Tìm hiểu mô hình mạng văn phòng, công ty, mạng khu vực và mạng thương mại điện tử

h dïng c¬ chÕ ng­ìng thêi gian (time out) vµ phôc håi b»ng c¸ch ph¸t ®i mét thÎ bµi rçi míi. §èi víi thÎ bµi bËn l­u chuyÓn kh«ng dõng, tr¹m monitor sö dông mét bÝt trªn thÎ bµi (gäi lµ monitor bÝt) ®Ó ®¸nh dÊu (®Æt gi¸ trÞ 1) khi gÆp mét thÎ bµi bËn ®i qua nã. NÕu nã gÆp l¹i mét thÎ bµi bËn víi bÝt ®· ®¸nh dÊu ®ã th× cã nghÜa lµ tr¹m nguån ®· kh«ng nhËn l¹i ®­îc ®¬n vÞ d÷ liÖu cña m×nh vµ thÎ bµi bËn cø quay vßng m·i. Lóc ®ã, tr¹m monitor sÏ ®æi bÝt tr¹ng th¸i cña thÎ bµi thµnh rçi vµ chuyÓn tiÕp tren vßng. C¸c tr¹m cßn l¹i trªn vßng sÏ cã vai trß bÞ ®éng: chóng theo dâi ph¸t hiÖn t×nh tr¹nh sù cè cña tr¹m monitor chñ ®éng vµ thay thÕ vai trß ®ã. CÇn cã mét gi¶i thuËt ®Ó chän tr¹m thay thÕ cho tr¹m monitor háng 2.2.2.4 Ph­¬ng thøc FDDI FDDI lµ kü thuËt dïng trong c¸c m¹ng cÊu tróc vßng, di chuyÓn thÎ bµi tèc ®é cao b»ng ph­¬ng tiÖn c¸p sîi quang. FDDI sö dông hÖ thèng chuyÓn thÎ bµi trong c¬ chÕ vßng kÐp. L­u th«ng trªn m¹ng FDDI bao gåm hai luång gièng nhau theo hai h­íng ng­îc nhau. FDDI th­êng ®­îc dïng víi m¹ng trôc trªn ®ã nh÷ng m¹ng LAN c«ng xuÊt thÊp cã thÓ nèi vµo. C¸c m¹ng LAN ®ß hái tèc ®é truyÒn d÷ liÖu cao d¶i th«ng lín cã thÓ sö dông FDDI. H×nh 6. CÊu tróc m¹ng d¹ng vßng cña FDDI 2.2.3 HÖ thèng c¸p m¹ng dïng cho LAN 2.2.3.1 C¸p xo¾n §©y lµ lo¹i c¸p gåm 2 ®­êng d©y b»ng ®ång ®­îc xo¾n vµo nhau lµm gi¶m nhiÔu ®iÖn tõ g©y ra bëi m«i tr­êng xung quanh vµ gi÷a chóng víi nhau. HiÖn nay cã 2 lo¹i c¸p xo¾n lµ c¸p cã bäc kim lo¹i (STP-Shield Twisted Pair) vµ c¸p kh«ng bäc kim lo¹i (UTP-Unshield Twisted Pair). C¸p cã bäc kim lo¹i (STP): Líp bäc bªn ngoµi cã t¸c dông chèng nhiÔu ®iÖn tõ, cã lo¹i cã mét ®«i d©y xo¾n vµo nhau vµ cã lo¹i cã nhiÒu ®«i d©y xo¾n vµo nhau. C¸p kh«ng bäc kim lo¹i (UTP) : tÝnh t­¬ng tù nh­ STP nh­ng kÐm h¬n vÒ kh¶ n¨ng chèng nhiÔm tõ vµ suy hao v× kh«ng cã vá bäc. STP vµ UTP cã 2 lo¹i (Category-Cat) th­êng dïng: Lo¹i 1 vµ 2 (Cat1 & Cat2) : th­êng ding cho truyÒn tho¹i vµ nh÷ng ®­êng truyÒn tèc ®é thÊp (nhá h¬n 4Mb/s). Lo¹i 3 (Cat3) : Tèc ®é truyÒn d÷ liÖu kho¶ng 16Mb/s, nã lµ chuÈn hÇu hÕt cho c¸c m¹ng ®iÖn tho¹i. Lo¹i 4 (Cat4) : ThÝch hîp cho ®­êng truyÒn 20Mb/s. Lo¹i 5 (Cat5) : ThÝch hîp cho ®­êng truyÒn 100Mb/s. Lo¹i 6 (Cat6) : ThÝch hîp cho ®­êng truyÒn 300Mb/s. §©y lµ lo¹i c¸p rÎ , dÔ l¾p ®Æt tuy nhiªn nã dÔ bÞ ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng. 2.2.3.2 C¸p ®ång trôc C¸p ®ång trôc cã 2 ®­êng d©y dÉn vµ chóng cã cïng 1 trôc chung , 1 d©y dÉn trung t©m (th­êng lµ d©y ®ång cøng) ®­êng d©y cßn l¹i t¹o thµnh ®­êng èng bao xung quanh d©y dÉn trung t©m ( d©y dÉn nµy cã thÓ lµ d©y bÖn kim lo¹i vµ v× nã cã chøc n¨ng chèng nhiÔm tõ nªn cßn gäi lµ líp bäc kim). Gi÷a 2 d©y dÉn trªn cã 1 líp c¸ch ly, vµ bªn ngoµi cïng lµ líp vá plastic ®Ó b¶o vÖ c¸p. C¸p ®ång trôc cã ®é suy hao Ýt h¬n so víi c¸c lo¹i c¸p ®ång kh¸c ( nh­ c¸p xo¾n ®«i) do Ýt bÞ ¶nh h­ëng cña m«I tr­êng. C¸c m¹ng côc bé sö dông c¸p ®ång trôc cã thÓ cã kÝch th­íc trong ph¹m vi vµi ngµn mÐt, c¸p ®ång trôc ®­îc sö dông nhiÒu trong c¸c m¹ng d¹ng ®­êng th¼ng. Hai lo¹i c¸p th­êng ®­îc sö dông lµ c¸p ®ång trôc máng vµ c¸p ®ång trôc dµy. §­êng kÝnh c¸p ®ång trôc máng lµ 0,25 inch vµ dµy lµ 0,5 inch. C¶ hai lo¹i c¸p ®Òu lµm viÖc ë cïng tèc ®é nh­ng c¸p ®ång trôc máng cã ®é hao suy tÝn hiÖu lín h¬n. HiÖn nay cã c¸p ®ång trôc sau : RG -58,50 «m: dïng cho m¹ng Ethernet RG - 59,75 «m: dïng cho truyÒn h×nh c¸p C¸c m¹ng côc bé sö dông c¸p ®ång trôc cã d¶i th«ng tõ 2,5 - 10Mbps, c¸p ®ång trôc cã ®é suy hao Ýt h¬n so víi c¸c lo¹i c¸p ®ång kh¸c v× nã cã líp vá bäc bªn ngoµi, ®é dµi th«ng th­êng cña mét ®o¹n c¸p nèi trong m¹ng lµ 200m, th­êng sö dông cho d¹ng Bus. 2.2.3.3 C¸p sîi quang C¸p sîi quang bao gåm mét d©y dÉn trung t©m (lµ mét hoÆc mét bã sîi thuû tinh cã thÓ truyÒn dÉn tÝn hiÖu quang) ®­îc bäc mét líp vá bäc cã t¸c dông ph¶n x¹ c¸c tÝn hiÖu trë l¹i ®Ó gi¶m sù mÊt m¸t tÝn hiÖu. Bªn ngoµi cïng lµ líp vë plastic ®Ó b¶o vÖ c¸p. C¸p sîi quang kh«ng truyÒn dÉn ®­îc c¸c tin hiÖu ®iÖn mµ chØ truyÒn c¸c tÝn hiÖu quang vµ khi nhËn chóng sÏ l¹i chuyÓn ®æi trë l¹i thµnh c¸c tÝn hiÖu ®iÖn. C¸p quang cã ®­êng kÝnh tõ 8.3 - 100 micron, do ®­êng kÝnh lâi thuû tinh cã kÝch th­íc rÊt nhá nªn rÊt khã kh¨n cho viÖc ®Êu nèi, nã cÇn c«ng nghÖ ®Æc biÕt víi kÜ thuËt cao vµ chi phÝ cao. D¶i th«ng cña c¸p quang cã thÓ lªn tíi hµng Gbps vµ cho phÐp kho¶ng c¸ch ®i c¸p kh¸ xa do ®é suy hao tÝn hiÖu trªn c¸p rÊt thÊp. Ngoµi ra v× c¸p sîi quang kh«ng dïng tÝn hiÖu ®iÖn tõ ®Ó truyÒn d÷ liÖu nªn nã hoµn toµn kh«ng bÞ ¶nh h­ëng cña nhiÔu ®iÖn tõ vµ tÝn hiÖu truyÒn kh«ng bÞ ph¸t hiÖn vµ thu trén b»ng c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö cña ng­êi kh¸c. Nh­îc ®iÓm cña c¸p quang lµ khã l¾p ®Æt vµ gi¸ thanh cao, nh­ng nh×n chung c¸p quang thÝch hîp cho mäi m¹ng hiÖn nay vµ sau nµy. C¸c lo¹i c¸p C¸p xo¾n cÆp C¸p ®ång trôc máng C¸p ®ång trôc dÇy C¸p quang Chi tiÕt B»ng ®ång, co 4 cÆp d©y (lo¹i 3,4,5) B»ng ®ång, 2 d©y, ®­êng kÝnh 5mm B»ng ®ång, 2 d©y, ®­êng k×nh 10mm Thuû tinh 2 sîi ChiÒu dµi ®o¹n tèi ®a 100m 185m 500m 1000m Sè ®Çu nèi tèi ®a trªn mét ®o¹n 2 30 100 2 Ch¹y 10Mbps §­îc §­îc §­îc §­îc Ch¹y 100 Mbps §­îc §­îc §­îc §­îc Chèng nhiÔu Tèt Tèt Tèt Tèt B¶o mËt Trung b×nh Trung b×nh Trung b×nh Hoµn toµn ®é tin cËy T«t Trung b×nh Khã Khã Kh¾c phôc lçi Tèt Kh«ng tèt Kh«ng tèt Tèt Qu¶n lý DÔ dµng Khã Khã Trung b×nh Chi phÝ cho mét tr¹m RÊt thÊp ThÊp Trung b×nh Cao 2.2.4 C¸c thiÕt bÞ dïng ®Ó kÕt nèi m¹ng LAN 2.2.4.1 HUB-Bé tËp trung Hub lµ 1 trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt cña LAN , ®©y lµ ®iÓm kÕt nèi d©y trung t©m cña m¹ng, tÊt c¶ c¸c tr¹m trªn m¹ng LAN ®­îc kÕt nèi th«ng qua hub. Hub th­êng ®­îc dïng ®Ó nèi m¹ng, th«ng qua nh÷ng ®Çu c¾m cña nã ng­êi ta liªn kÕt víi c¸c m¸y tÝnh d­íi d¹ng h×nh sao. Mét hub th«ng th­êng cã nhiÒu cæng nèi víi ng­êi sö dông ®Ó g¾n m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi. Mçi cæng hç trî 1 bé kÕt nèi dïng cÆp d©y xo¾n 10BASET tõ mçi tr¹m cña m¹ng. Khi tÝn hiÖu ®­îc truyÒn tõ mét tr¹m tíi hub, nã ®­îc lÆp l¹i trªn kh¾p c¸c cæng kh¸c cña hub. C¸c hub th«ng minh cã thÓ ®Þnh d¹ng, kiÓm tra, cho phÐp hoÆc kh«ng cho phÐp bëi ng­êi ®iÒu hµnh m¹ng tõ trung t©m qu¶n lý hub. NÕu ph©n lo¹i theo phÇn cøng th× cã 3 lo¹i hub: Hub ®¬n (stand alone hub) Hub modun (modular hub) RÊt phæ biÕn cho c¸c hÖ thèng m¹ng v× nã cã thÓ dÔ dµng më réng vµ lu«n cã chøc n¨ng qu¶n lý, modular cã tõ 4 tíi 14 khe c¾m, cã thÓ l¾p thªm c¸c modun Ethernet 10BASET. Hub ph©n tÇng (stackable hub) lµ lý t­ëng cho nh÷ng c¬ quan muèn ®Çu t­ tèi thiÓu ban ®Çu nh­ng l¹i cã kÕ ho¹ch ph¸t triÓn sau nµy. Ph©n lo¹i theo kh¶ n¨ng ta cã 2 lo¹i: Hub bÞ ®éng (Passive hub) : hub bÞ ®éng kh«ng chøa c¸c linh kiÖn ®iÖn tö vµ còng kh«ng sö lý c¸c tÝn hiÖu d÷ liÖu, nã cã chøc n¨ng duy nhÊt lµ tæ hîp tÝn hiÖu tõ 1 sè ®o¹n c¸p m¹ng. Hub chñ ®éng (Active hub): cã c¸c linh kiÖn ®iÖn tö cã thÓ khuyÕch ®¹i vµ xö lý c¸c tÝn hiÖu ®iÖn tö truyÒn gi÷a c¸c thiÕt bÞ m¹ng. Qu¸ tr×nh sö lý d÷ liÖu ®­îc gäi lµ t¸i sinh tÝn hiÖu, nã lµm cho tÝn hiÖu trë nªn tèt h¬n, Ýt nh¹y c¶m víi lçi do vËy kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c thiÕt bÞ cã thÓ t¨ng lªn. ¦u ®iÓm cña hub chñ ®éng còng kÐo theo gi¸ thµnh cña nã cao h¬n so víi hub bÞ ®éng. C¸c m¹ng Tokenring cã su h­íng dïng hub chñ ®éng. 2.2.4.2 Bridge- CÇu Bridge lµ mét thiÕt bÞ cã sö lý ding ®Ó nèi 2 m¹ng gièng hoÆc kh¸c nhau, nã cã thÓ dïng ®­îc víi c¸c m¹ng cã c¸c giao thøc kh¸c nhau. CÇu nèi ho¹t ®éng trªn tÇng liªn kÕt d÷ liÖu nªn kh«ng nh­ bé tiÕp søc ph¶i ph¸t l¹i tÊt c¶ nh÷ng g× nã nhËn ®­îc th× cÇu nèi ®äc c¸c gãi tin cña tÇng liªn kÕt d÷ liÖu trong m« h×nh OSI vµ sö lý chóng tr­íc khi quyÕt ®Þnh cã chuyÓn ®i hay kh«ng. Khi nhËn ®­îc c¸c gãi tin bridge chän läc vµ chØ chuyÓn nh÷ng gãi tin mµ nã thÊy cÇn thiÕt. §iÒu nµy cho phÐp bridge trë nªn cã Ých khi nèi mét vµi m¹ng víi nhau vµ cho phÐp nã ho¹t ®éng mét c¸ch mÒm dÎo. §Ó thùc hiªn ®iÒu nµy trong bridge ë mçi ®Çu kÕt nèi cã 1 b¶ng c¸c ®Þa chØ c¸c tr¹m ®­îc kÕt nèi vµo víi nã, khi ho¹t ®éng cÇu nèi xem xÐt mçi gãi tin nã nhËn ®­îc b»ng c¸ch ®äc ®Þa chØ cña n¬i göi vµ n¬i nhËn vµ dùa trªn b¶ng ®Þa chØ phÝa nhËn ®­îc gãi tin nã quyÕt ®Þnh göi gãi tin hay kh«ng vµ bæ xung vµo b¶ng ®Þa chØ. Khi ®äc ®Þa chØ n¬i göi bridge kiÓm tra xem trong b¶ng ®Þa chØ cña phÇn m¹ng nhËn ®­îc gãi tin cã ®Þa chØ ®ã hay kh«ng, nÕu kh«ng cã th× bridge tù ®éng bæ xung b¶ng ®Þa chØ ( c¬ chÕ ®ã ®­îc gäi lµ tù häc cña cÇu nèi). bridge A B C A B C H×nh 7: ho¹t ®éng cña cÇu nèi Khi ®äc ®Þa chØ n¬i göi bridge kiÓm tra xem trong b¶ng ®Þa chØ cña phÇn m¹ng nhËn ®­îc gãi tin cã ®Þa chØ ®ã hay kh«ng, nÕu cã th× bridge sÏ cho r»ng ®ã lµ gãi tin néi bé thuéc phÇn m¹ng mµ gãi tin ®Õn nªn kh«ng chuyÓn gãi tin ®ã ®i, nÕu ng­îc l¹i th× bridge míi chuyÓn sang ph¶i bªn kia. ë ®©y chóng ta thÊy 1 tr¹m kh«ng cÇn thiÕt chuyÓn th«ng tin trªn toµn m¹ng mµ chØ trªn phÇn m¹ng cã tr¹m nhËn mµ th«i. Datalink Physic Physic Datalink Application Session Presentation Transport Network Physic Datalink Application Session Presentation Transport Network Physic Datalink H×nh 8 Ho¹t ®éng cña Bridge trong m« h×nh OSI §Ó tr¸nh mét bridge ng­êi ta ®­a ra 2 kh¸i niÖm läc vµ vËn chuyÓn. Qu¸ tr×nh sö lý mçi gãi tin ®­îc gäi lµ qu¸ tr×nh läc thÓ hiÖn trùc tiÕp kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña bridge. Tèc ®é chuyÓn vËn ®­îc thÓ hiÖn sè gãi tin trªn gi©y trong ®ã thÓ hiÖn kh¶ n¨ng cña bridge chuyÓn c¸c gãi tin tõ m¹ng nµy sang m¹ng kh¸c. HiÖn nay cã 2 lo¹i bridge ®ang ®­îc sö dông lµ bridge vËn chuyÓn vµ bridge biªn dÞch. Bridge vËn chuyÓn dïng ®Ó nèi 2 m¹ng côc bé cïng sö dông 1 giao thøc truyÒn th«ng cña tÇng liªn kÕt d÷ liÖu, tuy nhiªn mçi m¹ng cã thÓ sö dông lo¹i d©y nèi kh¸c nhau. Bridge vËn chuyÓn kh«ng cã kh¶ n¨ng thay ®æi cÊu tróc c¸c gãi tin mµ nã nhËn ®­îc, nã chØ quan t©m tíi viÖc xem xÐt vµ vËn chuyÓn gãi tin ®ã ®i. Bridge biªn dÞch dïng ®Ó nèi 2 m¹ng côc bé cã giao thøc kh¸c nhau cã kh¶ n¨ng chuyÓn 1 gãi tin thuéc m¹ng nµy sang m¹ng kh¸c tr­íc khi chuyÓn qua. Ng­êi ta sö dông Bridge trong c¸c tr­êng hîp sau: Më réng m¹ng hiÖn t¹i khi ®· ®¹t tíi kho¶ng c¸ch tèi ®a do bridge sau khi sö lý gãi tin ®· ph¸t l¹i gãi tin trªn phÇn m¹ng cßn l¹i nªn tÝn hiÖu tèt h¬n bé tiÕp søc. Gi¶m bít t¾c nghÏn m¹ng khi cã qu¸ nhiÒu tr¹m b»ng c¸ch sö dung bridge, khi ®ã chóng ta chia m¹ng thµnh nhiÒu phÇn b»ng c¸c bridge, c¸c gãi tin trong néi bé trong phÇn m¹ng sÏ kh«ng ®­îc phÐp qua phÇn m¹ng kh¸c. §Ó nèi c¸c m¹ng cã giao thøc kh¸c nhau. Mét vµi bridge cã kh¶ n¨ng lùa chän ®èi t­îng vËn chuyÓn. Nã cã thÓ chØ vËn chuyÓn c¸c gãi tin cña nh÷ng ®Þa chØ x¸c ®Þnh. 2.2.4.3 Switch - Bé chuyÓn m¹ch Bé chuyÓn m¹ch lµ sù tiÕn ho¸ cña cÇu, nh­ng cã nhiÒu cæng vµ dïng c¸c m¹ch tÝch hîp nhanh ®Ó gi¶m ®é trÔ cña viÖc chuÓn khung d÷ liÖu. Switch gi÷a b¶ng ®Þa chØ MAC cña mçi cæng vµ thùc hiÖn giao thøc Spanning-tree. Switch còng ho¹t ®éng ë tÇng liªn kÕt d÷ liÖu vµ trong suèt c¸c giao thøc ë tÇng trªn. 2.2.4.4 Router - Bé ®Þnh tuyÕn Router lµ 1 thiÕt bÞ ho¹t ®éng trªn tÇng m¹ng, nã cã thÓ t×m ®­îc ®­êng ®i tèt nhÊt cho c¸c gãi tin qua nhiÒu kÕt nèi ®Ó ®i tõ tr¹m göi thuéc m¹ng ®Çu ®Õn tr¹m nhËn thuéc m¹ng cuèi. Router cã thÓ ®­îc sö dông trong viÖc nèi nhiÒu m¹ng víi nhau vµ cho phÐp c¸c gãi tin cã thÓ ®i theo nhiÒu ®­êng kh¸c nhau vÒ tíi ®Ých. Kh¸c víi bridge ho¹t ®éng trªn tÇng liªn kÕt d÷ liÖu nªn bridge ph¶i xö lý mäi gãi tin trªn ®­êng truyÒn th× router cã ®Þa chØ riªng biÖt vµ nã chØ tiÕp nhËn vµ xö lý c¸c gãi tin göi ®Õn nã mµ th«i. Khi mét tr¹m muèn göi gãi tin qua router th× nã ph¶i göi gãi tin víi ®Þa chØ trùc tiÕp cña router (trong gãi tin ®ã ph¶i chøa c¸c th«ng tin kh¸c vÒ ®Ých ®Õn) vµ khi gãi tin ®Õn router th× router míi xö lý vµ göi tiÕp. Khi xö lý 1 gãi tin router ph¶i t×m ®­îc ®­êng ®i cña gãi tin qua m¹ng. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã router ph¶i t×m ®­îc ®­êng ®i tèt nhÊt trong m¹ng dùa trªn c¸c th«ng tin mµ nã cã vÒ m¹ng, th«ng th­êng trªn mçi router cã 1 b¶ng chØ ®­êng (router table). Dùa trªn d÷ liÖu vÒ router gÇn ®ã vµ c¸c m¹ng trong liªn m¹ng, router tÝnh ®­îc b¶ng chØ ®­êng tèi ­u dùa trªn 1 thuËt to¸n x¸c ®Þnh tr­íc. Ng­êi ta ph©n chia router thµnh 2 lo¹i lµ router cã phô thuéc giao thøc (The protocol dependent router) vµ router kh«ng phô thuéc giao thøc (The protocol independent router) dùa vµo ph­¬ng thøc sö lý c¸c gãi tin router cã phô thuéc giao thøc : chØ thùc hiÖn t×m ®­êng vµ truyÒn gãi tin tõ m¹ng nµy sang m¹ng kh¸c chø kh«ng chuyÓn ®æi ph­¬ng c¸ch ®ãng gãi cña gãi tin cho nªn c¶ hai m¹ng ph¶i dïng chung 1 giao thøc truyÒn th«ng. Router kh«ng phô thuéc vµo giao thøc: cã thÓ liªn kÕt c¸c m¹ng dïng giao thøc truyÒn th«ng kh¸c vµ cã thÓ chuyÓn ®æi gãi tin cña giao thøc nµy sang gãi tin cña giao thøc kia, nã còng chÊp nhËn kÝch th­íc c¸c gãi tin kh¸c nhau. §Ó ng¨n chÆn viÖc mÊt m¸t sè liÖu router cßn cã thÓ nhËn biÕt ®­êng nµo cã thÓ chuyÓn vËn vµ ngõng chuyÓn vËn khi ®­êng t¾c. Datalink Physic Physic Datalink Application Session Presentation Transport Network Physic Datalink Application Session Presentation Transport Network Physic Datalink Network Network H×nh 9 Ho¹t ®éng cña Router trong m« h×nh OSI C¸c lý do xö dông router: Router cã c¸c phÇn mÒm läc ­u viÖt h¬n lµ bridge do c¸c gãi tin muèn ®i qua router cÇn ph¶i göi trùc tiÕp ®Õn nã nªn gi¶m ®­îc sè l­îng gãi tin qua nã. Ruoter th­êng ®­îc sö dông trong khi nèi c¸c m¹ng th«ng qua c¸c ®­êng d©y thuª bao ®¾t tiÒn do nã kh«ng truyÒn d­ lªn ®­êng truyÒn. Router cã thÓ dïng trong mét liªn m¹ng cã nhiÒu vïng, mçi vïng cã giao thøc riªng biÖt. Router cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc ®­êng ®i an toµn vµ tèt nhÊt trong m¹ng nªn ®é an toµn cña th«ng tin ®­îc b¶o ®¶m h¬n. Trong mét m¹ng phøc hîp khi c¸c gãi tin lu©n chuyÓn c¸c ®­êng cã thÓ g©y nªn t×nh tr¹ng t¾c nghÏn cña m¹ng th× c¸c router cã thÓ ®­îc cµi ®Æt c¸c ph­¬ng thø nh»m tr¸nh ®­îc t¾c nghÏn. C¸c ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña router : §ã lµ ph­¬ng thøc mµ router cã thÓ nèi víi c¸c router kh¸c ®Ó qua ®ã chia sÓ th«ng tin vÒ m¹ng hiÖn cã. C¸c ch­¬ng tr×nh ch¹y tren router lu«n x©y dùng b¶ng chi tiÕt ®­êng qua viÖc trao ®æi c¸c th«ng tin víi c¸c router kh¸c. Ph­¬ng thøc vector kho¶ng c¸ch : Mçi router lu«n lu«n truyÒn ®i th«ng tin vÒ b¶ng chØ ®­êng cña m×nh trªn m¹ng, h«ng qua ®ã c¸c router kh¸c sÏ cËp nhËt b¶ng chØ ®­êng cho m×nh. Ph­¬ng thøc tr¹ng th¸i tÜnh : Router chØ truyÒn c¸c th«ng b¸o khi cã ph¸t hiÖn cã sù thay ®æi trong m¹ng vµ chØ khi ®ã c¸c router kh¸c cËp nhËt l¹i b¶ng chØ ®­êng, th«ng tin truyÒn ®i khi ®ã th­êng lµ th«ng tin vÒ ®­êng truyÒn . Network 2 Router 2 Router 1 Network 1 Router 3 Network 4 Network 3 Network distance port nextRouter dury stare 1 0 1 0 good 0 0 0 0 good 3 1 3 router 2 good 4 0 3 router 2 good H×nh 10 b¶ng ®Þnh tuyÕn cña Router Mét sè giao thøc ho¹t ®éng chÝnh cña router: RIP (Routing information protocol) ®­îc ph¸t triÓn bëi Xeronx Network System vµ sö dông SPX/IPX vµ TCP/IP. RIP ho¹t ®éng theo ph­¬ng thøc vÐct¬ kho¶ng c¸ch. NLSP (Netware Link Service Protocol) ®­îc ph¸t triÓn bëi Novell dïng ®Ó thay thÕ RIP ho¹t ®éng theo ph­¬ng thøc vecs t¬ kho¶ng c¸ch, mçi router ®­îc biÕt cÊu tróc cña m¹ng vµ viÖc truyÒn c¸c b¶ng chØ ®­êng. OSPF (Open Shortest Path First) lµ mét phÇn cña TCP/IP víi ph­¬ng thøc tr¹ng th¸i tÜnh, trong ®ã xÐt tíi ­u tiªn, gi¸ d­êng truyÒn mËt ®é truyÒn th«ng. IS - IS (Opent System Interconnection Intermediate System To Intermediate System) lµ mét phÇn cña TCP/IP víi ph­¬ng thøc tr¹ng th¸i tÜnh, trong xÐt tíi ­u tiªn, gi¸ d­êng truyÒn mËt ®é truyÒn th«ng. 2.2.4.5 Repeater-Bé lÆp tÝn hiÖu Repeater lµ mét lo¹i thiÕt bÞ phÇn cøng ®¬n gi¶n nhÊt trong c¸c thiÕt bÞ liªn kÕt m¹ng, nã ®­îc ho¹t ®éng trong tÇng vËt lý cña m« h×nh OSI. Khi repeater nhËn ®­îc 1 tÝn hiÖu tõ 1 phÝa cña m¹ng th× nã sÏ ph¸t tiÕp vµo phÝa kia cña m¹ng. Repaeter kh«ng cã sö lý tÝn hiÖu mµ nã chØ lo¹i bá c¸c tÝn hiÖu mÐo nhiÔu, khuyÕch ®¹i tÝn hiÖu ®· bÞ xuy hao (v× ®· ph¸t víi kho¶ng c¸ch xa) vµ kh«i phôc l¹i tÝn hiÖu ban ®Çu. ViÖc sö dông repeater ®· lµm t¨ng thªm chiÒu dµi cña m¹ng. ViÖc sö dông repeater kh«ng thay ®æi néi dung c¸c tÝn hiÖu ®i qua nªn nã chØ ®­îc dïng ®Ó nèi hai m¹ng cã cïng giao thøc truyÒn th«ng (Ethernet hay token ring) vµ kh«ng thÓ nèi 2 m¹ng cã giao thøc truyÒn th«ng kh¸c nhau. Thªm n÷a repeater kh«ng lµm thay ®æi khèi l­îng chuyÓn vËn trªn m¹ng nªn viÖc sö dông kh«ng tÝnh to¸n nã trªn m¹ng lín sÏ h¹n chÕ hiÖu n¨ng cña m¹ng. Khi lùa chän sö dông repeater cÇn l­u ý lùa chän lo¹i cã tèc ®é chuyÓn vËn víi tèc ®é cña m¹ng. 2.2.4.6 Layer 3 Switch-Bé chyÓn m¹ch cã ®Þnh tuyÕn Switch L3 cã thÓ ch¹y giao thøc cã ®Þnh tuyÕn ë tÇng m¹ng, tÇng 3 cña m« h×nh 7 tÇng OSI, Switch L3 cã thÓ cã c¸c cæng WAN ®Ó nèi c¸c LAN ë kho¶ng c¸ch xa. Thùc chÊt nã ®­îc bæ sung thªm tÝnh n¨ng cña router. 2.2.5 C¸c kü thuËt chuyÓn m¹ch trong LAN 2.2.5.1 Ph©n ®o¹n m¹ng trong LAN 2.2.5.1.1 Môc ®Ých cña ph©n ®o¹n m¹ng Môc ®Ých lµ ph©n chia b¨ng th«ng hîp lý ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c øng dông trong m¹ng. §ång thêi tËn dông hiÖu qu¶ nhÊt b¨ng th«ng ®ang cã. §Ó thùc hiÖn tèt ®iÒu nµy cÇn hiÓu râ kh¸i niÖm: MiÒn sung ®ét (collision domain) miÒn qu¶ng b¸ (broadcast domain) MiÒn sung ®ét (cßn ®­îc gäi lµ miÒn b¨ng th«ng - bandwidth domain) Nh­ ®· m« t¶ trong ho¹t ®éng cña m« h×nh Ethernet, hiÖn t­îng sung ®ét x¶y ra khi hai tr¹m trong cïng mét ph©n ®o¹n m¹ng ®ång thêi truyÒn khung. MiÒn xung ®ét ®­îc ®Þnh nghÜa lµ vïng m¹ng mµ trong ®ã c¸c khung cã thÓ g©y xung ®ét víi nhau. Cµng nhiÒu tr¹m trong cïng mét miÒn xung ®ét th× xÏ lµm t¨ng xung ®ét vµ lµm gi¶m tèc ®é truyÒn, v× thÕ mµ miÒn xung ®ét cßn gäi lµ miÒn b¨ng th«ng (c¸c tr¹m trong cïng miÒn nµy sÏ chia sÎ b¨ng th«ng cña miÒn). MiÒn qu¶ng b¸ (boardcast domain): MiÒn qu¶ng b¸ ®­îc ®Þnh nghÜa lµ tËp hîp c¸c thiÕt bÞ mµ trong ®ã khi mét thiÕt bÞ ph¸t ®i mét khung qu¶ng b¸ (boardcast) th× tÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ cßn l¹i ®Òu nhËn ®­îc. Khi sö dông c¸c thiÕt bÞ kÕt nèi kh¸c nhau, ta sÏ ph©n chia m¹ng thµnh nhiÒu miÒn xung ®ét vµ miÒn qu¶ng b¸ kh¸c nhau. 2.2.5.1.2 Ph©n ®o¹n m¹ng b»ng Repeater Thùc chÊt repeater kh«ng ph©n ®o¹n m¹ng mµ chØ më réng ®o¹n m¹ng vÒ mÆt vËt lý. Nãi chÝnh x¸c repeater cho phÐp më réng miÒn xung ®ét. HÖ thèng 10baset sö dông hub nh­ lµ mét bé repeater nhiÒu cæng. C¸c m¸y tr¹m cïng nèi víi mét hub sÏ thuéc cïng 1 miÒn xung ®ét. Gi¶ sö 8 tr¹m nèi cïng 1 hub 10baset tèc ®é 10Mb/s, v× t¹i mét thêi ®iÓm chØ cã mét tr¹m ®­îc truyÒn khung lªn b¨ng th«ng trung b×nh mçi tr¹m cã ®­îc lµ: 10Mb/s : 8 tr¹m = 1,25Mbps/1tr¹m Broadcast Domain Collision Domain H×nh11 MiÒn xung ®ét vµ miÒn qu¶ng b¸ khi ph©n ®o¹n m¹ng b»ng Repeater Chó ý : khi sö dông repeater ®Ó më réng m¹ng, th× kho¶ng c¸ch xa nhÊt gi÷a hai m¸y tr¹m sÏ bÞ h¹n chÕ. 2.2.5.1.3 Ph©n ®o¹n m¹ng b»ng cÇu nèi CÇu nèi ho¹t ®éng ë tÇng 2 cña m« h×nh OSI, cã kh¶ n¨ng kiÓm tra phÇn ®Þa chØ MAC trong khung, vµ dùa vµo ®Þa chØ nguån, ®Ých, nã sÏ ®­a ra quyÕt ®Þnh ®Èy khung nµy tíi ®©u. Quan träng lµ qua ®ã ta cã thÓ liªn kÕt c¸c miÒn xung ®ét víi nhau trong cïng mét miÒn qu¶ng b¸ mµ c¸c miÒn xung ®ét nµy vÉn ®éc lËp víi nhau. Kh¸c víi tr­êng hîp sö dông repeater ë trªn, b¨ng th«ng lóc nµy chØ bÞ chia sÎ trong tõng miÒn xung ®ét, mçi m¸y tr¹m ®­îc sö dông nhiÒu b¨ng th«ng h¬n. Lîi Ých kh¸c cña viÖc sö dông cÇu lµ ta cã 2 miÒn xung ®ét riªng biÖt nªn mçi miÒn cã riªng gi¸ trÞ slottime do vËy cã thÓ më réng tèi ®a cho tõng miÒn. Tuy nhiªn viÖc sö dông cÇu còng bÞ giíi h¹n bëi qui t¾c 80/20. Theo qui t¾c nµy, cÇu chØ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ khi cã 20% t¶i cña ph©n ®o¹n khi qua cÇu 80% lµ t¶i trong néi bé ph©n ®o¹n. = MiÒn xung ®ét = miÒn qu¶ng b¸ H×nh 12 MiÒn xung ®ét vµ qu¶ng b¸ khi sö dông bridge Tr­êng hîp ng­îc l¹i víi qui t¾c nµy ,hai ph©n ®o¹n kÕt nèi bëi cÇu cã thÓ xem nh­ cïng 1 ph©n ®o¹n, kh«ng ®­îc lîi g× vÒ b¨ng th«ng. 2.2.5.1.4 Ph©n ®o¹n m¹ng b»ng router Router ho¹t ®éng ë tÇng 3 trong m« h×nh OSI, cã kh¶ n¨ng kiÓm tra header cña gãi IP nªn ®­a ra quyÕt ®Þnh. §¬n vÞ d÷ liÖu mµ bé ®Þnh tuyÕn thao t¸c lµ c¸c gãi IP (c¸c bé chuyÓn m¹ch vµ cÇu nèi thao t¸c víi c¸c khung tin). Bé ®Þnh tuyÕn ®ång thêi t¹o ra miÒn xung ®ét vµ miÒn qu¶ng b¸ riªng. MiÒn xung ®ét MiÒn qu¶ng b¸ H×nh 12 Ph©n ®o¹n m¹ng b»ng Router 2.2.6.1.5 Ph©n ®o¹n m¹ng b»ng bé chuyÓn m¹ch BD1 BD2 BD1 BD3 BD2 BD3 Bé chuyÓn m¹ch lµ mét thiÕt bÞ phøc t¹p nhiÒu cæng cho phÐp cÊu h×nh theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. Cã thÓ cÊu h×nh ®Ó nã trë thµnh nhiÒu cÇu ¶o nh­ sau: H×nh 13 CÊu h×nh bé chuyÓn m¹ch thµnh nhiÒu cÇu ¶o B¶ng tæng kÕt thùc hiÖn ph©n ®o¹n m¹ng b»ng c¸c thiÕt bÞ kªt nèi kh¸c nhau: ThiÕt bÞ MiÒn xung ®ét MiÒn qu¶ng b¸ Repeater Mét Mét Bridge NhiÒu Mét Router NhiÒu NhiÒu Switch NhiÒu Mét hoÆc nhiÒu 2.2.5.2 C¸c chÕ ®é chuyÓn m¹ch trong LAN Bé chuyÓn m¹ch cung cÊp kh¶ n¨ng t­¬ng tù nh­ cÇu nèi, nh­ng cã kh¶ n¨ng thÝch øng tèt h¬n trong tr­êng hîp ph¶i më réng qui m«, còng nh­ trong tr­êng hîp ph¶i c¶i thiÖn hiÖu suÊt vËn hµnh cña toµn m¹ng. Bé chuyÓn kÕt nèi theo ®o¹n m¹ng hoÆc thiÕt bÞ thùc hiÖn chøc n¨ng cña nã b»ng c¸ch x©y dùng vµ duy tr× mét cë së d÷ liÖu l­u danh s¸ch c¸c cæng vµ ph©n ®o¹n m¹ng kÕt nèi tíi. Khi mét khung tin göi tíi, bé chuyÓn m¹ch sÏ kiÓm tra ®Þa chØ ®Ých cã trong khung tin, sau ®ã t×m sè cæng t­¬ng øng trong c¬ së d÷ liÖu ®Î göi khung tin tíi ®óng cæng. C¸ch thøc nhËn vµ chuyÓn khung tin cho ta 2 chÕ ®é chuyÓn m¹ch: ChuyÓn m¹ch l­u vµ chuyÓn(Store and forward switching) ChuyÓn m¹ch ngay(Cut through switching) 2.2.5.2.1 ChuyÓn m¹ch l­u vµ chuyÓn(Store and forward switching) C¸c bé chuyÓn m¹ch l­u vµ chuyÓn ho¹t ®éng nh­ cÇu nèi. Tr­íc hÕt khi cã khung tin göi tíi, bé chuyÓn m¹ch sÏ nhËn toµn bé khung tin, kiÓm tra tÝnh toµn vÑn d÷ liÖu cña khung tin, sau ®ã míi chuyÓn tiÕp khung tin tíi cæng cÇn chuyÓn. Khung tin tr­íc hÕt ph¶i ®­îc l­u l¹i ®Ó kiÓm tra tÝnh toµn vÑn do ®ã sÏ cã mét ®é trÔ nhÊt ®Þnh tõ khi d÷ liÖu ®­îc nhËn tíi khi d÷ liÖu ®­îc chuyÓn ®i. Víi chÕ ®é chuyÓn m¹ch nµy, c¸c khung tin ®¶m b¶o tÝnh toµn vÑn míi ®­îc chuyÓn m¹ch, c¸c khung tin lçi sÏ kh«ng ®­îc chuyÓn. 2.2.5.2.2 ChuyÓn m¹ch ngay (Cut through switching) C¸c bé chuyÓn m¹ch ngay ho¹t ®éng nhanh h¬n so víi c¸c bé chuyÓn m¹ch l­u vµ chuyÓn. Bé chuyÓn m¹ch ®äc ®Þa chØ ®Ých ë phÇn ®Çu khung tin råi chuyÓn ngay khung tin tíi cæng t­¬ng øng mµ kh«ng cÇn kiÓm tra tÝnh toµn vÑn. C¸c bé chuyÓn m¹ch ®êi míi cã kh¶ n¨ng gi¸m s¸t c¸c cæng cña nã vµ quyÕt ®Þnh sÏ sö dông ph­¬ng ph¸p nµo thÝch hîp nhÊt. Chóng cã thÓ tù ®éng chuyÓn tõ ph­¬ng ph¸p chuyÓn ngay sang ph­¬ng ph¸p l­u vµ chuyÓn nÕu sè lçi trªn cæng v­ît qua ng­ìng x¸c ®Þnh Ch­¬ng 3. ThiÕt kÕ m¹ng LAN 3.1 M« h×nh c¬ b¶n 3.1.1 M« h×nh ph©n cÊp Access Distribution core H×nh 14 M« h×nh ph©n cÊp CÊu tróc : Líp lâi (Core Layer): §©y lµ trôc x­¬ng sèng cña m¹ng (backbone) th­êng dïng c¸c bé chuyÓn m¹ch cã tèc ®é cao ( high-speed switching), th­êng cã c¸c ®Æc tÝnh nh­ ®é tin cËy cao, cã c«ng suÊt d­ thõa, cã kh¶ n¨ng tù kh¾c phôc lçi, cã kh¶ n¨ng thÝch nghi cao, ®¸p øng nhanh, dÔ qu¶n lý, cã kh¶ n¨ng läc gãi, hay läc c¸c tiÕn tr×nh trong m¹ng. Líp ph©n t¸n (Distribution Layer) : Líp ph©n t¸n lµ ranh giíi gi÷a líp truy nhËp vµ líp lâi cña m¹ng, líp ph©n t¸n thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nh­ ®¶m b¶o göi d÷ liÖu ®Õn tõng ph©n ®o¹n m¹ng, ®¶m b¶o an ninh - an toµn, ph©n ®o¹n m¹ng theo nhãm c«ng t¸c, chia miÒn broadcast/multicast, ®Þnh tuyÕn gi÷a c¸c LAN, chuÓn m«i tr­êng truyÒn dÉn, ®Þnh tuyÕn gi÷a c¸c miÒn, t¹o biªn giíi miÒn gi÷a c¸c miÒn trong ®Þnh tuyÕn tÜnh vµ ®éng, thùc hiÖn c¸c bé läc gãi (theo ®Þa chØ, theo sè hiÖu cæng,.....), thùc hiÖn c¸c c¬ chÕ ®¶m b¶o chÊt l­îng dÞch vô. Líp truy nhËp (Access Layer) : Líp truy nhËp cung cÊp c¸c kh¶ n¨ng truy nhËp cho ng­êi sö dông côc bé hay tõ xa truy nhËp vµo m¹ng. Th­êng ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸c bé chuyÓn m¹ch (switch) trong m«i tr­êng campus, hay c«ng nghÖ WAN. §¸nh gi¸ m« h×nh : Gi¸ thµnh thÊp. DÔ cµi ®Æt. DÔ më réng. DÔ c« lËp lçi. 3.1.2 M« h×nh an ninh- an toµn (Secure model) LAN c« lËp lµm vïng ®Öm gi÷a m¹ng c«ng t¸c víi m¹ng bªn ngoµi ( LAN c« lËp ®­îc gäi lµ khu phi qu©n sù hay vïng DMZ) ThiÕt bÞ ®Þnh tuyÕn trong cã cµi ®Æt bé läc gãi ®­îc ®Æt gi÷a DMZ vµ m¹ng c«ng t¸c. ThiÕt bÞ ®Þnh tuyÕn ngoµi cã cµi bé läc ®­îc ®Æt gi÷a DMZ vµ m¹ng ngoµi. 3.2 C¸c yªu cÇu thiÕt kÕ Yªu cÇu kü thuËt. Yªu cÇu vÒ hiÖu n¨ng. Yªu cÇu vÒ øng dông. Yªu cÇu vÒ qu¶n lý m¹ng. Yªu cÇu vÒ an ninh-an toµn m¹ng. Yªu cÇu rµng buéc vÒ tµi chÝnh, thêi gian thùc hiÖn, yªu cÇu vÒ chÝnh trÞ cña dù ¸n, x¸c ®Þnh nguån nh©n lùc, x¸c ®Þnh c¸c nguån tµi nguyªn ®· cã vµ cã thÓ t¸i sö dông. 3.3 C¸c b­íc thiÕt kÕ 3.3.1 Ph©n tÝch yªu cÇu: X¸c ®Þnh môc tiªu sö dông LAN : Ai sö dông LAN vµ yªu cÇu vÒ dung l­îng trao ®æ d÷ liÖu, lo¹i h×nh dÞch vô, thêi gian ®¸p øng,....; Yªu cÇu ph¸t triÓn cña LAN trong t­¬ng lai; x¸c ®Þnh chñ së h÷u vµ qu¶n trÞ LAN. X¸c ®Þnh sè l­îng nót m¹ng hiÖn thêi vµ t­¬ng lai (rÊt lín trªn 1000 nót, võa trªn 100 nót vµ nhá d­íi 10 nót). Trªn c¬ së sè l­îng nót m¹ng, chóng ta cã ph­¬ng thøc ph©n cÊp, chän kü thuËt chuyÓn m¹ch, vµ chän thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch. Dùa vµo m« h×nh phßng ban ®Ó ph©n ®o¹n vËt lý ®¶m b¶o hai yªu cÇu an ninh vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng dÞch vô. Dùa vµo m« h×nh t«p« lùa chän c«ng nghÖ ®i c¸p. Dù b¸o c¸c yªu cÇu më réng. 3.3.2 Lùa chän phÇn cøng (thiÕt bÞ, c«ng nghÖ kÕt nèi,...) Dùa trªn c¸c ph©n tÝch yªu cÇu vµ kinh phÝ dù kiÕn cho viÖc triÓn khai, chóng ta sÏ lùa chän nhµ cung cÊp thiÕt bÞ tèt nhÊt nh­ lµ Cisco, Nortel, 3COM, Intel.... C¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn nhÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam ( kinh tÕ vµ kü thuËt) hiÖn ®· cã trªn thÞ tr­êng, vµ sÏ cã trong t­¬ng lai gÇn. C¸c c«ng nghÖ cã kh¶ n¨ng më réng. PhÇn cøng chia lµm ba phÇn : H¹ tÇng kÕt nèi (hÖ thèng c¸p), c¸c thiÕt bÞ kÕt nèi (hub, switch, bridge, router), c¸c thiÕt bÞ xö lý (c¸c lo¹i server, c¸c lo¹i m¸y in, c¸c thiÕt bÞ l­u d÷,...). 3.3.3 Lùa chän phÇn mÒm : Lùa chän hÖ ®iÒu hµnh Unix ( AIX,OSF, HP, Solaris,....), Linux , Windows dùa trªn c¸c yªu cÇu vÒ xö lý sè l­îng giao dÞch, ®¸p øng thêi gian thùc, kinh phÝ, an ninh an toµn. Lùa chän c¸c c«ng cô ph¸t triÓn phÇn mÒm øng dông nh­ c¸c phÇn mÒm qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu (Oracle, Informix, SQL,...), c¸c phÇn mÒm portal nh­ Websphere,... Lùa chän c¸c phÇn mÒm m¹ng nh­ th­ ®iÖn tö ( Sendmail, PostOffice, Netscape,...), Web server ( Apache, IIS,...). Lùa chän c¸c phÇn mÒm ®¶m b¶o an ninh an toµn m¹ng nh­ phÇn mÒm t­êng löa (PIX, Checkpoint,...), phÇn mÒm phßng chèng vi rót (VirusWall,NAV,...), phÇn mÒm chèng ®ét nhËp vµ phÇn mÒm quÐt lç hæng an ninh trªn m¹ng. Lùa chän c¸c phÇn mÒm qu¶n lý vµ qu¶n trÞ m¹ng. 3.3.4 §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng, gi¸ thµnh: Dùa vµo th«ng tin ®· ®­îc x¸c ®Þnh cña c¸c h·ng cã uy tÝn trªn thÕ giíi. Thùc hiÖn thö nghiÖm vµ kiÓm tra trong phßng thÝ nghiÖm cña c¸c chuyªn gia. §¸nh gi¸ trªn m« h×nh thö nghiÖm. Gi¸ thµnh thÊp ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu kü thuËt, c¸c yªu cÇu cña øng dông, tÝnh kh¶ n¨ng më cña hÖ thèng. Ch­¬ng 4. Ho¹ch ®Þnh vµ l¾p ®Æt 4.1 X©y dùng m¹ng LAN trong qui m« 1 toµ nhµ X©y dùng m¹ng LAN trong toµ nhµ ®iÒu hµnh kh«ng lín, phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y. 4.1.1 Trong hÖ thèng m¹ng bao gåm: HÖ thèng c¸c thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch (Switch, switch cã chøc n¨ng ®Þnh tuyÕn L3 switch) cung cÊp nÒn t¶ng m¹ng cho c¸c m¸y tÝnh cã thÓ trao ®æi th«ng tin víi nhau. Do toµn bé phÇn m¹ng x©y dùng tËp trung trong 1 toµ nhµ nªn hÖ thèng c¸p truyÒn dÉn sÏ sö dông bao gåm c¸c c¸p ®ång tiªu chuÈn UTP CAT5 vµ c¸p quang ®a mode. C«ng nghÖ m¹ng côc bé sö dông lµ Ethernet/Fast ethernet/Gigabitethernet t­¬ng øng tèc ®é 10/100/100Mbps ch¹y trªn c¸p UTP hoÆc c¸p quang. C¸c m¸y chñ dÞch vô nh­ c¬ së d÷ liÖu qu¶n lý, gi¶ng d¹y, truyÒn th«ng... C¸c m¸y tÝnh phôc vô cho c¸c nghiªn cøu khoa häc: cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ sinh viªn, gi¸o viªn, cung cÊp c«ng cô cho c¸c c¸n bé gi¶ng d¹y. M¸y tÝnh phôc vô riªng cho c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh nh»m thùc hiÖn môc tiªu tin häc ho¸ qu¶n lý hµnh chÝnh. 4.1.2 Ph©n tÝch yªu cÇu: M¹ng m¸y tÝnh lµ m¹ng LAN cã b¨ng th«ng réng ®ñ ®Ó khai th¸c hiÖu qu¶ c¸c øng dông, c¬ së d÷ liÖu ®Æc tr­ng cña tæ chøc, ®¸p øng kh¶ n¨ng ch¹y c¸c øng dông ®a ph­¬ng tiÖn (h×nh ¶nh, ©m thanh) phôc vô cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y tõ xa. M¹ng ®­îc x©y dùng dùa trªn nÒn t¶ng c«ng nghÖ truyÒn dÉn tèc ®é cao Ethernet/Fast ethernet/Gigabitethernet, vµ hÖ thèng c¸p m¹ng xo¾n UTP CAT5 vµ c¸p quang ®a mode. M¹ng cÇn cã ®é æn ®Þnh cao vµ kh¶ n¨ng dù phßng ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng cho viÖc truy cËp vµ øng dông d÷ liÖu quan träng còng nh­ ®µo t¹o trùc tuyÕn. M¹ng cã kh¶ n¨ng cung cÊp viÖc gi¶ng d¹y tõ xa trong ph¹m vi tæ chøc nªn c¸c øng dông ph¶i ®¸p øng thêi gian thùc. HÖ thèng c¸p m¹ng cÇn ®­îc thiÕt kÕ ®¶m b¶o ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ kÕt nèi tèc ®é cao, kh¶ n¨ng dù phßng còng nh­ më réng. M¹ng cÇn ®¶m b¶o an ninh an toµn cho toµn bé hÖ thèng tr­íc c¸c truy nhËp tr¸i phÐp tõ m¹ng bªn ngoµi. LAN nµy ®­îc cÊu thµnh bëi c¸c switch chuyÓn m¹ch tèc ®é cao h¹n chÕ tèi thiÓu xung ®ét d÷ liÖu truyÒn t¶i. C¸c switch cã kh¶ n¨ng t¹o c¸c LAN ¶o ph©n ®o¹n m¹ng thµnh c¸c phÇn nhá h¬n thµnh tõng phßng tõng ban. LAN ¶o lµ c«ng nghÖ dïng trong m¹ng néi bé cho phÐp sö dông cïng mét nÒn t¶ng m¹ng bao gåm nhiÒu switch ®­îc ph©n chia vÒ mÆt logic theo c¸c c«ng nghÖ trªn switch thµnh c¸c ph©n ®o¹n m¹ng nhá kh¸c nhau vµ ®éc lËp ho¹t ®éng. ViÖc ph©n m¹ng LAN ¶o cho phÐp c¸c phßng ban tæ chøc cã c¸c ph©n m¹ng m¸y tÝnh ®éc lËp ®Ó tiÖn cho viÖc ph¸t triÓn c¸c øng dông néi bé còng nh­ t¨ng c­êng tÝnh b¶o mËt gi÷a c¸c ph©n m¹ng m¸y tÝnh cña c¸c phßng ban kh¸c nhau. Tuy nhiªn, LAN ¶o còng cho phÐp qu¶n lý tËp trung toµn bé hÖ thèng m¹ng m¸y tÝnh nhÊt lµ hÖ thèng m¸y tÝnh m¸y chñ thay v× ph¸t triÓn rÊt nhiÒu ph©n m¹ng mét c¸ch riªng rÏ. §iÒu nµy t¹o ra m«i tr­êng lµm viÖc tËp trung cho ng­êi qu¶n trÞ còng nh­ c¾t gi¶m c¸c chi phÝ do tËp trung ®­îc c¸c thiÕt bÞ m¹ng l­íi vµ m¸y chñ dÞch vô ho¹t ®éng 24/24 vµo mét sè phßng cã ®iÒu kiÖn h¹ tÇng ®Çy ®ñ (®iÖn nguån æn ®Þnh, ®iÒu hoµ ho¹t ®éng tèt) thay v× n»m r¶i r¸c trªn c¸c phßng ban kh¸c. C«ng nghÖ m¹ng LAN ¶o gi¶i quyÕt ®ång thêi ®­îc hai bµi to¸n vÒ qu¶n trÞ tËp trung vµ riªng rÏ cho m¹ng m¸y tÝnh cña tæ chøc. M¹ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ®Þnh tuyÕn trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c ph©n m¹ng LAN ¶o kh¸c nhau, cho phÐp c¸c ph©n m¹ng kh¸c nhau cã thÓ kÕt nèi ®Õn nhau th«ng qua m«i tr­êng m¹ng dïng chung. Tuy nhiªn, do ph©n c¸ch c¸c m¹ng LAN b»ng switch cã tÝnh n¨ng ®Þnh tuyÕn (hay cßn gäi lµ switch cã chøc n¨ng layer3) nªn c¸c gãi tin boardcasting trªn toµn m¹ng ®­îc h¹n chÕ Ýt ®i vµ lµm cho b¨ng th«ng cña m¹ng ®­îc sö dông hiÖu qu¶ h¬n so víi tr­êng hîp toµn bé m¹ng cña tr­êng x©y dùng thµnh mét m¹ng LAN kh«ng ph©n cÊp. Ngoµi ra, khi sö dông chøc n¨ng ®Þnh tuyÕn cho phÐp ng­êi qu¶n trÞ m¹ng ®­îc phÐp ®Þnh nghÜa c¸c luËt h¹n chÕ hay cho phÐp c¸c ph©n m¹ng ®­îc kÕt nèi víi nhau b»ng c¸c bé läc (access list) t¨ng c­êng tÝnh b¶o mËt cho c¸c ph©n m¹ng quan träng còng nh­ kh¶ n¨ng qu¶n trÞ hÖ thèng dÔ dµng h¬n. 4.2 ThiÕt kÕ hÖ thèng: 4.2.1 HÖ thèng chuyÓn m¹ch vµ ®Þnh tuyÕn trung t©m cña LAN HÖ thèng chuyÓn m¹ch chÝnh bao gåm c¸c switch cã kh¶ n¨ng sö lý tèc ®é cao cã cÊu tróc ph©n thµnh 2 líp ph©n t¸n (distribution) vµ líp cung cÊp truy nhËp (access) cho c¸c ®Çu cuèi m¸y tÝnh. Switch ph©n t¸n lµ switch tèc ®é cao, b¨ng th«ng lín cã kh¶ n¨ng sö lý ®Õn hµng tr¨m triÖu bit/gi©y. Switch ph©n phèi cßn cã chøc n¨ng ®Þnh tuyÕn cho c¸c ph©n m¹ng LAN ¶o kh¸c nhau thiÕt lËp trªn m¹ng vµ t¨ng c­êng b¶o mËt cho c¸c ph©n m¹ng riªng rÏ. Switch truy cËp lµm nhiÖm vô cung cÊp cæng cho c¸c ®Çu cuèi m¸y tÝnh vµ tÝch hîp cæng truy cËp v¬Ý tèc ®é cao. C¸c kÕt nèi gi÷a switch truy cËp vµ switch ph©n phèi lµ c¸c kÕt nèi truyÒn t¶i d÷ liÖu qua l¹i cho c¸c LAN ¶o nªn ph¶i cã tèc ®é cao 100/1000Mbps. C¸c switch truy cËp cung cÊp c¸c cæng truy nhËp cho m¸y tÝnh m¹ng cã tèc ®é thÊp nªn cÇn cã cæng 10/100Mbps. HÖ thèng switch ph©n phèi theo cÊu h×nh chuÈn bao gåm 2 switch cã cÊu h×nh m¹nh ®¸p øng yªu cÇu chuyÓn m¹ch d÷ liÖu tèc ®é cao vµ tËp trung l­u l­îng ®Õn tõ c¸c access switch. Switch ph©n phèi còng ®¶m nhËn chøc n¨ng ®Þnh tuyÕn. CÊu h×nh 2 switch ph©n phèi cho phÐp m¹ng l­íi cã ®é dù phßng cao (dù phßng 1:1). Tuy nhiªn trong tr­êng hîp m¹ng ban ®Çu kh«ng lín vµ kinh phÝ h¹n chÕ vÉn cã thÓ triÓn khai víi 1 switch ph©n phèi ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu ho¹t ®éng. Tæ chøc hoµn toµn cã kh¶ n¨ng n©ng cÊp lªn 2 switch ph©n phèi trong t­¬ng lai do thiÕt kÕ m¹ng c¸p ®¶m b¶o yªu cÇu trªn. HÖ thèng switch truy cËp cung cÊp cho c¸c m¸y tÝnh ®­êng kÕt nèi vµo m¹ng d÷ liÖu. Do phÇn lín c¸c giao tiÕp m¹ng cho m¸y tÝnh ®Çu cuèi còng nh­ server hiÖn t¹i cã b¨ng th«ng 10/100Mbps nªn c¸c switch truy cËp còng sö dông c«ng nghÖ 10/100Basetx fastEthernet vµ ®¸p øng 1 môc tiªu cung cÊp sè l­îng cæng truy cËp lín ®Ó cho phÐp më réng sè l­îng ng­êi truy cËp m¹ng trong t­¬ng lai. C¸c switch truy cËp sÏ kÕt nèi víi switch ph©n phèi tËp trung vµ th«ng qua switch ph©n phèi víi lµm t¸c vô tËp trung vµ l­u chuyÓn qua l¹i l­u l­îng d÷ liÖu sÏ gióp cho c¸c m¸y n»m trªn c¸c switch kh¸c nhau cã thÓ liªn l¹c ®­îc víi nhau. C¸c ®­êng kÕt nèi gi÷a switch truy nhËp vµ switch ph©n phèi cßn ®­îc gäi lµ c¸c kÕt nèi lªn (up link) vµ sö dông c«ng nghÖ fastethernet 100BaseTX cã b¨ng th«ng 100Mbps.Trong t­¬ng lai khi cÇn n©ng cÊp c¸c kÕt nèi uplink th× cã thÓ sö dông thay thÕ c«ng nghÖ 100BaseTX víi tèc ®é Gigabit. M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¹ng LAN míi trong toµ nhµ KÕt nèi 100Mbps KÕt nèi 10Mbps M¸y chñ qu¶ ly M¸y tr¹m M¹ng m¸y chñ néi bé Switch truy cËp Chøc n¨ng layer 3 Chøc n¨ng layer 2 M¸y chñ c¬ së d÷ liÖu H×nh 15 M« h×nh h×nh thiÕt kÕ Trong cÊu h×nh vÒ m¹ng m¸y tÝnh côc bé toµ nhµ ®iÒu hµnh cã 1 switch ph©n phèi cã chøc n¨ng ®Þnh tuyÕn (Layer 3 switch). Switch cã t¸c dông chuyÓn l­u l­îng qua l¹i gi÷a c¸c switch truy cËp vµ 1 nhiÖm vô rÊt quan träng lµ ®Þnh tuyÕn gi÷a c¸c LAN ¶o. BÊt kú 1 switch truy cËp nµo ®­îc kÕt nèi ®Õn switch ph©n phèi b»ng ®­êng kÕt nèi uplink 100Mbps vµ kÕt nèi nµy ®¶m b¶o cung cÊp b¨ng th«ng cho toµn bé m¸y tÝnh kÕt nèi ®Õn switch truy cËp. Switch ph©n phèi ë ®©y lµ thiÕt bÞ cã nhiÒu cæng truy nhËp 100Mbps. C¸c switch truy nhËp cung cÊp 24 cæng 10/100Mbps ®¶m b¶o b¨ng th«ng nµy cho tõng m¸y tr¹m. Toµn bé toµ nhµ sÏ cã 14 switch truy cËp cung cÊp sè cæng tèi ®a cho kho¶ng 300 m¸y tÝnh. NÕu sè l­îng m¸y tÝnh trong toµn bé tßa nhµ ph¸t triÓn lªn, c¸c switch truy cËp cã thÓ c¾m xÕp trång ®Ó cung cÊp sè l­îng cæng truy cËp nhiÒu h¬n hoÆc c¸c phßng ban cã thÓ c¾m switch më réng ®Ó cung cÊp thªm sè cæng truy cËp. Tuy nhiªn viÖc c¾m thªm switch më réng cÇn tu©n thñ qui t¾c vÒ viÖc x©y dùng m¹ng tr¸nh t×nh tr¹nh c¾m thiÕt bÞ m¹ng (hub, switch) më réng trµn lan vµ lµm gi¶m ®¸ng kÓ tèc ®é truy cËp c¸c m¸y tÝnh cña ph©n m¹ng ë xa khi tËp trung nhiÒu l­u l­îng t¶i nÆng vµo 1 switch truy cËp vµ lµm qu¸ t¶i b¨ng th«ng uplink ®ã lªn switch ph©n phèi. C¸c switch truy cËp ®­îc chia thµnh 2 nhãm gäi lµ closet víi mçi nhãm 7 switch ®­îc ®Æt t¹i 2 phßng bao gåm 1 phßng th«ng tin vµ mét phßng trung t©m ®iÒu khiÓn m¹ng trong toµ nhµ. Trung t©m ®iÒu hµnh m¹ng còng lµ n¬i ®Æt c¸c m¸y chñ néi bé vµ switch ph©n phèi. Tõ c¸c phßng nµy cã c¸c phiÕn ®Êu c¸p UTP vµ c¸p ®­îc ®­a ®Õn c¸c m¸y tÝnh ®­îc ®Æt r¶i r¸c trªn nhiÒu phßng. Mçi 1 nhãm switch do ®ã cung cÊp truy cËp cho c¶ toµ nhµ. ThiÕt kÕ nµy cho phÐp c¸c switch truy cËp cung cÊp ®­îc ®ñ sè cæng cho c¸c thiÕt bÞ m¸y tÝnh cña c¸c khoa, phßng ban tho¶ m·n ®iÒu kiÖn d©y c¸p tõ mçi m¸y tÝnh tíi switch kh«ng v­ît qu¸ 100m, ®©y lµ giíi h¹n ®é dµi vËt lý sö dông c¸p m¹ng xo¾n UTP CAT5 hoÆc CAT5 víi c«ng nghÖ 10/100 fastethernet. Mçi 1 switch truy cËp cã 1 ®­êng kÕt nèi uplink lªn switch. M¹ng m¸y chñ dÞch vô néi bé t¸ch rêi trong 1 ph©n m¹ng LAN cho phÐp b¶o mËt tèt h¬n vµ qu¶n trÞ tËp trung. Trong tr­êng hîp c¸c khoa, phßng ban cÇn ph¸t triÓn øng dông ®Æc thï cho néi bé khoa m×nh còng cã thÓ ®Æt m¸y chñ tËp trung t¹i trung t©m ®iÒu hµnh m¹ng t¹i trung t©m ®iÒu hµnh m¹ng vµ sö dông c«ng nghÖ m¹ng LAN ¶o ®Ó ®Þnh nghÜa m¸y chñ kÕt nèi trong ph©n m¹ng nhá dµnh cho khoa, phßng, ban ®ã. §Ó ®¶m b¶o qu¶n lý thiÕt bÞ trung nh­ng vÉn mÒm dÎo trong viÖc ph©n chia cÊp ®é qu¶n trÞ 1 c¸ch t­¬ng ®èi ®éc lËp vµ riªng rÏ. Cã thÓ x©y dùng 1 ph©n m¹ng tËp trung m¸y tÝnh t¹i khu m¸y chñ trung t©m ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸n bé, gi¸o viªn cã thiÕt bÞ m¸y tÝnh ®Ó thùc hiÖn truy cËp m¹ng lÊy th«ng tin trong tr­êng hîp cÇn thiÕt. Khi m¹ng ph¸t triÓn, ®Ó t¨ng c­êng ®é tin cËy cña m¹ng l­íi vµ më réng n¨ng lùc m¹ng, sÏ sö dông 2 switch ph©n phèi vµ mçi switch truy cËp ®­îc kÕt nèi ®Õn 2 switch ph©n phèi b»ng hai ®­êng uplink. C¸c switch ph©n phèi còng sÏ ®­îc kÕt nèi víi nhau theo 1 thñ tôc cho phÐp thay thÕ lÉn nhau ho¹t ®éng cña chøc n¨ng ®Þnh tuyÕn trªn c¸c switch. 4.2.2 HÖ thèng c¸p HÖ thèng c¸p ®­îc chia thµnh 2 phÇn. Mçi phÇn phô tr¸ch cung cÊp truy nhËp cho c¸c m¸y tÝnh n»m trong 1/2 toµ nhµ. Do c¸c switch trong 1 closet ®Æt cïng víi switch ph©n phèi t¹i trung t©m ®iÒu hµnh m¹ng vµ c¸c switch trong closet cßn l¹i ®Æt trong 1 phßng t¹i trung t©m ®iÒu hµnh m¹ng nªn c¸c c¸p nèi uplink tõ c¸c switch trong closet thø 2 sang switch ph©n phèi sö dông c¸c UTP 25 ®«i. C¸c c¸p uplink tõ c¸c switch trong closet 1 do n»m cïng víi switch ph©n phèi sÏ lµ c¸p nh¶y 4 ®«i. T¹i c¸c phßng ®Æt c¸c thiÕt bÞ switch sÏ cã c¸c patch panel AMT víi 24 cæng RJ-45/1 patch panel ®Ó tËp trung ®Çu nèi cho c¸p m¹ng. C¸p UTP nèi gi÷a m¸y tÝnh vµ switch truy cËp lµ c¸p 4 ®«i chÐo th¼ng tõ c¸c patch panel AMT t¹i 1 trong 2 phßng ®Æt thiÕt bÞ switch ®Õn c¸c outlet riªng rÏ ®Æt g¾n trªn t­êng phßng gÇn n¬i ®Æt c¸c m¸y tÝnh cña ng­êi sö dông. Do d©y c¸p cã 4 ®«i nªn cã thÓ sö dông 2 d©y thõa lµm d©y dù phßng. 4.3 Card m¹ng 4.3.1 Vai trß cña card m¹ng Card ®ãng vai trß nèi kÕt vËt lý gi÷a c¸c m¸y tÝnh vµ c¸p m¹ng nh­ng card m¹ng ®­îc l¾p vµo khe më réng bªn trong m¸y tÝnh vµ m¸y phôc vô trªn m¹ng. Sau khi l¾p card m¹ng, card ®­îc nèi víi cæng card ®Ó t¹o nèi kÕt vËt lý thËt sù gi÷a m¸y tÝnh ®ã víi nh÷ng m¸y tÝnh cßn l¹i cña m¹ng. Vai trß cña card m¹ng lµ: ChuÈn bÞ d÷ liÖu cho c¸p m¹ng Göi d÷ liÖu ®Õn m¸y tÝnh kh¸c KiÓm so¸t luång d÷ liÖu gi÷a m¸y tÝnh vµ hÖ thèng c¸p Card m¹ng còng nhËn d÷ liÖu cña c¸p vµ chuyÓn dÞch thµnh byte ®Ó CPU m¸y tÝnh cã thÓ hiÓu ®­îc. Card chøa phÇn cøng vµ phÇn sôn (tøc c¸c thñ tôc phÇn mÒm ng¾n ®­îc l­u tr÷ trong bé nhí chØ ®äc) thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng logical link control vµ media access control. 4.3.2 C¸c cÊu tróc cña card m¹ng KiÕn tróc chuÈn c«ng nghiÖp ISA (Industry Standard Architecture): lµ kiÕn tróc dïng trong m¸y tÝnh IBM PC/XT, PC/AT vµ mäi b¶n sao.ISA cho phÐp g¾n thªm nhiÒu bé thÝch øng cho hÖ thèng b»ng c¸ch chÌn c¸c card bæ sung c¸c khe më réng. KiÕn tróc chuÈn c«ng nghiÖp më réng EISA (Extended Industry Standard Architecture) lµ tiªu chuÈn bus do 1 tËp ®oµn chÝnh h·ng c«ng nghiÖp m¸y tÝnh AST Research, INC ..Compaq, ... EISA cung cÊp mét ®­êng truyÒn 32 bit vµ duy tr× kh¶ n¨ng t­¬ng thÝch víi ISA trong khi cung cÊp nh÷ng ®Æc tÝnh bæ xung do IBM ®­a ra trong bus kiÕn tróc vi kªnh cña h·ng. KiÕn tróc vi kªnh MCA (Micro Channel Architechture) IBM ®­a ra tiªu chuÈn nµy n¨m 1988. MCA kh«ng t­¬ng thÝch vÒ ph­¬ng diÖn ®iÖn vµ vËt lý víi bus ISA. MCA kh«ng ho¹t ®éng nh­ bus ISA 16 bit hoÆc nh­ bus 32 bit vµ cã thÓ ®iÒu khiÓn ®éc lËp b»ng bé sñ lý chÝnh ®a bus. Bé kÕt nèi ngo¹i vi PCI (Peripear Component Interconnect) ®©y lµ bus côc bé 32 bit dïng cho hÖ m¸y Pentium.KiÕn tróc bus PCI hiÖn nay ®¸p øng nhu cÇu tÝnh n¨ng c¾m vµ ch¹y. Môc tiªu cña tÝnh n¨ng nµy lµ cho phÐp thùc hiÖn c¸c thay ®æi vÒ cÊu h×nh m¸y mµ kh«ng cÇn sù can thiÖp cña ng­êi sö dông 4.4 Qu¶n lý vµ cÊp ph¸t ®Þa chØ IP M¹ng m¸y tÝnh th­ viÖn lµ m¹ng m¸y tÝnh dïng riªng, do vËy sÏ ®­îc ®¸nh ®Þa chØ IP trong d¶i ®Þa chØ IP dïng riªng qui ®Þnh t¹i RFC1918 (bao gåm c¸c ®Þa chØ tõ 10.0.0.0 ®Õn 10.255.255.255,172.16.0.0 ®Õn 172.31.255.255 vµ ®Þa chØ 192.168.0.0 ®Õn 192.168.255.255). Sè l­îng m¸y tÝnh cho 1 segment m¹ng ®«ng nhÊt ®­îc tÝnh b»ng sè l­îng m¸y tÝnh dù phßng sÏ cã trong toµ nhµ (kho¶ng vµi chôc m¸y). Cã thÓ g¸n cho 2 segment m¸y tÝnh b»ng c¸c líp class C ®Þa chØ IP tõ class C 192.168.0.0 ®Õn 192.168.255.0 . HÖ thèng c¸c m¸y chñ sÏ n»m trong ph©n m¹ng riªng vµ cã ®Þa chØ IP g¸n cho ph©n líp ®Þa chØ 172.18.0.0 ®Ó cã thÓ truy cËp vµo Internet mét sè c¸c m¸y chñ cÇn cã chøc n¨ng che dÊu ®Þa chØ nh­ Firewall hay Proxy vµ c¸c m¸y chñ nµy cÇn cã ®Þa chØ IP thËt. C¸c m¸y tÝnh trong m¹ng sö dông ®Þa chØ cña c¸c m¸y chñ khi kÕt nèi vµo Internet. NÕu c¸c m¸y chñ cÇn cung cÊp th«ng tin cho ng­êi sö dông dïng Internet th× cÇn ph¶i ®¸nh ®Þa chØ IP cho c¸c m¸y chñ nµy lµ ®Þa chØ do IANA cung cÊp. §Ó kÕt nèi ®Õn c¸c ph©n m¹ng m¸y tÝnh cña tr­êng vµ m¹ng quèc gia, cÇn tu©n thñ 1 qui ®Þnh ®¸nh ®Þa chØ mét c¸ch chÆt chÏ ®Î khái sö dông trïng vïng ®Þa chØ m¹ng dïng riªng. Cã thÓ sö dông c¸c kü thuËt chuyÓn ®æi ®Þa chØ NAT ®Ó tr¸nh xung ®ét ®Þa chØ khi kÕt nèi 2 m¹ng. §Ó dÔ dµng cho viÖc qu¶n trÞ hÖ thèng c¸c thiÕt bÞ switch víi kh¶ n¨ng hç trî DHCP vµ cïng víi viÖc thiÕt lËp m¸y chñ DHCP, c¸c m¸y tÝnh tr¹m trong toµ nhµ sÏ ®­îc cÊp ph¸t ®Þa chØ IP tù ®éng vµ tin cËy. 4.5 Sö dông hÖ ®iÒu hµnh Sö dông hÖ ®iÒu hµnh Windows 2000. §©y lµ hÖ ®iÖu hµnh cña h·ng Microsoft, lµ hÖ ®iÒu hµnh ®a nhiÖm, ®a ng­êi sö dông. §Æc ®iÓm cña nã lµ t­¬ng ®èi dÔ sö dông, hç trî m¹nh cho c¸c phÇn mÒm cña Windows. Do h·ng Microsoft lµ h·ng phÇn mÒm lín nhÊt thÕ giíi hiÖn nay, hÖ ®iÒu hµnh nµy cµng ngµy cµng phæ biÕn réng r·i. Windows 2000 cã kh¶ n¨ng kÕt nèi tèt víi m¸y chñ Nvell Netware. Nh­ng ®Ó ch¹y cã hiÖu qu¶ th× windows 2000 còng ®ßi hái cÊu h×nh m¸y tÝnh t­¬ng ®èi m¹nh. 4.6 X©y dùng hÖ thèng t­êng löa kÕt nèi m¹ng víi Internet M¹ng m¸y tÝnh côc bé sÏ ®­îc kÕt nèi víi m¹ng Internet th«ng qua Firewall. Firewall sÏ lµm nhiÖm vô ng¨n chÆn vµ b¶o mËt c¸c m¸y tÝnh thuéc ph©n m¹ng néi bé víi m¹ng Internet bªn ngoµi. Khi giao tiÕp m¹ng firewall sÏ kÕt nèi víi ph©n m¹ng bªn trong vµ 1 giao tiÕp m¹ng sÏ kÕt nèi víi ph©n m¹ng Internet. M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¸y chñ qu¶ ly M¸y chñ c¬ së d÷ liÖu Switch truy cËp M¸y tr¹m M¸y tr¹m Bé ®Þnh tuyÕn Ph©n m¹ng truy nhËp internet Access server ThiÕt bÞ Firewall Nhµ cung cÊp DÞch vô Internet M¸y tr¹m M¹ng m¸y chñ néi bé M¸y tr¹m M¸y tr¹m M¹ng LAN míi trong toµ nhµ H×nh 16 M« h×nh t­êng löa kÕt nèi m¹ng LAN víi Internet Ch­¬ng 5 Internet vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö 5.1 Kh¸i niÖm vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ra ®êi vµ g¾n liÒn víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Internet. Tõ khi Internet ®­îc khai th¸c vµ sö dông cho môc ®Ých th­¬ng m¹i ®· h×nh thµnh nhiÒu thuËt ng÷ ®Ó chØ ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i nh­ : th­¬ng m¹i ®iÖn tö, th­¬ng m¹i trùc tuyÕn hay th­¬ng m¹i Internet. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ h×nh thøc kinh doanh bu«n b¸n trªn m¹ng, lµ c¸c dÞch vô th«ng tin trùc tuyÕn. 5.2 Internet lµ g× ? Internet lµ 1 m¹ng m¸y tÝnh lín trªn ph¹m vi toµn cÇu, c¸c m¸y tÝnh nµy ®­îc liªn kÕt víi nhau th«ng qua m¹ng m¸y tÝnh lín cña hÖ thèng viÔn th«ng. Internet cho phÐp b¹n truy cËp c¸c tµi nguyªn, th«ng tin trªn m¹ng ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau trªn toµn thÕ giíi. C¸c m¸y tÝnh cã thÓ kÕt nèi víi nhau th«ng qua 1 ph­¬ng thøc truyÒn TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol ) 5.2.1 Giao thøc TCP/IP Lµ mét hä giao thøc cung cÊp c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng liªn l¹c m¹ng. Giao thøc IP (internet Protocol) lµ giao thøc kiÓu kh«ng liªn kÕt, môc ®Ých cña IP lµ cung cÊp kh¶ n¨ng kÕt nèi c¸c m¹ng con thµnh liªn m¹ng (vai trß cña IP lµ t­¬ng tù vai trß cña tÇng m¹ng trong m« h×nh OSI) TCP (Transmission Control Protocol) lµ giao thøc kiÓu liªn kÕt, môc ®Ých lµ kiÓm so¸t dßng d÷ liÖu vµ kiÓm so¸t lçi (vai trß cña TCP t­¬ng tù vai trß cña tÇng giao vËn trong OSI) 5.2.2 Th­ tÝn ®iÖn tö Lµ dÞch vô phæ biÕn nhÊt hiÖn nay trªn Internet lµm viÖc theo c¬ chÕ Store and Forward. Cã 2 dÞch vô th­ ®iÖn tö: DÞch vô danh s¸ch th­ ®iÖn tö: danh s¸ch th­ ®iÖn tö lµ mét danh s¸ch c¸c ®Þa chØ th­ tÝn ®iÖn tö cña nhãm ng­êi nµo ®ã. Khi göi 1 bøc th­ ®Õn 1 ®Þa chØ th× tÊt c¶ c¸c ®Þa chØ cßn l¹i còng nhËn ®­îc bøc th­ ®ã. DÞch vô archive: dÞch vô nµy gäi lµ t×m kiÕm vµ chuyÓn tÖp. DÞch vô nµy lµ dÞch vô truyÒn c¸c tÖp qua ®­êng th­ tÝn ®iÖn tö theo ®ßi hái cña th­ cña ng­êi sö dông nªn tÖp qu¸ lín th× nã sÏ ®­îc m· hãa m¸y chñ sau ®ã ph©n ho¸ thµnh nhiÒu phÇn nhá råi chuyÓn tíi ng­êi sö dông, t¹i n¬i nhËn c¸c phÇn nhá sÏ ®­îc tËp hîp gi¶i m· ®Ó kh«i phôc l¹i tÖp ban ®Çu. 5.2.3 Giao thøc truyÒn tÖp FTP (File Transfer Protocol) Lµ dÞch vô truyÒn tÖp phæ biÕn nhÊt hiÖn nay trªn Internet, dÞch vô nµy cho phÐp truy cËp vµo m¸y tõ xa nh­ng giíi h¹n ë møc truyÒn tÖp. Cung cÊp tÊt c¶ c¸c tÖp nh­ v¨n b¶n, nhÞ ph©n ... FTP lµ c¬ chÕ chuÈn ®­îc cung cÊp bëi TCP/IP ®Ó copy 1 tÖp tõ tr¹m nµy sang tr¹m kh¸c qua m¹ng. FTP còng ®­îc tæ chøc theo m« h×nh client/server nh­ng m« h×nh cña FTP kh¸c m« h×nh client/server ë chç nã ®­îc thiÕt lËp bëi 2 kÕt nèi : KÕt nèi ®iÒu khiÓn (control connection) KÕt nèi d÷ liÖu (Data connection) ViÖc t¸ch ra 2 kÕt nèi nµy cho phÐp FTP ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n. Trong ®ã kÕt nèi ®iÒu khiÓn sö dông c¸c bËc truyÒn th«ng rÊt ®¬n gi¶n, qua kÕt nèi nµy chØ cÇn chuyÓn dßng lÖnh hoÆc ®¸p øng qua kÕt nèi t¹i mçi thêi ®iÓm. Cßn kÕt nèi d÷ liÖu sö dông c¸c luËt cùc kú phøc t¹p do cã rÊt nhiÒu c¸c kiÓu d÷ liÖu kh¸c nhau ®­îc truyÒn qua m¹ng. Nh­îc ®iÓm cña dÞch vô FTP lµ qu¸ tr×nh t×m kiÕm chËm 5.2.4 DÞch vô archive DÞch vô nµy hç trî qu¶n lý vµ t×m kiÕm c¸c tËp tin trªn m¹ng, th­êng ®­îc sö dông cïng víi c¸c dÞch vô truyÒn tÖp qua m¹ng. NÕu coi dÞch vô truyÒn tin lµ mét th­ viÖn khæng lå liªn tôc thay ®æi th× dÞch vô archive catalog chøa tÊt c¶ c¸c vÞ trÝ cña c¸c tÖp ®­îc l­u tr÷ 5.2.5 DÞch vô truy cËp tõ xa (Remote login) Cho phÐp 1 tr¹m cã thÓ truy cËp ®Õn 1 m¸y chñ tõ xa th«ng qua m¹ng Internet. DÞch vô nµy ®­îc ph¸t triÓn do trªn Internet cã rÊt nhiÒu m¸y chñ sö dông hÖ ®iÒu hµnh Unix, mçi ng­êi truy cËp tõ xa ®Òu cã 1 tµi kho¶n ®­îc ®¨ng ký vµ l­u tr÷ trªn m¸y chñ. 5.2.6 DÞch vô Telnet (Terminal Network) Lµ tr×nh øng dông kiÓu client/server, ®a môc ®Ých. Sö dông giao thøc TCP/IP chuÈn víi dÞch vô ®Çu cuèi ¶o (Virtual Terminal Severvice) ®­îc ®Ò xuÊt bëi ISO. Cho phÐp thiÕt lËp 1 kÕt nèi víi hÖ thèng xa vµ nã ®­îc coi nh­ lµ 1 ®Çu cuèi trong hÖ thèng xa ®ã 5.2.7 DÞch vô Gopher DÞch vô nµy cung cÊp hÖ thèng thùc ®¬n cho phÐp ng­êi sö dông th©m nhËp tÊt c¶ vµo tËp tin v¨n b¶n nµo bao gåm c¶ c¸c dÞch vô Internet kh¸c. Trªn thÕ giíi cã rÊt nhiÒu c¸c hÖ thèng gopher, mçi hÖ thèng nµy ®Òu do mét ®¬n vÞ nµo ®ã qu¶n lý. C¸c hÖ thèng gopher cã thÓ ho¹t ®éng riªng rÏ hoÆc liªn kÕt víi nhau. Th«ng tin trong mçi hÖ thèng gopher bao gåm th«ng tin cña mçi c¸ nh©n trong hÖ thèng quyÕt ®Þnh ®­îc vµo. ¦u ®iÓm lµ hÖ thèng menu ®¬n gi¶n vµ duy nhÊt. 5.2.8 DÞch vô m¹ng nh÷ng ng­êi sö dông Thùc chÊt kh«ng ph¶i lµ m¹ng mµ lµ 1 dÞch vô th¶o luËn nhãm trong ®ã 1 nhãm ng­êi sö dông trªn Internet cã thÓ th¶o luËn, trao ®æi víi nhau vÒ 1 chñ ®Ò nµo ®ã vµ lêi tranh luËn ®ã ®­îc truyÒn kh¾p thÕ giíi. DÞch vô nµy t¹i nh÷ng chç trªn Internet ng­êi qu¶n trÞ hÖ thèng sÏ quyÕt ®Þnh xem cã tham gia hay kh«ng vµo 1 nhãm th¶o luËn nµo ®ã. 5.2.9 DÞch vô WWW (World Wide Web) DÞch vô WWW ®­îc tæ chøc theo m« h×nh client/server trong ®ã client sö dông tr×nh duyÖt ®Ó truy cËp ®Õn server. DÞch vô nµy cung cÊp th«ng tin ph©n t¸n trªn nhiÒu vÞ trÝ, mçi vÞ trÝ ®ã lµ 1 website. Giao thøc chuÈn lµ dÞch vô HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) : Giao thøc truyÒn siªu v¨n b¶n sö dông cæng mÆc ®Þnh lµ 80. DÞch vô nµy cung cÊp th«ng tin qua ng«n ng÷ siªu v¨n b¶n HTML, c¸c tµi liÖu hypertext chØ chøa v¨n b¶n cßn c¸c tµi liÖu kiÓu hypermedia th× chøa ©m thanh h×nh ¶nh ®å ho¹. Mçi ®¬n vÞ hypertext hay hypermedia ®­îc gäi lµ mét trang, trang chñ cña 1 tæ chøc hay1 c¸ nh©n ®­îc gäi lµ Homepage. Ng«n ng÷ sö dông trong trang web ®­îc gäi lµ siªu v¨n b¶n v× nã cã thÓ chuyÓn tõ 1 trang nµy sang 1 trang kh¸c mét c¸ch dÔ dµng. Th«ng tin vÒ ®èi t­îng cô thÓ cã thÓ ph©n t¸n hoÆc kh«ng ph©n t¸n: Trong tr­êng hîp ph©n t¸n c¸c th«ng tin gåm 1 hay nhiÒu trang web ®Æt trªn nhiÒu server kh¸c nhau trªn m¹ng. Trong tr­êng hîp kh«ng ph©n t¸n tÊt c¶ c¸c th«ng tin ®­îc ®Æt trªn 1 server. KÕt luËn §å ¸n trªn ®©y lµ mét sè ý kiÕn cña chóng t«i vÒ c¸c lo¹i m¹ng th«ng dông sö dông trong v¨n phßng, c«ng ty, m¹ng sö dông trong mét khu vùc vµ m¹ng trong th¬ng m¹i ®iªn tö. Cã thÓ nãi, ®ã lµ kÕt qu¶ cña viÖc vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc trang bÞ ë nhµ tr­êng vµo ®êi sèng vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c. Trong ®å ¸n nµy, t«i ®· ®a ra mét sè kh¸i niªn c¬ b¶n nh»m hoµn thiÖn h¬n c¸c kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng m¹ng th«ng dông nhÊt hiÖn nay. T«i hy väng vµ tin tëng r»ng ®ã lµ nh÷ng kh¸i niªm ®óng ®¾n cã thÓ ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kh¸c trong hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin nãi chung vµ c¸c ngµnh liªn quan ®Õn m¹ng m¸y tÝnh nãi riªng. Trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiªn lµm ®å ¸n, chóng t«i ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì chØ b¶o vµ híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o TrÞnh Nam B×nh, thÇy ®· gióp chóng t«i hoµn thµnh tèt ®å ¸n tèt nghiÖp hÖ kü thuËt viªn. Xin tr©n thµnh c¶m ¥n. Ngêi thùc hiÖn ®å ¸n. NguyÔn H÷u Quý NguyÔn Ngäc Linh Ph¹m V¨n TiÖp H­íng ph¸t triÓn Nh­ ë trªn ®· nãi m¹ng m¸y tÝnh kÕt nèi qua ®­êng ®iÖn tho¹i ®· trë nªn th«ng dông víi tÊt c¶ mäi ng­êi trªn thÕ giíi còng nh­ ë viÖt nam. KÕt nèi m¹ng kh«ng d©y ®ang dÇn trë thµnh mét su thÕ hiªn ®¹i, thêi th­îng bªn c¹nh c¸c lo¹i h×nh kÕt nèi m¹ng tuyÒn th«ng dïng d©y c¸p. ChÊt l­îng tin cËy, ho¹t ®éng æn ®Þnh, thñ tôc cµi ®Æt ®¬n gi¶n, gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng lµ nh÷ng yÕu tè ®Æc trng chøng tá kÕt nèi kh«ng d©y ®· s½n sµng ®¸p øng mäi nhu cÈu trao ®æi th«ng tin kh¸c nhau tõ s¶n suÊt, kinh doanh ®Õn nhu cÇu gi¶i trÝ .v.v. .ThiÕt lËp m¹ng kh«ng d©y kh«ng tèn kÐm thêi gian, c«ng søc vµ phøc t¹p nh c¸c hÖ thèng m¹ng truyÒn th«ng kh¸c, ®«i khi kh«ng qu¸ mét giê ®ång hå lao ®éng lµ cã thÓ h×nh thµnh mét hÖ thèng m¹ng kh«ng d©y. Thùc tÕ cho thÊy, ®a sè c¸c sù cè, trôc trÆc x¶y ra trong hÖ thèng m¹ng kh«ng d©y lµ do phÇn mÒm ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ cã lçi. ¦u ®iÓm lín nhÊt cña m¹ng kh«ng d©y lµ cho phÐp ng­êi sö dông cã thÓ truy cËp vµo bÊt kú lóc nµo vµ bÊt kú n¬i ®©u trªn tr¸i ®Êt. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ m¹ng kh«ng d©y sÏ lµ ®èt t­îng tiÕp theo mµ chóng t«i sÏ nghiªn cøu.