Tìm hiểu hệ thống thí nghiệm Lab - Volt

ö dông ®Õn ®iÖn trë nh­ c¸c bµi thÝ nghiÖm vÒ c¬ së kü thuËt ®iÖn nh­ : x¸c ®Þnh ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña c¸c bé ®iÖn trë kh¸c nhau m¾c song song hoÆc nèi tiÕp, x¸c ®Þnh ®­îc c«ng suÊt tiªu t¸n trong m¹ch, gi¶i quyÕt c¸c m¹ch m¾c nèi tiÕp vµ song song cña ®iÖn trë... 2. Modul t¶i dung kh¸ng 8331 (Capacitive Load) : Lµ c¸c bét tô ®iÖn víi c¸c møc ®iÖn dung kh¸c nhau, sö dông cho c¸c bµi thÝ nghiÖm c¬ së kü thuËt ®iÖn, t×m hiÓu ¶nh h­ëng cña tô ®iÖn trong m¹ch ®iÖn xoay chiÒu, mét chiÒu. Sö dông dông cô ®o ®Ó x¸c ®Þnh dung kh¸ng cña tô ®iÖn, ®o vµ x¸c ®Þnh ghãc lÖch pha gi÷a ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn do tô ®iÖn g©y lªn. 4. Modul t¶i c¶m kh¸ng 8321 (Inductive Load) : Lµ c¸c cuén c¶m cã thÓ thay ®æi ®­îc ®iÖn c¶m mét c¸ch dÔ dµng trªn modul nµy nhê c¸c c«ngt¾c chuyÓn m¹ch. §­îc sö dông trong c¸c bµi thÝ nghiÖm t×m hiÓu ¶nh h­ëng cña ®iÖn c¶m trong m¹ch ®iÖn xoay chiÒu. Sö dông m¹ch ®o ®Ó x¸c ®Þnh c¶m kh¸ng cña ®iÖn c¶m vµ kh¶o s¸t gãc pha gi÷a dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p trong m¹ch do ®iÖn c¶m g©y lªn. Ngoµi ra c¸c modul t¶i trë kh¸ng, t¶i dung kh¸ng, t¶i c¶m kh¸ng cßn ®­îc sö dông trong c¸c bµi thÝ nghiÖm x¸c ®Þng c«ng suÊt t¸c dông, c«ng suÊt ph¶n kh¸ng, vµ c«ng suÊt biÓu kiÕn, x¸c ®Þnh hÖ sè c«ng suÊt. Sö dông vect¬ ®Ó gi¶i m¹ch xoay chiÒu mét pha vµ ba pha vµ x¸c ®Þnh tæng trë cña m¹ch ®iÖn. C¸c kh¸i niÖm gãc pha, tæng trë vµ c«ng suÊt xoay chiÒu sÏ ®­îc kiÓm tra th«ng qua viÖc ®o m¹ch ®iÖn, kh¶o s¸t d¹ng sãng trong c¸c bµi thÝ nghiÖm liªn quan. B»ng c¸c modul nµy cßn cã thÓ tiÕn hµnh thÝ nghiÖn cho m¹ch xoay chiÒu 3 pha. Chøng minh sù kh¸c nhau gi÷a ®iÖn ¸p d©y vµ ®iÖn ¸p pha. X¸c ®Þnh c«ng suÊt t¸c dông, c«ng suÊt ph¶n kh¸ng, c«ng suÊt biÓu kiÕn. 5. Modul m¸y biÕn ¸p mét pha 8341 (Single-Phase Transformer) : Lµ mét m¸y biÕn ¸p mét pha ®­îc sö dông trong c¸c bµi thÝ nghiÖm cã sö dông m¸y biÕn ¸p ®Ó cã thÓ gi¶i thÝch vµ chøng minh c¸c ®Æc tÝnh lµm viÖc quan träng cña m¸y biÕn ¸p mét pha. Cã thÓ sö dông modul nµy ®Ó nèi c¸c cuén d©y cña m¸y biÕn ¸p thuËn cùc tÝnh hay ng­îc cùc tÝnh vµ chøng minh r»ng t¶i cã ®iÖn ¸p thø cÊp. ViÖc ®o ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn cïng víi c¸c ®­êng cong t¶i cña m¸y biÕn ¸p sÏ ®­îc södông ®Ó nghiªn cøu ho¹t ®éng vµ ®Æc tÝnh lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p. 6. Modul m¸y biÕn ¸p ba pha 8348 (Three-Phase Transformer): Lµ mét m¸y biÕn ¸p ba pha dïng ®Ó t×m hiÓu vÒ cÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña mét m¸y biÕn ¸p ba pha th«ng th­êng. Qua sö dông modul nµy ta cã thÓ hiÓu c¸c ®Æc tÝnh lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p ba pha. Cã thÓ nèi c¸c cuén d©y cña m¸y biÕn ¸p h×nh sao vµ tam gi¸c. KiÓm tra c¸c cuén d©y cã nèi ®óng quan hÖ pha kh«ng. ViÖc ®o ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn ®­îc sö dông ®Ó nghiªn cøu ho¹t ®éng vµ ®Æc tÝnh lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p ba pha. 7. Modul §éng c¬ c¬ së/M¸y ®o m«men 8960 (Prime Mover /Dynamo-meter): §éng c¬ c¬ së trong modul nµy vÒ c¬ b¶n ho¹t ®éng nh­ mét bé biÕn ®æi ®iÖn ¸p - tèc ®é tuyÕn tÝnh. H­íng chuyÓn ®éng ®­îc x¸c ®Þnh theo cùc tÝnh cña ®iÖn ¸p nguån nu«i. §iÖn ¸p d­¬ng sÏ t¹o ra chuyÓn ®éng thuËn chiÒu kim ®ång hå hay chuyÓn ®éng d­¬ng, nÕu ®¶o cùc tÝnh cña ®iÖn ¸p cÊp th× sÏ t¹o ra chuyÓn ®éng ng­îc chiÒu kim ®ång hå hay chuyÓn ®éng ©m. Quan hÖ tèc ®é - ®iÖn ¸p lµ mét ®­êng th¼ng vµ ®iÖn ¸p cµng cao th× ®éng c¬ quay cµng nhanh. §éng c¬ c¬ së dïng mét ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu. B»ng modul §éng c¬ c¬ së/M¸y ®o m«men ta sÏ ®o ®­îc c¸c ®¹i l­îng nh­ m«men, tèc ®é, c«ng suÊt c¬ cña mét ®éng c¬. M¸y ®o m«men trong modul §éng c¬ c¬ së lµ mét thiÕt bÞ cã thÓ nèi trôc víi ®éng c¬ b»ng d©y c«roa. Nã th­êng ®­îc sö dông lµm t¶i cho c¸c ®éng c¬ ®Ó ®o tèc ®é vµ m«men ®Çu ra cña ®éng c¬, t¶i c¬ cña ®éng c¬ còng cã thÓ ®­îc thay ®æi trªn m¸y ®o m«men. B»ng m¸y nµy ta cã thÓ nghiªn cøu ®­îc ph¶n øng cña ®éng c¬ khi t¶i thay ®æi. 8. Modul §éng c¬ vµ M¸y ®iÖn mét chiÒu 8211 (DC Motos and Generators): Modul nµy bao gåm mét ®éng c¬ vµ mét m¸y ph¸t ®iÖn mét chiÒu. B»ng modul nµy cïng víi c¸c modul phô trî ta cã thÓ diÔn gi¶i ®­îc ho¹t ®éng cña ®éng c¬ vµ m¸y ph¸t ®iÖn mét chiÒu, x¸c ®Þnh ®­îc ®iÖn trë phÇn øng, x¸c ®Þnh ®­îc ®Æc tÝnh tèc ®é ®éng c¬ theo ®iÖn ¸p phÇn øng. 9. Modul §éng c¬ kh«ng ®ång bé xoay chiÒu (AC Induction Motors) : Modul nµy lµ mét ®éng c¬ kh«ng ®ång bé xoay chiÒu ®­îc sö dông ®Ó tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ho¹t ®éng cña mét ®éng c¬ kh«ng ®ång bé xoay chiÒu. 10. Modul ®éng c¬ ®ång bé (Synchronous Motors): Modul nµy lµ mét ®éng c¬ ®ång bé dïng kÕt hîp víi c¸c modul c¬ së trong bµi thÝ nghiÖm ®Ó cã thÓ chøng minh vµ gi¶i nghÜa c¸c ®Æc tÝnh vËn hµnh cña c¸c ®éng c¬ ®ång bé. 11. Modul M¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé ba pha (Three-Phase Synchronous Generators): Trong phÇn nµy modul M¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé ®­îc sö dông vµ t×m hiÓu vµ gi¶i thÝch râ ®­îc c¸c ®Æc tÝnh ho¹t ®éng cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé ba pha cã kÕt hîp víi ®éng c¬ ®ång bé. Cã thÓ chøng minh ho¹t ®éng kh«ng t¶i, ®Æc ®iÓm hiÖu chØnh hiÖu ®iÖn thÕ cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé ba pha sö dông ®éng c¬ ®ång bé (Synchronours Motor) III- T×m hiÓu mét sè modul trong hÖ thèng EMS Sau ®©y ta t×m hiÓu modul §éng c¬ c¬ së / M¸y ®o m«men vµ modul thu thËp sè liÖu 9061. 1. ChÕ ®é ho¹t ®éng cña modul §éng c¬ c¬ së/M¸y ®o m«men (Prime Mover/ Dynamometer): 1.1. §éng c¬ c¬ së trong modul §éng c¬ c¬ së/M¸y ®o m«men : VÒ c¬ b¶n ho¹t ®éng gièng nh­ mét bé biÕn ®æi ®iÖn ¸p - tèc ®é tuyÕn tÝnh nh­ m« t¶ nh­ h×nh vÏ: §Çu vµo (§iÖn ¸p) §Çu ra (Tèc ®é) §éng c¬ c¬ së §éng c¬ c¬ së lµ mét bé biÕn ®æi ®iÖn ¸p-tèc ®é H­íng cña chuyÓn ®éng ®­îc x¸c ®Þnh theo cùc tÝnh cña ®iÖn ¸p nguån nu«i. §iÖn ¸p d­¬ng sÏ t¹o ra chuyÓn ®éng thuËn chiÒu kim ®ång hå, NÕu ®¶o cùc tÝnh ®iÖn ¸p cÊp th× sÏ t¹o ra chuyÓn ®éng ng­îc chiÒu kim ®ång hå hay chuyÓn ®éng ©m. Quan hÖ gi÷a tèc ®é vµ ®iÖn ¸p lµ mét ®­êng th¼ng vµ ®iÖn ¸p cµng cao th× ®éng c¬ quay cµng nhanh. §éng c¬ c¬ së nµy sö dông ®éng c¬ mét chiÒu. Mµn hiÓn thÞ sè trªn modul §éng c¬ c¬ së /M¸y ®o m«men sÏ cho phÐp ®äc trùc tiÕp gi¸ trÞ cña tèc ®é hoÆc ®iÖn ¸p. Khi nèi c¸c ®Çu ra SPEED vµ TORQUE tíi c¸c ®Çu vµo t­¬ng øng cña modul Thu thËp sè liÖu 9061(DAI) sÏ cho phÐp ®o ®¹c vµ hiÓn thÞ tèc ®é vµ m«men ë c¸c cöa sæ ®o N vµ T cña phÇn mÒm LVDAM. Tèc ®é ®­îc hiÓn thÞ hoÆc trùc tiÕp trªn modul hoÆc trªn cöa sæ ®o N cña phÇn mÒm LVDAM lµ tèc ®é quay tøc thêi cña ®éng c¬ c¬ së nã cã trÞ d­¬ng cho chuyÓn ®éng quay theo chiÒu kim ®ång hå vµ cã trÞ ©m cho chiÒu ng­îc l¹i. §Ó quay th× ®éng c¬ c¬ së ph¶i t¹o ra mét m«men tõ MT cÇn thiÕt ®Ó th¾ng tÊt c¶ c¸c lùc c¶n trë chuyÓn ®éng quay. Tæng hîp ¶nh h­ëng cña tÊt c¶ c¸c lùc ®ã sÏ t¹o ra mét m«men chèng l¹i chuyÓn ®éng quay. Momen nµy ®­îc gäi lµ m«men c¶n MC . KÕt qu¶ lµ khi ®éng c¬ c¬ së quay, m«men tõ MT vµ m«men c¶n MC lµ b»ng nhau vÒ ®é lín nh­ng tr¸i dÊu. M«men c¶n ®­îc hiÓn thÞ hoÆc trùc tiÕp trªn modul hoÆc trªn cöa sæ ®o N cña phÇn mÒm LVDAM. V× vËy, m«men hiÓn thÞ cho chuyÓn ®éng theo chiÒu kim ®ång hå (chuyÓn ®éng d­¬ng ) lµ ©m. M«men hiÓn thÞ cho chuyÓn ®éng ng­îc chiÒu kim ®ång hå (ChuyÓn ®éng ©m) sÏ lµ d­¬ng. Nãi c¸ch kh¸c, m«men vµ tèc ®é ®­îc hiÓn thÞ cña §éng c¬ c¬ së lu«n ng­îc dÊu nhau. 1.2. M¸y ®o m«men trong modul §éng c¬ c¬ së/M¸y ®o m«men : M¸y ®o m«men trong modul §éng c¬ c¬ së/M¸y ®o m«men lµ mét thiÕt bÞ cã thÓ nèi trôc víi ®éng c¬ b»ng d©y c«roa. Nã th­êng dïng t¶i c¬ cho c¸c ®éng c¬ ®Ó ®o tèc ®é vµ m«men ®Çu ra cña ®éng c¬. T¶i c¬ cña ®éng c¬ cã thÓ thay ®æi ®­îc b»ng c¸ch xoay nóm LOAD CONTROL trªn M¸y ®o m«men. M¸y nµy cho phÐp chóng ta nghiªn cøu ph¶n øng cña ®éng c¬ khi t¶i thay ®æi. Còng nh­ víi §éng c¬ c¬ së, mét mµn hiÓn thÞ sè trªn modul §éng c¬ c¬ së / M¸y ®o m«men sÏ cho phÐp ®äc trùc tiÕp c¸c gi¸ trÞ tèc ®é hay m«men. Nèi c¸c ®Çu ra SPEED vµ TORQUE trªn modul nµy tíic¸c ®Çu vµo t­¬ng øng cña modul DAI sÏ cho phÐp ®o ®¹c vµ hiÓn thÞ tèc ®é vµ m«men ë c¸c cöa sæ ®o N vµ T cña phÇn mÒm LVDAM. Tèc ®é ®­îc hiÓn thÞ hoÆc trùc tiÕp trªn modul hoÆc trªn cöa sæ ®o N cña phÇn mÒm LVDAM lµ tèc ®é quay tøc thêi cña §éng c¬ c¬ së. Nã cã trÞ d­¬ng cho chuyÓn ®éng theo chiÒu quay ®ång hå vµ cã trÞ ©m cho chuyÓn ®éng ng­îc chiÒu quay ®ång hå. 2. Modul thu thËp sè liÖu 9061: Khèi thu thËp sè liÖu 9061 cã nhiÖm vô thu thËp sè liÖu tõ c¸c modul chøc n¨ng ®­a vÒ m¸y tÝnh xö lý, c¸c tÝn hiÖu nµy lµ c¸c tÝn hiÖu dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p. S¬ ®å khèi cña khèi thu thËp sè liÖu 9061 nh­ sau: ChuyÓn ®æi ChuÈn hãa A/D Chän kªnh C¸c modul chøc n¨ng M¸y tÝnh S¬ ®å khèi cña khèi thu thËp sè liÖu 9061. TÝn hiÖu tõ c¸c modul chøc n¨ng vÒ ®­îc chuyÓn ®æi chuÈn hãa thanh tÝn hiÖu ®iÖn ¸p cã møc -5V ¸ +5V . Sau ®ã tÝn hiÖu ®· ®­îc chuÈn ho¸ nµy ®­îc ®­a ®Õn bé chän kªnh. Khi m¸y tÝnh cÇn ®äc sè liÖu ë kªnh nµo th× sÏ cho tÝn hiÖu kªnh ®ã ®i qua tíi bé chuyÓn ®æi A/D. Lóc nµy tÝn hiÖu t­¬ng tù sÏ ®­îc chuyÓn thµnh tÝn hiÖu sè vµ ®i tíi m¸y tÝnh ®Ó xö lý. Ch­¬ng IV : Khèi thu thËp sè liÖu 9061 I- §Æt vÊn ®Ò: Nh÷ng n¨m gÇn ®©y m¸y tÝnh ®­îc sö dông ngµy cµng nhiÒu trong c¬ quan, tr­êng häc, c¸c nghµnh kinh tÕ vµ ngay c¶ trong c¸c gia ®×nh. Theo ®µ ph¸t triÓn, viÖc øng dông m¸y vi tÝnh trong kü thuËt ®o l­êng còng t¨ng lªn. ¦u ®iÓm næi bËt cña viÖc øng dông m¸y vi tÝnh ®o l­êng lµ: Cã thÓ ®äc ®­îc kÕt qu¶ ®o mét c¸ch râ rµng th«ng qua hiÓn thÞ b»ng sè hoÆc ®å thÞ lªn mµn h×nh. Cã thÓ in kÕt qu¶ ®o th«ng qua m¸y in hoÆc ®Ýa cøng, ®Üa mÒm. Tù ®éng ghi l¹i vµo ®Üa cøng hoÆc ®Üa mÒm ... c¸c kÕt qu¶ ®o hay gi¸ trÞ tøc thêi cña tÝn hiÖu ®o. §iÒu khiÓn c¸c kh©u ®o cho phï hîp víi nhu cÇu ng­êi sö dông nh­ chän kªnh, thang ®o... M· ho¸ tÝn hiÖu ®o. GhÐp nèi víi kªnh liªn l¹c ®Ó truyÒn tÝn hiÖu ®i xa. ViÖc sö dông m¸y vi tÝnh PC trong lÜnh vùc ®o l­êng vµ ®iÒu khiÓn ®ßi hái ph¶i ghÐp nèi m¸y vi tÝnh víi c¸c thiÕt bÞ ë bªn ngoµi (thiÕt bÞ ngo¹i vi) vµ h×nh thµnh mét hÖ thèng, trong ®ã c¸c phÇn tö nhËp d÷ liÖu vµo vµ c¸c ®Çu ®o th× liªn tôc kiÓm tra ®Ó cËp nhËt d÷ liÖu b»ng mét ch­¬ng tr×nh. S¬ ®å nguyªn lý cña hÖ thèng thu thËp sè liÖu LABVOLT nh­ h×nh vÏ trang sau: ChuyÓn ®æi tÝn hiÖu A/D MVT TÝn hiÖu ®o §èi t­îng ®o ë ®©y lµ dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p. Tõ tÝn hiÖu dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p tõ ®­îc ®­a tíi ®Çu vµo khèi thu thËp sè liÖu 9061. Bé chuyÓn ®æi tÝn hiÖu dïng ®Ó chÈn ho¸ tÝn hiÖu ®o thµnh tÝn hiÖu ®iÖn ¸p 0 ¸ 5 (V) ®Ó ®­a tíi bé chuyÓn ®æi A/D. Bé chuyÓn ®æi A/D cã nhiÖm vô chuyÓn tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ®Çu vµo (Analog) thµnh tÝn hiÖu sè (Digital) ®Ó ®­a tíi m¸y vi tÝnh. II- Khèi thu thËp sè liÖu 9061 1, Thu thËp tÝn hiÖu vÒ dßng ®iÖn : §Ó lÊy ®­îc tÝn hiÖu vÒ dßng ®iÖn ®­a vµo m¸y vi tÝnh th× tÝn hiÖu dßng ®iÖn ph¶i ®­îc chuyÓn thµnh tÝn hiÖu ®iÖn ¸p vµ sau ®ã chuyÓn thµnh tÝn hiÖu sè ®Ó ®­a vµo m¸y vi tÝnh. S¬ ®å khèi nh­ sau : A/D ChuyÓn ®æi d¶i ®o Khèng chÕ T¹o ®iÖn ¸p tû lÖ MVT i a) T¹o ®iÖn ¸p tû lÖ : T¹o ®iÖn ¸p tû lÖ lµ kh©u chuyÓn tÝn hiÖu dßng ®iÖn thµnh tÝn hiÖu ®iÖn ¸p. §Çu vµo cña khèi nµy lµ dßng ®iÖn cÇn ®o, ®Çu ra lµ tÝn hiÖu ®iÖn ¸p. T¹o ®iÖn ¸p tû lÖ ura ivµo M« t¶ b»ng c«ng thøc to¸n häc nh­ sau : ura= f(ivµo); - ViÖc ®o dßng ®iÖn ®­îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch ¸p dông ®Þnh luËt ¤m, trong ®ã ta ®o sôt ¸p ë trªn mét ®iÖn trë do dßng ®iÖn cÇn ®o ®i qua. ura i R S¬ ®å nh­ sau: ¸p dông ®Þnh luËt ¤m ta cã : ura= i.R. Tõ ®ã ta thÊy biÕt ®­îc ®iÖn ¸p ra ura ta cã thÓ tÝnh ®­îc i th«ng qua c«ng thøc: i = ura/R; Tuú thuéc vµo trÞ sè dßng ®iÖn Imax cÇn ®o ta chän R cho phï hîp. Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm lµ ®é t¸c ®éng nhanh, ®é chÝnh s¸c cao v× ®é chÝnh s¸c chñ yÕu phô thuéc vµo ®iÖn trë, thay ®æi thang ®o vµ hiÖu chØnh dÔ dµng b»ng c¸ch thay ®æi ®iÖn trë hoÆc dïng biÕn trë. Mét ­u ®iÓm quan träng n÷a lµ linh kiÖn ®¬n gi¶n rÎ tiÒn l¾p r¸p dÔ dµng... Trong hÖ thèng thu thËp sè liÖu 9061 ng­êi ta ®· s­ dông ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó t¹o ®iÖn ¸p tû lÖ víi dßng ®iÖn. b) Khèi chuyÓn ®æi d¶i ®o: §iÖn ¸p ra tõ khèi t¹o ®iÖn ¸p tû lÖ cã gi¸ trÞ trong kho¶ng -5v ¸ +5v nh­ng thÕ ®iÖn ¸p nµy v¬i ®©t lµ rÊt lín do ®ã ta kh«ng thÓ ®­a tíi ngay bé chuyÓn ®æi A/D ®­îc mµ cÇn ph¶i ®­a tíi bé chuyÓn ®æi d¶i ®o tøc lµ chuyÓn ®iÖn ¸p vi ph©n gi÷a hai d©y dÉn tõ ®Çu ra cña bé t¹o ®iÖn ¸p tû lÖ thµnh thÕ ®iÖn ¸p víi ®Êt n»m trong kho¶ng -5v ¸ +5v. Ph­¬ng ph¸p dïng IC b¸n dÉn lo¹i 9625 (m¹ch trõ ®iÖn ¸p ). ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ ®¬n gi¶n dÔ dµng l¾p r¸p, ®é chÝnh s¸c cao, hiÖu chØnh dÔ dµng. S¬ ®å nguyªn lý nh­ sau : - + ura R2 R2 R1 R1 uv Khi biÕt ®­îc ®iÖn ¸p ra ta cã thÓ tÝnh ®­îc ®iÖn ¸p vµo th«ng qua biÓu thøc sau: . Tr­êng hîp nµy cã sai sè nhá, sö dông IC cã s½n vµ dÔ dµng hiÖu chØnh. c) Khèi khèng chÕ: §èi víi m¸y vi tÝnh th× t¹i mét thêi ®iÓm chØ lµm ®­îc mét viÖc do ®ã t¹i mét thêi ®iÓm m¸y vi tÝnh chØ ®äc ®­îc mét kªnh. §Ó tr¸nh tr­êng hîp nhiÒu tÝn hiÖu ®ång thêi ®­a vµo m¸y vi tÝnh t¹i mét thêi ®iÓm th× mçi kªnh ph¶i cã mét bé khèng chÕ hoÆc ph¶i cã chung mét bé khèng chÕ ®Ó cho t¹i mét thêi ®iÓm chØ cã mét tÝn hiÖu cña mét kªnh ®­îc ®­a vµo. §èi víi bé thu thËp sè liÖu nµy dïng m¹ch chän kªnh 30359 cho tõng kªnh. S¬ ®å m¾c nh­ sau: 30359 CS +5V -5V ur uv A0 IC 30359 lµ IC chän kªnh víi ®Çu vµo lµ tÝn hiÖu mét chiÒu hoÆc xoay chiÒu. §èi víi tÝn hiÖu mét chiÒu th× sö dông nguån +5V vµ 0V(®Êt) thay cho nguån +5V vµ -5V, cßn tÝn hiÖu th× sö dông nguån ±5V. TÝn hiÖu sÏ ®­îc phÐp ®i qua khi A0 = ‘1’ vµ CS = ‘0’, tÝn hiÖu sÏ kh«ng ®­îc phÕp ®i qua nÕu A0 = ‘0’ hoÆc CS = ‘1’. 2- Thu thËp tÝn hiÖu ®iÖn ¸p: Tr­íc khi tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ®­îc ®­a tíi m¸y vi tÝnh th× tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ph¶i ®­îc chuyÓn ®æi thµnh tÝn hiÖu sè. S¬ ®å khèi cña khèi thu thËp tÝn hiÖu ®iÖn ¸p nh­ sau: A/D ChuyÓn ®æi d¶i ®o Khèng chÕ T¹o ®iÖn ¸p tû lÖ MVT uv a, Khèi t¹o ®iÖn ¸p tû lÖ: Khèi t¹o ®iÖn ¸p tû lÖ lµ khèi chuyÓn tÝn hiÖu ®iÖn ¸p cÇn ®o thµnh tÝn hiÖu ®iÖn ¸p trong kho¶ng -5V ¸ +5V. Trong hÖ thèng thu thËp sè liÖu sè liÖu 9061 sö dông ph­¬ng ph¸p ph©n ¸p ®iÖn trë ®Ó t¹o tÝn hiÖu ®iÖn ¸p tû lÖ. S¬ ®å nguyªn lý nh­ sau: uv ur R1 R2 HÖ sè ph©n ¸p ®­îc tÝnh lµ : m = . Tõ h×nh vÏ ta cã: ur = ; Ta cã thÓ tÝnh ®­îc ®iÖn ¸p cÇn ®o th«ng qua biÓu thøc uv = ur.m. Ng­êi ta cßn chÕ t¹o ph©n ¸p cã hÖ sè ph©n ¸p thay ®æi tuú ý. Th«ng th­êng ®ã lµ mét biÕn trë thay thÕ cho ®iÖn trë R2. S¬ ®å nh­ sau : uv ur R1 R2 b, Khèi chuyÓn ®æi d¶i ®o: TÝn hiÖu thu thËp tõ khèi t¹o ®iÖn ¸p tû lÖ lµ ®iÖn ¸p vi sai trong kho¶ng tõ -5V ¸ +5V. Nh­ng thÕ ®iÖn ¸p cña ®iÖn ¸p nµy so víi ®Êt lµ rÊt lín ®Ó cho bé biÕn ®æi A/D lµm viÖc ®­îc víi tÝn hiÖu nµy th× cÇn ph¶i chuyÓn ®æi thµnh tÝn hiÖu ®iÖn ¸p -5V ¸ +5V so víi ®Êt. §Ó chuyÓn ®æi d¶i ®iÖn ¸p cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p nh­ dïng photo-tranzito, biÕn ®iÖn ¸p hoÆc m¹ch trõ ®iÖn ¸p. Khèi thu thËp sè liÖu nµy dïng m¹ch trõ ®iÖn ¸p sö dông IC 9624 cã nguyªn lý ho¹t ®éng nh­ ®· nªu ë m¹ch chuyÓn ®æi d¶i ®o cña khèi thu thÊp tÝn hiÖu dßng ®iÖn. c, Bé khèng chÕ: Ta sö dông bé khèng chÕ 30359, nguyªn lý ho¹t ®éng ®· nªu ë phÇn khèng chÕ tÝn hiÖu dßng ®iÖn. 3- Bé chuyÓn ®æi A/D Trong hÖ thèng thu thËp sè liÖu 9061 ng­êi ta sö dông vi m¹ch ICL 7109 lµm bé biÕn ®æi A/D 12 bit. Bé biÕn ®æi nµy ho¹t ®éng theo ph­¬ng ph¸p hai ®é dèc (dual slop), tÝn hiÖu analog vµo n»m trong gi¶i tõ 0¸5V hoÆc trong kho¶ng -5¸5V tuú thuéc theo yªu cÇu cÇn chuyÓn ®æi. ¦u ®iÓm næi bËt cña bé biÕn ®æi nµy lµ ®é chÝnh x¸c cao, ®Æc tÝnh khö nhiÔu tèt. Víi 12 bÝt d÷ liÖu vµ mét bit dÊu cã thÓ m· ho¸ ®­îc chÝnh x¸c ®Õn 0,1V ®iÖn ¸p cÇn ®o vµ chÝnh x¸c ®Õn 0,01A dßng ®iÖn cÇn ®o. * Nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¹ch ADC dïng tÝn hiÖu víi hai ®é dèc: Trong hÖ thèng thu thËp sè liÖu 9061 ng­êi ta sö dông vi m¹ch ICL 7109 lµm bé biÕn ®æi A/D 12 bit. Bé biÕn ®æi nµy ho¹t ®éng theo ph­¬ng ph¸p hai ®é dèc (dual slop), tÝn hiÖu analog vµo n»m trong gi¶i tõ 0¸5V hoÆc trong kho¶ng -5¸5V tuú thuéc theo yªu cÇu cÇn chuyÓn ®æi. ¦u ®iÓm næi bËt cña bé biÕn ®æi nµy lµ ®é chÝnh s¸c cao, dÆc tÝnh khö nhiÔu tèt. Víi 12 bÝt d÷ liÖu vµ mét bit dÊu cã thÓ m· ho¸ ®­îc chÝnh s¸c ®Õn 0,1V ®iÖn ¸p cÇn ®o vµ chÝnh s¸c ®Õn 0,01A dßng ®iÖn cÇn ®o. S¬ ®å nguyªn lý cña m¹ch ADC dïng tÝn hiÖu víi hai ®é dèc nh­ h×nh vÏ trang sau: - + - + QN JN c KN QN-1 Jn-1 c KN-1 Q1 J1 c K1 1 Bé ®Õm N tÇng 1 1 c R S UV 1 UchuÈn 2 Bé so s¸nh Uss S¬ ®å nguyªn lý cña m¹ch ADC dïng tÝn hiÖu víi hai ®é dèc C¸c phÇn tö chÝnh cña m¹ch gåm: kho¸ ®iÖn S, m¹ch tÝch ph©n, m¹ch so s¸nh, cæng AND ®ãng më xung nhÞp vµo m¹ch ®Õm vµ m¹ch ®iÒu khiÓn kho¸ ®iÖn. §Ó ®¬n gi¶n cho viÖc gi¶i thÝch sù lµm viÖc cña m¹ch ta gi¶ thiÕt r»ng UV lµ ®iÖn thÕ ©m. Ban ®Çu m¹ch ®Õm ë tr¹ng th¸i Reset (000...), m¹ch ®iÒu khiÓn gi÷ kho¸ ®iÖn S ë vÞ trÝ 1 vµ tô ®iÖn C kh«ng cã ®iÖn. Do sù lÊy tÝch ph©n cña Uv mµ ®iÖn thÕ ë ®Çu ra cña m¹ch tÝch ph©n Utp t¨ng dÇn theo chiÒu d­¬ng víi mét tèc ®é kh«ng ®æi. Lóc nµy ë ®Çu ra cña m¹ch so s¸nh sedx cã Uso s¸nh ë tr¹ng th¸i cao v× sù so s¸nh x¶y ra gi÷a Utp víi 0V (®Êt), do vËy cæng AND më cho phÐp xung nhÞp vµo m¹ch ®Õm. M¹ch ®Õm sÏ ®Õm lªn cho ®Õn khi hÕt dung l­îng (000...) vµ sù Reset cña nã sau ®ã sÏ kÝch thÝch m¹ch ®iÒu khiÓn kho¸ ®iÖn ®­a S vÒ vÞ trÝ 2. Lóc nµy m¹ch sÏ lÊy tÝch ph©n UchuÈn. Ta chän lu«n lu«n tr¸i dÊu víi Uv cho nªn Utp gi¶m dÇn víi mét tèc ®é kh«ng ®æi. M¹ch ®Õm vÉn tiÕp tôc ®Õm tõ tr¹ng th¸i Reset lªn cao (mµ kh«ng ngõng lóc nµo). T×nh tr¹ng nµy sÏ kÐo dµi cho ®Õn khi Utp b»ng kh«ng th× Uso s¸nh còng sÏ b»ng kh«ng lµm cæng AND ®ãng l¹i vµ do ®ã m¹ch ®Õm ngõng ho¹t ®éng. Sè ®Õm ®­îc trong m¹ch ®Õm sÏ lµ tÝn hiÖu sè t­¬ng ®­¬ng cña tÝn hiÖu sè t­¬ng ®­¬ng cña tÝn hiÖu t­¬ng tù Uv. BiÓu ®ß thêi gian m« t¶ ho¹t ®éng cña m¹ch ADC nµy nh­ sau : t1 t2 H A TÝch ph©n Uv TÝch ph©n UchuÈn Uss +U 0 0 S ë 1 S ë 2 Trong kho¶ng thêi gian t2 (lÊy tÝch ph©n UchuÈn) th× UchuÈn, ®iÖn trë R vµ tô ®iÖn C cã c¸c gi¸ trÞ kh«ng ®æi nªn ®é dèc cña Utp lµ h»ng sè do ®ã tû lÖ víi chiÒu cao AH. Cßn trong kho¶ng thêi gian t1 (lÊy tÝch ph©n Uv) th× v× t1 chÝnh lµ tÝch sè dung l­îng m¹ch ®Õm nh©n víi chu kú cña dao ®éng chuÈn cho nªn AH l¹i tû lÖ víi Uv còng cã nghÜa lµ sè xung ®Õm ®­îc trong thêi gian nµy tû lÖ víi Uv. Ta cã thÓ tÝnh to¸n c¸c gi¸ trÞ trªn nh­ sau: - khi lÊy tÝch ph©n Uv trong kho¶ng thêi gian tõ 0 ®Õn t1 ta cã : - Khi lÊy tÝch ph©n UchuÈn trong kho¶ng tõ 0 ®Õn t2 ta cã: Hay : . So s¸nh hai kÕt qu¶ trªn, ta cã: . Hay : . KÕt qu¶ nµy kh¼ng ®Þnh r»ng thêi gian t2 (s­ên sau) lu«n tØ lÖ víi ®iÖn thÕ vµo Uv. Cßn dÊu trõ cã mÆt trong biÓu thøc th× cho thÊy Uv vµ UchuÈn lu«n kh¸c dÊu. B©y giê nÕu gäi N1 lµ sè chu kú dao ®éng chuÈn ®Õm ®­îc trong thêi gian t1 (nghÜa lµ bé ®Õm sö dông trong m¹ch ph¶i cã dung l­îng N1), N2 lµ sè chu kú dao ®éng chuÈn ®Õm ®­îc trong thêi gian t2 vµ T lµ chu kú cña dao ®éng chuÈn, ta cã : t1 = N1T. t2 = N2T. Do ®ã : Uv = . Suy ra : . Tõ kÕt qu¶ trªn, ta cã c¸c nhËn xÐt sau : Sè chu kú dao ®éng (N2) trong thêi gian t2 kh«ng phô thuéc vµo h»ng sè thêi gian RC cña m¹ch tÝch ph©n cho nªn viÖc trän R vµ C kh«ng cÇn chÝnh x¸c. KÕt qu¶ kh«ng phô thuéc vµo chu kú cña dao ®éng chuÈn T nghÜa lµ m¹ch dao ®éng chuÈn kh«ng cÇn ph¶i cã ®é æn ®Þnh cao. V× lÊy tÝch ph©n nªn c¸c t¹p ©m (nÕu cã) kh«ng g©y ra ¶nh h­ëng lín ®èi víi kÕt qu¶ (v× t¹p ©m bÞ lo¹i bá). S¬ ®å bé biÕn ®æi A/D 12 bit dïng ICL 7109 nh­ h×mh vÏ sau: ICL 7109 Run Pol OR B12 B11 B10 B9 B7 B8 B6 B5 B4 B3 B2 B1 LOAD TEST Uvµo 26 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 20 17 INH INL 35 34 -5v +5v + 28 40 D11 D10 D9 D8 D7 D6 D5 D4 D3 D2 D1 D0 Bé biÕn ®æi A/D ICL 7109 lµ bé biÕn ®æi A/D 12 bit víi c¸c lèi ra 3 tr¹ng th¸i (tristate) t­¬ng thÝch TTl. Ngoµi 12 bit d­ liÖu vµ mét bÝ dÊu cßn cã mét bit qu¸ thang (trµn: overflow). C¸c th«ng sè kü thuËt cña IC 7109 nh­ sau: §é ph©n gi¶i 12 bit. C¸c lèi vi ph©n ®èi víi ®iÖn ¸p vµo vµ nguån so s¸nh. Dßng tiªu thu b×nh th­êng kho¶ng 1,5 mA. Bit qu¸ thang (overflow). Nguån nu«i ±5V. Nguyªn lý ho¹t ®éng nh­ sau: Tr­íc hÕt ch©n Run ph¶i ®­îc ®Æt lªn møc High. Sau ®ã vi m¹ch thùc hiÖn mét lÇn biÕn ®æi. TÝn hiÖu LOAD sÏ b¸o hiÖu thêi ®iÓm nµo c¸c bit d÷ liÖu cã gi¸ trÞ s½n sµng. Khi ®ã ta cã thÓ nhËn tÝn hiÖu tõ c¸c lèi ra B1 ¸ B12. §Ó ®­a ®­îc tÝn hiÖu tõ khèi thu thËp sè liÖu 9061 vµo bus m¸y vi tÝnh ta cÇn ph¶i cã mét khèi ghÐp nèi. Khèi ghÐp nèi ®ãng vai trß trung chuyÓn tin (nhËn vµ truyÒn) gi÷a khèi thu thËp sè liÖu 9061 vµ m¸y vi tÝnh. S¬ ®å khèi cña khèi thu thËp sè liÖu 9061 ghÐp nèi víi m¸y vi tÝnh nh­ sau: ChuyÓn ®æi tÝn hiÖu Khèng chÕ (chän kªnh) A/D Gi¶i m· ®Þa chØ Bé ®Öm d÷ liÖu BUS MT + Bé ®Öm d÷ liÖu trong hÖ thèng nµy sö dông vi m¹ch 74LS 245. Vi m¹ch nµy cho phÐp vµo/ra sè liÖu theo hai chiÒu nhê ch©n DIR. ë trong hÖ thèng nµy ta chØ cÇn ®äc sè liÖu nªn chØ cÇn tÝn hiÖu ®i mét chiÒu. Khi ch©n DIR lµ tÝch cùc thÊp, cho phÕp tÝn hiÖu vµo khi ch©n DIR lµ tÝch cùc cao th× cho phÐp tÝn hiÖu ®­îc ®­a ra. Vi m¹ch nµy cã 8 bit nªn khi cÇn sö dông cho 12 bit ta dïng 2 vi m¹ch m¾c song song nhau. Mét vi m¹ch ®Öm 8 bit thÊp cßn vi m¹ch kia ®Öm 4 bit cao cßn l¹i. §Çu ra cña hai vi m¹ch nµy ®­îc nèi víi bus d÷ liÖu cña m¸y vi tÝnh. S¬ ®å bè trÝ ch©n cña hai vi m¹ch nµy nh­ h×nh vÏ sau: 74LS 245 Ucc G B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 DIR A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 GND 20 11 1 10 S¬ ®å bè trÝ ch©n cña vi m¹ch 74LS245. Sù ghÐp nèi nµy cho phÐp vi xö lý ®äc d÷ liÖu tõ bus d÷ liÖu trong xuÊt qu¸ tr×nh thùc hiÖn lÖnh ®äc sè liÖu. S¬ ®å nguyªn lý m¹ch ®Öm d÷ liÖu nh­ sau: (IC2) Ucc A3 D0 D1 D2 D3 D4 D5 D6 D7 20 11 1 10 (IC3) Ucc A3 D8 D9 D10 D11 20 11 1 10 (IC1) Ucc A3 OR POL RUN 20 11 1 10 D0 BUS MT D11 + Bé gi¶i m· ®Þa chØ trong hÖ thèng nµy sö dông vi m¹ch 74HC 138. §©y lµ mét trong c¸c vi m¹ch dïng ®Ó gi¶i m· ®Þa chØ th«ng dông hiÖn nay,th­êng ®­îc t×m thÊy trong c¸c hÖ thèng vi xö lý, v× bé gi¶Ø m· nµy t¸c ®éng nhanh, ®é trÔ nhá kho¶ng 13 ns. S¬ ®å ch©n cña vi m¹ch nµy nh­ h×nh vÏ sau: 74HC138 +Ucc 0 1 2 3 4 5 6 A B C G2A G2B G1 7 GND Vi m¹ch cã ba lùa chän: A, B vµ C. M· ë c¸c lèi vµo nµy sÏ quyÕt ®Þnh lèi ra nµo trong t¸m lèi ra (0 ®Õn 7) mµ b×nh th­êng ë møc High sÏ ®­îc nèi xuèng mass (low). Hai lèi kÝch ho¹t ë møc Low (G2A Vµ G2B) vµ mét lèi vµo kÝch ho¹t ë møc High (G1) sÏ quyÕt ®Þnh lèi ra t­¬ng øng víi m· nhÞ ph©n sÏ ®­îc nèi xuèng mass hoÆc gi÷ nguyªn ë møc High Ta cã b¶ng tr¹ng th¸i nh­ sau : Lèi vµo Lèi ra IN END A B C 0 1 2 3 4 5 6 7 X 1 X 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 X X X X X X 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 1 0 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 §Ó ghÐp nèi ®­îc víi m¸y vi tÝnh qua card më réng th× ta ph¶i biÕt ®­îc ®Þa chØ nµo m¸y vi tÝnh dµnh cho card më réng. B¶ng ®Þa chØ vµo/ra trong m¸y vi tÝnh nh­ sau: §Þa chØ vµo/ra Chøc n¨ng 000-01F 020-03F 040-04F 060-06F 070-07F 080-089F 0A0-0AF 0C0-0CF 0E0-0EF 0F8-FF 1F0-1F8 200-20F 278-27F 2B0-2DF 2E8-2EF 2F8-2FF 300-31F 320-32F 360-36F 378-37F 380-38F 3A0-38F 3B0-3BF 3C0-3CF 3D0-3DF 3E8-3EF 3F0-3F7 3F8-3FF Bé ®iÒu khiÓn DMA1. Bé ®iÒu khiÓn ng¾t. Bé ph¸t thêi gian. Bé kiÓm tra bµn phÝm. §ång hå thêi gian thùc. Thanh ghi trong DMA. Bé ®iÒu khiÓn ng¾t 2. Bé ®iÒu khiÓn DMA2. Dù tr÷ cho b¶n m¹ch chÝnh. Bé ®ång xö lý. Bé ®iÒu khiÓn ®Üa cøng. Cæng dïng cho trß ch¬i. Cæng song song thø hai hay LPT2. Dïng cho card EGA2. Dïng cho cæng nèi tiÕp thø 4 (COM 4). Dïng cho cæng nèi tiÕp thø 2 (COM2). Dïng cho card më réng. Bé ®iÒu khiÓn ®Üa cøng. Cæng nèi m¹ng (LAN). Dïng cho cæng song song thø nhÊt (LPT1). Cæng nèi tiÕp ®ång bé 2. Cæng nèi tiÕp ®ång bé 1. Mµn h×nh ®¬n s¾c. Dïng cho card EGA. Dïng cho card CGA. Dïng cho cæng nèi tiÕp th­ 3 (COM3). Dïng cho bé ®iÒu khiÓn ®Üa mÒm. Cæng nèi tiÕp thø nhÊt (COM1). B¶ng ®Þa chØ vµo ra trong m¸y vi tÝnh Nh×n vµo b¶ng ®Þa chØ vµo/ra cña m¸y vi tÝnh ta thÊyc¸c ®Þa chØ tõ 300-31F ®· ®­îc dù tÝnh dïng cho card më réng. C¸c ®­êng dÉn ®Þa chØ dïng cho vïng nµy lµ A0 ¸ A9. Th«ng th­êng th× c¸c ®Þa chØ mµ m¸y vi tÝnh cã thÓ trao ®æi víi card më réng cã thÓ ®­îc ®Æt chÝnh trªn card vµ ®Æt b»ng phÇn cøng nh­ vËy b¶n th©n card tr­íc khi c¾m vµo r·nh c¾m më réng th× ®· mang ®Þa chØ cña nã sau nµy m¸y vi tÝnh chØ cÇn trao ®æi víi ®Þa chØ ®ã ta dïng phÇn mÒm vµ ®­a ®Þa chØ card ®ã truyÒn trªn ®­êng dÉn ®Þa chØ tíi card khi ®ã card sÏ ®­îc ho¹t ®éng vµ d÷ liÖu sÏ ®­îc truyÒn trªn ®­êng dÉn d÷ lÖu (DATA BUS) vµo m¸y vi tÝnh. S¬ ®å nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng nh­ h×nh vÏ sau: 30359 R1 R1 R2 R2 30359 R1 R1 R2 R2 30359 R1 R1 R2 R2 30359 R1 R1 R2 R2 30359 R1 R1 R2 R2 30359 R1 R1 R2 R2 R R’ + - + - + - + - + - + - A/D 74LS 183 Bé ®Öm d÷ liÖu Gi¶i m· ®Þa chØ card A4 ¸ A9 A0 ¸ A2 D0 ¸ D11 C1 ¸ C6 C3 C2 C1 C4 C5 C6 BUS MT A3 iA iB iC uA uB R’ R uC R’ R R R R S¬ ®å nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng S¬ ®å nguyªn lý cña bé gi¶i m· ®Þa chØ card nh­ sau: A4 A5 A6 A7 A8 A9 LC Tõ trªn s¬ ®å trªn ta thÊy tÝn hiÖu logic LC sÏ cã møc “1” khi A8 vµ A9 ë møc “1” vµ A4 ¸ A7 ë møc “0” vµ c¸c tr­êng hîp kh¸c tÝn hiÖu logic ra LC ®Òu ë møc “1”. Ta thÊy tÝn hiÖu logic ra ë møc “0” øng víi tr­êng hîp khi tr¹ng th¸i cña bus m¸y vi tÝnh n»m trong kho¶ng tõ 300h ¸ 30Fh phï hîp víi ®Þa chØ mµ m¸y vi tÝnh dµnh cho card më réng, vµ chØ khi LC ë møc logic “0” th× card míi cã thÓ ho¹t ®éng ®­îc. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña s¬ ®å : Khi m¸y vi tÝnh truy nhËp ®Õn ®Þa chØ card th× ®Çu ra cña bé gi¶i m· ®Þa chØ card (LC) sÏ ë møc logic “0” khi ®ã c¸c bé gi¶i m· ®Þa chØ vµ bé chuyÓn ®æi A/D sÏ ë tr¹ng th¸i tÝch cùc (lµm viÖc) v× c¸c ch©n CS cña c¸c bé nµy ë tr¹ng th¸i tÝch c­c thÊp. M¸y vi tÝnh sÏ ®­a ra ®Þa chØ cÇn truy nhËp vµ th«ng b¸o cho bé biÕn ®æi A/D b¾t ®Çu mét qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. Bé gi¶i m· ®Þa chØ sÏ gi¶i m· ®Þa chØ mµ m¸y vi tÝnh ®­a ra ®Ó chän kªnh nµo sÏ ®­îc nèi víi bé biÕn ®æi A/D vµ bé biÕn ®æi A/D sÏ chuyÓn tÝn hiÖu nµy thµnh tÝn hiÖu sè. M¸y vi tÝnh ®äc tÝn hiÖu tõ c¸c ch©n POL, RUN vµ OR ®Ó biÕt ®­îc qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi xem lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi cã hoµn thµnh kh«ng. NÕu chuyÓn ®æi kh«ng hoµn thµnh th× m¸y vi tÝnh sÏ ra lÖnh chuyÓn ®æi lÇn tiÕp theo. NÕu chuyÓn ®æi hoµn thµnh th× m¸y vi tÝnh sÏ ®äc sè liÖu tõ bé ®Öm sè liÖu (IC1 & IC2) th«ng qua bus sè liÖu (DATA BUS) tÝn hiÖu ®äc ®­îc sÏ ®­îc ®­a vµo bé nhí m¸y vi tÝnh ®Ó xö lý vµ ®­a ra kÕt qu¶ cho ng­êi sö dông. Ch­¬ng V LËp tr×nh m« pháng hÖ thèng thu thËp sè liÖu §Ó m« pháng hÖ thèng thu thËp sè liÖu cã thÓ sö dông nhiÒu ng«n ng÷ kh¸c nhau nh­ Pascal, C++... Sau ®©y lµ ch­¬ng tr×nh m« pháng b»ng ng«n ng÷ Pascal vÒ hÖ thèng thu thËp s« liÖu dßng ®iÖn, ®iÖn ¸p, gãc lÖch pha, c«ng suÊt t¸c dông vµ c«ng suÊt ph¶n kh¸ng. I- L­u ®å thuËt to¸n phÇn mÒm ®äc sè liÖu: B¾t ®Çu Chän pha hiÓn thÞ 3 PHA §äc lÇn l­ît tÊt c¶ c¸c kªnh Xö lý tÝn hiÖu HiÓn thÞ d÷ liÖu Sè liÖu ®äc xong TiÕp tôc § S Pha A §äc Pha A ( UA IA) Xö lý tÝn hiÖu HiÓn thÞ d÷ liÖu Sè liÖu ®äc xong § S Pha B §äc pha B (UB IB) Xö lý tÝn hiÖu HiÓn thÞ d÷ liÖu Sè liÖu ®äc xong § S Pha C §äc pha C (UC IC) Xö lý tÝn hiÖu HiÓn thÞ d÷ liÖu Sè liÖu ®äc xong § S S § KÕt thóc S S S § § § § S II- Ch­¬ng tr×nh m« pháng b»ng ng«n ng÷ Pascal PROGRAM DO_AN; USES CRT,GRAPH; VAR GD,GM :INTEGER; K:Byte; cc:set of char; Ua,Ub,Uc,Ia,Ib,Ic,PHiA,PHiB,PHiC:INTEGER; s,s1,s2:String; PROCEDURE KHOI_TAO; BEGIN GD:=Detect; Initgraph(GD,GM,'c:\bp\bgi'); Setcolor(15); Rectangle(10,28,630,470); Rectangle(15,32,625,465); Setfillstyle(1,1); Floodfill(200,200,15); Setfillstyle(6,3); Floodfill(13,30,15); END; PROCEDURE MENU; Var i:integer; BEGIN ClearDevice; Setcolor(15); Rectangle(10,28,630,470); Rectangle(15,32,625,465); Setfillstyle(1,1); Floodfill(200,200,15); Setfillstyle(6,3); Floodfill(13,30,15); For i:=1 To 4 Do Begin Setcolor(2); Rectangle(10+155*(i-1),5,155*I+8,27); Setcolor(7); Rectangle(11+155*(i-1),6,155*I+7,26); Setfillstyle(1,8); Floodfill(12+155*(i-1),15,7); Setcolor(15); Case i Of 1: Outtextxy(20,15,'F1: Song hinh sin'); 2: Outtextxy(20+155,15,'F2: Do thi Vecto'); 3: Outtextxy(20+155*2,15,'F3 Hien thi so '); 4: Outtextxy(30+155*3,15,'Esc: Thoat'); End; End; END; PROCEDURE KTRA(var Kt:Byte); Var ch: char; Begin Kt:=0; ch:='a'; Repeat If Keypressed Then begin Ch:=ReadKey; If Ord(Ch)=0 Then ch:=Readkey; Kt:=Ord(ch); End; Until kt0; End; FUNCTION MU(n:Byte):integer; Var j:Byte; kq:integer; Begin kq:=1; For j:= 1 To n Do kq:= kq*10; mu:=kq; End; FUNCTION DOI(ST: STRING) :INTEGER; Var i,n:Byte; Tong:integer; Begin n:=length(st); Tong:=0; For i:=1 To n Do Case st[i] of '1': Tong:= Tong+Mu(n-i); '2': Tong:= Tong+2*Mu(n-i); '3': Tong:= Tong+3*Mu(n-i); '4': Tong:= Tong+4*Mu(n-i); '5': Tong:= Tong+5*Mu(n-i); '6': Tong:= Tong+6*Mu(n-i); '7': Tong:= Tong+7*Mu(n-i); '8': Tong:= Tong+8*Mu(n-i); '9': Tong:= Tong+9*Mu(n-i); End; Doi:=Tong; End; PROCEDURE NHAP(Var A,B,C:Integer; s,s1,s2:String); Var st:string; ch:char; cc: set of char; Begin MENU; cc:=['0'..'9']; Setcolor(7); Setlinestyle(0,1,3); Rectangle(100,80,550,310); Setlinestyle(0,1,0); Setcolor(15); Rectangle(101,81,549,309); Setfillstyle(1,7); Floodfill(130,250,15); Setcolor(11); Outtextxy(240,90,'MOI BAN NHAP DU LIEU'); S:=S+' : '; st:=''; Repeat Outtextxy(150,130,s); ch:=ReadKey; If ch in cc Then begin s:=s+ch; st:=st+ch; end; Until Ord(ch)=13; A:=Doi(St); S1:=S1+' : '; St:=''; Repeat Outtextxy(150,150,s1); ch:=ReadKey; If ch in cc Then begin s1:=s1+ch; st:=st+ch; End; Until Ord(ch)=13; B:=Doi(St); S2:=S2+' : '; St:=''; Repeat Outtextxy(150,170,s2); ch:=ReadKey; If ch in cc Then begin s2:=s2+ch; st:=st+ch; end; Until Ord(ch)=13; C:= Doi(St); End; PROCEDURE DA_A(Ua: Integer); Var x,y,x1,y1,t,y2:integer; tg:real;st,St1:string; BEGIN x:=130; y:=240; t:=0; Repeat Setcolor(0); x1:=x+1; t:=t+2; y1:=240-Trunc(Ua*Sin(t*pi/180)/10) ; line(x,y,x1,y1); x:=x1; y:=y1; Until x=550; Str(Ua,St1); St:='Ua(Max) = '+St1+' V'; Outtextxy(150,350,St); END; PROCEDURE DD_A(Ia,PhiA: Integer); Var x,y,x1,y1,t,y2:integer; tg:real;st,St1:string; BEGIN x:=130; t:=-Phia; y:=240-Trunc(Ia*Sin(t*pi/180)*5) ; Repeat Setcolor(1); x1:=x+1; t:=t+2; y1:=240-Trunc(Ia*Sin(t*pi/180)*5) ; line(x,y,x1,y1); x:=x1; y:=y1; Until x=550; Str(Ia,St1); St:='Ia(Max) = '+St1+' A'; Outtextxy(150,360,St); END; PROCEDURE CS_A(Ua,Ia,PHIa:Integer); Var x,y,x1,y1,t,y2:integer; tg:real;st,St1:string; BEGIN x:=130; y:=240; t:=0; Setcolor(2); Repeat x1:=x+1; t:=t+2; y1:=240-Trunc((Ua*Sin(t*pi/180)/10)*(Ia*Sin(t*pi/180+PHIa*pi /180))) ; line(x,y,x1,y1); x:=x1; y:=y1; Until x=550; Outtextxy(150,370,'P'); END; PROCEDURE Pha_A(Var k: byte;Ua,Ia,Pha :Integer); Var i:integer; st: String; BEGIN ClearDevice; Setcolor(15); Rectangle(10,28,630,470); Rectangle(15,32,625,465); Setfillstyle(1,1); Floodfill(200,200,15); Setfillstyle(6,3); Floodfill(13,30,15); For i:=1 To 5 Do Begin Setcolor(2); Rectangle(10+125*(i-1),5,125*I+8,27); Setcolor(7); Rectangle(11+125*(i-1),6,125*I+7,26); Setfillstyle(1,8); Floodfill(12+125*(i-1),15,7); Setcolor(15); Case i Of 1: Outtextxy(20,15,'F1: Do thi U'); 2: Outtextxy(20+125,15,'F2: Do thi I'); 3: Outtextxy(20+125*2,15,'F3: Do thi P'); 4: Outtextxy(30+125*3,15,'F4: Thay doi'); 5: Outtextxy(20+125*4,15,'Esc: Thoat'); End; End; Setcolor(7); Setlinestyle(0,1,3); Rectangle(100,80,550,410); Setlinestyle(0,1,0); Setcolor(15); Rectangle(101,81,549,409); Setfillstyle(1,7); Floodfill(130,250,15); Setcolor(5); Line(110,240,549,240); {hoanh} Line(130,97,130,383); {tung} For i:=1 To 8 Do Begin str((1-i)*100,st); Outtextxy(127,237+(i-1)*20,'-'); str((i-1)*100,st); Outtextxy(127,237+(1-i)*20,'-'); End; For i:=1 To 4 Do Begin Line(130+i*90,238,130+i*90,242); Outtextxy(127,237+(1-i)*20,'-'); End; K:=0; Repeat Ktra(k); Case k Of 59: DA_A(Ua); 60: DD_A(Ia,Pha); 61: CS_A(Ua,Ia,Pha); 62: Begin NHAP(Ua,Ia,Pha,'Dien ap pha A','Dong dien pha A', 'Goc lech pha'); Pha_a(k,Ua,Ia,Pha); End; End; Until k=27; MENU; END; PROCEDURE DA_B(Ub: Integer); Var x,y,x1,y1,t,y2:integer; tg:real;st,St1:string; BEGIN x:=130; y:=240; t:=120; y:=240-Trunc(Ub*Sin(t*pi/180)/10); Setcolor(3); Repeat x1:=x+1; t:=t+2; y1:=240-Trunc(Ub*Sin(t*pi/180)/10) ; line(x,y,x1,y1); x:=x1; y:=y1; Until x=550; Str(Ub,St1); St:='Ub(Max) = '+St1+' A'; Outtextxy(280,350,St); END; PROCEDURE DD_B(Ib,Phib: Integer); Var x,y,x1,y1,t,y2:integer; tg:real;st,St1:string; BEGIN x:=130; t:=120-Phib; y:=240-Trunc(Ib*Sin(t*pi/180)*5); Setcolor(4); Repeat x1:=x+1; t:=t+2; y1:=240-Trunc(Ib*Sin(t*pi/180)*5) ; line(x,y,x1,y1); x:=x1; y:=y1; Until x=550; Str(Ib,St1); St:='Ib(Max) = '+St1+' A'; Outtextxy(280,360,St); END; PROCEDURE CS_B(Ub,Ib,PHIb:Integer); Var x,y,x1,y1,t,y2:integer; tg:real;st,St1:string; BEGIN x:=130; t:=120; y:=240-Trunc((Ub*Sin(t*pi/180)/10)*(Ib*Sin(t*pi/180+PHIb*pi/180))); Setcolor(5); Repeat x1:=x+1; t:=t+2; y1:=240-Trunc((Ub*Sin(t*pi/180)/10)*(Ib*Sin(t*pi/180+PHIb*pi/180))) ; line(x,y,x1,y1); x:=x1; y:=y1; Until x=550; Outtextxy(280,370,'P'); END; PROCEDURE Pha_B(Var k: byte;Ub,Ib,Pha :Integer); Var i:integer; st: String; BEGIN ClearDevice; Setcolor(15); Rectangle(10,28,630,470); Rectangle(15,32,625,465); Setfillstyle(1,1); Floodfill(200,200,15); Setfillstyle(6,3); Floodfill(13,30,15); For i:=1 To 5 Do Begin Setcolor(2); Rectangle(10+125*(i-1),5,125*I+8,27); Setcolor(7); Rectangle(11+125*(i-1),6,125*I+7,26); Setfillstyle(1,8); Floodfill(12+125*(i-1),15,7); Setcolor(15); Case i Of 1: Outtextxy(20,15,'F1: Do thi U'); 2: Outtextxy(20+125,15,'F2: Do thi I'); 3: Outtextxy(20+125*2,15,'F3: Do thi P'); 4: Outtextxy(30+125*3,15,'F4: Thay doi'); 5: Outtextxy(20+125*4,15,'Esc: Thoat'); End; End; Setcolor(7); Setlinestyle(0,1,3); Rectangle(100,80,550,410); Setlinestyle(0,1,0); Setcolor(15); Rectangle(101,81,549,409); Setfillstyle(1,7); Floodfill(130,250,15); Setcolor(5); Line(110,240,549,240); Line(130,97,130,383); For i:=1 To 8 Do Begin str((1-i)*100,st); Outtextxy(127,237+(i-1)*20,'-'); str((i-1)*100,st); Outtextxy(127,237+(1-i)*20,'-'); End; For i:=1 To 4 Do Begin Line(130+i*90,238,130+i*90,242); Outtextxy(127,237+(1-i)*20,'-'); End; K:=0; Repeat Ktra(k); Case k Of 59: DA_B(Ub); 60: DD_B(Ib,Pha); 61: CS_B(Ub,Ib,Pha); 62: Begin NHAP(Ub,Ib,Pha,'Dien ap pha A','Dong dien pha A', 'Goc lech pha'); Pha_B(k,Ub,Ib,Pha); End; End; Until k=27; MENU; END; PROCEDURE DA_C(Uc: Integer); Var x,y,x1,y1,t,y2:integer; tg:real;st,St1:string; BEGIN x:=130; y:=240; t:=240; y:=240-Trunc(Uc*Sin(t*pi/180)/10); Setcolor(10); Repeat x1:=x+1; t:=t+2; y1:=240-Trunc(Uc*Sin(t*pi/180)/10) ; line(x,y,x1,y1); x:=x1; y:=y1; Until x=550; Str(Uc,St1); St:='Uc(Max) = '+St1+' V'; Outtextxy(410,350,St); END; PROCEDURE DD_C(Ic,Phic: Integer); Var x,y,x1,y1,t,y2:integer; tg:real;st,St1:string; BEGIN x:=130; t:=240-Phic; y:=240-Trunc(Ic*Sin(t*pi/180)*5); Setcolor(11); Repeat x1:=x+1; t:=t+2; y1:=240-Trunc(Ic*Sin(t*pi/180)*5) ; line(x,y,x1,y1); x:=x1; y:=y1; Until x=550; Str(Ic,St1); St:='Ic(Max) = '+St1+' A'; Outtextxy(410,360,St); END; PROCEDURE CS_C(Uc,Ic,PHIc:Integer); Var x,y,x1,y1,t,y2:integer; tg:real;st,St1:string; BEGIN x:=130; t:=240; y:=240-Trunc((Uc*Sin(t*pi/180)/10)*(Ic*Sin(t*pi/180+PHIc*pi/180))); Setcolor(12); Repeat x1:=x+1; t:=t+2; y1:=240-Trunc((Uc*Sin(t*pi/180)/10)*(Ic*Sin(t*pi/180+PHIc*pi/180))) ; line(x,y,x1,y1); x:=x1; y:=y1; Until x=550; Outtextxy(410,370,'P'); END; PROCEDURE Pha_C(Var k: byte;Uc,Ic,PhiC:Integer); Var i:integer; st: String; BEGIN ClearDevice; Setcolor(15); Rectangle(10,28,630,470); Rectangle(15,32,625,465); Setfillstyle(1,1); Floodfill(200,200,15); Setfillstyle(6,3); Floodfill(13,30,15); For i:=1 To 5 Do Begin Setcolor(2); Rectangle(10+125*(i-1),5,125*I+8,27); Setcolor(7); Rectangle(11+125*(i-1),6,125*I+7,26); Setfillstyle(1,8); Floodfill(12+125*(i-1),15,7); Setcolor(15); Case i Of 1: Outtextxy(20,15,'F1: Do thi U'); 2: Outtextxy(20+125,15,'F2: Do thi I'); 3: Outtextxy(20+125*2,15,'F3: Do thi P'); 4: Outtextxy(30+125*3,15,'F4: Thay doi'); 5: Outtextxy(20+125*4,15,'Esc: Thoat'); End; End; Setcolor(7); Setlinestyle(0,1,3); Rectangle(100,80,550,410); Setlinestyle(0,1,0); Setcolor(15); Rectangle(101,81,549,409); Setfillstyle(1,7); Floodfill(130,250,15); Setcolor(5); Line(110,240,549,240); Line(130,97,130,383); For i:=1 To 8 Do Begin str((1-i)*100,st); Outtextxy(127,237+(i-1)*20,'-'); str((i-1)*100,st); Outtextxy(127,237+(1-i)*20,'-'); End; For i:=1 To 4 Do Begin Line(130+i*90,238,130+i*90,242); Outtextxy(127,237+(1-i)*20,'-'); End; K:=0; Repeat Ktra(k); Case k Of 59: DA_C(Uc); 60: DD_C(Ic,PhiC); 61: CS_C(Uc,Ic,PhiC); 62: Begin NHAP(Uc,Ic,PhiC,'Dien ap pha A','Dong dien pha A', 'Goc lech pha'); Pha_C(k,Uc,Ic,PhiC); End; End; Until k=27; MENU; END; PROCEDURE Pha_ABC(Var k: byte;Ua,Ia,PhiA,Ub,Ib,PhiB,Uc,Ic,PhiC:Integer); Var i:integer; st: String; BEGIN ClearDevice; Setcolor(15); Rectangle(10,28,630,470); Rectangle(15,32,625,465); Setfillstyle(1,1); Floodfill(200,200,15); Setfillstyle(6,3); Floodfill(13,30,15); For i:=1 To 5 Do Begin Setcolor(2); Rectangle(10+125*(i-1),5,125*I+8,27); Setcolor(7); Rectangle(11+125*(i-1),6,125*I+7,26); Setfillstyle(1,8); Floodfill(12+125*(i-1),15,7); Setcolor(15); Case i Of 1: Outtextxy(20,15,'F1: Do thi U'); 2: Outtextxy(20+125,15,'F2: Do thi I'); 3: Outtextxy(20+125*2,15,'F3: Do thi P'); 4: Outtextxy(30+125*3,15,'F4: Thay doi'); 5: Outtextxy(20+125*4,15,'Esc: Thoat'); End; End; Setcolor(7); Setlinestyle(0,1,3); Rectangle(100,80,550,410); Setlinestyle(0,1,0); Setcolor(15); Rectangle(101,81,549,409); Setfillstyle(1,7); Floodfill(130,250,15); Setcolor(5); Line(110,240,549,240); Line(130,97,130,383); For i:=1 To 8 Do Begin str((1-i)*100,st); Outtextxy(127,237+(i-1)*20,'-'); str((i-1)*100,st); Outtextxy(127,237+(1-i)*20,'-'); End; For i:=1 To 4 Do Begin Line(130+i*90,238,130+i*90,242); Outtextxy(127,237+(1-i)*20,'-'); End; K:=0; Repeat Ktra(k); Case k Of 59: begin DA_A(Ua); DA_B(Ub); DA_C(Uc); end; 60: begin DD_A(Ia,PhiA); DD_B(Ib,PhiB); DD_C(Ic,PhiC); end; 61: begin CS_A(Ua,Ia,PhiA); CS_B(Ub,Ib,PhiC); CS_C(Uc,Ic,PhiC); end; 62: Begin NHAP(Ua,Ia,PhiA,'Dien ap pha A','Dong dien pha A', 'Goc lech pha'); NHAP(Ub,Ib,PhiB,'Dien ap pha B','Dong dien pha B', 'Goc lech pha'); NHAP(Uc,Ic,PhiC,'Dien ap pha C','Dong dien pha C', 'Goc lech pha'); Pha_ABC(k,Ua,Ia,PhiA,Ub,Ib,PhiB,Uc,Ic,PhiC); End; End; Until k=27; MENU; END; PROCEDURE MENUSIN(K: Byte); Var i:integer; st: String; BEGIN ClearDevice; Setcolor(15); Rectangle(10,28,630,470); Rectangle(15,32,625,465); Setfillstyle(1,1); Floodfill(200,200,15); Setfillstyle(6,3); Floodfill(13,30,15); For i:=1 To 5 Do Begin Setcolor(2); Rectangle(10+125*(i-1),5,125*I+8,27); Setcolor(7); Rectangle(11+125*(i-1),6,125*I+7,26); Setfillstyle(1,8); Floodfill(12+125*(i-1),15,7); Setcolor(15); Case i Of 1: Outtextxy(20,15,'F1: Pha: A'); 2: Outtextxy(20+125,15,'F2: Pha B'); 3: Outtextxy(20+125*2,15,'F3: Pha C'); 4: Outtextxy(30+125*3,15,'F4: ABC'); 5: Outtextxy(20+125*4,15,'Esc: Thoat'); End; End; Setcolor(7); Setlinestyle(0,1,3); Rectangle(100,80,550,410); Setlinestyle(0,1,0); Setcolor(15); Rectangle(101,81,549,409); Setfillstyle(1,7); Floodfill(130,250,15); Setcolor(5); Line(110,240,549,240); Line(130,97,130,383); For i:=1 To 8 Do Begin str((1-i)*100,st); Outtextxy(127,237+(i-1)*20,'-'); str((i-1)*100,st); Outtextxy(127,237+(1-i)*20,'-'); End; For i:=1 To 4 Do Begin Line(130+i*90,238,130+i*90,242); Outtextxy(127,237+(1-i)*20,'-'); End; Repeat Ktra(k); Case k Of 59: PHA_A(k,Ua,Ia,PhiA); 60: PHA_B(K,Ub,Ib,PhiB); 61: PHA_C(k,Uc,Ic,PhiC); 62: PHA_ABC(K,Ua,Ia,PhiA,Ub,Ib,PhiB,Uc,Ic,PhiC); End; Until k=27; END; PROCEDURE MENUVT; Var i:integer; BEGIN ClearDevice; Setcolor(15); Rectangle(10,28,630,470); Rectangle(15,32,625,465); Setfillstyle(1,1); Floodfill(200,200,15); Setfillstyle(6,3); Floodfill(13,30,15); For i:=1 To 4 Do Begin Setcolor(2); Rectangle(10+155*(i-1),5,155*I+8,27); Setcolor(7); Rectangle(11+155*(i-1),6,155*I+7,26); Setfillstyle(1,8); Floodfill(12+155*(i-1),15,7); Setcolor(15); Case i Of 1: Outtextxy(20,15,'F1: Hien thi'); 2: Outtextxy(20+155,15,'F2: Thay doi'); 4: Outtextxy(30+155*3,15,'Esc: Thoat'); End; End; Circle(320,240,150); SetfillStyle(1,7); Floodfill(300,250,15); Setcolor(4); line(170,240,470,240); Setcolor(4); line(320,90,320,390); END; PROCEDURE HIENTHI(Ua,Ia,PhiA,Ub,Ib,PhiB,Uc,Ic,PhiC: Integer); Var x,y,x1,y1,t :integer; BEGIN x:=320;y:=240; t:=0; Setcolor(8); Rectangle(17,440,623,464); Setfillstyle(1,7); Floodfill(20,450,8); Setcolor(0); x1:=320+Trunc(Ua/5); y1:=240; Line(x,y,x1,y1); Outtextxy(25,450,'Ua'); Setcolor(10); x1:=320+Trunc(Ia*cos(PhiA*pi/180)*25); y1:=240-Trunc(Ia*sin(PhiA*pi/180)*25); Line(x,y,x1,y1); Outtextxy(65,450,'Ia'); t:=120; Setcolor(1); x1:=320+Trunc(Ub*cos(t*pi/180)/5); y1:=240-Trunc(Ub*sin(t*pi/180)/5); Line(x,y,x1,y1); Outtextxy(105,450,'Ub'); Setcolor(11); x1:=320+Trunc(Ib*cos((t+PhiB)*pi/180)*25); y1:=240-Trunc(Ib*sin((t+PhiB)*pi/180)*25); Line(x,y,x1,y1); Outtextxy(145,450,'Ib'); t:=240; Setcolor(14); x1:=320+Trunc(Uc*cos(t*pi/180)/5); y1:=240-Trunc(Uc*sin(t*pi/180)/5); Line(x,y,x1,y1); Outtextxy(185,450,'Uc'); Setcolor(12); x1:=320+Trunc(Ic*cos((t+PhiC)*pi/180)*25); y1:=240-Trunc(Ic*sin((t+PhiC)*pi/180)*25); Line(x,y,x1,y1); Outtextxy(225,450,'Ic'); END; PROCEDURE MENUCVT(K: BYTE); BEGIN MENUVT; REPEAT K:=0; KTRA(K); CASE K OF 59:HIENTHI(Ua,Ia,PhiA,Ub,Ib,PhiB,Uc,Ic,PhiC); 60: begin NHAP(Ua,Ia,PhiA,'Dien ap pha A','Dong dien pha A', 'Goc lech pha'); NHAP(Ub,Ib,PhiB,'Dien ap pha B','Dong dien pha B', 'Goc lech pha'); NHAP(Uc,Ic,PhiC,'Dien ap pha C','Dong dien pha C', 'Goc lech pha'); MENUCVT(K); end; END; UNTIL K=27; K:=0; MENU; END; PROCEDURE MENUH; Var i,j:integer; BEGIN ClearDevice; Setcolor(15); Rectangle(10,28,630,470); Rectangle(15,32,625,465); Setfillstyle(1,19); Floodfill(200,200,15); Setfillstyle(6,3); Floodfill(13,30,15); For i:=1 To 4 Do Begin Setcolor(2); Rectangle(10+155*(i-1),5,155*I+8,27); Setcolor(7); Rectangle(11+155*(i-1),6,155*I+7,26); Setfillstyle(1,8); Floodfill(12+155*(i-1),15,7); Setcolor(15); Case i Of 1: Outtextxy(20,15,'F1: Hien thi'); 2: Outtextxy(20,15,'F2: Thay doi'); 4: Outtextxy(30+155*3,15,'Esc: Thoat'); End; End; For i:=1 To 3 Do For j:=1 To 5 Do begin Setcolor(8); Rectangle(104+(i-1)*150,(j-1)*75+50,(i-1)*150+250,(j-1)*75+110); Setcolor(15); Rectangle(106+(i-1)*150,(j-1)*75+52,(i-1)*150+249,(j-1)*75+109); Setfillstyle(1,23); Floodfill(125+(i-1)*150,(j-1)*75+55 ,15); end; END; PROCEDURE VeSo(Ua,Ia,phia,Ub,Ib,phib,Uc,Ic,phic: real); Var ST: String[6]; P,Q: real; n: Integer; BEGIN Settextjustify(1,1); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(Ua/Sqrt(2)),st); Outtextxy(169,68,st); Setcolor(1); Outtextxy(170,70,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(170,95,'Dien ap pha A'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Ia/Sqrt(2),st); Outtextxy(169,145,st); Setcolor(1); Outtextxy(170,147,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(170,170,'Dong dien pha A'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(phia),st); Outtextxy(169,220,st); Setcolor(1); Outtextxy(170,222,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(180,245,'Goc lech pha'); p:=ua*ia*cos(phia*pi/180); q:=ua*ia*sin(phia*pi/180); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(p),st); Outtextxy(169,295,st); Setcolor(1); Outtextxy(170,296,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(170,320,'P (W)'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(q),st); Outtextxy(169,370,st); Setcolor(1); Outtextxy(170,372,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(170,395,'Q (Var)'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(Ub/Sqrt(2)),st); Outtextxy(329,68,st); Setcolor(1); Outtextxy(330,70,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(330,95,'Dien ap pha B'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Ib/Sqrt(2),st); Outtextxy(329,145,st); Setcolor(1); Outtextxy(330,147,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(330,170,'Dong dien pha B'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(phib),st); Outtextxy(329,220,st); Setcolor(1); Outtextxy(330,222,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(330,245,'Goc lech pha'); p:=ub*ib*cos(phib*pi/180); q:=ub*ib*sin(phib*pi/180); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(p),st); Outtextxy(330,295,st); Setcolor(1); Outtextxy(331,297,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(330,320,'P (W)'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(q),st); Outtextxy(330,370,st); Setcolor(1); Outtextxy(331,372,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(330,395,'Q (Var)'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(Uc/Sqrt(2)),st); Outtextxy(469,68,st); Setcolor(1); Outtextxy(470,70,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(470,95,'Dien ap pha C'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Ic/Sqrt(2),st); Outtextxy(469,145,st); Setcolor(1); Outtextxy(470,147,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(470,170,'Dong dien pha C'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(phic),st); Outtextxy(469,220,st); Setcolor(1); Outtextxy(470,222,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(470,245,'Goc lech pha'); p:=uc*ic*cos(phic*pi/180); q:=uc*ic*sin(phic*pi/180); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(p),st); Outtextxy(470,295,st); Setcolor(1); Outtextxy(471,297,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(470,320,'P (W)'); SettextStyle(0,0,2); Setcolor(15); Str(Round(q),st); Outtextxy(470,370,st); Setcolor(1); Outtextxy(471,372,st); SettextStyle(0,0,1); Outtextxy(470,395,'Q (Var)'); Settextjustify(0,1); END; PROCEDURE MENUHS(Var K: Byte); Var i:integer; BEGIN ClearDevice; menuH; Setcolor(15); Rectangle(10,28,630,470); Rectangle(15,32,625,465); Setfillstyle(1,1); Floodfill(200,200,15); Setfillstyle(6,3); Floodfill(13,30,15); For i:=1 To 4 Do Begin Setcolor(2); Rectangle(10+155*(i-1),5,155*I+8,27); Setcolor(7); Rectangle(11+155*(i-1),6,155*I+7,26); Setfillstyle(1,8); Floodfill(12+155*(i-1),15,7); Setcolor(15); Case i Of 1: Outtextxy(20,15,'F1: Hien thi '); 2: Outtextxy(20+155,15,'F2: Thay doi'); 4: Outtextxy(30+155*3,15,'Esc Thoat'); End; End; Repeat Ktra(K); Case k Of 59: VeSo(Ua,Ia,PhiA,Ub,Ib,PhiB,Uc ,Ic,PhiC); 60: Begin Nhap(Ua,Ia,PhiA,'Dien ap Pha A','Dong dien pha A','Goc lech pha'); Nhap(Ub,Ib,Phib,'Dien ap Pha B','Dong dien pha B','Goc lech pha'); Nhap(Uc,Ic,Phic,'Dien ap Pha C','Dong dien pha C', 'Goc lech pha'); MenuHS(K); End; End; Until k=27; K:=0; MENU; END; BEGIN KHOI_TAO; MENU; Ua:=380;Ub:=380;Uc:=380; Ia:=2;Ib:=2;Ic:=2; PhiA:=0;PhiB:=0;PhiC:=0; REPEAT KTRA(K); CASE K OF 59:MENUSIN(K); 60:MENUCVT(K); 61:MENUHS(K); END; UNTIL K=27; CLOSEGRAPH; END. KÕt luËn HÖ thèng thÝ nghiÖm LAB-VOLT lµ mét hÖ thèng thÝ nghiÖm hoµn toµn míi vµ hiÖn ®¹i. HÖ thèng nµy ®¶m b¶o t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ c¸c bµi thÝ nghiÖm vÒ kü thuËt ®iÖn mµ kh«ng ph¶i bÊt cø mét hÖ thèng nµo còng cã thÓ ®¸p øng ®­îc. Do hÖ thèng ®­îc ghÐp nèi víi m¸y tÝnh nªn ®¶m b¶o viÖc theo dâi, qu¶n lý c¸c th«ng sè cña c¸c bµi thÝ nghiÖm mét c¸ch dÔ dµng, c¸c modul chøc n¨ng phôc vô cho tõng bµi thÝ nghiÖm ho¹t ®éng ®éc lËp, mçi modul t­¬ng øng víi tõng phÇn thÝ nghiÖm t¹o sù thuËn tiÖn khi sö dông. Qua nghiªn cøu vµ t×m hiÓu hÖ thèng em thÊy hÖ thèng cã ­u ®iÓm râ rÖt so víi c¸c hÖ thèng thÝ nghiÖm kh¸c nh­ tÝnh gän nhÑ, dÔ dµng thao t¸c, trùc quan h¬n. HÖ thèng ®­îc thiÕt kÕ víi sù kÕt hîp gi÷a kü thuËt truyÒn thèng vµ kü thuËt hiÖn ®¹i ®· ®em l¹i nhiÒu tÝnh n¨ng míi. B»ng c¸c thÝ nghiÖm sö dông hÖ thèng ta cã thÓ n¾m v÷ng ®­îc c¸c kiÕn thøc kü thuËt ®iÖn ®· ®­îc häc qua c¸c bµi gi¶ng ë trªn líp mét c¸ch dÔ dµng. Do ®­îc ¸p dông kü thuËt tiªn tiÕn trong hÖ thèng thu thËp tÝn hiÖu nªn c¸c th«ng sè cña m¹ch ®iÖn ®­îc m¸y tÝnh xö lý mét c¸ch chÝnh x¸c lµm cho c¸c bµi thÝ nghiÖm mang tÝnh x¸c thùc cao. MÆt kh¸c víi nhiÒu modul chøc n¨ng ®­îc tæ chøc thµnh c¸c khèi riªng biÖt nh­ng kh«ng cång kÒnh nªn ®¹t ®­îc tÝnh thÈm mü . Trong t­¬ng lai kh«ng xa nh÷ng hÖ thèng thÝ nghiÖm cã ¸p dông kü thuËt hiÖn ®¹i ®Æc biÖt lµ trong khèi xö lý tÝn hiÖu nh­ hÖ thèng Lab-Volt sÏ ®­îc sö dông réng r·i vµ nã sÏ ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu nghiªn cøu, t×m hiÓu rÊt cÊp thiÕt cña häc sinh, sinh viªn hiÖn nay. Tµi liÖu tham kh¶o [1]- §o l­êng c¸c ®¹i l­îng vËt lý (tËp1-2): Ph¹m Th­îng Hµn, NguyÔn Träng QuÕ, NguyÔn V¨n Hoµ - NXB Gi¸o dôc - 1994. [2]- Kü thuËt ghÐp nèi m¸y tÝnh: NguyÔn M¹nh Giang - NXB Gi¸o dôc - 1998. [3]- §o l­êng vµ ®iÒu khiÓn b»ng tÝnh: Ng« Diªn TËp - NXB Khoa häc vµ kü thuËt - 1999. [4]- Kü thuËt sè thùc hµnh: Huúnh §¾c Th¾ng - NXB Khoa häc vµ kü thuËt - 1995. [5]- Kü thuËt ®iÖn sö dông c«ng nghÖ thu thËp sè liÖu. (Electrical Power Technology Using Data Acquisition) * M¹ch lùc vµ M¸y biÕn ¸p ( Power Cicuits and Transformers). * §éng c¬ vµ M¸y ph¸t ( Motors and Generators). By the Staff of Lab-Volt (Quebec) Ltd/ Printed in Canada. §å thÞ sãng h×nh Sin ` §å thÞ Vect¬ HiÓn thÞ sè