Tiểu luận Sự thống nhất trong tính đa dạng của các lý thuyết xã hội học

Tiểu luận SỰ THỐNG NHẤT TRONG TÍNH ĐA DẠNG CỦA CÁC LÝ THUYẾT XÃ HỘI HỌC DANH SÁCH NHÓM : 1. Nguyễn Thị Bích Liên 2. Nguyễn Thanh Hải 3. Nguyễn Thị Đông Xã hội Vấn đề cơ bản ( nghiên cứu ) Đối tượng nghiên cứu Con người LÝ THUYẾT XÃ HỘI HỌC Lý luận Quan niệm Thực tiễn Phương pháp Vi mô Vĩ mô - Hành động xã hội - Hành vi xã hội - Tương tác xã hội - Quá trình, động thái của nhóm xã hội …. - Thiết chế xã hội - Cấu trúc xã hội - Hệ thống xã hội …. Cách tiếp cận tổng hợp hệ thống Xã hội học là khoa học nghiên cứu các quy luật hình thành, vận động và phát triển mối quan hệ giữa con người và xã hội. Các nhà xã hội học thường sử dụng các lý luận, quan niệm, thực tiễn thông phương pháp tiếp cận vi mô và phương pháp tiếp cận vĩ mô để nghiên cứu các vấn đề của xã hội học. + Phương pháp tiếp cận vĩ mô: Tức là khi xác định đối tượng nghiên cứu là các qui luật của cả hệ thống xã hội. Khó khăn của phương pháp này là những thay đổi ở cấp xã hội, dân tộc tổ chức thường trải dài theo thời gian và không gian, thường diễn ra rất chậm chạp và vì vậy rất khó quan sát nắm bắt. Do đó rất khó nghiệm chứng các giả thuyết khoa học rút ra từ các khái niệm, các lí thuyết của xã hội học vĩ mô. + Phương pháp tiếp cận vi mô: Tức là khi xác định đối tượng nghiên cứu là các hiện tượng của cá nhân, nhóm như hành động xã hội và tương tác xã hội… Khó khăn của phương pháp luận xã hội học thuần túy vi mô không chỉ ở chỗ các hiện tượng cá nhân diễn ra rất năng động, tinh vi, phức tạp, các cá nhân cụ thể lại có những hành động rất khác nhau mà ở chỗ trong nhiều trường hợp dù có nắm bắt được các đặc điểm cá nhân ta vẫn không thể giải thích được hành vi của họ trong nhóm hay hành vi nhóm người. Mặt khác xã hội học vi mô rất khó có thể giải thích hành vi xã hội của hàng nghìn hay hàng triệu cá nhân nếu không sử dụng cách tiếp cận vĩ mô, bởi nhiều hành vi diễn ra ở cấp vi mô nhưng lại có tầm ảnh hưởng ở cấp vĩ mô. Và hơn nữa rõ ràng không chỉ mối tương tác cá nhân mới diễn ra ở cấp vi mô mà ngay cả các quá trình của cấu trúc xã hội và thiết chế xã hội cũng diễn ra ở cấp vĩ mô. ►Các nhà nghiên cứu có xu hướng kết hợp cả hai cấp phân tích vĩ mô và vi mô. Trong những năm gần đây, một số nhà nghiên cứu như Pierre Bourdieu, James Coleman, Jhon Elster đã cố gắng đã đưa ra những giải pháp theo hướng “tích hợp” đặt cầu nối xã hội học vĩ mô với xã hội học vi mô. Xã hội học ở các nước đang phát triển Xã hội học ở các nước chậm phát triển Xã hội học Xã hội học Pháp (A.Comte, E. Durkheim, P.Bourdieu,…) Xã hội học Mỹ (H.mead, T.Parsons, R.Merton, G.Homans, P.Lau..) Xã hội học Đức (Karl Marx, M.Weber, G.Simmel, …) Xã hội học ở các nước công nghiệp phát triển Xã hội học Anh ( H.Spencer, A.Giddens,…) Vấn đề phân kỳ lịch sử phát triển xã hội học * Các giai đoạn phát triển của xã hội học: Thế kỷ XIX Thế kỷ XX Nay A.Comte 1838 Giai đoạn 1 1892 Giai đoạn 2 Giai đoạn 3 Giai đoạn 1: Xã hội học ra đời, và ngay lập tức phải đấu tranh vì quyền sống của nó với tư cách là một khoa học có vị trí đặc biệt Giai đoạn 2: Xã hội học khẳng định vị trí và vai trò của nó Giai đoạn 3: Xã hội học đi vào cuộc sống * Phân vùng lịch sử phát triển xã hội học * Phân kỳ nhiệm vụ lịch sử của xã hội học Nội dung chính Giai đoạn Nhiệm vụ Phương pháp Nửa cuối thế kỷ XIX đến nửa đầu thế kỷ XX - Tập trung trả lời câu hỏi về: trật tự xã hội là gì? Biến đổi xã hội là gì? - Nghiên cứu các phạm trù cơ bản như “ hệ thống xã hội”, “thiết chế xã hội”, “cấu trúc xã hội”. - Phương pháp tiếp cận vĩ mô. - Phương pháp luận của khoa học tự nhiên và phương pháp trừu tượng hóa, khái quát hóa. Khoảng giữa thế kỷ XX - Tập trung trả lời câu hỏi về hành động xã hội của các nhân - Nghiên cứu phạm trù cơ bản như: “ cấu trúc hành động”, “tương tác biểu trưng”, “trao đổi xã hội”… - Phương pháp tiếp cận vi mô – nghiên cứu đời sống xã hội của cá nhân và nhóm. Những thập niên cuối thế kỷ XX Tập trung trả lời câu hỏi về cơ chế liên hệ, quan hệ giữa cá nhân, nhóm, tổ chức và cộng đồng xã hội Phương pháp tiếp cận cầu nối vi mô-vĩ mô, phương pháp tổng –tích hợp để nghiên cứu cả con người và xã hội. Hiện nay Xã hội học có những nhiệm vụ mới đặt ra trong tình hình mới. Nổi bật lên các câu hỏi như: đặc điểm, tính chất của mối quan hệ hài hòa giữa con người và xã hội là gì? Mối quan hệ hài hòa đó nảy sinh, hình thành và diễn biến như thế nào trong xu thế toàn cầu hóa? Xuất hiện các cơ sở và các tiền đề lý luận và phương pháp luận tiếp cận các vấn dề xã hội mới. Kết luận: Thực chất là cuộc tranh luận khoa học về các cặp chủ đề ‘con người- xã hội’, hành động xã hội- cấu trúc xã hội’ và ‘vĩ mô- vi mô’ đều xoay quanh các trục vấn đề triết học- xã hội học mối quan hệ giữa con người và xã hội. Sự phân kì lịch sử phát triển xã hội học bao gồm các giai đoạn phát triển của xã hội học và sự phân vùng lịch sử phát triển xã hội học . Qua việc nghiên cứu lịch sử xã hội học trên thế giới cho ta thấy được sự thống nhất trong tính đa dạng, phong phú của các quan niệm, các lí thuyết xã hội học mà hạt nhân của sự thống nhất các lí thuyết xã hội học tạo thành hệ thống khoa học xã hội học là vấn đề cơ bản mang tính triết học của xã hội học. Đó là vấn đề mối quan hệ giữa con người và xã hội. Gắn liền với tiến trình phát triển kinh tế-xã hội của loài người, lịch sử của sự cạch tranh bổ sung lẫn nhau giữa các lý thuyết xã hội học trong việc đặt ra các câu hỏi nghiên cứu về sự nảy sinh, biến đổi, phát triển mối quan hệ giữa con người và xã hội. Cách giải đáp những vấn đề đó đã phân chia các lý thuyết, quan niệm xã hội học thành nhiều trường phái, chủ thuyết xã hội học khác nhau. Ví dụ: chủ nghĩa cấu trúc, chủ nghĩa chức năng, chủ nghĩa hành vi, thuyết mâu thuẫn thuyêt tương tác và nhiều lý thuyết khác.