Tiểu luận Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng công tác bảo hộ lao động trong ngành xây dựng

t Nam, Đảng và Nhà nước ta xác định bảo hộ lao động là một chính sách lớn. Chăm lo cải thiện điều kiện lao động, đảm bảo các yêu cầu về an toàn - vệ sinh lao động là một trong những nhiệm vụ trọng yếu để đẩy mạnh sản xuất, tăng năng suất lao động xã hội. Ở nước ta, công nghiệp là ngành kinh tế then chốt trong sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Đây là ngành kinh tế có giá trị tổng sản lượng liên tục tăng và có đóng góp lớn cho GDP nước ta. Đặc biệt là trong những năm gần đây, ngành công nghiệp đã có những bước tiến vượt bậc. Sản xuất công nghiệp rất đa dạng, hơn nửa số doanh nghiệp có thiết bị cũ, điều kiện lao động còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây sự cố cho người lao động. Trên thực tế, môi trường lao động trong ngành khá phức tạp và càng phức tạp hơn khi ngành công nghiệp đang cùng đất nước nước bước vào thời kỳ đổi mới, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Bởi vì cùng với quá trình đó, ngành có quy mô xây dựng và sản xuất ngày càng phát triển, sử dụng nhiều công nghệ mới, với máy móc vật tư rất đa dạng về chủng loại, nên các nhân tố có thể gây ra tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp cho người lao động ngày càng gia tăng. Mặc dù môi trường lao động ngành côngnghiệp đã được quan tâm cải thiện hơn trước nhưng vẫn có chỉ số ô nhiễm cao. Cho nên, việc thực hiện những biện pháp nhằm ngăn ngừa tai nạn lao 3 động, bệnh nghề nghiệp, bảo vệ và giữ gìn sức khỏe cho người lao động trong các doanh nghiệp công nghiệp là một yêu cầu rất cấp thiết. Chính vì vậy, đề án sẽ tập trung nghiên cứu thực trạng và từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác an toàn vệ sinh lao động trong các doanh nghiệp công nghiệp Xây dựng. Trong quá trình làm bài dù đã cố gắng hết sức nhưng không thể tránh khỏi thiếu sót và sai lầm. Mong cô có ý kiến chỉnh sửa giúp em để có những giải pháp hoàn hảo hơn, góp phần cho đề tài được hay hơn. Em xin chân thành cám ơn cô! 4 Chƣơng 1: TỔNG QUAN CHUNG VỀ BẢO HỘ LAO ĐỘNG 1.1. Những khái niệm cơ bản 1.1.1. Bảo hộ lao động (BHLĐ) BHLĐ là nội dung chủ yếu của công tác An toàn - Vệ sinh lao động hoạt động đồng bọ trên các mặt luật pháp, tổ chức hành chính, kinh tế xã hội, khoa học kỹ thuật nhằm cải thiện điều kiện lao động, ngăn ngừa tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, bảo đảm an toàn, bảo vệ sức khỏe cho người lao động. Hoạt động bảo hộ lao động gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh và công tác của con người. Nó phát triển phụ thuộc vào sự phát triển của nền kinh tế, khoa học công nghệ và yêu cầu phát triển của mỗi nước. BHLĐ là một yêu cầu khách quan để bảo vệ người lao động, là yếu tố chủ yếu và năng động nhất của lực lượng sản suất xã hội. 1.1.2. Điều kiện lao động Điều kiện lao động là tổng thể các yếu tố tự nhiên, xã hội, kinh tế, kỹ thuật được biểu hiện thong qua các công cụ và phương tiện lao động. Đối tượng lao động tai chỗ là việc, tạo nên một điều kiện nhất định cho con người trong quá trình lao động. tình trạng tâm lý của người lao động tại chỗ làm việc cũng được coi là một yếu tố gắn liền với điều kiện lao động, môi trường lao động là nơi mà ở đó on người trực tiếp là việc, tại đây thường xuyên xuất hiện các yếu tố. Có thể tiện nghi thuận lợi cho người lao động, song cũng có thể rất xấu, khắc nghiệt với con người mà người ta thường gọi là những yếu tố nguy hiểm có hại. Khi đánh giá điều kiện lao động chúng ta phải đi sâu, nghiên cứu, phân tích các yếu tố biểu hiện của điều kiện lao động xem có ảnh hưởng và tác động như thế nào đối với người lao động. Nghĩa là phân tích xem cụ thể công cụ, phương tiện lao động có thuận lợi hay khó khăn an toàn hay gây nguy hiểm như thế nào cho người lao động, quá trình công nghệ ở trình độ cao hay thấp, thô sơ hay hiện đại, môi trường có đảm bảo yêu cầu theo tiêu chuẩn của môi trường hay không. 1.1.3. Các yếu tố nguy hiểm có hại Trong điều kiện lao động cụ thể bao giờ cũng xuất hiện những yếu tố ảnh hưởng xấu, có hại và nguy hiểm, có nguy cơ gây tai nạn lao động hoặc gây bệnh nghề 5 nghiệp. Các yếu tố đó gọi là các yếu tố nguy hiểm có hại, các yếu tố này phát sinh trong sản xuất rất đa dạng và nhiều loại có thể là các yếu tố sau: - Các yếu tố vật lý như: nhiệt độ, độ ẩm các bức xạ có hại, bụi tiếng ồn, rung động, ánh sáng. - Các yếu tố vi sinh vật như: các loại vi khuẩn, nấm mốc, các loại ký sinh trùng, các loại côn trùng, rắn, muỗi - Các yếu tố bất lợi về tư thế lao động, không tiện nghi do không gian nhà xưởng, công trường chật hẹp, các yếu tố không thuận lợi về tâm sinh lý Để giảm bớt và loại trừ các yếu tố nguy hiểm có hại đối với con người thì phải xác định rõ nguồn gốc, mức độ ảnh hưởng của các yếu tố từ đó cải thiện điều kiện là việc cho người lao động. 1.1.4. Tai nạn lao động Tai nạn lao động là tai nạn xảy ra trong quá trình lao động sản xuất do tác động của các yếu tố nguy hiểm, độc hại gây tổn thương cho bất kỳ bộ phận, chức năng nào của cơ thể thì gọi đó là nhiễm độc cấp tính hay gọi là tai nạn lao động. Tai nạn lao động được chia là 3 loại như sau: - Tai nạn lao động chết người: người bị tai nạn lao đông chết ngay tại nơi xảy ra tai nạn, trên đường đi cấp cứu, trong thời gian điều trị. Trong xây dựng chết ngay tại chỗ chủ yếu do ngã dáo, sập đổ công trình và một số nguyên nhân khác. - Tai nạn lao động nặng: người bị tai nạn ít nhất một trong những chấn thương được quy định theo phụ lục số 1 của thông tư lien tịch số 03/1998/TTLT/BLĐTBXH- BYT-TLĐLĐVN ra ngày 26/3/1998. - Tai nạn lao động nhẹ: là những tai nạn lao động không thuộc loại tai nạn lao động chết người và nặng. Để đánh giá tình hình tai nạn lao động người ta sử dụng “hệ số tần suất tai nạn lao động K”. K = nx1000 N Trong đó: n : hệ số tai nạn lao động N : tổng số người lao động K : hệ số tần suất lao động chết người tính cho một đơn vị , một địa Phương, một nghành hoặc chung cả nước. 6 1.1.5. Bệnh nghề nghiệp Bệnh nghề nghiệp là phát sinh do điều kiện lao động có hại cho nghề nghiệp tác động đến người lao động. người lao động bị mắc một số bệnh đặc thù của ngành như nhiễm độc viêm phổi 1.2. Mục đích và ý nghĩa của công tác bảo hộ lao động 1.2.1. Mục đích của bảo hộ lao động Mục tiêu của công tác bảo hộ lao động là thông qua các biện pháp về tổ chức hành chính, kinh tế, xã hội để loại trừ các yếu tố nguy hiểm và có hại phát sinh trong quá trình sản xuất tạo nên một điều kiện lao động thích nghi thuận lợi và ngày càng được cải thiện tốt hơn để ngăn ngừa tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp hạn chế ốm đau và giảm sức khỏe cũng như thiệt hại khác đối với người lao động, trực tiếp góp phần bảo vệ và phát triển lực lượng sản xuất. tăng năng suất lao động. 1.2.2. Ý nghĩa của công tác bảo hộ lao động Công tác BHLĐ có những ý nghĩa quan trọng không chỉ về mặt kinh tế mà còn cả về mặt chính trị xã hội. BHLĐ là phạm trù của sản xuất, gắn liền với sán xuất nhằm bảo vệ yếu tố năng động nhất của lực lượng sản xuất là người lao động. Công tác BHLĐ với quan điểm “con người là vô giá” luôn được đảng và nhà nước quan tâm, đặc biệt là ở thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Điều kiện là việc ngày càng được cải thiện, sức khỏe và tính mạng người lao động ngày càng được đảm bảo. điều đó không chỉ mang lại hạnh phúc cho bản thân người lao động và gia đình họ mà còn thể hiện rõ bản chất tốt đẹp của xã hội ta, đồng thời mang một ý nghĩa nhân đạo sâu sắc . Hơn nữa khi điều kiện lao động được đảm bảo, người lao động được bảo vệ cả sức khỏe lẫn tính mạng họ sẽ yên tâm làm việc, là tăng năng suất lao động. đây chính là xuất phát điểm cho sự phát triển đất nước. Như vậy làm tốt công tác bảo hộ lao động là động lực cho đất nước ngày càng phát triển. Ngược lại khi công tác bảo hộ lao động không được quan tâm thực hiện tốt, người lao động luôn phải làm việc trong điều kiện nguy hiểm, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp có nguy cơ xảy ra, sức khỏe cũng như tính mạng không được đảm bảo sẽ ảnh hưởng rất lớn đến lực lượng sản xuất, them vào đó là vân đề phai chi chả chi phí cho việc khắc phục hậu quả của tai nạn lao động chi phí khám chữa bệnh cho người lao động. Điều này sẽ có tác động rất lớn đến tiến trình phát triển của cơ sở nói riêng và đất nước nói chung. 7 1.3. Tính chất của công tác Bảo hộ lao động 1.3.1. Tính khoa học kỹ thuật của công tác bảo hộ lao động Từ mục tiêu của công tác BHLĐ là loại trừ các yếu tố nguy hiểm và có hại phát sinh trong sản suất cải thiện điều kiện làm việc ngăn ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp để thực hiện được mục tiêu đó mọi hoạt động từ việc điều tra, khảo sát điều kiện là việc đến phân tích đánh giá các yếu tố nguy hiểm, độc hai và ảnh hưởng của chúng tới con người cho đến các giải pháp phòng người, xử lý khắc phục đều được thưc hiện trên cơ sở khoa học, là những hoạt động khoa học sử dụng những dụng cụ phương tiện khoa học do cán bộ khoa học thực hiện. Do vậy khoa học kỹ thuật là một mặt không thể thiếu, không thể tách rời, là yếu tố quan trọng hàng đầu cho sự thắng lợi của công tác bảo hộ lao động. 1.3.2 Tính pháp lý của công tác bảo hộ lao động Tính KHKT là yếu tố quan trọng quyết định sự thắng lợi của công tác BHLĐ, Để thực hiện mục tiêu đó các giải pháp KHKT phải được thể chế hóa thành những luật lệ, chế độ chính sách, tiêu chuẩn quy định hướng dẫn để buộc mọi cấp quản lý, mọi tổ chức và cá nhân phải thực hiện nghiêm chỉnh thực hiện một cách tốt nhất, đồng thời phải tiến hành thanh tra, kiểm tra một cách thường xuyên, khen thưởng và kỷ luật, xử phạt nghiêm minh, kịp thời nhằm phát huy mặt tích cực, hạn chế loại bỏ những mặt yếu kém còn tồn tại là cho công tác BHLĐ ngày càng phát triển được coi trọng và có hiệu quả thiết thực hơn. 1.3.3. Tính quần chúng của công tác bảo hộ lao động Tất cả mọi người từ người sử dụng lao động đến người lao động đều là đối tượng cần phải bảo vệ, đồng thời họ cũng là chủ thể tự bảo vệ mình và bảo vệ người khác. Người lao động là người trực tiếp tham gia tiếp xúc với điều kiện lao động cho nên họ có thể phát hiện thấy những thiếu sót trong công tác bảo hộ lao động một cách chính xác nhất và có thể đưa ra những ý kiến xác thực nhất để xây dựng, bổ sung sửa đổi các biện pháp các tiêu chuẩn, quy trình, quy phạm ngày càng hoàn thiện hơn, phù hợp hơn. Để quần chúng hiểu và thực hiện tốt các biện pháp quy trình quy phạm, chế độ chính sách thì các nghành, các cấp phải phối hợp là tốt công tác tuyên truyền sâu rộng về nội dug, tính chất của công tác bảo hộ lao động. Đó là một yếu tố quan trọng cần 8 thiết nhằm thúc đẩy công tác BHLĐ được mở rộng và ngày càng thu được kết quả tốt hơn. 1.4. Nội dung của công tác Bảo hộ lao động 1.4.1. Nội dung về KHKT của bảo hộ lao động Khoa học kỹ thuật BHLĐ là lĩnh vực khoa học tổng hợp, liên ngành được hình thành và phát triển trên cơ sở kết hợp và sử dụng thành tựu của nhiều ngành khoa học khác nhau, từ khoa học tự nhiện, khoa học kỹ thuật chuyên ngành, đến các ngành khoa học kinh tế, xã hội học, a) Nội dung về kỹ thuật an toàn: Kỹ thuật an toàn là một hệ thống các biện pháp, phương pháp và phương tiện tổ chức kỹ thuật nhằm bảo vệ người lao động khỏi bị tác động bởi các yếu tố nguy hiểm gây chấn thương trong sản suất. Đạt được điều đó, khoa học kỹ thuật an toàn phải đi sâu nghiên cứu, đánh giá tình trạng an toàn của các thiết bị và quá trình sản xuất, đề ra các yêu cầu an toàn, sử dụng các thiết bị và cơ cấu an toàn để bảo vệ con người khi tiếp xúc với các bộ phận nguy hiểm cuae máy móc, tiến hành xây dựng các tiêu chuẩn, quy trình, quy phạm nội dung an toàn buộc người lao động phải tuân theo khi làm việc. Nội dung KHKT an toàn nghiên cứu những vấn đề sau: - Kỹ thuật an toàn về điện: chế tạo, bố trí các dây truyền là việc, sản xuất, đưa ra các tiêu chuẩn, quy trình, quy phạm an toàn nghiên cứu bố trí máy móc thiết bị đường trong nhà máy, công trường là việc các thiết bị máy móc phải được nối đất bảo vệ trưc tiếp. - An toàn cơ khí: nghiên cứu thiết kế, chế tạo thiết bị tự động ngừng máy, cắt điện khi vi phạm những nguyên tắc an toàn, chế tạo các thiết bị cơ cấu an toàn che chắn để bảo vệ người lao động. - An toàn thiết bị áp lực, thiết bị nâng: Nghiên cứu xây dựng các tiêu chuẩn quy định chỉ dẫn nội quy an toàn cho từng thiết bị quy trình công nghệ để người lao động tuân theo khi làm việc, áp dụng thành tựu mới của tự động hóa để thay thế thao tác, cách ly người lao động ra khỏi những nơi nguy hiểm. b) Nội dung về kỹ thuật vệ sinh: Vệ sinh lao động là môn khoa học nghiên cứu ảnh hưởng những yếu tố có hại trong lao động sản xuất đối với sức khỏe người lao động, các biện pháp nhằm cải thiện 9 điều kiện lao động, nâng cao khả năng lao động và phòng ngừa các bệnh nghề nghiệp cho người lao động trong điều kiện sản xuất. - Tiếng ồn trong sản xuất; tiếng ồn không chỉ tác động lên cơ quan thính giác dẫn đến bệnh nghề nghiệp, mà còn tác động lên hệ thần kinh và các chức năng khác của con người. - Rung độn trong sản xuất: Khi cường độ rung lớn, tác động lâu dài sẽ dẫn đến sự thay đổi hoạt động của tim, gây rối loạn dinh dưỡng và có thể gây đau xương, khớp. - An toàn bức xạ: ngày nay trong sản xuất, bức xạ đang được sử dụng rất nhiều như: thăm dò khuyết tật của kim loại, kiểm tra mối hàn để đảm bảo tính an toàn cho con người trong sản xuất, khoa học kỹ thuật vệ sinh đã nghiên cứu và ứng dụng các giải pháp về an toàn bức xạ giảm thiểu tác hại của chúng lên cơ thể con người ngăn chặn bện nghề nghiệp c) Khoa học về phương tiện bảo vệ cá nhân: Đây là ngành khoa học nghiên cứu, thiết kế, chế tạo những phương tiện bảo vệ cá nhân hoặc tập thể người lao động để sử dụng trong sản xuất nhằm hạn chế ảnh hưởng của các yếu tố nguy hiểm và có hại, khi các biên pháp về kỹ thuật vệ sinh, kỹ thuật an toàn không thể loại trừ được. d) Công tác phòng chống cháy nổ (PCCN): PCCN Là tập hợp các biện pháp tổ chức, kỹ thuật nhằm ngăn ngừa không cho cháy nổ xảy ra, trên cơ sở phân tích các nguyên nhân và điều kiện gây cháy nổ để tìm ra các biện pháp phòng ngừa thích hợp, trong phạm vi doanh nghiệp thì nguyên nhân gây cháy nổ thường do các yếu tố mất an toàn hoặc không đảm bảo vệ sinh gây ra đó là nguy cơ mà người lao động cần được bảo hộ trong sản suất hơn nữa bộ máy tổ chức quản lý BHLĐ trong doanh nghiệp sẽ đảm nhận nhận nhiệm vụ chỉ đạo công tác phòng cháy chữa cháy 1.4.2. Xây dựng và thực hiện Pháp lệnh, Chế độ, Thể chế về BHLĐ Tháng 8/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Sắc lệnh đầu tiên số 195L về BHLĐ trong đó có các điều 133, 140 nêu rõ: “Các xí nghiệp phải có đủ phương tiện đảm bảo an toàn và giữ gìn sức khỏe cho công nhân: những nơi là việc phải rộng rãi, thoáng khí và có ánh sáng mặt trời”. 10 Ngày 18/12/1964, Hội đồng Chính phủ đã ra Nghị định số 181/CP ban hành điều lệ tạm thời về BHLĐ. Tháng 9/1991, Nhà nước thông qua và công bố ban hành Pháp lệnh về BHLĐ bắt đầu có hiệu lực ngày 01/01/1992. Liên bộ BLĐTBXH-BYT-TLĐLĐVN ban hành Thông tư liên bộ số 17/TT-LB ra ngày 26/12/1998 hướng dẫn thực hiện pháp lệnh BHLĐ. Ngày 01/0/1995, Nhà nước đã ban hành Bộ Luật Lao động trong đó có 9 chương gồm 16 điều về AT-VSLĐ. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam ban hành Thông tư số 07/TT-TLĐ ra ngày 06/02/1995 hướng dẫn triển khai các điều các Bộ Luật Lao động và Nghị định Chính phủ về ATLĐ-VSLĐ. Ngoài ra còn có các văn bản liên quan đến BHLĐ như: Luật công đoàn 1990, Nghị định 133/HĐBT ngày 20/04/1991, Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân năm 1989, Luật Bảo vệ môi trường 1993. 1.4.3. Nội dung về giáo quần chúng dục, vận động lam tốt công tác BHLĐ Công tác BHLĐ liên quan đến tất cả mọi người, từ người lao động cho tới người sử dụng lao động, mọi cố gắng trở nên vô nghĩa nếu không được mọi người ủng hộ. Công tác BHLĐ chỉ được thực hiện tốt và phổ biến sâu rộng khi người lao động vừa là đối tượng vừa là chủ thể của các hoạt động BHLĐ, nhận thức đầy đủ và tự giác thực hiện các luật lệ chế độ quy định về bảo hộ lao động, do vậy tuyên truyền giáo dục vận động quần chúng là nội dung không thể thiếu được của công tác BHLĐ. 11 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BẢO HỘ LAO ĐỘNG TRONG NGÀNH XÂY DỰNG 2.1. Tình hình tai nạn lao động trong cả nƣớc 2.1.1. Tình hình chung Theo báo cáo từ Cục trưởng Cục An toàn lao động (Bộ LĐ-TB&XH), năm 2012, số vụ tai nạn lao động và số nạn nhân được thống kê đều tăng so với năm 2011. Cụ thể, năm 2012 đã xảy ra 6.777 vụ tai nạn lao động làm 606 người chết, 6.361 người bị thương. Như vậy, số vụ tai nạn lao động tăng 881 vụ, số nạn nhân tăng 813 người, số vụ có người chết tăng 48 vụ, số người chết tăng 32 người, số người bị thương nặng tăng 156. Thiệt hại do tai nạn lao động gây ra trong năm 2012 là 82,6 tỷ đồng, thiệt hại về tài sản là 11 tỷ đồng, tổng số ngày nghỉ do tai nạn lao động lên tới hơn 85.600 ngày. Có 10 địa phương để xảy ra nhiều vụ tai nạn lao động chết người, dẫn đầu là TPHCM, Quảng Ninh, Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai, Hà Tĩnh, Bà Rịa- Vũng Tàu, Long An, Đà Nẵng và Bình Thuận. Trong đó, ngành nghề để xảy ra nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng nhất vẫn là lao động giản đơn trong ngành khai thác mỏ, xây dựng, thợ gia công kim loại, thợ cơ khí. Cũng theo thông kế, nguyên nhân hàng đầu để xảy ra những vụ tai nạn đó là do người sử dụng lao động không huấn luyện về an toàn lao động cho người lao động và người lao động vi phạm các quy trình, biện pháp về an toàn lao động. Theo ông Hà Tất Thắng, cùng với tình hình tai nạn lao động gia tăng, tình trạng “trốn” báo cáo về tai nạn lao động đã ở mức báo động, lên tới gần 95% doanh nghiệp, tỷ lệ đó tương ứng với khoảng 19.300 doanh nghiệp, chủ yếu là nhỏ và vừa. Ngày 26/2, Cục trưởng Cục An toàn lao động (Bộ LĐ-TB&XH) đã phát động Tuần lễ quốc gia an toàn, vệ sinh lao động và phòng chống cháy nổ lần thứ 15. Tuần lễ sẽ diễn ra từ ngày 17 - 23/3 tại tỉnh Bắc Giang, với chủ đề “Tăng cường văn hóa An toàn lao động và các biện pháp phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, cháy nổ tại nơi làm việc”. 12 2.1.2. Tình hình tai nạn lao động trong xây dựng Tình hình tai nạn lao động nói chung và tai nạn lao động trong ngành xây dựng nói riêng những năm qua diễn ra rất phức tạp, số vụ tai nạn ngày càng gia tăng trong đó tai nạn lao động nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng làm chết người cũng tăng nhanh. Theo công bố của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, năm 2009 số vụ tai nạn lao động trong ngành xây dựng chiếm tỷ lệ cao nhất so với các lĩnh vực sản xuất khác, chiếm 51,11% trên tổng số vụ tai nạn lao động chết người. Sở dĩ như vậy vì điều kiện lao động trong xây dựng có đặc thù riêng như địa điểm làm việc luôn thay đổi; Phần lớn công việc phải thực hiện ở ngoài trời, chịu ảnh hưởng của khí hậu thời tiết xấu; Nhiều công việc nặng nhọc phải thi công ở những vị trí không thuận lợi, có nhiều yếu tố nguy hiểm, có hại... dễ phát sinh tai nạn lao động và làm suy giảm sức khoẻ người lao động, thậm chí gây ra bệnh nghề nghiệp - Số liệu thống kê: Stt Nghề nghiệp Tổng số vụ Số vụ có ngƣời chết Số ngƣời bị nạn Số lao động nữ Số ngƣời chết Số ngƣời bị thƣơng nặng 1 Thợ khai thác mỏ, xây dựng 330 24 396 9 50 173 2 Lao động giản đơn trong khai thác mỏ, xây dựng, công nghiệp... 385 24 526 134 31 49 Trên thực tế, trong số các tai nạn lao động thì ngã cao trong xây dựng chiếm tỷ lệ cao nhất, đồng thời ngã cao thường dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Tai nạn ngã cao rất đa dạng, qua nhiều nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm có thể xảy ra tai nạn lao động loại này xảy ra trong các trường hợp sau: Ngã cao xảy ra nhiều nhất khi công nhân làm việc tại những vị trí xung quanh chu vi công trình, trên những kết cấu bộ phận nhô ra ngoài công trình (mái đua, lan can, hành lang, con xôn...). Ngã khi đang làm việc trên mái nhất là những vị trí có độ dốc lớn, mái lợp bằng những vật liệu giòn, dễ gẫy, vỡ... Ngã cao cũng thường xảy ra khi công nhân di chuyển đến vị trí làm việc của họ (leo lên đỉnh tường, trên các kết cấu lắp ghép, trên giàn giáo, cốp pha, cột thép...). 13 Giàn giáo không được lắp đặt đúng kỹ thuật (kê đệm, mặt sàn không chắc chắn...), không có sàn công tác hoặc sàn công tác không đảm bảo an toàn, do đổ ngã giàn giáo. Thực tế cho thấy, nhiều công trình, giàn giáo lặp dựng không phải là loại được thiết kế đúng tiêu chuẩn, hay giàn giáo được sự dụng đa mục đích hoặc được lắp đặt lẫn nhau, vượt tải trọng thiết kế... Những điều này khiến hệ thống không đồng bộ, bất ổn định dẫn tới các tai nạn đổ giàn giáo. * Nguyên nhân: - Nguyên nhân thuộc về công tác tổ chức: Người sử dụng lao động và người lao động chưa ý thức hoặc coi trọng đúng mực về tầm quan trọng của công tác huấn luyện về an toàn vệ sinh lao động trên công trường. Nhiều doanh nghiệp do tiết kiệm kinh phí đầu tư đào tạo nên họ tuyển nhân lực theo mùa vụ tại các khu vực nông thôn, chủ yếu là lao động phổ thông chưa qua đào tạo hoặc có chăng cũng chỉ là thủ tục. Vì vậy khi bắt tay vào làm việc dễ phát sinh những sai phạm, vi phạm quy trình kỹ thuật an toàn và gây ra tai nạn lao động. Tiếp đó, là do bố trí những công nhân không đủ điều kiện làm việc trên cao, thiếu kiểm tra, giám sát nhằm ngăn chặn và khắc phục kịp thời các hiện tượng làm việc trên cao thiếu an toàn. Ngoài ra, người lao động thiếu phương tiện bảo vệ cá nhân như giầy chống trượt, dây an toàn... hoặc trang bị không phù hợp. - Nguyên nhân thuộc về kỹ thuật an toàn: Trong thi công, các đơn vị không sử dụng các phương tiện làm việc trên cao như thang, giàn giáo để tạo ra chỗ làm việc và đi lại an toàn cho người lao động. Hoặc có sử dụng nhưng không đảm bảo các yêu cầu về an toàn nên gây ra các sự cố tai nạn mà chủ yếu các vi phạm thuộc các yếu tố sau: - Sai sót trong thiết kế: Sơ đồ tính và tải trọng tác dụng, xác định không đúng với điều kiện thực tế thi công, các chi tiết cấu tạo và liên kết không đáp ứng với khả năng chịu lực. - Sai sót trong chế tạo gia công: Sử dụng vật liệu kém chất lượng (cong, vênh, nứt, mọt, rỉ...) chế tạo không chính xác theo bản vẽ thiết kế, hàn nối liên kết không đảm bảo chất lượng. - Trong lắp đăt, tháo dỡ: Giàn giáo đặt nghiêng, lệch tâm, không bố trí đủ và đúng vị trí các điểm neo giàn và công trình hoặc đặt trên nền đất yếu gây ra lún sụt, khi lắp giàn giáo không đeo dây an toàn, vi phạm trình tự lắp đặt và tháo dỡ. - Vi phạm kỹ thuật khi sử dụng giàn giáo: Chất vật liệu quá nhiều tại một vị trí, tập trung đông người trên sàn thao tác gây quá tải, thiếu kiểm tra tình trạng của các 14 phương tiện để có biện pháp thay thế, sửa chữa kịp thời các bộ phận đã hư hỏng, không lắp đặt lan can an toàn cho sàn công tác, thang lên xuống giữa các đợt của sàn thao tác... - Máy móc thiết bị kém chất lượng, đã cũ hoặc hết khấu hao nhưng vẫn được tận dụng đưa vào lắp đặt sử dụng tại công trường... * Giải pháp: Để giảm thiểu những tai nạn trên cao, các đơn vị thi công cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình, quy phạm trong quá trình thi công đồng thời xây dựng nếp văn hoá trong công trường. Các đội thi công thường xuyên phải có những buổi trao đổi rút kinh nghiệm qua các vụ việc. Chú trọng đào tạo cán bộ chuyên trách về an toàn và chủ động trao cho họ quyền hạn cũng như chế tài nhằm kiểm tra, giám sát người và thiết bị trên công trường. Cần đầu tư thoả đáng cho công tác an toàn vệ sinh lao động, trang bị đầy đủ phương tiện phòng vệ cá nhân như giầy chống trượt, dây an toàn, mũ bảo hộ, quần áo bảo hộ phù hợp với điều kiện lao động trên cao. Đặc biệt, riêng về biện pháp kỹ thuật cần đáp ứng các yêu cầu như phải lập biện pháp thi công an toàn trên cao bao gồm biện pháp lắp, dựng, tháo dỡ giàn giáo, lan can, sàn thao tác lên xuống... đảm bảo yêu cầu kỹ thuật quy định và phải chạy thử tải. Có cầu thang để công nhân lên xuống và bố trí lao động hợp lý sao cho hạn chế di chuyển nhiều lần. Th ang di động đảm bảo chắc chắn, không cong vênh, chiều dài của thang phải thích hợp với độ cao cần làm việc, đặt thang trên nền phẳng, ổn định và được chèn giữ chắc chắn. Dây an toàn buộc phải thử tải đạt yêu cầu mới đưa vào sử dụng. Mặt sàn công tác không được trơn trượt, tất cả các lỗ thủng được khắc phục bằng che đậy hoặc có lan can bảo vệ và ánh sáng đủ để công nhân làm việc. Khi làm việc trên mái có độ dốc lớn, cần sử dụng thang gấp đặt qua bờ nóc để đi lại được an toàn. Tuyệt đối không sử dụng giàn giáo, giá đỡ, nôi, thang... khi không đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật và điều kiện an toàn lao động như không đầy đủ các móc neo, dây chằng hoặc được neo vào các bộ phận có kết cấu kém ổn định như lan can, mái đua, ban công hoặc các vị trí chưa được tính toán về khả năng chịu đựng lực neo giữ. Nghiêm cấm đứng trên các kết cấu, cấu kiện lắp ráp chưa ổn định, lối đi lại trên các bộ phận lắp ráp phải tuân thủ tuyệt đối theo sự chỉ dẫn của thiết kế và phải có hệ thống chống sét đối với giàn giáo trên cao. 15 2.1.3. Các vụ tai nạn nghiêm trọng Hàng loạt vụ tai nạn lao động chết người xảy ra tại các công trình xây dựng cao tầng trong thời gian qua, mà gần đây nhất là tại công trình tòa nhà Keangnam Hanoi Landmark (Từ Liêm, Hà Nội) đã cho thấy công tác đảm bảo an toàn lao động tại các công trình cao tầng đang bị xem nhẹ. Chỉ trong 6 tháng đầu năm, cả nước xảy ra 51 vụ tai nạn lao động trong hoạt động xây dựng, làm chết 13 người, bị thương 60 người. Tai nạn lao động trong xây dựng luôn chiếm tỉ lệ cao trong tổng số các vụ tai nạn lao động xảy ra với khoảng 55% - 60% chủ yếu do điện, ngã cao, vật rơi, vật ép. - Nguyên nhân: Mức xử phạt còn quá nhẹ. Dù chủ đầu tư của công trình tòa nhà Keangnam Hanoi Landmark – Công ty TNHH một thành viên Keangnam Vina - luôn yêu cầu các nhà thầu phụ phải quan tâm đặc biệt tới vấn đề an toàn lao động, trang bị thiết bị bảo hộ lao động đầy đủ cho công nhân, thành lập một đội giám sát về an toàn lao động để kiểm tra, giám sát trên toàn công trường, nhưng những tai nạn lao động vẫn cứ liên tiếp xảy ra. Chính ông Chủ tịch Công ty Keangnam Vina khi trao đổi với PV cũng đã phải thừa nhận: "Các công nhân của Việt Nam không có ý thức tự bảo vệ mình. Chúng tôi luôn yêu cầu họ khi thi công trên cao phải đeo dây bảo hiểm, nhưng nhiều người thấy vướng víu lại bỏ ra. Đội giám sát của chúng tôi chỉ có 7 người, nên không thể nào bao quát hết cả công trường. Bản thân các nhà thầu phụ - những người phải trực tiếp giám sát, tuyên truyền cho công nhân của mình thực hiện các biện pháp an toàn lao động - cũng thờ ơ, bỏ qua chuyện này". Khi các nhà thầu phụ thờ ơ, người lao công trường đã phải chịu thiệt thòi rất nhiều, đôi khi phải đổi bằng chính tính mạng của mình. Nhiều công nhân thuộc nhà thầu Công ty Cổ phần xây dựng và kinh doanh địa ốc Hòa Bình chúng tôi gặp gỡ, đều chưa từng biết về công việc xây dựng trước đó. Vậy mà khi vào làm tại công trường, họ cũng không được công ty hướng dẫn, tuyên truyền về an toàn lao động. Anh Lê Văn Đông - ở Mỹ Xuyên, Sóc Trăng - cho biết: "Ở nhà tôi chỉ nuôi tôm sú, chưa từng làm xây dựng. Nhà nghèo nên khi công ty tuyển thì đi làm. Tôi làm ở tổ sắt thì chỉ biết làm sắt, cũng không được hướng dẫn gì về an toàn lao động". Anh Nguyễn Thanh Quang - ở Mỹ Xuyên, Sóc Trăng - cũng là "lính mới", không hề biết gì về xây dựng. Anh mới được công ty tuyển vào làm hôm trước cùng 16 với hàng loạt lao động mới ở Bình Phước và một số tỉnh miền Tây Nam Bộ, vì có nhiều người bỏ về do thời tiết miền Bắc khắc nghiệt và hoang mang sau mấy vụ tai nạn lao động chết người. Tuy nhiên, vì công việc đơn giản nên công ty cũng không hướng dẫn gì cho anh, kể cả về công tác an toàn lao động, chỉ phát cho dây bảo hiểm để đeo vào người. Các chuyên gia về an toàn lao động nhận định, một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng tai nạn lao động trong các công trình xây dựng cao tầng là tình trạng các doanh nghiệp xây dựng cho mượn pháp nhân, sử dụng cai thầu và khoán trắng an toàn ở công trường cho cai thầu. công Chính các cai thầu này lại về tuyển nhân ở quê mình, hoặc lao động tự do vào làm, hầu hết là những người không có kiến thức và ý thức về an toàn lao động. Đó cũng chính là hoàn cảnh của những lao động kể trên tại nhà thầu Hòa Bình. Trao đổi với PV Lao Động, ông Vũ Như Văn - Phó Cục trưởng Cục An toàn lao động (Bộ LĐTBXH) - khẳng định: "Các văn bản hướng dẫn về thực thi an toàn lao động đều có đủ, nhưng vấn đề chính vẫn là ý thức tự giác chấp hành các quy định an toàn lao động từ nhà thầu cho đến các công nhân. Nhiều nhà thầu không cấp đủ các trang thiết bị bảo hộ an toàn lao động cho công nhân. Việc huấn luyện kiến thức về an toàn lao động cho lao động đôi khi chỉ làm theo hình thức. Đặc biệt, nhiều Cty khoán trắng cho lao động, thiếu sự kiểm tra. Vấn đề kiểm tra sức khỏe của công nhân, nhất là những người phải làm việc trên độ cao, cũng thường bị các nhà thầu bỏ qua hoặc có kiểm tra thì cũng làm sơ sài. Trong khi đó, có nhiều người bị bệnh tim hoặc sợ độ cao, khi phải làm việc trên cao sẽ rất nguy hiểm tới tính mạng". Về mức phạt với các doanh nghiệp vi phạm quy định về an toàn lao động, ông Vũ Như Văn cho rằng, mức phạt hiện tại vẫn nhẹ và Bộ LĐTBXH đang đề nghị nâng mức xử phạt để đạt mục đích răn đe và ngăn chặn vi phạm. Ông Văn phân tích: "Hiện nay, chánh thanh tra được phạt tối đa 20 triệu đồng đối với một hành vi vi phạm của doanh nghiệp. Mức phạt này, theo tôi vẫn còn quá thấp. Nhưng có một cách còn hiệu quả hơn cả phạt, đó là áp dụng điều 32 của Nghị định 113 về xử phạt các vi phạm pháp luật lao động, các doanh nghiệp bị xử lý sẽ bị "bêu tên" trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nếu ta làm tốt điều này thì các doanh nghiệp sẽ thấy sợ mà phải thực hiện tốt các quy định về an toàn lao động". 17 2.2. Một số thành tựu trong công tác Bảo hộ lao động Trong những năm gần đây, công tác bảo hộ lao động đã được Nhà nước, các bộ ngành, đoàn thể và doanh nghiệp quan tâm đầu tư nên nhận thức của người lao động ngày càng được nâng lên rõ rệt. Cùng với những thành tựu đã đạt được về phát triển kinh tế và xã hội đất nước, công tác BHLĐ cũng có những chuyển biến tích cực, các cơ sở có nhiều sáng tạo, cải tiến hợp lý hoá sản xuất, cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động, từ đó thúc đẩy sản xuất phát triển, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Hệ thống các văn bản pháp luật hướng dẫn và bảo đảm thực thi chế độ, chính sách về BHLĐ cho người lao động được ban hành tương đối đầy đủ và thường xuyên được bổ sung, sửa đổi phù hợp với tình hình mới. Bộ máy tổ chức và cán bộ làm công tác BHLĐ bước đầu được củng cố từ cơ quan quản lý nhà nước đến các doanh nghiệp, trong đó nổi bật là việc thành lập được Hội đồng Quốc gia về BHLĐ sau 10 năm triển khai Bộ luật Lao động và việc phát triển mạng lưới an toàn – vệ sinh viên với hơn 153 nghìn người. Công tác thông tin, tuyên truyền được đổi mới, đa dạng hóa dưới nhiều hình thức: Mỗi năm có trên 15 nghìn cuốn sách, 8 vạn tranh áp phích và 50 vạn tờ rơi về ATVSLĐ được phát hành; nhiều phóng sự, phim chuyên đề và các buổi tọa đàm, các chương trình giải trí với chủ đề ATVSLĐ... được xây dựng và phát trên truyền hình, Đài tiếng nói Việt Nam. Website ATVSLĐ của Việt Nam đã có hơn 1 triệu lượt người khai thác thông tin. Đặc biệt, Tuần lễ Quốc gia về ATVSLĐ – PCCN hàng năm đã trở thành ngày hội của đông đảo người sử dụng lao động và người lao động trong cả nước. Hoạt động huấn luyện ATVSLĐ đã có những chuyển biến tích cực cả về nội dung và phương pháp huấn luyện. Số người được huấn luyện năm sau cao hơn năm trước, từ năm 2000-2004, trung bình mỗi năm huấn luyện cho trên 70 nghìn lượt cán bộ quản lý, trên 15 nghìn lượt chủ doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh, trên 700 nghìn lượt cán bộ làm công tác BHLĐ, y tế tại doanh nghiệp và hàng triệu người lao động. Công tác nghiên cứu khoa học kỹ thuật về BHLĐ, ATVSLĐ đã được chú trọng và đẩy mạnh ở các bộ, ngành và các doanh nghiệp lớn. Từ năm 2000-2004, gần 100 đề tài và dự án cấp nhà nước và cấp bộ đã được nghiên cứu, ứng dụng, triển khai phục vụ sản xuất. Các hoạt động hợp tác quốc tế về AT-VSLĐ đã được tăng cường và mở rộng với các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Đan Mạch, Cộng hoà Liên bang Đức và các tổ chức quốc tế ILO, WTO, WB, ADB..., thu hút hơn 100 tỷ đồng viện trợ không hoàn lại và các hỗ 18 trợ kỹ thuật khác, giúp Việt Nam giảm thiểu tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp hội nhập kinh tế quốc tế. Đối với công tác bảo hộ lao động trong ngành xây dựng cũng đạt được nhiều thành tựu to lớn, các doanh nghiệp được trang bị đầy đủ các phương tiện bảo hộ,như quần áo mũ cho người lao động. các nhà thầu xây dựng ngày càng trang bị đầy đủ vật tư, dàn dáo. Máy công trình, người lao động tránh làm việc trực tiếp với công việc nặng nhọc, giảm thiểu khả năng gây tai nạn. 2.3. Hạn chế Tốc độ phát triển xây dựng lớn không đi kèm với công tác đảm bảo an toàn lao động khiến số người chết vì tai nạn lao động trong ngành xây dựng tăng một cách báo động trong mấy năm gần đây. Theo thống kê chưa đầy đủ của Bộ LĐ-TB&XH, tai nạn lao động trong lĩnh vực xây dựng (công trình dân dụng, công nghiệp, giao thông) chiếm 51,11% tổng số vụ tai nạn lao động chết người. Số vụ tai nạn chết người từ năm 2005 đến nay cũng tăng lên nhanh chóng qua từng năm, từ 172 người chết lên tới 280 người năm 2009. Đây là bài toán đặt ra đối với ngành xây dựng khi mà ở hầu khắp 63 tỉnh, thành phố đang ngày càng có nhiều công trình, dự án được khởi công, bàn giao đưa vào vận hành, sử dụng. Chiểu theo hồ sơ quốc gia về an toàn lao động, trên cả nước hiện có hơn 20.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng với gần 2,4 triệu lao động. Với tốc độ phát triển các công trình xây dựng, ngành này đang tạo ra một một khối lượng việc làm lớn, giải quyết nhu cầu việc làm cho hàng triệu lao động, đặc biệt là lao động phổ thông từ các vùng nông thôn. Tuy nhiên, việc chủ đầu tư các công trình xây dựng đang sử dụng rất nhiều lao động phổ thông thời vụ chính là điểm mấu chốt khiến tai nạn lao động tăng cao. Ngành xây dựng có đặc thù là địa điểm làm việc luôn thay đổi, phần lớn công việc phải thực hiện ở ngoài trời, chịu ảnh hưởng của khí hậu thời tiết xấu, nhiều công việc nặng nhọc phải thi công ở những vị trí không thuận tiện, có nhiều yếu tố nguy hiểm. Điều này đòi hỏi công nhân phải được đào tạo những nguyên tắc khắt khe về đảm bảo an toàn lao động. Tuy nhiên, các đơn vị thi công thường phải thuê rất nhiều lao động thời vụ từ các vùng nông thôn do chịu áp lực về tiến độ từ phía chủ đầu tư. Một nguyên nhân 19 khác là do doanh nghiệp sẽ kiếm được lợi nhuận cao hơn vì lao động thời vụ đều được thuê với tiền công rẻ, chủ sử dụng cũng không phải đóng nhiều loại tiền bảo hiểm. Trong khi đó, đa phần lao động thời vụ từ các vùng nông thôn hầu như không được đào tạo về các quy tắc an toàn lao động, ý thức kỷ luật về an toàn lao động của chính họ cũng rất kém. Ở địa bàn trọng điểm như Hà Nội, tỷ lệ tai nạn lao động chết người cũng diễn biến ngày càng phức tạp cùng tốc độ các công trình xây dựng mọc lên như nấm sau mưa. “Trong tổng số 23 vụ tai nạn làm chết 26 người của năm 2009 tại Hà Nội thì ngành lao động chiếm tới 70% số vụ”, ông Bạch Quốc Việt, Trưởng phòng An toàn lao động, Sở LĐ-TB&XH Hà Nội cho biết. Năm nay, tính đến tháng 8 trên, riêng ngành xây dựng đã để xảy ra 22 vụ, làm chết 24 người 20 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÔNG TÁC BẢO HỘ LAO ĐỘNG 3.1. Định hƣớng của việc nâng cao năng lực công tác bảo hộ lao động Trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước ta, thực hiện chủ trương công nghiệp hoá - hiện đại hoá, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định: Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển. Chính vì vậy, việc đảm bảo môi trường lao động lành mạnh và an toàn, giảm và ngăn ngừa nguy cơ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, cháy nổ là yêu cầu quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh và lao động xã hội. Những năm gần đây, quá trình công nghiệp hoá đã có những bước phát triển nhanh và đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên phạm vi cả nước. Cùng với sự quan tâm đầu tư phát triển công nghiệp, yếu tố an toàn trong sản xuất luôn được các cấp các ngành quan tâm đặc biệt. Từ năm 1999, Đảng và nhà nước ta đã tổ chức thực hiện các tuần lễ quốc gia về an toàn - vệ sinh lao động là hoạt động quan trọng công tác bảo hộ lao động của nước ta. Một thực tế cho thấy qua 8 năm thực hiện tuần lễ Quốc gia về an toàn lao động và phòng chống cháy nổ đã tạo ra phong trào thi đua mạnh mẽ, nhiều đơn vị đã đầu tư hàng trăm triệu đồng để cải tiến dây chuyền công nghệ nhằm cải thiện điều kiện lao động, quản lý chặt chẽ hơn về an toàn vệ sinh lao động. Có nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật phục vụ cho mục đích cải thiện điều kiện nhằm giảm thiểu tác động môi trường, hạn chế tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp. Chủ đề năm 2006 là: an toàn - vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ trong các lĩnh vực có nhiều nguy cơ về tai nạn lao động, cháy nổ và bệnh nghề nghiệp tập trung vào việc tuyên truyền ý nghĩa, mục đích và phản ánh thực tế điều kiện làm việc của người lao động, tổ chức mít tinh phát động phong trào thi đua làm tốt công tác này. Trong thời gian tới, Công an các thành phố sẽ phối hợp với ngành lao động, thương binh và xã hội điều tra, kết luận các tai nạn lao động để kịp thời đưa ra xét xử hình sự những trường hợp vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng. 21 Công tác an toàn - vệ sinh lao động được đảm bảo sẽ là động lực cho người lao động làm tốt công việc của mình. Với số lượng các doanh nghiệp làm tốt công tác an toàn - vệ sinh lao động tăng dần, cùng sự quan tâm thích đáng của Đảng và Nhà nước, công tác này sẽ nhanh chóng lan thành một phong trào lớn và dần trở thành một trong những điều kiện tiên quyết trong hoạt động sản xuất kinh doanh. 3.2. Giải pháp để nâng cao năng lực an toàn - vệ sinh lao động Từ thực trạng trên cho thấy, về lâu dài vấn đề an toàn vệ sinh lao động và phòng chống cháy nổ cần được sự quan tâm hơn nữa từ phía các cơ quan hữu quan và các đơn vị sử dụng lao động. Nhà nước cần ban hành các quy phạm, quy trình kỹ thuật an toàn và tiêu chuẩn vệ sinh lao động cho các ngành nghề phải qua nghiên cứu thực nghiệm. Các quy định về an toàn, vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ hiện vẫn chưa được phổ biến, tuyên truyền đến đúng đối tượng. Đó là nhận định chung của các sở, ban ngành về công tác thực hiện an toàn lao động. Công tác tuyên truyền cần được đẩy mạnh và lan rộng đến nhiều đối tượng, đặc biệt là những người hoạt động trong các ngành nghề nguy hiểm. Tổ chức nghiên cứu khoa học, thí nghiệm, làm thử các trang thiết bị phương tiện bảo vệ cá nhân cho người lao động. Cần phải có các cơ quan nghiên cứu chuyên ngành, chuyên đề để gải quyết các vấn đề an toàn - vệ sinh lao động sát kịp thời nhất là những ngành nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Thường xuyên và không ngừng đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học kỹ thuật bảo hộ lao động ở cấp, các ngành và các cơ sở vì bảo hộ lao động, cải thiện điều kiện làm việc gắn liền với cơ giới hoá, hiện đại hoá sản xuất. Bên cạnh đó, cần phải phát huy hiệu quả hoạt động của các tổ chức công đoàn trong các cơ sở sản xuất. Cán bộ công đoàn phải có trách nhiệm đôn đốc, động viên người lao động thực hiện các biện pháp bảơ hộ an toàn - vệ sinh lao động, đấu tranh với chủ doanh nghiệp trong việc trang bị đầy đủ những trang thiết bị, đồ bảo hộ lao động nhằm bảo vệ người lao động khỏi tai nạn lao động và các bệnh nghề nghiệp. Cùng với Liên đoàn Lao động tỉnh đấu tranh để có thể truy tố hình sự đối với các chủ doanh nghiệp để xảy ra tai nạn lao động chết người do không được trang bị bảo hộ lao động cũng như không thực hiện những biện pháp lao động an toàn cho người lao động. 22 Xây dựng và tổ chức thực hiện các quy phạm, quy trình kỹ thuật an toàn: trong sản xuất, mọi công việc đều đòi hỏi phải tuân theo quy trình công nghệ, quy trình làm việc nhất định. Trong tổ chức sản xuất cũng đòi hỏi phải tuân theo những yêu cầu về kỹ thuật nhất định. Nói một cách khác là phải tuân theo các quy phạm kỹ thuật thì mới đảm bảo sản xuất tốt. Muốn đảm bảo an toàn và sức khoẻ cho người lao động thì phải căn cứ vào quy trình sản xuất, vào kỹ thuật sản xuất mà đề ra các biện pháp về kỹ thuật an toàn - vệ sinh lao động thích hợp. Trong doanh nghiệp phải có đầy đủ các quy trình về kỹ thuật an toàn và thực hiện đúng các biện pháp làm việc an toàn. Các quy trình kỹ thuật an toàn phải được sửa đổi cho phù hợp mỗi khi thay đổi phương pháp công nghệ, cải tiến thiết bị. Các sở, ban ngành, ban quản lý các khu chế xuất - khu công nghiệp và các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kiểm tra và tái đầu tư trang thiết bị bảo hộ lao động, cải thiện điều kiện làm việc tốt nhất cho người lao động. Người sử dụng lao động phải tổ chức bộ máy bảo hộ lao động tại cơ sở; bố trí người, phương tiện làm công tác bảo hộ và sơ cứu tai nạn lao động tại chỗ cho đơn vị; phổ biến quy định an toàn vệ sinh lao động cho mọi người lao động, kể cả lao động thời vụ, thử việc, học nghề trong doanh nghiệp. Đồng thời, ngành lao động, thương binh và xã hội phối hợp với Liên đoàn Lao động các cấp hướng dẫn các đơn vị việc quản lý chặt chẽ thiết bị máy móc có yêu cầu nghiêm ngặt về kỹ thuật an toàn lao động. Trong khi việc kiểm tra, quản lý của các ngành chức năng còn hạn chế, sự quyết tâm của chủ doanh nghiệp trong công tác đảm bảo an toàn - vệ sinh lao động ở nhiều doanh nghiệp còn kém hiệu quả, thì chính những người lao động cần phải biết tự bảo vệ mình khỏi những nguy cơ tai nạn. 3.3. Kiến nghị nâng cao năng lực an toàn - vệ sinh lao động Tai nạn lao động là vấn đề bức xúc được xã hội quan tâm. Do vậy, cần có hành lang pháp lý rõ ràng và đầy đủ để các ban ngành có căn cứ quản lý vấn đề này và người lao động có được sự đảm bảo hợp pháp. Đặc biệt, khâu tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng cần được đẩy mạnh. Trong đó, cần tiếp tục nhân rộng các điển hình trong lực lượng lao động sản xuất nhất là các ngành có điều kiện lao động nặng nhọc, độc hại và có nguy cơ về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Các Sở, ban, ngành liên quan cần có kế hoạch phối hợp với các tổ chức xã hội như Liên đoàn Lao động, Hội Nông dân.... để đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao 23 nhận thức về an toàn trong lao động sản xuất cho các đối tượng lao động. Tăng cường công tác thanh tra, giám sát về bảo hộ lao động, kịp thời phát hiện và xử lý những trường hợp vi phạm pháp luật lao động để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người lao động. Về trách nhiệm, trước hết là vai trò của các ngành chức năng, cụ thể là Sở Lao động - Thương binh Xã hội, cần phải có biện pháp tổ chức và tập trung các doanh nghiệp để tuyên truyền công tác an toàn - vệ sinh lao động có hiệu quả hơn nữa về cả nội dung lẫn hình thức, làm cho doanh nghiệp thực sự thấy được quyền lợi và trách nhiệm của mình trong việc thực hiện công tác an toàn - vệ sinh lao động. Hệ thống thanh tra các cấp, ngành hiện nay cần phải được phối hợp chặt chẽ với nhau. Tăng mức xử phạt và có thời hạn nhất định cho việc khắc phục các sai phạm trong an toàn lao động, tái kiểm tra và đề nghị Uỷ ban nhân dân tỉnh cho ngưng sản xuất tạm thời nếu doanh nghiệp tiếp tục vi phạm các quy định về an toàn lao động để xảy ra tai nạn lao động làm chết người. Thanh tra Nhà nước về lao động ở cấp quận, huyện chưa có nên không thể xử lý kịp thời khi xảy ra sự cố. Để hạn chế tối đa những tai nạn gây hậu quả nghiêm trọng, những tai nạn cụ thể của từng ngành nghề, lĩnh vực nên được phổ biến đến người lao động ở lĩnh vực, công việc đó để họ dễ hình dung, phòng tránh hơn là cách thức thông tin chung chung hiện nay. Đồng thời, từ những sự việc cụ thể, các ngành chức năng sẽ rút ra những quy định phù hợp với thực tiễn để bổ sung vào các định chế, quy phạm an toàn, vệ sinh tai nạn lao động. Một cam kết trách nhiệm giữa người sử dụng lao động và người lao động về tuân thủ nghiêm ngặt nội quy lao động cũng là điều cần thiết và cấp bách để cải thiện tình trạng tai nạn lao động chết người hiện nay. Bên cạnh hình thức khen thưởng những đơn vị làm tốt, việc truy tố hình sự và buộc các doanh nghiệp để xảy ra sự cố nghiêm trọng giải trình trước thành phố, các ngành chức năng sẽ được đẩy mạnh. Thực hiện việc nâng cao năng lực an toàn - vệ sinh lao động đồng bộ trên các lĩnh vực: y học, vệ sinh, an toàn và trang thiết bị phương tiện bảo vệ người lao động. Các cơ sở y tế công nghiệp hiện nay đã được trang bị các phương tiện kỹ thuật để có thể sơ và cấp cứu cho các trường hợp tai nạn lao động nhưng không phải tất cả các cơ sở y tế công nghiệp đều đáp ứng được nhu cầu sơ cấp cứu tai nạn lao động. Do vậy, việc nghiên cứu sâu về nơi sơ cấp cứu và khả năng đáp ứng của các cơ sở y tế 24 công nghiệp là rất cần thiết giúp cho các nhà lập chính sách và quản lý có các hoạt động can thiệp nhằm giảm tỷ lệ tai nạn lao động và đặc biệt là giảm tử vong do tai nạn lao động. 3.4. Một số nội dung chủ yếu cần thực hiện trong năm 2013 Căn cứ vào tình hình và nguyên nhân xảy ra TNLĐ trong năm 2012, để chủ động phòng ngừa tai nạn lao động trong thời gian tới, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề nghị các Bộ, ngành, địa phương và các doanh nghiệp thực hiện tốt các nội dung chính sau đây: 1. Các Bộ, Ngành, Tập đoàn, Tổng công ty tăng cường chỉ đạo, đôn đốc các đơn vị thuộc phạm vi quản lý thực hiện đầy đủ các quy định của Nhà nước về an toàn lao động - vệ sinh lao động và các chế độ bảo hộ lao động. Chú trọng triển khai công tác huấn luyện an toàn vệ sinh lao động cho người sử dụng lao động và người lao động. 2. Cần tăng cường tuyên truyền về văn hóa an toàn lao động và các biện pháp phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, cháy nổ tại nơi làm việc, công trường, nhằm kêu gọi người sử dụng lao động và người lao động cùng nhau chung sức thực hiện tốt công tác an toàn - vệ sinh lao động và phòng chống cháy nổ, đồng thời tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động thông tin tuyên truyền về an toàn - vệ sinh lao động và phòng chống cháy nổ với nhiều hình thức phong phú hơn trên các phương tiện thông tin đại chúng của trung ương và địa phương. 3. Các Sở Lao động - Thương binh Xã hội địa phương cần tăng cường công tác hướng dẫn, thanh tra việc thực hiện các quy định của Nhà nước về an toàn, vệ sinh lao động ở các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, cần chú trọng đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ, làng nghề và công tác điều tra, báo cáo tai nạn lao động tại doanh nghiệp. Kiên quyết xử lý nghiêm minh, kịp thời đối với các hành vi vi phạm luật pháp lao động, đặc biệt công khai các doanh nghiệp không chấp hành nghiêm chỉnh công tác thống kê báo cáo tai nạn lao động theo quy định; thực hiện tốt việc phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền để tiến hành điều tra kịp thời, xác định chính xác nguyên nhân xảy ra các vụ tai nạn lao động chết người trong các doanh nghiệp, đảm bảo thời gian điều tra, lập biên bản các vụ tai nạn lao động theo đúng quy định của pháp luật. Thực hiện báo cáo tình hình tai nạn lao động trên địa bàn theo đúng quy định. 25 4. Người sử dụng lao động trong các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh phải tuân thủ các quy định của nhà nước về an toàn lao động, vệ sinh lao động. Công tác tuyên truyền, huấn luyện, phổ biến kiến thức về công tác BHLĐ cho người lao động tại doanh nghiệp. 5. Triển khai thực hiện tốt các hoạt động của Chương trình Quốc gia về an toàn lao động, vệ sinh lao động năm 2013 nhằm đạt các mục tiêu của Chương trình Quốc gia an toàn lao động, vệ sinh lao động giai đoạn 2011 - 2015 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 2281/QĐ-TTg ngày 10/12/2010. 26 KẾT LUẬN Công tác BHLĐ trong các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thể hiện một phần mục tiêu bảo vệ và phát triển nguồn nhân lực của nước ta. Việc đảm bảo BHLĐ đã dần trở thành nhiệm vụ quan trọng của tất cả các doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh cạnh tranh hiện nay. Đối với ngành xây dựng, tình hình thực hiện công tác này đã có nhiều chuyển biến trong những năm gần đây song vẫn còn bộc lộ rất nhiều yếu kém, hạn chế. Đã có rất nhiều doanh nghiệp đã phải gánh chịu những hậu quả lớn do thiếu quan tâm sát sao đến an toàn và bảo vệ sức khoẻ, tính mạng cho người lao động. Có rất nhiều vụ tai nạn lao động nghiêm trọng đã xảy ra trên nhiều công trình và con số thiệt hại về mạng người là rất đáng báơ động. Đề tài đã tìm ra những nguyên nhân sau khi đã nghiên cứu lý thuyết, phân tích thực trạng và chỉ ra những thành tựu, hạn chế. Từ đó, đề án đã đưa ra một số kiến nghị và giải pháp. Hy vọng đề tài sẽ góp phần nâng cao hiệu quả thực tế của công tác b BHLĐ trong xây dựng. Qua bài tìm hiểu trên về vấn đề thực trạng công tác bảo hộ lao động trong ngành xây dựng hiện nay ở nước ta là rất bức bách, cần thiết. Vì vậy chúng ta phải thường xuyên phối hợp với các cấp chính quyền, nhà nươc và nhà sử dụng lao động để củng cố hệ thống cán bộ làm công tác bảo hộ lao động ngày càng hoàn thiện hơn. Tăng cường tổ chức các khóa huấn luyện, đào tạo về công tác bảo hộ lao động cho người lao động góp phần tăng cường nhận thức về vến đề này. Ngoài ra, phải tăng cường công tác giám sát, kiểm tra việc thực hiện bảo hộ lao đông ở các nhà máy, xí nghiệp, công trường xây dựng kiên quyết xử lí các trường hợp vi phạm về an toàn lao động. Trong thời buổi hiện nhiệm vụ đặt ra là tuyên truyền, hướng dẫn để cho người lao động nhận thức đúng đắn về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định về bảo hộ lao động.