Tìm hiểu về Than hoạt tính

PhÇn I Giíi thiÖu lÞch sö ph¸t triÓn cña than ho¹t tÝnh I-/ Giíi thiÖu chung. Than ho¹t tÝnh ®­îc loµi ng­êi sö dông vµ s¶n xuÊt. Vµo thÕ kû thø 3 ng­êi Trung Hoa d· s¶n xuÊt ra mùc tµu chÊt l­îng cao. Trong thµnh phÇn cña mùc nµy cã muéi than ®­îc s¶n xuÊt b»ng c¸ch ®èt ch¸y dÇu mì d­íi b¸t sµnh óp ng­îc. Tr¶i qua nhiÒu thÕ kû víi nhu cÇu sö dông cao. Vµo n¨m 1870 than ho¹t tÝnh ®· cã mÆt trªn thÞ tr­êng th­¬ng m¹i, víi nhu cÇu vÒ sö dông nã cã tªn gäi chung lµ “bå hãng” nguyªn liÖu ®Çu ®Ó s¶n xuÊt lµ dÇu mì nhùa tinh chÕ [245-2]. N¨m 1872 víi sù ngiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ Haworth vµ Lamb, hai «ng ®· ®­a ra lo¹i than ho¹t tÝnh sö dông nguyªn liÖu ®Çu lµ khÝ tù nhiªn ®­îc s¶n xuÊt nhiÒu ë New Cumberlan, West Virginia(Mü). N¨m 1892 ë Mü ®· s¶nm xuÊt ra lo¹i than ho¹t tÝnh gäi lµ than m¸ng. Do s¸ng chÕ cña t¸c gi¶ John MacNatte. N¨m 1916 Braun vµ Ulinger ®· ®­a ra ph­¬ng ph¸p nhiÖt ph©n ®Ó s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh. N¨m 1943 ë bang Texas than ho¹t tÝnh ®­îc s¶n xuÊt b»ng ph­¬ng ph¸p lß (lß khÝ, lß láng) víi tæ chøc quy m« c«ng nghiÖp lín h¬n hiÖn ®¹i h¬n. Cho ®Õ nayc¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt trªn ®­îc ¸p dông réng r·i vµ s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i than kh¸c nhau ®¸p øng nhu cÇu sö dông cho c¸c nghµnh c«ng nghiÖp nãi chung vµ ngµnh c«ng nghiÖp cao su nãi riªng. Than ho¹t tÝnh ®­îc s¶n xuÊt víi tæng s¶n l­îng lín nhÊt vµ quy m« c«ng nghiÖp lín nhÊt ë n­íc Mü. Sau ®ã ®Õn c¸c n­íc ph­¬ng t©y. C¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt chñ yÕu ë Mü dïng ba ph­¬ng ph¸p chÝnh : 1_Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than m¸ng. 2_Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nhiÖt ph©n. 3_Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt lß. Tõ nh÷ng ph­¬ng ph¸p trªn mµ ®­a ra rÊt nhiÒu lo¹i than kh¸c nhau víi c¸c tÝnh chÊt kh¸c nhau, øng dông vµo nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. Tõ ®ã rót ra kh¸i niÖm chung cña than ho¹t tÝnh :lµ s¶n phÈm ch¸y kh«ng hoµn toµn cña c¸c hîp chÊt c¸cbua hydro. PhÇn II Tæng quan vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc, vËt lý cña than ho¹t tÝnh Than ho¹t tÝnh ®­îc s¶n xuÊt vµ b¸n trªn thÞ tr­êng quèc tÕ rÊt ®a d¹ng. Mçi lo¹i than ®Òu cã c«ng dông riªng biÖt ®¸p øng nhu cÇu cña c«ng nghiÖp nãi chung, c«ng nghiÖp gia c«ng cao su nãi riªng. Tuy nhiªn xÐt vÒ mÆt ho¸ häc vµ ®Æc tr­ng kü thuËt th× chóng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng t¨ng c­êng lùc cho cao su. Nh÷ng luËn ®iÓm chung ®ã lµ [166-1]. *CÊu t¹o ho¸ häc. *Møc ®é ph©n t¸n. *CÊu tróc cña than. *Khèi l­îng riªng cña than. Vµ c¸c ®Æc tr­ng kh¸c. I-/ Nh÷ng ®Æc tr­ng vÒ tÝnh chÊt vËt lý. 1- KÝch th­íc h¹t vµ bÒ mÆt riªng cña than ho¹t tÝnh[167-1]. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt do cã sù va ch¹m, khuÊy trén. C¸c h¹t than s¬ khai th­êng cã cÊu tróc khèi cÇu hoÆc gÇn víi khèi cÇu. C¸c khèi cÇu n»m bªn nhau trong hçn hîp ph¶n øng l¹i liªn kÕt víi nhau lµm t¨ng kÝch th­íc cña h¹t ®Ó gi¶m n¨ng l­îng tù do bÒ mÆt vµ t¹o thµnh c¸c chuçi. Nh÷ng chuçi thay ®æi nµy kh«ng nh÷ng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt than mµ c¶ trong qu¸ tr×nh gia c«ng gi÷a than ho¹t tÝnh vµ cao su. Cã c¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than h¹ot tÝnh kh¸c nhau nªn cã c¸c laäi than ho¹t tÝnh cã tÝnh chÊt kh¸c nhau, h×nh d¹ng kÝch th­íc h¹t kh¸c nhau. Nªn tr­íc khi ®­a vµo sö dông cÇn x¸c ®Þnh ®­îc c¸c th«ng sè(kÝch th­íc h¹t, diÖn tÝch riªng bÒ mÆt h¹t than.). V× nh÷ng th«ng sè nµy lµ mét trong nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn tÝnh chÊt cña cao su t¨ng c­êng lùc b»ng than ho¹t tÝnh. Ng­êi ta ®· dïng hai ph­¬ng ph¸p ®Ó x¸c ®Þnh kÝch th­íc h¹t than, diÖn tÝch riªng bÒ mÆt, ®ã lµ : *Ph­¬ng ph¸p kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö. *Ph­¬ng ph¸p hÊp phô lªn bÒ mÆt. V× c¸c kÝch th­íc h¹t, diÖn tÝch bÒ mÆt cña than kh¸c nhau nªn gi¸ trÞ tÝnh to¸n th­êng lÊy gi¸ trÞ trunh b×nh Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh trùc tiÕp b»ng kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö cho ta gi¸ trÞ ®­êng kÝnh trung b×nh h¹t than víi c¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than kh¸c nhau: VÝ dô than m¸ng ®­êng kÝnh h¹t trung b×nh lµ 100-300A0. Lß láng ®­êng kÝnh h¹t trung b×nh lµ 180-600A0. Lß khÝ ®­êng kÝnh h¹t trung b×nh 400-800A0. Ph­¬ng ph¸p nhiÖt ph©n ®­êng kÝnh h¹t trung b×nh lín nhÊt lµ 1400-4000A0. Ng­êi ta ®· ®­a ra ®­îc c«ng thøc tÝnh ®­êng kÝnh trung b×nh cña h¹t than ho¹t tÝnh [245-2]. (n*d Dn = ----------- (n Trong ®ã n lµ sè h¹t. d lµ ®­êng kÝnh h¹t. KÝch th­íc h¹t còng x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp nhê ph­¬ng ph¸p hÊp phô theo BET. 2 - DiÖn tÝch bÒ mÆt riªng cña h¹t than ho¹t tÝnh: *Ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n h×nh häc, ph­¬ng ph¸p tÝnh tãn theo l­îng chÊt láng ph©n tö thÊp hoµn toµn tr¬ ho¸ häc víi than ho¹t tÝnh nh­ng ®­îc hÊp phô lªn bÒ mÆt cña than ho¹t tÝnh. Theo ph­¬ng ph¸p thø nhÊt c¸c kÝch th­íc h×nh häc cña than ho¹t tÝnh ®­îc x¸c ®Þnh b»ng kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö. Nõu chÊp nhËn c¸c h¹t than ho¹t tÝnh cã d¹ng khèi cÇu vÒ bÒ m¾t c¸c h¹t than ph¼ng nh½n tuyÖt ®èi. DiÖn tÝch bÒ mÆt h×nh häc riªng Sh ®­îc tÝnh theo c«ng thøc Sh = 6/(.DA ; [168-1] Trong ®ã : ( lµ khèi l­îng riªng cña than ho¹t tÝnh. DA ®­êng kÝnh bÒ mÆt trung b×nh h¹t than. (n.d3 DA = --------- (n.d2 Trong ®ã n lµ sè h¹t, d lµ ®­êng kÝnh h¹t. DiÖn tÝch bÒ mÆt riªng ®­îc x¸c ®Þnh theo ph­¬ng ph¸p nµy gäi lµ diÖn tÝch bÒ mÆt h×nh häc riªng (Sh). Theo ph­¬ng ph¸p thø hai diÖn tÝch bÒ mÆt riªng ®­îc x¸c ®Þnh theo l­îng chÊt láng ph©n tö thÊp hoµn toµn tr¬ ho¸ häc víi than ho¹t tÝnh, nh­ng hÊp phô lªn bÒ mÆt than ho¹t tÝnh. Trong sè chÊt láng ph©n tö thÊp th­êng dïng lµ Nit¬ ë nhiÖt ®é s«i cña nã, c¸c dung dÞch Ièt vµ Phªnol. DiÖn tÝch riªng bÒ mÆt ®­îc tÝnh to¸n b»ng ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc gäi lµ diÖn tÝch hÊp phô riªng Sp. Gi¸. trÞ Sp cho mçi chÊt láng hÊp phô kh¸c nhau th× kh¸c nhau, v× chÊt láng cã ph©n tö l­îng lín h¬n cµng kÐm hÊp phô bao phñ lªn vÕt x­íc xña h¹t than. §Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ph¼ng nh½n bÒ mÆt c¸c cÊu tróc than cã thÓ sö dông tû sè gi­a diÖn tÝch hÊp phô riªng vµ diÖn tÝch bÒ mÆt h×nh häc riªng. Tû sè nµy cµng lín bÒ mÆt tiÕp xóc gi÷a hai pha Polyme - chÊt ®én cµng nhiÒu vµ møc ®é t¨ng c­êng lùc cµng cao. Ng­îc l¹i ë nh÷ng vÕt x­íc khi c¸c m¹ch ®¹i ph©n tö qu¸ lín kh«ng che phñ ®­îc toµn bé bÒ mÆt than c¸c chÊt trong hÖ thèng l­u ho¸, phßng l·o. SÏ bÞ hÊp phô vµo ®ã lµm ®éng häc còng nh­ møc ®é l­u ho¸ cao su bÞ thay ®æi nhiÒu. TÝnh chÊt c¬ lý vµ tÝnh n¨ng sö dông cña vËt liÖu Ýt ®­îc t¨ng c­êng. 3 - CÊu tróc vËt lý cña than ho¹t tÝnh [169-1]. CÊu tróc cña than ho¹t tÝnh ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng møc ®é ph¸t triÓn cÊu tróc bËc nhÊt cña nã. Møc ®é ph¸t triÓn cÊu tróc chuèi phô thuéc vµo ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt phô thuéc vµo nguyªn liÖu ®Çu ®­a vµo s¶n xuÊt than. CÊu tróc bËc nhÊt phÊt triÓn m¹nh nhÊt trong than s¶n xuÊt b»ng ph­¬ng ph¸p lß. Liªn kÕt ho¸ häc C - C ®¶m b¶o cho cÊu tróc cã ®é bÒn cao. Sè l­îng c¸c h¹t than s¬ khai cã cÊu tróc dao ®éng tõ vµi h¹t ®çi víi than cã cÊu tróc thÊp ®Õn 600 h¹t ®èi víi than cã cÊu tróc cao. Trong thêi gian b¶o qu¶n than ho¹t tÝnh c¸c cÊu tróc bËc nhÊt cña than tiÕp xóc víi nhau, liªn kÕt l¹i víi nhau t¹o thµnh liªn kÕt bËc hai cña than ho¹t tÝnh. Møc ®é bÒn v÷ng cña cÊu tróc bËc hai phô thuéc vµo ®é bÒn liªn kÕt gi÷a c¸c cÊu tróc bËc nhÊt vµ dao ®éng trong kho¶ng ®é bÒn cña liªn kÕt Vandecvan ®Õn ®é bÒn liªn kÕt hydro cã trong than. CÊu tróc bËc hai cµng bÒn v÷ng khi c¸c h¹t than cã kÝch th­íc cµng nhá, møc ®é nh¸m cña bÒ mÆt cµng lín vµ hµm l­îng c¸c nhãm chøa oxy trªn bÒ mÆt than cµng cao. CÊu tróc bËc hai cña than h¹ot tÝnh bÞ ph¸ huû hÕt khi hçn luyÖn víi cao su c¸c cÊu tróc nµy tuy nhiªn cã thÓ t¸i h×nh thµnh khi b¶o qu¶n thµnh phÈm, l­u ho¸ vµ ngay c¶ khi s¶n phÈm ®· l­u ho¸. CÊu tróc cña than ho¹t tÝnh cã thÓ x¸c ®Þnh trùc tiÕp b»ng kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö vµ cè thÓ ®¸nh gi¸ gi¸n tiÕp qua l­îng dÇu ®­îc than ho¹t tÝnh hÊp phô (trÞ sè dÇu cña than). TrÞ sè dÇu cña than ho¹t tÝnh lµ l­îng dÇu hay l­îng chÊt láng kh«ng bèc h¬i ml, tr¬ ho¸ häc víi than ho¹t tÝnh nh­ng ®­îc hÊp phô lªn bÒ mÆt cña than bÞn ­ít t¹o tthµnh bét nh·o. Theo lý thuyÕt l­îng dÇu hÊp phô nµy chÝnh lµ kho¶ng kh«ng gian gi÷a c¸c h¹t than khi h¹t than nµy n»m s¸t víi h¹t kia. NÕu cÊu tróc cña than cµng lín møc ®é kÕt bã chÆt chÏ cña than gi¶m l­îng dÇu cÇn thiÕt ®Ó trén miÕt víi than cµng nhiÒu h¬n. Nh­ vËy trÞ sè dÇu lµ ®¹i l­îng tæng hîp ®Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ diÖn tÝch bÒ mÆt riªng vµ møc ®é cÊu tróc cña than ho¹t tÝnh. 4 - Khèi l­îng riªng cña than ho¹t tÝnh. [170-1]. Khèi l­îng riªng than ho¹t tÝnh lµ ®¹i l­îng phô thuéc vµo ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nã. Ch¼ng h¹n nÕu dïng nh­ r­îu, axªt«n ®Ó x¸c ®Þnh khèi l­îng riªng cho than ho¹t tÝnh th× r­îu vµ axªt«n l¹i lµ c¸c ph©n tö qu¸ lín kh«ng luån lái vµo c¸c khe, kÏ gi÷a cña c¸c h¹t than, trªn bÒ mÆt cña h¹t than. Nh­ vËy thÓ tÝch do c¸c h¹t than chiÕm sÏ lín vµ khèi l­îng riªng sÏ nhá h¬n khèi l­îng riªng thùc cña than. Khèi l­îng riªng cña than ho¹t tÝnh x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p nµy dao ®éng trong kho¶ng tõ 1800-1900 kg/m3. Khi x¸c ®Þnh khèi l­îng riªng cña than ho¹t tÝnh trong Heli láng nhËn ®­îc gi¸ trÞ tõ 1900-2000kkg/m3. Khèi l­îng riªng cña than ho¹t tÝnh ®­îc tÝnh to¸n theo h»ng sè m¹ng tinh thÓ nhËn gi¸ trÞ tõ 2180-2160kg/m3. Than ho¹t tÝnh d¹ng bét lµ c¸c h¹t n»m ë s¸t bªn nhau vµ ë c¸c gãc c¹nh, c¸c cung lµ kh«ng khÝ v× thÕ khèi l­îng riªng cña nã nhá h¬n nhiªï vµ dao ®éng tõ 80-300kg/m3 phô thuéc vµo møc ®é ph¸t triÓn cÊu tróc cña than. Than cã cÊu tróc cµng lín kho¶ng trèng gi÷a c¸c cÊu tróc cµng nhiÒu vµ gi¸ trÞ khèi l­îng riªng cµng nhá. Qua øng dông cña than ho¹t tÝnh ng­êi ta thÊy r»ng gi¸ trÞ khèi l­îng riªng 1860kg/m3 th­êng ®­îc sö dông kh¸ phæ biÕn. Trong c«ng nghÖ gia c«ng cao su ng­êi ta th­êng sö dông lo¹i than ho¹t tÝnh cã khèi l­îng riªng lµ 1800kg/m3 [252-2]. II-/ §Æc tr­ng vÒ mÆt ho¸ häc cña than ho¹t tÝnh [161-1]. Ph©n tÝch cÊu t¹o vµ cÊu tróc cña than ho¹t tÝnh b»ng tia R¬nghen cho thÊy c¸c h¹t than ho¹t tÝnh cã cÊu tróc m¹ng ph¼ng cãa cÊu t¹o tõ c¸c vßng Cacbon(vÞ trÝ s¾p xÕp c¸c nguyªn tö c¸cbon trong vßng gièng vÞ trÝ s¾p xÕp c¸c nguyªn tö c¸cbon trong Benzen). C¸c nguyªn tö C¸cbon liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt ho¸ häc ®­îc biÓu diÔn h×nh d­íi ®©y. Kho¶ng 3-7 m¹ng c¸c bon ph¼ng nh­ vËy s¾p xÕp thµnh tõng líp m¹ng nµy lªn m¹ng kh¸c nh­ng kh«ng trång khÝt vµ chÝnh x¸c nh­ nhau mµ c¸c nguyªn tö c¸cbon ë c¸c m¹ng kh¸c nhau n»m lÖch nhau t¹o thµnh c¸c tinh thÓ s¬ khai cña than ho¹t tÝnh, lùc liªn kÕt gi÷a c¸c nguyªn tö c¸cbon trong mét m¹ng. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nguyªn tö c¸cbon trong cïng mét m¹ng lµ 1,42 A0 kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nguyªn tö c¸cbon t­¬ng øng ë hai m¹ng kÒ nhau lµ 3,6-3,7A0 Trong mçi tinh thÓ s¬ khai cña than ho¹t tÝnh chøa kho¶ng 100-200 nguyªn tö cacbon. C¸c tinh thÓ s¬ khai s¾p xÕp tù do vµ liªn kÕt víi nhau ®Ó t¹o thµnh c¸c h¹t than ®Çu tiªn. Sè l­îng c¸c tinh thÓ s¬ khai trong h¹t than quyÕt ®Þnh kÝch th­íc cña h¹t than, ch»ng h¹n than ho¹t tÝnh ®­îc s¶n xuÊt b»ng ph­¬ng ph¸p khuyÕch t¸n MacDG-100 chøa tõ 5000-10000 tinh thÓ. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt do cã sù va ch¹m, khuÊy trén c¸c h¹t than s¬ khai th­êng cã khèi cÇu hoÆc gÇn khèi cÇu. C¸c khèi cÇu n»m bªn trong hçn hîp ph¶n øng l¹i liªn kÕt víi nhau nh»m t¨ng kÝch th­íc cña h¹t ®Ó gi¶m n¨ng l­îng tù do bÒ mÆt vµ t¹o thµnh c¸c chuçi. H×nh d¹ng vµ kÝch th­íc cña chuèi phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña tõng lo¹i than. C¸c chuçi h¹t nh­ vËy ®­îc gäi lµ cÊu tróc h¹t bËc nhÊt cña than ho¹t tÝnh. Trong tinh thÓ khèi cña h¹t than ho¹t tÝnh c¸c nguyªn tö c¸cbon n»m ë mÆt ngoµi (nguyªn tö c¸cbon c¹nh hoÆc mÐp) cã møc ®é ho¹t ®éng ho¸ häc lín vµ v×, vËy nã lµ trung t©m cña c¸c qu¸ tr×nh «xy ho¸ t¹o cho bÒ mÆt thn hµng lo¹t c¸c nhãm ho¹t ®äng ho¸ häc kh¸c nh­ nhãm hydroxyl, c¸cb«xyl, c¸cb«nyl, xªt«n... ®­îc biÓu diÔn nh­ sau. Ngoµi C¸cbon trong thµnh phÇn ho¸ häc cña than ho¹t tÝnh cßn cã hydro, l­u huúnh, «xy vµ c¸c kho¸ng chÊt kh¸c. C¸c nguyªn tö nµy ®­îc ®­a vµo than ho¹t tÝnh cïng víi nguyªn liÖu ®Çu vµ trong qu¸ tr×nh «xy ho¸. Sù cã mÆt cña c¸c hîp chÊt chøa «xy trªn bÒ mÆt than ho¹t tÝnh ®­îc chÝnh minh b»ng ph¶n øng axÝt huyÒn phï trong n­íc cña than ho¹t tÝnh. Sù cã mÆt cña c¸c kho¸ng chÊt trong than ho¹t tÝnh cho ph¶n øng kiÒm yÕu. B¶ng 1 thµnh phÇn nguyªn tè mét sè lo¹i than ho¹t tÝnh [252-2]. Lo¹i  Hµm l­îng %    Cacbon  Oxy  Hy®ro  ChÊt dÔ bay h¬i   T¨ng c­êng m¸ng  95,2  3,6  0,6  5   B¸n t¨ng c­êng lß  99,2  0,4  0,3  1,2   T¨ng c­êng lß láng  98,2  0,8  0,3  1,4   Nh×n chung tuú vµo tõng lo¹i than víi c¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt kh¸c nhau nªn thµnh phÇn cña chóng còng kh¸c nhau nh­ng nã than ho¹t tÝnh n»m trong giíi h¹n cho phÐp : C¸cbon 80-99,5% Hydro 0,3-1,3% Oxy 0,5-15% Nit¬ 0,1-0,7% L­uhuúnh 0,1-0,7%[142-4]. Sù cã mÆt c¸c nhãm ph©n cùc trªn bÒ mÆt than ho¹t tÝnh lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng t¸c dông hãa häc, lý häc cña than ho¹t tÝnh víi c¸c nhãm ph©n cùc, liªn kÕt ®«i cã trong m¹ch ®¹i pjh©n tö. Dùa vµo thµnh phÇn c¸c nguyªn tè ho¸ häc cña than ho¹t tÝnh cã thÓ chän lo¹i than thÝch hîp cho tõng lo¹i cao su ®Ó ®¹t ®­îc lùc t¸c dông gi÷a than vµ m¹ch cao su lín nhÊt B¶ng 2 - tãm t¾t tÝnh chÊt cña mét sè lo¹i than Lo¹i than vµ c«ng dông  Ký hiÖu  Nguyªn liÖu ®Çu  §­êng kÝnh TB h¹t A0  DiÖn tÝch bÒ mÆt hÊp phô N2 m2/g  Hµm l­îng chÊt dÔ bay h¬i%  pH   Than m¸ng         +T¨ng tÝnh c«ng nghÖ  EPC  KhÝ thiªn nhiªn  300-290  100  5  5   +C¸n tr¸ng kh¸ tèt  MPC  KhÝ thiªn nhiªn  250-280  110-120  5  5   Than lß khÝ         +Ph©n t¸n nhá  FF  DÇu hoÆc khÝ thiªn nhiªn  400-500  40-50  1,0  8-9   +M«®un cao  HMF  DÇu hoÆc khÝ thiªn nhiªn  600  30-10  1,0  8-9   +B¸n t¨ng c­êng  SRF  DÇu hoÆc khÝ thiªn nhiªn  600-800  25-30  1,0  8-9   Than lß láng         +Chèng mµi mßn siªu cao  SAF  DÇu  180-220  90-125  1,0  8-9   +T¨ng kh¶ n¨ng chèng mµi mßn rÊt tèt  ISAF  DÇu  230-250  115  1,0  8-9   +§é bÕn kÕt cÊu thÊp  ISAF-LS  DÇu  200-230  110-130  1,5  8-9   +§é bÕn kÕt cÊu cao  ISAF-HS  DÇu  225  110-120  1,5  8-9   +T¨ng kh¶ n¨ng chèng mµi mßn cho cao su l­u ho¸  HAF  DÇu  260-280  74-100  1,5  8-9   +Th«ng dông  GPF  DÇu  500-550  15-30  1,0  9   +T¨ng kh¶ n¨ng dÉn ®iÑn  CF  DÇu  210-290  125-200  1,5-2  8-9   NhiÖt ph©n         +Cùc mÞn  FT  KhÝ thiªn nhiªn  1800  13  0,5  9   Møc ®é ph©n t¸n trung b×nh  MT  KhÝ thiªn nhiªn  4700  7  0,5  8   PhÇn 3 C«ng nghÖ s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh ë Mü. I-/ Giíi thiÖu: Tõ thêi xa x­a loµi ng­êi ®· dïng c«ng cô th« s¬ ®Î t¹o ra mét l­îng “muéi”, ®Ó sö dông vµo môc ®Ých riªng cña m×nh, thêi ®ã chØ sö dông theo c¶m gi¸c. Tr¶i qua nhiÒu thÕ kû ng­êi ta ®· nghiªn c­u thÊy t¸c dông ®Ých thùc cña than ho¹t tÝnh kh«ng nh÷ng vÒ ®Æc tr­ng kü thuËt, mµ cßn c¶ vÒ mÆt kinh tÕ. V× vËy, víi sù nghiªn cøu vµ t×m tßi ®Ó d­a vµo sö dông s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp h¬n nã ®­îc xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë Mü. N­íc Mü còng lµ n­íc ph¸t triÓn s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh hµng ®Çu thÕ giíi chiÕm h¬n 1/2tæng s¶n l­îng than ho¹t tÝnh cña thª sgiíi. C«ng nghÖ nghhiªn cøu vµ ®i vµo s¶n xuÊt ë Mü, sö dông 3 ph­¬ng ph¸p chÝnh ®ã lµ : 1- Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than m¸ng. 2- Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than lß : + Lß khÝ. +Lß láng. 3- Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nhiÖt ph©n. Nguyªn liÖu ®Çu ®Ó ®­a vµo s¶n xuÊt cã hai lo¹i chÝnh ®ã lµ : khÝ thiªn nhiªn vµ dÇu má. §Ó thÊy ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh ta ®i s©u vµo nghiªn cøu tõng ph­¬ng ph¸p mét. 1- Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than m¸ng [256-2]. Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than m¸ng sö dông nguyªn liÖu ®Çu lµ khÝ thiªn nhiªn, hay khÝ thiªn nhiªn ®­îc lµm giÇu thªm dÇu, nhiÖt ®é lµ 11000C. CÊu t¹o nhµ kÝnh : ®­îc cÊu t¹o bëi c¸c vËt liÖu hîp kim cã kÝch th­íc : ChiÒu dµi 30-38 m ChÒu réng 2,5-3,6 m ChiÒu cao lµ 2,5 m Trong mçi nhµ kÝnh cã kho¶ng 2000 - 4000 ngän löa tho¸t ra tõ nh÷ng m¸ng d­îc chuyÓn ®éng qua l¹i chËm ch¹p, hay nh÷ng trôc quay. §Çu phun cã thÓ cung cÊp tíi 0,5 - 0,8 m3/h, ®­îc cung cÊp bëi 3-5 èng dÉn (Burner pipe). Than l¾ng ®­îc t¸ch ra b»ng nh÷ng c¸i n¹o vµ d­îc thu l¹i, vËn chuyÓn b»ng nh÷ng trôc vÝt mang ®i sö lý ttiÕp theo nh­ (lµm s¹ch, nghiÒn...) ®Ó ®¹t ®­îc kÝch th­íc h¹t yªu cÇu. HiÖu suÊt ®èi víi ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nµy ®¹t rÊt thÊp chØ 5% hay nhá h¬n, ®­êng kÝnh trung b×nh h¹t trong kho¶ng 9 nm -30nm ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nµy ngµy nay hÇu nh­ kh«ng sö dông ®Ó s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh v× nhiÒu lý do liªn qua ®Õn chÊt l­îng, hiÖu suÊt, m«i tr­êng.... D©y chuyÒn s¶n xuÊt ®­îc biÓu diÓn ë h×nh 1. 2- Ph­¬ng ph¸p nhiÖt ph©n [204-3]. Ph­¬ng ph¸p nhiÖt ph©n lµ qu¸ tr×nh ph©n ly khÝ thiªn nhiªn ë nhiÖt ®é 13000C. Nguyªn liÖu ®Çu ®Ó s¶n xuÊt lµ khÝ thiªn nhiªn, nhiÖt ®é 13000C, dïng hai lß h×nh trô ®­êng kÝnh lµ 4m chiÒu cao lµ 10m. §­îc kÕt cÊu b»ng g¹ch chÞu löa, qu¸ tr×nh ho¹t ®éng tuÇn hoµn (khÝ thiªn nhiªn ®­îc d­a vµo lß 1 ®­îc ra nhiÖt t¹o thµnhC¸cbon vµ Hydro, C¸cbon ®­îc t¸ch riªng vµ ®­îc thu l¹i Hydro ®­îc dïng lµm nhiªn liÖu ®èt ch¸y lß 2). HiÖu suÊt ®èi ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nµy ®¹t 40-50%, ®­êng kÝnh trung b×nh h¹t lµ 120-500nm. Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nµy ®ang ®­îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh víi s¶n l­îng ®­a ra thÞ tr­êng kh«ng nhiÒu, nã, th­êng ®­a ra hai lo¹i than chÝnh ®ã lµ MT vµ FT. D©y chuyÒn s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh b»ng ph­¬ng ph¸p nhiÖt ph©n ®­îc biÓu diÔn b»ng h×nh 2. 3- Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than lß. HÇu hÕt than ho¹t tÝnh ®­îc sö dông ngµy nay ®Òu ®­îc s¶n xuÊt b»ng ph­¬ng ph¸p lß. Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt lß cã tæng s¶n l­îng cung cÊp ra thÞ tr­êng ®¹tkho¶ng 85-95% so víi tæng s¶n l­¬ng than ho¹t tÝnh mµ Mü cung cÊp ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Ph­¬ng ph¸p lß ng­êi ta ph©n ra lµm hai ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt ®ã lµ : a-Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt lß khÝ. b-Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt lß láng. Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt lß nãi chung lµ sù ®èt ch¸y kh«ng hoµn toµn khÝ thiªn nhiªn hay dÇu nÆng trong lß chÞu nhiÖt a -Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt lß khÝ [258-2]. Nguyªn liÖu ®Çu lµ khÝ thiªn nhiªn nhiÖt ®é lµ 12000C thiÕt bÞ gåm : ®Çu ®èt, lß, thiÕt bÞ lµm l¹nh, hÖ thèng thu håi than. CÊu t¹o lß cã thÓ lµ h×nh ch÷ nhËt hay h×nh trô ®­îc ®Æt n»m ngang. - NÕu lµ h×nh ch÷ nhËt cã kÝch th­íc lµ 1m x 2,5m x 3,6m. - NÕu lµ h×nh trô cã ®­êng kÝnh lµ 1,4m, chiÒu dµi lµ 8m dïng 6 ®Çu ®èt (Burner) trong mét lß. Trong mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt th­êng cã 3-5 lß. Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt phô thuéc vµo tû lÖ gi÷a kh«ng khÝ vµ khÝ thiªn nhiªn ®­îc ®èt ch¸y ph¹m vi lµ 4-6, phô thuéc vµo yªu cÇu cña tõng lo¹i than, t¨ng l­îng kh«ng khÝ th× t¨ng nhiÖt ®é lß, gi¶m hiÖu suÊt vµ kÝch th­íc h¹t hay ng­îc l¹i. HiÖu suÊt ®èi víi ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nµy ®¹t 30-40% ®­êng kÝnh trung b×nh cña h¹t lµ 50-87nm, cã ba lo¹i than ®­îc s¶n xuÊt b»ng ph­¬ng ph¸p ®ã lµ lo¹i SRF, HMF, FF ba lo¹i nµy cã tÝnh chÊt kh¸c nhau vµ c«ng dông kh¸c nhau. D©y chuyÒn s¶n xuÊt lß khÝ ®­îc biÓu diÔn ë h×nh 3. b-Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt lß láng. Nguyªn liÖu ®Çu lµ nh÷ng Hydro C¸cbon láng (dÇu nÆng, nhùa than ®¸...). NhiÖt ®é lµ 1200-16000.C. CÊu t¹o gåm: ®Çu ®èt, lß, thiÕt bÞ lµm l¹nh, hÖ thèng thu håi than. Lß ®­îc kÕt cÊu b»ng nh÷ng kim lo¹i chÞu nhiÖt chÞu va ®Ëp ®èi víi lo¹i lß nµy cã rÊt nhiÒu kiÓu chiÒu dµi trong kho¶ng 1,4-4 m, ®­êng kÝnh 1,5-8m. HiÖu suÊt ®¹t ®­îc víi ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt lß láng 45-80%, ®­êng kÝnh h¹t 14-90nm. Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nµy s¶n xuÊt ra rÊt nhiÒu lo¹i than kh¸c nhau c¶ vÒ tÝnh chÊt vµ c«ng dông bao gåm c¸c lo¹i than : GPF, FEF, HAF, HAF –HS, HAF-LS, ISAF, SAF, CF... Tæng s¶n l­îng than ho¹t tÝnh ®­îc s¶n xuÊt ra tõ ph­¬ng ph¸p lß láng cã thÓ chiÕm tíi 70% tæng s¶n l­îng than ho¹t tÝnh cña Mü s¶n xuÊt ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Ph­¬ng ph¸p nµy rÊt th«ng dông c¶ vÒ nguyªn liÖu ®Çu lÉn vËn hµnh s¶n xuÊt nªn kh«ng nh÷ng ë Mü ¸p dông ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nµy mµ cßn ë c¸c n­íc ph­¬ng t©y, c¸c n­íc Ch©u ¸ (NhËt b¶n). B¶ng 3 - tãm t¾t cña ba ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh. Quy tr×nh  N¨m ho¹t ®éng  Nguyªn liÖu ®Çu  Ph­¬ng ph¸p  NhiÖt ®é 0C  HsuÊt %  S¶n phÈm   Than m¸ng  1915  KhÝ thiªn nhiªn  NhiÒu ngän löa va ch¹m ®Õn bÕ mÆt lµm l¹nh  1100  0,5-5%  KÝch th­íc h¹t nhá 9-30nm,cÊu tróc nhá, «xy ho¸ cao, sö lý chËm trong gia c«ng cao su.   NhiÖt ph©n  1922  KhÝ thiªn nhiªn  NhiÖt ph©n ly, ®­¬c cÊp nhiÖt  1300  40-50%  KÝch th­êc h¹t lín 120-500nm cÊu tróc nhá.   KhÝ lß  1922  KhÝ thiªn nhiªn  Ch¸y mét ph©n trong lß chÞu nhiÖt  1200  30-40%  KÝch th­íc h¹t trung b×nh 50-87nm, cÊu tróc nhá.   Lß láng  1943  DÇu má, nhùa than ®¸  Ch¸y mét phÇn trong lß chÞu nhiÖt  1200-1600  45-80%  CÊu tróc h¹t lín, kÝch th­íc h¹t 14-90nm   II-/ S¶n l­îng [162-1]. N¨m 1900 tæng s¶n l­îng than ho¹t tÝnh ë Mü lµ 2700 tÊn. N¨m 1962 tæng s¶n l­îng than ho¹t tÝnh ë Mü lµ 900.000 tÊn n¨m 1982 tæng s¶n l­îng than ho¹t tÝnh ë Mü lµ h¬n 2.000.000 tÊn. Ngµy nay ë Mü s¶n xuÊt chñ yÕu ba ph­¬ng ph¸p chÝnh ®É nãi ë trªn. TÝnh ®Õn ngµy 01-01-1965 s¶n l­îng c¸c lo¹i than s¶n xuÊt ë Mü vµ mét sè n­íc ph­¬ng t©y kh¸c cã sè liÖu sau : B¶ng 4 - S¶n l­îng c¸c lo¹i than ®­îc s¶n xuÊt ë Mü (tÊn). H·ng s¶n xuÊt  Than    Lß láng  Lß khÝ  M¸ng  NhiÖt ph©n  (   HuberCopporation  8800  19000  4000   111000   Columbian Carbon Co  202000  34000  11000   247000   Cabot Corporation  109000  20000    129000   Richardson Carbon Co  181000  50000  16000  57000  304000   Thermatomic Carbon Co  23000   27000   50000   Phillips petroleum Co  159000     159000   United Carbon Co  184000  36000  14000   234000   (  946000  159000  72000  112000  1289000   B¶ng 5 - Than ho¹t tÝnh s¶n xuÊt ë Mü. N¨m  Than    Lß  M¸ng  NhiÖt ph©n  Tæng    S¶n l­îng  %(  S¶n l­îng  %(  S¶n l­îng  %(    1952  955905  60  56359  35  84600  5  1604102   1954  927811  66  378741  27  102995  7  1409547   1956  1331045  72  363672  20  145251  8  1839968   1958  1192165  73  324743  20  127697  7  1644605   1960  1610459  79  292355  14  149433  7  2052247   1961  1567378  80  251762  13  145495  7  1964635   1962  1677088  81  207438  11  171938  8  2056464   B¶ng 6 - S¶n l­îng than ho¹t tÝnh ®­îc s¶n xuÊt ë mét sã n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn. N­íc s¶n xuÊt  Than ho¹t tÝnh    Lß láng  Lß khÝ  M¸ng  NhiÖt ph©n  (   Liªn hiÖp Anh  156000    2000  158000   Hµ Lan  55000     55000   ý  82000  1000    83000   Canada  68000     68000   Ph¸p  122000     122000   Céng hoµ liªn bang §øc  45000  7000  14000   66000   NhËt b¶n  105000  13000  2000  13000  133000   (  633000  21000  16000  15000  685000   PhÇn 4 Ph©n lo¹i vµ øng dông than ho¹t tÝnh. I-/ Ph©n lo¹i : Tªn cña c¸c lo¹i than kh¸c nhau ®· ph¸t triÓn nhiÒu n¨m cïng víi nã kh«ng dùa theo mét l« gÝc nµo c¸c nhµ s¶n xuÊt ®· tuú ý ®­a ra nh÷ng s¶n phÈm míi vµ tªn míi, còng nh­ tªn th­¬ng m¹i. HÖ thèng cña c¸c lo¹i tªn ®­a ra ë cét thø 2 ë b¶ng d­íi lu«n dµi dßng cïng víi nã liªn tôc phÊt triÓn ra c¸c lo¹i than míi, ®Õn b©y giê kh«ng thÓ ®­a ra c¸c lo¹i tªn tuú ý ®­îc. V× thÕ, vµo n¨m 1967 mét hÖ thèng tªn ®· ®­îc ra ®êi ë Mü (tiªu chuÈn cña Mü lµ ASTMD1765) ®· ®­îc phæ biÓn réng r·i trªn thÕ giíi. Vµo n¨m 1980 tæ chøc tiªu chuÈn quèc tÕ ISO còng ®· c«ng nhËn tiªu chuÈn cña Mý. HÖ thèng ASTM bao gåm mét ch÷ c¸i theo sau nã lµ ba ch÷ sè. Ch÷ c¸i cho biÕt tèc ®é xö lý theo thø tù : N tèc ®é sö lý trung b×nh. S lµ tèc ®é sö lý chËm. §èi víi ch÷ sè th× sè ®Çu tiªn ®Æc tr­ng cho diÖn tÝch bÒ mÆt cña than ho¹t tÝnh ®­îc ®o b»ng qu¸ tr×nh hÊp phô I2. VÝ dô 1=SAF, 2 = ISAF, 3 = HAF. Hai ch÷ sè cßn l¹i lùa chän tuú tiÖn nh­ng ¸p dông theo mét quy t¾c. Trong tr­êng hîp ®èi víi than ho¹t tÝnh cïng víi mét møc ®é tiªu chuÈn vÇ cÊu tróc ch÷ sè thø hai lu«n lÆp l¹i ch÷ sè thø nhÊt vµ ch÷ sè cuèi cïng lµ sè 0. VÝ dô SAF = N110 vµ ISAF = N220. II-/ øng dông Trong kho¶ng 90-95 % tæng s¶n l­îng than ho¹t tÝnh ®­îc s¶n xuÊt ra ®Ó dïng lµm chÊt ®én cho c«ng nghiÖp s¶n xuÊt cao su, gÇn 80% than ho¹t tÝnh ®­îc dïng cho s¶n xuÊt s¨m lèp xe, vµ 10-15% dïng ®Ó s¶n xuÊt c¸c lo¹i vËt liÖu cao su c¬ häc cßn l¹i 5% dïng lµm chÊt ®én cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, vÝ dô: ngµnh c«ng nghiÖp giÊy, ngµnh s¶n xuÊt chÊt dÎo. ..v.v.. kÕt luËn Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu vÒ than ho¹t tÝnh thÊy ®­îc than ho¹t tÝnh kü thuËtlµ mét lo¹i chÊt ®én v« cïng quan träng trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt cao su (s¨m lèp, ®Õ giÊy...) sù cã mÆt cña than ho¹t tÝnh trong hîp phÇn cao su víi hµm l­îng cÇn thiÕt lµm t¨ng c¸c tÝnh chÊt c¬ lý:giíi h¹n bÒn kÐo ®øt, xÐ r¸ch, kh¶ n¨ng chèng mµi mßn....nãi chung c¸c tÝnh n¨ng kü thuËt cña vËt liÖu cao su ®Òu t¨ng, nh­ng ®iÒu ®ã nãi lªn ta ph¶i lùa chän lo¹i than thÝch hîp, ng­îc l¹i kh«ng nh÷ng t¨ng mµ cßn bÞ gi¶m tÝnh chÊt c¬ lý g©y ¶nh h­ëng xÊu h¬n khi sö dông vËt liÖu cao su. Mµ trªn thÞ tr­êng th× cã rÊt nhiÒu lo¹i than ho¹t tÝnh khi ¸p dông lµm chÊt ®én ®Ó s¶n xuÊt s¨m lèp xe m¸y, xe ®¹p...th× cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ lùa chän lo¹i than thÝch hîp nhÊt ®Ó cã ®­îc tÝnh chÊt c¬ lý tèi ­u nhÊt vµ gi¸ thµnh phï hîp nhÊt víi thÞ tr­êng ViÖt nam.  tµi liÖu tham kh¶o pts Ng« Phó Trï kü thuËt chÕ biÕn vµ gia c«ng cao su tr­êng §HBK HN 95 Kirk-Othmer Encyclopedia of chemical Technology Second edition – vol4 Copyright 1964 by John Wily Printed in the USA Rubbet technology and manufacture second edited edited by CM blow. ...(1982) Ull mann’s encyclopedia of industrial Chemistry - vol A5 excutive Editor:Wolfgang Gerhartz.... D 6940 –Weiheim Federal Rupblic of Germany 1986môC LôC PhÇn I - Giíi thiÖu lÞch sö ph¸t triÓn cña than ho¹t tÝnh 1 I-/ Giíi thiÖu chung. 1 PhÇn II - Tæng quan vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc, vËt lý cña than ho¹t tÝnh 2 I-/ Nh÷ng ®Æc tr­ng vÒ tÝnh chÊt vËt lý. 2 1- KÝch th­íc h¹t vµ bÒ mÆt riªng cña than ho¹t tÝnh[167-1]. 2 2 - DiÖn tÝch bÒ mÆt riªng cña h¹t than ho¹t tÝnh 3 3 - CÊu tróc vËt lý cña than ho¹t tÝnh [169-1]. 4 4 - Khèi l­îng riªng cña than ho¹t tÝnh. [170-1]. 5 II-/ §Æc tr­ng vÒ mÆt ho¸ häc cña than ho¹t tÝnh [161-1]. 5 PhÇn 3 - C«ng nghÖ s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh ë Mü. 9 I-/ Giíi thiÖu: 9 1- Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than m¸ng [256-2]. 9 2- Ph­¬ng ph¸p nhiÖt ph©n [204-3]. 10 3- Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt than lß. 10 II-/ S¶n l­îng [162-1]. 12 PhÇn 4 - Ph©n lo¹i vµ øng dông than ho¹t tÝnh. 14 I-/ Ph©n lo¹i : 14 II-/ øng dông 14 kÕt luËn 15 tµi liÖu tham kh¶o 16 Lo¹i than vµ c«ng dông  Tªn th­¬ng m¹i c¸c lo¹i than ho¹t tÝnh ®­îc s¶n xuÊt ë c¸c h·ng ë Mü    Huber  Columbian  Contenital  Carbot  Richardson  Thermatomic  Philips  United   Than lß cho mäi c«ng dông  APF   Velvetecs   Sterling 105       Than lß tõ nguyªn liÖu láng            -T¨ng kh¶ n¨ng dÉn ®iÖn  CF  AromecsCF  Statec125H  Continec CF  Vulcan C     United CF   -T¨ng tÝnh c«ng nghÖ  EPF   StatecM      Fiblec 55    -Th«ng dông  GPF  ArovelPEF  StatecM  ContinecPEF  SterlingV    Fiblec A  United 50PEF   -T¨ng kh¶ n¨ng chèng mµi mßn cho cao su l­u ho¸  HAF  AsomecHAF  StatecR  Continec HAF  Vucan 6  Texas HAF   Fiblec 1  United 60HAF   T¨ng kh¶ n¨ng chèng mµi mãn rÊt tèt  ISAF  AsomecISAF  Statec125  ContinecISAF  Vulcan3  Texas ISAF   Fiblec 0  United 70ISAF   -§é bÒn kÕt cÊu cao  H-ISAF   Statec125H   Rig 600       §é bÕn kÕt cÊu thÊp  LS-ISAF   Neotec130         -Chèng mµi mßn siªu cao  SAF  AsomecSAF  Statec160   Vunlean9       -DÉn ®iÖn cùc tèt  SCF   CondactexSC   Vulcan SCo       Than ®­îc s¶n xuÊt b»ng ph­¬ng ph¸p m¸ng    Micronexw6         -T¨ng tÝnh c«ng nghÖ  EPC  Uax EPC  Micronex   Sferon 6       -C¸n tr¸ng kh¸ tèt  MPC  Errow MPC    Sferon CN       -DÉn ®iÖn tèt    StatecB   Sferon 1       Than lß tõ khÝ    Statec93   Rig 99       -Ph©n tµn nhá  FF   FurnexH         -Modun cao  HMF  Surper HMF   ContinecHMF        -B¸n t¨ng c­êng  SRF  Esex SRF   Continec SRF-SRF-LM;NM        Than nhiÖt ph©n            -Cùc min  FT      R-33      -Møc ®é ph©n t¸n trung b×nh  MT      TerMAX-S