Tìm hiểu khả năng phát âm đúng của trẻ mẫu giáo lớn trường mầm non Dị Nậu - Tam Nông - Phú Thọ

Tr­êng ®¹i häc s­ ph¹m hµ néi Khoa gi¸o dôc mÇm non Bµi tËp nghiÖp vô cuèi kho¸ T×m hiÓu kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña trÎ m©ò gi¸o lín Tr­êng mÇm non dÞ nËu - tam n«ng- phó thä Ng­êi h­íng dÉn : T.s §inh Hång Th¸i Ng­êi thùc hiÖn : H¸n ThÞ Sinh Líp §HTC ViÖt tr× - Khoa GDMN Phó thä th¸ng 3 n¨m 2004 Lêi c¶m ¬n §Ó hoµn thµnh bµi tËp nghiÖp vô cuèi kho¸ nµy t«i ®· ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o §inh Hång Th¸i cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Gi¸o dôc mÇm non, Tr­êng §¹i häc s­ ph¹m I Hµ N«Þ; Sù gióp ®ì cña c¸c c« gi¸o ë c¸c líp mÉu gi¸o l¬n, ®Æc biÖt lµ Ban gi¸m hiÖu tr­êng mÉu gi¸o DÞ NËu T«i xin tr©n träng c¶m ¬n tíi tÊt c¶ c¸c thÇy c« gi¸o khoa gi¸o dôc mÇm non, Tr­êng §¹i häc s­ ph¹m I Hµ Néi. §Æc biÖt xin c¶m ¬n thÇy §inh Hång Th¸i - Ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn, gióp ®ì t«i hoµn thµnh bµi tËp nghiÖp vô cuèi kho¸ nµy. KÝnh chóc c¸c thÇy, c« gi¸o lu«n m¹nh khoÎ, c«ng t¸c tèt; Chóc khoa Gi¸o dôc mÇm non ®¹t nhiÒu thµnh tÝch h¬n n÷a trong sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. H¸n ThÞ Sinh Sinh viªn líp ®¹i häc mÉu gi¸o PhÇn I : Më ®Çu I. Lý do chän ®Ò tµi Tõ ngµn ®êi x­a cha «ng ta ®· d¹y : Uèn c©y tõ thuë cßn non D¹y con tõ thuë con cßn th¬ ng©y. ThÊm nhuÇn lêi d¹y ®ã cña «ng cha, ngµy nay thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam nãi chung vµ thÕ hÖ mÇm non nãi riªng ®ang nhËn ®­îc sù quan t©m ch¨m sãc cña toµn x· héi víi tinh thÇn “h·y dµnh nh÷ng g× tèt ®Ñp nhÊt cho trÎ em” Bëi v× trÎ em kh«ng nh÷ng lµ niÒm h¹nh phóc cña gia ®×nh mµ cßn lµ t­¬ng lai cña ®Êt n­íc. ChÝnh v× vËy, viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ em hiÖn nay kh«ng chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c gia ®×nh mµ cßn lµ tr¸ch nhiÖm cña toµn x· héi. Trong ®ã vai trß quan träng nhÊt trong viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ theo ®óng ph­¬ng ph¸p khoa häc lµ c¸c tr­êng mÇm non. §Æc biÖt lµ trÎ mÉu gi¸o 5 tuæi cµng ph¶i quan t©m , gi¸o dôc cho chu ®¸o. Bëi v× trÎ 5 tuæi ®ang chuÈn bÞ b­íc vµo mét m«i tr­êng häc tËp míi, ®ã lµ ho¹t ®éng häc tËp ë tr­êng phæ th«ng. D©n c­ trªn ®Þa bµn Tam N«ng nãi chung vµ x· DÞ NËu nãi riªng th­êng hay ph¸t ©m sai vµ hay lÉn lén c¸c phô ©m nh­ : s - x; r - d; tr- ch; n- l… ChÝnh v× vËy mµ trÎ em tr­êng mÇm non sèng trªn ®Þa bµn nµy còng chÞu ¶nh h­ëng c¸c lçi ph¸t ©m trªn. §Æc biÖt lµ c¸c ch¸u mÉu gi¸o lín 5 -6 tuæi khi vµo häc ë tr­êng phæ th«ng vÉn m¾c ph¶i nh÷ng lçi ph¸t ©m sai ®ã v× vËy trÎ th­êng gÆp khã kh¨n trong ph¸t ©m khi tËp ®äc hoÆc viÕt chÝnh t¶ dÉn ®Õn nh÷ng ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn kÕt qu¶ häc tËp. Lµ hiÖu phã phô tr¸ch chuyªn m«n cña tr­êng mÉu gi¸o DÞ NËu, t«i th­êng xuyªn tiÕp xóc víi c¸c ch¸u qua viÖc dù giê, th¨m líp; qua viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng cña trÎ trong nhµ tr­êng. T«i lu«n suy nghÜ t×m tßi c¸c biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m cho trÎ, gióp trÎ kh¾c phôc nh÷ng lçi ph¸t ©m sai hoÆc nãi ngäng. RÌn luyÖn c¸ch ph¸t ©m ®óng biÕt ®iÒu chØnh ©m l­îng, thÓ hiÖn ®óng ng÷ ®iÖu lêi nãi, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho trÎ mÉu gi¸o nãi chung vµ trÎ mÉu gi¸o lín nãi riªng sau nµy b­íc vµo tr­êng phæ th«ng ®­îc tèt. ChÝnh v× vËy t«i ®· chän ®Ò tµi nghiªn cøu : “T×m hiÓu kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña trÎ mÉu gi¸o lín ë tr­êng mÇm non DÞ NËu - HuyÖn Tam N«ng - Phó Thä” II. Môc ®Ých Nghiªn cøu T×m hiÓu kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ mÉu gi¸o lín 5 -6 tuæi. Tõ ®ã nªu ra c¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho trÎ. III. NhiÖm vô nghiªn cøu 1. Nghiªn cøu c¬ së lý luËn 2. Kh¶o s¸t kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ 3. Mét sè biÖn ph¸p t¸c ®éng 4. KÕt luËn s­ ph¹m. IV. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. §äc tµi liÖu 2. Quan s¸t ghi chÐp 3. Thùc nghiÖm s­ ph¹m 4. Xö lý sè liÖu V. §èi t­îng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu 1. §èi t­îng nghiªn cøu : Kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ mÉu gi¸o vµ biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m cho trÎ. 2. Kh¸ch thÓ : 30 ch¸u ë ®é tuæi mÉu gi¸o lín cña tr­êng mÇm non DÞ NËu - Tam N«ng - Phó Thä PhÇn II Néi dung nghiªn cøu Ch­¬ng I I. C¬ së lý luËn ng÷ ©m 1. §Æc ®iÓm cña ©m tiÕt tiÕng ViÖt : Lµ tÝnh ph©n tiÕt cao, mçi ©m tiÕt nã ®øng c¸ch nhau. Mçi ©m tiÕt bao giê còng g¾n liÒn víi thanh ®iÖu còng lµm thay ®æi ý nghÜa cña ©m tiÕt. V× vËy : Lêi nãi cña con ng­êi bao giê còng lµ lêi nãi thµnh tiÕng. Khi nãi chóng ta ph¶i ph¸t ©m ra thµnh tõ, thµnh c©u, thµnh v¨n b¶n ®Ó truyÒn ®¹t néi dung th«ng b¸o. Khi nghe chóng ta tiÕp nhËn c¸c ©m thanh ng­êi nãi ph¸t ra, tõ ®ã hiÓu ®­îc néi dung cña lêi nãi. Trong ©m thanh cña lêi nãi do mét c¸ nh©n ph¸t ra, ngoµi nh÷ng ®Æc ®iÓm cô thÓ cßn cã mét c¸i chung nhÊt mang chøc n¨ng x· h«Þ. Nh÷ng ©m thanh cô thÓ cña lêi nãi, cña mçi c¸ nh©n lµ nh÷ng thùc thÓ mang chøc n¨ng x· héi. 2. HÖ thèng ng÷ ©m cña ©m tiÕt tiÕng ViÖt Cã 5 thµnh phÇn : S¾p xÕp theo s¬ ®å sau : ¢m ®Çu 1 Thanh ®iÖu 5 VÇn ¢m ®iÖu 2 ¢m chÝnh 3 ¢m cuèi 4 * Thµnh phÇn vÞ trÝ 5 lµ thanh ®iÖu bao trïm lªn toµn bé ©m tiÕt. Cã 6 thanh ®iÖu: - Thanh ngang :Trªn ch÷ kh«ng ghi dÊu khi viÕt - Thanh huyÒn - Thanh s¾c -Thanh nÆng - Thanh hái - Thanh ng·. * Thµnh phÇn ë vÞ trÝ 1 lµ ©m ®Çu do c¸c phô ©m ®¶m nhiÖm * Thµnh phÇn ë vÞ trÝ 2 lµ do ©m ®Öm, ®ã lµ nguyªn ©m trong ch÷ viÕt, ®­îc thÓ hiÖn b»ng ch÷ O ch¼ng h¹n (Loan,); b»ng ch÷ U (Xu©n)… * Thµnh phÇn ë vÞ trÝ 3 lµ ©m chÝnh do c¸c nguyªn ©m ®¶m nhiÖm. ¢m chÝnh lµ h¹t nh©n cña ©m tiÕt. * Thµnh phÇn ë vÞ trÝ 4 lµ ©m cuèi, do c¸c phô ©m b¸n nguyªn ©m (i, y, u, o) ®¶m nhiÖm. * C¸c thµnh phÇn ë vÞ trÝ 2, 3, 4 ghÐp l¹i víi nhau thµnh mét bé phËn gäi lµ phÇn vÇn. ¢m bao giê còng ph¶i cã ©m chÝnh vµ thanh ®iÖu, vÞ trÝ cßn l¹i cã thÓ cã hoÆc kh«ng. -¢m tiÕt tiÕng viÖt cã cÊu tróc hai bËc : BËc thø nhÊt bao gåm nh÷ng thµnh tè cña thµnh phÇn vÇn. ¢m tiÕt BËc 1 : Thanh ®iÖu ¢m ®Çu phÇn vÇn BËc 2 : ¢m ®Öm ¢m chÝnh ¢m cuèi * Thanh ®iÖu lµ sù thay ®æi ®é cao nh÷ng ©m tiÕt : la, l¸, l· ®èi lËp víi lµ, l¶, l¹. C¸c ©m tiÕt tr­íc ®Òu ®­îc ph¸t ©m víi cao ®é cao, c¸c ©m tiÕt sau ph¸t ©m víi cao ®é thÊp. * Thanh ®iÖu lµ sù thay ®æi vÒ ©m ®iÖu, trong nh÷ng ©m tiÕt trªn th× nh÷ng ©m tiÕt cïng thuéc ®é cao l¹i ®èi lËp nhau vÒ sù biÕn thiªn cña ®é cao, trong thêi gian ©m tiÕt “la” ®­îc ph¸t ©m víi cao ®é hoµn toµn b»ng ph¼ng; cßn “l·” víi ®­êng nÐt biÕn thiªn, cao ®é kh«ng b»ng ph¼ng, ©m ®iÖu lµ nh÷ng ®­êng nÐt biÕn thiªn vÒ cao ®é. * Nguyªn ©m trong TiÕng ViÖt ®­îc coi lµ ©m chÝnh, nguyªn ©m lµ khi nãi ©m vÞ ph¸t ra luång h¬i ®i tù do kh«ng cã g× c¶n trë. VD : Khi ph¸t ©m “a, ¸ ©” h¬i tho¸t ra tù do kh«ng bÞ c¶n ë chç nµo cho nªn “¢” còng lµ nguyªn ©m. XÐt vÒ mÆt cÊu t¹o ng­êi ta ph©n chia ph©n biÖt nguyªn ©m ®¬n vµ nguyªn ©m ®«i. + Nguyªn ©m ®«i lµ ©m vÞ gåm 2 nguyªn ©m ghÐp l¹i liÒn nhau. Khi ph¸t ©m th× ®äc nhanh, ®äc l­ít tõ ©m nµy sang ©m kia ®Çu m¹nh sau yÕu h¬n, do ®ã ©m s¾c chñ yÕu cña c¸c nguyªn ©m ®«i lµ do ©m ®Çu quyÕt ®Þnh. Cã 3 nguyªn ©m ®«i ®ã lµ : u«, ­¬, ie. XÐt vÒ ®é dµi, cÇn ph©n biÖt nguyªn ©m ng¾n vµ nguyªn ©m dµi, nguyªn ©m ng¾n khi ph¸t ra kh«ng thÓ kÐo dµi, nÕu kÐo dµi cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn nghÜa. + Phô ©m : C¸c ©m vÞ ®¶m nhiÖm thµnh phÇn ©m ®Çu cña ©m tiÕt TiÕng ViÖt bao giê còng lµ c¸c phô ©m. Phô ©m lµ ©m vÞ khi ph¸t ©m luång h¬i ®i ra bÞ c¶n ë chç nµo ®ã trong bé m¸y ph¸t ©m, phô ©m cã lo¹i bÞ c¶n ë m«i; cã lo¹i bÞ c¶n ë r¨ng, cã lo¹i bÞ c¶n ë l­ìi; cã lo¹i bÞ c¶n ë thanh hÇu. VÒ ph­¬ng thøc ph¸t ©m ng­êi ta chia phô ©m thµnh : - Phô ©m t¾c : H¬i bÞ c¶n l¹i sau tho¸t ra ®­êng miÖng vµo mòi : b, d, t, s c, k, m,r, p, ng. - Phô ©m s¸t : H¬i ®i qua kÏ hë miÖng : p, v, s, z, l, x, y, h - Phô ©m vang : H¬i tho¸t ra ®Çu l­ìi vµ bªn l­ìi : m, n, nh. - Phô ©m ån : H¬i tho¸t ra ®»ng miÖng cã tiÕng ån : b, d, t, c, k, p, f, v, x, z, y, h. - Phô ©m h÷u thanh, v« danh trong c¸c ©m ån: C¨n cø vµo chç d©y thanh cã rung hay kh«ng rung ng­êi ta chia ra : + Phô ©m h÷u thanh : D©y thanh rung (d, v, y) + Phô ©m v« thanh : D©y thanh kh«ng rung (t, k, c, b, s, x, h) - VÒ vÞ trÝ cÊu ©m ta ph©n phô ©m thµnh : +/ Phô ©m m«i : p, b, m, f, v +/ Phô ©m l­ìi : d, t, s, z, l, n +/ Phô ©m hÇu : h Trong c¸c ©m l­ìi sù ®èi lËp nhau gi÷a ®Çu l­ìi hÑp : r, t, s, z, l, n; ®Çu l­ìi quËt : ®, a. PhÇn vÇn lµ do thµnh phÇn cña ©m ®Öm, ©m chÝnh, ©m cuèi ghÐp víi nhau thµnh mét bé phËn gäi lµ phÇn vÇn. VÝ dô : ¢m tiÕt Loan : O lµ ©m ®Öm A lµ ©m chÝnh N lµ ©m cuèi Oan lµ phÇn vÇn. II. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ph¸t ©m cña trÎ mÉu gi¸o ¢m tiÕt cña ng«n ng÷ lµ ®¬n vÞ ©m thanh nhá nhÊt trong lêi nãi kh«ng thÓ ph©n chia ®­îc n÷a, lóc ®Çu trÎ h×nh thµnh thÝnh gi¸c. ¢m thanh tøc lµ sù ph©n biÖt c¸c ©m cña ng«n ng÷ cßn ph¸t ©m chóng sÏ häc sau. Sù ph¸t ©m ®óng cã liªn quan chÆt chÏ víi sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c c¬ quan ph¸t ©m cña trÎ. Kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ phô thuéc vµo sù hoµn thiÖn cña bé m¸y ph¸t ©m. ë tuæi mÉu gi¸o nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy ®· ®¹t ®­îc møc t­¬ng ®èi æn ®Þnh cho nªn trÎ ®· cã thÓ ph¸t ©m ®­îc hÇu hÕt c¸c ©m vÞ. Tuy nhiªn mét sè trÎ vÉn cßn m¾c mét sè lçi vÒ ph¸t ©m. 1. Lçi vÒ thanh ®iÖu : Trong sè c¸c thanh ®iÖu tiÕng ViÖt, thanh hái vµ thanh ng· lµ hai thanh cã cÊu t¹o phøc t¹p. ViÖc thÓ hiÖn thanh ng· víi ©m ®iÖu g·y, ë gi÷a lµ c¸ch ph¸t ©m khã ®èi víi trÎ. TrÎ thay thÕ b»ng c¸ch ph¸t ©m ®¬n gi¶n h¬n tøc lµ víi ©m ®iÖu kh«ng g·y ë gi÷a. V× vËy dÔ ®ång nhÊt víi ©m ®iÖu cña thanh s¾c. VD : Ph¸t ©m ng· thµnh ng¸ hoÆc gi· thµnh gi¸. - Sù chuyÓn ®æi h­íng ®i cña ®­êng nÐt ©m ®iÖu thanh hái kh«ng diÔn ra ®ét ngét nh­ thanh ng·, qu¸ tr×nh ph¸t ©m kÐo dµi trë thµnh khã ®èi víi trÎ nhá cã h¬i thë ng¾n. - Khi ph¸t ©m, trÎ thay thÕ ©m ®iÖu g·y b»ng ©m ®iÖu kh«ng g·y, ®iÒu nµy lµm cho thanh hái ë trÎ gÇn nh­ ®ång nhÊt víi thanh nÆng. - Ph¸t ©m hái thµnh häi hoÆc ph¸t ©m “hæ” thµnh “hé”. §Õn hÕt tuæi mÉu gi¸o lçi sai vÒ hai thanh nµy sÏ ®­îc kh¾c phôc hÇu nh­ hoµn toµn. 2. Lçi vÒ ©m chÝnh : Lçi vÒ ©m chÝnh tËp trung vµo viÖc trÎ ph¸t ©m nguyªn ©m ®«i nµy thµnh nguyªn ©m ®«i kia. VÝ dô : TrÎ ph¸t ©m “con h­¬u” thµnh “con hiªu”, con Ngçng thµnh Con Ngèng TrÎ ph¸t ©m sai lµ do tËp qu¸n cña ®Þa ph­¬ng hoÆc do nghe ch­a chÝnh x¸c, c¸c ©m tiÕt cã ©m chÝnh lµ nguyªn ©m ®«i lµm cho cÊu t¹o cña ©m tiÕt phøc t¹p h¬n, ph¸t ©m khã kh¨n h¬n. 3. Lçi phô ©m ®Çu : TrÎ th­êng hay nãi lÉn lén : l , n VÝ dô : Con “lîn” thµnh con “Nîn”; C¸i “nåi” thµnh c¸i “låi”. - Lçi lÉn tr thµnh ch ; s - x; r - d… “Gµ trèng” ph¸t ©m thµnh “gµ chèng”. “Hoa sen” thµnh “Hoa xen” Con rïa thµnh Con dïa. - Lçi lÉn r thµnh d; gi thµnh d : c¸i ræ thµnh c¸i dæ; c« gi¸o thµnh c« d¸o. Mét sè trÎ khi ph¸t ©m phô ©m P trÎ lÉn sang phô ©m “b” VD : §Ìn pin thµnh ®Ìn bin 4. Lçi vÒ ©m ®Öm : ¢m ®Öm chØ ®­îc ®äc l­ít qua nªn trÎ khã ghi nhËn nh÷ng ©m chÝnh v× thÕ ©m ®Öm th­êng bÞ bá qua. VD : TrÎ ph¸t ©m “qu¶ quÊt” thµnh “qu¶ cÊt”; “lo¾t cho¾t” thµnh “l¾t ch¾t” 5. Lçi vÒ ©m cuèi : Trong phô ©m ®øng lµm ©m cuèi th× nh÷ng cÆp ch vµ nh trÎ ph¸t ©m thµnh t, n. VD : Anh Tó thµnh ¨n Tó, c©y xanh thµnh c©y x¨n, vßng quanh thµnh vßng qu¨n… III Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p rÌn luyÖn ph¸t ©m. §èi víi trÎ em trong ®é tuæi mÉu gi¸o dÔ h×nh thµnh sù ph¸t ©m ®óng h¬n khi ®· tr­ëng thµnh. §iÒu quan träng lµ c« gi¸o mÉu gi¸o ®Òu cÇn ph¶i nãi ®óng ®Ó lµm mÉu cho trÎ. Sù ph¸t ©m cña trÎ phô thuéc vµo bé m¸y ph¸t ©m, ®Ó d¹y trÎ ph¸t ©m ®óng cÇn th­êng xuyªn luyÖn tËp mét sè c¬ quan ph¸t ©m nh­ : m«i, l­ìi, r¨ng, sù ph¸t triÓn linh ho¹t cña hµm. CÇn gióp trÎ biÕt ®iÒu khiÓn nhÞp nhµng c¸c cö ®éng cña bé m¸y ph¸t ©m. Sù ph¸t ©m râ rµng c¸c ©m, c¸c tõ phô thuéc vµo sù chÝnh x¸c vµ lùc cña c¸c cö ®éng cña bé m¸y ph¸t ©m. RÊt nhiÒu trÎ nãi kh«ng râ, tõ nµy trén lÉn víi tõ kia thµnh mét tËp hîp ©m khã hiÓu. Nguyªn nh©n lµ cö ®éng chËm ch¹p cña m«i vµ l­ìi, tÝnh linh ho¹t cña hµm cßn yÕu do ®ã miÖng cña trÎ h¸ kh«ng to vµ c¸c nguyªn ©m ph¸t ra kh«ng ®óng, sù ph¸t ©m kh«ng râ rµng, c¸c tõ phô thuéc vµo sù ph¸t ©m cña c¸c nguyªn ©m cã ®óng kh«ng vµ sau ®ã phô thuéc vµo sù ®iÒu hoµ c¸c ho¹t ®éng cña bé m¸y ph¸t ©m khi x¸c lËp c¸c phô ©m. TËp luyÖn c¬ cña bé m¸y ph¸t ©m lµ träng t©m vµ cÇn thiÕt nh­ tËp thÓ dôc ®Ó ph¸t triÓn c¬ thÓ ë mÉu gi¸o, kh«ng nªn xem viÖc d¹y ph¸t ©m chØ dµnh cho c¸c ch¸u cã tËt mµ lµm cho tÊt c¶ c¸c ch¸u. Giê d¹y ph¸t ©m ph¶i ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn, cã hÖ thèng, ë nhãm nhá h­íng dÉn hµng ngµy; cßn ë nhãm lín tèi thiÓu 3 - 4 lÇn trong 1 tuÇn. Nh÷ng bµi häc luyÖn bé m¸y ph¸t ©m ë tr­êng mÉu gi¸o th­êng mang tÝnh chÊt trß ch¬i nh­ b¾t ch­íc tiÕng kªu cña c¸c loµi vËt nh­ : c¹c c¹c (vÞt); g©u g©u (chã); meo meo (mÌo); ép ép (Õch). Trß ch¬i : “Con g× kªu ®Êy” : C« gi¸o treo trªn b¶ng tranh vÏ nh÷ng con vËt, ®å vËt vµ cho ch¸u ®o¸n hoÆc bµy lªn bµn nh÷ng ®å ch¬i lµ con vËt hay ®å vËt cã tiÕng kªu mµ c¸c ch¸u sÏ ®è nhau, c« b¶o c¸c ch¸u nh×n lªn tranh vµ lªn ®å ch¬i råi gäi tªn chóng sau ®ã c« b¾t ch­íc tiÕng kªu cña tõng con vËt hoÆc ®å ch¬i vµ yªu cÇu trÎ nãi ®óng tªn con vËt vµ ®å vËt ®ã. VD : C« nãi tu tu, x×nh xÞch c¸c ch¸u ph¶i nãi tµu ho¶; c« nãi vÞt vÞt th× trÎ nãi vÞt con; chiÕp chiÕp th× nãi gµ con, c« nãi ß ã o th× nãi gµ trèng g¸y… HoÆc c« cã thÓ cho mét ch¸u ra ngoµi líp, sau ®ã c« vµ ch¸u ë trong líp chän mét con vËt cÊt ®i, cho ch¸u ®ã vµo th× c« vµ ch¸u ë trong líp b¾t ch­íc tiÕng kªu cña con vËt ®ã hoÆc tiÕng ®éng c¬ cña ®å ch¬i, sau ®ã c« b¶o ch¸u ®ã nãi tªn con vËt tªn ®å ch¬i. Trong mÉu gi¸o lín ®Ó hoµn chØnh c¸ch ph¸t ©m th­êng sö dông bµi tËp, ®Æc biÖt häc thuéc lßng c¸c bµi th¬, nh÷ng c©u nãi nhanh lµ mét hay nhiÒu c©u khã ph¸t ©m mµ trong ®ã mét ©m cã thÓ ®­îc nh¾c ®i nh¾c l¹i nhiÒu lÇn. §Çu tiªn c« ®äc mÉu, c« chän nh÷ng c©u nãi nhanh cÇn thiÕt trong mét thêi h¹n dµi, nÕu trong mét th¸ng trÎ häc thuéc 1 trong 2 c©u th× trong 1 n¨m cÇn chän 10 -15 c©u cã møc ®é phøc t¹p kh¸c nhau. Cho trÎ lµm quen víi nh÷ng c©u dÔ tr­íc, c©u khã sau. TrÎ sö dông c©u nãi nhanh trong giê häc, trong khi ch¬i vµ c¸c giê ho¹t ®éng ngoµi trêi. Nh÷ng c©u cã thÓ dïng cho c¸c ch¸u nãi nhanh nh­ : Hoa sen, hoa sóng Hoa sóng, hoa sen Buæi s¸ng mÆt trêi mäc MÆt trêi mäc buæi s¸ng Nåi ®ång nÊu èc Nåi ®Êt nÊu Õch Môc ®Ých cña viÖc sö dông nh÷ng c©u nãi nhanh lµ tËp luyÖn bé m¸y ph¸t ©m. Tr­íc khi cho trÎ tËp nãi c« gi¸o ph¶i nãi mÉu, c« ®äc chËm râ rµng sau ®ã nãi nhanh dÇn råi cho trÎ tù nãi thÇm mét m×nh ®Ó nh¾c l¹i c©u nãi nhanh, lóc ®Çu c« gäi c¸c ch¸u cã trÝ nhí tèt vµ cã c¸ch ph¸t ©m ®óng. §Çu tiªn cho trÎ nãi chËm râ rµng sau ®ã nãi nhanh dÇn c« gäi tiÕp c¸c ch¸u cßn l¹i nh¾c l¹i c©u nãi nhanh. Khi h­íng dÉn tËp nãi nhanh c« gi¸o ph¶i tiÕn hµnh tr×nh tù nh­ trªn kh«ng véi vµng, hÊp tÊp cã thÓ lµm cho trÎ m¾c tËt nãi l¾p, nãi nhÞu. §Ó luyÖn tËp c¸ch ph¸t ©m cho ch¸u c« gi¸o cã thÓ ®äc cho c¸c ch¸u nghe nh÷ng bµi th¬ , nh÷ng ®o¹n v¨n trong ®ã cã nh÷ng tõ mµ c¸c ch¸u th­êng nãi sai, cho c¸c ch¸u ®äc l¹i nh÷ng bµi th¬ nh÷ng ®o¹n v¨n nµy vµ rÌn luyÖn c¸ch ph¸t ©m cho c¸c ch¸u. VD : §Ó luyÖn ph¸t ©m l vµ n c« gi¸o cã thÓ dïng c¸c bµi th¬ sau : Mång mét l­ìi trai Mång hai l¸ lóa Mång ba c©u liªm Mång bèn l­ìi liÒm Mång n¨m liÒm giËt M­êi r»m tr¨ng n¸u M­êi s¸u tr¨ng treo TËp tÇm v«ng Tay nµo kh«ng Tay nµo cã TËp tÇm vã Tay nµo cã Tay nµo kh«ng Khi ch÷a lçi ph¸t ©m cho trÎ kh«ng nªn nh¾c nhiÒu ®Õn lçi, cÇn h­íng sù tËp trung cña trÎ vµo ph¸t ©m cho ®óng. Bé m¸y ph¸t ©m cña trÎ ®­îc hoµn chØnh vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña tuæi mÉu gi¸o (4 -5 tuæi) cho nªn ë mÉu gi¸o bÐ vµ mÉu gi¸o nhì cïng mét lóc ph¶i cñng cè nh÷ng ©m khã vµ xo¸ bá lçi nãi ngäng do ®Æc ®iÓm løa tuæi g©y ra. * Chó ý : Ch­a cã thÓ ph©n tÝch víi c¸c ch¸u r»ng muèn ph¸t ®óng th× bé m¸y ph¸t ©m ph¶i nh­ thÕ nµo? Ph¶i cho c¸c ch¸u sö dông nhiÒu lÇn ©m vÞ ®Þnh luyÖn, t¸c dông ©m häc sÏ thóc ®Èy h×nh thµnh nh÷ng t¸c ®éng cÊu ©m t­¬ng øng. Nh×n chung trÎ mÉu gi¸o lín tiÕp thu nhËy bÐn c¸ch ph¸t ©m cña nh÷ng ng­êi xung quanh, trÎ chuyÓn giäng rÊt nhanh. Khi chuyÓn chç ë tõ ®Þa ph­¬ng nµy sang ®Þa ph­¬ng kh¸c, t¸c dông cña m«i tr­êng xung quanh rÊt quan träng. V× vËy ph¶i t¹o mét m«i tr­êng víi c¸ch ph¸t ©m ®óng quy c¸ch. Trong c¸c gia ®×nh, cha mÑ vµ nh÷ng ng­êi lín tuæi chó ý ®Õn c¸ch ph¸t ©m cña m×nh; ë tr­êng mÉu gi¸o c« ph¶i ph¸t ©m ®óng lµm mÉu cho c¸c ch¸u häc nãi, ng«n ng÷ cña c« gi¸o trong viÖc gi¸o dôc trÎ cã thÓ gäi lµ ng«n ng÷ hoµn chØnh, khi nãi chuyÖn víi nhau ng­êi ta Ýt chó ý ®Õn sù chÝnh x¸c cña c¸c ©m vµ th­êng cã lçi vÒ ph¸t ©m ®ã lµ ng«n ng÷ ch­a hoµn chØnh. Cßn trong tr­êng mÉu gi¸o c« ph¶i sö dông ng«n ng÷ hoµn chØnh, ng«n ng÷ hoµn chØnh cã ®Æc ®iÓm khi nãi c¸c ©m nghe râ rµng chÝnh x¸c vµ ©m ®iÖu chËm r·i. Trong ®êi sèng hµng ngµy thØnh tho¶ng c« cã thÓ sö dông ng«n ng÷ ch­a hoµn chØnh. C« mÉu gi¸o nªn tæ chøc cho c¸c ch¸u nghe ®µi ph¸t thanh , xem v« tuyÕn, nghe b¨ng, nghe ®Üa. C« h­íng trÎ chó ý nghe c¸c ph¸t thanh viªn ph¸t ©m râ rµng, chÝnh x¸c. C« gi¸o cÇn bá thêi gian c«ng søc häc tËp ®Ó ®¹t tíi ng«n ng÷ v¨n häc. Ch­¬ng II Kh¶o s¸t thùc tr¹ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ mÉu gi¸o lín I. C¬ së tiÕn hµnh kh¶o s¸t Kh¶o s¸t thùc tr¹ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña 30 ch¸u ë tr­êng MÇm non DÞ NËu - Tam N«ng - Phó Thä. Tr­êng thuéc mét x· vïng n«ng th«n miÒn nói. C¸c ch¸u chñ yÕu lµ con em n«ng th«n. C¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ phôc vô cho viÖc d¹y vµ häc cßn thiÕu thèn. C¸c líp häc x©y dùng kh«ng ®óng tiªu chuÈn. HiÖn nay nhµ tr­êng cã 3 líp 5 tuæi ®ang tiÕn hµnh ch­¬ng tr×nh thùc nghiÖm vÒ “§æi míi h×nh thøc tæ chøc gi¸o dôc trÎ trong tr­¬ng mÇm non” cho nªn c¸c ch¸u cã rÊt nhiÒu thuËn lîi trong häc tËp. - Tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò gi¸o viªn kh«ng ®ång ®Òu. Tæng sè gi¸o viªn cña tr­êng lµ 6 ng­êi. 1 HiÖu tr­ëng : Cao ®¼ng 1 hiÖu phã : Trung cÊp (trùc tiÕp gi¶ng d¹y) 4 gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y. - Trang thiÕt bÞ vµ ®å dïng d¹y häc : Cßn thiÕu thèn nhiÒu. Hµng n¨m nhµ tr­êng th­êng xuyªn mua thªm ®å dïng, ®å ch¬i míi vµ ph¸t ®éng thi ®ua lµm ®å dïng, ®å ch¬i ®ång thêi huy ®éng sù ®ãng gãp vÒ phÝa cha mÑ häc sinh ®Ó lµm phong phó thªm ®å ch¬i cho c¸c ch¸u. C¸c gi¸o viªn ®Òu yªu nghÒ mÕn trÎ, n¾m ch¾c c¸c ph­¬ng ph¸p ch¨m sãc nu«i d¹y trÎ trong tr­êng mÇm non. Nhê nh÷ng yÕu tè trªn trÎ häc ë trong tr­êng cã ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn toµn diÖn ®ång thêi viÖc rÌn kh¶ n¨ng ph¸t ©m cho trÎ còng cã thuËn lîi h¬n. I. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu : Chän 30 ch¸u mÉu gi¸o lín cña 3 líp 5 tuæi t¹i tr­êng mÇm non DÞ NËu - Tam N«ng - Phó Thä. Dùa vµo kÕt qu¶ kh¶o s¸t thùc tr¹ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña trÎ mÉu gi¸o lín t«i ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña trÎ theo 4 lo¹i : tèt, kh¸, trung b×nh, yÕu : - Ch¸u kh«ng m¾c lçi : Tèt - Ch¸u m¾c tõ 1 - 3 lçi : kh¸ - Ch¸u m¾c tõ 4 - 6 lçi : trung b×nh - Ch¸u m¾c tõ 7 lçi trë lªn : YÕu II. C¸ch tiÕn hµnh kh¶o s¸t : T«i ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p kh¶o s¸t sau : - BiÖn ph¸p thø nhÊt : trß chuyÖn víi trÎ ®Ó biÕt kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ. - BiÖn ph¸p thø hai : T«i gäi trÎ lªn ®äc c¸c bµi ca dao, ®ång dao mµ ch¸u thÝch ®Ó nghe ph¸t ©m cña trÎ. - BiÖn ph¸p thø 3 : T«i ®­a tranh c¸c con vËt, ®å vËt, ®å ch¬i, c¸c lo¹i hoa, lo¹i qu¶ cho trÎ xem ®Ó nghe kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ. BiÖn ph¸p thø 4 : Gäi trÎ lªn ®äc c¸c bµi th¬ ®Ó nghe ph¸t ©m cña trÎ. Tõ nh÷ng kÕt qu¶ trªn t«i ®· lËp b¶ng kh¶o s¸t thùc tr¹ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña trÎ nh­ sau : B¶ng III . KÕt qu¶ kh¶o s¸t thùc tr¹ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng løa tuæi mÉu gi¸o lín Qua kh¶o s¸t thùc tr¹ng cho thÊy kÕt qu¶ ph¸t ©m cña trÎ mÉu gi¸o lín ë 3 lín 5 tuæi ë tr­êng mÇm non DÞ NËu - Tam N«ng - Phó Thä thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau : 1. Líp 5 tuæi A Lo¹i trung b×nh : 7 ch¸u = 70% Lo¹i yÕu : 3 ch¸u = 30% 2. Líp 5 tuæi B Lo¹i kh¸ : 02 ch¸u : 20 % Lo¹i trung b×nh : 5 ch¸u = 50% Lo¹i yÕu : 03 ch¸u = 30% 3. Líp 5 tuæi C Lo¹i tèt : Kh«ng Lo¹i kh¸ : 01 ch¸u : 10 % Lo¹i trung b×nh : 4 ch¸u = 40% Lo¹i yÕu : 05 ch¸u = 50% Ph©n tÝch kÕt qu¶ cho thÊy kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ còng t¨ng dÇn theo th¸ng tu«Ø cña ch¸u. Ch¸u nµo sinh vµo nh÷ng th¸ng cuèi n¨m th× kh¶ n¨ng ph¸t ©m h¬i yÕu h¬n c¸c ch¸u sinh vµo nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m. Sau ®©y lµ mét sè ch¸u m¾c lçi nhiÒu víi lý do cô thÓ nh­ sau : - Ch¸u NguyÔn Quang Minh sinh ngµy 6/10/1998 bÞ m¾c 09 lçi, gia ®×nh ch¸u ë trang tr¹i trong rõng, c¶ hai bè mÑ ®Òu lµm nghÒ bu«n b¸n kh«ng cã thêi gian quan t©m ®Õn con caÝ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña ch¸u kÐm. ch¸u bÞ suy dinh d­ìng hay èm hay nghØ häc nªn ch¸u cßn m¾c nhiÒu lçi ph¸t ©m. - Ch¸u TrÇn Minh Th¾ng líp 5 tuæi C sinh ngµy 15/12/1998 cã bè mÑ ®Òu lµm ruéng nªn kh«ng cã thêi gian quan t©m ®Ó ý ®Õn ch¸u. Gia ®×nh ch¸u sèng ë x· DÞ NËu lµ n¬i d©n th­êng ph¸t ©m sai lÉn lén gi÷a n - l ; s - x; r - d nªn ch¸u còng bÞ ¶nh h­ëng, ch¸u m¾c 10 lçi trong ®ã cã c¶ lçi vÒ thanh ®iÖu. - Ch¸u H¸n ThÞ Hµ líp 5 tuæi C sinh ngµy 12/10/1998 søc khoÎ cña ch¸u yÕu, bÞ suy dinh d­ìng ®é 2, ch¸u Ýt giao tiÕp víi b¹n bÌ vµ mäi ng­êi xung quanh nªn kh¶ n¨ng ph¸t ©m cßn nhiÒu h¹n chÕ, ch¸u m¾c 9 lçi ph¸t ©m. Qua kh¶o s¸t thùc tr¹ng ph¸t ©m cña trÎ th× ë ®é tuæi mÉu gi¸o lín c¸c ch¸u vÉn cßn m¾c lçi vÒ phô ©m , thanh ®iÖu, phÇn vÇn. TrÎ ph¸t ©m khã, cßn lÉn lén phô ©m vµ thanh ®iÖu víi mét sè phÇn vÇn ph¸t ©m khã vµ thanh ®iÖu g·y. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do bé m¸y ph¸t ©m cña trÎ nh­ m«i, l­ìi chuyÓn ®éng ch­a ®­îc linh ho¹t nªn dÉn ®Õn sai sãt trªn; Do tiÕng ®Þa ph­¬ng hay nãi ngäng (l, n) cho nªn c¸c ch¸u còng ¶nh h­ëng phô ©m ®ã; Do mét sè gia ®×nh c¸c chaó lµm n«ng nghiÖp kh«ng cã ®iÒu kiÖn quan t©m ®Õn sù ph¸t ©m cña trÎ, kh«ng söa sai cho trÎ; Do c¸c ch¸u nhót nh¸t Ýt giao tiÕp nãi n¨ng víi b¹n bÌ, c« gi¸o. Khi c« gi¸o hái kh«ng d¸m nãi cßn sî sÖt còng ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ. V× vËy trÎ ph¸t ©m sai mµ kh«ng biÕt. CH­¬ng III Mét sè biÖn ph¸p luyÖn ph¸t ©m cho trÎ mÉu gi¸o lín 1. D¹y ph¸t ©m lµ d¹y trÎ biÕt ph¸t ©m chÝnh x¸c nh÷ng thµnh phÇn cña ©m tiÕt, kh«ng ngäng, kh«ng l¾p. Muèn d¹y trÎ ph¸t ©m ®óng ta cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p sau : - Cho trÎ b¾t ch­íc tiÕng kªu cña con vËt, ®å vËt vµ gäi ®óng tªn. - D¹y trÎ ®äc thuéc th¬, nh÷ng c©u ca dao, c©u ®ång dao. - Trß chuyÖn cïng víi trÎ ®Ó söa lçi ph¸t ©m. Nh÷ng biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo trÎ ®Ó luyÖn kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cô thÓ nh­ : 1. Cho trÎ b¾t ch­íc tiÕng c¸c con vËt, ®å vËt vµ gäi ®óng tªn cña con vËt ®å vËt ®ã : C« ®­a tranh « t« ra cho trÎ nãi tªn sau ®ã cho trÎ b¾t ch­íc tiÕng cßi « t« Pin, pin. Mét sè trÎ ph¸t ©m thµnh Bin, bin. C« söa sai ngay cho c¸c ch¸u b»ng c¸ch c« ph¸t ©m l¹i cho trÎ nghe vµ d¹y trÎ c¸ch ph¸t ©m, c¸ch bËt m«i. Ch¸u l¾ng nghe vµ quan s¸t c« ph¸t ©m sau ®ã cho trÎ ph¸t ©m l¹i vµi lÇn ®Ó söa lçi. C« treo tranh “con H­¬u” Mét sè ch¸u sÏ ph¸t ©m sai thµnh “con Hiªu” c« trùc tiÕp söa sai ngay. C« nãi chËm, râ rµng sau ®ã c« cho c¶ líp ph¸t ©m l¹i råi gäi tõng ch¸u lªn ®äc l¹i. Mçi trÎ ph¸t ©m l¹i tõ “con H­¬u” 2 -3 lÇn ®Ó luyÖn c¸ch ph¸t ©m ®óng. ViÖc söa lçi ph¸t ©m cho trÎ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn, dïng c¸c trß ch¬i gäi tªn vµ b¾t ch­íc tiÕng kªu cña con vËt, ®å vËt, ®éng c¬… ®Ó g©y ®­îc høng thó cho trÎ th× sÏ ®em l¹i kÕt qu¶ tèt h¬n. 2. D¹y trÎ ®äc thuéc c¸c bµi th¬, ca dao, ®ång dao th«ng qua ®ã ®Ó luyÖn ph¸t ©m. ViÖc rÌn ph¸t ©m cho trÎ b»ng c¸ch d¹y trÎ häc thuéc c¸c bµi ca dao, ®ång dao chÝnh lµ ®Ó rÌn bé m¸y ph¸t ©m cña trÎ. Muèn rÌn ph¸t ©m cho trÎ th× tr­íc hÕt c« ph¶i lµ ng­êi ph¸t ©m ®óng, chÝnh x¸c. Lóc ®Çu c« cho trÎ ®äc c¸c bµi th¬ ng¾n, ®¬n gi¶n råi sau ®ã c« n©ng dÇn lªn víi nh÷ng bµi th¬ dµi h¬n vµ khã h¬n ®Ó lµm t¨ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ. C« chó ý vµo nh÷ng tõ trÎ hay m¾c lçi, cho trÎ ®äc nhiÒu lÇn vµ kiªn tr× söa sai cho trÎ. Vd : §Ó luyÖn lçi ph¸t ©m lÉn lén gi÷a “l” vµ “n” ta cã thÓ dïng bµi ®ång dao sau : Nu na nu nèng Con cèng n»m trong Con ong n»m ngoµi Cñ khoai chÊm mËt TËp tÇm v«ng Tay nµo kh«ng Tay nµo cã TËp tÇm vã Tay nµo cã Tay nµo kh«ng Khi ch÷a lçi ph¸t ©m cho trÎ kh«ng nªn nh¾c nhiÒu ®Õn lçi, cÇn h­íng sù chó ý cña trÎ tËp trung vµo ph¸t ©m cho ®óng. Khi d¹y trÎ ®äc thuéc c¸c bµi th¬ c« rÌn cho trÎ c¸ch ph¸t ©m ®óng ch÷ “n” trong bµi “nu na nu nèng’. Khi ®äc c¸c ch¸u ph¶i ®Æt ®Çu l­ìi ch¹m vµo r¨ng hµm trªn vµ miÖng më khi ph¸t ©m “n” . C« ph¸t ©m mÉu råi cho c¶ líp ph¸t ©m l¹i. C« tËp cho trÎ ph¸t ©m nhiÒu lÇn c¸c tõ ®ã råi cho c¸c ch¸u häc thuéc th× c¸c tõ khã, dÔ nhÇm c¸c ch¸u sÏ dÇn dÇn söa ®­îc. Söa lçi cho trÎ ë mäi lóc, mäi n¬i nh­ kÓ chuyÖn cho trÎ nghe; cho trÎ ®µm tho¹i; kÓ chuyÖn vµ trong c¸c ho¹t ®éng kh¸c. C« h­íng dÉn trÎ khi ®äc ch÷ L th× l­ìi ®Ó lªn phÝa tr­íc cña hµm r¨ng trªn, uèn l­ìi cong lªn phÝa trªn chç ng­êi ta gäi lµ hµm Õch. C« ®äc nhÊn m¹nh ®Ó trÎ cè g¾ng ph¸t ©m ®óng. Cho ch¸u ®äc ®i ®äc l¹i nhiÒu lÇn ®Õn khi thuéc lßng th× vÒ c¨n b¶n ch¸u sÏ söa ®­îc lçi. Víi nh÷ng ch¸u ph¸t ©m sai L thµnh N, c« còng rÌn bµng c¸ch cho trÎ ®äc nh÷ng bµi th¬ cã ©m L nh­ sau : Mång mét l­ìi trai Mång hai l¸ lóa Mång ba c©u liªm Mång bèn l­ìi liÒm Mång n¨m liÒm giËt Mång s¸u thËt tr¨ng Mång b¶y tr¨ng l¸u… HoÆc bµi Con kiÕn mµ leo cµnh ®a Leo ph¶i cµnh côt leo vµo leo ra Con kiÕn mµ leo cµnh ®µo Leo ph¶i cµnh côt leo ra leo vµo. C« d¹y c¸c ch¸u thuéc hai bµi th¬ trªn nh»m luyÖn ph¸t ©m L cho trÎ. Tr­íc khi d¹y trÎ th× c« ph¶i ®äc râ rµng, m¹ch l¹c, ®óng nhÞp ®iÖu bµi th¬, ®Ó c¶m nhËn c¸i hay c¸i ®Ñp cña bµi th¬. Tõ ®ã gióp trÎ cã høng thó trong viÖc häc th× viÖc luyÖn ph¸t ©m sÏ cã kÕt qu¶ h¬n. Phô ©m “l” lµ phô ©m ®Çu l­ìi, h­íng dÉn c¸c ch¸u ®äc ch÷ “l”, khi ®äc ®Çu l­ìi ®Ó lªn phÝa tr­íc cña hµm r¨ng trªn mét chót, uèn l­ìi cong lªn phÝa trªn ng­êi ta gäi lµ hµm Õch. C« ph¸t ©m l¹i “l” c¶ líp ®äc theo c« vµ ®äc thuéc ba× th¬. Trong khi ®äc th¬ c« còng söa sai ph¸t ©m cho c¸c ch¸u b»ng c¸ch c« ®äc c¸c tõ cã ©m “l” nhÊn m¹nh ®Ó trÎ biÕt ®­îc vµ cè g¾ng ph¸t ©m ®óng. VD khi ®äc c©u th¬ “mång hai l¸ lóa” tõ “l¸ lóa” c« ®äc nhÊn m¹nh ®Ó c¸c ch¸u söa sai. C¸c c©u th¬ sau còng söa nh­ vËy vµ cuèi cïng c« cho trÎ ®äc thuéc bµi th¬. Víi nh÷ng ch¸u ph¸t ©m phÇn vÇn “oanh, anh” ®äc thµnh “o¨n, ¨n”, c« sö dông nh÷ng bµi th¬ cã vÇn “anh, oanh” rÌn ph¸t ©m cho trÎ nh­ : B¾p c¶i xanh Xanh man m¸t L¸ b¾p c¶i S¾p vßng trßn B¾p c¶i non N»m ngñ gi÷a Víi nh÷ng bµi th¬ ®Ó luyÖn ph¸t ©m phÇn vÇn cho trÎ c« còng sö dông biÖn ph¸p ®äc nhÊn m¹nh phÇn vÇn vµ ®äc nhiÒu lÇn cho trÎ nghe. §ång thêi c« khuyÕn khÝch ®éng viªn trÎ ®äc gièng c« ®Ó söa sai. Víi c¸c ch¸u ph¸t ©m sai phô ©m”r” vµ “d” th× c« sö dông nh÷ng bµi th¬ sau : R× rµ r× rµ §éi nhµ ®i ch¬i Tèi lÆn mÆt trêi óp nhµ ®i ngñ RÒnh rÒnh rµng rµng Ba gang chiÕu tr¶i XÝch l¹i cho gÇn Mét ng­êi hai ch©n Hai ng­êi bèn ch©n Ba ng­êi s¸u ch©n Bèn ng­êi t¸m ch©n Ch©n gµy ch©n bÐo… DÖt v¶i cho bµ V¶i hoa v¶i tr¾ng §Õn khi trêi n¾ng §em v¶i ra ph¬i §Õn mèt ®Ñp trêi §em ra may ¸o RÒnh rÒnh rµng rµng D¹y trÎ ®äc thuéc nh÷ng bµi th¬, ca dao, ®ång dao nh»m môc ®Ých ®Ó luyÖn ph¸t ©m cho trÎ , gióp cho sù chuyÓn ®éng cña l­ìi ®­îc linh ho¹t dÉn ®Õn sù ph¸t ©m ®óng. §Ó luyÖn cho nh÷ng ch¸u ph¸t ©m sai “s” vµ “x” c« sö dông bµi : Hoa sen ®· në Rùc rì ®Çy hå Thoang tho¶ng giã ®­a Mïi h­¬ng man m¸t L¸ sen xanh ng¾t ®äng h¹t s­¬ng ®ªm giã rung ªm ®Òm s­¬ng long lanh ch¹y. 3. Trß chuyÖn cïng víi trÎ Khi trß chuyÖn cïng víi trÎ c« ph¸t hiÖn ra trÎ ph¸t ©m sai ®Ó c« kÞp thêi uèn n¾n riªng cho tõng ch¸u. BiÖn ph¸p luyÖn ph¸t ©m cho trÎ lµ c« luyÖn ph¸t ©m ë mäi lóc, mäi n¬i , víi giê ho¹t ®éng vui ch¬i “ho¹t ®éng gãc”, c« cïng trao ®æi víi trÎ vÒ c¸c ®å ch¬i, ®å dïng häc tËp, c¸c trß ch¬i d©n gian. C« chó ý söa sai cho c¸c ch¸u ngay sau khi trÎ m¾c lçi. Víi giê ho¹t ®éng ngoµi trêi, c« cïng trÎ quan s¸t c¶nh vËt xung quanh, c« trß chuyÖn víi c¸c ch¸u vÒ mét vµi chñ ®Ò nµo ®ã nh­ vÒ c¸c mïa ch¼ng h¹n : Víi trÎ ph¸t ©m sai “trêi n¾ng” thµnh “trêi l¾ng” c« söa ngay b»ng c¸ch c« ph¸t ©m mÉu råi cho trÎ ph¸t ©m l¹i hai, ba lÇn. ThØnh tho¶ng c« kiÓm tra l¹i xem møc ®é tiÕn bé cña trÎ ®Õn ®©u. NÕu trÎ ch­a ph¸t ©m ®óng c« kiªn tr× söa l¹i cho trÎ. Trong qu¸ tr×nh thö nghiÖm viÖc luyÖn ph¸t ©m cho trÎ b»ng c¸c biÖn ph¸p trªn ta thÊy nÕu cã sù quan t©m t¸c ®éng th­êng xuyªn tíi trÎ th× kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña trÎ sÏ tiÕn bé rÊt nhiÒu, bëi v× trÎ tiÕp thu rÊt nh¹y bÐn c¸ch ph¸t ©m cña ng­êi lín xung quanh, nhÊt lµ c« gi¸o lµ ng­êi lu«n theo dâi uèn n¾n. ChÝnh v× vËy mµ khi thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p trªn ®Ó luyÖn ph¸t ©m ®óng cho trÎ t«i thÊy kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ t¨ng lªn râ rÖt. Sau ®©y lµ b¶ng kh¶o s¸t kÕt qu¶ sau khi ®· lµm thùc nghiÖm sö dông c¸c biÖn ph¸p luyÖn ph¸t ©m t¸c ®éng vµo trÎ B¶ng ngang Sau khi dïng c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo trÎ ®Ó luyÖn ph¸t ©m, ta cã kÕt qu¶ sau : 1. Líp 5 tuæi A: Lo¹i tèt : 3 ch¸u 30% Lo¹i kh¸ :6 ch¸u 60% Lo¹i TB : 1 ch¸u 10 % 2. Líp 5 tuæi B Lo¹i tèt : 4 ch¸u = 40% Lo¹i kh¸ : 5 ch¸u 50% Lo¹i TB : 01 ch¸u = 10% 3. Líp 5 tuæi C Lo¹i tèt : 2 ch¸u 20% Lo¹i kh¸ : 7 ch¸u 70% Lo¹i TB : 1 ch¸u 10% B¶ng so s¸nh kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ qua hai giai ®o¹n 1. Líp 5 tuæi A Stt NguyÔn ThÕ B­êng Ngµy sinh Thùc tr¹ng Sau khi t¸c ®éng 1 T¹ Thuý H»ng 12/6/1998 Trung b×nh Tèt 2 NguyÔn BÝch Ngäc 6/5/1998 Trung b×nh Kh¸ 3 Lª M¹nh Hïng 6/5/1998 Trung b×nh Kh¸ 4 NguyÔn ThÞ H­¬ng 11/4/1998 Trung b×nh Kh¸ 5 Ph¹m Thu Hµ 20/3/1998 YÕu Kh¸ 6 TrÇn Xu©n C­êng 7/10/1998 Trung b×nh Tèt 7 TrÇn Xu©n Huy 20/11/1998 Trung b×nh Tèt 8 T¹ Mai Linh 15/7/1998 YÕu Kh¸ 9 §inh Quang Huy 20/2/1998 Trung b×nh Kh¸ 10 NguyÔn Quang Vinh 6/10/1998 YÕu Trung b×nh 2. Líp 5 tuæi B Stt Hä vµ tªn Ngµy sinh Thùc tr¹ng Sau khi t¸c ®éng 1 TrÇn Nam Ph­¬ng 16/5/1998 YÕu Kh¸ 2 NguyÔn H¸n Ph­îng 22/2/1998 Trung b×nh Tèt 3 NguyÔn BÝch Thuû 10/3/1998 Trung b×nh Kh¸ 4 NguyÔn Th¸i Ngäc 12/4/1998 Trung b×nh Tèt 5 T¹ ThÞ Th­ 6/5/1998 Kh¸ Tèt 6 T¹ ThÞ Thuý 20/3/1998 Trung b×nh Kh¸ 7 Phan ThÕ To¶n 12/6/1998 YÕu TB 8 Ng« V¨n TuÊn 7/6/1998 Trung b×nh Tèt 9 NguyÔn Minh HuÖ 6/10/1998 Kh¸ Tèt 10 TrÇn TuÊn Toµn 18/10/1998 YÕU Kh¸ Líp mÉu gi¸o 5 tuæi C Stt Hä vµ tªn Ngµy sinh Thùc tr¹ng Sau khi t¸c ®éng 1 NguyÔn V¨n C¬ 12/10/1998 Trung b×nh Kh¸ 2 T¹ Minh H¶i 20/6/1998 Kh¸ Tèt 3 H¸n ThÞ Hµ 12/10/1998 YÕu Trung b×nh 4 Bïi M¹nh D­¬ng 21/12/1998 Trung b×nh Tèt 5 T¹ Minh Thoa 16/12/1998 Kh¸ Kh¸ 6 T¹ Thuú Tiªn 26/11/1998 Trung b×nh Kh¸ 7 TrÇn Minh Th¾ng 15/12/1998 YÕu Kh¸ 8 Bïi Minh Phó 26/10/1998 YÕu Kh¸ 9 Bïi Minh Thµnh 27/12/1998 YÕu Kh¸ 10 T¹ C«ng Phó 17/10/1998 Trung b×nh Kh¸ KÕt luËn Qua kh¶o s¸t ta thÊy kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña trÎ ®­îc t¨ng dÇn theo th¸ng tuæi lµ phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña trÎ, phï hîp víi sù hoµn thiÖn cña c¬ quan ph¸t ©m mét c¸ch b×nh th­êng. Tuy nhiªn sù t¸c ®éng cña cha mÑ vµ nh÷ng ng­êi lín xung quanh trÎ còng cã ¶nh h­ëng lín ®Õn sù ph¸t ©m cña trÎ. Trong qu¸ tr×nh häc ph¸t ©m ®óng cña trÎ, c« gi¸o mÉu gi¸o cã vai trß hÕt søc quan träng. NÕu c« gi¸o mÉu gi¸o lu«n chó ý ®Õn viÖc luyÖn ph¸t ©m cho trÎ th× kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña trÎ ë løa tuæi mÉu gi¸o lín lµ løa tuæi hoµn thiÖn kh¶ n¨ng ph¸t ©m nhanh nhÊt. Muèn vËy, viÖc luyÖn ph¸t ©m ®óng cho trÎ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn, liªn tôc ë mäi n¬i, mäi lóc. ViÖc luyÖn ph¸t ©m cho trÎ cã thÓ th«ng qua mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n nh­ : - Cho trÎ b¾t ch­íc tiÕng kªu con vËt, ®å vËt - D¹y trÎ ®äc thuéc c¸c bµi ca dao, ®ång dao - Trß chuyÖn víi trÎ ®Ó söa lçi ph¸t ©m. Th«ng qua viÖc lµm thùc nghiÖm t¸c ®éng c¸c biÖn ph¸p trªn ®Ó luyÖn ph¸t ©m ®óng víi c¸c ch¸u mÉu gi¸o lín ë tr­¬ng mÇm non Thuþ V©n - ViÖt Tr× . KÕt qu¶ thu ®­îc sau khi lµm thùc nghiÖm lµ kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña c¸c ch¸u t¨ng lªn râ rÖt. PHÇN III KÕt luËn - kiÕn nghÞ s­ ph¹m I. KÕt luËn D¹y trÎ ph¸t ©m ®óng lµ d¹y trÎ ph¸t ©m chÝnh x¸c nh÷ng thµnh phÇn cña ©m tiÕt (thanh ®iÖu, phô ©m ®Çu, ©m ®Öm, ©m chÝnh, ©m cuèi). D¹y trÎ ph¸t ©m ®óng, ph¸t ©m chuÈn lµ biÕt ®iÒu chØnh ©m l­îng khi nãi, ®ång thêi ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c, gióp trÎ cã thuËn lîi trong häc tËp còng nh­ trong giao tiÕp víi nh÷ng ng­êi xung quanh. Trong cuéc sèng hµng ngµy, con ng­êi ph¶i dïng ng«n ng÷ lµ ph­¬ng tiÖn giao tiÕp vµ trao ®æi c¸c vÊn ®Ò víi nhau. Th«ng qua ng«n ng÷ nãi, nÕu muèn ng­êi nghe hiÓu ®­îc th× ph¶i cã ng«n ng÷ m¹ch l¹, muèn cã ng«n ng÷ m¹ch l¹c th× tr­íc tiªn ph¶i luyÖn ph¸t ©m tèt, cho nªn viÖc luyÖn ph¸t ©m ®óng cã mét vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc d¹y trÎ ph¸t ©m ®óng. Kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ phô thuéc vµo bé m¸y ph¸t ©m, ë løa tuæi mÉu gi¸o lín c¸c ch¸u ph¸t ©m cßn m¾c nhiÒu lçi, kh«ng ph¸t ©m ®­îc nh÷ng ©m khã. V× vËy c« gi¸o cÇn ph¶i th­êng xuyªn luyÖn tËp ph¸t ©m cho trÎ. Do ®Æc ®iÓm ë løa tuæi nµy trÎ rÊt dÔ b¾t ch­íc tiÕng ph¸t ©m cña c«, theo ®ã c« nªn chó ý luyÖn ph¸t ©m cho trÎ b»ng nhiÒu biÖn ph¸p vµ s¸ng t¹o ra c¸c lo¹i bµi tËp ph¸t ©m ®Ó luyÖn cho trÎ. Th«ng qua c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng tíi trÎ mÉu gi¸o lín ta thÊy nÕu cã sù t¸c ®éng tÝch cùc cña c« gi¸o vµ ng­êi lín xung quanh th× c¸c ch¸u sÏ nhanh chãng ph¸t ©m ®óng lµm cho ng«n ng÷ nãi cña trÎ ®­îc m¹ch l¹c. Khi nãi ng­êi nghe dÔ hiÓu néi dung muèn tr×nh bµy. KiÕn nghÞ s­ ph¹m 1. Ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ mÉu gi¸o cÇn cã nh÷ng giê häc ph¸t triÓn ng«n ng÷. Th«ng qua c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo trÎ mÉu gi¸o lín ta thÊy kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ ®­îc tèt h¬n. V× vËy, c¸c tr­êng mÇm non cÇn coi träng c¸c biÖn ph¸p luyÖn ph¸t ©m cho trÎ mÉu gi¸o lín b»ng c¸ch tæ chøc c¸c trß ch¬i; cho trÎ b¾t ch­íc tiÕng kªu c¸c con vËt, ®å vËt vµ ®Æc biÖt tÝch cùc d¹y trÎ ®äc thuéc c¸c bµi th¬, ca dao, ®ång dao cã t¸c dông luyÖn ph¸t ©m vµ t¨ng vèn tõ nhanh cho trÎ kÕt hîp trß chuyÖn cïng trÎ ®Ó luyÖn ph¸t ©m cho tõng trÎ. 2. C¸c biÖn ph¸p trªn kh«ng nh÷ng cã t¸c dông luyÖn ph¸t ©m tèt cho trÎ mµ cßn gióp trÎ ph¸t triÓn c¶m gi¸c, tri gi¸c, trÝ nhí ®Ó lµm giµu vèn tõ cho trÎ vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c, ®ång thêi gióp trÎ hiÓu ®­îc thÕ giíi xung quanh vµ c¸c mèi quan hÖ cña chóng. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®Òu t¹o thuËn lîi ®Ó trÎ mÉu gi¸o lín sau nµy b­íc vµo häc tr­êng phæ th«ng ®­îc thuËn lîi h¬n, dÔ dµng h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o 1. T©m lý häc trÎ em løa tuæi mÇm non tõ lät lßng ®Õn 6 tuæi : NguyÔn ¸nh TuyÕt - NguyÔn Nh­ Mai - §inh Kim Thoa -1994 2. T©m lý trÎ em : TS NguyÔn C«ng Hoµn vµ NguyÔn Mai Hµ - 1994 3. Sinh lý trÎ em : PGS - T.s T¹ Thuý Loan vµ TrÇn ThÞ Loan -1995 5. Ph­¬ng ph¸p ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ mÉu gi¸o : NguyÔn Xu©n Khoa - 1997 6. TiÕng ViÖt dïng cho hÖ ®µo t¹o gi¸o viªn mÇm non (TËp II) : NguyÔn Xu©n Khoa - 1997 Phô lôc PhÇn I : më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi 2. Môc ®Ých nghiªn cøu 3. NhiÖm vô nghiªn cøu 4. ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 5. §èi t­îng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu PhÇn II : Néi dung nghiªn cøu Ch­¬ng I : c¬ së lý luËn I. §¨c ®iÓm cña ©m tiÕt TiÕng ViÖt II. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ph¸t ©m cña trÎ mÉu gi¸o III. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p luyÖn ph¸t ©m cho trÎ Ch­¬ng II : Kh¶o s¸t thùc tr¹ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ mÉu gi¸o I. C¬ së tiÕn hµnh kh¶o s¸t II. C¸ch tiÕn hµnh kh¶o s¸t III. KÕt qu¶ kh¶o s¸t thùc tr¹ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ mÉu gi¸o lín. Ch­¬ng III. Mét sè biÖn ph¸p luyÖn ph¸t ©m cho trÎ 1. Cho trÎ b¾t ch­íc tiÕng con vËt, ®å vËt vµ ®å ch¬i 2. D¹y trÎ häc thuéc th¬, ca dao, ®ång dao 3. Trß chuyÖn cïng trÎ. PhÇn III KÕt luËn - KiÕn nghÞ s ­ ph¹m I. KÕt luËn II. KiÕn nghÞ s­ ph¹m MÉu gi¸o nhì Stt Hä vµ tªn N¨m sinh Thùc tr¹ng Sau khi t¸c ®éng 1 Hµ ViÖt Chinh 2/12/1999 YÕu Kh¸ 2 §ç ThÞ Thu Hµ 10/5/1999 YÕu Kh¸ 3 NguyÔn Quang Huy 25/8/1999 TB Kh¸ 4 Bïi Huy C­êng 3/1/1999 YÕu Kh¸ 5 D­¬ng Quèc An 28/2/1999 YÕu TB 6 §ç Hång Nhung 30/11/1999 TB Kh¸ 7 Tr­¬ng Hµ Linh 18/3/1999 YÕu Kh¸ 8 NguyÔn TÊn Dòng 6/10/1999 YÕu TB 9 NguyÔn Nh­ M¹nh 1/2/1999 TB Kh¸ 10 §ç ThÞ H»ng 30/2/1999 TB Kh¸ MÉu gi¸o lín Stt Hä vµ tªn N¨m sinh Thùc tr¹ng Sau khi t¸c ®éng 1 Ng. V¨n Hïng 15/9/1998 YÕu Kh¸ 2 Tr­¬ng Ngäc ¸nh 20/10/1998 YÕu Kh¸ 3 Hµ ThÞ Thu Thuû 10/6/1998 TB Kh¸ 4 NguyÔn V¨n H­ng 12/8/1998 YÕu Tèt 5 Bïi Hång S¬n 20/10/1998 YÕu Kh¸ 6 Ng. ThÞ Kim Liªn 2/3/1998 TB Tèt 7 Ng. V¨n Hoµ 21/7/1998 YÕu Tèt 8 Bïi Nam Anh TuÊn 10/5/1998 YÕu Kh¸ 9 §ç §øc ChiÕn 15/6/1998 TB Tèt 10 Bïi ThÞ Ph­¬ng 10/1/1998 TB Kh¸ KÕt luËn : Kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña trÎ t¨ng dÇn theo th¸ng tuæi lµ phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña trÎ phï hîp víi sù hoµn thiÖn cña c¬ quan ph¸t ©m mét c¸ch b×nh th­êng, song cã sù t¸c ®éng cña bè mÑ vµ nh÷ng ng­êi lín xung quanh còng cã ¶nh h­ëng lín tíi sù ph¸t ©m cña trÎ. Qu¸ tr×nh häc ph¸t ©m cña trÎ vai trß cña c« gi¸o mÇm non rÊt quan träng c« mÉu gi¸o lu«n chó ý ®Õn viÖc luyÖn ph¸t ©m cña trÎ th× kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng cña løa tuæi mÉu gi¸o lµ løa tuæi hoµn thiÖn kh¶ n¨ng ph¸t ©m nhanh nhÊt nh­ng luyÖn ph¸t ©m cho trÎ ph¶i tiÕn hµnh th­êng xuyªn liªn tôc ë mäi lóc mäi n¬i mäi ho¹t ®éng vµ tiÕn hµnh luyÖn ph¸t ©m th«ng qua mét sè biÖn ph¸p c¬ quan nh­ häc thuéc th¬ luyÖn ph¸t ©m cho c¸c ch¸u rÊt tèt qua trß ch¬i b¾t tr­íc tiÕng kªu con vËt, tiÕng ®å vËt còng ph¸t triÖn kh¶ n¨ng ph¸t ©m cho trÎ th«ng qua biÖn ph¸p trß ch¬i th× c« luyÖn ph¸t ©m cho tõng ch¸u. Th«ng qua viÖc thùc nghiÖm c¸c biÖn ph¸p trªn t«i lµm thùc nghiÖm ®éng t¸c c¸c biÖn ph¸p trªn ®èi víi c¸c ch¸u mÉu gi¸o bÐ ë tr­êng mÇm non Tiªn Phó huyÖn Phï Ninh th× kÕt qu¶ thu ®­îc sau qu¸ tr×nh thùc nghiÖm. C¸c ch¸u cã kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng t¨ng lªn râ rÖt. PhÇn III KÕt luËn - kiÕn nghÞ s­ ph¹m I KÕt luËn : 1. TÇm quan träng cña viÖc rÌn luyÖn kh¶ n¨ng ph¸t ©m cho trÎ lµ d¹y trÎ ph¸t ©m ®óng nh÷ng thanh cña ©m tiÕt (thanh ®iÖu, phô ©m ®Çu, ©m ®Öm, phÇn vÇn, ©m chÝnh, ©m cuèi). D¹y trÎ ph¸t ©m ®óng, ph¸t ©m chuÈn lµ biÕt ®iÒu chØnh ©m l­îng khi nãi, ®ång thêi ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c, gióp trÎ cã thuËn lîi trong häc tËp còng nh­ trong giao tiÕp víi nh÷ng ng­êi xung quanh. Trong cuéc sèng hµng ngµy, con ng­êi ph¶i dïng ng«n ng÷ lµ ph­¬ng tiÖn giao tiÕp vµ trao ®æi c¸c vÊn ®Ò víi nhau. Th«ng qua ng«n ng÷ nãi, nÕu muèn ng­êi nghe hiÓu ®­îc th× ph¶i cã ng«n ng÷ m¹ch l¹, muèn cã ng«n ng÷ m¹ch l¹c th× tr­íc tiªn ph¶i luyÖn ph¸t ©m tèt, cho nªn viÖc luyÖn ph¸t ©m ®óng cã mét vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc d¹y trÎ ph¸t ©m ®óng. 2. Kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ : Sù ph¸t ©m cña trÎ phô thuéc vµo bé m¸y ph¸t ©m cña trÎ, cho nªn løa tuæi mÉu gi¸o bÐ ph¸t ©m cßn m¾c nhiÒu lçi, kh«ng ph¸t ©m ®­îc nh÷ng ©m khã. §Õn tuæi mÉu gi¸o nhì c¸c ch¸u ph¸t ©m sai gi¶m nhiÒu nh­ng nh÷ng ©m khã vµ thanh ®iÖu g·y th× mét sè ch¸u ph¸t ©m vÉn ch­a ®óng.V× vËy c« gi¸o mÉu gi¸o ph¶i th­êng xuyªn luyÖn ph¸t ©m cho trÎ. 3. Th«ng qua ba biÖn ph¸p t¸c ®éng tíi trÎ ta thÊy nÕu cã sù t¸c ®éng tÝch cùc cña c« gi¸o vµ ng­êi lín xung quanh th× c¸c ch¸u sÏ nhanh chãng ph¸t ©m ®óng lµm cho ng«n ng÷ nãi cña trÎ ®­îc m¹ch l¹c. Khi nãi ng­êi nghe dÔ hiÓu néi dung muèn tr×nh bµy. II. KiÕn nghÞ s­ ph¹m Th«ng qua nh÷ng biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo trÎ ta th©y kh¶ n¨ng phôc vô tèt h¬n. VËy ë c¸c tr­êng mÇm non ph¶i coi träng biÖn ph¸p luyÖn ph¸t ©m cho trÎ b»ng c¸ch tÝch cùc d¹y trÎ häc thuéc c¸c bµi th¬ cã t¸c dông luyÖn ph¸t ©m. C¸c tr­êng mÇm non nªn sö dông c¸c biÖn ph¸p trß ch¬i cho trÎ b»ng c¸ch b¾t ch­íc tiÕng con vËt vµ tiÕng ®å vËt, biÖn ph¸p trß chuyÖn víi trÎ kh«ng nh÷ng luyÖn ph¸t ©m tèt mµ cßn gióp trÎ ph¸t triÓn c¶m gi¸c, trÝ nhí, t­ duy; ®Ó lµm giµu vèn tõ cho trÎ vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c, ®ång thêi gióp trÎ hiÓu ®­îc thÕ giíi xung quanh vµ c¸c mèi quan hÖ cña chóng. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Ph­¬ng ph¸p ph¸t triÓn lêi nãi trÎ em : T.s §inh Hång Th¸i - 2003 2. T©m lý trÎ em : PTS NguyÔn C«ng Hoµn vµ NguyÔn Mai Hµ - 1994 3. Sinh lý trÎ em : PGS - T.s T¹ Thuý Loan vµ TrÇn ThÞ Loan -1995 4. T©m lý häc trÎ em løa tuæi mÇm non tõ lät lßng ®Õn 6 tuæi : NguyÔn ¸nh TuyÕt - NguyÔn Nh­ Mai - §inh Kim Thoa -1994 5. ph­¬ng ph¸p ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ mÉu gi¸o : NguyÔn Xu©n Khoa - 1997 6. TiÕng ViÖt dïng cho hÖ ®µo t¹o gi¸o viªn mÇm non (TËp II) : NguyÔn Xu©n Khoa - 1997 Phô lôc PhÇn I : më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi 2. Môc ®Ých nghiªn cøu 3. NhiÖm vô nghiªn cøu 4. ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 5. §èi t­îng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu PhÇn II Néi dung nghiªn cøu Ch­¬ng I : c¬ së lý luËn I. C¬ së ng÷ ©m II. Nh÷ng ®¹c ®iÓm ph¸t ©m cña trÎ mÉu gi¸o III. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p luyÖn ph¸t ©m cho trÎ Ch­¬ng II : Kh¶o s¸t thùc tr¹ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ mÉu gi¸o I. C¬ së tiÕn hµnh kh¶o s¸t II. C¸ch tiÕn hµnh kh¶o s¸t III. KÕt qu¶ kh¶o s¸t thùc tr¹ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m ®óng ë 3 løa tuæi (bÐ, nhì, lín) cho thÊy kÕt qu¶ ph¸t ©m cña trÎ Ch­¬ng III. Mét sè biÖn ph¸p luyÖn ph¸t ©m cho trÎ PhÇn III KÕt luËn - KiÕn nghÞ s ­ ph¹m I. KÕt luËn II. KiÕn nghÞ s­ ph¹m