Tiểu luận tình huống, kết thúc khóa học Quản lý Giáo dục

LỜI MỞ ĐẦU Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu của dân tộc Việt Nam đã từng dạy “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Từ khi nước nhà độc lập, mặc dù bận rất nhiều công việc nhưng Bác vẫn luôn dành nhiều thời gian cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Thấm nhuần lời dạy của Người, Đảng và Nhà nước luôn coi “phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” và “đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển” Bước vào thế kỷ XXI, đất nước ta đang đứng trước nhiều thời cơ và thách thức, nhiệm vụ đặt ra cho giáo dục là đào tạo nguồn nhân lực có đủ đức, đủ tài, có đủ kiến thức khoa học kỹ thuật, có khả năng lao động sáng tạo. Trong đó, xây dựng và củng cố đội ngũ cán bộ quản lý, xây dựng đội ngũ giáo viên có đủ phẩm chất chính trị và đạo đức, đảm bảo về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, chuẩn về trình độ chuyên môn nghiệp vụ là một trong những nhiệm vụ then chốt. Hiện nay, nền giáo dục nước ta đang còn nhiều vấn đề bất cập, điều này thể hiện rõ ở chất lượng giáo dục còn thấp. Một nguyên nhân sâu xa đó là đội ngũ giáo viên nói chung, đội ngũ giáo viên trung học phổ thông nói riêng còn nhiều hạn chế. Phân bổ số lượng đội ngũ chưa đều, địa bàn vùng sâu vùng xa còn thiếu giáo viên. Chất lượng đội ngũ chưa bảo đảm đạt chuẩn, năng lực chuyên môn nghiệp vụ chưa cao, kinh nghiệm còn hạn chế, số lượng giáo viên dạy giỏi còn ít, vẫn còn có giáo viên chưa đủ năng lực, chưa tâm huyết với nghề. Cơ cấu còn chưa hợp lý, thiếu tính đồng bộ, mất cân đối giữa các môn học. Việc đổi mới phương pháp dạy học còn chậm không phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh... Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo trong giai đoạn 2001 - 2010 đã chỉ ra 7 nhóm giải pháp trong đó giải pháp phát triển đội ngũ nhà giáo, đổi mới phương pháp giáo dục là khâu đột phá có ý nghĩa quyết định. Giải pháp này đặt ra cho cán bộ quản lý nói chung, người hiệu trưởng nhà trường nói riêng một trọng trách rất lớn: Làm thế nào để tuyển chọn và xây dựng được một đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, chuẩn về chất lượng và trình độ đào tạo, hợp lý về cơ cấu đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội, đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Là một học viên lớp Quản lý nhà nước, chương trình chuyên viên, tôi chọn đề tài “Giải quyết tình huống từ việc tuyển chọn và thuyên chuyển giáo viên ở trường trung học phổ thông X tỉnh K” làm tiểu luận cuối khóa đồng thời cũng là tổng kết những kiến thức mà mình thu được trong thời gian học tập tại trường. Hy vọng đề tài là một hướng giải quyết hiệu quả việc tuyển chọn và thuyên chuyển giáo viên, góp phần xây dựng đội ngũ giáo viên của nhà trường vững mạnh, đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Do bước đầu đi vào nghiên cứu đề tài này với thời gian có hạn, kinh nghiệm và kiến thức của bản thân còn ít nên tiểu luận chắc chắn không tránh khỏi những hạn chế, khuyếm khuyết nhất định. Kính mong các Thầy, Cô giáo góp ý, giúp đỡ để bản thân tôi có được nhận thức đúng đắn về vẫn đề đang nghiên cứu và đề tài được hoàn thiện hơn. NỘI DUNG I. MÔ TẢ TÌNH HUỐNG Trường trung học phổ thông X là một trường chuyên của tỉnh K được thành lập cách đây 10 năm, đây là một ngôi trường có chất lượng giáo dục cao nhất của tỉnh. Đây cũng chính là vườn ươm những tài năng cho đất nước nói chung và của tỉnh K nói riêng. Hàng năm tỷ lệ học sinh tốt nghiệp từ 95% đến 100%; có nhiều học sinh từng đạt giải học sinh giỏi cấp quốc gia và được chọn vào đội dự tuyển Olimpic quốc tế... Chính vì vậy, đội ngũ cán bộ, giáo viên của trường được Sở Giáo dục và Đào tạo rất quan tâm đầu tư và tuyển chọn. Yêu cầu đội ngũ phải đủ về số lượng, chuẩn về chất lượng, hợp lý về cơ cấu; Giáo viên của trường phải thực sự là những cán bộ giỏi, những giáo viên có tài năng và nghệ thuật sư phạm để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp giáo dục ở tỉnh nhà. Công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, tuyển chọn bổ sung nguồn nhân lực có chất lượng cao đã trở thành một trong những vấn đề cấp thiết và nóng bỏng của các cấp quản lý nói chung và của Hiệu trưởng nhà trường nói riêng. Năm học 2010-2011, cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên của nhà trường có một số thay đổi. Thầy hiệu trưởng cũ đã đến tuổi được nghỉ hưu. Thầy Lê Thành Công được cử về làm hiệu trưởng nhà trường. Thầy Công đã từng là một giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, thầy đã được đào tạo sau đại học, thầy cũng là một cán bộ đã từng làm công tác quản lý nhiều năm và có nhiều kinh nghiệm trong công tác quản lý. Mặc dù vậy, khi về nhận công tác tại đơn vị mới, thầy hiệu trưởng đã gặp không ít khó khăn, trong đó khó khăn nhất là vấn đề biên chế và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Hiện tại đội ngũ giáo viên trường trung X vẫn còn một số bất cập: số lượng giáo viên chưa đảm bảo, chất lượng đội ngũ chưa đáp ứng đủ yêu cầu, cơ cấu còn thiếu hợp lý. Trong đó, tổ sinh học có một giáo viên không đủ năng lực và sức khỏe để giảng dạy (cô Nguyễn Y Vân). Theo thông tin mà thầy Công biết, cô Vân chuyển về trường từ khi trường mới thành lập. Ngày đó, giáo viên Sinh học thiếu trầm trọng, năng lực của cô Vân có phần hạn chế nhưng vẫn được đứng vào hàng ngũ giáo viên trường chuyên vì không có giáo viên khá hơn để lựa chọn. Trong thời gian qua, nhà trường đã động viên cán bộ giáo viên tiếp tục học thêm để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Nhiều giáo viên cùng thời kỳ với cô Vân nay đã hoàn thành đào tạo sau đại học. Riêng cô Vân không đi vì lý do gia đình, sức khỏe yếu, năng lực có hạn. Vì vậy, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực công tác của cô ngày càng giảm. Nhà trường cũng đã linh hoạt bố trí cô Vân vào dạy ở các lớp không chuyên nhưng hình như cô cũng không hoàn thành trọn vẹn. Một số phụ huynh và học sinh có ý kiến. Về phẩm chất lối sống, cô Vân là một người hiền lành, sống hòa nhã với mọi người trong trường, được mọi người yêu mến. Đặc biệt, cô Vân là bạn thân từ nhỏ với cô Nguyễn Ân Vi, phó hiệu trưởng nhà trường. Cô Vi cũng nhận xét năng lực chuyên môn nghiệp vụ của cô Vân cũng còn nhiều hạn chế nhưng vì nể tình bạn bè thân thiết nên chưa có ý kiến gì. Cô Vi cũng giải thích việc cô Vân chuyển về trường là do nguyên nhân khách quan, lúc đó toàn tỉnh thiếu giáo viên sinh học trầm trọng, không có giáo viên để chọn. Vấn đề cần giải quyết là làm thế nào để cô Vân thấy được rằng bản thân mình không đủ năng lực để giảng dạy ở trường X; làm thế nào để cô Vân biết rằng trường X đang cần có một giáo viên có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng hơn; làm thế nào để thuyên chuyển cô Vân mà không ảnh hưởng đến tâm lý cán bộ giáo viên trong cơ quan. Một vấn đề khó khăn nữa khi nhà trường nhận được 2 bộ hồ sơ xin việc của cô Lê Thị Hoa và thầy Nguyễn Hoài Nam. Cô Hoa có bằng tốt nghiệp loại giỏi, có 5 năm kinh nghiệm công tác, cô nhiều lần tham gia dạy đội tuyển học sinh giỏi môn Sinh học cấp quốc gia. Thầy Nam cũng đã có bằng tốt nghiệp loại giỏi nhưng mới ra trường 1 năm. Tuy kinh nghiệm dạy học sinh giỏi chưa có nhưng thầy Nam lại là em rễ của bà Nga, Giám đốc sở Tài chính của tỉnh. Bà Nga có quan hệ công tác rất tốt đối với Sở Giáo dục và Đào tạo. Trước đây, bà Nga cũng đã hỗ trợ nhà trường rất nhiều trong việc xây dựng cơ sở vật chất. Vần đề là ở chỗ làm thế nào để tuyển chọn được giáo viên có đủ năng lực và trình độ chuyên môn nghiệp vụ mà không ảnh hưởng đến mối quan hệ tốt đẹp mà Ban Lãnh đạo nhà trường đã từng xây dựng. Là hiệu trưởng trường chuyên của tỉnh, thầy Công có quyền tổ chức tuyển chọn giáo viên. Trước khi về nhận công tác ở trường chuyên, thầy đã xác định cho mình trách nhiệm lớn là phải nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục mà bắt đầu từ việc xây dựng đội ngũ cán bộ giáo viên đủ về số lượng chuẩn về chất lượng và hợp lý về cơ cấu. II. PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN VÀ HẬU QUẢ CỦA TÌNH HUỐNG 1. Nguyên nhân Đội ngũ giáo viên trường chuyên là lực lượng trực tiếp thực hiện mục tiêu, kế hoạch giảng dạy và giáo dục của nhà trường, là người tạo nên uy tín, chất lượng và hiệu quả trong công tác dạy và học của nhà trường. Tuy nhiên, hiện tại đội ngũ giáo viên của nhà trường còn một số vấn đề bất cập: chất lượng chưa đáp ứng yêu cầu, cơ cấu vẫn còn thiếu hợp lý, một số giáo viên mới ra trường nên kinh nghiệm còn ít, phương pháp dạy học còn hạn chế. Trường THPT X cũng là một ngôi trường mới thành lập. Khi đó, đội ngũ giáo viên thiếu nghiêm trọng. Vì vậy, Sở Giáo dục và Đào tạo phải điều chuyển những giáo viên từ các đơn vị khác về trường. Trong quá trình điều chuyển một số giáo viên chưa thực sự đáp ứng yêu cầu về chất lượng nhưng do thiếu giáo viên nên không có cách nào tốt hơn. Trong các năm học, Sở đều tổ chức các đợt tập huấn để bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên. Trường chuyên cũng đã có chính sách để động viên, khuyến khích giáo viên tiếp tục đi học để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Tuy nhiên, một số giáo viên không thực sự cố gắng trong công tác chuyên môn cũng như công tác tự học, tự rèn luyện. Trong đó có cô Nguyễn Y Vân, vì lý do gia đình, sức khỏe và năng lực hạn chế nên đã không quan tâm đến công tác chuyên môn. Học sinh luôn có mong muốn được học tập với những thầy cô giáo có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, có kinh nghiệm và phương pháp dạy học, có tình yêu thương đối với học sinh. Xã hội, ngành giáo dục, các bậc cha mẹ học sinh đều đặt niềm tin và hy vọng vào đội ngũ thầy cô giáo trường trung học phổ thông chuyên trong việc giáo dục con em mình để hoàn thành học vấn phổ thông, hoàn thiện nhân cách để trở thành chủ nhân tương lai của đất nước. Hàng năm, UBND tỉnh, Sở Giáo dục và Đào tạo đặt chỉ tiêu phấn đấu cho trường X: có từ 30 đến 35 học sinh đạt giải học sinh giỏi Quốc gia; có ít nhất 1 học sinh được chọn vào đội dự tuyển Olimpic quốc tế; có từ 95 đến 100% học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông; có từ 60 đến 70% học sinh thi đỗ vào các trường đại học trong và ngoài nước. Tâm lý truyền thống của người Việt Nam thường nhẹ về lý, nặng về tình nên khi gặp tình huống xảy ra, rất dễ rơi vào tình trạng chần chừ do dự nếu thiếu bản lĩnh. Những thực trạng về đội ngũ giáo viên, những yêu cầu cao của Ban lãnh đạo các cấp và của xã hội đã dẫn đến tình huống thuyên chuyển và tuyển chọn giáo viên tại trường trung học phổ thông X. 2. Hậu quả của tình huống Việc tổ chức tuyển chọn để từng bước bổ sung đội ngũ giáo viên là một công việc hết sức cần thiết. Nó làm cho đội ngũ nhà trường ngày một vững mạnh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường, đáp ứng yêu cầu mới của xã hội. Việc bổ sung và nâng cao chất lượng đội ngũ nó đáp ứng nguyện vọng cơ bản của học sinh là mong muốn được học tập với những thầy cô giáo có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, có kinh nghiệm và phương pháp dạy học. Việc bổ sung và nâng cao chất lượng đội ngũ nó đáp ứng được nguyện vọng của toàn xã hội, của ngành giáo dục và các bậc cha mẹ học sinh là tin tưởng vào đội ngũ thầy, cô giáo trường trung học phổ thông chuyên trong việc giáo dục con em mình để hoàn thành học vấn phổ thông, hoàn thiện nhân cách để trở thành chủ nhân tương lai của đất nước. Việc bổ sung và nâng cao chất lượng đội ngũ cũng nhằm thực hiện nhiệm vụ chính trị của nhà trường mà ngành và Lãnh đạo các cấp giao phó. Tuyển chọn để bổ sung và nâng cao chất lượng đội ngũ là cần thiết và rất quan trọng. Tuy nhiên, nếu không khéo léo xử lý và thực hiện không đúng quy trình sẽ dẫn đến hậu quả rất lớn: - Nếu thẳng thắn yêu cầu cô giáo Vân chuyển trường vì cho rằng cô Vân không đủ năng lực giảng dạy có thể sẽ làm cho cô Vân bức xúc. Cô Vân có thể làm đơn kiện cáo lên các cấp. Từ đó, làm mất ổn định tình hình trong nhà trường. Tập thể cán bộ giáo viên có thể trở nên bè phái, mất đoàn kết. Thậm chí mất đoàn kết ngay trong Ban lãnh đạo nhà trường vì cô Vân là bạn rất thân của cô Vi, Phó hiệu trưởng nhà trường. - Chấp nhận giữ lại trường chuyên những giáo viên có năng lực như cô Vân cũng đồng nghĩa với việc chấp nhận đội ngũ không đảm bảo yêu cầu. Làm mất dần niềm tin của học sinh, phụ huynh đối với nhà trường. Đồng thời, nó không tạo ra được động lực để tất cả giáo viên trong trường cố gắng phấn đấu và rèn luyện, học hỏi để nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ của bẩn thân. Việc thuyên chuyển cô Vân nếu được thực hiện khéo léo thì trước hết làm cho đội ngũ giáo viên được chuẩn hóa, học sinh của trường trung được học với những thầy cô giáo có năng lực, phụ huynh học sinh ngày càng tin tưởng vào đội ngũ giáo viên và sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường. Đồng thời, qua sự việc này, mỗi giáo viên trong hội đồng sư phạm luôn ý thức được việc tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ về chuyên môn nghiệp vụ là sự sống còn của mỗi cá nhân; chất lượng của hoạt động dạy học trong nhà trường ngày một nâng cao. - Nếu từ chối tuyển chọn thầy Nam chỉ vì thầy Nam chưa có kinh nghiệm giảng dạy thì có thể làm ảnh hưởng đến mối quan hệ tốt đẹp của nhà trường với bà Nga. Vì trước đây bà Nga đã hỗ trợ và tạo điều kiện cho trường rất nhiều trong việc xây dựng cơ sở vật chất (cơ sở vật chất là một trong những yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học). Quan hệ đối ngoại của thầy Hiệu trưởng có thể sẽ gặp nhiều khó khăn, việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất cho nhà trường có thể không còn thuận lợi như trước. - Nếu dễ dàng chấp nhận tuyển thầy Nam thì có thể sẽ để lại tai tiếng trong đội ngũ giáo viên. Phải chăng vì mối quan hệ giữa bà Nga với thầy Nam và nhà trường nên thầy Nam được nhận về trường. Thông tin này có thể làm mất lòng tin của cán bộ giáo viên đối với Ban lãnh đạo nhà trường; có thể làm mất lòng tin của nhân dân đối với chất lượng đội ngũ của trường. Đồng thời, nó tạo ra một tiền lệ xấu khi tuyển chọn đội ngũ. Nếu việc thuyên chuyển và tuyển chọn bổ sung đội ngũ được thực hiện khéo léo, bài bản và đúng quy trình thì sẽ giúp nhà trường có cơ hội tuyển chọn những giáo viên khác có đẩy đủ phẩm chất và năng lực hơn, tránh được việc nhận một giáo viên không đủ năng lực; Niềm tin của nhân dân đối với trường ngày càng cao; Uy tín của Lãnh đạo trường ngày càng được xác lập. Mọi người sẽ luôn thấy được rằng việc tuyển chọn giáo viên có đủ phẩm chất, năng lực là vì để thực hiện một nhiệm vụ chính trị chung của tỉnh nhà. III. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU XỬ LÝ TÌNH HUỐNG Để xây dựng được đội ngũ cán bộ giáo viên cho trường X xứng đáng với niềm tin của phụ huynh và thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của mình, qua đó góp phần đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo trong giai đoạn hiện nay, giải quyết tình huống trên hướng tới các mục tiêu sau đây: Thứ nhất: Nhà trường giúp cho cô Vân hiểu rằng trước đây Cô Vân đủ điều kiện đứng vào hàng ngũ giáo viên trường chuyên. Nhưng trong điều kiện hiện tại, do yêu cầu chất lượng giảng dạy ngày càng cao, cô Vân không còn đáp ứng được yêu cầu mới nữa. Hiện tại, trường đang rất cần những giáo viên có năng lực hơn mà cô Vân không thể đáp ứng được. Thứ hai: Nhà trường giải quyết sự việc một cách hợp lý việc tuyển chọn giáo viên giữa cô Hoa và thầy Nam để xây dựng được đội ngũ cán bộ giáo viên: đủ về số lượng, chuẩn về chất lượng và trình độ đào tạo, đồng bộ về cơ cấu, đáp ứng được nhiệm vụ mới, yêu cầu ngày càng cao của xã hội xứng đáng với niềm tin của Lãnh đạo tỉnh, của Ngành, của phụ huynh, học sinh và nhân dân trên địa bàn. Thứ 3: Giải quyết sự việc một cách vừa có tình, vừa có lý nhằm vừa đảm bảo mọi việc đều được thực hiện theo đúng pháp luật nhưng không ảnh hưởng đến các mối quan hệ tốt đẹp của nhà trường và các mối quan hệ khác trong công tác; không làm xáo trộn tâm lý của đội ngũ giáo viên; không làm mất đoàn kết tập thể; không để lại tai tiếng cho nhà trường nói chung và tập thể cán bộ quản lý nói riêng. Thứ 4: Tạo được tiền lệ tốt cho nhà trường cũng như các đơn vị khác trên địa bàn khi thực hiện tuyển chọn giáo viên đúng theo pháp luật và phù hợp với đặc điểm tình hình của từng đơn vị. IV. XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN, PHÂN TÍCH VÀ LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG 1. Cơ sở xây dựng phương án: a. Cơ sở lý luận - Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong trường trung học phổ thông là một biện pháp của người quản lý nhằm xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, chuẩn về chất lượng và trình độ đào tạo, hợp lý về cơ cấu đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục nói chung và yêu cầu phát triển nhà trường trung học phổ thông chuyên nói riêng. Việc tổ chức tuyển chọn và thuyên chuyển giáo viên của Lãnh đạo nhà trường cũng không nằm ngoài mục đích đó. - Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ giáo viên là đáp ứng yêu cầu của toàn ngành giáo dục nói chung và nhu cầu phát triển của giáo dục trung học phổ thông nói riêng. Đội ngũ giáo viên trung học phổ thông là lực lượng quyết định chất lượng và hiệu quả, giáo dục, đảm bảo sự thành công của chủ trương đổi mới quản lý giáo dục, đồng thời là người thực hiện mục tiêu của giáo dục trung học phổ thông. - Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu phát triển của trường trung học phổ thông chuyên. Đội ngũ giáo viên là lực lượng trực tiếp thực hiện mục tiêu, kế hoạch giảng dạy giáo dục của nhà trường, là người tạo nên uy tín, chất lượng và hiệu quả trong công tác dạy và học của nhà trường. Trường trung học phổ thông chuyên muốn có chất lượng giáo dục cao phải có đội ngũ giáo viên giỏi. - Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là đáp ứng nhu cầu phát triển của mỗi cá nhân giáo viên. Đặc điểm của lao động sư phạm là đòi hỏi đội ngũ giáo viên phải thường xuyên học tập rèn luyện, bồi dưỡng và tự bồi dưỡng. Phấn đấu để đạt giáo viên giỏi các cấp là những nhu cầu chính đáng của mỗi giáo viên mà các nhà quản lý cần tạo động lực và tạo điều kiện hỗ trợ cho họ. Việc quyết định thuyên chuyển giáo viên góp phần tích cực vào việc xây dựng ý thức tự học, tự bồi dưỡng của đội ngũ giáo viên trong nhà trường. - Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng nhu cầu của học sinh. Tất cả những điều trên đã khẳng định tầm quan trọng của công tác nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ giáo viên trong trường trung học phổ thông chuyên. Vì vậy, xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ giáo viên đòi hỏi người cán bộ quản lý nhà trường mà trực tiếp là hiệu trưởng, phải hết sức quan tâm, đặt nó vào vị trí trọng tâm trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. b. Cơ sở pháp lý - Luật cán bộ, công chức năm 2008. - Luật Giáo dục 2005. - Chỉ thị 40/CT-TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư TW Đảng về xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. - Chỉ thị 3399/CT-BGD&ĐT, ngày 16/08/2010 về nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên, giáo dục chuyên nghiệp năm học 2010-2011. - Quy chế tổ chức và hoạt động của trường trung học phổ thông chuyên ban hành kèm theo Quyết định số 82/2008/QĐ-BGD&ĐT, ngày 31/12/2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo. - Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông, và trường phổ thông có nhiều cấp học, ban hành kèm theo Quyết định số 07/2007/QĐ-BGD&ĐT, ngày 02/04/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo. c. Cơ sở thực tiễn Đội ngũ giáo viên của trường THPT chuyên còn chưa đảm bảo yêu cầu. cô Vân có năng lực chuyên môn chưa đáp ứng yêu cầu của hiện tại. Nhà trường đã linh động bố trí cô dạy ở các lớp không chuyên nhưng cô vẫn không hoàn thành tốt nhiệm vụ. Nhà trường cần có giáo viên có năng lực chuyên môn cao hơn mà cô Vân không đáp ứng được Hiện tại có 02 hồ sơ đăng ký xét tuyển vào trường trung học phổ thông Chuyên 2. Xây dựng phương án Phương án 1: Vẫn giữ Cô Vân lại trường và yêu cầu cô Vân tiếp tục đi học để nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ và không tiếp nhận thêm giáo viên. Cơ sở pháp lý của phương án: - Khoản 7, Điều 6, Chương II, Pháp lệnh cán bộ, công chức, quy định: Cán bộ công chức phải thường xuyên học tập, nâng cao trình độ; chủ động, sáng tạo, phối hợp trong công tác nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. - Khoản 4, Điều 17, Chương IV, Quy chế trường trung học phổ thông chuyên, quy định: Hằng năm, những giáo viên không đủ điều kiện để giảng dạy tại trường chuyên được Sở Giáo dục và Đào tạo tạo điều kiện để được chuyển sang giảng dạy các lớp không chuyên. Ưu điểm của phương án: Không làm ảnh hưởng đến mối quan hệ trong đội ngũ. Không làm xáo trộn trong đội ngũ, không làm mất lòng cô Vân và bạn bè thân thiết của cô. Nhược điểm của phương án: Không giải quyết được vấn đề chất lượng đội ngũ như yêu cầu. Vì nhà trường đã từng yêu cầu cô Vân đi học nhưng cô không đồng ý vì lý do gia đình và sức khỏe. Mặt khác, chưa chắc cô Vân có thể hoàn thành được nhiệm vụ học tập của mình. Phương án 2: Vẫn giữ cô Vân ở lại trường để bố trí dạy các lớp không chuyên. Tiếp nhận thêm thầy Nam và Cô Hoa để bổ sung cho đội ngũ giáo viên của trường. Cơ sở pháp lý của phương án: - Chỉ thị 40/CT của Ban Bí thư Trung ương Đảng nhấn mạnh nhiệm vụ: Tiến hành rà soát, sắp xếp lại đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đảm bảo đủ số lượng và cân đối về cơ cấu, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức cho đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục. - Khoản 4, Điều 17, Chương IV, Quy chế trường trung học phổ thông chuyên, quy định: Hằng năm, những giáo viên không đủ điều kiện để giảng dạy tại trường chuyên được Sở Giáo dục và Đào tạo tạo điều kiện để được chuyển sang giảng dạy các lớp không chuyên. - Điểm d), mục 3) của Đề án "Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005 - 2010" ban hành theo Quyết định Số: 09/2005/QĐ-TTg ngày 11/01/2005 của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ: + Triển khai nhiệm vụ khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ để xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo của tất cả các cấp, bậc học; + Rà soát, bố trí, sắp xếp lại đội ngũ giáo viên không đáp ứng yêu cầu bằng những giải pháp : đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao trình độ, bố trí công việc khác thích hợp. - Điều 15, Luật giáo dục 2005, quy định: Nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyện nêu gương tốt cho người học. Ưu điểm của phương án: - Không làm xáo trộn trong đội ngũ, không làm mất lòng cô Vân và bạn bè thân thiết của cô. - Xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với cơ quan cấp trên và ban ngành liên quan. Nhược điểm của phương án: - Biên chế đội ngũ của môn Sinh sẽ thừa, điều này dẫn đến thiếu giáo viên ở những tổ khác. - Tạo ra tiền lệ xấu trong việc thuyên chuyển, tiếp nhận giáo viên. Phương án 3: Tìm một đơn vị phù hợp để giới thiệu cho cô Vân, đồng thời tổ chức xét tuyển để chọn thêm 1 giáo viên có đủ năng lực bổ sung cho đội ngũ. Cơ sở pháp lý của phương án: - Khoản 8, Điều 6, Chương II, Pháp lệnh cán bộ, công chức, quy định: Cán bộ, công chức phải chấp hành sự điều động, phân công công tác của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. - Nghị quyết TW 2, khóa VIII của Đảng đã khẳng định: “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh. Giáo viên phải có đủ đức đủ tài”. - Mục tiêu tổng quát của Đề án "Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005 - 2010" ban hành theo Quyết định Số: 09/2005/QĐ-TTg ngày 11/01/2005 của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ: Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục theo hướng chuẩn hoá, nâng cao chất lượng, bảo đảm đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu... - Khoản 3, Điều 16, chương IV của Quy chế trường trung học phổ thông chuyên, ban hành kèm theo Quyết định số 05/2002/QĐ-BGD&ĐT, ngày 11/03/2002 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, quy định nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng: tuyển chọn giáo viên về giảng dạy tại trường và đề nghị thuyên chuyển đối với những giáo viên không đáp ứng yêu cầu giảng dạy ở trường trung học phổ thông chuyên. - Khoản 4, Điều 17, Chương IV, Quy chế trường trung học phổ thông chuyên, quy định: Hằng năm, những giáo viên không đủ điều kiện để giảng dạy tại trường chuyên được Sở Giáo dục và Đào tạo tạo điều kiện để được chuyển sang giảng dạy các lớp không chuyên hoặc được chuyển sang giảng dạy ở các trường THPT khác. Ưu điểm của phương án: - Giải quyết tốt được vấn đề xây dựng đội ngũ. - Tạo động lực để mỗi cá nhân trong tập thể lao động của nhà trường không ngừng phấn đấu, tự học, tự rèn luyện để hoàn thiện bản thân. - Tạo được tiền lệ tốt khi tuyển chọn giáo viên. Nhược điểm của phươn án: - Nếu xứ lý không khéo léo có thể sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ tốt đẹp vốn có của nhà trường với các đơn vị liên quan; có thể làm xáo trộn tâm lý trong đội ngũ giáo viên, thậm chí có thể gây mất đoàn kết nội bộ. 3. Chọn phương án giải quyết Sau khi phân tích ưu điểm và nhược điểm của mỗi phương án, ta thấy rằng phương án 3 có hiệu quả nhất: + Đã thuyên chuyển giáo viên không đủ năng lực ra khỏi trường chuyên. + Trường trung học phổ thông X có nhiều cơ hội để chọn những giáo viên có đủ năng lực chuyên môn nghiệp vụ. Đội ngũ giáo viên của nhà trường ngày càng được chuẩn hóa về chất lượng, đủ về số lượng và hợp lý về cơ cấu. + Chất lượng giáo dục ngày càng được nâng cao, niềm tin của học sinh và phụ huynh đối với nhà trường ngày càng được củng cố. + Uy tín của cán bộ quản lý được giáo viên và cấp trên ghi nhận và đánh giá cao; Đội ngũ cán bộ quản lý được tập thể giáo viên và các tổ chức xã hội liên quan quý trọng và cảm phục. + Đúc rút được một kinh nghiệm trong công tác quản lý nhằm từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên nhưng không làm suy giảm những mối quan hệ tốt đẹp trong công tác. Vấn đề ở đây là cần xây dựng kế hoạch thực hiện để thuyên chuyển cô Vân về công tác tại một trường khác nhưng không làm ảnh hưởng đến tình cảm bạn bè, tình đồng nghiệp của giáo viên trong nhà trường. Đồng thời tuyển chọn thêm một giáo viên có đủ phẩm chất năng lực nhưng nhưng không làm ảnh hưởng đến các mối quan hệ tốt đẹp trong công tác. V. LẬP KẾ HOẠCH TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHƯƠNG ÁN ĐÃ CHỌN 1. Đối với việc cân nhắc để đi đến quyết định thuyên chuyển cô Vân. Bước 1: Tìm hiểu hoàn cảnh. - Làm việc với tổ trưởng tổ sinh học để nắm bắt tình hình chung của tổ. - Xem xét hồ sơ cán bộ, lý lịch cá nhân của cô Vân. - Tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình của cô Vân qua một số bạn bè, đồng nghiệp thân thiết của cô Vân. Bước 2: Dự giờ và đánh giá. Cùng với tổ trưởng tổ sinh học và một số giáo viên cốt cán dự giờ một số giáo viên trong tổ (trong đó có cô Vân) để đánh giá thực chất năng lực chuyên môn của cô Vân có đúng như mọi người đã nhận xét. Bước 3: Tác động ý thức. Làm việc với cô Vi, phó Hiệu trưởng để trao đổi tình hình về hoạt động của tất cả các khối trong trường, đặc biệt quan tâm về tổ sinh học. Đồng thời thông qua cô Vi (là bạn thân của cô Vân) để nhờ cô Vi thông báo chủ trương của nhà trường trong việc chuẩn hóa đội ngũ nhằm không làm cô Vân cảm thấy đột ngột. Cùng với một số bạn bè, đồng nghiệp thân thiết với cô Vân để tác động nhằm giúp cô Vân hiểu rằng: nhà trường đang cần một giáo viên sinh học có đủ năng lực chuyên môn nghiệp vụ; việc chuyển trường của cô là một sự cần thiết để nhà trường có điều kiện hoàn thành thành tốt nhiệm vụ nặng nề mà ngành giáo dục và đào tạo và các cấp ủy Đảng đã giao phó. Bước 4: Tạo điều kiện Liên hệ với một trường Z phù hợp với năng lực chuyên môn của cô Vân, đồng thời gần nhà của cô Vân để giới thiệu cho cô Vân trong việc thuyên chuyển công tác. Bước 5: Đề nghị thuyên chuyển. Chấp nhận đơn xin chuyển trường của cô Vân hoặc đề nghị Sở Giáo dục và Đào tạo thuyên chuyển. BIỂU ĐỒ CÔNG VIỆC THEO THỜI GIAN TT NỘI DUNG CÔNG VIỆC THỜI GIAN VÀ THỰC HIỆN CÁ NHÂN HAY TỔ CHỨC ĐẢM NHẬN GHI CHÚ THỜI GIAN BẮT ĐẦU THỜI GIAN KẾT THÚC 1 Tìm hiểu hoàn cảnh. 20/06/2011 30/07/2011 Hiệu trưởng, Tổ trưởng tô Sinh học, các đồng nghiệp liên quan. 2 Dự giờ, đánh giá. 08/09/2011 15/09/2011 Hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn các tổ liên quan, giáo viên trong tổ. Từ tháng 6 đến tháng 9 là nghỉ hè. 3 Tác động ý thức. 15/09/2011 30/10/2011 Lãnh đạo nhà trường, bạn bè thân và đồng nghiệp của cô Vân. 4 Tạo điều kiện 15/09/2011 15/10/2011 Hiệu trưởng nhà trường. 5 Đề nghị thuyên chuyển 01/11/2011 10/11/2011 Hiệu trưởng nhà trường. 1 2. Đối với việc tuyển chọn thêm giáo viên. Bước 1: Thẩm định lại những thông tin về thầy Nam và cô Hoa thông qua Lãnh đạo đơn vị mà cô Hoa và thầy Nam đang công tác, dư luận của cán bộ giáo viên trong trường.... Bước 2: Xử lý hồ sơ. - Thu nhận hồ sơ của thầy Nam và cô Hoa. - Xem xét hồ sơ và lấy ý kiến của các tổ chức trong nhà trường. Bước 3: Xây dựng tiêu chí xét tuyển: - Trên cơ sở các văn bản hướng dẫn của Ngành, của Sở Giáo dục và Đào tạo, tổ chức họp Ban lãnh đạo nhà trường để xây dựng các tiêu chí yêu cầu đối với giáo viên xin về trường và các quy định mềm ở mức độ cho phép để đảm bảo mối tương quan hợp lý giữa các yêu cầu đó: + Yêu nghề, có trách nhiệm trong công tác và ý chí vươn lên. + Được đào tạo chuẩn hóa, hoặc sẽ tích cực tham gia vào công tác bồi dưỡng để chuẩn hóa. + Phải qua một kỳ kiểm tra, đánh giá về tay nghề thông qua 3 tiết dạy đạt loại giỏi và có triển vọng về chuyên môn nghiệp vụ. + Nếu được tuyển chọn về công tác tại trường, trong 3 năm tiếp theo phải bồi dưỡng được học sinh giỏi quốc gia. Bước 4: Tổ chức xét tuyển: + Thành lập một Hội đồng xét tuyển để đánh giá các tiết dạy thử nghiệm mà thành phần của Hội đồng này phải đảm bảo tính khách quan, công bằng, trung thực, công khai đa chiều để có thể giải tỏa được mối quan hệ đa dạng, phức tạp có liên quan đến đối tượng đang tuyển chọn. Thành phần của Hội đồng kiểm tra gồm: Hiệu trưởng, các Phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, Chủ tịch Công đoàn. Ngoài ra, có thể mời thêm các cán bộ quản lý của trường có quan hệ với thầy Nam, cô Hoa. + Cho thầy Nam và cô Hoa chuẩn bị bài và chọn lớp và dạy thử để Hội đồng kiểm tra, đánh giá. Trước khi vào dự giờ, cần trình bày rõ mục đích yêu cầu của việc tuyển chọn giáo viên ở trường này nhằm giúp các thành viên trong Hội đồng thông hiểu và định hướng đúng đắn về đợt dự giờ kiểm tra, đánh giá và xếp loại nhằm hạn chế những yếu tố tiêu cực có thể xảy ra. + Sau khi dự giờ xong, xin ý kiến đánh giá xếp loại của thành viên Hội đồng qua việc bỏ phiếu kín. Bước 5: Thông báo kết quả và đề nghị cấp trên phê duyệt quyết định. BIỂU ĐỒ CÔNG VIỆC THEO THỜI GIAN TT NỘI DUNG CÔNG VIỆC THỜI GIAN VÀ THỰC HIỆN CÁ NHÂN HAY TỔ CHỨC ĐẢM NHẬN GHI CHÚ THỜI GIAN BẮT ĐẦU THỜI GIAN KẾT THÚC 1 Thẩm định thông tin. 20/06/2011 20/07/2011 Lãnh đạo nhà trường 2 Xử lý hồ sơ. 20/07/2011 10/08/2011 Văn phòng và các tổ chức trong nhà trường 3 Xây dựng tiêu chí xét tuyển. 10/08/2011 20/08/2011 Lãnh đạo nhà trường và đội ngũ cốt cán 4 Tổ chức xét tuyển. 05/09/2011 15/09/2011 Hội đồng xét tuyển 5 Thông báo kết quả. 15/09/2011 20/09/2011 Lãnh đạo nhà trường VI. KIẾN NGHỊ - Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo: Tiếp tục tổ chức các chương trình bồi dưỡng giáo viên, đặc biệt là đổi mới phương pháp dạy học và phương pháp quản lý. - Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo: + Tổ chức các Hội nghị chuyên đề để hiệu trưởng các trường trao đổi kinh nghiệm trong công tác quản lý. + Tiếp tục mở các lớp bồi dưỡng thường xuyên, theo chu kỳ để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên. - Đối với trường trung học phổ thông chuyên X: + Phải thường xuyên chăm lo xây dựng, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ nhà giáo, coi đây là vấn đề then chốt sống còn của nhà trường. + Cần phải có các chiến lược lâu dài về xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. - Đối với mỗi giáo viên trường trung học phổ thông X: Mỗi giáo viên phải tự nhận thức rằng học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ để dạy tốt là danh dự, là trách nhiệm và cũng là vấn đề sống còn của bản thân mình. KẾT LUẬN Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là công việc vừa cấp bách, vừa lâu dài, là vấn đề sống còn của các cơ sở giáo dục và của từng giáo viên. Do vậy mỗi người quản lý phải thực sự quan tâm chỉ đạo, xây dựng và bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ cán bộ, giáo viên của đơn vị mình bằng những biện pháp thiết thực, hiệu quả và khả thi. Trong quản lý, để nâng cao chất lượng đội ngũ, có nhiều biện pháp. Chỉ nên xem biện pháp thuyên chuyển giáo viên là biện pháp cuối cùng trong trong tất cả các biện pháp nhằm chuẩn hóa và nâng cao năng lực đội ngũ. Nâng cao chất lượng đội ngũ bằng phương án thuyên chuyển không phải là phương án tối ưu nhưng thực tế cho thấy đó là một phương án hiệu quả. Nó giúp cho nhà trường xây dựng, tuyển chọn được đội ngũ cán bộ giáo viên có đủ phẩm chất và năng lực, đồng thời tạo ra trong đội ngũ ý thức rèn luyện, phấn đấu không ngừng để tự hoàn thiện mình đáp ứng yêu cầu mới của xã hội. Để giải quyết được những tình huống tương tự như vậy trong hoạt động quản lý, người hiệu trưởng nhà trường phải nắm chắc các văn bản pháp quy của nhà nước, của ngành (Pháp lệnh công chức, Luật giáo dục, Quy chế trường trung học phổ thông, Quy chế trường trung học phổ thông chuyên...) và các hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo. Ngoài ra, người cán bộ quản lý cần phải bình tĩnh, sáng tạo, có kỹ năng ứng xử phù hợp trong từng tình huống cụ thể; đặc biệt là phải có một trái tim nhân hậu, một tình cảm chân thành và biết tôn trọng đồng nghiệp. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] - Đảng Cộng Sản Việt Nam Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, VII, VIII, IX, X. [2] - Nghị quyết TW 2 khóa VIII. [3] - Chỉ thị 40/CT-TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư TW về xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo. [4] - Chỉ thị 39/2007/CT-BGD&ĐT, ngày 31/07/2007 về nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên, giáo dục chuyên nghiệp và các trường, khoa sư phạm trong năm học 2007-2008. [5] - Luật Giáo dục 2005. [6] - Luật cán bộ, công chức năm 2008. [7] - Quy chế trường trung học phổ thông chuyên ban hành kèm theo Quyết định số 05/2002/QĐ-BGD&ĐT, ngày 11/03/2002 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo. [8] - Điều lệ trường trung học phổ thông, ban hành ngày 11/07/2000. [9] - Giáo trình của Học viện quản lý giáo dục. Hà Nội 2/2008. [10] - Kỉ yếu hội nghị toàn quốc các trường trung học phổ thông chuyên. Nhà xuất bản giáo dục, năm 2007. MỤC LỤC Trang Lời mở đầu .............................................................................................................................................................. 1 Nội dung .................................................................................................................................................................. 3 I. Mô tả tình huống ......................................................................................................................................... 3 II. Phân tích nguyên nhân hậu quả tình huống ............................................................... 5 1. Nguyên nhân khách quan ........................................................................................................... 5 2. Hậu quả của tình huống ............................................................................................................... 6 III. Xác định mục tiêu xử lý tình huống ............................................................................. 8 IV. Xây dựng phương án, phân tích và lựa chọn phương án giải quyết tình huống ................................................................................................................................................................ 9 1. Cơ sở xây dựng phương án .......................................................................................................... 9 2. Xây dựng phân tích phương án ............................................................................................... 11 3. Chọn phương án giải quyết............................................................................................................. 14 V. Kế hoạch tổ chức thực hiện phương án đã được lựa chọn ........................ 15 VI. Kiến nghị ....................................................................................................................................................... 19 Kết luận ....................................................................................................................................................................... 20 Tài liệu tham khảo ........................................................................................................................................ 21