm cuûa mieàn voõng vaø phaàn uoán neáp Taây Baéc cuûa mieàn Baéc Vieät Nam. Noù naèm keïp giöõa hai ñöùt gaõy saâu mang tính khu vöïc laø ñöùt gaõy soâng Hoàng vaø ñöùt gaõy soâng Chaûy. Ñaây laø ñôùi caáu taïo naâng trong vuøng truõng. Thaønh phaàn ñaát ñaù trong moùng tröôùc Kainozoi cuûa ñôùi laø caùc ñaù granitoit, gneiss ôû vuøng gaàn bieån (ôû ñoä saâu 150m ôû Nam Ñònh) vaø loä ra ôû phaàn phía Baéc coù tuoåi Tieàn Cambri. Phaàn giöõa coøn laïi cuûa ñôùi laø ñaát ñaù taïo moùng ñaù tuoåi Mesozoi. Taïi ñaây caùc caáu truùc loài loõm coù kích thöôùc nhoû phaân boá xen keõ laãn nhau. Ñoä saâu trung bình cuûa moùng naøy coù phaàn giöõa ñaït gaàn 400 - 500m. Ngoaøi caùc ñöùt gaõy lôùn trong ñôùi Taây Nam coøn phaùt trieån nhieàu ñöùt gaõy nhoû hôn, haàu heát chuùng coù phöông Taây Baéc - Ñoâng Nam.
II. ÑÔÙI TRUNG TAÂM
Ñôùi naøy ñöôïc giôùi haïn bôûi ñöùt gaõy soâng Loâ phía Ñoâng Baéc vaø ñöùt gaõy soâng Chaûy phía taây Nam. Hai ñöùt gaõy naøy coù höôùng caém ngöôïc chieàu nhau vôùi bieân ñoä dòch chuyeån khoaûng 1.000m. Ñaây laø phaàn luùn chìm khoâng ñoái xöùng cuûa mieàn voõng ñöôïc phuû bôûi traàm tích Neogen Ñeä Töù raát daøy. Trong phaïm vi cuûa noù coù nhieàu hoá khoan daàu khí saâu ñeán 3 - 4km nhöng vaãn chöa ñaït ñöôïc moùng tröôùc Kainozoi. ÔÛ ñaây, caáu truùc moùng ñaõ ñöôïc suy ra chuû yeáu töø keát quaû phaân tích taøi lieäu ñòa vaät lyù. Beân trong ñôùi laïi bò caùc ñöùt gaõy doïc Vónh Ninh, Thaùi Bình chia caét taïo thaønh nhöõng khoái caáu taïo khaùc nhau.
- Ñöùt gaõy Thaùi Bình laø moät ñöùt gaõy thuaän, caém veà phía Ñoâng Baéc vôùi bieân ñoä dòch chuyeån töø 200 - 300m.
- Ñöùt gaõy Vónh Ninh laø moät ñöùt gaõy thuaän phöông Taây Baéc - Ñoâng Nam, caém veà phía Taây Nam vôùi bieân ñoä dòch chuyeån khoaûng 400 -1.000m, chia vuøng trung taâm thaønh 2 daûi caáu taïo.
* Daûi caáu taïo Gia Laâm - Ñoâng Quan
* Daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi
1. Daûi caáu taïo Gia Laâm-Ñoâng Quan: Bao goàm khoái naâng Gia Laâm vaø vuøng luùn saâu Ñoâng Quan. Moùng Proterozoi ôû khoái naâng Gia Laâm phaùt hieän ôû loã khoan 9 (300-320m). Truõng Ñoâng Quan laø vuøng luùn saâu nhaát, coù caáu taïo ñoái xöùng, truïc leäch veà phía Taây Nam, phaàn luùn saâu nhaát, coù caáu taïo naèm saùt daûi Khoaùi Chaâu-Tieàn Haûi. Trong truõng Ñoâng Quan coù nhieàu neáp uoán thoaûi nhö caùc neáp loài Thanh Mieân, Myõ Haøo…
2. Daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi: laø moät ñôùi naâng naèm ôû phaàn trung taâm vuøng truõng, ñöôïc giôùi haïn bôûi hai ñöùt gaõy Vónh Ninh phía Ñoâng Baéc vaø ñöùt gaõy soâng Chaûy phía Taây Nam. Ñaây laø vuøng ñoái töôïng chính cuûa coâng taùc tìm kieám daàu khí, vaø ñöôïc nghieân cöùu chi tieát nhaát. Qua caùc keát quaû nghieân cöùu ngöôøi ta phaùt hieän ñaây laø moät ñôùi naâng goàm moät chuoãi neáp uoán nhoû keá tieáp nhau: neáp loài Khoaùi Chaâu, Kim Ñoâng, Phuø Cöø, Tieân Höng, Kieán Xöông, Tieàn Haûi. Caùc caáu taïo naøy coù phöông truøng vôùi phöông truïc cuûa daûi vaø höôùng Taây Baéc - Ñoâng Nam. Ra ñeán gaàn bieån caùc caáu taïo naøy taùch thaønh 2 höôùng taïo thaønh caùc caáu taïo Kieán Xöông A, B, C caáu taïo Tieàn Haûi A, B, C, caáu taïo loõm Phöôïng Ngaõi. Ngoaøi ra doïc theo daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi coøn coù heä thoáng ñöùt gaõy ngang phöông Ñoâng Baéc - Taây Nam: Ñöùt gaõy Nam Haø Noäi, ñöùt gaõy Höng Haø, Phuø Cöø… Caùc ñöùt gaõy naøy ñeàu laø ñöùt gaõy thuaän chia caét daûi thaønh nhöõng khoái nhoû vôùi cöï ly suïp luùn khaùc nhau taïo neân daïng baäc thang vôùi höôùng nghieâng vaø chìm daàn veà phía Ñoâng Nam.
III. ÑÔÙI ÑOÂNG BAÉC
Ñôùi naøy ñöôïc giôùi haïn bôûi ñöùt gaõy Ñoâng Trieàu veà phía Ñoâng Baéc, ñöùt gaõy soâng Loâ phía Ñoâng Nam. So vôùi vuøng trung taâm, thì ñaây laø ñôùi naâng töông ñoái. Trong phaïm vi cuûa noù moùng tröôùc Kainozoi loä ra ôû nhieàu nôi chuû yeáu tuoåi Jura, Trias, Devon … Chieàu daøy traàm tích coù theå xaáp xæ 2.000m ôû caùc vuøng keá caän caùc ñöùt gaõy lôùn.
Ñaëc ñieåm noåi baäc laø söï coù maët caùc khoái taûng trong bình ñoà caáu truùc khu vöïc. Nhö vaäy söï phaân vò lôùn veà chieàu daøy traàm tích coäng theâm vôùi söï phaùt trieån roäng raõi caùc heä thoáng ñöùt gaõy ñaõ taïo neân moät bình ñoà caáu truùc raát phöùc taïp.
Nhìn chung mieàn voõng Haø Noäi coù daïng moät ñòa maùng kieåu ñòa haøo baäc thanh ñoå ra bieån vôùi phöông Taây Baéc - Ñoâng Nam. Phía Baéc Ñoâng Baéc noù tieáp xuùc vôùi vuøng truõng Mesozoi An Chaâu vaø caáu truùc Paleozoi Quaûng Ninh. Phía Taây Nam ñöôïc giôùi haïn bôûi vuøng truõng Mezozoi soâng Ñaø vaø phöùc neáp loài soâng Hoàng (Proterozoi - Paleozoi). Vì theá mieàn voõng Haø Noäi coù caáu truùc phöùc taïp vaø luoân chòu aûnh höôûng taùc ñoäng ít nhieàu cuûa caùc vuøng laân caän noù.
C. LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN CAÁU TRUÙC MIEÀN VOÕNG HAØ NOÄI
Qua vieäc nghieân cöùu söï phaân boá chieàu daøy traàm tích mieàn voõng Haø Noäi, ta thaáy raèng traàm tích ôû ñaây coù chieàu daøy bieán ñoåi roõ reät qua caùc giai ñoaïn khaùc nhau vaø taêng daàn theo höôùng töø Taây Baéc xuoáng Ñoâng Nam. Ñieàu naøy chöùng toû söï phaùt trieån cuûa boàn ñöôïc chi phoái bôûi cheá ñoä hoaït ñoäng kieán taïo maïnh meõ vôùi nhieàu pha naâng suït lieân tuïc vaø coù cöï ly suït luùn taêng daàn theo höôùng Taây Baéc - Ñoâng Nam. Nguyeân nhaân chính laø do caùc chuyeån ñoäng nöùt caêng doïc theo caùc heä thoáng ñöùt gaõy soâng Hoàng, ñöùt gaõy soâng Chaûy, ñöùt gaõy Vónh Ninh trong suoát kyû Neogen ñaõ taùi hoaït ñoäng nhieàu laàn hình thaønh caùc dòch chuyeån phaân caét mieàn voõng ra thaønh nhieàu khoái, nhieàu vuøng suït luùn vôùi cöï ly khaùc nhau. Hôn nöõa cuõng trong giai ñoaïn naøy söï xuaát hieän heä thoáng ñöùt gaõy ngang phöông Ñoâng Baéc - Taây Nam nhö ñöùt gaõy Nam Haø Noäi, Höng Haø, Phuø Cöø, Kieán Xöông… ñaõ chia caét mieàn voõng thaønh nhieàu khoái nhoû vôùi möùc ñoä suït luùn khaùc nhau hình thaønh caùc yeáu toá caáu taïo daïng baäc thang vôùi höôùng nghieâng chìm daàn veà phía Ñoâng Nam.
Caùc pha hoaït ñoäng mạnh trong thời kỳ Neogen chủ yếu xảy ra vaøo cuoái thôøi Phong Chaâu, thôøi Phuø Cöø giöõa vaø Tieân Höng döôùi, ñaëc bieät maïnh vaø keát thuùc vaøo cuoái thôøi Tieân Höng treân.
Vaøo cuoái kyû Paleogen mieàn voõng rôi vaøo ñieàu kieän suït luùn chung vôùi toác ñoä chaäm chaïp taïo neàn taàng traàm tích Phong Chaâu vôùi nhieàu phaân lôùp moûng chöùa caùc vaät lieäu than ôû daïng phaân taùn raûi raùc. Ñieàu naøy theå hieän cheá ñoä suït luùn ñang oån ñònh daàn coù tính khu vöïc trong thôøi gian naøy.
Vaøo cuoái thôøi Phong Chaâu (cuoái Miocen sôùm), söï taùi hoaït ñoäng ñöùt gaõy Vónh Ninh ñaõ chia mieàn voõng thaønh hai ñôn vò caáu taïo vôùi cheá ñoä traàm tích khaùc nhau:
Khu vöïc truõng Ñoâng Quan vaãn giöõ cheá ñoä suït luùn chaäm chaïp (600m) nghieâng veà phía Ñoâng Nam.
Daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi suït luùn vôùi toác ñoä lôùn hôn (900m) ôû caáu taïo Tieàn Haûi “C”, 1.000m ôû caáu taïo Tieân Höng, Phuø Cöø, 1.300m ôû Kieán Xöông “C”, 1.500m ôû caáu taïo Kieán Xöông “A, B”.
Vaäy ôû giai ñoaïn naøy ôû daûi Khoaùi Chaâu-Tieàn Haûi caùc caáu taïo suït luùn vôùi toác ñoä khaùc nhau, rieâng caáu taïo Tieàn Haûi “C” coù toác ñoä suït luùn chaäm hôn so vôùi caáu taïo Tieàn Haûi “A, B”, Phuø Cöø, Tieân Höng, caáu taïo Kieán Xöông “C” suït luùn chaäm hôn so vôùi caáu taïo Kieán Xöông “A, B”. Ñaây laø tieàn ñeà cho söï thaønh taïo caáu truùc daïng voøm Tieàn Haûi “C” vaø Kieán Xöông “C” ôû mieàn voõng.
Ñaàu thôøi kyø Phuø Cöø sôùm (FC1_ñaàu Miocen giöõa) mieàn voõng tieáp tuïc luùn chìm saâu hôn, caùc khu vöïc Kieán Xöông “A, B”, Tieàn Haûi “A, B” suït luùn saâu hôn so vôùi caùc caáu taïo Kieán Xöông “C”, Tieàn Haûi “C” vaø böôùc ñaàu hình thaønh caùc voøm naâng Kieán Xöông “C” , Tieàn Haûi “C”.
Ñeán giai ñoaïn giöõa thôøi Phuø Cöø giöõa (FC2_giöõa Miocen giöõa) caùc ñöùt gaõy ngang xuaát hieän chia caét daûi Kieán Xöông thaønh nhieàu khoái nhoû suït luùn khaùc nhau, ñaëc bieät caùc caáu taïo Kieán xöông “A, B” suït luùn saâu hôn, nhanh hôn sau ñoù ñeán caáu taïo Tieân Höng, Tieàn Haûi “A”. Nhö vaäy toác ñoä suït luùn cuûa khu vöïc Kieán Xöông “C, B”, Tieàn Haûi “C” chaäm hôn caùc caáu taïo khaùc nhöng vaãn lôùn hôn so vôùi truõng Ñoâng Quan.
Trong suoát thôøi Phong Chaâu caùc khoái coù ñoä nghieâng höôùng taâm veà phía Ñoâng Nam, qua thôøi Phuø Cöø chæ coù truõng Ñoâng Quan giöõ ñöôïc doä nghieâng naøy, daûi Khoaùi Chaâu, Tieàn Haûi do suït luùn khoâng ñeàu ñaõ hình thaønh caùc khoái nghieâng veà phía Nam vaø daàn daàn uoán voõng ôû khu vöïc Kieán Xöông “A”, Tieàn Haûi “A”, Taây Baéc loõm Phöôïng Ngaõi.
Quaù trình suït luùn cuûa boàn truõng cöù tieáp tuïc xaûy ra vôùi toác ñoä suït luùn cuûa daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi lôùn hôn truõng Ñoâng Quan.
Ñeán cuoái thôøi Tieân Höng sôùm (TH1_ñaàu Miocen muoän) moät loaït ñöùt gaõy ngang xuaát hieän laøm cho phaàn Ñoâng Quan, loõm Phöôïng Ngaõi luùn chìm saâu hôn, caáu taïo Tieàn Haûi “C” vaãn tieáp tuïc ñöôïc hình thaønh döôùi daïng voøm, caáu taïo Tieàn Haûi “A” vaø Tieân Höng vaãn tieáp tuïc suït luùn vôùi toác ñoä lôùn trong khi ñoù caáu taïo Kieán Xöông “C” rôi vaøo caùc pha hoaït ñoäng kieán taïo maïnh, baét ñaàu suït luùn vôùi toác ñoä lôùn hôn Kieán Xöông “A, B” vaø rôi vaøo ñôùi phaù huûy.
Vaøo thôøi Tieân Höng giöõa (TH2_giöõa Miocen muoän), daûi Khoaùi Chaâu-Tieàn Haûi vaãn tieáp tuïc suït luùn vôùi phaàn Ñoâng Nam loõm Phöôïng Ngaõi suït luùn nhanh hôn, caùc caáu taïo Phuø Cöø, Tieân Höng baét ñaàu suït luùn vôùi toác ñoä chaäm laïi vaø baét ñaàu hình thaønh caùc daïng voøm naâng.
Vaøo thôøi kyø Tieân Höng muoän (TH3_giöõa Miocen muoän) ñöùt gaõy Vónh Ninh taùi hoaït ñoäng naâng toaøn boä daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi leân, truõng Ñoâng Quan bò suït luùn saâu hôn vaø cuøng vôùi quaù trình naâng leân naøy caùc caáu taïo Kieán Xöông “A, B”, Phuø Cöø, Tieàn Haûi “A, B” … ñöôïc thaønh laäp hoaøn chænh hôn.
Ñeán cuoái thôøi kyø Tieân Höng muoän (TH3_cuoái Miocen muoän) quaù trình naâng leân baøo moøn vaø san baèng cuûa daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi ñöôïc keát thuùc. Caùc saûn phaåm baøo moøn ñöôïc tích luõy vaøo truõng Ñoâng Quan vaø loõm Phöôïng Ngaõi.
Nhö vaäy, trong suoát giai ñoaïn Neogen ñöùt gaõy Vónh Ninh taùc ñoäng saâu saéc ñeán hoaït ñoäng kieán taïo cuûa vuøng. Töø thôøi Phong Chaâu tôùi Tieân Höng sôùm ñöùt gaõy Vónh Ninh vaãn laø ñöùt gaõy thuaän vôùi bieân ñoä suït luùn gaàn 400m ôû ñaùy ñieäp Phuø Cöø ôû khu vöïc daûi Tieàn Haûi, Tieân Höng. Töø ñaàu thôøi Tieân Höng giöõa tôùi cuoái Tieân Höng muoän, daûi Khoaùi Chaâu Tieàn Haûi baét ñaàu naâng leân taïo traïng thaùi nghòch cho ñöùt gaõy nghòch cho ñöùt gaõy Vónh Ninh vôùi bieân ñoä naâng cho tôùi baây giôø laø 1200m (Tieàn Haûi “C”) vaø 1800m (Tieàn Haûi “B”) , bieân ñoä leäch ñòa taàng hieän taïi cuûa ñaùy ñieäp Phuø Cöø vaø ñaùy ñieäp Tieân Höng laø 800m ôû Tieàn Haûi “C”, Tieân Höng vaø 1400m ôû Tieàn Haûi “A, B”.
Sau quaù trình baøo moøn, san baèng daàn daûi naâng Khoaùi Chaâu-Tieàn Haûi, mieàn voõng höôùng vaøo giai ñoaïn oån ñònh taïm thôøi. Ñeán ñaàu thôøi kyø Pliocen söï suïp luùn khu vöïc ñaõ taïo bieån tieán vaøo ñeå laïi traàm tích Vónh Baûo phuû khaép dieän tích khu vöïc nghieân cöùu.
Sau cuøng caùc traàm tích coå bò phuû bôûi traàm tích Haûi Döông - Kieán Xöông (Ñeä Töù) raát daøy treân toaøn boä khu vöïc.
Toùm laïi trong suoát giai ñoaïn Neogen, phaàn ñaát lieàn mieàn voõng rôi vaøo ñôùi hoaït ñoäng kieán taïo maïnh hình thaønh caùc caáu taïo uoán neáp nhoû (khoaûng 20 - 30km2) vôùi goùc doác nhoû. ÔÛ söôøn Ñoâng Baéc, caáu truùc Ñoâng Baéc ôû daïng ñaúng höôùng, ñôn nghieâng veà phía Ñoâng Nam. ÔÛ trung taâm mieàn voõng bò suït luùn khoâng ñeàu, beà daøy maët caét traàm tích taêng ñoät ngoät töø caùc söôøn ñeán phaàn truïc vaø töø Taây Baéc xuoáng Ñoâng Nam, vaø thaønh laäp daûi naâng Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi coù daïng soùng keùo daøi theo höôùng naøy. ÔÛ phía Taây Nam vò trí suït luùn, khoái naâng naøy bò uoán neáp nhoû laøm cho phöùc taïp hôn phaân chia bôûi caùc ñöùt gaõy ngang.
Cuøng vôùi quaù trình suït luùn cuûa boàn, caùc khu vöïc caáu taïo khaùc ñöôïc tích luõy traàm tích vôùi toác ñoä khaùc nhau vaø hình thaønh caùc ñôùi chieàu daøy khaùc nhau. Caùc nhòp lôùn cuûa traàm tích Phuø Cöø, Tieân Höng thuoäc truõng Ñoâng Quan coù beà daøy nhoû hôn daûi naâng Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi. Ñieàu naøy chöùng toû ñöùt gaõy Vónh Ninh taùi hoaït ñoäng nhieàu laàn trong quaù trình tích luõy traàm tích Neogen. Chính söï hoaït ñoäng maïnh meõ cuûa ñöùt gaõy Vónh Ninh cuõng nhö caùc ñöùt gaõy phöông Taây Baéc - Ñoâng Nam ñaõ taïo ñieàu kieän phaùt trieån heä thoáng ñöùt gaõy ngang phöông Ñoâng Baéc - Taây Nam gaây ñôùi phaù huûy ngaøy caøng môû roäng veà phía Ñoâng vaø Taây Nam daûi naâng Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi. Ñoù laø khoái hoaït ñoäng maïnh nhaát cuûa mieàn voõng Haø Noäi
CHÖÔNG 4
TIEÀM NAÊNG DAÀU KHÍ ÔÛ MIEÀN VOÕNG HAØ NOÄI
I. KHAÛ NAÊNG SINH DAÀU KHÍ CUÛA TRAÀM TÍCH CUÛA TRAÀM TÍCH NEOGEN MIEÀN VOÕNG HAØ NOÄI
Mieàn voõng Haø Noäi coø beà daøy traàm tích khaù daøy, ñaëc bieät traàm tích heä Neogen. ÔÛ vuøng caáu taïo Phuø Cöø traàm tích heä Neogen daøy khoaûng 5.340m (gieáng khoan 104) ôû caáu taïo Tieân Höng coù theå ñaït 4.000 – 5.000m ôû Tieàn Haûi, Kieán Xöông coù theå ñaït 6.000 -7.000m. Trong ñoù toång beà daøy caùc lôùp seùt khaù lôùn, coù nôi ñaït 2747m (gieáng khoan 104) ôû caáu taïo Tieân Höng ñaït 3.000m. Tuy nhieân, seùt chæ taäp trung ôû caùc phaân vò ñòa taàng ñieån hình: taàng Tieân Höng döôùi taàng Phuø Cöø giöõa vaø phaàn treân taàng Phong Chaâu. Trong 3 taàng treân, chæ soá caùt, seùt chæ ñaït 0.4 - 0.6, tyû leä haït mòn lôùn, ñöôïc lieät vaøo 3 taàng ñaù meï sinh daàu khí cuûa traàm tích Neogen mieàn voõng Haø Noäi vaø ñöôïc kyù hieäu:
- Taàng Tieân Höng döôùi (TH1)-S1.
- Taàng Phuø Cöø giöõa (FC2)-S2.
- Phaàn treân taàng Phong Chaâu (PCh)-S3
Theo caùc keát quaû phaân tích ñòa hoùa cuûa Hoaøng Ñình Tieán, ta coù toång haøm löôïng cacbon höõu cô (TOC) coù trong taàng ñaù meï nhö sau:
- Taàng S1 : TOC: 0.4 -1.57%: Ñaù meï trung bình - giaøu vaät chaát höõu cô.
- Taàng S2 : TOC: 0.47 - 0.77%: Ñaù meï ngheøo - trung bình vaät chaát höõu cô
- Taàng S3 : TOC: 0.25 - 0.55%: Ñaù meï ngheøo vaät chaát höõu cô
Vaø chæ soá hydrocacbon (HI) cuûa caùc taàng ñaù meï laø:
- Taàng S1 : HI töø 380 - 580: sinh daàu.
- Taàng S2 : HI töø 150 - 180: sinh hoãn hôïp vöøa daàu vöøa khí.
- Taàng S3 : HI töø 120 - 160: sinh khí.
Hôn nöõa, traàm tích trong caùc taàng Tieân Höng döôùi, Phuø Cöø giöõa ñöôïc tích luõy trong moâi tröôøng nöôùc ngoït laø chính, coù xen keõ caùc pha bieån ven bôø, bieån cöûa soâng (gaëp phía Ñoâng Nam vuøng nghieân cöùu: daûi Kieán Xöông, loõm Phöôïng Ngaõi, daûi Tieàn Haûi, Ñoâng Nam truõng Ñoâng Quan), traàm tích ñieäp Phong Chaâu tích luõy trong moâi tröôøng nöôùc ngoït. Vì theá vaät lieäu höõu cô trong laùt caét traàm tích Neogen cuûa mieàn voõng chuû yeáu laø loaïi humic, laø nguoàn vaät lieäu chuû yeáu taïo khí.
Nhö vaäy traàm tích Neogen cuûa mieàn voõng coù theå sinh ra moät löôïng daàu khí (chuû yeáu laø khí) coù khaû naêng hình thaønh caùc tích tuï. Tuy nhieân, neáu doøng khí ñöôïc sinh ra nhöng khoâng coù nôi tích tuï ( nôi “baãy” chuùng laïi) thì chuùng deã daøng di chuyeån ñi heát. Hoaëc neáu doøng daàu khí ñaõ ñöôïc tích tuï vaøo baãy nhöng gaëp ñieàu kieän chaén xaáu hay bò caùc chuyeån ñoäng kieán taïo, hoaït ñoäng nöôùc ngaàm phaù huyû thì chuùng cuõng khoâng ñöôïc baûo toàn. Nhö vaäy ta caàn phaûi xem xeùt moái töông quan thôøi gian giöõa söï tröôûng thaønh ñaù meï vôùi thôøi gian hình thaønh caùc baãy chöùa cuõng nhö xuaát hieän caùc doøng daàu di chuyeån, ñoàng thôøi caàn xem xeùt caùc yeáu toá thaïch hoïc, kieán taïo coù aûnh höôûng ñeán khaû naêng chaén giöõ caùc baãy daàu khí. Töø ñoù ta coù ñònh ñöôïc tieàm naêng daàu khí cuûa boàn.
II. MOÁI TÖÔNG QUAN GIÖÕA THÔØI GIAN TRÖÔÛNG THAØNH CAÙC TAÀNG ÑAÙ MEÏ VAØ THÔØI GIAN DI CHUYEÅN CAÙC SAÛN PHAÅM.
Nhö ñaõ ñeà caäp, caùc pha hoaït ñoäng kieán taïo xaûy ra lieân tuïc phaân caét ñòa taàng thaønh nhieàu khoái, caùc traàm tích ôû caùc khoái coù daïng ñôn nghieâng veà phía Taây Nam vaø Ñoâng Nam, caùc saûn phaåm sinh ra deã daøng di chuyeån veà phía Baéc, Taây Baéc, Ñoâng Baéc moãi khoái. Xuyeân suoát töø tröôùc Neogen ñeán cuoái thôøi Tieân Höng sôùm (TH1), quaù trình luùn chìm chung vaø tích luõy traàm tích lieân tuïc ñaõ ñöa caùc taàng ñaù meï sôùm ñaït tôùi caùc ñôùi chuû yeáu sinh daàu khí, keát hôïp vôùi cheá ñoä nhieät khaéc nghieät, gradient ñòa nhieät khu vöïc lôùn (3.9 - 4.10C/100m) ñaõ thuùc ñaåy quaù trình chuyeån hoaù vaät lieäu höõu cô. Vì vaäy caùc taàng ñaù meï S3, S2 mau sôùm traûi qua pha chuû yeáu sinh daàu.
1. Taàng ñaù meï S1
Vaøo cuoái thôøi kyø Tieân Höng sôùm (TH1) taàng ñaù meï S1 coù ñoä saâu phaân boá töø 100-400m (truõng Ñoâng Quan, Taây Baéc daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi) vaø ñaït tôùi 500-1000m ôû phaàn Ñoâng Nam daûi naøy, Ñoâng Nam ñôn nghieâng Thaùi Bình. Do ñoù ôû Ñoâng Nam daûi naâng Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi vaät lieäu höõu cô chuyeån vaøo ñôùi chuaån bò sinh daàu. Rieâng daûi Kieán Xöông, ñaëc bieät kieán Xöông “C” rôi vaøo ñôùi chuû yeáu sinh daàu. Caùc saûn phaåm sinh ra di chuyeån veà phía Ñoâng Baéc, Baéc (doïc theo ñöùt gaõy Vónh Ninh vaø soâng Loâ).
Cuoái thôøi Tieân Höng giöõa (TH2) taàng ñaù meï S1 chìm saâu hôn phaân boá töø 200-900m (truõng Ñoâng Quan) tôùi 1800m (Ñoâng Nam daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi, loõm Phöôïng Ngaõi), vaät lieäu höõu cô cuûa vuøng rôi vaøo pha sôùm chuû yeáu sinh daàu. ÔÛ vuøng Kieán Xöông “C” traàm tích chìm saâu tôùi 1.600 -1.900m, vaät lieäu höõu cô rôi vaøo pha muoän chuû yeáu sinh daàu. Caùc saûn phaåm sinh ra di cö vaø tích luõy daàn veà phía Baéc, Taây Baéc cuûa töøng khoái do caáu truùc cuûa khu vöïc vaãn giöõ daïng ñôn nghieâng veà phía Ñoâng Nam.
Vaøo giai ñoaïn Tieân Höng muoän (TH3) boàn tieáp tuïc suït luùn saâu hôn, toaøn boä traàm tích S1 rôi vaøo pha muoän chuû yeáu sinh daàu vaø caùc saûn phaåm di cö vaãn theo höôùng treân nhöng khaû naêng chaén giöõ ôû vuøng naøy keùm do khoâng coù khaû naêng chaén giöõ.
Cuoái thôøi Tieân Höng muoän (TH3) toaøn vuøng bò naâng leân maïnh meõ caùc baãy chöùa daïng voøm ñöôïc thaønh laäp hoaøn chænh hôn, moät soá nôi bò baøo moøn. ÔÛ daûi Tieàn Haûi, Kieán Xöông taàng S1 rôi vaøo phuï pha sôùm sinh daàu, ôû truõng Ñoâng Quan, loõm Phöôïng Ngaõi laïi luùm chìm saâu hôn vaø rôi hoaøn toaøn vaøo pha chuû yeáu sinh khí condensat. Nhö vaäy chæ coù vuøng Tieàn Haûi “C” coù ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå tích luõy caùc saûn phaåm cuoái thôøi Tieân Höng sôùm (TH1) ñeán cuoái thôøi Tieân höng muoän (TH3). Nhöng sau khi naâng leân toaøn vuøng bò phaân caét thaønh töøng khoái, taàng S1 laïi rôi vaøo hoaøn caûnh bò phaù huyû moû. Caùc caáu taïo coøn laïi chæ coù ñieàu kieän tích luõy töø cuoái Tieân Höng muoän (TH3). Thôøi gian tích luõy caùc hydrocacbon ngaén, laïi bò phaù huûy bôûi nöôùc ngaàm neân caùc caáu taïo Phuø Cöø, Tieân Höng, Tieàn Haûi “A, B”, Kieán Xöông “A”, truõng Ñoâng Quan khoâng coù ñuû khaû naêng tích luõy thaønh moû.
2. Taàng ñaù meï S2
Cuoái thôøi Phuø Cöø giöõa (FC2) taàng ñaù meï S2 coøn naèm ôû vò trí noâng, chæ coù moät phaàn dieän tích ôû caáu taïo Tieân Höng, Kieán Xöông “A, B” vaø rìa Taây Nam loõm Phöôïng Ngaõi naèm ôû ñôùi chuaån bò sinh daàu.
Cuoái thôøi Phuø Cöø muoän (FC2) phaàn lôùn dieän tích vaãn naèm ôû ñôùi chuaån bò sinh daàu. Rieâng ôû daûi Kieán Xöông, taàng S2 rôi vaøo ñôùi chuû yeáu sinh daàu.
Cuoái thôøi Tieân Höng döôùi (TH1) ôû phaàn Ñoâng Nam daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi, taàng S2 rôi vaøo pha chuû yeáu sinh daàu. Khi ñoù truõng Ñoâng Quan coøn naèm ôû ñôùi chuaån bò sinh daàu. Caùc saûn phaåm di cö veà phía Baéc vaø Taây Baéc, tích luõy ôû ven rìa Ñoâng Baéc doïc theo ñöùt gaõy Vónh Ninh, coøn ôû ven rìa truõng Ñoâng Quan phoå bieán traàm tích haït thoâ neân khoâng coù ñieàu kieän tích luõy saûn phaåm.
Cuoái thôøi Tieân Höng giöõa (TH2) phaàn Ñoâng Nam truõng Ñoâng Quan, toaøn boä daûi naâng Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi rôi vaøo ñôùi chuû yeáu sinh daàu. Caùc saûn phaåm sinh ra tích luõy ôû ven rìa ñöùt gaõy Vónh Ninh.
Vaøo giöõa thôøi Tieân Höng muoän (TH3) phaàn lôùn truõng Ñoâng Quan rôi vaøo pha muoän chuû yeáu sinh daàu, cöôøng ñoä sinh daàu giaûm daàn. Daûi Kieán Xöông rôi vaøo pha chuû yeáu sinh daàu, khí condensat. Caùc saûn phaåm di cö tích luõy vaøo rìa Baéc, Ñoâng Baéc cuûa daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi.
Cuoái thôøi Tieân Höng muoän (TH3) khi chöa xaûy ra quaù trình taïo laäp caùc voøm caáu taïo vaø boùc moøn, toaøn boä traàm tích taàng S2 ôû truõng Ñoâng Quan vaãn ôû pha muoän chuû yeáu sinh daàu, phaàn lôùn daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi rôi vaøo pha chuû yeáu sinh khí condensat, daûi Kieán Xöông “A, B, C” rôi vaøo pha chuû yeáu sinh khí khoâ. Caùc saûn phaåm vaãn di cö leân rìa Ñoâng Baéc.
Sau khi caùc caáu taïo ñöôïc thaønh laäp hoaøn chænh, xu höôùng tích luõy caùc saûn phaåm xaûy ra ôû caùc baãy voøm caáu taïo ôû daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi. Tuy nhieân, ñieàu kieän baûo toàn caùc saûn phaåm cuûa taàng S3 chæ ñaït ñöôïc ôû vuøng Tieàn Haûi “C”, Kieán Xöông “B”, loõm Phöôïng Ngaõi maëc duø coù söï taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá phaù huyû khaùc.
3. Taàng ñaù meï S3
Cuoái thôøi Phong Chaâu taàng ñaù meï S3 coù phaàn döôùi rôi vaøo pha sôùm sinh daàu, phaàn treân naèm ôû pha chuaån bò sinh daàu. Caùc saûn phaåm di cö veà ven rìa vaø chöa coù ñieàu kieän tích luõy.
Caùc thôøi Phuø Cöø sôùm (FC1) toaøn boä taàng ñaù meï S3 rôi vaøo pha chuû yeáu sinh daàu, vuøng Kieán Xöông “A, B, C” rìa Taây Nam loõm Phöôïng Ngaõi chuyeån sang pha muoän sinh daàu. Caùc saûn phaåm coù xu höôùng di cö leân phía Baéc, Taây Baéc vaø coù theå do thaønh phaàn haït mòn cuûa traàm tích phaàn treân ñieäp Phong Chaâu goái tröïc tieáp vaøo maët tröôït cuûa ñöùt gaõy soâng Loâ neân vuøng naøy coù khaû naêng chaén giöõ saûn phaåm.
Cuoái thôøi Phuø Cöø giöõa (FC2), phaàn lôùn taàng S3 coøn naèm ôû pha chuû yeáu sinh daàu phuï pha muoän. Khi ñoù ôû truõng Ñoâng Quan taàng S3 rôi vaøo phuï pha sôùm chuû yeáu sinh daàu. Caùc saûn phaåm di cö veà phía Baéc, Taây Baéc cuûa moãi khoái.
Cuoái thôøi Phuø Cöø muoän (FC3) phaàn lôùn taàng S3 coøn naèm ôû pha sinh daàu muoän, rìa Taây Nam daûi Kieán Xöông “A, B” rôi vaøo pha chuû yeáu sinh khí condensat, caùc saûn phaåm dòch chuyeån leân phía Baéc vaø Taây Baéc moãi khoái.
Cuoái thôøi Tieân Höng sôùm (TH1), phaàn Ñoâng Nam loõm Phöôïng Ngaõi, daûi Kieán Xöông rôi vaøo pha chuû yeáu sinh khí condensat. Phaàn coøn laïi naèm ôû pha chuû yeáu sinh daàu. Caùc saûn phaåm di chuyeån tích tuï doïc theo ñöùt gaõy Vónh Ninh (phaàn treân ñöùt gaõy), rìa Ñoâng Baéc truõng Ñoâng Quan.
Cuoái thôøi Tieân Höng giöõa (TH2) daûi Khoaùi Chaâu-Tieàn Haûi baét ñaàu sang pha chuû yeáu sinhkhí condensat. Cöôøng ñoä sinh daàu toaøn vuøng maïnh vaø coù xu theá taét daàn. Caùc saûn phaåm khí vaø khí condensat ñöôïc tích luõy ôû ven rìa Ñoâng Baéc, Baéc cuûa moãi khoái rieâng bieät.
Vaøo giöõa thôøi Tieân Höng muoän (TH3), haàu heát dieän tích rôi vaøo pha chuû yeáu sinh khí khoâ, khí condensat tröø ven rìa truõng Ñoâng Quan coøn ôû pha muoän sinh daàu. Nôi tích luõy caùc saûn phaåm laø phaàn treân cuûa ñöùt gaõy Vónh Ninh, rìa Baéc, Ñoâng Baéc truõng Ñoâng Quan.
Cuoái thôøi Tieân Höng muoän (chöa xaûy ra boùc moøn) toaøn boä daûi naâng Khoaùi Chaâu-Tieàn Haûi, Ñoâng Nam truõng Ñoâng Quan chuyeån sang sinh khí khoâ, ven rìa truõng Ñoâng Quan coøn ôû pha sinh khí condensat. Caùc saûn phaåm di cö vaø tích luõy ôû ñôùi ven rìa vaø Ñoâng Baéc truõng Ñoâng Quan.
Ngay saùt tröôùc Plioxen, toaøn vuøng chòu söï naâng chung, caùc hoaït ñoäng phaù huûy maïnh meõ xaûy ra vaøo luùc naøy. Do ñoù ñöùt gaõy Vónh Ninh vaø moät soá ñöùt gaõy khaùc laøm nhieäm vuï löu thoaùt saûn phaåm laø chuû yeáu, maät ñoä ñöùt gaõy taäp trung ôû daûi Kieán Xöông, coù leõ do ñoù vuøng naøy coù nhieàu ñieåm loä hôn caû.
4. Tieàm naêng daàu khí
Thoâng qua quaù trình sinh thaønh daàu khí cuûa ba taàng ñaù meï coù theå ruùt ra moät soá keát luaän sau:
* Taàng ñaù meï S1 rôi vaøo pha chuû yeáu sinh daàu vaøo thôøi gian töø thôøi TH2 tôùi thôøi TH3. Sau ñoù cuoái thôøi TH3 phaân hoùa, moät phaàn chìm saâu chuyeån sang pha chuû yeáu sinh khí condensat, phaàn coøn laïi rôi vaøo pha chuû yeáu sinh daàu laàn 2.
* Taàng ñaù meï S2 rôi vaøo pha chuû yeáu sinh daàu trong thôøi gian töø Tieân Höng sôùm ñeán cuoái Tieân Höng giöõa, sau ñoù chuyeån sang giai ñoaïn sinh khí vaø condensat cho tôùi tuoåi TH3. Sau ñoù taàng S2 bò phaân hoùa moät phaàn rôi vaøo pha chuû yeáu sinh khí condensat, phaàn coøn laïi rôi vaøo pha chuû yeáu sinh daàu laàn 2.
* Taàng ñaù meï S3 rôi vaøo pha chuû yeáu sinh daàu trong thôøi gian töø FC1 ñeán cuoái FC3, sau ñoù chuyeån sang giai ñoaïn sinh khí condensat tôùi cuoái TH2. Töø cuoái TH2 ñeán TH3 chuùng chuyeån vaøo pha sinh khí khoâ nhöng hieän nay moät phaàn rôi vaøo pha chuû yeáu sinh khí consensat, phaàn coøn laïi ôû pha sinh khí khoâ.
Nhö vaäy noùi chung caùc taàng ñaù meï ñaõ traûi qua caùc giai ñoaïn sinh daàu vaø phaàn lôùn laïi rôi vaøo caùc pha sinh khí.
Thôøi gian sinh thaønh caùc baãy caáu taïo raát muoän vaøo cuoái thôøi TH3, tröø caáu taïo Kieán Xöông “C” vaø Tieàn Haûi “C” ñöôïc thaønh laäp sôùm hôn, caùc saûn phaåm sinh ra ñeàu coù theå tích luõy ôû nôi naøy trong quaù trình sinh thaønh daàu khí.
Toùm laïi trong suoát thôøi gian sinh daàu khí caùc saûn phaåm di cö veà phía Ñoâng Baéc, Baéc, Taây Baéc töøng khoái laø chuû yeáu vôùi toác ñoä maïnh hôn toáùc ñoä di chuyeån doïc theo ñöùt gaõy Vónh Ninh cuûa caùc doøng daàu khí. Baãy chöùa daïng voøm ôû caáu taïo Tieàn Haûi “C” ñöôïc laáp ñaày hydrocacbon laø do quaù trình di chuyeån ngang maïnh meõ naøy.
ÔÛ phaïm vi vuøng truõng Ñoâng Quan caùc taàng ñaù meï S1, S2, S3 ít bieán ñoåi hình thaùi caáu truùc qua caùc thôøi kyø lòch söû ñòa chaát, chuùng luùn chìm lieân tuïc vaø keát quaû laø quaù trình sinh daàu, khí condensat vaø khí xaûy ra töø töø. Ôû vuøng ven rìa caùc taàng ñaù meï S1, S2 thaønh phaàn haït thoâ chieám tyû leä cao (tæ soá caùt/seùt > 0.6), caùc lôùp boät keát, seùt keát moûng xen keõ lieân tuïc vôùi caùc lôùp caùt keát… Vì vaäy khaû naêng tích luõy saûn phaåm caùc taàng S1, S2 ôû truõng Ñoâng Quan haïn cheá. Ngöôïc laïi traàm tích Phong Chaâu luoân luoân ñöôïc mieát tröôït treân ñöùt gaõy soâng Loâ vaø laïi luùn chìm lieân tuïc neân caùc saûn phaåm cuûa taàng S3 coù xu höôùng tích luõy ôû ven rìa Ñoâng Baéc, Taây Baéc truõng Ñoâng Quan. Raát coù heå caùc saûn phaåm khí, khí condensat töø traàm tích Phong Chaâu seõ di chuyeån vaøo caùc ñôùi hang hoác nöùt neû cuûa ñaù cacbonat Cacbon - Pecmi ôû phía Ñoâng Baéc.
CHÖÔNG 5
KEÁT LUAÄN
Söï phaùt trieån caáu truùc mieàn voõng Haø Noäi ñöôïc khoáng cheá bôûi heä thoáng ñöùt gaõy coù phöông Taây Baéc-Ñoâng Nam goàm ñöùt gaõy soâng Chaûy, ñöùt gaõy soâng Loâ, ñöùt gaõy Vónh Ninh. Caùc ñöùt gaõy naøy taùi hoaït ñoäng nhieàu laàn phaân mieàn voõng ra thaønh caùc yeáu toá caáu taïo daïng baäc thang nhö moät daûi soùng chìm daàn veà phía bieån.
Ñaëc ñieåm noåi baäc trong suoát lòch söû phaùt trieån caáu truùc mieàn voõng laø söï suït luùn lieân tuïc vôùi toác ñoä khoâng ñoàng ñeàu töø cuoái thôøi Phong Chaâu cho ñeán cuoái thôøi Tieân Höng giöõa. Quaù trình suït luùn lieân tuïc naøy taïo ñieàu kieän caùc taàng ñaù meï rôi vaøo ñôùi tröôûng thaønh, keát hôïp vôùi cheá ñoä nhieät khaéc nghieät ñaõ thuùc ñaåy nhanh choùng quaù trình chuyeån hoùa vaät lieäu höõu cô.
Trong thôøi Phong Chaâu caùc khoái coù ñoä nghieâng veà phía Ñoâng Nam, qua giai ñoaïn Phuø Cöø daûi Khoaùi Chaâu - Tieàn Haûi nghieâng veà phía Nam voõng xuoáng ôû Kieán Xöông “A”, Tieàn Haûi “A”, Taây Baéc loõm Phöôïng Ngaõi, coøn truõng Ñoâng Quan vaãn giöõ ñöôïc ñoä nghieâng veà phía Ñoâng Nam. Caùc saûn phaåm sinh ra döôùi taùc duïng cuûa söï suït luùn vaø laéng ñoïng traàm tích lieân tuïc, di chuyeån ngang veà Baéc, Taây Baéc, Ñoâng Baéc moãi khoái vaø doïc theo phaàn treân ñöùt gaõy Vónh Ninh. Quaù trình hình thaønh caùc baãy chöùa daïng voøm dieãn ra laâu daøi vaø raát muoän, tröø vuøng caáu taïo Kieán Xöông “C”, caáu taïo Tieàn Haûi “C” ñöôïc hình thaønh töø ñaàu thôøi Phuø Cöø sôùm tôùi cuoái thôøi Tieân Höng sôùm (TH1). Sau ñoù ñeán cuoái thôøi Tieân Höng sôùm (TH1) söï xuaát hieän ñöùt gaõy ngang ôû phaàn Ñoâng Nam loõm Phöôïng Ngaõi ñaõ laøm caáu taïo Kieán Xöông rôi vaøo ñôùi phaù huûy vaø ñaõ môû roäng höôùng suït luùn taêng daàn theo höôùng naøy.
Caùc baãy chöùa daïng maøn chaén kieán taïo chæ toàn taïi töø thôøi kyø ñaàu Phuø Cöø sôùm ñeán cuoái thôøi Tieân Höng sôùm, söï taùi hoaït ñoäng cuûa ñöùt gaõy Vónh Ninh vaø caùc ñöùt gaõy ngang ñaõ phaù huûy maøn chaén naøy, taïo ñieàu kieän cho caùc saûn phaåm thaát thoaùt leân beà maët.
Nhö vaäy trong suoát lòch söû phaùt trieån caáu truùc mieàn voõng, caùc baãy caáu taïo ñaõ baét ñaàu hình thaønh töø ñaàu thôøi Phuø Cöø sôùm. Nhö vaäy caùc saûn phaåm sinh ra ñeàu coù theå tích luõy vaøo caùc baãy chöùa. Tuy nhieân vaøo thôøi Tieân Höng muoän, ñaëc bieät vaøo thôøi gian Vónh Baûo tôùi nay, caùc væa daàu, condensat laïi rôi vaøo ñôùi phaù huûy. Rieâng caáu taïo Tieàn Haûi “C”, do söï dòch chuyeån maïnh meõ cuûa caùc saûn phaåm vaø do khaû naêng chaén cuûa caùc traàm tích khu vöïc naøy toát neân ñaõ hình thaønh ñöôïc moû khí Tieàn Haûi ñang khai thaùc hieän nay.
Chieàu daøy traàm tích cuûa mieàn voõng taêng daàn töø caùc söôøn ven rìa ñeán gaàn truïc vaø töø Taây Baéc - Ñoâng Nam, haøm löôïng seùt cuõng taêng daàn theo höôùng naøy. Vì vaäy trieån voïng daàu khí ôû mieàn voõng Haø Noäi coù theå ñöôïc keát luaän nhö sau:
* Taàng S1 coù vuøng trieån voïng laø caáu taïo Tieàn Haûi “C”, loõm Phöôïng Ngaõi, caùc caáu taïo Kieán Xöông “B, C”.
* Taàng S2 coù trieån voïng ôû caùc vuøng caáu taïo Tieàn Haûi “C” loõm Phöôïng Ngaõi, caáu taïo Kieán Xöông “B”.
* Taàng ñaù meï S3 coù trieån voïng ôû daûi Kieán Xöông, caáu taïo Tieàn Haûi “C” loõm Phöôïng Ngaõi, phaàn Ñoâng Nam vaø Ñoâng Baéc truõng Ñoâng Quan. Nhö vaäy truõng Ñoâng Quan, caáu taïo Phuø Cöø, caáu taïo Tieân Höng, caùc caáu taïo Tieàn Haûi “A, B”, caáu taïo Kieán Xöông “A” khoâng coù yù nghóa tìm kieám daàu khí trong traàm tích ñieäp Tieân Höng vaø ñieäp Phuø Cöø.
Tuy nhieân ngaøy nay tieàm naêng daàu khí mieàn voõng chæ ñöôïc bieát ñeán qua vieäc khai thaùc moû khí Tieàn Haûi ôû tænh Thaùi Bình. Nhöng chuùng ta bieát raèng traàm tích Neogen mieàn voõng Haø Noäi coù khaû naêng sinh ra moät löôïng daàu khí ñaùng keå, khaû naêng taêng daàn veà phía bieån vaø theo hình thaùi ñôn nghieâng cuûa caáu truùc mieàn voõng, caùc saûn phaåm coù theå di cö vaø tích luõy vaøo caùc taàng ñaù voâi ôû phía Taây Baéc. Vì theá ñeå khai thaùc trieät ñeå tieàm naêng daàu khí cuûa mieàn voõng Haø Noäi caàn tieáp tuïc nghieân cöùu ôû vuøng theàm luïc ñòa vònh Baéc Boä cuõng nhö phaàn Taây Baéc cuûa caáu taïo, xaùc ñònh söï di chuyeån vaø tích luyõ daàu khí trong caùc baãy töông öùng.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Buøi Thò Thanh Huyeàn, Yasuhiro Yamada, Toshifumi Matsuoka, 2005. Quaù trình phaùt trieån caáu truùc cuûa phaàn Baéc beå Soâng Hoàng treân cô sôû minh giaûi taøi lieäu ñòa chaán. Tuyeån taäp baùo caùo Hoäi nghò KHCN “30 naêm Daàu khí Vieät Nam: Cô hoäi môùi, thaùch thöùc môùi”, NXB Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, tr 239 - 249.
2. Ñoã Baït, Nguyeãn Theá Huøng vaø n.n.k, 2005. Töôùng ñaù coå ñòa lyù caùc thaønh taïo traàm tích Neogen vuøng Baéc beå Soâng Hoàng. Tuyeån taäp baùo caùo Hoäi nghò KHCN “30 naêm Daàu khí Vieät Nam: Cô hoäi môùi, thaùch thöùc môùi”, NXB Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, tr 191 - 198.
3. Ngyeãn Tuaán Kieät, 1997. Lòch söû phaùt trieån caáu truùc mieàn voõng Haø Noäi, Luaän vaên toát nghieäp, 7 – 1997.
4. Nguyeãn Maïnh Huyeàn, Ñoã Vaên Haäu vaø n.n.k, 2005. Ñaùnh giaù môùi nhaát veà trieån voïng thaêm doø daàu khí ngoaøi khôi beå Soâng Hoàng. Tuyeån taäp baùo caùo Hoäi nghò KHCN “30 naêm Daàu khí Vieät Nam: Cô hoäi môùi, thaùch thöùc môùi”, NXB Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, tr 200 - 215.
5. Phan Trung Ñieàn, 2005. Toång quan veà heä thoáng beå Ñeä Tam treân rìa Taây bieån Ñoâng Vieät Nam. Tuyeån taäp baùo caùo Hoäi nghò KHCN “30 naêm Daàu khí Vieät Nam: Cô hoäi môùi, thaùch thöùc môùi”, NXB Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, tr 104 - 117.
6. Traàn Maïnh Trí,1996. Daàu khí vaø daàu khí ôû Vieät Nam.
7. Traàn Höõu Thaân, Traàn Nhaät Duõng. Taïp chí Daàu khí soá 3 – 2006. Ñaùnh giaù trieån voïng daàu khí mieàn voõng Haø Noäi qua phaân tích toång hôïp ñaëc ñieåm caáu truùc – kieán taïo, lòch söû tieán hoaù vaø heä thoáng daàu khí.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Tiềm năng dầu khí miền võng hà nội.doc