Tiểu luận Văn hoá doanh nghiệp với sự thành đạt và phát triển của một doanh nghiệp

Më §Çu Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× viÖc x©y dùng v¨n ho¸ Doanh nghiÖp lµ mét viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt nh­ng còng kh«ng Ýt khã kh¨n. HiÖn nay c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc truyÒn thèng ®ang bÞ c¸c luång giã ®éc lÊn . Mäi gi¸ trÞ tinh thÇn ®ang bÞ ®¶o lén. Lîi nhuËn trë thµnh môc tiªu, ®éng lùc duy nhÊt cña kinh doanh trong Doanh nghiÖp. Ng­êi ta s½n sµng sö dông thñ ®o¹n ®Ó ®¹t cµng nhiÒu lîi nhuËn cµng tèt. §èi víi c¸c Doanh nh©n vµ Doanh nghiÖp “v¨n ho¸”- mét tõ xem ra kh«ng cã m¸y gi¸ trÞ ®èi víi c¸c cæ ®«ng cña mét Doanh nghiÖp. Trong thùc tiÔn kinh doanh, kh¸i niÖm v¨n ho¸ cã thùc sù tån t¹i hay kh«ng khi mµ c¸c yÕu tè nµy kh«ng ®­îc xem träng? §«i khi yÕu tè v¨n ho¸ cã thÓ lµm thay ®æi chiÕn l­îc chung cña Doanh nghiÖp hoÆc g©y tranh c·i vÒ c¸c h×nh thøc qu¶n lý vÉn ®­îc xem lµ yÕu tè toµn cÇu. Sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña c¸c quan hÖ quèc tÕ, sù toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ lu«n cho thÊy tÇm quan träng ngµy cµng cao cña c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh tõ sù ®a d¹ng v¨n ho¸ Doanh nghiÖp. C¸c h×nh th¸i qu¶n lý míi víi c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸, c¸c h×nh thøc qu¶n trÞ kh¸c nhau cïng song song vµ “sèng chung” víi nhau. Chóng sÏ ®èi kh¸ng vµ kÕt qu¶ lµ Doanh nghiÖp thµnh c«ng hay thÊt b¹i. Vµ d­íi ®©y lµ phÇn néi dung nãi vÒ v¨n ho¸ Doanh nghiÖp víi sù thµnh ®¹t vµ ph¸t triÓn cña mét Doanh nghiÖp. Néi Dung I . Mét sè lý luËn c¬ b¶n vÒ v¨n ho¸ Doanh nghiÖp. Kh¸i niÖm vÒ v¨n ho¸ Doanh nghiÖp. V¨n ho¸ Doanh nghiÖp lµ v¨n ho¸ øng xö trong kinh doanh, lµ sù thÓ hiÖn c¸c mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi kh¸ch thÓ kinh doanh vµ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong Doanh nghiÖp. §ã lµ nh÷ng nhËn thøc tån t¹i trong c¸c thµnh viªn cña tËp thÓ lao ®éng, cã kh¶ n¨ng chi phèi mäi hµnh ®éng, suy nghÜ vµ thãi quen cña hä; Lµ nh÷ng chuÈn mùc, khu«n mÉu cã tinh truyÒn thèng mµ mäi thµnh viªn cña Doanh nghiÖp ph¶i noi theo. Nã trë thµnh “tuyªn ng«n hµnh ®éng” ®Ó gi¸o dôc, ®éng viªn, thÓ hiÖn qua ý thøc, t×nh c¶m, th¸i ®é, hµnh vi, t¸c phong øng sö hµng ngµy, nÒ nÕp sinh ho¹t, nghi thøc giao tiÕp. Nã t¹o ra niÒm tin vµ chÊt keo g¾n bã mäi thµnh viªn víi Doanh nghiÖp. Nh÷ng yÕu tè cña v¨n ho¸ Doanh nghiÖp ®­îc mäi thµnh viªn tù gi¸c thõa nhËn, b¶o vÖ, duy tr× vµ kÕ thõa ; nh­ nh÷ng rµng buéc “bÊt thµnh v¨n’’ cè kÕt mäi c¸ nh©n vµ môc tiªu chung . CÊu tróc cña v¨n ho¸ Doanh nghiÖp . V¨n ho¸ Doanh nghiÖp lµ nÒn v¨n ho¸ ®Æc thï cña Doanh nghiÖp, lµ c¸i ph©n biÖt gi÷a Doanh nghiÖp nµy víi Doanh nghiÖp kh¸c; Lµ “mét tiÓu v¨n ho¸” vµ c¸i bé phËn nÕu so víi nÒn v¨n ho¸ cña mét d©n téc hay quèc gia. MÆc dï chØ lµ mét “tiÓu v¨n ho¸” thuéc lo¹i h×nh v¨n ho¸ tæ chøc céng ®ång nh­ng v¨n ho¸ Doanh nghiÖp vÉn lµ mét hÖ thèng, bao gåm nhiÒu thµnh tè cã quan hÖ h÷u c¬ víi nhau: Hµnh vi øng xö, phong c¸ch vµ lèi hµnh ®éng (chung) cña Doanh nghiÖp. C¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ nghÖ thuËt nh­ ca nh¹c, v¨n ch­¬ng …cña Doanh nghiÖp. C¸c truyÒn thuyÕt, huyÒn tho¹i hoÆc tÝn ng­ìng chung cña Doanh nghiÖp. HÖ thèng c¸c gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp. Nãi c¸ch kh¸c, v¨n ho¸ doanh nghiÖp chÝnh lµ lèi øng xö, lèi sèng vµ ho¹t ®éng , lèi suy nghÜ vµ b¶ng “hÖ thèng” c¸c gi¸ trÞ cña Doanh nghiÖp. Trong c¸c yÕu tè trªn, thÝ c¸c triÕt lý vµ b¶ng gi¸ trÞ cña Doanh nghiÖp cã tÇm quan träng nhÊt. Mét b¶ng gi¸ trÞ – hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ – doanh nghiÖp bao gåm: - Ch©n: Quan niÖm vÒ c¸i ®óng, c¸i cÇn ph¶i lµm, cÇn noi theo ®ång thêi ph©n biÖt víi c¸i sai, c¸i kh«ng ®­îc phÐp lµm, hµnh vi cÇn lªn ¸n, lo¹i bá… ThiÖn: Quan niÖm vÒ c¸i tèt, thiÖn- nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc, qui ph¹m h­íng dÉn cho nh÷ng hµnh vi, hµnh ®éng phï hîp. §ång thêi, nã nhËn diÖn ®­îc c¸i ¸c, c¸i xÊu, tr¸i víi l­¬ng t©m cña Doanh nghiÖp; C¸i cÇn bÞ lªn ¸n, lo¹i bá, phßng tr¸nh . Mü: Quan niÖm vÒ c¸i ®Ñp, sù hoµn thiÖn, c¸i cao c¶, anh hïng…mµ mäi thµnh viªn cña Doanh nghiÖp cÇn ph¶i v­¬n tíi, duy tr× vµ b¶o vÖ. Vai trß cña v¨n ho¸ Doanh nghiÖp : V¨n ho¸ Doanh nghiÖp t¹o ra sù, ®ång t©m cña mäi thµnh viªn trong Doanh nghiÖp b»ng mét hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ – chuÈn mùc chung, tõ ®ã t¹o nªn mét nguån lùc néi sinh chung cña Doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp lµ sù tËp hîp cña nhiÒu c¸ nh©n víi nh÷ng nh©n c¸ch kh¸c nhau. TÝnh ®ång nhÊt, thèng nhÊt cña Doanh nghiÖp chØ cã ®­îc khi mäi thµnh viªn cña nã ®Òu tù gi¸c chÊp nhËn mét b¶ng thang bËc c¸c gi¸ trÞ chung. Nhê vËy, l·nh ®¹o Doanh nghiÖp cã thÓ t¹o ra mét lùc céng h­ëng vµ ®éng lùc chung b»ng c¸ch hîp lùc tõ c¸c c¸ nh©n, bé phËn, ®¬n vÞ kh¸c nhau. §ång thêi, víi chøc n¨ng ®Þnh h­íng ho¹t ®éng mét c¸ch tù gi¸c vµ réng kh¾p, v¨n ho¸ Doanh nghiÖp cã thÓ khiÕn c¸c thµnh viªn ®i ®óng h­íng, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ mµ kh«ng cÇn cã qu¸ nhiÒu quy chÕ vµ mÖnh lÖnh chi tiÕt, th­êng nhËt tõ cÊp trªn ban xuèng. V¨n ho¸ Doanh nghiÖp m¹nh t­¬ng hîp víi lèi qu¶n trÞ Doanh nghiÖp coi träng kh¶ n¨ng cña nh©n viªn (thuyÕt Y, J, Z). Tr¸i l¹i, nh÷ng Doanh nghiÖp cã mét nÒn v¨n ho¸ nghÌo nµ, dung tóng cho nh÷ng ph¶n gi¸ trÞ tån t¹i, sÏ t¹o ra mét m«i tr­êng phi v¨n ho¸ kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc tinh thÇn tù gi¸c cña nh©n viªn, kh«ng t¹o ra tÝnh thèng nhÊt trong hµnh ®éng cña Doanh nghiÖp. V¨n ho¸ Doanh nghiÖp lµ b¶n s¾c (b¶n ng·) cña Doanh nghiÖp, lµ ®Æc tÝnh ®Ó ph©n biÖt Doanh nghiÖp n¹y víi Doanh nghiÖp kh¸c. B¶n s¾c v¨n ho¸ kh«ng chØ lµ ”tÊm c¨n c­íc” ®Ó nhËn diÖn Doanh nghiÖp mµ cßn lµ ph­¬ng thøc sinh ho¹t vµ ho¹t ®éng chung cña mét céng ®ång . Mét doanh nghiÖp trong thêi gian khëi sù ch­a thÓ cã mét v¨n ho¸ Doanh nghiÖp æn ®Þnh, tøc lµ ch­a cã mét b¶n s¾c Doanh nghiÖp ®Çy ®ñ. Qua mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng l©u dµi, d­íi sù l·nh ®¹o cña nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o doanh nghiÖp, võa ph¶i thÝch nghi, phï hîp võa ph¶i ®Êu tranh, ®æi míi víi nhiÒu thµnh c«ng vµ thÊt b¹i, c¸c yÕu tè cña doanh nghiÖp sÏ ®­îc t¹o lËp, thö th¸ch ®Ó råi tån t¹i nh­ mét hÖ thèng, t¹o ra lèi ho¹t ®éng, kinh doanh cña chÝnh nã. Trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp – còng lµ qu¸ tr×nh chä läc vµ t¹o lËp v¨n ho¸ cña nã – vai trß cña ng­êi l·nh ®¹o vµ bé phËn qu¶n lý cÊp cao cña doanh nghiÖp lµ rÊt quan träng. Khi doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc th× cïng víi thêi gian, lý t­ëng, hÖ gi¸ trÞ, phong c¸ch qu¶n lý cña nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o sÏ ®­îc “ x· héi ho¸ ” trong m«i tr­êng nh©n v¨n cña doanh nghiÖp thÊm s©u vµo tõng thµnh viªn vµ dÇn dÇn ®Þnh h×nh nÒn v¨n ho¸ doanh nghiÖp ®ã. V¨n ho¸ doanh nghiÖp cã tÝnh “di truyÒn”, b¶o tån ®­îc c¸i b¶n s¾c cña doanh nghiÖp qua nhiÒu thÕ hÖ thµnh viªn, t¹o ra kh¶ n¨ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp. Cã thÓ vÝ v¨n ho¸ doanh nghiÖp nh­ mét “bé gen” cña nã “cho nªn ®èi víi nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi nh÷ng ng­êi s¸ng lËp vµ t¹o dùng c¸c doanh nghiÖp chÝnh lµ kh¶ n¨ng s¸ng t¹o bé “gen” tèt cho c¸c doanh nghiÖp cña m×nh” [VÜnh ThÞnh 1999]. Trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ®æi míi - ph¸t triÓn vµ b¶o tån c¸c mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau. Mét doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng tù ®æi míi vµ ph¸t triÎn l©u dµi th× sím muén sÏ bÞ thÞ tr­êng c¹nh tranh t­íc mÊt tÊm c¨n c­íc (bÞ s¸t nhËp, gi¶ thÓ, ph¸ s¶n…). Tr¸i l¹i, doanh nghiÖp sÏ cã kh¶ n¨ng b¶o tån vµ di truyÒn b¶n s¾c, nÕu nã cã n¨ng lùc ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Bëi vËy tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ng­¬× s¸ng lËp vµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp kh«ng chØ lµ viÖc t×m kiÕm lîi nhuËn mµ cßn lµ viÖc t¹o lËp ®­îc mét nÒn v¨n ho¸ doanh nghiÖp ®Ëm ®µ mµu s¾c nh©n v¨n vµ phï hîp víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Lµm ®­îc nh­ v©y, hä sÏ thu hót ®­îc nh©n tµi, khiÕn mäi ng­êi ®oµn kÕt mét lßng tËp trung trÝ tôª, søc lùc vµ thêi gian cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp; KhiÕn mäi thµnh viªn gi¸m ®­¬ng ®Çu víi thö th¸ch ®ång cam céng khæ v­ît mäi khã khan mµ vÉn gi÷ ®­îc lßng trung thµnh víi mét lý t­ëng cao c¶; qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh ®ã mµ v¨n ho¸ doanh nghiÖp ®­îc di truyÒn cho c¸c thÕ hÖ thµnh viªn, søc sèng cña doanh nghiÖp cßn l©u dµI h¬n ®êi sèng cña nh÷ng nhµ s¸ng lËp vµ l·nh ®¹o nã. II. V¨n ho¸ doanh nghiÖp víi sù thµnh ®¹t vµ ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp. ë n­íc ta mét tæ chøc kinh tÕ dï h×nh thµnh d­íi d¹ng nµo, nã còng lµ mét chñ thÓ x· héi, lµ mét x· héi thu nhá. Trong x· héi ®ã cã c¸c thµnh phÇn, c¸c t«n gi¸o, c¸c løa tuæi, nghÒ nghiÖp vµ n¨ng lùc kh¸c nhau, xuÊt xø x· héi kh¸c nhau, hoµn c¶nh vµ møc sèng kh¸c nhau, ®­îc tËp hîp trong mét tæ chøc chÆt chÏ, ®­îc qu¶n lý theo chÕ ®é thñ tr­ëng, ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o mét cÊp uû §¶ng c¬ së, cã c¸c tæ chøc quÇn chóng vµ x· héi, thùc hiÖn mèi quan hÖ b×nh ®¼ng gi÷a gi¸m ®èc vµ ng­êi lao ®éng theo luËt ph¸p nh­ luËt lao ®éng, luËt c«ng ty vµ c¸c luËt kh¸c mµ mäi c«ng d©n trong n­íc ph¶i thi hµnh. V¨n ho¸ doanh nghiÖp thÓ hiÖn ë viÖc kh«ng chØ chó träng ®Õn lîi nhuËn ®¬n thuÇn mµ cßn ph¶i quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn khÝa c¹nh x· héi cña ho¹t ®éng kinh doanh. Nã chi phèi tõ kh©u x©y dùng kÕ ho¹ch, h×nh thµnh chiÕn l­îc kinh doanh, chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Õn viÖc tæ chøc kinh doanh vµ ph©n phèi lîi nhuËn. §ã chÝnh lµ tÝnh nh©n v¨n cña ho¹t ®éng kinh doanh. C¸c gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng buéc c¸c nhµ donh nghiÖp ph¶i ®Æt m×nh trong céng ®ång d©n téc. X· héi lµ mét gia ®×nh lín, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lµ mét gia ®×nh nhá. Mèi quan hÖ x· héi mang tÝnh truyÒn thèng ®ã buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc thËn träng trong viÖc xö lý. Kh«ng cã mét doanh nghiÖp nµo tån t¹i vµ ph¸t triÓn mµ kh«ng cã mèi quan hÖ víi nhau. Trong ph¹m vi néi bé doanh nghiÖp, néi dung v¨n ho¸ cßn thÓ hiÖn ë viÖc tæ chøc kinh doanh, nh©n c¸ch cña ng­êi l·nh ®¹o vµ ng­êi lao ®éng. Tr­îc hÕt lµ doanh nghiÖp kh«ng nªn chØ chó träng ®Õn lîi nhuËn ®¬n thuÇn mµ ph¶i xem ng­êi lao ®éng võa lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh doanh, võa lµ môc tiªu cña ho¹t ®éng kinh doanh. CÇn xem kinh doanh lµ mét gia ®×nh lín, trong ®ã mçi thµnh viªn cã tr¸ch nhiÖm ph¶i hµnh ®éng v× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nã ; mÆt kh¸c ng­êi lao ®éng ph¶i lµ ®èi t­îng ®­îc ch¨m sãc vµ ®­îc h­ëng thÝch ®¸ng kÕt qu¶ do c«ng søc hä lµm ra. Quan hÖ ®èi sö, phong c¸ch kinh doanh, c¸c tæ chøc kinh doanh…lµ nÐt riªng cña tõng doanh nghiÖp, vµ tÊt nhiªn ®ã lµ biÓu hiÖn bªn ngoµi cña sù ph¸t triÓn hay sa sót cña mét doanh nghiÖp. V¨n ho¸ doanh nghiÖp trong ph­¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh. NÕu nh©n tè v¨n ho¸ ®­îc ph¸t huy ®Çy ®ñ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp th× tr­íc tiªn, nã gióp chñ thÓ lo¹i bá nh÷ng kiÓu lµm ¨n v« v¨n ho¸ s½n sµng dïng bÊt kú thñ ®o¹n nµo nÕu cã l¬Þ nh­ s¶n xuÊt hµng gi¶, c©n ®ong gian dèi, b¸n hµng kÐm phÈm chÊt vµ dïng nh÷ng biÖn ph¸p bÊt l­¬ng kh¸c…Kinh doanh phi v¨n ho¸ cã thÓ lµ c¸ch thøc lµm giµu nhanh chãng song sÏ g©y nhiÒu tai ho¹ cho céng ®ång vµ nh×n chung, theo luËt nh©n qu¶ - sím muén chñ thÓ cña nã sÏ bÞ tr¶ gi¸ . Kinh doanh theo kiÓu v¨n ho¸ buéc c¸c chñ thÓ cña nã ph¶i cã nhiÒu kiÕn thøc v¨n ho¸ vµ v¨n minh kinh doanh ®Ó khai th¸c nh÷ng nh©n tè tiÒm tµng trong nh©n sù, trong t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ : T¹o ra m«i tr­êng nh©n v¨n trong doanh nghiªp, x©y dùng mèi quan hÖ céng ®ång, lîi Ých gi÷a nhµ kinh doanh víi c¸c kh¸ch hµng, v¨n minh ho¸ t­ liÖu vµ m«i tr­êng s¶n xuÊt b»ng c¸ch kh«ng ngõng ®æi míi c«ng nghÖ theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸ vµ kh«ng lµm tæn h¹i tíi m«i tr­êng sinh th¸i. KiÓu kinh doanh cã v¨n ho¸ ®ßi hái c¸c chñ thÓ cña nã ph¶i cã nhiÒu trÝ tuÖ, ph¶i cèng hiÕn nhiÒu thêi gian, søc lùc cho c«ng viÖc nh­ng khi ®¹t tíi th¾ng lîi th× ®ã lµ th¾ng lîi cã tÝnh l©u bÒn. Kinh doanh cã v¨n ho¸ lµ ph­¬ng thøc kinh doanh v¨n minh – hiÖn ®¹i võa coi träng hiÖu qu¶ võa coi träng ch÷ tÝn vµ danh dù cña doanh nghiÖp. V¨n ho¸ doanh nghiÖp víi môc tiªu kinh doanh h­íng vµo nhu cÇu ngµy cµng cao cña ng­êi tiªu dïng, vµo nh÷ng ®Ønh cao cña kü thuËt c«ng nghÖ. Chóng ta ®· biÕt r»ng lao ®éng trõu t­îng kÕt tinh trong hµng ho¸ t¹o nªn gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®ã. Nh©n tè v¨n ho¸ còng gãp phÇn gia t¨ng gi¸ trÞ hµng ho¸ nÕu chóng ta biÕt vËn dông nã vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nh­ dïng gam mµu n©u, hoa v¨n d©n téc trong thiÕt kÕ mèt ë ViÖt Nam. MÆt kh¸c, cÇn khai th¸c ph¸t huy c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô ®ã mét c¸ch cã v¨n ho¸. Nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô ®ã ngoµi yªu cÇu vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng nhÊt ®Þnh cßn ®ßi hái nh÷ng yªu cÇu vÒ thÈm mü, tÝnh tiÖn lîi khi sö dông. Nh÷ng yªu cÇu sè l­îng, chÊt l­îng, c«ng dông vµ gi¸ c¶ th× ë bÊt kú ®©u, ai tiªu dïng còng ®ßi hái c¬ b¶n gièng nhau. Nh­ng yªu cÇu vÒ tÝnh thÈm mü vµ tÝnh tiÖn lîi nh­ mµu s¾c, kiÓu d¸ng, kÝch th­íc, bao gãi, h­íng dÉn sö dông… th× tuú thuéc vµo løa tuæi, d©n téc, t«n gi¸o, giíi tÝnh, khu vîc c­ tró, tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ng­êi tiªu dïng cã ®ßi hái rÊt kh¸c nhau vµ mu«n h×nh mu«n vÎ. Cã thÓ coi ®ã lµ nh÷ng ®ßi hái cña v¨n ho¸ tiªu dïng, c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô nµo ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®ßi hái ®ã lµ ®¸p øng v¨n minh, tiªu dïng vµ sÏ cã søc sèng tªn thÞ tr­êng. §Ó ®¹t ®­îc ®Iòu ®ã , s¶n xuÊt vµ kinh doanh ph¶i g¾n liÒn víi c¸c yÕu tè v¨n ho¸, th«ng qua viÖc tiÕp cËn c¸c yÕu tè v¨n ho¸ mµ chän läc vµ vËt chÊt ho¸ chóng trong s¶n phÈm cña m×nh cho phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng. ý thøc v¨n ho¸ cña ng­êi qu¶n lý trong doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn më réng nÒn d©n chñ x· héi, ph¸t huy cao ®é tr¸ch nhiÖm c«ng d©n, ng­êi ta nãi ®Õn ph­¬ng thøc qu¶n lý t©m hån (soul management). Qu¶n lý t©m hån ®ßi hái ng­êi thñ tr­ëng thùc hiÖn ®­îc c¸c gi¶i ph¸p thøc dËy l­¬ng t©m, l­¬ng tri, l­¬ng n¨ng cña c¸c thµnh viªn trong tæ chøc: Lµm cho c¸c thµnh viªn thÊm nhuÇn lý t­ëng triÕt lý ho¹t ®éng cña tæ chøc. Coi träng thµnh qu¶ lao ®éng cña hä; Tuú theo n¨ng lùc, hoµn c¶nh cña tõng thµnh viªn mµ giao c«ng viÖc phï hîp víi c¸c yªu cÇu vÒ l­îng vµ chÊt, trao quyÒn h¹n, th«ng tin, ®iÒu kiÖn t­¬ng øng ®Ó hä hoµn thµnh c«ng viÖc, biÕt ®¸nh gi¸ ®óng kÕt qu¶ cña hä vµ l­u gi÷ tr©n träng ë bé phËn nh©n sù. X©y dùng cho mäi ng­êi cã nÕp sèng vµ lµm viÖc theo luËt ph¸p, theo quy chÕ; t¹o ra kû c­¬ng trong néi bé; mäi ng­êi biÕt t«n träng lÔ nghi, tËp tôc ®­îc quy ®Þnh. Lµm cho mäi thµnh viªn trong tæ chøc sèng cã thiÖn chÝ víi nhau, tin cËy nhau, cã t×nh th­¬ng nhau, bao dung lÉn nhau (biÕt chÊp nhËn c¸i kh¸c cña ®èi t¸c). G¾n kÕt víi mäi ng­ê theo mét ®éi h×nh vµ lµm cho mçi ng­êi ®Òu thÊy ph¶i phô thuéc vµo nhau, mäi ng­êi lµm hÕt bæn phËn, tr¸ch nhiÖm cña m×nh. Tin t­ëng më réng tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô cña c¸c thµnh viªn trong tæ chøc. Ph©n quyÒn hîp lý ®Ó nhãm c«ng t¸c chñ ®éng c«ng viÖc, biÕt tù ®¸nh gi¸, tù kiÓm so¸t, ph¸t huy kÕt qu¶ c«ng viÖc. T¹o ra c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng gióp mäi ng­êi lµm viÖc g¾n bã vµ s¸ng t¹o. ý thøc v¨n ho¸ cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp : §èi víi ng­êi lao ®éng th× hä coi viÖc lµm lµ nhu cÇu cña cuéc sèng. Hä cã ý thøc tù kiÓm tra, tù rÌn luyÖn, tù ®iÒu chØnh khi ®­îc giao viÖc râ rµng. Dï lµ ng­êi b×nh th­êng nh­ng hä còng ph¶i cã ý thøc, tr¸ch nhiÖm, cã lßng tù träng, biÕt nhËn tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc. Ng­êi nµo còng cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, dï s¸ng t¹o nhá vµ h¨ng h¸i thùc hiÖn sù giao viÖc cã s¸ng t¹o.Hä ph¶i ph¸t huy ®­îc sù tù qu¶n, tù chñ cña nhãm c«ng t¸c. Ph¶i lµm “®óng viÖc” theo lý t­ëng, sø mÖnh cña tæ chøc; biÕt ph©n cÊp, ph©n quyÒn, ph©n nhiÖm hîp lý, biÕt tËp trung vµ dån søc vµo nh÷ng nhiÖm vô ­u tiªn, kh«ng n¬i láng c¸c viÖc kh¸c. Lµm viÖc ph¶i cã hiÖu qu¶, xÐt c¶ trªn c¸c mÆt kinh tÕ, x· héi, chÝnh trÞ. Thùc hiÖn c«ng viÖc ph¶i ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao nhÊt. Nh÷ng thµnh c«ng – thÊt b¹i mµ c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp ph¶i chÞu – h­ëng. V¨n ho¸ cña mét doanh nghiÖp cßn thÓ hiÖn ë th¸i ®é ®èi víi sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i trong doanh nghiÖp : “th¾ng kh«ng kiªu, b¹i kh«ng n¶n”, “khi vui muèn hãc, buån tªnh l¹i c­êi”. §ã lµ th¸i ®é ®óng ®¾n mang ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. Qu¸ tr×nh kinh doanh lµ mét qu¸ tr×nh v­ît dèc, nhµ doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n tÝnh to¸n ®Ó ®­a c¶ ®¬n vÞ ®i lªn, vµ lóc h­ng thÞnh vÉn ph¶i lo l¾ng lµm sao ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn mµ kh«ng ph¸ s¶n. Vµ ph¶i lu«n nhí r»ng kh«ng cã ai mét m×nh th¾ng ë qu¸ tr×nh nµy. C¸ nh©n chØ lµ c¸i chÊm ®á nhá nhoi trong lßng cña tËp thÓ ng­êi lao ®éng. Sù ph©n chia lîi Ých c«ng b»ng chñ yÕu thÓ hiÖn trong chÕ ®é l­¬ng bæng cho ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp theo nguyªn t¾c lµm theo tr¸ch nhiÖm h­ëng theo kÕt qu¶ (n¨ng suÊt, chÊt l­îng) lao ®éng. V¨n ho¸ doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t huy t¸c ®éng trong s¶n xuÊt khi mäi thµnh viªn cña nã ho¹t ®éng theo tinh thÇn “®ång cam, céng khæ”, “cã phóc cïng h­ëng, cã ho¹ cïng chÞu”. NÕu chÕ ®é ph©n phèi thu nhËp qu¸ bÊt c«ng th× m«i tr­êng nh©n v¨n cña doanh nghiÖp sÏ bÞ suy tho¸i, vµ sÏ kh«ng ph¸t huy ®­îc ®éng lùc v¨n ho¸ trong kinh doanh. ChÝnh v× thÕ mµ mçi thµnh viªn trong doanh nghiÖp ph¶i cã tinh thÇn ®oµn kÕt víi nhau trong mäi tr­êng hîp cã thÓ x¶y ra dï lµ tr­êng hîp xÊu nhÊt. Møc ®é quan t©m, t¹o ®iÒu kiÖn mµ doanh nghiÖp dµnh cho ng­êi lao ®éng. Trong mét doanh nghiÖp th× nhµ qu¶n lý nªn cã chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n ®èi víi ng­êi lao ®éng khi lµm viÖc, khi gÆp nh÷ng bÊt ch¾c, khi vÒ h­u vµ c¶ ®èi víi gia ®×nh hä ®­îc ghi nhËn nh­ lµ mét quy chÕ, ®­îc cam kÕt trong tho¶ ­íc lao ®éng, th× ®ã lµ mét ®éng lùc, mét chÊt keo g¾n bã trong ®êi gi÷a ng­êi lao ®éng víi xÝ nghiÖp. Ch¼ng h¹n ®Æt ra th­êng xuyªn hµng n¨m cã chÕ ®é th­ëng ®èi víi c¸c ch¸u häc sinh lµ con em ng­êi lao ®éng ®¹t kÕt qu¶ giái vµ tiªn tiÕn sau mçi liªn kho¸, sÏ khuyÕn khÝch c¸c em häc tËp tèt ®ång thêi còng gióp bè mÑ an t©m lµm viÖc ®¹t n¨ng suÊt cao. HoÆc thµnh lËp ban liªn l¹c h­u trÝ trong c«ng ty sÏ gióp viÖc ch¨m sãc nh÷ng ng­êi vÒ h­u, g¾n bã víi c«ng ty b»ng c¸h tæ chøc c¸c sinh ho¹t thÝch hîp ®Ó hä nhËn biÕt t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tham gia ý kiÕn x©y dùng c«ng ty, nhê vËy t¹o cho hä ý niÖm h÷u Ých vÒ sù hiÖn diÖn cña hä trong x· héi, võa gióp hä sèng vui vÎ lµnh m¹nh, Êm ¸p t×nh ng­êi, võa gióp x· héi tr¸nh ®­îc nçi lo ©u do c¸c mÆt tiªu cùc cã thÓ cã tõ hä t¹o ra. C¸c chÝnh s¸ch kh¸c nh­ dµnh ­u tiªn tuyÓn dông lao ®éng ®èi víi con em cña nh÷ng lao ®éng giái, lao ®éng xuÊt s¾c cña c«ng ty; Quan t©m tæ chøc, l·nh ®¹o vµ hç trî tÝch cùc cho c¸c tæ chøc quÇn chóng- tæ chøc x· héi ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, nh»m nu«i d­ìng phong trµo thi ®ua, phong trµo v¨n nghÖ vµ thÓ dôc thÓ thao, lµm sèng ®éng cuéc sèng t­¬i vui, lµnh m¹nh trong c«ng ty; tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tõ thiÖn, tham gia c¸c ho¹t ®éng ngoµi c«ng ty, ®ãng gãp x©y dùng c¸c quü t×nh nghÜa, quü ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, quü v× ng­êi lao ®éng; x©y dùng c¸c quü b¶o trî ng­êi lao ®éng nghÌo, quü b¶o trî vµ khuyÕn khÝch tµi n¨ng…§ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p rÊt h÷u hiÖu ®Ó x©y dùng mét x· héi hoµn thiÖn vÒ mÆt chÝnh trÞ – t­ t­ëng- nh©n c¸ch – t×nh c¶m. Tõ ®ã sÏ t¹o ra ®éng lùc m¹nh mÏ cho sù thµnh ®¹t cña c«ng ty trong sù nghiÖp kinh doanh. III. Thùc tr¹ng v¨n ho¸ doanh nghiÖp ë n­íc ta. 1. Thùc tr¹ng: Nh×n nhËn mét c¸ch tæng qu¸t, chóng ta thÊy trong c¸c c¬ quan vµ doanh nghiÖp ë n­íc ta cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh: §ã lµ mét nÒn v¨n ho¸ ®­îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng d©n trÝ thÊp vµ phøc t¹p do nh÷ng yÕu tè kh¸c ¶nh h­ëng tíi. Song nÒn v¨n ho¸ doanh nghiÖp còng ®· ®­îc ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng: m«I tr­êng lµm viÖc cã nhiÒu thuËn lîi, ®· cã quan niÖm ®óng ®¾n vÒ c¹nh tranh vµ hîp t¸c, lµm viÖc cã tÝnh chuyªn nghiÖp, ®· cã sù giao thoa gi÷a c¸c quan ®iÓm ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý; cã c¬ chÕ dïng ng­êi. V¨n ho¸ doanh nghiÖp cã vai trß rÊt quan träng trong sù ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp, bëi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo nÕu thiÕu ®i yÕu tè v¨n ho¸, ng«n ng÷, t­ liÖu, th«ng tin nãi chung ®­îc gäi lµ tri thøc th× doanh nghiÖp ®ã khã cã thÓ ®øng v÷ng vµ tå t¹i ®­îc. Trong khuynh h­íng x· héi ngµy nay th× c¸c nguån lùc cña mét doanh nghiÖp lµ con ng­êi mµ v¨n ho¸ doanh nghiÖp lµ c¸i liªn kÕt vµ nh©n lªn nhiÒu lÇn c¸c gi¸ trÞ cña tõng nguån lùc riªng lÎ. Do vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh v¨n ho¸ doanh nghiÖp lµ tµi s¶n v« h×nh cña mçi doanh nghiÖp. Theo «ng TrÇn Hoµng B¶o(mét trong sè 300 nhµ doanh nghiÖp trÎ) nhËn xÐt: V¨n ho¸ doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn ë phong c¸ch l·nh ®¹o cña ng­êi l·nh ®¹o vµ t¸c phong lµm viÖc cña nh©n viªn. Còng theo «ng b¶o, ®èi t¸c khi quan hÖ th× ngoµi viÖc quan t©m tíi lîi nhuËn cña c«ng ty hä cßn ®¸nh gi¸ doanh nghiÖp qua v¨n ho¸ cña doanh nghiÖp ®ã. Sù thµnh c«ng cña mçi doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ ë c¸c n­íc Ch©u ¸ th­êng ®­îc dùa trªn mèi quan hÖ c¸ nh©n cña ng­êi l·nh ®¹o, cßn c¸c n­íc T©y ¢u th× thµnh c«ng cña doanh nghiÖp l¹i ®­îc dùa trªn c¸c yÕy tè nh­ kh¶ n¨ng qu¶n lý c¸c nguån lùc, n¨ng xuÊt lµm viÖc, tÝnh n¨ng ®éng cña nh©n viªn …Ngoµi nh÷ng yÕu tè chñ quan, ®Ó x©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp cßn ph¶i chó träng tíi nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan. §ã lµ viÖc t¹o lËp thÞ tr­êng , lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c nguyªn t¾c chØ ®¹o ®Ó b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng, lµ qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÐ khu vùc vµ thÕ giíi. 2. C¬ së x©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp: Tr­íc hÕt chóng ta ph¶i cã quan ®iÓm cô thÓ vÒ vai trß v¨n ho¸ doanh nghiÖp. Sù th¾ng thÕ cña bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo kh«ng ph¶i ë chç lµ cã bao nhiªu vèn vµ sö dông c«ng nghÖ g× mµ nã ®­îc quyÕt ®Þnh bëi viÖc tæ chøc nh÷ng con ng­êi nh­ thÕ nµo.Con ng­êi cã thÓ ®i lªn tõ tay kh«ng vÒ vèn nh­ng kh«ng bao giê tõ tay kh«ng vÒ v¨n ho¸. V¨n ho¸ cã nÒn t¶ng chø kh«ng cã ®iÓm mèc ®Çu cuèi. Do vËy xuÊt ph¸t tõ doanh nghiÖp cã thÓ sÏ lµ rÊt cao nÕu nã ®­îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng v¨n ho¸. C¸c doanh nghiÖp khi x©y dùng ®Òu cã niÒm tin triÖt ®Ó, lóc ®ã v¨n ho¸ sÏ xuÊt hiÖn. Mäi c¶i c¸ch chØ thùc sù cã tÝnh thuýt phôc khi nã t¸ch ra khái lîi Ých c¸ nh©n, cßn v¨n ho¸ doanh nghiÖp th× ph¶i b¶o vÖ cho mäi quyÒn lîi vµ lîi Ých c¸ nh©n. Khi x©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng biªn ph¸p cô thÓ: cÇn ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng ®Þnh chÕ cña doanh nghiÖp bao gåm chÝnh danh, tù kiÓm so¸t, ph©n tÝch c¸c c«ng viÖc, c¸c yªu cÇu sau ®ã x©y dùng c¸c kªnh th«ng tin, x©y dùng c¸c thÓ chÕ thiÕt chÕ tËp chung vµ d©n chñ nh­: §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, tiªu chuÈn ho¸ c¸c chøc n¨ng,nhiÖm vô, quyÒn h¹n; x©y dùg c¬ chÕ kÕt hîp hµi hoµ c¸c lîi Ých ®Ó doanh nghiÖp trë thµnh ng«i nhµ chung lµ con thuyªnf vËn mÖnh cña mäi ng­êi. KÕt luËn Trªn c¬ së cña mét nÒn v¨n ho¸ kinh doanh chung cña d©n téc. C¸c doanh nghiÖp n­íc ta cÇn vËn dông, s¸ng t¹o ra v¨n ho¸ ®Æc thï, cÇn x¸c ®Þnh viÖc ®­a nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thËt, ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i vµo c¸c mÆt qu¶n lý, qu¶n lý kinh doanh trong doanh nghiÖp ®Ó viÖc kinh doanh võa cã tÝnh tiªn tiÕn võa cã b¶n s¾c d©n téc ®Ëm ®µ vµ giµu tÝnh nh©n v¨n nhê vËy ®¹t tíi hiÖu qu¶ cao vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.V¨n ho¸ doah nghiÖp chØ nh»m ®Õn môc tiªu cao c¶ lµ phôc vô con ng­êi – con ng­êi- chø kh«ng ph¶i v× lîi nhuËn, v× hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¬n thuÇn mµ ®¸nh mÊt ®i b¶n s¾c d©n téc, ®¸nh mÊt nÒn v¨n ho¸ lµ c¸i vèn tinh thÇn lu«n lu«n ®­îc bæ sung tõ thùc tiÔn sinh ®éng cña c¸c thÕ hÖ kÕ tiÕp nhau. Ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i nh»m kÕt hîp hµi hoµgi÷a c¸i lîi vµ c¸i thiÖn, c¸i ®Ñp chø kh«ng v× lîi Ých thÊp hÌn, lµm mÊt nh©n c¸ch cña con ng­êi ViÖt Nam ®· ®­îc rÌn ®óc lªn tõ nh÷ng di s¶n quý b¸u cña truyÒn thèng d©n téc. NÕu kh«ng lµm ®­îc nh­ vËy th× chóng ta sÏ ®¾c téi víi tæ tiªn vµ c¶ víi nh©n lo¹i tiÕn bé. c lôc Trang Më ®Çu……………………………………………………………………… 1 I . Mét sè lý luËn c¬ b¶n vÒ v¨n ho¸ Doanh nghiÖp………………………….2 Kh¸i niÖm vÒ v¨n ho¸ Doanh nghiÖp………………………………….. 2 CÊu tróc cña v¨n ho¸ Doanh nghiÖp……………………………………2 Vai trß cña v¨n ho¸ Doanh nghiÖp……………………………………..3 II. V¨n ho¸ doanh nghiÖp víi sù thµnh ®¹t vµ ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp………………………………………………4 V¨n ho¸ doanh nghiÖp trong ph­¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh………..5 V¨n ho¸ doanh nghiÖp víi môc tiªu kinh doanh h­íng vµo nhu cÇu ngµy cµng cao cña ng­êi tiªu dïng, vµo nh÷ng ®Ønh cao cña kü thuËt c«ng nghÖ……………………………………………………..5 ý thøc v¨n ho¸ cña ng­êi qu¶n lý trong doanh nghiÖp………………...6 ý thøc v¨n ho¸ cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp………………...7 Nh÷ng thµnh c«ng – thÊt b¹i mµ c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp ph¶i chÞu – h­ëng………………………………………...7 Møc ®é quan t©m, t¹o ®iÒu kiÖn mµ doanh nghiÖp dµnh cho ng­êi lao ®éng……………………………………………….7 III. Thùc tr¹ng v¨n ho¸ doanh nghiÖp ë n­íc ta……………………………..8 Thùc tr¹ng………………………………………………………………8 2. C¬ së x©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp………………………………….9 KÕt luËn……………………………………………………………………10 Tµi liÖu tham kh¶o V¨n ho¸ vµ kinh doanh. V¨n ho¸ vµ triÕt lý kinh doanh. B¸o b­u ®iÖn (sè 24 ngµy 09/06/2003)