Tiểu luận Biến đổi khí hậu và vấn đề toàn cầu

1 Tiểu luận Biến đổi khí hậu và vấn đề toàn cầu 2 LỜI MỞ ĐẦU Biến đổi khí hậu đã và đang là một trong các vấn đề toàn cầu mà toàn nhân loại đang phải quan tâm bởi nó đe dọa tới sự sinh tồn và phát triển của mỗi người chúng ta nói riêng và cả nhân loại nói chung. Thế kỉ XXI chúng ta cũng phải đối mặt với “ tình huống hết sức khẩn cấp” của một cuộc khủng hoảng gắn liền ngày hôm nay và ngày mai. Đó là cuộc khủng hoảng biến đổi khí hậu. Cuộc khủng hoảng này xảy ra do sự tiến bộ của nhân loại, sự phát triển của hạ tầng kĩ thuật và ý thức của con người. Dưới góc độ chính trị - an ninh, biến đổi khí hậu được xếp vào dạng vấn đề an ninh "phi truyền thống" và được xem như là một trong những thách thức lớn nhất đối với môi trường an ninh - phát triển toàn cầu trong những năm tới. Nhiều đánh giá cho rằng, tác động của biến đổi khí hậu đối với hòa bình và an ninh của thế giới là rất lớn, khó lường, lâu dài, có thể còn nghiêm trọng hơn cả chủ nghĩa khủng bố quốc tế. Tầm ảnh hưởng của biến đổi khí hậu là mang tính toàn cầu và các chiến lược, biện pháp mang tính quốc gia đơn lẻ, kể cả của các nước phát triển nhất, không thể đối phó một cách hiệu quả đối với thách thức này. Chính vì vậy, đối phó với những thách thức đa chiều và phức tạp của vấn đề biến đổi khí hậu ngày càng trở thành ưu tiên quan trọng trong chiến lược an ninh, đối ngoại của các nước lớn và được cộng đồng quốc tế quan tâm rộng rãi; nhận thức toàn cầu về những nguy cơ tiềm tàng từ vấn đề biến đổi khí hậu ngày càng được nâng cao. Các hội nghị lớn trên thế giới đã diễn ra như thế nào, những sự kiện quan trọng về biến đổi khí hậu đã được dư luận thế giới mong đợi từ lâu có thành công hay thất bại ra sao? Đó là những vấn đề nhóm nghiên cứu chúng tôi sẽ đề cập đến trong bài viết của mình. Từ việc đi sâu vào tìm hiểu vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu, từ kết quả của các cuộc hội nghị quốc tế, câu hỏi đặt ra là: Vậy trách nhiệm sẽ thuộc về ai? Liệu những chiến lược của các nước lớn trong các hội nghị quốc tế có làm nên sự thay đổi? Những nội dung chúng tôi trình bày trong bài viết của mình dưới đây chắc chắn còn rất nhiều ý kiến chủ quan, không tránh khỏi những thiếu sót và rất cần sự 3 đóng góp ý kiến, phê bình của các thầy cô và các bạn để hoàn chỉnh hơn nội dung cũng như đánh giá một cách đầy đủ hơn về vấn đề này. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn! NỘI DUNG I. Các hội nghị lớn 1. Hội nghị Rio De Janero (6/1992) Hội nghị thượng đỉnh thế giới tại Rio De Janero là một bước ngoặt trong việc tìm ra giải pháp cho vấn đề biến đổi khí hậu. Tại hội nghị này, Chính phủ các nước tham gia đã nhất trí với công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (UNFCCC). Mục đích quan trọng của công ước này là ổn định nồng độ của các khí nhà kính trong bầu khí quyển ở mức độ sao cho không làm nhiệt độ Trái đất tăng thêm nữa. Cho tới thời điểm hiện tại đã có 192 quốc gia ký vào bản hiệp ước này. 2. Hội nghị Kyoto (12/1997) Nghị định thư Kyoto được thông qua. Các nước phát triển cam kết sẽ giảm ít nhất 5% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính vào 2012, nhưng Mỹ – nước thải ra khí CO2 nhiều thứ 2 trên thế giới, đã ngay lập tức tuyên bố không thông qua hiệp ước này. Trong khi đó, các quốc gia đang phát triển như Trung Quốc chỉ chấp nhận một cách không chính thức bản hiệp ước. 3. Hội nghị Copenhagen Trước năm 2009, thế giới đã đạt được hai nghị định thư từ hội nghị Rio de Janeiro năm 1992 và Kyoto năm 1997. Tuy vậy, các thỏa thuận này đều bị coi là thiếu hiệu lực khi các nước có lượng khí thải lớn nhất như Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil... không đưa ra cam kết cắt giảm của mình. Vì vậy nhóm chúng tôi muốn tập trung vào Hội nghị Copenhagen để làm rõ thái độ, quan điểm cũng như chiến lược của các nước lớn với vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu. II. Quan điểm, chiến lược của các nước lớn tại hội nghị Copenhagen 192 Chính phủ các quốc gia tới Copenhagen tham dự Hội nghị cấp cao Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP-15) vào tháng 12/2009 nhằm đưa ra giải pháp về một thỏa thuận quốc tế sau khi Nghị định thư Kyoto sắp hết hạn. Các nước giàu sẽ phải cam kết cắt giảm lượng khí CO2, trong khi các nước đang phát triển như Trung Quốc cũng phải có những hành động tương tự. Tại hội nghị này, các nhà lãnh 4 đạo thế giới cũng thảo luận về sáng kiến đánh thuế khí CO2 nhằm giảm nhu cầu sử dụng nguyên liệu hóa thạch đồng thời lấy kinh phí để hỗ trợ các nước nghèo đối phó với ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. 1. Mỹ Sau hai trận lũ lụt lớn nhất trong vòng 15 năm qua, đã phá hủy hàng nghìn căn nhà ở miền Trung Tây nước Mỹ không có lí do gì để nói rằng nước Mỹ và chính quyền Obama không nghiêm túc về vấn đề này. Vậy quan điểm và chiến lược của Mỹ tại Copenhagen là gì? Tổng thống Mỹ Barack Obama nói rằng: "Chúng tôi hiểu được những nguy cơ nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu. Chúng tôi quyết tâm hành động. Và chúng ta sẽ cùng chịu trách nhiệm đối với thế hệ tương lai" 1. Trong khi chờ kết quả từ hội nghị Copenhagen, Mỹ cam kết đến năm 2020 sẽ cắt giảm tới 17% lượng phát thải so với năm 2005. Tuy nhiên, Mỹ phản đối cách làm của Nghị định thư Tokyo bắt các nước phải có giao ước hợp pháp. Mỹ đòi hỏi Trung Quốc, Ấn Độ, Nam Phi và Brazil cùng phải cam kết cắt giảm khí thải. Và dự thảo về khí hậu của Mỹ hiện đang chưa được Thượng nghị viện thông qua. 2. Trung Quốc Với Trung Quốc,"Các quốc gia phát triển phải hỗ trợ các nước nghèo trong cuộc chiến chống lại biến đổi khí hậu" 2. Trung Quốc đã đặt ra mục tiêu cắt giảm khí CO2 vào năm 2020 chỉ còn ở mức 55 - 60% so với năm 2005. Đồng thời, Trung Quốc muốn các nước giàu đến năm 2020 phải giảm 40% lượng phát thải so với năm 1990. Nước này cũng sẽ giành 1% GPD (tổng thu nhập quốc nội) mỗi năm để trợ giúp các nước đang phát triển thích ứng với biến đổi khí hậu. Và các nước Châu Âu phải cung cấp các công nghệ mới giảm phát thải carbon. 3. Liên minh châu Âu 1 Barack Obama, Tổng thống Mỹ, Hội nghị Copenhagen, tháng 12/2009. 2 Hồ Cẩm Đào, Chủ tịch nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa, Hội nghị Copenhagen, tháng 12/2009. 5 Ủy viên hội đồng môi trường Châu Âu phát biểu:"Chúng ta phải đạt được nhiều thành công hơn Nghị định thư Tokyo". 3 Châu Âu thiết tha muốn giữ vai trò lãnh đạo tại hội nghị Copenhagen. Châu Âu cam kết đến năm 2020 cắt giảm 20% khối lượng phát thải so với năm 1990, thậm chí giảm đến 30% nếu các nước phát thải nhiều khí carbon cùng có những hành động mạnh mẽ. Đến năm 2050, các nước giàu phải cắt giảm được từ 80 đến 95% khối lượng phát thải. Các nước nghèo cũng phải dần dần cắt giảm khí thải. Từ nay đến năm 2020, Châu Âu dự kiến phải chi 150 tỉ USD hỗ trợ cho các nước nghèo nên sẽ trích 7 - 20 tỉ USD từ ngân sách. 4. Nhật Bản Yukio Hatoyama cho rằng:"Các nước đang phát triển cũng phải cùng nỗ lực cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính" 4. Đến năm 2020, Nhật Bản cắt giảm 25% lượng khí thải so với năm 1990 nếu tất cả các nước đều có cùng tham vọng. Ngành công nghiệp sẽ phản đối nếu con số cắt giảm lên đến 30%. Từ"sáng kiến Hatoyama", Nhật Bản cam kết tăng hỗ trợ tài chính và trợ giúp công nghệ cho các nước nghèo trong cuộc chiến chống lại biến đổi khí hậu. Nhật Bản ủng hộ các đề xuất trong đó mỗi nước tự đưa ra những cam kết của chính mình. 5. Liên minh Châu Phi Liên minh Châu Phi mong muốn các nước giàu có những cam kết pháp lý đến năm 2020 sẽ cắt giảm 40% lượng khí thải so với năm 1990. Nếu cắt giảm ở mức 20 - 30% thì cũng"tạm chấp nhận được". Châu Phi kêu gọi các nước giàu chi 0,5% GDP hàng năm trợ giúp nước nghèo chống lại biến đổi khí hậu. Riêng với Châu Phi, mức hỗ trợ nên ít nhất là 67 tỉ USD/ năm. Nếu các yêu sách không được chấp thuận, Châu Phi sẽ rời khỏi bàn đàm phán ngay lập tức. 6. Liên minh các quốc đảo nhỏ (Aosis) 3 Stavros Dimas, Ủy viên hội đồng môi trường Châu Âu, Hội nghị Copenhagen, tháng 12/2009. 4 Yukio Hatoyama, Thủ tướng Nhật Bản, Hội nghị Copenhagen, tháng 12/2009. 6 Nước biển dâng đe dọa sự tồn tại của các quốc gia này. Do đó, họ đeo đuổi mục tiêu giữ cho nhiệt độ chỉ tăng ở mức 1,5oC so với thời kỳ tiền công nghiệp hóa; mong muốn nồng độ khí CO2 trong bầu khí quyển chỉ thấp ở mức 380 - 350 phần triệu. Các quốc đảo này kỳ vọng đến năm 2050 thế giới cắt giảm được 85% lượng phát thải so với năm 1990; và các nước giàu sẽ chi 1% GPD cho các tổn thương do biến đổi khí hậu gây ra. III. Kết quả của hội nghị Copenhagen Nhận xét về bản thỏa thuận tại Hội nghị Copenhagen, B.Obama đã tuyên bố:”Có một thỏa thuận chưa hòan hảo còn hơn không” 5. Thủ tướng Australia cũng cho rằng “Đây là một thỏa thuận về biến đổi khí hậu mang tính toàn cầu có ý nghĩa nhất trong hành động và Australia sẽ tích cực tham gia thỏa thuận này” 6. Rõ ràng đến với Copenhagen, không một quốc gia nào muốn về tay không, tất cả đều mong muốn đưa ra một thỏa thuận chung. 1.Hội nghị đã đạt được những gì? Các nước nhất trí phối hợp đấu tranh chống biến đổi khí hậu và có hành động nhằm ngăn nhiệt độ trái đất tăng thêm 2 độ. Các nước giàu hơn đồng ý tài trợ 30 tỷ USD trong quỹ khẩn cấp trong ba năm tới nhằm giúp các nước nghèo hơn đối phó với biến đổi khí hậu. Số tiền này sau đó sẽ tăng lên thành 100 tỉ USD từ đây đến năm 2020. Một số quốc gia như Trung Quốc, Indonexia, Australia,… đã hoan nghênh bản thỏa thuận tạm thời này. “Hiệp ước Copenhagen có lẽ không phải là tất cả những gì mà mọi người hy vọng nhưng quyết định đó...là một bước khởi đầu quan trọng” 7. Kết thúc hội nghị, Tổng thư kí liên hợp quốc đã tuyên bố hội nghị đã đạt được thỏa thuận và đây là một bước khởi đầu cần thiết trong công cuộc chống biến đổi khí hậu. 5 Barack Obama, Tổng thống Mỹ, Hội nghị Copenhagen, tháng 12/2009. 6 Kevin Rudd, Thủ tướng Australia, Hội nghị Copenhagen, tháng 12/2009. 7 Bankimoon, Tổng thư kí Liên Hợp Quốc, Hội nghị Copenhagen, tháng 12/2009. 7 2. Một vài điểm “suông” trong bản thảo thuận Trái với những nhận định tích cực trên, hầu hết các chuyên gia cho rằng HN Copenhagen là một thất bại, thiếu đoàn kết, thiếu tham vọng và thiếu minh bạch. Các quốc gia nghèo thì cho rằng hội nghị lần này thiếu công bằng vì họ - những quốc gia chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ biến đổi khí hậu lại bị gạt sang một bên của hội nghị. Hội nghị có những ý kiến trái chiều như vậy bởi chính những điểm “suông” trong bản thảo thuận.  Mang tính chính trị với những lời tuyên bố chung chung, thiếu sự ràng buộc pháp lý.  Huỷ kế hoạch bảo vệ rừng nhiệt đới.  Không giám sát việc cắt giảm khí thải. Có thể thấy 193 quốc gia khi đến tham dự hội nghị Copenhagen đều có quyền lợi riêng, nhưng tựu trung được chia thành hai nhóm, nhóm nước giàu với đại diện là Mỹ và nước nghèo, đang phát triển, đại diện là Trung Quốc. Trong hội nghị vừa qua, cả Trung Quốc và Mỹ đều không chịu nhượng bộ trước nhu cầu của thế giới. Khối các nước nghèo cho rằng, từ hai thế kỷ nay các nước giàu đã công nghiệp hóa hết và thải ra nhiều khí thải thì giờ phải dừng lại. Khối phát triển đồng ý nhưng đòi hỏi các nước nghèo cũng phải làm như họ nhưng các nước nghèo lại cho rằng họ mới công nghiệp hóa không lâu và giờ họ có quyền phát thải khí CO2, còn các nước giàu phải hy sinh hơn, chi tiền ra để giúp đỡ họ khắc phục hậu quả thiên tai. 3.Nguyên nhân của thất bại này? 3.1. Vấn đề kinh tế Đỉnh điểm là sự bất đồng giữa các nước giàu và nước nghèo trong cuộc cãi vã: Ai chịu trách nhiệm chống biến đổi khí hậu? Ai chi tiền? Chi bao nhiêu? Cuối cùng, dĩ nhiên là không ai chịu ai và kết cục là thất bại của Hội nghị Copenhagen. Nguyên nhân sâu xa của thất bại chính là vấn đề kinh tế. Không thể phủ nhận kinh tế chi phối tất cả các lĩnh vực, và Hội nghị lần này cũng vậy, không ai hy sinh lợi ích kinh tế để giảm phát thải. 8 Đối với nước Mỹ, sau cuộc khủng hoảng kinh tế, mối bận tâm chính của chính quyền Obama lúc này là vực dậy nền kinh tế lớn nhất thế giới này và ưu tiên giải quyết những vấn đề trong nước. Còn Trung Quốc ? “Trung Quốc nghĩ rằng vào năm 2050 họ sẽ trở thành một quốc gia phát triển, do đó họ không muốn kìm hãm tăng trưởng kinh tế”8. Giám đốc Cơ quan Bảo vệ môi trường Thụy Điển Lars-Erik Liljelund kết luận: “Đơn giản là bởi người Trung Quốc không muốn các con số cụ thể”. Còn Bộ trưởng Môi trường Anh Ed Miliband tỏ ra “Thật thất vọng khi người Trung Quốc không muốn cắt giảm 50% khí thải và phản đối một hiệp ước có tính ràng buộc” 9 . Có thể với Trung Quốc lúc này, quyền lợi kinh tế ngắn hạn đi trước hạnh phúc về lâu dài của loài người. Với việc khước từ không đặt các biện pháp bảo vệ khí hậu của mình dưới sự kiểm soát của quốc tế, Trung Quốc đã góp phần chính vào trong thất bại của hội nghị. 3.2. Từ phía các nhà lãnh đạo Mỗi cá nhân, mỗi quốc gia có những toan tính riêng của họ, mỗi nước bày tỏ quan điểm họ đã sẵn sàng làm gì nhưng không có gì là ràng buộc mang tính pháp lý. Có thể nói hội nghị Copenhagen lần này đã bị “chính trị hóa” bởi chính những toan tính của các nhà lãnh đạo. Trung Quốc giờ đây đã có những bước tiến lớn trên lĩnh vực kinh tế và qua Copenhagen, Trung Quốc mong muốn nâng cao vị thế của mình hơn nữa trên trường quốc tế. Còn Mỹ thì lại muốn khẳng định vai trò lãnh đạo của mình, đồng thời muốn kìm hãm không cho Trung Quốc vươn lên tranh giành vị trí cường quốc đứng đầu của mình. Trong khi đó, EU cũng có những tính toán của riêng họ. Nếu EU không đồng ý, một lượng lớn các nước đang phát triển cũng không đồng ý, và thỏa thuận COP15 sẽ chỉ đơn giản là thỏa thuận không chính thức giữa một số quốc gia - biểu tượng của sự thất bại của hội nghị. Thế tại sao EU vẫn chấp nhận tài liệu bị cắt xén, dù một số lãnh đạo trước đó đã tuyên bố rằng không có thỏa thuận nào thì tốt hơn một thỏa thuận yếu ớt? Có thể tính tới chuyện 8 Báo The Independent dẫn lời một quan chức EU. 9 Ed Miliband, Bộ trưởng Môi trường Anh, báo The Guardian, 20/12/2009. 9 chính trị - điều này đồng nghĩa với việc EU không bao giờ đi ngược lại với Mỹ, đặc biệt là nước Mỹ của ông Obama, và luôn xuất hiện với một kết quả nào đó để nhận định rằng có thành công. 3.3. Từ cách tiếp cận và giải quyết vấn đề Người ta cứ ra rả khẳng định rằng chúng ta có thể ngăn chặn sự nóng lên của trái đất nếu như các chính trị gia có ý muốn. Nhưng ý chí chỉ là nỗi lo âu nhỏ bé nhất của chúng ta mà thôi. Rất đáng tiếc là từ 20 năm nay chúng ta đã theo đuổi một phương cách tiếp cận mang khiếm khuyết cơ bản: Nó mang khiếm khuyết về kinh tế, vì giảm thiểu khí CO2 trong thời gian ngắn sẽ làm cho chúng ta tiêu phí mất cả một gia tài và chỉ có tác động rất ít. Nó mang khiếm khuyết về chính trị, vì những cuộc tranh luận nẩy lửa về giảm thải CO2 chỉ gây chia rẽ trong châu Âu, châu Mỹ và châu Á. Và nó mang khiếm khuyết về kỹ thuật, vì năng lượng lựa chọn khác vẫn còn chưa đủ khả năng để chấm dứt sự lệ thuộc của chúng ta vào carbon. Các phương án giảm CO2 sẽ làm cho chúng ta tiêu tốn gấp nhiều lần hơn là chính sự biến đổi khí hậu gây ra. Thật sự, không có lựa chọn khác cho năng lượng hóa thạch thì cuối cùng chúng ta cũng chỉ gây hại đến tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, cách tiếp cận mang khiếm khuyết về mặt chính trị. Vì các quốc gia đều theo đuổi những mục đích hoàn toàn khác nhau tại Copenhagen. Tất cả họ chỉ thống nhất nhau nhiều lắm là ở một vài điểm, rằng sẽ khó khăn trong việc thuyết phục người dân của họ giảm phát thải, chỉ để giúp phần còn lại của thế giới một ít trong 100 năm tới. Cuối cùng là cách tiếp cận ngày nay cũng khiếm khuyết về mặt công nghệ. Vì vẫn còn thiếu cái thay thế tương xứng cho năng lượng hóa thạch. Tuy nó là một trong những nguyên nhân chính gây biên đổi khí hậu nhưng hiện giờ không thể thiếu nó cho sự phát triển của chúng ta, cho thịnh vượng của chúng ta và cho sự sống còn của chúng ta. Đánh thuế CO2 mà không phát triển các lựa chọn khác sẽ làm cho tình trạng của hành tinh xấu đi thêm. IV. Đánh giá 1. Copenhagen: Thất bại là mẹ của thành công hay Thất bại nối tiếp thất bại? 10 Sau Copenhagen, dù có nhiều ý kiến trái chiều về kết quả của hội nghị, nhưng theo quan điểm của nhóm chúng tôi thì Hội nghị Copeenhagen dài tới 13 ngày tranh luận, thất bại là vấn đề không cần phải bàn cãi. Không có mục tiêu cụ thể cho việc giảm phát thải khí nhà kính. Các quốc gia công nghiệp đã không đưa ra được một chương trình giúp đỡ cụ thể cho những nước đang phát triển. Hội nghị khí hậu Copenhagen đã thất bại vì chính sách bảo vệ quyền lợi cứng rắn của Mỹ, Trung Quốc và nhiều quốc gia khác. Hội nghị mà các nhà khoa học, bảo vệ môi trường và chính trị gia tuyên bố là một trong các hội nghị quan trọng nhất trong lịch sử đã trở thành một cơ hội bị bỏ qua. Trong khi đấy thì nó có thể đã là cơ hội cuối cùng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Như bà Chủ toạ Connie Hedegaard khẳng định: "Đây là cơ hội đặc biệt cho chúng ta mà nếu bỏ lỡ, sẽ phải mất không biết bao nhiêu năm trước khi có thể tìm lại một cơ hội như vậy" 10. Các chính phủ của thế giới này đã cần đến 17 năm mới có được hội nghị này. 17 năm của thuyết trình, thương thảo dường như vô tận, của tranh luận ý thức hệ, của trì hoãn, của thủ đoạn. 17 năm đã trôi qua kể từ hội nghị lần đầu tiên ở Rio năm 1992. 17 năm để tìm kiếm biện pháp đối phó sự đe dọa của biến đổi khí hậu. Và bây giờ như thế đó. Nhiều hi vọng đã tan vỡ, những hi vọng đã chồng chất lên từ năm 1992. Cho đến gần cuối, dường như vẫn còn có thể tránh thất bại ở Copenhagen. Trong các phác thảo cuối cùng của tuyên bố kết thúc, không chỉ có việc phải ngăn trái đất nóng thêm hơn 2 độ so với thời tiền công nghiệp mà còn cả việc người ta định phải làm những gì để đạt được đến điều đấy. Giảm phát thải 80% khí nhà kính cho đến năm 2050 và cả triển vọng cho một mục tiêu trung hạn đến năm 2020 cũng được đưa ra. Nhưng cuối cùng thì chỉ còn là bản phác thảo thỏa hiệp bé nhỏ mà tròn 30 quốc gia dẫn đầu đã thống nhất vào tối ngày thứ 6 trước đó, chỉ còn lại mức 2 độ – không có mục tiêu cho các thập niên tới đây. Người ta chỉ qui định một cách đơn giản, không bắt buộc, cái ranh giới mà các nhà khoa học cho rằng đó là ngưỡng 10 Connie Hedegaard, Chủ tọa Hội nghị Copenhagen,2009. 11 bước sang thảm họa khí hậu. Trước thất bại của Copenhagen, ranh giới 2 độ này không còn có thể giữ được nữa. Thật không ngạc nhiên khi kế hoạch thỏa hiệp của nhóm 30 đã bị nhiều nước khác xé vụn ra ngay sau khi được trình bày trong phiên họp toàn thể. Đặc biệt là những nước đang bị đe dọa sống còn không cho đó là một giải pháp. 2. Trách nhiệm chính: Mỹ? Trung Quốc? Sau hội nghị, hai cái tên được nhắc đến nhiều nhất chính là Mỹ và Trung Quốc, hai quốc gia chiếm đến 1/4 dân số trên trái đất, tiêu thụ khoảng 1/3 năng lượng của toàn thế giới và cũng là những nước thải khí thải gây hiệu ứng nhà kính nhiều nhất thế giới. 2.1. Về phía Mỹ Ở hội nghị, Tổng thống Mỹ chỉ đưa ra một nhượng bộ duy nhất: ông hứa sẽ tham gia tài trợ cho những nước nghèo. Với số tiền đó, những nước này sẽ có khả năng chống chọi lại những hậu quả của biến đổi khí hậu và cải tạo tăng trưởng kinh tế sao cho thân thiện với môi trường hơn là các quốc gia công nghiệp đã làm. 100 tỉ USD kể từ năm 2020 – "một số tiền rất lớn" - Hillary Clinton nói. Nhưng bà không nói đến phần của Hoa Kỳ trong khoản tiền này. Và bản phác thảo thỏa hiệp bé nhỏ của các quốc gia dẫn đầu cũng không mang lại sáng tỏ cho câu hỏi này. Thay vào đó nó mang một chi tiết khác về tính thích chi trả của nước Mỹ. Hoa Kỳ tham gia 3,6 tỉ USD vào trong khoản tiền tài trợ ngay lập tức cho các nước nghèo từ 2010 đến 2012. Để so sánh: Liên minh châu Âu đóng góp 10,6 tỉ; nhiều gấp 3 lần. Nước Nhật còn đưa vào đó đến 11 tỉ. Có lẽ trong các nước nghèo người ta không biết được phải nên cười hay khóc về phần của nước Mỹ. Chính nước Mỹ - nước đã kìm hãm sự bảo vệ khí hậu trong 17 năm vừa qua, cuối cùng lại chỉ trích kế hoạch thỏa hiệp của nhóm 30 do chính họ cùng thương lượng là chưa đủ. "Nó không đủ để chống lại những đe dọa do biến đổi khí hậu mang lại" - một thành viên của đoàn đàm phán Mỹ nói. Cứ như thể chính sách của Mỹ trên quy mô toàn diện đã từng một lần quan tâm đến việc này. Và Obama - người tượng trưng cho một khởi đầu mới, hoàn toàn không xóa bỏ nghi ngại về ý muốn thật sự của chính sách khí hậu Mỹ. 2.2. Về phía Trung Quốc 12 Trung Quốc đã có quá nhiều toan tính cho hội nghị Copenhagen lần này. Với việc khước từ cắt giảm khí hậu không đặt các biện pháp bảo vệ khí hậu của mình dưới sự kiểm soát của quốc tế, Trung Quốc đã góp một phần vào trong thất bại của hội nghị. Các nước đang phát triển đã không chịu nhượng bộ trong vấn đề cắt giảm lượng khí thải khi mà Trung Quốc và Ấn Độ vẫn tiếp tục lên kế hoạch đẩy mạnh phát triển, qua đó trực tiếp tăng cường lượng khí thải độc hại ra môi trường. Đáp lại các lời kêu gọi cắt giảm lượng khí thải từ các nước, Trung Quốc cũng không hề “lay động” mà thẳng thừng tuyên bố mức độ cắt giảm khí thải của nước này sẽ được tính toán trên các cơ sở “khoa học, hợp lý”, không phụ thuộc vào các quốc gia khác, cũng như ‘không phải vấn đề đem ra đàm phán”, dội thẳng một gáo nước lạnh vào lời yêu cầu của các nước tham gia hội nghị. Thất bại của Copenhagen là một chứng nhận cho những người cho rằng biến đổi khí hậu chỉ là tưởng tượng của các nhà khoa học, chính trị gia cánh tả và giới truyền thông gây hoang mang. Và cho tất cả những người cho rằng loài người không có khả năng giải quyết một mối đe dọa như biến đổi khí hậu trong một cố gắng tập thể. Và thêm vào đó, trong vấn đề biến đổi khí hậu, thế giới không có một công cụ chính trị để giải quyết vấn đề một cách hiệu quả – Copenhagen đã chứng minh cho điều đó. Có lẽ không bao giờ lại có nhiều lãnh tụ quốc gia, chính phủ và có nhiều áp lực từ bên ngoài hội tụ lại nhiều đến thế để thống nhất thế giới, dẫn đến một quyết định vì lợi ích chung. Trong bối cảnh đó, Hội nghị Copenhagen kết thúc mà không đạt được một thỏa thuận nào chưa chắc đã là một dấu hiệu buồn cho những nỗ lực ngăn chặn sự biến đổi khí hậu toàn cầu. Nếu chúng ta nghiêm túc về việc giúp những người khốn khổ nhất trên thế giới, chúng ta cần phải suy nghĩ lại về cách tiếp cận vấn đề một cách triệt để hơn. 13 KẾT LUẬN “Tiến bộ của nhân loại không phải tự dưng mà có và cũng không phải là một điều đương nhiên. Giờ đây, chúng ta đang đối mặt với thực tế là ngày mai cũng chính là ngày hôm nay. Chúng ta đang đối mặt với một tình huống hết sức khẩn cấp của ngày hôm nay. Trong bài toán nan giản này của cuộc sống và lịch sử, chúng ta thấy một vấn đề là có lúc mọi việc trở nên quá muộn màng…..Chúng ta có thể kêu gào một cách vô vọng để thời gian ngừng trôi, song con tàu thời gian đâu có để ý đến tiếng cầu cứu, van xin nào, nó cứ lao đi một cách vội vã. Trong đống ngổn ngang hài cốt và tàn dư của nhiều nền văn minh nổi lên một dòng chữ đầy nuối tiếc: quá muộn mất rồi.” “Sau đây, chúng ta sẽ đi về đâu: sự hỗn loạn hay một cuộc sống cộng đồng” - Martin Luther King 11. Biến đổi khí hậu đang là hiểm họa trước mắt đối với mọi dân tộc trên thế giới và liên quan trực tiếp đến đời sống của mỗi cá nhân, mỗi chủ thể của trái đất. Tất cả mọi người đã được nghe thế nhưng hầu hết đều thản nhiên coi biến đối khí hậu là chuyện xa xôi, chuyện của ai đó và không liên quan đến mình. Sự biến đổi khí hậu dường như đang gây ra những thiệt hại khác nhau về người và của đối với nhiều nước trên thế giới. Chúng ta đã trải qua rất nhiều hội nghị về biến đổi khí hậu toàn cầu, xóa được những bất đồng trong quan điểm của các quốc gia là một vấn đề thật nan giải. Tuy nhiên chúng ta cũng có quyền hy vọng một tương lai tươi sáng hơn cho cả nhân 11 Báo cáo phát triển con người 2007/2008, p.1. 14 loại, bởi nhận thức của mỗi người ngày càng được nâng cao, sự quan tâm đến vấn đề toàn cầu ngày càng lớn. Tình trạng “cha chung không ai khóc” sẽ sớm được giải quyết bới một sự chung tay đoàn kết của cả nhân loại. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Gs. TS. Nguyễn Trọng Chuẩn, Những vấn đề toàn cầu trong hai thập niên đầu của thế kỷ XXI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà nội, 2006, trang 155-188. 2. Vương Dật Châu (Chủ biên), An ninh Quốc tế trong thời đại toàn cầu hoá, Nxb Chính trị quốc gia, Hà nội, 2004, trang 203-257, 415-457. 3. Smair & Francois Houtart (Chủ biên), Toàn cầu hoá các cuộc phản kháng - Hiện trạng các cuộc đấu tranh 2002, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà nội, 2004, trang 213-227. 4. Tiêu Phong, Hai chủ nghĩa một trăm năm, Sách tham khảo, Nxb Chính trị quốc gia, Hà nội, 2004 5. 6. 7. Copenhagen-1292240.html 8. cua-van-de-khi-hau-toan-cau-la-kinh-te/74120.102110.html 9. dot-pha-cho-van-de-bien-doi-khi-hau/36106.043.html 10. doi-khi-hau/200912/28303.vnplus 11. vong/119/3643163.epi 15 12. onference_GMinh-20071205.html 13. thuan-suong-885244/ 14. 15. lam-nguy- 16. Copenhagen/200912/27581.vnplus 17. html 18. annelID=17 19. i-201326592-622774224-0 20. cop15-dan-mach-nhan-dinh-50-50-co-hoi-dat-thoa-thuan.html 21. moitruong/1935-cop15-chung-ta-da-phung-phi-suot-20-nam.html 22. moitruong/1914-hoi-nghi-cap-cao-lien-hop-quoc-ve-bien-doi-khi-hau- o-copenhagen-hy-vong-va-cho-doi.html 23. 24. khi-hau-danh-manh-vao-nuoc-ngheo.htm 25. 100728832-622410645-0 26. 480&cn_id=388905#lgagiEgICPnx 16 27. hoan-dua-ra-hiep-dinh-khung-moi/200912/73124.datviet 28. 29. view=article&id=617:wb-cac-nc-giau-cn-i-u-trong-cuc-chin-chng-bin- i-khi-hu-&catid=91:bn-tin-moi-trng&Itemid=352 30. khi-hau.html