Tiểu luận Kinh tế công: Yếu tố ngoại vi - Rác thải y tế

YẾU TỐ NGOẠI VI VÀ SỰ TÁC ĐỘNG. Yếu tố ngoại vi sẽ xuất phát từ một chủ thể và sẽ tác động lên những đối tượng khác. Sự tác động làm cho lợi ích của đối tượng này giảm xuống thì nó là một ngoại vi tiêu cực và ngược lại khi lợi ích của đối tượng này tăng lên thì nó là một ngoại vi tích cực. Hàng ngày trong cuộc sống chúng ta bắt buộc phải đối mặt với nhiều ngoại vi tiêu cực và tích cực khác nhau. Với những ngoại vi tích cực, chúng sẽ làm cho chúng ta cảm thấy thoải mái và đón nhận nó một cách dễ dàng, nhưng với những ngoại vi tiêu cực thì sao? Nó quả là một hỏi lớn cho mỗi chúng ta. RÁC THẢI Y TẾ LÀ GÌ? Rác thải y tế là chất phế thải từ bệnh viện qua những dịch vụ y tế như chữa trị, mổ xẻ, và thử nghiệm. Rác thải y tế là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và tác động xấu lên sức khoẻ con người. RÁC THẢI Y TẾ MỘT NGOẠI VI TIÊU CỰC CẦN ĐƯỢC QUAN TÂM VÀ GIẢI QUYẾT TRIỆT ĐỂ HƠN. Quả thật như vậy, ngày nay, khi nhu cầu khám chữa bệnh của người dân ngày càng tăng thì vấn đề về rác thải trong y tế càng trở nên báo động hơn với nước ta. Mỗi ngày, môi trường sống của chúng ta phải tiếp nhận hàng trăm tấn rác thải y tế từ các bệnh viện thải ra. Năm 2005 thì nước ta có khoảng 1.047 bệnh viện với hơn 140 nghìn giường bệnh và hơn 10 nghìn trạm y tế xã. Theo ước tính thì một ngày đêm một giường bệnh thải ra khoảng 2.5kg rác thải. Như vậy, môt ngày có khoảng 400 tấn chất thải y tế thải ra môi trường. Trong đó 10% đến 15% là chất thải độc hại cao, 65% còn lại là chất thải y tế không độc hại. Trong 10-15% chất thải độc hại cao thì bao gồm các chất tiết dịch, bông băng, bơm kim tiêm và các vật sắc nhọn, dược phẩm, hoá chất, các chất phóng xạ và cả các bộ phận của cơ thể người bệnh bị cắt bỏ sau phẫu thuật, chúng dễ gây nguy hiểm nên cần được xử lý theo quy định đặc biệt, nếu không được giải quyết sớm, chất thải bệnh viện sẽ là nguồn gây bệnh đe doạ trực tiếp tới đời sống của cộng đồng dân cư. Nếu không được giải quyết sớm, chất thải bệnh viện sẽ là nguồn gây bệnh đe doạ trực tiếp tới đời sống của cộng đồng dân cư. Đặc biệt với các loại thuốc điều trị bệnh ung thư hoặc sản phẩm chuyển hoá của chúng, nếu xả thải ra bên ngoài không qua xử lý, có khả năng gây quái thai, ung thư cho người tiếp xúc. NGUY HẠI TỪ RÁC THẢI Y TẾ. Rác thải y tế thường mang mầm bệnh và có nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe con người sống chung quanh bệnh viện, nếu không được xử lý. Ước tính cứ 4 kg rác thải y tế lại có 1 kg đã bị nhiễm vi khuẩn nguy hiểm. Do đó, rác thải y tế có thể trực tiếp ảnh hưởng tức khắc lên sức khỏe của con người và gây ra bệnh dịch. Rác thải y tế, nhất là 10-15% có độ nguy hiểm cao là nơi tập trung nhiều vi khuẩn, vi-rút gây bệnh, sẽ rất nguy hiểm nếu để phát tán ra môi trường. Chúng có thể gây nhiễm độc hoặc làm lây truyền các bệnh nhiễm trùng cho người tiếp xúc trực tiếp với chất thải. RÁC THẢI Y TẾ ĐƯỢC SỬ LÝ NHƯ THẾ NÀO? Hiện vẫn còn nhiều bệnh viện chưa áp dụng phương pháp tiêu huỷ rác thải đảm bảo vệ sinh. Hầu hết rác thải y tế bệnh phẩm chưa được phân theo đúng chủng loại, chưa được khử khuẩn khi thải bỏ. Nhà lưu chứa không đúng tiêu chuẩn, không đảm bảo vệ sinh và có nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng. Rác thải y tế đang là một trong những vấn đề bức xúc... Ở nước ta hiện nay chỉ có 1/3 số chất thải rắn được đốt bằng lò đốt hiện đại. Số còn lại được tiêu huỷ bằng nhiều hình thức như: thiêu ngoài trời (15,3%), đốt bằng lò thủ công (13,9%), chôn trong khuôn viên bệnh viện (33,3%) hoặc thải trực tiếp ra bãi rác chung (27,2%). Nước ta hiện nay có khoảng 2/3 số bệnh viện không đạt yêu cầu về xử lý rác thải. Rác thải y tế nguy hại thế nhưng ở nước ta vẫn xử lý nhiều nhất bằng phương pháp chôn trong khuôn viên bệnh viện, Vì sao? Tại trạm y tế Bình Châu tỉnh Quảng Ngãi, núi rác thải y tế có từ năm 1989 đến nay vẫn nằm ngổn ngang sau lưng trạm y tế, một đống rác thải y tế được chất cao ngút. Những chai đựng dịch bằng thủy tinh đủ các cỡ nằm ngổn ngang trên bãi đất trống. Nhiều chai lọ bị chôn vùi dưới đống đất nằm lố nhố như bãi chông, xung quanh cỏ mọc um tùm. Phía trên là đống kim tiêm và dây truyền dịch cũ mới lẫn lộn, treo lơ lửng như giăng bẫy. Nhiều dây truyền dịch còn dính máu nằm lăn lóc trong các gốc cây. Còn ở bệnh viện đa khoa tỉnh Hưng Yên thì đủ thứ rác thải, từ ống kim tiêm cho đến các bệnh phẩm như nhau thai đều được chôn xuống đó. Đáng sợ hơn, những bệnh phẩm này được… vùi xuống một cách rất cẩu thả, đến nỗi chỉ cần cầm một chiếc cào thưa, cào nhẹ một lớp đất mỏng đã thấy rõ tất cả những gì được chôn. Hiện vẫn còn nhiều bệnh viện chưa áp dụng phương pháp tiêu huỷ rác thải đảm bảo vệ sinh. Hầu hết rác thải y tế bệnh phẩm chưa được phân theo đúng chủng loại, chưa được khử khuẩn khi thải bỏ. Nhà lưu chứa không đúng tiêu chuẩn, không đảm bảo vệ sinh và có nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng. Rác thải y tế đang là một trong những vấn đề bức xúc... Tất cả các hộ dân sống quanh khu vực bệnh viện đều dùng nước giếng khơi. Nhưng đến giờ, không ai còn dám sử dụng nữa vì nước giếng đục, có váng, mùi tanh nồng, rất khó chịu. Mùi từ những chất thải hữu cơ đang phân huỷ bốc ra cực kỳ khó chịu, đứng xa cả chục mét vẫn còn thấy ớn người. Nếu công tác quản lý và xử lý rác thải cứ lỏng lẻo như lâu nay, thì hệ lụy gây ra đối với môi trường, đối với sức khỏe nhân dân là khó lường. Còn việc đốt rác thải y tế ngoài trời hay trong các lò đốt thủ công thì khói và mùi khét bốc ra quá nhiều kèm theo là các chất độc hại . Trên thực tế, rác thải y tế trong khi đốt sẽ thải vào không khí nhiều hạt bụi li ti và các hóa chất độc hại như acid cloridric, dioxin/furan, thủy ngân, chì, hoặc arsenic, cadmium. Tại Mỹ, vào năm 1996 đã bắt đầu thực hiện các điều luật về khí thải của lò đốt nghiêm khắc hơn và lượng khí thải hồi phải được giảm thiểu bằng những hệ thống lọc hóa học và cơ học tùy theo loại phế thải. Ngoài ra, tại Mỹ người ta còn có phương pháp khác để giải quyết vấn đề này là phương pháp nghiền nát chúng và xử lý dưới nhiệt độ và áp suất cao để tránh việc phóng thích khí thải trong khi xử lý Thậm chí tồi tệ hơn là rác thải y tế được xử lý bằng cách bán ra ngoài để tái chế…thành đồ gia dụng. Các sản phẩm từ nhựa tái chế không an toàn cho người sử dụng không chỉ do trong nhựa còn chứa các vi sinh vật gây bệnh, mà chủ yếu do chứa các hóa chất độc hại. Ví dụ mẫu nhựa là thìa dùng ăn sữa chua, ăn thạch... tái chế từ rác thải y tế mà cảnh sát môi trường thu về để phân tích, xét nghiệm cũng cho thấy chất độc chủ yếu là hàm lượng kim loại cao. Một số rác thải y tế đã được vứt bỏ bừa bãi chung với rác thải sinh hoạt. Nếu công tác quản lý và xử lý rác thải lỏng lẻo,không đúng quy trình thì hệ lụy gây ra đối với môi trường, đối với sức khỏe nhân dân là khó lường. Trái ngược với nước ta, ở Australia chưa có trường hợp nào rác thải y tế được mang chế biến thành đồ gia dụng, vì luật pháp Astralia không những nghiêm cấm mà còn có những quy định chặt chẽ về việc xử lý rác thải bệnh viện. Phương hướng chung mà các bệnh viện ở phương Tây đang hướng tới là làm sao sử dụng lại tất cả những dụng cụ, hóa chất tái sinh với điều kiện đáp ứng quy định an toàn về y tế. Mỗi bệnh viện chuyên ngành lại có những phương cách riêng để giảm thiểu số vật dụng bỏ đi. DƯ LUẬN BỨC XÚC CƠ QUAN BẢO VỆ PHÁP LUẬT LÚNG TÚNG. Đối với hành vi bán rác thải y tế và nhà sản xuất mua rác thải này để tái thành đồ gia dụng các nhà khoa học khẳng định khi sử dụng sẽ nguy hại tới sức khỏe. Đối tượng và mức độ ảnh hưởng đã khá rõ. Tuy nhiên, cơ quan pháp luật cũng chỉ dừng lại xử phạt hành chính đối với cơ sở, cá nhân vi phạm và... rút kinh nghiệm chung. Chưa có vụ việc nào được xử lý hình sự, vì sao? Theo phân tích của cơ quan bảo vệ pháp luật, vướng mắc lớn nhất là các tội phạm nhóm này đều quy định: Chỉ truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những hành vi đã bị xử lý hành chính mà còn vi phạm hoặc hành vi đó gây hậu quả nghiêm trọng. Như vậy, khi yếu tố "hậu quả nghiêm trọng” là bắt buộc để định tội danh mà hậu quả ở đây lại rất trừu tượng, chưa hề có kết luận nào xác định một người vì sử dụng đồ gia dụng đó gây thiệt mạng hoặc gây tổn hại sức khỏe, mức độ tổn hại bao nhiêu phần trăm... CẦN SỚM CÓ QUY TRÌNH XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ. Ở nước ta, Luật Bảo vệ Môi trường đã cho phép tái chế chất thải. Xây dựng các khoa chống nhiễm khuẩn ở bệnh viện mạnh lên, thành lập Hiệp hội Chống nhiễm khuẩn để tư vấn, giúp đỡ Bộ Y tế. Các bệnh viện cần ban hành quy định, quy trình cụ thể về quản lý chất thải, tích cực hướng dẫn nhân viên phân loại và thải bỏ chất thải đúng quy định. XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ VẪN CÒN TRÊN GIẤY. Chưa có bệnh viện nào triển khai hoàn chỉnh từ khâu thu gom, phân loại và xử lý toàn bộ chất thải y tế. Mặc dù nhiều bệnh viện được đầu tư lò đốt, công trình xử lý nước thải đủ tiêu chuẩn nhưng sau khi được bàn giao một thời gian thì xuống cấp do thiếu nhân lực, kinh phí, chuyển giao công nghệ chưa hoàn chỉnh… Thực tế là 100% thùng thu gom chất thải tại bệnh viện lại không đúng quy cách. Có tới 37,2% nhân viên y tế để lẫn chất thải y tế vào chất thải sinh hoạt, 48,8% để lẫn chất thải sắc nhọn vào những chất thải khác, chưa thu gom được chất thải sắc nhọn ngay sau khi phát sinh. RÁC THẢI Y TẾ ĐỐT HẾT HAY TÁI CHẾ? Như trên đã nói, rác thải y tế có tới 65% không độc hại, hoàn toàn có thể tái chế. Thật ra, hầu hết các vật liệu y tế làm bằng các chất liệu quý như nhựa cao cấp và thủy tinh tinh khiết, trung tính. Nếu tái chế tốt, chúng ta vừa không phải dành một khoản kinh phí lớn cho thiêu đốt (thời giá hiện nay là 8.000 đồng/kg), lại vừa có thể làm ra các sản phẩm hữu ích cho xã hội. .