Tìm hiểu về vấn đề phân tán dữ liệu trong môi trường mạng

vµ Server tu©n theo c¸c giao thøc trao ®æi th«ng tin nhÊt ®Þnh. 1. C¸c m« h×nh ph©n t¸n CSDL PhÇn nµy tËp trung vµo m« h×nh ph©n t¸n d÷ liÖu trong tÝnh to¸n Client/Server vµ c¸c d¹ng kh¸c nhau cña m« h×nh nµy. M« h×nh ph©n t¸n truy nhËp d÷ liÖu nªu trªn lµ d¹ng sö dông chung nhÊt cña m« h×nh ph©n t¸n Client/Server. §ã lµ d¹ng ph©n t¸n Client/Server dïng víi phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu, trong ®ã c¬ së d÷ liÖu øng dông dïng nhiÒu bé xö lý. M« h×nh ph©n t¸n truy nhËp d÷ liÖu cã thÓ ®­îc ph©n r· ®Ó râ c¸ch tæ chøc liªn kÕt c¸c thµnh phÇn trong qu¸ tr×nh xö lý d÷ liÖu. PhÇn nµy sÏ giíi thiÖu c¸ch thøc ®Ó cÊu h×nh ho¸ ba thµnh phÇn chung cho tÊt c¶ c¸c øng dông c¬ së d÷ liÖu sau ®©y: C¸c thµnh phÇn cña qu¸ tr×nh øng dông. Thµnh phÇn phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu. C¬ së d÷ liÖu. C¸c m« h×nh xö lý c¬ së d÷ liÖu kh¸c nhau tuú thuéc vµo n¬i ®Æt c¸c thÓ hiÖn cña 3 ph¹m trï thµnh phÇn trªn. PhÇn nµy lÇn l­ît xÐt n¨m m« h×nh kiÕn tróc; tÊt c¶ ®Òu dùa trªn cÊu h×nh ph©n t¸n truy nhËp d÷ liÖu cña tÝnh to¸n Client/Server: M« h×nh c¬ së d÷ liÖu tËp trung. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu dïng m¸y chñ file. M« h×nh xö lý trÝch d÷ liÖu tõ c¬ së d÷ liÖu. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu Client/Server. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n. N¨m m« h×nh nµy cã thÓ dïng hçn hîp ®Ó t¹o nªn cÊu h×nh øng dông c¬ së d÷ liÖu ®a d¹ng. 1.1. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu tËp trung Trong m« h×nh tËp trung, c¸c thµnh phÇn øng dông, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu vµ b¶n th©n c¬ së d÷ liÖu ®Òu trªn cïng 1 vÞ trÝ. Ng­êi sö dông Ng­êi sö dông øng dông PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu C¬ së d÷ liÖu H×nh 5. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu tËp trung. Ch¼ng h¹n ng­êi dïng m¸y c¸ nh©n cã thÓ ch¹y ch­¬ng tr×nh øng dông víi phÇn mÒm ORACLE ®Ó truy nhËp c¬ së d÷ liÖu trªn ®Üa cøng trong m¸y. Do c¸c thµnh phÇn øng dông, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu vµ c¬ së d÷ liÖu trªn cïng m¸y, øng dông nµy phï hîp víi m« h×nh tËp trung. NhiÒu qu¸ tr×nh xö lý th«ng tin cña c¸c tæ chøc lín vÉn theo m« h×nh xö lý tËp trung, ch¼ng h¹n bé xö lý mainframe ch¹y phÇn mÒm IMS hay DB2 cña IBM cã thÓ cho phÐp c¸c tr¹m ®Çu cuèi khai th¸c víi ®é ph©n t¸n réng. Tuy nhiªn trong nhiÒu hÖ thèng nh­ vËy, c¶ ba thµnh phÇn cña øng dông c¬ së d÷ liÖu khai th¸c cïng trªn mainframe. 1.2. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu dïng m¸y chñ file M« h×nh m¸y chñ file ®Æt c¸c thµnh phÇn øng dông vµ phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu trªn mét hÖ thèng tÝnh to¸n, vµ c¸c file vËt lÝ dïng ®Ó chøa c¬ së d÷ liÖu ®Æt trªn hÖ thèng tÝnh to¸n kh¸c. CÊu h×nh nh­ vËy th­êng ®­îc dïng trong m«i tr­êng m¹ng côc bé, trong ®ã mét m¸y gi÷ file d÷ liÖu ®Ó c¸c m¸y kh¸c truy nhËp. Trong m«i tr­êng m¸y chñ file, phÇn mÒm m¹ng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mçi m¸y ng­êi dïng sÏ cã c¶m gi¸c nh­ m¸y chñ file chØ dïng cho riªng m×nh. M« h×nh m¸y chñ file t­¬ng tù nh­ m« h×nh tËp trung: file c¬ së d÷ liÖu ®Æt trªn m¸y kh¸c víi thµnh phÇn øng dông vµ phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu; tÊt nhiªn c¸c thµnh phÇn øng dông vµ phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ nh­ ®· thao t¸c trong m«i tr­êng tËp trung. Thùc tÕ phÇn mÒm m¹ng ®· t¹o nªn m«i tr­êng mµ nh÷ng phÇn mÒm øng dông vµ phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu lu«n c¶m thÊy nh­ ®ang lµm viÖc víi c¬ së d÷ liÖu tËp trung. øng dông M¹ng truyÒn th«ng Server C¬ së d÷ liÖu PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu H×nh 6. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu m¸y chñ file. M«i tr­êng nh­ vËy cã thÓ phøc t¹p h¬n m« h×nh tËp trung v× phÇn mÒm m¹ng cã c¬ chÕ xö lý t­¬ng tranh, cho phÐp nhiÒu ng­êi dïng cïng truy nhËp ®ång thêi mét d÷ liÖu. 1.3. M« h×nh xö lý trÝch d÷ liÖu øng dông M¹ng truyÒn th«ng M¸y Server C¬ së d÷ liÖu PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu øng dông PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu H×nh 7. M« h×nh rót d÷ liÖu. Mét d¹ng cña c¬ së d÷ liÖu tõ xa cã thÓ dïng phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ®Ó trÝch rót d÷ liÖu. Ng­êi ta dïng thuËt ng÷ xö lý trÝch d÷ liÖu (database extract processing). C¬ së d÷ liÖu Víi m« h×nh nµy ng­êi ta cã c¸c c¬ së d÷ liÖu trªn c¸c m¸y nèi m¹ng. Mét m¸y dïng phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ®Ó truy nhËp m¸y kia vµ rót d÷ liÖu cÇn thiÕt. KÕt qu¶ chuyÓn vÒ m¸y yªu cÇu, trªn ®Üa cøng cña m¸y nµy. Ng­êi dïng sö dông b¶n sao t¹i chç cña d÷ liÖu. B»ng tiÕp cËn nµy, ng­êi dïng cÇn biÕt n¬i cÊt d÷ liÖu vµ c¸ch truy nhËp c¬ së d÷ liÖu ë xa, còng nh­ b¶o tr× c¬ së d÷ liÖu. PhÇn mÒm øng dông phô trî cÇn ®Æt trªn c¶ hai hÖ thèng tÝnh to¸n ®Ó truy nhËp d÷ liÖu vµ chuyÓn d÷ liÖu gi÷a hai hÖ thèng. Tuy nhiªn phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ch¹y trªn hai m¸y kh«ng cÇn b¸o tr­íc nh÷ng truy nhËp tõ xa, do hai m¸y ho¹t ®éng ®éc lËp. 1.4. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu Client/Server Trong m« h×nh c¬ së d÷ liÖu Client/Server thùc sù m« t¶ trong h×nh vÏ, c¬ së d÷ liÖu ®Æt trªn mét m¸y tÝnh; c¸c m¸y kh¸c ch¹y c¸c thµnh phÇn xö lÝ øng dông. Nh­ng phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ®­îc t¸ch ra trªn c¸c m¸y Client, cho phÐp ch¹y c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông vµ hÖ thèng Server l­u tr÷ c¬ së d÷ liÖu. øngdung M¹ng truyÒn th«ng M¸y Server C¬ së d÷ liÖu PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu M¸yClient H×nh8. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu Client/Server. C¸c thµnh phÇn xö lÝ øng dông cña hÖ thèng Client trong m« h×nh nµy yªu cÇu phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu côc bé. Thµnh phÇn phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu côc bé trong m¸y Client liªn l¹c víi phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu phô ch¹y trªn m¸y Server. PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu m¸y Server truy nhËp c¬ së d÷ liÖu vµ chuyÓn kÕt qu¶ vÒ m¸y Client. Tho¹t nh×n m« h×nh c¬ së d÷ liÖu Client/Server t­¬ng tù nh­ m« h×nh m¸y chñ file. ThÕ nh­ng m« h×nh Client/Server cã ­u ®iÓm so víi m« h×nh kia. Víi m« h×nh m¸y chñ file, th«ng tin liªn kÕt víi mçi lÇn truy nhËp c¬ së d÷ liÖu vËt lÝ cÇn ®i theo m¹ng. Thao t¸c c¬ së d÷ liÖu yªu cÇu nhiÒu truy nhËp cã thÓ g©y t¾c nghÏn m¹ng. Gi¶ sö ng­êi dïng yªu cÇu d÷ liÖu tæng, yªu cÇu nµy ®ßi hái phÇn tö d÷ liÖu tõ 100 b¶n ghi c¬ së d÷ liÖu. Theo c¸ch tiÕp cËn m¸y chñ file, tÊt c¶ 100 b¶n ghi ch¹y qua m¹ng. LÝ do lµ phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ch¹y trªn m¸y ng­êi dïng cÇn truy nhËp vµ kiÓm tra tõng b¶n ghi cã tho¶ m·n ®iÒu kiÖn kh«ng. Cßn theo tiÕp cËn c¬ së d÷ liÖu Client/Server, chØ mét c©u hái vµ kÕt qu¶ cuèi cïng ®i trªn m¹ng. PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu thao t¸c trªn m¸y tÝnh cã c¬ së d÷ liÖu vµ cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn yªu cÇu råi cho kÕt qu¶. 1.5. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n M« h×nh m¸y chñ file vµ m« h×nh c¬ së d÷ liÖu Client/Server ®Òu gi¶ thiÕt c¬ së d÷ liÖu ®Æt trªn mét m¸y tÝnh vµ ch­¬ng tr×nh øng dông truy nhËp c¬ së d÷ liÖu ®­îc ®Æt trªn m¸y tÝnh kh¸c. M« h×nh ph©n t¸n thùc sù gi¶ thiÕt b¶n th©n c¬ së d÷ liÖu n»m trªn nhiÒu m¸y, tøc lµ nhiÒu hÖ thèng xö lÝ. øngdông M¹ng truyÒn th«ng M¸y Server C¬ së d÷ liÖu PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu M¸y Server C¬ së d÷ liÖu PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu H×nh 9. M« h×nh c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n. PhÇn tiÕp theo sÏ m« t¶ c¸c c¬ chÕ dïng trong hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n. Råi sÏ lµ c¸c m« h×nh kiÕn tróc kh¸c nhau ®Ó x©y dùng m«i tr­êng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n. 2. C¬ chÕ ph©n t¸n d÷ liÖu Cã ba c¸ch tiÕp cËn chÝnh vÒ c¬ chÕ ph©n t¸n, dïng ®Ó qu¶n lý truy nhËp c¬ së d÷ liÖu: ®ã lµ c¬ chÕ tËp trung, ph©n ®o¹n, vµ sao chÐp c¬ së d÷ liÖu. 2.1 TËp trung TiÕp cËn tËp trung ®­îc dïng víi m« h×nh tËp trung võa tr×nh bµy, trong ®ã c¬ së d÷ liÖu kh«ng hoµn toµn theo ph©n bè vËt lÝ. Ng­êi ta b¶o qu¶n toµn bé c¬ së d÷ liÖu trªn mét m¸y tÝnh Server t¹i trung t©m, vµ c¸c thµnh phÇn Client ch¹y trªn c¸c m¸y tÝnh kh¸c ®Ó truy nhËp m¸y Server. B¶n th©n c¬ së d÷ liÖu lµ tËp trung dï viÖc khai th¸c ®­îc tæ chøc ph©n t¸n. Víi nhiÒu m«i tr­êng lµm viÖc, tiÕp cËn tËp trung lµ thÝch hîp. Nã cho phÐp tÊt c¶ c¸c thao t¸c cËp nhËt c¬ së d÷ liÖu ®­îc thùc hiÖn t¹i chç vµ kh«ng cÇn nhiÒu b¶n sao d÷ liÖu. Tuy nhiªn m¸y Server trong tiÕp cËn nµy trë nªn ®iÓm hay m¾c lçi trong hÖ thèng. NÕu cã sù cè x¶y ra t¹i m¸y Server, kh«ng ai cã thÓ truy nhËp nã. 2.2. Ph©n ®o¹n Theo kiÓu ph©n ®o¹n, mét sè b¶n ghi c¬ së d÷ liÖu ®­îc ghi trªn mét m¸y tÝnh, vµ mét sè b¶n ghi kh¸c ®­îc ghi trªn c¸c m¸y tÝnh cßn l¹i. Tuy nhiªn theo c¸ch nµy kh«ng phÇn d÷ liÖu nµo l¹i ghi ë nhiÒu chç; do vËy cho phÐp c¬ chÕ cËp nhËt trë nªn ®¬n gi¶n h¬n. Ng­êi ta dïng nhiÒu lo¹i ph©n ®o¹n d÷ liÖu, th«ng th­êng cã thÓ kÓ ra gåm: TÊt c¶ c¸c b¶ng ®èi víi bÊt kú c¬ së d÷ liÖu nµo còng cã thÓ ghi ë mét chç; c¬ së d÷ liÖu kh¸c nhau ghi t¹i n¬i kh¸c nhau. TÊt c¶ c¸c c¬ së d÷ liÖu cã thÓ ®­îc xö lÝ b»ng cïng phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu. C¸c b¶ng kh¸c nhau cña cïng mét c¬ së d÷ liÖu cã thÓ ®­îc ghi t¹i nhiÒu n¬i kh¸c nhau. C¸c phÇn tö d÷ liÖu t¹o nªn b¶ng cã thÓ ®­îc ph©n t¸ch, hoÆc theo dßng hoÆc theo cét. Ng­êi ta dÔ dµng ph¸t hiÖn ra phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu t¹i nh÷ng n¬i ®Æt d÷ liÖu. B¶n th©n phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cã thÓ l­u tr÷ tÊt c¶ th«ng tin liªn quan ®Õn vÞ trÝ cña d÷ liÖu, hoÆc ng­êi ta dïng dÞch vô th­ môc toµn m¹ng ®Ó gióp phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ®Þnh vÞ nh÷ng phÇn kh¸c nhau cña c¬ së d÷ liÖu. 2.3. Sao d÷ liÖu vµ trÝch d÷ liÖu Víi tiÕp cËn ph©n ®o¹n hay tËp trung, kh«ng cã mét b¶n sao d÷ liÖu nµo trong c¬ së d÷ liÖu. Mçi d÷ liÖu ®­îc ghi chØ ë mét n¬i. Hai tiÕp cËn phô dïng ®Ó t¹o ra c¸c b¶n sao cña toµn bé hay mét phÇn d÷ liÖu ®­îc dïng d­íi d¹ng kÜ thuËt sau: TrÝch d÷ liÖu. B¶n sao c¬ së d÷ liÖu ®­îc gäi lµ trÝch (extract) khi b¶n sao ®­îc dïng víi phÐp ®äc. C¸c gi¸ trÞ phÇn tö d÷ liÖu trÝch ra kh«ng phôc vô cho môc ®Ých cËp nhËt. TrÝch d÷ liÖu ®­îc dïng trong nhiÒu hoµn c¶nh, khi cÇn ph©n t¸n c¸c b¶n sao c¬ së d÷ liÖu trªn nhiÒu n¬i. Mét trÝch ®o¹n d÷ liÖu cã thÓ lµ b¶n sao toµn bé c¬ së d÷ liÖu, hay chØ lµ kÕt hîp c¸c ®o¹n riªng. C¸c kiÓu trÝch ®a d¹ng trªn d÷ liÖu cã thÓ kh¸c nhau tuú theo c¬ chÕ cho phÐp ch­¬ng tr×nh øng dông quyÕt ®Þnh tÝnh thêi sù cña th«ng tin. PhÇn trÝch d÷ liÖu cã thÓ kh«ng kÌm th«ng tin vÒ thêi gian cña nã, hoÆc nã mang lu«n th«ng tin vÒ thêi gian, tæng kiÓm tra ®Ó phôc vô cho viÖc ®ång bé qu¸ tr×nh chung. Sao d÷ liÖu. B¶n sao c¬ së d÷ liÖu ®­îc gäi lµ sao (replica) khi gi¸ trÞ phÇn tö d÷ liÖu sao chÐp dïng ®­îc cho môc ®Ých cËp nhËt. Khi ®ã gi¸ trÞ míi sÏ ®­îc cËp nhËt trong toµn c¬ së d÷ liÖu, tøc trªn c¶ b¶n sao kh¸c. B¶n sao d÷ liÖu t­¬ng tù nh­ trÝch d÷ liÖu, trõ viÖc b¶n sao cho phÐp cËp nhËt. Víi b¶n sao, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cÇn ®¶m b¶o c¸c phÇn tö d÷ liÖu gi÷ ®­îc ®ång bé víi c¸c gi¸ trÞ kh¸c trong c¬ së d÷ liÖu chÝnh. V× cã nhiÒu b¶n sao gi¸ trÞ phÇn tö d÷ liÖu cho nªn ph¶i kh¼ng ®Þnh ®­îc viÖc cËp nhËt tiÕn hµnh ®ång thêi trªn tÊt c¶ c¸c b¶n sao. PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ ®Ó lan truyÒn c¸c thay ®æi ®· thùc hiÖn trªn b¶n sao tíi c¸c b¶n sao kh¸c vµ tíi c¬ së d÷ liÖu mét c¸ch nhanh nhÊt. Theo mét vµi l­îc ®å, b¶n sao ®­îc thiÕt kÕ nh­ mét b¶n sao chÝnh (master replica), cßn c¸c b¶n sao kh¸c ®­îc gäi lµ b¶n sao thø cÊp (secondary replica). PhÐp to¸n cËp nhËt c¬ së d÷ liÖu ®­îc coi lµ hoµn thµnh khi mµ b¶n sao chÝnh ®· ®­îc cËp nhËt. Thµnh phÇn phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu øng víi b¶n sao chÝnh cã tr¸ch nhiÖm truyÒn tÊt c¶ nh÷ng cËp nhËt tíi c¸c b¶n sao thø cÊp sau mét kho¶ng thêi gian. Khi thùc hiÖn sao chÐp c¬ së d÷ liÖu, tr­íc hÕt b¹n ph¶i t¹o mét b¶n thiÕt kÕ gèc (Design Master). CÇn chó ý, lu«n lu«n t¹o mét b¶n sao dù phßng c¬ së d÷ liÖu cña b¹n tr­íc khi chuyÓn nã thµnh mét Design Master. Sau khi Design Master ®­îc t¹o vµ c¸c thay ®æi d÷ liÖu thùc hiÖn xong, h·y huû bá b¶n sao. Mét file c¬ së d÷ liÖu chØ cã thÓ ®­îc Design Master t¹o mét lÇn. §èi víi viÖc t¹o b¶n sao, kh«ng nªn t¹o nhiÒu lÇn ®èi víi cïng mét file sao l¹i sÏ lµm ch­¬ng tr×nh bÞ háng. Khi t¹o c¸c b¶n sao, b¹n cã thÓ t¹o c¸c b¶n sao toµn phÇn hoÆc t¹o c¸c b¶n sao mét phÇn. Th«ng th­êng, ta kh«ng muèn truyÒn toµn bé d÷ liÖu tõ b¶n thiÕt kÕ gèc ®Õn b¶n sao. NhÊt lµ khi viÖc nµy kh«ng thÝch hîp vµ kh«ng thùc tÕ khi ph¶i göi toµn bé néi dungcña c¬ së d÷ liÖu gèc ®Õn ng­êi sö dông ë xa. Nh÷ng g× kh«ng nªn truyÒn ®i lµ nh÷ng th«ng tin bÝ mËt trong kinh doanh nh­ l­¬ng bæng, còng nh­ nh÷ng th«ng tin b¶o mËt cña c¬ së d÷ liÖu nh­ ID vµ mËt khÈu cña ng­êi sö dông. C¬ së d÷ liÖu ta cÇn lµ nh÷ng d÷ liÖu g¾n liÒn víi c¸ nh©n mét ng­êi sö dông sÏ ®­îc sao chôp vµo m¸y tÝnh cña hä. KiÓu sao chôp nµy hiÖu qu¶ h¬n kiÓu sao chôp toµn phÇn bëi v× nã chØ t¹o b¶n sao cña nh÷ng d÷ liÖu mµ ng­êi sö dông cÇn ®Õn. NhiÒu c¬ chÕ ®· thùc hiÖn sù ®ång bé ho¸ c¸c b¶n sao. Nh­ vËy mét khi b¶n sao thay ®æi, chØ m×nh nã ®­îc cËp nhËt. C¸c gi¸ trÞ phÇn tö d÷ liÖu ®­îc cËp nhËt trong b¶n sao nµy ®­îc truyÒn lªn c¬ së d÷ liÖu chÝnh. Trong tr­êng hîp kh¸c, phÐp cËp nhËt tiÕn hµnh víi c¬ së d÷ liÖu chÝnh còng nh­ víi c¸c b¶n sao. L­îc ®å kh¸c dïng hµm héi nhËp (convergence funtion) ®Ó ®ång bé ho¸ b¶n sao cña c¬ së d÷ liÖu vµ kh¼ng ®Þnh l¹i t¹i c¬ së d÷ liÖu chÝnh. Hµm héi nhËp lµ hµm ph©n t¸n, cã c¸c thµnh phÇn ch¹y trªn c¸c m¸y l­u b¶n sao. Hµm nµy cã thÓ ch¹y th­êng k× hay ®ét xuÊt tuú theo yªu cÇu héi nhËp trong c¬ së d÷ liÖu cô thÓ. PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cã thÓ ®¶m b¶o c¸c c¬ chÕ ®ång bé ho¸ ®a d¹ng. Ng­êi thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu hay qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu cã thÓ x¸c ®Þnh c¬ chÕ ®ång bé dïng trªn c¬ së d÷ liÖu hay trªn vµi b¶n sao. TÊt nhiªn dï víi hµm ®ång bé ho¸ nµo, kh«ng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n nµo ®¹t ®­îc hoµn toµn ®ång bé t¹i mäi thêi ®iÓm. Nhê kÜ thuËt trÝch vµ sao d÷ liÖu, c¸c gi¸ trÞ d÷ liÖu cña c¬ së d÷ liÖu ®­îc ghi t¹i nhiÒu n¬i kh¸c nhau; ng­êi ta cã thÓ n©ng tÝnh s½n sµng, gi¶m tØ lÖ mÊt d÷ liÖu do sai sãt vµ t¨ng hiÖu suÊt. Tuy nhiªn ®ã l¹i lµ nguy c¬ mÊt bÒn v÷ng d÷ liÖu. Cã thÓ sao chÐp toµn bé c¬ së d÷ liÖu hay nÕu dïng kÜ thuËt ph©n ®o¹n th× ng­êi ta cã thÓ sao chÐp mét phÇn c¬ së d÷ liÖu 3. §Æc ®iÓm vÞ trÝ cña ph©n t¸n d÷ liÖu Môc ®Ých cña phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n lµ cho phÐp ng­êi dïng vµ c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông ®éc lËp hoµn toµn vÒ vÞ trÝ l­u tr÷ d÷ liÖu. Ng­êi dïng cã thÓ yªu cÇu d÷ liÖu råi ch­¬ng tr×nh øng dông truy nhËp ®Õn d÷ liÖu mµ kh«ng ®Ó ý ®Õn n¬i l­u tr÷ d÷ liÖu. Tuy khã ®¶m b¶o ®­îc tÝnh hoµn toµn trong suèt trong hÖ thèng. Cho ®Õn khi ®¹t ®Õn ®é trong suèt vÒ c¸c ®èi t­îng, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cÇn tu©n theo c¸c rµng buéc vÒ c¸ch thøc ph©n ®o¹n, sao chÐp vµ lo¹i h×nh cËp nhËt d÷ liÖu. 4. KÕt luËn vÒ cÊu h×nh c¬ së d÷ liÖu Client/Server M« h×nh ph©n t¸n truy nhËp d÷ liÖu lµ d¹ng ph©n t¸n Client/Server ®Æc biÖt sö dông ®Ó hîp nhÊt c¸c phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu Client/Server. Trong m« h×nh ph©n t¸n truy nhËp d÷ liÖu, ba lo¹i thµnh phÇn quan träng gåm c¸c thµnh phÇn xö lÝ øng dông, thµnh phÇn phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu, vµ c¬ së d÷ liÖu. C¸c thµnh phÇn nµy cã thÓ kÕt hîp víi nhau theo nhiÒu c¸ch ®Ó h×nh thµnh m« h×nh c¬ së d÷ liÖu tËp trung, m« h×nh c¬ së d÷ liÖu m¸y chñ file, m« h×nh xö lÝ trÝch d÷ liÖu, m« h×nh c¬ së d÷ liÖu Client/Server vµ m« h×nh c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n. Víi tiÕp cËn tËp trung, toµn bé c¬ së d÷ liÖu l­u t¹i mét chç vµ chØ ph©n t¸n víi viÖc truy nhËp d÷ liÖu. Víi tiÕp cËn ph©n ®o¹n, c¸c phÇn cña d÷ liÖu ®­îc l­u t¹i nhiÒu n¬i ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ sö dông. Mét ®Ých quan träng cña phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n lµ ®¶m b¶o ch­¬ng tr×nh ng­êi dïng ®éc lËp víi vÞ trÝ cña d÷ liÖu. PhÇn tiÕp sau ®©y sÏ xÐt c¸c kiÕn tróc kh¸c nhau ®Ó ph¸t triÓn tiÖn nghi khi truy nhËp c¬ së d÷ liÖu tõ xa vµ truy nhËp c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n theo phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu. Ch­¬ng III HÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n 1.Tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n 1.1. Kh¸i niÖm vÒ c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n Mét c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n lµ mét tËp hîp d÷ liÖu mµ vÒ mÆt logic tËp d÷ liÖu nµy thuéc vÒ mét hÖ thèng, nh­ng ®­îc ph©n bè trªn c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau trªn mét m¹ng m¸y tÝnh. Trong ®Þnh nghÜa trªn cã 2 ®iÓm cÇn l­u ý: - Ph©n t¸n: D÷ liÖu kh«ng c­ tró trªn mét vÞ trÝ, ®iÒu nµy gióp chóng ta cã thÓ ph©n biÖt mét c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n víi mét hÖ c¬ së d÷ liÖu tËp trung. - T­¬ng quan logic: D÷ liÖu cã mét sè c¸c thuéc tÝnh rµng buéc chóng víi nhau, ®iÒu nµy gióp chóng ta ph©n biÖt mét c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n víi mét tËp hîp c¬ së d÷ liÖu côc bé hoÆc c¸c tÖp c­ tró t¹i c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau trong mét m¹ng m¸y tÝnh. Trong m¹ng m¸y tÝnh nãi chung d÷ liÖu ph¶i ph©n m¶nh. Tr­íc tiªn viÖc ph©n m¶nh ®­îc thùc hiÖn dùa trªnc¬ së cÊp ph¸t c¸c tËp tin cho c¸c nót trªn mét m¹ng m¸y tÝnh. Sù thùc lµ trªn mét m¹ng m¸y tÝnh diÖn réng, mçi nót ë mét vÞ trÝ kh¸c nhau nªn CSDL kh«ng thÓ tËp trung mµ ph¶i ph©n t¸n trªn c¸c nót cña m¹ng. H¬n n÷a mét quan hÖ kh«ng ph¶i lµ mét ®¬n vÞ truy xuÊt d÷ liÖu tèt. ThÝ dô nÕu c¸c øng dông ®­îc thùc hiÖn trªn mét phÇn cña quan hÖ mµ quan hÖ ®ã l¹i n»m nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau th× cã thÓ g©y ra nh÷ng truy xuÊt thõa vµ h¬n thÕ viÖc nh©n b¶n (sao) c¸c quan hÖ lµm tèn kh«ng gian nhí. Ngoµi ra viÖc ph©n r· mét quan hÖ thµnh nhiÒu m¶nh, mçi m¶nh ®­îc xö lý nh­ mét ®¬n vÞ, sÏ cho phÐp thùc hiÖn nhiÒu giao dÞch ®ång thêi. Víi viÖc ph©n m¶nh c¸c quan hÖ sÏ cho phÐp thùc hiÖn song song mét c©u vÊn tin b»ng c¸ch chia nã thµnh mét tËp c¸c c©u vÊn tin con ho¹t t¸c trªn c¸c m¶nh. V× thÕ viÖc ph©n m¶nh sÏ lµm t¨ng møc ®é ho¹t ®éng ®ång thêi vµ nh­ thÕ lµm t¨ng l­u l­îng ho¹t ®éng cña hÖ thèng. Tuy nhiªn chóng ta còng sÏ gÆp nh÷ng r¾c rèi cña viÖc ph©n m¶nh. VÝ dô nÕu c¸c øng dông cã nh÷ng “xung ®ét” sÏ ng¨n c¶n hoÆc g©y khã kh¨n cho viÖc truy xuÊt d÷ liÖu. Ph©n r· thµnh c¸c m¶nh nãi chung lµm t¨ng chi phÝ trong viÖc truy xuÊt d÷ liÖu. 1.2.KiÕn tróc cña hÖ c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n §©y kh«ng ph¶i lµ kiÕn tróc chung cho tÊt c¶ c¸c c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n, tuy vËy kiÕn tróc nµy thÓ hiÖn tæ chøc cña bÊt kú mét c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n nµo. S¬ ®å tæng thÓ: §Þnh nghÜa tÊt c¶ c¸c d÷ liÖu sÏ ®­îc l­u tr÷ trong CSDL ph©n t¸n. Trong m« h×nh CSDL tæng thÓ bao gåm ®Þnh nghÜa cña tËp c¸c quan hÖ tæng thÓ. S¬ ®å ph©n ®o¹n: Mçi quan hÖ tæng thÓ cã thÓ chia thµnh mét vµi phÇn kh«ng thÓ gèi lªn nhau ®­îc gäi lµ ®o¹n(fragment). S¬ ®å ®Þnh vÞ: C¸c ®o¹n lµ c¸c phÇn logic cña quan hÖ tæng thÓ ®­îc ®Þnh vÞ vËt lý trªn mét hoÆc nhiÒu vÞ trÝ trªn m¹ng. S¬ ®å ®Þnh vÞ ®Þnh nghÜa ®o¹n nµo ®Þnh vÞ t¹i c¸c vÞ trÝ nµo. S¬ ®å ¸nh x¹ ®Þa ph­¬ng: Cho biÕt mét ®o¹n ®­îc ®Þnh vÞ ë nh÷ng vÞ trÝ nµo. 1.3. C¸c m« h×nh ph©n t¸n d÷ liÖu Thùc hiÖn hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n cã thÓ ®¬n gi¶n hay phøc t¹p. Trong m«i tr­êng ®ång nhÊt, c¸c kiÓu hÖ thèng tÝnh to¸n lµm viÖc trªn c¬ së d÷ liÖu ®­îc ®iÒu khiÓn chÆt. Do vËy kh«ng mÊy vÊt v¶. Mét vµi l­îc ®å ph©n t¸n c¬ së d÷ liÖu ®­îc thiÕt kÕ trªn nÒn t¶ng cô thÓ, gåm phÇn cøng, hÖ thèng ®iÒu hµnh vµ phÇn mÒm m¹ng c©n xøng. Ch¼ng h¹n cã hÖ thèng dïng toµn m¸y c¸ nh©n dùa trªn vi xö lý Intel, víi hÖ thèng ®iÒu hµnh cña Microsoft, hÖ ®iÒu hµnh m¹ng Novell. Do vËy ng­êi thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n chuyªn t©m vµo phÇn mÒm cho m«i tr­êng ®ång nhÊt, c¸c chøc n¨ng ®¬n gi¶n. Sau ®©y lµ mét sè kiÕn tróc hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n trong m«i tr­êng thuÇn nhÊt. §Ó tiÖn t¹o nªn m«i tr­êng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n thuÇn nhÊt, ng­êi ta dïng c¸c c¸ch ph©n t¸n hÖ qu¶n trÞ CSDL sau: Ph©n t¸n kiÓu Client/Server. Ph©n t¸n ngang hµng. - C¸c hÖ Client/Server(kh¸ch/chñ) C¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu kh¸ch/chñ xuÊt hiÖn vµo ®Çu nh÷ng n¨m 90 vµ cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c«ng nghÖ DBMS vµ ph­¬ng thøc xö lý tÝnh to¸n. ý t­ëng tæng qu¸t hÕt søc ®¬n gi¶n: Ph©n biÖt c¸c chøc n¨ng cÇn ®­îc cung cÊp vµ chia nh÷ng chøc n¨ng nµy thµnh 2 líp: Chøc n¨ng chñ vµ chøc n¨ng kh¸ch. Chñ thùc hiÖn phÇn lín c«ng viÖc qu¶n lý d÷ liÖu. §iÒu nµy cã nghÜa lµ tÊt c¶ mäi viÖc xö lý vµ tèi ­u ho¸ vÊn tin, qu¶n lý giao dÞch vµ qu¶n lý thiÕt bÞ l­u tr÷ ®Òu ®­îc thùc hiÖn t¹i bé phËn chñ. Chøc n¨ng kh¸ch lo cung cÊp m«i tr­êng øng dông vµ giao diÖn ng­êi dïng. Theo m« t¶ trªn, chøc n¨ng kh¸ch sÏ thùc hiÖn chuyÓn c¸c c©u vÊn tin SQL cho chøc n¨ng chñ mµ kh«ng t×m hiÓu vµ tèi ­u ho¸ chóng.Chøc n¨ng chñ thùc hiÖn hÇu hÕt c«ng viÖc vµ tr¶ quan hÖ kÕt qu¶ vÒ cho chøc n¨ng kh¸ch. Cã 2 lo¹i kiÕn tróc kh¸ch/chñ th­êng gÆp: - NhiÒu kh¸ch _ mét chñ: Tõ gãc ®é qu¶n lý, lo¹i nµy kh«ng cã qu¸ nhiÒu kh¸c biÖt so víi c¸c CSDL tËp trung v× CSDl ®­îc l­u trªn mét m¸y duy nhÊt(chñ) vµ nã còng cã phÇn mÒm qu¶n lý. Tuy nhiªn cã mét sè kh¸c biÖt quan träng so víi c¸c hÖ thèng tËp trung ë c¸ch thùc hiÖn c¸c giao dÞch vµ qu¶n lý bé nhí cache. Lèi tiÕp cËn nµy lµm ®¬n gi¶n cho c¸c ch­¬ng tr×nh m¸y chñ nh­ng ®Æt g¸nh nÆng lªn c¸c m¸y kh¸ch cïng víi nhiÒu tr¸ch nhiÖm kh¸c. §iÒu nµy dÉn ®Õn t×nh huèng ®­îc gäi lµ c¸c hÖ thèng kh¸ch tù phôc vô. - NhiÒu kh¸ch – nhiÒu chñ: Cã 2 chiÕn l­îc qu¶n lý: hoÆc mçi kh¸ch tù qu¶n lý nèi kÕt cña nã víi c¸c m¸y chñ hoÆc mçi kh¸ch chØ biÕt mét m¸y chñ chÝnh cña nã vµ giao tiÕp víi c¸c m¸y chñ kh¸c th«ng qua m¸y chñ chÝnh khi cÇn. Lèi tiÕp cËn nµy tËp trung chøc n¨ng qu¶n lý d÷ liÖu t¹i m¸y chñ. V× thÕ sù v« h×nh cña truy xuÊt d÷ liÖu ®­îc cung cÊp qua giao diÖn cña m¸y chñ. Tõ gãc ®é tÝnh logic cña d÷ liÖu, DBMS kh¸ch/chñ cho ng­êi sö dông thÊy mét h×nh ¶nh vÒ mét c¬ së d÷ liÖu logic duy nhÊt, cßn t¹i møc vËt lý nã cã thÓ ph©n t¸n. - C¸c hÖ ph©n t¸n ngang hµng Trong c¸c hÖ ngang hµng kh«ng cã sù ph©n biÖt gi÷a m¸y kh¸ch vµ m¸y chñ. Mçi m¸y ®Òu cã ®Çy ®ñ chøc n¨ng cña mét hÖ qu¶n trÞ CSDL(DBMS) vµ cã thÓ trao ®æi th«ng tin víi nh÷ng m¸y kh¸c ®Ó thùc hiÖn c¸c vÊn tin vµ c¸c giao dÞch. øng víi hÖ ph©n t¸n ngang hµng th× cã m« h×nh kiÕn tróc ngang hµng. ë m« h×nh kiÕn tróc nµy, bao gåm c¸c thµnh phÇn: - L­îc ®å néi t¹i côc bé LIS(local internal schema): §ã lµ ®Þnh nghÜa néi t¹i riªng cho mçi vÞ trÝ d÷ liÖu. - L­îc ®å kh¸i niÖm toµn côc (m« t¶ cÊu tróc logic cña d÷ liÖu ë mäi vÞ trÝ): §ã lµ h×nh ¶nh cña c«ng ty, xÝ nghiÖp vÒ d÷ liÖu. - L­îc ®å kh¸i niÖm côc bé LCS(local conceptual schema): M« t¶ tæ chøc logic cña d÷ liÖu t¹i mçi vÞ trÝ. - L­îc ®å ngo¹i giíi ES(external schema): Hç trî c¸c øng dông vµ viÖc truy xuÊt c¸c CSDL. GCS ES1 ES2 ESn LCS1 LCS2 LCSn LIS1 LIS2 LISn H×nh 10: KiÕn tróc tham chiÕu CSDL ph©n t¸n ë ®©y ng­êi sö dông chØ cÇn vÊn tin d÷ liÖu mµ kh«ng cÇn ph¶i quan t©m ®Õn vÞ trÝ d÷ liÖu hoÆc thµnh phÇn nµo cña hÖ thèng sÏ cung cÊp d÷ liÖu. HÖ qu¶n trÞ CSDL ph©n t¸n sÏ lo viÖc phiªn dÞch c¸c c©u vÊn tin toµn côc thµnh mét nhãm c¸c c©u vÊn tin côc bé, vµ chóng sÏ ®­îc thùc thi bëi c¸c thµnh phÇn DBMS ph©n t¸n qua c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau vµ cã giao tiÕp víi nhau. 1.4. C¸c vÊn ®Ò cña hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n Theo Date n¨m 1990, c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n cã môc ®Ých x©u xa lµ qu¶n lý viÖc thiÕt kÕ sao cho ng­êi dïng trong hÖ thèng nµy lu«n c¶m nh­ lµm viÖc trong hÖ thèng kh«ng ph©n t¸n. Nãi c¸ch kh¸c, tÊt c¶ c¸c c¬ chÕ dïng ®Ó ®¹t ®Õn ph©n bè ph©n t¸n vÒ c¬ së d÷ liÖu cÇn Èn giÊu ng­êi dïng. Mét c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n ®­îc h×nh dung nh­ m¹ng l­íi nhiÒu tr¹m xa nhau vÒ kh«ng gian. C¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n cÇn thÓ hiÖn h×nh ¶nh cña c¬ së d÷ liÖu logic ®¬n, chØ kh¸c lµ ph©n bè vËt lý trªn nhiÒu tr¹m. §iÓm quan träng lµ khi ®¹t ®­îc sù ph©n t¸n, víi c¬ chÕ phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ®óng, ng­êi dïng kh«ng thÓ ph©n biÖt ®­îc hÖ thèng tÝnh to¸n ë xa lµ hÖ thèng ®¬n hay hÖ thèng ph©n t¸n. TiÕp theo ®©y lµ m­êi hai ®èi t­îng cña c¸c hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n. C¸c ®èi t­îng do Date tæng kÕt t¹o c¬ së ®¸nh gi¸ møc ®é ng­êi dïng c¶m nhËn ®­îc tÝnh hiÖu dông cña hÖ thèng ph©n t¸n ®Ó cã thÓ tiÕp cËn. C¸c ®èi t­îng nµy kh«ng chØ ¸p dông riªng cho hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n. - Tù trÞ ®Þa ph­¬ng §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh mong muèn cña tÊt c¶ nh÷ng vÞ trÝ trong hÖ thèng ph©n t¸n lµ ®éc lËp lÉn nhau. Cã nghÜa lµ thao t¸c trªn hÖ thèng nµy kh«ng bÞ ch­¬ng tr×nh cña hÖ th«ng kh¸c ®iÒu khiÓn tõ xa. Thao t¸c thùc hiÖn t¹i mét tr¹m sÏ kh«ng phô thuéc vµo thao t¸c t¹i n¬i kh¸c trong hÖ thèng ph©n t¸n. §iÒu nµy ngÇm ®Þnh r»ng d÷ liÖu ®Æt trªn vÞ trÝ cô thÓ sÏ ®­îc phÇn mÒm t¹i ®ã ®iÒu khiÓn, dï r»ng phÇn mÒm hÖ thèng ë xa cña m«i tr­êng ph©n t¸n cã thÓ truy nhËp d÷ liÖu nµy. §èi t­îng nµy khã thùc hiÖn ®­îc trong thùc tÕ, v× trong hÖ thèng ph©n t¸n ®«i khi nhiÒu vÞ trÝ cÇn truy nhËp d÷ liÖu. §Ó mang ý nghÜa thùc tÕ, ng­êi ta theo ph­¬ng ch©m níi réng nhÊt nÕu cã thÓ. Kh«ng tin cËy ë tr¹m trung t©m Môc ®Ých tù trÞ ®Þa ph­¬ng ngÇm ý tÊt c¶ c¸c vÞ trÝ trong hÖ thèng ph©n t¸n sÏ thao t¸c theo cÆp vµ kh«ng tin t­ëng vµo mét tr¹m thùc hiÖn cho tÊt c¶ c¸c tr¹m kh¸c. ViÖc tin cËy vµo dÞch vô cña mét tr¹m cã thÓ dÉn ®Õn t¾c nghÏn t¹i tr¹m trung t©m, vµ toµn bé hÖ thèng sÏ trôc trÆc khi lçi x¶y ra t¹i tr¹m chÝnh. - Thao t¸c tiÕp diÔn Cã thÓ thiÕt kÕ hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n ®Ó kh«ng bao giê mét yªu cÇu l¹i cã thÓ lµm sËp hÖ thèng chung. Liªn quan ®Õn viÖc nµy lµ phÐp bæ sung vÞ trÝ míi vµo hÖ thèng, n©ng cÊp phÇn mÒm t¹i mét tr¹m cô thÓ... - §éc lËp vÒ ®Þa ®iÓm §èi t­îng ®éc lËp vÒ ®Þa ®iÓm cßn ®­îc gäi lµ trong suèt vÒ ®Þa ®iÓm. Ng­êi dïng hay ch­¬ng tr×nh øng dông kh«ng liªn can ®Õn ®Þa ®iÓm vËt lÝ khi chóng yªu cÇu thao t¸c trªn d÷ liÖu. HÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n sÏ t¹o d÷ liÖu ph©n t¸n nh­ lµ nã ®­îc l­u trªn c¬ së d÷ liÖu logic ®¬n; mµ ®ã còng lµ ®Þa ®iÓm cña ng­êi dïng. §èi t­îng nµy thùc ra lµ më réng cña ®èi t­îng chung trong c¬ së d÷ liÖu vÒ ®éc lËp d÷ liÖu. - §éc lËp ph©n ®o¹n PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu sÏ cho phÐp c¬ së d÷ liÖu ph©n ®o¹n ®Ó c¸c phÇn kh¸c nhau cña c¬ së d÷ liÖu cã thÓ chuyÓn sang c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau trong m«i tr­êng ph©n t¸n. §èi t­îng nµy lµ quan träng ®èi víi vÊn ®Ò hiÖu suÊt sö dông. Ph©n ®o¹n cho phÐp nhãm c¸c phÇn tö d÷ liÖu l­u trªn c¸c vÞ trÝ th­êng ®­îc truy nhËp nhÊt. Ng­êi ta chia ra lµm hai lo¹i ph©n ®o¹n lµ ph©n theo dßng hoÆc theo cét, tøc theo chiÒu ngang hay chiÒu däc. Víi ph©n ®o¹n ngang, c¬ së d÷ liÖu ®­îc ph©n ®o¹n ®Ó tÊt c¶ nh÷ng thÓ hiÖn cña tËp phÇn tö d÷ liÖu øng víi thùc thÓ kinh doanh sÏ l­u t¹i mét n¬i. Ch¼ng h¹n yªu cÇu vµo c¬ së d÷ liÖu, th«ng tin vÒ yªu cÇu ®­îc l­u t¹i mét n¬i, th«ng tin vÒ Client hµng t¹i n¬i kh¸c, vµ th«ng tin vÒ ®Çu t­ l¹i xa h¬n. Ph©n ®o¹n däc theo phÐp c¸c phÇn tö d÷ liÖu cïng kiÓu sÏ l­u cïng n¬i. Ch¼ng h¹n th«ng tin ®Çu t­ vµo Vinh l­u t¹i ®Þa ph­¬ng Vinh, th«ng tin ®Çu t­ vµo §µ N½ng ®Æt t¹i §µ N½ng. ViÖc ®éc lËp ph©n ®o¹n còng ngÇm ý trong suèt vÒ ph©n ®o¹n, lµ mét d¹ng ®éc lËp vÒ ®Þa ®iÓm. Kh«ng cÇn b¸o tr­íc víi ng­êi dïng hay ch­¬ng tr×nh øng dông vÒ l­îc ®å ph©n ®o¹n dïng trong hÖ thèng ph©n t¸n. Toµn bé c¬ së d÷ liÖu sÏ hiÖn ra nh­ mét c¬ së d÷ liÖu ®¬n, kh«ng hÒ bÞ ph©n nhá. - §éc lËp vÒ b¶n sao HÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n b¶o qu¶n nhiÒu b¶n sao cña cïng mét phÇn tö d÷ liÖu t¹i c¸c tr¹m kh¸c nhau. C¸c b¶n sao th­êng ®­îc dïng trong hÖ thèng ph©n t¸n ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng vµ c¶i thiÖn hiÖu suÊt. B¶n sao cÇn trong suèt ®èi víi ng­êi dïng vµ ch­¬ng tr×nh øng dông. Ng­êi dïng sÏ thu ®­îc cïng kÕt qu¶ dï sö dông bÊt k× d÷ liÖu trªn b¶n sao nµo. C¸c thay ®æi cña ch­¬ng tr×nh øng dông trªn mét b¶n sao sÏ ®­îc lan truyÒn tíi c¸c b¶n sao cßn l¹i. - Xö lÝ c©u hái ph©n t¸n §èi t­îng nµy cho biÕt r»ng khi mét ng­êi dïng hay ch­¬ng tr×nh øng dông t¹i mét n¬i ra c©u hái th× b¶n th©n c©u hái nµy cã kh¶ n¨ng ®­îc göi ®Õn nh÷ng n¬i cã d÷ liÖu tháa m·n c©u hái. PhÇn tr­íc ®· ®iÓm qua vÒ kh¸c nhau gi÷a m« h×nh tr¹m Server file vµ m« h×nh c¬ së d÷ liÖu Client/Server. NÕu tÊt c¶ c¸c c©u hái ®­îc xö lÝ t¹i A vµ d÷ liÖu ®Æt t¹i B th× khèi l­îng lín d÷ liÖu sÏ qua l¹i gi÷a A vµ B ®Ó thùc hiÖn c©u hái. NÕu c©u hái ®­îc truyÒn sang B råi thùc hiÖn th× t×nh tr¹ng liªn l¹c nhiÒu lÇn sÏ ®­îc gi¶i quyÕt. §Ó ®¸p øng hoµn toµn ®èi t­îng nµy, cÇn cã c¬ chÕ tèi ­u ho¸ c©u hái, chuyÓn c©u hái trªn nhiÒu tr¹m vÒ mét sè h¹n chÕ c¸c tr¹m. - Qu¶n trÞ giao t¸c ph©n t¸n ViÖc qu¶n trÞ giao t¸c ph©n t¸n liªn quan ®Õn ý ®å cña giao t¸c. Mét giao t¸c bao gåm nhiÒu xö lÝ, nhiÒu truy nhËp d÷ liÖu trªn nhiÒu c¬ së d÷ liÖu, nh­ng giao t¸c lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt ®¶m b¶o ®­îc ®iÒu khiÓn t­¬ng tranh vµ kh«i phôc d÷ liÖu. VÊn ®Ò ë ®©y lµ toµn bé qu¸ tr×nh ph¶i ®­îc coi nh­ ®¬n vÞ. NÕu mét phÇn giao t¸c bÞ lçi th× kÕt qu¶ phÇn tr­íc cña giao t¸c còng bÞ huû khái hÖ thèng. HÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n trî gióp qu¸ tr×nh kh«i phôc ph©n t¸n, trong ®ã c¸c phÇn tö d÷ liÖu trªn c¸c vÞ trÝ vËt lÝ kh¸c nhau cã thÓ ®­îc cËp nhËt nh­ mét phÇn cña xö lÝ giao t¸c. NÕu mét phÇn cña giao t¸c bÞ lçi th× bÊt k× cËp nhËt nµo víi phÇn kh¸c cña c¬ së d÷ liÖu cÇn ®­îc quay ra ®Ó kh«i phôc l¹i toµn bé c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n vÒ tr¹ng th¸i tr­íc khi b¾t ®Çu giao t¸c. HÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n còng trî gióp ®iÒu khiÓn t­¬ng tranh ph©n t¸n. HÖ thèng cã c¬ chÕ phï hîp, cho phÐp nhiÒu ch­¬ng tr×nh ®ång thêi truy nhËp c¸c phÇn kh¸c nhau cña c¬ së d÷ liÖu, vµ ng¨n c¶n kho¸ chÕt khi x¶y ra c¸c phÐp xung ®ét. Xö lÝ giao t¸c ph©n t¸n nh×n chung ®­îc thùc hiÖn víi giao thøc kh¼ng ®Þnh kho¸ hai pha víi c¸c tiÖn nghi kho¸ d÷ liÖu. - §éc lËp phÇn cøng Ng­êi ta khuyÕn c¸o vÒ nÒn t¶ng ®éc lËp víi viÖc x©y dùng hÖ thèng. §éc lËp phÇn cøng kh¼ng ®Þnh hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n cã thÓ ®Æt trªn nhiÒu kiÓu hÖ thèng tÝnh to¸n. Ch¼ng h¹n ng­êi ta dïng c¸c m«i tr­êng kh¸c nhau nh­ mainframe cña IBM, bé xö lÝ cña VAX DEC vµ m¸y tÝnh c¸ nh©n cã vi xö lÝ Intel. - §éc lËp hÖ ®iÒu hµnh §éc lËp hÖ thèng ®iÒu hµnh mét phÇn do ®èi t­îng ®éc lËp phÇn cøng ngÇm qui ®Þnh. HÖ thèng ph©n t¸n cã thÓ dïng hÖ thèng tÝnh to¸n víi c¸c hÖ thèng ®iÒu hµnh kh¸c nhau nh­ MVS cña IBM, OpenVMS cña DEC, Windows NT cña Microsoft. §éc lËp hÖ ®iÒu hµnh vµ ®éc lËp phÇn cøng cã thÓ t¸ch biÖt v× hÖ thèng ®iÒu hµnh linh ®éng trªn nhiÒu cÊu h×nh m¸y tÝnh cña c¸c nhµ cung cÊp kh¸c nhau. Kh¶ n¨ng c¸c hÖ thèng ®iÒu hµnh kh¸c nhau trªn cïng mét m¸y cho phÐp hÖ thèng ph©n t¸n dïng phÇn cøng thuÇn nhÊt vµ phÇn mÒm kh«ng thuÇn nhÊt. - §éc lËp m¹ng Ngµy nay nÒn t¶ng cho hÖ thèng tÝnh to¸n ®­îc ®Æc tr­ng bëi kiÓu phÇn cøng cô thÓ, ch¹y hÖ thèng ®iÒu hµnh riªng, vµ cã phÇn mÒm truyÒn th«ng m¹ng phï hîp, nh­ TCP/IP, SNA, NetWare cña Novell. Còng cã thÓ dïng phÇn mÒm truyÒn m¹ng kh¸c trªn c¸c phÇn kh¸c nhau cña hÖ thèng ph©n t¸n mµ ng­êi dïng kh«ng cÇn biÕt ®Õn nh÷ng kh¸c nhau nµy. - §éc lËp phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu §èi t­îng nµy nh»m vµo hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n dïng c¸c phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu kh¸c nhau ch¹y trªn vÞ trÝ kh¸c nhau trong m«i tr­êng ph©n t¸n. §èi t­îng nµy kh«ng gièng nh­ kÕt qu¶ chèc l¸t mµ do viÖc chuÈn ho¸ giao diÖn ®· trë thµnh chuÈn th«ng dông. C¸c kiÕn tróc c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n cña c¸c nhµ cung cÊp ®· ®­îc giíi thiÖu trong c¸c phÇn trªn, gãp phÇn ®¶m b¶o ®éc lËp phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu. 1.5. C¸c møc truy nhËp c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n Dùa trªn ®é phøc t¹p cña giao t¸c do øng dông t¹o ra, dùa trªn ph¹m vi chøc n¨ng cña phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu dµnh cho mçi lo¹i giao t¸c, vµ dùa trªn kh¶ n¨ng cña giao thøc truyÒn th«ng gi÷a nh÷ng thµnh phÇn. Ng­êi ta x¸c ®×nh bèn møc truy nhËp c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n. Bèn møc ®ã gåm: Yªu cÇu tõ xa. T¹i møc truy nhËp nµy, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu trî gióp giao t¸c; mçi giao t¸c lµ c©u SQL ®¬n, truy nhËp c¬ së d÷ liÖu ë xa. PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cÇn ®Õn chøc n¨ng xö lÝ giao t¸c kh«ng ®Æc biÖt ®Ó trî gióp møc nµy. §¬n vÞ lµm viÖc ë xa. Víi møc truy nhËp nµy, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu trî gióp giao t¸c; giao t¸c gåm mét lo¹t c©u SQL truy nhËp cïng mét c¬ së d÷ liÖu ë xa. PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cÇn cã kh¶ n¨ng ®iÒu phèi qu¸ tr×nh kh¼ng ®Þnh vµ kh«i phôc d÷ liÖu qua tÊt c¶ c¸c lÖnh SQL nh­ mét phÇn cña giao t¸c. §iÒu nµy ®ßi hái phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cã kh¶ n¨ng kh¼ng ®Þnh tõ xa. §¬n vÞ lµm viÖc ph©n t¸n. Víi møc truy nhËp nµy, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu trî gióp giao t¸c gåm x©u c©u lÖnh SQL truy vÊn ®Õn nhiÒu c¬ së d÷ liÖu ë xa. Tuy nhiªn mçi c©u lÖnh SQL chØ truy nhËp mét c¬ së d÷ liÖu. §iÒu nµy ®ßi hái phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cã kh¶ n¨ng cËp nhËt ph©n t¸n, trong ®ã giao t¸c ®¬n cã thÓ cËp nhËt c¬ së d÷ liÖu trªn c¸c m¸y tÝnh kh¸c nhau. Yªu cÇu ph©n t¸n. Møc truy nhËp nµy t­¬ng tù nh­ ®¬n vÞ c«ng viÖc ph©n t¸n, chØ kh¸c lµ mçi c©u SQL cã thÓ tham chiÕu th«ng tin trªn nhiÒu c¬ së d÷ liÖu kh¸c nhau, trªn nhiÒu m¸y tÝnh kh¸c nhau. §iÒu nµy ®ßi hái phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cã kh¶ n¨ng kÕt nèi ph©n t¸n, tøc chuyÓn th«ng tin tõ c¸c m¸y kh¸c nhau vÒ mét n¬i. D­íi ®©y lµ chi tiÕt bèn møc võa nªu: - Yªu cÇu tõ xa C¬ së d÷ liÖu M¸y Client M¸y Server Ch­¬ng tr×nh øng dông Client truyÒn th«ng M¹ng truyÒn th«ng PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu Server truyÒn th«ng CÊu h×nh yªu cÇu tõ xa ®ßi hái hç trî tèi thiÓu tõ phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cña bèn tiÕp cËn c¬ së d÷ liÖu Client/Server do DRDA x¸c ®Þnh. Nã cho phÐp phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu kh«ng thiÕt kÕ chuyªn ®Ó truy nhËp c¬ së d÷ liÖu tõ xa vÉn dïng ®­îc trong m«i tr­êng ph©n t¸n. H×nh 10. CÊu h×nh yªu cÇu tõ xa. Víi kÜ thuËt nµy, mét ch­¬ng tr×nh øng dông ch¹y trong hÖ thèng m¸y tÝnh côc bé t¹o mét yªu cÇu truy nhËp c¬ së d÷ liÖu vµ chuyÓn yªu cÇu nµy sang thµnh phÇn Client truyÒn th«ng. Ch­¬ng tr×nh øng dông vµ Client truyÒn th«ng ®Òu ch¹y trªn hÖ thèng tÝnh to¸n côc bé. Thµnh phÇn Client truyÒn th«ng göi th«ng b¸o qua m¹ng ®Õn chøc n¨ng phÇn mÒm bæ sung gäi lµ m¸y Server c¬ së d÷ liÖu. Giao thøc chuÈn do DRDA x¸c ®Þnh sÏ dïng vµo viÖc truyÒn th«ng gi÷a thµnh phÇn Client vµ Server. Thµnh phÇn Server truyÒn th«ng, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu, vµ b¶n th©n c¬ së d÷ liÖu ®­îc ®Æt trªn hÖ thèng tÝnh to¸n ë xa. H×nh vÏ cho thÊy cÊu h×nh xö lÝ yªu cÇu tõ xa. Thµnh phÇn Server truyÒn th«ng ch¹y trªn hÖ thèng tÝnh to¸n ë xa ®­a yªu cÇu truy nhËp c¬ së d÷ liÖu mµ nã nhËn ®­îc ®Õn phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ®ang ch¹y ë ®ã. Råi Server truyÒn th«ng göi kÕt qu¶ truy nhËp c¬ së d÷ liÖu vÒ Client tÝnh to¸n trong hÖ thèng øng dông côc bé. Thµnh phÇn Client truyÒn th«ng l¹i chuyÓn c¸c d÷ liÖu yªu cÇu ®Õn ch­¬ng tr×nh øng dông côc bé. BÊt k× API c¬ së d÷ liÖu nµo còng sö dông c¶ m¸y Server vµ m¸y Client khi thµnh phÇn truyÒn th«ng Server, Client ®· cµi ®Æt giao thøc truyÒn th«ng chuÈn DRDA. Víi qua tr×nh yªu cÇu tõ xa, tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng ph©n t¸n ®­îc thµnh phÇn truyÒn th«ng Client, Server th©u tãm. Thµnh phÇn c¬ së d÷ liÖu trong m¸y ë xa kh«ng cÇn biÕt tr­íc vÒ truy nhËp c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n. Yªu cÇu vÒ d÷ liÖu ®­îc chuyÓn ®Õn phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu trong m¸y tÝnh ë xa theo chøc n¨ng Server truyÒn th«ng. Server truyÒn th«ng ®èi víi phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ®­îc coi nh­ ch­¬ng tr×nh øng dông b×nh th­êng ch¹y trªn m¸y ë xa. PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ch¹y trªn m¸y ë xa cã thÓ thiÕt lËp vµ gi¶i phãng c¸c kho¸ vµ cã thÓ thùc hiÖn viÖc kh«i phôc d÷ liÖu víi t­ c¸ch lµ chøc n¨ng Server truyÒn th«ng. Tuy nhiªn nÕu cã lçi trªn m¹ng hay nÕu viÖc truy nhËp thµnh phÇn Client c¬ së d÷ liÖu cña ch­¬ng tr×nh øng dông bÞ lçi, th× c¸c lçi nµy sÏ ®­îc ch­¬ng tr×nh øng dông, thµnh phÇn Client truyÒn th«ng hay thµnh phÇn Server truyÒn th«ng qu¶n lý. PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu trong m¸y ë xa kh«ng biÕt tr­íc lçi sÏ x¶y ra trong m¸y thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh øng dông hay lçi x¶y ra trªn m¹ng. - §¬n vÞ c«ng t¸c ë xa Víi cÊu h×nh ®¬n vÞ c«ng t¸c ë xa, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu phô trî ®­îc ®Æt trªn m¸y tÝnh côc bé vµ trªn m¸y tÝnh ë xa. Theo tiÕp cËn nµy, b¶n th©n phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu thùc hiÖn chøc n¨ng Client, Server vÒ truyÒn th«ng vµ cµi ®Æt giao thøc DRDA ®èi víi c¸c th«ng b¸o göi ®i, nhËn ®­îc th«ng b¸o qua m¹ng. H×nh vÏ m« t¶ cÊu h×nh truy nhËp c¬ së d÷ liÖu theo kiÓu ®¬n vÞ lµm viÖc tõ xa. M¸y Client M¸y Server Ch­¬ng tr×nh øng dông M¹ng truyÒn th«ng PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu C¬ së d÷ liÖu PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu H×nh 11. CÊu h×nh ®¬n vÞ c«ng t¸c ë xa. Víi xö lÝ ®¬n vÞ c«ng t¸c ë xa, øng dông cã thÓ truy nhËp c¬ së d÷ liÖu quan hÖ ®¬n trªn hÖ thèng tÝnh to¸n ë xa. Ch­¬ng tr×nh øng dông cã thÓ dïng c¸c c©u lÖnh SQL nh­ mét phÇn cña cïng giao t¸c. Hai thµnh phÇn phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu phô trî b¶o tr× th«ng tin tr¹ng th¸i liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh cña toµn bé giao t¸c th«ng qua c¸c c©u lÖnh SQL. Chóng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn qu¸ tr×nh kh¼ng ®Þnh vµ kh«i phôc d÷ liÖu ®èi víi giao t¸c còng nh­ ®èi víi toµn bé qu¸ tr×nh. CÊu h×nh ®¬n vÞ c«ng t¸c ë xa trong suèt vÒ nhiÒu lo¹i lçi ®èi víi ch­¬ng tr×nh øng dông. V× truyÒn th«ng gi÷a hai m¸y tÝnh ®­îc b¶n th©n phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu qu¶n lý, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ ®Ó kh«i phôc sau sù cè t¹i m¸y tÝnh côc bé, m¸y ë xa hay trªn m¹ng truyÒn th«ng. Do toµn bé c¬ së d÷ liÖu ®­îc ®Æt trªn mét m¸y tÝnh, c¸c chøc n¨ng qu¶n trÞ mét giao t¸c cÇn cho viÖc kh«i phôc vµ xö lÝ quay lui lµ ®¬n gi¶n. Giao thøc kh¼ng ®Þnh kho¸ hai pha kh«ng yªu cÇu cµi ®Æt møc truy nhËp c¬ së d÷ liÖu nµy. - CÊu h×nh c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n Hai møc DRDA nªu trªn ®Ó truy nhËp c¬ së d÷ liÖu tõ xa cho phÐp ch­¬ng tr×nh truy nhËp c¬ së d÷ liÖu ®¬n trªn m¸y tÝnh ®¬n ë xa. Hai møc hç trî truy nhËp tiÕp theo ®©y cho phÐp ch­¬ng tr×nh truy nhËp c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n trªn nhiÒu m¸y tÝnh ë xa. Hai tiÕp cËn xö lÝ c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n cã thÓ lËp nªn cÊu h×nh ®­îc m« t¶ nh­ trong h×nh vÏ sau: M¸y Client M¸y Server Ch­¬ng tr×nh øng dông M¹ng truyÒn th«ng PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu C¬ së d÷ liÖu PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu M¸y Server PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu C¬ së d÷ liÖu H×nh 12. CÊu h×nh c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n. - §¬n vÞ c«ng t¸c ph©n t¸n Víi cÊu h×nh ®¬n vÞ c«ng t¸c ph©n t¸n, ch­¬ng tr×nh øng dông cã thÓ truy nhËp d÷ liÖu trong c¬ së d÷ liÖu ë xa, trªn mét hay nhiÒu m¸y tÝnh. Ch­¬ng tr×nh øng dông cã thÓ yªu cÇu mét sè c©u lÖnh SQL trong ph¹m vi giao t¸c. Tuy nhiªn víi tiÕp cËn nµy mçi c©u lÖnh SQL riªng lÎ cÇn tham chiÕu ®Õn d÷ liÖu trong hÖ thèng tÝnh to¸n ë xa. D÷ liÖu nh»m tho¶ m·n c©u SQL nµy kh«ng thùc hiÖn trªn nhiÒu m¸y tÝnh ®­îc. PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ch¹y trªn m¸y tÝnh côc bé vµ phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ch¹y trªn c¸c m¸y tÝnh ë xa lµm viÖc víi nhau ®Ó ®iÒu phèi qu¸ tr×nh kh«i phôc. Do nhiÒu m¸y ph©n t¸ch cã thÓ yªu cÇu xö lÝ ®¬n vÞ c«ng t¸c ë xa nªn phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cÇn thùc hiÖn c¸c giao thøc kh¼ng ®Þnh khãa hai pha nh»m thùc hiÖn kh¼ng ®Þnh vµ kh«i phôc quay lui, ®ång bé ho¸ c¸c hÖ thèng ®a d¹ng. - Yªu cÇu ph©n t¸n Møc Ýt h¹n chÕ mµ l¹i trong suèt h¬n DRDA trong qu¸ tr×nh ph©n t¸n lµ cÊu h×nh yªu cÇu ph©n t¸n. Víi cÊu h×nh nµy c¬ së d÷ liÖu cã thÓ ®Æt trªn mét sè m¸y ë xa, vµ mét c©u SQL ®­îc phÐp tham chiÕu d÷ liÖu trªn nhiÒu hÖ thèng tÝnh to¸n ph©n biÖt. Theo tiÕp cËn yªu cÇu ph©n t¸n, ch­¬ng tr×nh øng dông hoµn toµn ®éc lËp víi vÞ trÝ cña d÷ liÖu. C¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n cã thÓ ®­îc tæ chøc l¹i vµ thay ®æi vÞ trÝ d÷ liÖu mµ kh«ng cÇn chØnh lÝ ch­¬ng tr×nh øng dông. PhÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cÇn ®¸p øng c¸c hç trî cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o truy nhËp trong suèt ®Õn d÷ liÖu cña hÖ thèng tÝnh to¸n ë xa. Nh­ trong m«i tr­êng ®¬n vÞ c«ng t¸c ph©n t¸n, phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu víi qu¸ tr×nh yªu cÇu ph©n t¸n cÇn sö dông giao thøc kh¼ng ®Þnh kho¸ hai pha ®Ó thùc hiÖn kh¼ng ®Þnh vµ kh«i phôc d÷ liÖu. 2. Nh÷ng ­u ®iÓm cña c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n so víi c¬ së d÷ liÖu tËp trung - §iÒu khiÓn tËp trung Trong CSDl ph©n t¸n kh¸i niÖm nµy kh«ng ®­îc nhÊn m¹nh. Kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn tËp trung phô thuéc vµo kiÕn tróc cña CSDL ph©n t¸n Trong CSDL ph©n t¸n cã kh¶ n¨ng nhËn biÕt cÊu tróc ®iÒu khiÓn ph©n cÊp dùa trªn mét ng­êi qu¶n trÞ CSDL toµn côc( cã tr¸ch nhiÖm trªn toµn thÓ CSDL ph©n t¸n), vµ c¸c ng­êi qu¶n trÞ CSDL côc bé( cã tr¸ch nhiÖm trªn CSDL côc bé cña chóng). §iÒu nµy nhÊn m¹nh r»ng c¸c ng­êi qu¶n trÞ CSDL côc bé cã thÓ cã tr×nh ®é tù trÞ cao. C¸c CSDL ph©n t¸n cã thÓ rÊt kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é tù trÞ: tõ hoµn toµn tù trÞ kh«ng cã bÊt cø mét hÖ qu¶n trÞ CSDl nµo ®Õn hÇu nh­ hoµn toµn ®iÒu khiÓn tËp trung. - §éc lËp d÷ liÖu Tæ chøc thùc sù cña d÷ liÖu lµ trong suèt ®èi víi c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông. Lîi Ých chñ yÕu lµ ch­¬ng tr×nh lµ kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi nh÷ng thay ®æi tæ chøc vËt lý cña d÷ liÖu. Trong CSDL ph©n t¸n, ®éc lËp d÷ liÖu còng quan träng nh­ trong CSDL truyÒn thèng. Tuy nhiªn cã mét kh¸i niÖm míi n¶y sinh cã tªn lµ trong suèt ph©n t¸n. Trong suèt ph©n t¸n cã nghÜa lµ mét ch­¬ng tr×nh ®­îc viÕt trªn CSDl ph©n t¸n kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi sù di chuyÓn d÷ liÖu tõ mét vÞ trÝ sang c¸c vÞ trÝ kh¸c, tuy nhiªn tèc ®é thùc hiÖn cña chóng bÞ ¶nh h­ëng. Trong suèt ph©n t¸n ®¹t ®­îc trong CSDL ph©n t¸n lµ c¸c møc vµ c¸c s¬ ®å míi: + Trong suèt ph©n ®o¹n: C¸c øng dông thùc hiÖn vµo c¸c truy nhËp vµo CSDL nh­ng nã kh«ng ®­îc ph©n t¸n. + Trong suèt ®Þnh vÞ: C¸c øng dông ph¶i x¸c ®Þnh truy nhËp vµo ®o¹n nµo cña CSDL ph©n t¸n. Cã thÓ truy nhËp song song vµo nhiÒu ®o¹n cïng mét lóc ®Ó tËn dông kh¶ n¨ng song song cña CSDL ph©n t¸n + Trong suèt ¸nh x¹ ®Þa ph­¬ng: C¸c øng dông ph¶i x¸c ®Þnh truy nhËp vµo ®o¹n nµo t¹i vÞ trÝ nµo cña CSDL ph©n t¸n + Kh«ng trong suèt: Ng­êi lËp tr×nh øng dông ph¶i viÕt c¸c ch­¬ng tr×nh cã thÓ ch¹y ®­îc trªn hÖ thèng hÖ qu¶n trÞ CSDL ®Þa ph­¬ng(DBMSs) ®­îc cµi ®Æt t¹i vÞ trÝ øng dông cÇn ®äc d÷ liÖu - Gi¶m d­ thõa Trong CSDL ph©n t¸n , ng­êi ta ph¶i quan t©m ®Õn viÖc gi¶m d­ thõa lµ do c¸c nguyªn nh©n sau: + VÞ trÝ c¸c øng dông cã thÓ ®­îc t¨ng nÕu d÷ liÖu ®­îc sao t¹i tÊt c¶ c¸c vÞ trÝ cÇn ®Õn nã. + TÝnh s½n sµng cña hÖ thèng cã thÓ t¨ng v× nÕu mét vÞ trÝ lçi kh«ng dõng viÖc thùc hiÖn cña c¸c øng dông t¹i c¸c vÞ trÝ kh¸c nÕu d÷ liÖu ®­îc sao chÐp. - CÊu tróc vËt lý phøc t¹p vµ truy nhËp hiÖu qu¶ C¸c cÊu tróc truy nhËp phøc t¹p lµ mÆt chñ yÕu cña CSDL truyÒn thèng. Trong CSDL ph©n t¸n c¸c cÊu tróc phøc t¹p kh«ng lµ c«ng cô dïng cho hiÖu qu¶ truy nhËp. - TÝnh toµn vÑn d÷ liÖu, kh«i phôc l¹i Trong CSDL ph©n t¸n tÝnh toµn vÑn, kh«i phôc l¹i lµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c nhau song chóng cã quan hÖ qua l¹i chÆt chÏ víi nhau. - BiÖt lËp vµ b¶o mËt Trong CSDL truyÒn thèng, c¸c ng­êi qu¶n trÞ CSDL cã ®iÒu khiÓn tËp trung, cã thÓ ®¶m b¶o r»ng cã thÓ chØ mét truy nhËp ®­îc uû quyÒn ®­îc thùc hiÖn. Trong CSDL ph©n t¸n, c¸c ng­êi qu¶n trÞ côc bé thùc chÊt ®­¬ng ®Çu víi c¸c vÊn ®Ò CSDL trong CSDL truyÒn thèng. 3. KÕt luËn Trong ch­¬ng nµy ®· giíi thiÖu s¬ l­îc vÒ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¬ së d÷ liÖu. Ng­êi ta cã thÓ kh¶o cøu c¬ së d÷ liÖu theo tiÕp cËn c¬ së d÷ liÖu quan hÖ theo mét phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu cô thÓ, tøc mét hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu cô thÓ. Trong ch­¬ng nµy kh«ng ®i s©u vµo c¸c vÊn ®Ò mµ chØ nªu c¸c kh¸i niÖm tæng qu¸t nhÊt, nh­ng víi møc ®é ch­a cao. Trong nghiªn cøu c¬ b¶n vµ c¸c øng dông, ng­êi ta cÇn truy nhËp kh«ng chØ mét c¬ së d÷ liÖu mµ nhiÒu c¬ së d÷ liÖu, cã c¸c kiÓu kh¸c nhau. Ch­¬ng IV ThiÕt kÕ bµi to¸n thùc tÕ 1.Yªu cÇu bµi to¸n Tõ khi m¸y tÝnh ra ®êi ®Õn nay, nh÷ng øng dông cña nã trong mäi lÜnh vùc cña cuéc sèng nãi chung vµ trong lÜnh vùc qu¶n lý nãi riªng ngµy cµng ph¸t triÓn. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña phÇn cøng, phÇn mÒm vµ c«ng nghÖ m¹ng c¸c phÇn mÒm qu¶n lý ngµy cµng phôc vô tèt h¬n c«ng viÖc cho c¸c c¸n bé qu¶n lý, l·nh ®¹o trong c«ng t¸c nghiÖp vô qu¶n lý kinh doanh, ra quyÕt ®Þnh, lËp kÕ ho¹ch... ë tr­êng ®¹i häc §HV, ch­¬ng tr×nh qu¶n lý trªn m¹ng phôc vô c«ng t¸c ®µo t¹o ®· ®­îc nhµ tr­êng ®Çu t­, x©y dùng vµ ®ang sö dông ë tÊt c¶ c¸c Khoa, ë mét sè phßng cã chøc n¨ng qu¶n lý nh­: Phßng ®µo t¹o, Phßng C«ng t¸c chÝnh trÞ – häc sinh sinh viªn vµ Phßng kÕ ho¹ch - Tµi vô. Trong ®ã ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm qu¶n lý ®iÓm ®· tá ra cã ­u thÕ vµ hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ cÇn thiÕt trong xu thÕ ph¸t triÓn cña tr­êng §¹i häc Vinh. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ ch­¬ng tr×nh qu¶n lý nµy ch­a ®¸p øng ®­îc sù nhÊt qu¸n ®ång bé gi÷a c¸c bé phËn ®¶m nhiÖm, do ®ã ®· thÓ hiÖn mét sè bÊt cËp. Ch¼ng h¹n,trong thêi gian qua cßn thùc tr¹ng: Bé phËn qu¶n lÝ sinh viªn cña tr­êng kh«ng kÞp thêi cËp nhËt sè sinh viªn ph¶i thi l¹i lÇn 3 cña tõng m«n. §Õn thêi ®iÓm c¸c khoa thùc hiÖn viÖc t¹o danh s¸ch phßng thi cho m«n ®ã ®èi víi c¸c líp thi lÇn 1 th× nh÷ng sinh viªn thi lÇn 3 ®­îc ghÐp víi lÇn thi nµy l¹i kh«ng cã trong danh s¸ch... Nh­ vËy, cÇn thùc hiÖn sù ph©n t¸n d÷ liÖu nh»m môc ®Ých: - Gi¶m g¸nh nÆng cho m¸y chñ. - Gi¶m chi phÝ truyÒn th«ng. - C«ng viÖc t¹i mçi khoa kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n nÕu cã sù cè vÒ ®­êng truyÒn (trong tr­êng hîp kh«ng cã sù thay ®æi th«ng tin tõ phßng ®µo t¹o) Víi yªu cÇu cña tr­êng §HV vÒ qu¶n lý ®iÓm trªn m«i tr­êng m¹ng côc bé, trong thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi tèt nghiÖp, ®­îc sù gîi ý cña thÇy gi¸o h­íng dÉn t«i ®· chän bµi to¸n "Qu¶n lý ®iÓm sinh viªn". Víi néi dung c¬ b¶n cña bµi to¸n lµ: M« pháng b»ng viÖc thùc hiÖn sao chÐp c¬ së d÷ liÖu qu¶n lý ®iÓm nh»m ®ång bé ho¸ d÷ liÖu ë c¸c bé phËn qu¶n lý. PhÇn mÒm m« pháng qu¶n lý ®iÓm gåm c¸c chøc n¨ng: CËp nhËt hÖ thèng Tæ chøc thi CËp nhËt ®iÓm thi 2. Nh÷ng yªu cÇu vÒ phÇn mÒm PhÇn mÒm qu¶n lý ®iÓm sinh viªn ph¶i ®¹t ®­îc nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n sau: Mäi th«ng tin söa ®æi trªn phßng qu¶n lý ®Òu ®­îc cËp nhËt vÒ c¸c khoa. Mäi th«ng tin cËp nhËt cña c¸c khoa sÏ ®­îc ®ång bé ho¸ trªn phßng qu¶n lý. 3. Lùa chän phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu ®Ó gi¶i quyÕt bµi to¸n §Ó x©y dùng bµi to¸n "Qu¶n lý ®iÓm sinh viªn trªn m«i tr­êng m¹ng" ë trªn, cã 2 phÇn mÒm ®­îc sö dông ®ã lµ: - Sö dông ng«n ng÷ lËp tr×nh VB 6.0. - HÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu Access. 4. C¸c chøc n¨ng chÝnh cña hÖ thèng · S¬ ®å chøc n¨ng: Qu¶n lý ®iÓm HÖ thèng Tæ chøc thi CËp nhËt ®iÓm CËp nhËt sinh viªn CËp nhËt líp CËp nhËt m«n häc XÕp phßng T¹o nhãm §iÓm theo ph¸ch §iÓm theo ds CËp nhËt hÖ ®µo t¹o CËp nhËt khoa T¹o ph¸ch H×nh13. S¬ ®å ph©n r· chøc n¨ng cña hÖ thèng · Ph©n tÝch hÖ thèng chøc n¨ng Chøc n¨ng cËp nhËt hÖ thèng: Cã nhiÖm vô cho phÐp ng­êi qu¶n lý cã thÓ: CËp nhËt sinh viªn CËp nhËt líp CËp nhËt m«n häc CËp nhËt hÖ ®µo t¹o CËp nhËt khoa Chøc n¨ng tæ chøc thi: Cã nhiÖm vô cho phÐp ng­êi qu¶n lý cã thÓ: T¹o nhãm thi Chia phßng thi T¹o ph¸ch thi Chøc n¨ng cËp nhËt ®iÓm: Cho phÐp ng­êi qu¶n lý cã thÓ cËp nhËt c¸c th«ng tin ®iÓm cña sinh viªn. · M« h×nh quan hÖ: §iem(masv, mamon, lanthi, ®iem) Monhoc(mamon, tenmon, sodvht, chuthich) Hedt(mahe, tenhe) SV(masv, hoten, ngaysinh, gioitinh, quequan, khthuongtru, socmnd, malop) Dsthi(ID, manhom, sbd, masv, phongthi, sophach, diem) Nhomthi(manhom, tennhom, hocky, lanthi, mamon) Khoa(makhoa, tenkhoa, ghichu) Lop(malop, tenlop, makhoa, khoahoc, mahe) · M« h×nh thùc thÓ liªn kÕt: Monhoc Diem SV Dsthi Nhomthi Lop Hedt Khoa 5. ThiÕt kÕ mµn h×nh giao diÖn 5.1.Mµn h×nh giao diÖn chÝnh 5.2.Mµn h×nh form Sinh Viªn Form “Th«ng tin sinh viªn” cho phÐp ng­êi qu¶n lý cã thÓ nhËp míi, söa, xo¸ tÊt c¶ c¸c th«ng tin c¸ nh©n cña sinh viªn. 5.3.Mµn h×nh form Líp Form “Th«ng tin líp “ cã chøc n¨ng NhËp, Söa, Xo¸, Ghi tÊt c¶ c¸c th«ng tin cña c¸c líp theo khoa. 5.4.Mµn h×nh form Khoa Form “Th«ng tin khoa” cho phÐp ng­êi qu¶n lý nhËp míi, söa, hay xo¸ tÊt c¶ c¸c khoa trong tr­êng. 5.5.Mµn h×nh form HÖ ®µo t¹o Form “HÖ ®µo t¹o” cho phÐp ng­êi qu¶n lý cã thÓ nhËp míi, söa, xo¸ t¸t c¶ c¸c hÖ ®µo t¹o trong tr­êng. 5.6. Mµn h×nh form T¹o ph¸ch thi Form “T¹o ph¸ch thi “®Ó ng­êi qu¶n lý t¹o sè ph¸ch trong khi chÊm thi. Khi nhËp mét sè K bÊt kú th× sinh viªn nµo cã sè b¸o danh b»ng K thi sè ph¸ch sÏ ®­îc ®¸nh lµ 1 vµ sè ph¸ch sÏ t¨ng lªn cho c¸c sinh viªn cã sè b¸o danh tiÕp theo. 5.7.Mµn h×nh form Chia phßng thi Form “chia phßng thi” cã chøc n¨ng x¾p xÐp sinh viªn vao phßng thi tuú theo sè phßng. 6. Mèi quan hÖ gi÷a lý thuyÕt vµ bµi to¸n thùc tÕ Ch­¬ng tr×nh Qu¶n lý ®iÓm sinh viªn víi viÖc thiÕt kÕ c¸c b¶n sao nh­ trªn ®­îc ch¹y trªn m«i tr­êng m¹ng côc bé. Toµn bé c¸c d÷ liÖu cña hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý ®­îc l­u tr÷ vµo mét c¬ së d÷ liÖu vµ ®­îc bè trÝ t¹i phßng qu¶n lý trung t©m(m¸y Server), cßn t¹i c¸c khoa sÏ l­u c¸c b¶n sao c¬ së d÷ liÖu th«ng tin vÒ sinh viªn cña khoa chñ qu¶n. Víi thiÕt kÕ nh­ vËy, viÖc xö lý d÷ liÖu nh­: cËp nhËt, xo¸,... sÏ ®­îc xö lý ph©n t¸n. Khi c¸c khoa cã nhu cÇu cËp nhËt sinh viªn, ®iÓm sinh viªn cña khoa m×nh th× sÏ trùc tiÕp xö lý ngay t¹i khoa. C¸c th«ng tin nµy sÏ ®­îc ®ång bé ho¸ vµ sÏ cËp nhËt l¹i m¸y trung t©m. Ng­îc l¹i, nÕu trªn phßng qu¶n lý cã sù thay ®æi vÒ th«ng tin ®iÓm sinh viªn cña khoa nµo th× còng th«ng tin ®ã còng sÏ ®­îc cËp nhËt l¹i khoa ®ã. PhÇn mÒm qu¶n lý ®iÓm sinh viªn nµy ®­îc x©y dùng theo m« h×nh Client/Server víi viÖc ¸p dông c¬ chÕ ph©n t¸n lµ t¹o b¶n sao vµ trÝch rót d÷ liÖu. 7. Cµi ®Æt ch­¬ng tr×nh - C¸c m¸y tÝnh t¹i c¸c khoa ®­îc kÕt nèi víi m¸y tÝnh trung t©m ®Æt t¹i phßng qu¶n lý sinh viªn. - T¹o mét b¶n thiÕt kÕ gèc cã thÓ sao chÐp l¹i ®­îc. - T¹o c¸c b¶n sao l¹i. - Copy file c¬ së d÷ liÖu cã d¹ng b¶n sao trªn vµo th­ môc ë m¸y tÝnh c¸c khoa. - Trªn m¸y tÝnh trung t©m sÏ cÊp quyÒn cho c¸c b¶n sao. KÕt luËn Trong giai ®o¹n ®æi míi ®Êt n­íc hiÖn nay, ph¸t triÓn phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu trong m«i tr­êng m¹ng cÇn ph¶i ®­îc chó träng vµ ®Çu t­ nhiÒu h¬n n÷a ®Ó cïng b¾t nhÞp ®­îc víi thÕ giíi. Chóng ta biÕt r»ng tõ mét hay nhiÒu hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu cho phÐp ng­êi ta xö lÝ khèi l­îng lín th«ng tin. Kh¶ n¨ng së h÷u th«ng tin còng nh­ tr×nh ®é qu¶n lý hÖ thèng th«ng tin ®­îc coi nh­ mét trong nh÷ng th­íc ®o ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña mçi quèc gia. Xu h­íng hiÖn nay cho thÊy sù ph©n ho¸ râ rÖt nhÊt gi÷a c¸c quèc gia chÝnh lµ vÊn ®Ò th«ng tin. Ng­êi ta kh¼ng ®Þnh r»ng thÕ kû 21 lµ thÕ kû cña th«ng tin. C¸c quèc gia kh«ng ngÇn ng¹i ®Çu t­ mét c¸ch cã chiÒu s©u vÒ lÜnh vùc nµy. Tin häc ho¸ c¸c hÖ thèng qu¶n lý nh­ hÖ thèng “qu¶n lý ®iÓm sinh viªn” lµ mét c«ng viÖc ph¶i ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ®Ó ®¸p øng c«ng t¸c qu¶n lý trong c¸c tr­êng ®¹i häc ngµy cµng hiÖu qu¶ h¬n. Sau mét thêi gian t×m hiÓu vÒ c¬ së d÷ liÖu trªn m¹ng vµ ph©n tÝch bµi to¸n “Qu¶n lý ®iÓm ”. Bµi luËn v¨n nµy ®· gi¶i quyÕt ®­îc phÇn nhá c«ng t¸c qu¶n lý ®iÓm trªn m«i tr­êng m¹ng côc bé. Ch­¬ng tr×nh nµy lµm râ h¬n vÒ vÊn ®Ò truy nhËp c¬ së d÷ liÖu trªn m¹ng. Khi ®­a ch­¬ng tr×nh vµo øng dông trªn m¹ng, phÇn thao t¸c cña ng­êi qu¶n lý ®iÓm t¹i c¸c khoa còng nh­ ng­êi qu¶n lý trung t©m sÏ ®­îc ®ång bé ho¸. Bµi to¸n “Qu¶n lý ®iÓm sinh viªn sö dông b¶n sao” míi chØ gi¶i quyÕt ®­îc viÖc t¹o c¸c b¶n sao toµn phÇn mµ ch­a ®¸p øng ®­îc viÖc t¹o c¸c b¶n sao mét phÇn chØ chøa nh÷ng thuéc tÝnh cña tõng khoa. H­íng ph¸t triÓn tiÕp sau cña ®Ò tµi lµ t¹o c¸c b¶n sao sao cho khoa nµo th× chØ qu¶n lý ®­îc th«ng tin cña khoa ®ã. §Ó hoµn thµnh ®­îc kho¸ luËn nµy t«i ®· nhËn ®­îc sù quan t©m, h­íng dÉn tËn t×nh, chu ®¸o cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o vµ c¸c b¹n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o Th¹c sÜ Lª V¨n TÊn ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì t«i hoµn thµnh kho¸ luËn. V× n¨ng lùc vµ thêi gian cã h¹n, kho¸ luËn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong ®­îc sù chØ b¶o, ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c«, c¸c anh chÞ vµ c¸c b¹n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Vinh, th¸ng 05 n¨m 2006 T¸c gi¶ NguyÔn ThÞ Hoa Tµi liÖu tham kh¶o 1. TS NguyÔn B¸ T­êng, NhËp m«n c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n, Nxb Khoa häc vµ kü thuËt. Biªn dÞch TrÇn §øc Quang, Nguyªn lý c¸c hÖ c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n, Nxb thèng kª 2000. NguyÔn ThÞ Ngäc Mai, GSTS. NguyÔn H÷u Anh, Microsoft Visual Basic 6.0, Nxb lao ®éng-x· héi. Lª Quèc ViÖt, Bµi gi¶ng vÒ Visual basic 6.0, 2004 NguyÔn §×nh Tª, Tù häc lËp tr×nh c¬ së d÷ liÖu víi Visual Basic 6.0, Nxb Gi¸o Tæng hîp vµ biªn dÞch: VN-GUIDE, KÕ to¸n doanh nghiÖp víi Visual Basic, Nxb Thèng kª.