Tín dụng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

oanh cïng víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh¸c; t¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t tõ xa vµ c«ng t¸c kiÓm to¸n néi bé trªn c¬ së hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng th«ng tin, chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª. + HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng trªn c¬ së thùc hiÖn chiÕn l­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghÖ cña toµn hÖ thèng ng©n hµng. C«ng viÖc hiÖn ®¹i ho¸ sÏ ®i cïng víi viÖc x©y dùng chuyÓn ®æi hÖ thèng kÕ to¸n hiÖn nay ®Ó tiÕn hµnh ¸p dông c¸c tiªu chuÈn kÕ to¸n quèc tÕ vµ kiÓm to¸n quèc tÕ võa lµm c¬ së ®Ó chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i võa t¹o ®iÒu kiÖn ¸p dông c¸c nguyªn t¾c vµ chuÈn mùc quèc tÕ. + §µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò qu¶n lý vµ c¸c viªn chøc ng©n hµng cã tr×nh ®é cao thÝch øng víi yªu cÇu ngµy cµng t¨ng cña thÞ tr­êng. - §èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn Trong chñ tr­¬ng vµ ch­¬ng tr×nh cñng cè, lµnh m¹nh ho¸ c¸c ng©n hµng giai ®o¹n s¾p tíi, sè l­îng c¸c ng©n hµng nµy sÏ gi¶m xuèng chØ cßn mét nöa. Ng©n hµng Nhµ n­íc sÏ thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ ®iÒu hµnh cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn, lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn trªn c¬ së c¬ cÊu l¹i nî qu¸ h¹n, tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p gi¸m s¸t ®Æc biÖt ®èi c¸c ng©n hµng cã t×nh tr¹ng nî xÊu nghiªm träng. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn bao gåm: + Yªu cÇu t¨ng vèn ®iÒu lÖ nh»m t¨ng quy m« ho¹t ®éng vµ chÊt l­îng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng nµy. Bªn c¹nh ®ã, ®Æc biÖt coi träng vÊn ®Ò t¸i c¬ cÊu tæ chøc vµ c¸c chuÈn mùc qu¶n lý ®èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ quan qu¶n lý rñi ro, qu¶n lý tµi s¶n nî - tµi s¶n cã, gi¸m s¸t vµ kiÓm toµn néi bé, qu¶n lý vèn vµ ®Çu t­. + TiÕn hµnh gi¶i thÓ vµ s¸t nhËp c¸c ng©n hµng yÕu kÐm, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, chÊt l­îng tÝn dông thÊp, kh¶ n¨ng sinh lêi thÊp vµ tr×nh ®é qu¶n lý kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu an toµn vµ ph¸t triÓn. + T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng, ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, tham gia cã hiÖu qu¶ vµo thÞ tr­êng tiÒn tÖ thø cÊp, nghiÖp vô t¸i cÊp vèn vµ hÖ thèng thanh to¸n cña ng©n hµng Nhµ n­íc. 2, TÝn dông Nhµ N­íc: a, Thùc tr¹ng : _TÝn dông Nhµ n­íc lµ quan hÖ vay m­în cã hoµn tr¶ vèn vµ l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh gi÷a Nhµ n­íc víi c¸c tæ chøc kinh tÕ trong n­íc, gi÷a Nhµ n­íc víi c¸c tÇng líp d©n c­, gi÷a Nhµ n­íc víi chÝnh phñ c¸c n­íc kh¸c... H×nh thøc nµy ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc Nhµ n­íc ph¸t hµnh c«ng tr¸i b»ng thãc, b»ng vµng, b»ng tiÒn ®Ó vay d©n khi ng©n s¸ch Nhµ n­íc thiÕu hôt. _N¨m 2003 thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña ChÝnh phñ, Bé Tµi chÝnh ®· ph¸t hµnh nhiÒu lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ th«ng qua kho b¹c Nhµ N­íc (KBNN), ®· huy ®éng ®­îc 26.500 tû ®ång ( trong ®ã: tÝn phiÕu kho b¹c Nhµ n­íc ®Ó bï ®¸p béi chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc : 16.000 tû ®ång; c«ng tr¸i gi¸o dôc: 2.500 tû ®ång; Tr¸i phiÕu ®Ó huy ®éng vèn ®Çu t­ theo kÕ ho¹ch ng©n s¸ch: 3.000 tû ®ång; Tr¸i phiÕu c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, thuû lîi quan träng cña ®Êt n­íc: 5.000 tû ®ång ) vµ Quü hç trî ph¸t triÓn ( Quü HTPT) ®· huy ®éng ®­îc gÇn 5.600 tû ®ång (®¶m b¶o nguån vèn vay cho ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn c¸c môc tiªu quan träng cña ®Êt n­íc. Nh×n chung tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ph¸t hµnh hiÖn nay cã rÊt nhiÒu ­u ®iÓm vµ lîi thÕ so víi c¸c lo¹i tr¸i phiÕu x©y dùng Tæ Quèc ®· ph¸t hµnh trong nh÷ng n¨m võa qua. _VÒ tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®Ó huy ®éng vèn cho c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, thuû lîi ®­îc ph¸t hµnh trong n¨m 2003 ®ång thêi b»ng c¶ néi tÖ vµ ngo¹i tÖ , nh»m më réng ph¹m vi thu hót c¸c nguån néi lùc, kÓ c¶ kiÒu hèi vµ ngäai tÖ cña c¸c tæ chøc kinh tÕ ®ang t¹m thêi göi ë n­íc ngoµi víi l·i suÊt rÊt thÊp vµ kh«ng æn ®Þnh. VÒ kú h¹n tr¸i phiÕu, cã hai lo¹i chñ yÕu lµ 5 n¨m vµ 10 n¨m, ®ång thêi ChÝnh phñ cho phÐp Bé Tµi chÝnh lùa chän c¸c lo¹i kú h¹n ng¾n h¬n vµ dµi h¬n ®Ó ®¶m baá huy ®éng thuËn lîi, phï hîp víi t×nh h×nh cña thÞ tr­êng vèn. VÒ l·i suÊt tr¸i phiÕu, ph¶i t«n träng quy luËt kh¸ch quan cña thÞ tr­êng , theo ®ã c¸c lo¹i tr¸i phiÕu ph¸t hµnh d­íi h×nh thøc ®Êu thÇu hoÆc b¶o l·nh, l·i suÊt tr¸i phiÕu ®­îc h×nh thµnh trong quan hÖ cung cÇu cña tõng phiªn hoÆc tõng ®ît ph¸t hµnh. §èi víi tr¸i phiÕu ph¸t hµnh qua hÖ thèng kho b¹c Nhµ n­íc, l·i suÊt bao giê còng ®­îc quy ®Þnh thÊp h¬n hoÆc t­¬ng ®­¬ng víi l·i suÊt huy ®éng vèn b×nh qu©n cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i Nhµ n­íc. VÒ ®èi t­îng mua tr¸i phiÕu: cã sù ph©n biÖt ®¸ng kÓ gi÷a hai h×nh thøc b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. §èi víi tr¸i phiÕu ph¸t hµnh d­íi h×nh thøc ®Êu thÇu vµ b¶o l·nh ( b¸n bu«n ), ®èi t­îng mua tr¸i phiÕu chØ trong ph¹m vi c¸c tæ chøc tµi chÝnh-tÝn dông ®· ®­îc cÊp phÐp lµ thµnh viªn cña thÞ tr­êng ®Êu thÇu vµ b¶o l·nh tr¸i phiÕu, hiÖn nay cã tÊt c¶ 32 ®¬n vÞ lµ thµnh viªn chÝnh thøc gåm 14 ng©n hµng th­¬ng m¹i , 9 c«ng ty chøng kho¸n, 8 c«ng ty b¶o hiÓm vµ Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn ®« thÞ TP. Hå ChÝ Minh. §iÓm míi trong cÊu tróc ®Êu thÇu tr¸i phiÕu chÝnh phñ lÇn nµy lµ c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña thÞ tr­êng nh­ng vÉn ®­îc tham gia ®Êu thÇu gi¸n tiÕp d­íi h×nh thøc hïn vèn vµ ph©n phèi khèi l­îng tr¸i phiÕu tróng thÇu qua mét ®¬n vÞ thµnh viªn chÝnh thøc. §ång thêi ®­îc ph©n chia mét phÇn phÝ ®Êu thÇu tr¸i phiÕu b»ng 0,05 % tÝnh trªn khèi l­îng tr¸i phiÕu tróng thÇu ®­îc ph©n phèi. ViÖc quy ®Þnh nép tiÒn ký quü 0,5% tÝnh trªn khèi l­îng ®Æt thÇu còng ®· ®­îc xo¸ bá. Nh÷ng quy ®Þnh míi nµy t¹o nªn søc hÊp dÉn ®Ó c¸c tæ chøc tÝn dông võa vµ nhá cã thÓ tham gia ®Êu thÇu vµ ph©n phèi tr¸i phiÕu. Víi nh÷ng gi¶i ph¸p nãi trªn, hy väng thÞ tr­êng ®Êu thÇu vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ trong thêi gian tíi ho¹t ®éng hiÖu qu¶ vµ s«i ®éng h¬n. §èi víi tr¸i phiÕu ph¸t hµnh qua hÖ thèng Kho b¹c Nhµ n­íc ( b¸n lÎ ), ®èi t­îng mua tr¸i phiÕu ®­îc më réng tíi tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n, ®¬n vÞ c¬ quan vµ c¸c tæ chøc thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ( trõ c¸c thµnh viªn cña thÞ tr­êng ®Êu thÇu vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ), ®iÒu nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi thµnh viªn trong x· héi cã c¬ héi ®Çu t­ vµo tr¸i phiÕu ChÝnh phñ- mét c«ng cô nî cã ®é tin cËy cao nhÊt. _Ngoµi ra, trong n¨m 2003 chÝnh phñ cßn ph¸t hµnh c«ng tr¸i gi¸o dôc-mét chÝnh s¸ch cã ý nghÜa lín vÒ x· héi, ­u viÖt cao vÒ kinh tÕ. Môc ®Ých cña ®ît ph¸t hµnh c«ng tr¸i lÇn nµy lµ kªu gäi c¸c tÇng líp d©n c­, c¸c doanh nghiÖp lín dµnh mét phÇn vèn cïng Nhµ n­íc ®Çu t­ cho c¸c tØnh miÒn nói, T©y Nguyªn vµ c¸c tØnh cã nhiÒu khã kh¨n ®Ó thùc hiÖn môc tiªu kh«ng cßn phßng häc 3 ca, kh«ng cßn phßng häc tranh tre, nøa l¸, kiªn cè ho¸ tr­êng häc.Nãi gän l¹i, c«ng tr¸i gi¸o dôc gãp phÇn ®¸ng kÓ ®Ó ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc - mét quèc s¸ch mµ nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø 9 ®· ®Ò ra, t¹o cho con em chóng ta ë nh÷ng vïng khã kh¨n cã ®iÒu kiÖn häc tËp tèt h¬n hiÖn nay. Bªn c¹nh môc ®Ých vµ ý nghÜa hÕt søc thiÕt thùc nh­ vËy,®ît ph¸t hµnh c«ng tr¸i cßn lµ mét h×nh thøc huy ®éng vèn, do vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng yÕu tè hÊp dÉn ng­êi mua, mét trong nh÷ng yÕu tè ®ã lµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc vµ mÖnh gi¸ c«ng tr¸i. C«ng tr¸i ®­îc ph¸t hµnh d­íi hai h×nh thøc: thø nhÊt lµ c«ng tr¸i kh«ng ghi tªn, in tr­íc mÖnh gi¸, cã 11 lo¹i mÖnh gi¸ kh¸c nhau, tõ thÊp nhÊt lµ 50 ngµn ®ång ®Õn cao nhÊt lµ100 triÖu ®ång ; thø hai lµ c«ng tr¸i cã ghi tªn, kh«ng in tr­íc mÖnh gi¸. C«ng tr¸i cã ghi tªn chØ sö dông ®èi víi c¸c tr­êng hîp c¸ nh©n, tæ chøc mua c«ng tr¸i cã gi¸ trÞ tèi thiÓu lµ 50 triÖu ®ång vµ gi¸ trÞ tèi ®a lµ 10 tû ®ång. ViÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc vµ mÖnh gi¸ c«ng tr¸i nh­ trªn ch¾c ch¾n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong viÖc lùa trän h×nh thøc mua c«ng tr¸i phï hîp víi nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh. VÒ nguyªn t¾c, viÖc mua c«ng tr¸i lµ hoµn toµn tù nguyÖn trªn c¬ së Ých n­íc lîi nhµ, tiÒn mua c«ng tr¸i ®ù¬c Nhµ n­íc ®¶m b¶o gi¸ trÞ vµ thùc sù cã l·i. Theo nguyªn t¾c nµy, l·i suÊt quy ®Þnh cho ®ît ph¸t hµnh nµy lµ 8% / n¨m ( bao gåm møc tr­ît gi¸ vµ tû lÖ l·i suÊt 1,5%/n¨m ) vµ l·i suÊt tÝnh cho 5 n¨m lµ 40%. Tr­êng hîp møc tr­ît gi¸ thùc tÕ trong 5 n¨m céng l·i suÊt 5 n¨m ( 1,5%/n¨m*5 =7,5%) lín h¬n 40% th× ng­êi së h÷u c«ng tr¸i sÏ ®­îc Nhµ n­íc bï chªnh lÖch; tr­êng hîp ng­îc l¹i, thÊp h¬n 40% th× ng­êi chñ së h÷u c«ng tr¸i vÉn ®­îc h­ëng l·i suÊt 40% nh­ ghi trªn phiÕu c«ng tr¸i ®· ph¸t hµnh. Víi ®é rñi ro thÊp, l·i suÊt ®­îc x¸c ®Þnh phï hîp víi tû lÖ tr­ît gi¸ thùc tÕvµ kh«ng ph¶i nép thuÕ thu nhËp ®èi víi tiÒn l·i nhËn ®­îc, c«ng tr¸i gi¸o dôc lµ mét h×nh thøc ®©ï t­ an toµn vµ kh¸ hiÖu qu¶ so víi c¸c c«ng cô ®Çu t­ kh¸c hiÖn nay. Cßn vÒ viÖc than h to¸n tiÒn gèc vµ tiÒn l·i c«ng tr¸i do hÖ thèng Kho b¹c Nhµ n­íc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c: TiÒn gèc ®­îc thanh to¸n 1 lÇn khi ®Õn h¹n (60 th¸ng ).Tr­êng hîp ®Õn h¹n mµ chñ së h÷u ch­a ®Õn thanh to¸n, Kho bac Nhµ n­íc b¶o l­u c¶ gèc vµ l·i c«ng tr¸i trªn mét tµi kho¶n riªng vµ kh«ng tÝnh l·i trong thêi gian qu¸ h¹n thanh to¸n. Tr­êng hîp chñ së h÷u cã khã kh¨n ®Æc biÖt hoÆc rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng ( nh­ thiªn tai, ho¶ ho¹n...) ®­îc cÊp chñ qu¶n, c¬ quan qu¶n lý trùc tiÕp hoÆc chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng x¸c nhËn, Kho b¹c Nhµ n­íc sÏ gi¶i quyÕt thanh to¸n tr­íc thêi h¹n; TiÒn l·i c«ng tr¸i ®­îc thanh to¸n mét lÇn khi ®Õn h¹n cïng tiÒn gèc. Tr­êng hîp thanh to¸n tr­íc h¹n, l·i suÊt ®­îc tÝnh nh­ sau: NÕu thêi gian mau c«ng tr¸i ch­a ®ñ 12 th× kh«ng ®­îc h­ëng l·i; NÕu thêi gian mua c«ng tr¸i tõ ®ñ 12 th¸ng ®Õn d­íi 24 th¸ng th× ®­îc h­ëng l·i lµ 8%; NÕu thêi gian mua c«ng tr¸i tõ ®ñ 24 th¸ng ®Õn d­íi 36 th¸ng th× ®­îc h­ëng l·i lµ 16%; NÕu thêi gian mua c«ng tr¸i tõ ®ñ 36 th¸ng ®Õn d­íi 48 th¸ng th× ®­îc h­ëng l·i lµ 24%; NÕu thêi gian mua c«ng tr¸i tõ ®ñ 48 th¸ng ®Õn d­íi 60 th¸ng th× ®­îc h­ëng l·i lµ 32%. C¸ch thøc thanh to¸n rÊt linh ho¹t vµ thuËn lîi cho ng­êi së h÷u c«ng tr¸i. §èi víi c«ng tr¸i kh«ng ghi tªn , khi ®Õn h¹n sÏ ®­îc thanh to¸n t¹i bÊt kú Kho b¹c nµo trªn c¶ n­íc. Riªng ®èi víi c«ng tr¸i cã ghi tªn vµ c«ng tr¸i thanh to¸n tr­íc h¹n th× sÏ ®­îc thanh to¸n t¹i Kho b¹c Nhµ n­íc n¬i ph¸t hµnh. _Ngoµi ra, trong n¨m 2003 Bé Tµi chÝnh cßn cho phÐp chÝnh quyÒn c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó huy ®éng vèn ®Çu t­, nh­ TP Hå ChÝ Minh ph¸t hµnh 2.000 tû ®ång tr¸i phiÕu ®« thÞ cho c¸c dù ¸n h¹ tÇng quan träng thiÕt yÕu cña thµnh phè; Tæng c«ng ty dÇu khÝ ph¸t hµnh 300 tû ®ång tr¸i phiÕu dÇu khÝ ®Ó bæ sung vèn triÓn khai mét sè dù ¸n lín cña ngµnh. _Víi kÕt qu¶ nh­ vËy, trong n¨m qua thÞ tr­êng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®· cã b­íc ph¸t triÓn tÝch cùc, khèi l­îng ph¸t hµnh t¨ng gÊp h¬n 2 lÇn so víi n¨m 2002 vµ ®¹t møc 3% GDP (kh«ng kÓ tÝn phiÕu).H¬n n÷a, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®· trë thµnh nguån cung øng hµng ho¸ quan träng cho thÞ tr­êng vèn, trong ®ã riªng thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ chiÕm gÇn 90% gi¸ trÞ chøng kho¸n niªm yÕt trªn thÞ tr­êng (11.000 tû ®ång/12.277 tû ®ång); gi¸ trÞ giao dÞch tr¸i phiÕu ®¹t 2.300 tû ®ång, b»ng 85% tæng gi¸ trÞ giao dÞch cña thÞ tr­êng. Th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®· huy ®éng ®­îc mét l­îng vèn kh¸ lín vµ ®­îc sö dông cho c¸c môc tiªu kinh tÕ- x· héi quan träng, c¸c c«ng tr×nh thiÕt yÕu cña nÒn kinh tÕ, nh­ hÖ thèng giao th«ng ( §­êng Hå ChÝ Minh giai ®o¹n 2, Quèc lé 6, hÖ thèng Quèc lé 4...), c¸c c«ng tr×nh thuû lîi lín ( nhµ m¸y thuû ®iÖn S¬n La, Na Hang), kiªn cè ho¸ tr­êng häc, xo¸ líp häc 3 ca, tranh tre, nøa l¸... b, H¹n chÕ: _KÓ tõ n¨m 2000, mét ph­¬ng thøc ph¸t hµnh míi hiÖn ®¹i, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ( TTGDCK ), ®ång thêi còng lµ kªnh ph¸t hµnh tr¸i phiÕu trung vµ dµi h¹n chñ yÕu cña tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®èi víi nhiÒu n­íc cã thÞ tr­êng vèn ph¸t triÓn trªn thÕ giíi ®· ®­îc h×nh thµnh ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay, viÖc huy ®éng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ th«ng qua TTGDCK vÉn ch­a ph¸t huy ®­îc t¸c dông thùc sù cña m×nh. L­îng huy ®éng th«ng qua ®Êu thÇu vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh cßn qu¸ khiªm tèn so víi ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ qua c¸c kªnh kh¸c. Nãi c¸ch kh¸c, kªnh huy ®éng th«ng qua hÖ thèng c¸c chi nh¸nh Kho b¹c ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kh«ng kh«ng hiÖn ®¹i vµ kh«ng hiÖu qu¶ th× l¹i vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o, trong khi TTGDCK víi mét c¬ së h¹ tÇng t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ víi sù gãp mÆt cña c¸c trung gian tµi chÝnh chñ yÕu trªn thÞ tr­êng th× l¹i ch­a thùc sù v­¬n lªn vµ chiÕm ®­îc vÞ trÝ then chèt cña m×nh. _ §a sè c¸c lo¹i tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ph¸t hµnh ®Òu cã thêi h¹n t­¬ng ®èi dµi, víi thêi h¹n tèi thiÓu lµ 5 n¨m vµ tèi ®a lªn tíi 15 n¨m ( tr¸i phiÕu Quü hç trî ph¸t triÓn). §Ó tr¸i phiÕu nµy ph¸t hµnh thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n th× cÇn ph¶i cã mét thÞ tr­êng thø cÊp cho c¸c ho¹t ®éng giao dÞch cña tr¸i phiÕu nµy. Tuy nhiªn, TTGDCK l¹i kh«ng ph¶i lµ mét ®Þa ®iÓm lý t­ëng ®Ó tiÕn hµnh c¸c giao dÞch tr¸i phiÕu do c¸c quy ®Þnh chÆt chÏ vÒ l­îng giao dÞch, gi¸ ®Æt mua, ®Æt b¸n vµ khíp gi¸. §ång thêi, viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ cã thêi h¹n t­¬ng ®èi dµi còng g©y ra mét sè t¸c dông tiªu cùc kh¸c. Tuy ®· cã nhiÒu c¶i tiÕn trong ph­¬ng thøc thanh to¸n, nh­ng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ vÉn ch­a thÓ s¸nh víi c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c trong nÒn kinh tÕ. Mäi nhµ kinh tÕ ®Òu quan niÖm r»ng ®ång tiÒn ngµy h«m nay cã gi¸ trÞ h¬n so víi ®ång tiÒn ngµy mai, do ®ã sù cøng nh¾c trong kh¶ n¨ng thanh to¸n sÏ kÐm thu hót sù ®Çu t­. _C¬ chÕ xÕp h¹ng tÝn nhiÖm vµ ph©n thø h¹ng ph¸t hµnh cho ®Õn nay vÉn ch­a tån t¹i ë ViÖt Nam. §iÒu nµy ¶nh h­ëng ®Æc biÖt tiªu cùc ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ do nhµ ®Çu t­ lu«n mong muèn thu ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt. Trong ®iÒu kiÖn rñi ro gÇn nh­ kh«ng cã th× râ rµng l·i suÊt cña tr¸i phiÕu ChÝnh phñ sÏ trë nªn kÐm hÊp dÉn. Nguyªn nh©n cña sù bÊt cËp nµy cã lÏ mét phÇn lµ do t×nh tr¹ng cßn t­¬ng ®èi bao biÖn cña ChÝnh phñ. Mét khi cßn cã thÓ dùa vµo c¸c nguån vèn ­u ®·i kh¸c th× ch¾c ch¾n c¸c doanh nghiÖp sÏ cßn ch­a muèn tù m×nh t×m kiÕm nguån huy ®éng vèn qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. Mét khi vèn cßn ®­îc tiÕp tôc b¬m vµo c¸c doanh nghiÖp nµy sÏ cßn ch­a muèn ra c«ng khai vµ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cña m×nh . _ T×nh tr¹ng lÞch ph¸t hµnh chång chÐo gi÷a c¸c chñ thÓ ph¸t hµnh ( Kho b¹c Nhµ n­íc vµ Quü hç trî ph¸t triÓn ) vÉn cßn tån t¹i khiÕn cho hiÖu qu¶ vèn ch­a cao. C¬ chÕ phèi hîp ho¹t ®éng kh«ng râ rµng vµ chÆt chÏ gi÷a chñ thÓ ph¸t hµnh ( Bé Tµi chÝnh ) víi c¬ quan nh­ Bé kÕ ho¹ch ®Çu t­, ng©n hµng Nhµ n­íc,c¬ quan qu¶n lý thÞ tr­êng...trong x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t hµnh còng ®· h¹n chÕ ®¸ng kÓ kh¶ n¨ng thµnh c«ng trong ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ. c, Gi¶i ph¸p: §Ó hoµn thµnh môc tiªu huy ®éng vèn ®· ®Ò ra , trong thêi gian tíi cÇn triÓn khai ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p sau: _Thø nhÊt, ®a d¹ng ho¸ c¸c chñ thÓ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ; g¾n tr¸ch nhiÖm cña chñ thÓ ph¸t hµnh víi tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, sö dông vµ thanh to¸n tr¸i phiÕu khi ®Õn h¹n. KBNN thùc hiÖn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó huy ®éng vèn ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh thuéc ph¹m vi c©n ®èi cña NSNN; Quü HTPT ph¸t hµnh tr¸i phiÕu huy ®éng vèn cho tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc; c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông ®­îc uû quyÒn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cho c¸c c«ng tr×nh theo môc tiªu chØ ®Þnh cña chÝnh phñ; doanh nghiÖp trùc tiÕp ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®ùoc chÝnh phñ b¶o l·nh. _Thø hai, tiÕp tôc më réng quyÒn h¹n cho chÝnh quyÒn c¸c ®Þa ph­¬ng,c¸c DNNN trong viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó huy ®éng theo nguyªn t¾c tù vay, tù tr¶, phï hîp víi quy ®Þnh cña luËt NSNN vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc. _Thø ba, n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu trªn toµn thÞ tr­êng kÕt hîp víi kÕ ho¹ch ph¸t hµnh cña tõng chñ thÓ hµng n¨m. C¶i tiÕn c¬ chÕ ph¸t hµnh vµ thanh to¸n tr¸i phiÕu chÝnh phñ theo h­íng gi¶m dÇn khèi l­îng b¸n lÎ, t¨ng khèi l­îng b¸n bu«n; më réng viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung d­íi h×nh thøc ®Êu thÇu vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh. _Thø t­, thèng nhÊt c¸c chuÈn mùc vÒ ph¸t hµnh vµ thanh to¸n cña c¸c chñ thÓ ph¸t hµnh vµ c¸c lo¹i tr¸i phiÕu ( ph­¬ng thøc ph¸t hµnh, h×nh thøc, mÖnh gi¸, l­u ký , niªm yÕt, giao dÞch...) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tr¸i phiÕu trong nø¬c, phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ th«ng lÖ quèc tÕ. _Thø n¨m, cñng cè vµ n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n; n©ng cao hÖ thèng c¬ së vËt chÊt vµ thanh to¸n, bï trõ chøng kho¸n. Ph¸t triÓn m¹nh hÖ thèng c«ng ty chøng kho¸n, c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t­, c¸c quü ®Çu t­ chøng kho¸n vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian kh¸c ®Ó t¹o cÇu nèi trong viÖc ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng trai phiÕu. _Thø s¸u, më réng ®èi t­îng tham gia mua tr¸i phiÕu theo tõng ph­¬ng thøc ph¸t hµnh tíi møc tèi ®a; ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc. H¬n n÷a, ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p nªu trªn, Bé tµi chÝnh cÇn ban hµnh ®ång bé hÖ thèng c¸c v¨n b¶n h­íng d©n NghÞ ®Þnh sè 141/2003/N§-CP ngay tõ c¸c th¸ng ®Çu n¨m 2004; X©y dùng vµ c«ng bè kÕ ho¹ch ph¸t hµnh cô thÓ cho tõng kªnh; phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c kªnh huy ®éng vèn cña Nhµ n­íc, thùc hiÖn c¬ chÕ ®iÒu hµnh thèng nhÊt,linh ho¹t b¸m s¸t diÔn biÕn l·i suÊt trªn thÞ tr­êng; Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan cã liªn quan ®Ó hoµn thiÖn khung ph¸p lý vÒ nghiÖp vô ph¸t hµnh; §Èy m¹nh tiÕn ®é gi¶i ng©n, t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc sö dông nguån vèn tõ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ, kiªn quyÕt kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng l·ng phÝ, tiªu cùc lµm thÊt tho¸t tiÒn, tµi s¶n cña Nhµ n­íc vµ cña nh©n d©n. 3, TÝn dông nh©n d©n: Nh­ ®· nãi ë trªn tÝn dông nh©n d©n lµ h×nh thøc cã vai trß bæ sung cho tÝn dông ng©n hµng vÒ huy ®éng vµ cho vay chñ yÕu ë n«ng th«n. Nªn thÞ tr­êng chñ yÕu cña hÖ thèng tÝn dông nh©n d©n lµ kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ n«ng d©n. a,Thùc tr¹ng: Thùc hiÖn chñ tr­¬ng x©y dùng thÝ ®iÓm m« h×nh quü tÝn dông nh©n d©n theo QuyÕt ®Þnh sè 390 TTg ngµy 27-7-1993 cña thñ t­íng chÝnh phñ, ®Õn 31-12-2000, c¶ n­íc cã 959 quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së tõ cÊp x·, ph­êng trªn ®Þa bµn 53/61 tØnh, thµnh phè.Víi nguyªn t¾c tù nguyÖn, tù chñ , tù chÞu tr¸ch nhiÖm, c¸c quü ®· kÕt n¹p ®­îc 767 ngµn thµnh viªn chñ yÕu lµ c¸c hé gia ®×nh ë n«ng th«n, nh»m huy ®éng vµ cho vay vèn trªn ®Þa bµn x· ph­êng lµ chñ yÕu. §Õn nay, c¸c quü ®· cã nguån vèn ho¹t ®éng ®¹t 2678 tØ ®ång, trong ®ã nguån vèn huy ®éng ®¹t 1723 tØ ®ång chiÕm tû träng 63,9% so víi tæng sè nguån vèn ho¹t ®éng ( vèn ®iÒu lÖ cã 173,926 tØ ®ång). T¹o ®­îc nguån vèn c¸c quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së ®· kh«ng ngõng më réng cho vay.HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cã thÓ ®¸nh gi¸ kh¸t qu¸t trªn mét sè mÆt d­íi ®©y: _Thñ tôc ®¬n gi¶n,huy ®éng vèn vµ cho vay nh÷ng mãn nhá phï hîp víi kinh tÕ hé gia ®×nh ë n«ng th«n. Kinh tÕ hé gia ®×nh ë n«ng th«n n­íc ta hiÖn nay cã ®êi sèng kh¸ h¬n so víi tr­íc, nh­ng phÇn lín thu nhËp vÉn cßn thÊp, chØ ®ñ tiªu dïng vµ ch­a cã tÝch luü lín. Nh÷ng hé dµnh giôm ®­îc chót vèn còng ng¹i mang ®Õn göi ng©n hµng; hoÆc cã nh÷ng hé cÇn vµi ba tr¨m ngµn ®ång ®Ó mua con gièng hoÆc ph©n bãn còng ng¹i ®i vay ng©n hµng, v× vay ngoµi tuy l·i suÊt cao nh­ng nhanh chãng, thñ tôc ®¬n gi¶n, ®ì phiÒn hµ. C¸c quü tÝn dông nh©n d©n ra ®êi lµm chøc n¨ng huy ®éng vµ cho vay vèn t¹i chç lµ rÊt phï hîp. §Õn nay m« h×nh nµy ®ang ho¹t ®éng vµ ngµy cµng cã hiÖu qu¶. Tæng sè d­ nî cho vay lµ 2345,059 tØ ®ång vµ 711769 l­ît thµnh viªn ®­îc vay vèn ; d­ nî b×nh qu©n mét quü cho vay lµ 2,454 tØ ®ång. NhiÒu tØnh cã sè quü ho¹t kh¸ nh­ Hµ T©y: 75 quü, Th¸i B×nh :78 quü , H¶i D­¬ng :74 quü... NhiÒu quü tÝn dông nh©n c¬ së, do tæ chøc qu¶n lý tèt nªn ®· kÕt n¹p ®­îc nhiÒu thµnh viªn, doanh sè huy ®éng vèn vµ cho vay ngµy cµng t¨ng. Cïng víi c¸c nguån vèn kh¸c ,c¸c quü tÝn dông nh©n d©n ®· gióp hµng triÖu hé n«ng d©n ë kh¾p c¸c n¬i trong c¶ n­íc chñ ®éng s¶n xuÊt, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, con vËt nu«i, gãp phÇn t¹o thªm viÖc lµm cho hµng v¹n lao ®éng ë n«ng th«n vµ cã nhiÒu m« h×nh tæ chøc qu¶n lý giái. Sè thµnh viªn tham dù quü tÝn dông nh©n d©n ngµy cµng t¨ng : Th¸i B×nh cã 61099 thµnh viªn (b×nh qu©n 782 thµnh viªn/ quü), Hµ T©y cã 52035 thµnh viªn (b×nh qu©n 693 thµnh viªn/quü) , An Giang cã 74029 thµnh viªn (b×nh qu©n 2874 thµnh viªn/quü).Quü tÝn dông nh©n d©n ë nhiÒu tØnh ®· khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng trong nh©n d©n, huy ®éng vèn kh¸: Hµ T©y ®¹t 197 tØ ®ång , Kiªn Giang 235 tØ ®ång ,An Giang 221 tØ ®ång. C¸c quü tÝn dông nh©n d©n cã nhiÒu gi¶i ph¸p linh ho¹t nh­ c¶i tiÕn thñ tôc göi tiÒn, lÜnh tiÒn gän nhÑ, nhËn tiÒn göi c¶ nh÷ng kho¶n nhá, lµm viÖc ngoµi giê, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho bµ con n«ng d©n khi giao dÞch. Qua thùc tiÔn ë Th¸i B×nh cho thÊy kh«ng cã tæ chøc tÝn dông nµo cña Nhµ N­íc "b¸n lÎ" tèt h¬n c¸c quü tÝn dông nh©n d©n; ­u thÕ cña c¸c quü tÝn dông nh©n d©n lµ cho vay vèn nhanh h¬n, kÞp thêi, Ýt thñ rôc r­êm rµ, phï hîp víi t©m lý ng­êi n«ng d©n. Trong thÞ tr­êng tµi chÝnh, tiÒn tÖ ë n­íc ta hiÖn nay, nhÊt lµ ë nh÷ng vïng kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn, cã rÊt nhiÒu c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng vµ cã nhiÒu nguån vèn cña Nhµ N­íc ®Çu t­. Hä c¹nh tranh nhau tõng kh¸ch hµng ®Ó huy ®éng tõng ®ång vèn cho vay. C¸c quü tÝn dông nh©n d©n ra ®êi t­ëng nh­ kh«ng trô næi, nh­ng sau thêi gian ho¹t ®éng, phÇn lín c¸c quü ®· cã l·i , b¶o toµn ®­îc vèn vµ tû lÖ nî qu¸ h¹n thÊp. Hµ T©y cã 11 quü kh«ng cã nî qu¸ h¹n. Qua tæng kÕt n¨m 2000 phÇn lín c¸c quü cã thu nhËp kh¸ , mua s¾m vµ x©y dùng ®­îc trô së lµm viÖc. NhiÒu quü cã sè d­ nguån vèn vµ cho vay ngµy cµng t¨ng. §¸ng chó ý lµ cã quü huy ®éng vèn kh«ng ®ñ ®Ó cho vay nh­ ë x· D­¬ng LiÔu, huyÖn Hoµi §øc ( Hµ T©y) do kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn , ng©n hµng ®¸p øng kh«ng ®ñ vèn ng­êi d©n ph¶i ®i vay ngoµi víi l·i suÊt tõ 2 ®Õn 3% th¸ng. T¹i B¾c Ninh ,c¸c hé lµng nghÒ nh­ ®å gç mü nghÖ, s¾t thÐp, nghÒ giÊy... më réng kinh doanh, nªn c¸c quü tÝn dông nh©n d©n kh«ng huy ®éng ®ñ vèn ®Ó cho vay; Quü tÝn dông nh©n d©n ph¶i ®i vay quü trung ­¬ng trªn 500 triÖu ®Ó tiÕp vèn cho c¸c quü c¬ së. T¹i nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã phßng giao dÞch cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng, t­áng nh­ quü tÝn dông nh©n d©n kh«ng thÓ ho¹t ®«ng næi, nh­ng thùc tÕ cho thÊy c¸c quü vÉn ph¸t triÓn tèt , ngµy cµng thu hót nhiÒu hé thµnh viªn nhÊt lµ c¸c vïng n«ng th«n. Kh¸ch hµng ®Õn víi c¸c quü tÝn dông nh©n d©n lµ tù do , b×nh ®¼ng, gÇn gòi bëi quan hÖ cña hä lµ nh÷ng ng­êi cïng hä téc, cïng trong th«n xãm. MÆt kh¸c, do kh«ng cã sù chªnh lÖch l·i suÊt , kÓ c¶ vÒ tiÒn göi vµ tiÒn cho vay so víi c¸c ng©n hµng , nªn hä ®Õn giao dÞch víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i hay quü tÝn dông nh©n d©n lµ tù nguyÖn , c¹nh tranh lµnh m¹nh kh«ng cã hiÖn t­îng giµnh dËt kh¸ch hµng cña nhau. §iÒu ®ã ®· lµm cho nh©n d©n tin t­ëng, kh«ng lo ph¶i chê ®îi nh­ nh÷ng n¨m tr­íc ®©y khi ®Õn giao dÞch víi ng©n hµng. H¬n n÷a, c¸c quü tÝn dông nh©n d©n cho vay c¶ nh÷ng mãn nhá, Ýt gÆp nh÷ng tr­êng hîp lõa ®¶o. Ng­êi d©n ®Õn giao dÞch víi c¸c quü ®­îc phôc vô tËn t×nh chu ®¸o kÓ c¶ ngoµi giê hµnh chÝnh. Ho¹t ®éng cña c¸c quü tÝn dông nh©n d©n võa b¶o ®¶m ®­îc t×nh c¶m xãm giÒng,võa t¹o lËp ®­îc uy tÝn víi bµ con n«ng d©n bëi mang tÝnh t­¬ng trî, céng ®ång râ rÖt. Trªn mét ®Þa bµn, c¸c ng©n hµng tËp trung cho vay nh÷ng sè tiÒn lín theo dù ¸n, cßn c¸c quü tÝn dông nh©n d©n phèi hîp cho vay nh÷ng mãn nhá ®èi víi c¸c hé thµnh viªn. Sù kÕt hîp nµy cµng lµm cho thÞ tr­êng tµi chÝnh , tÝn dông ë n«ng th«n cµng thªm phong phó vµ hÊp dÉn. _Vèn cho vay ®· tõng b­íc gióp c¸c hé n«ng d©n chñ ®éng trong s¶n xuÊt, t¨ng thªm thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng , tiÕp cËn víi kinh tÕ thÞ tr­êng vµ gãp phÇn n©ng cao ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc ®ßan thÓ ë c¬ së. Nhê cã c¸c quü tÝn dông nh©n d©n, hé n«ng d©n ®· chñ ®éng ®­îc vèn ®Ó s¶n xuÊt mïa vô,tÝnh to¸n trång c©y g×, nu«i con g× vµ h¹ch to¸n chi phÝ lêi l·i cô thÓ h¬n. §èi víi nh÷ng hé s¶n xuÊt kihn doanh dich vô, nhê ®­îc vay vèn kÞp thêi cña quü tÝn dông nh©n d©n nªn ®· chñ ®éng h¬n trong viÖc chuÈn bÞ nguån hµng kinh doanh phôc vô cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng; nhÊt lµ ë nh÷ng vïng kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn nh­ ë An Giang, Kiªn Giang, Hµ T©y. C¸c tØnh miÒn trung vµ T©y Nguyªn nh­ Qu¶ng TrÞ, L©m §ång, nh÷ng quü tÝn dông nh©n d©n thÝ ®iÓm ®· cã t¸c dông rÊt lín ®èi víi kinh tÕ hé gia ®×nh ë n«ng th«n.TØnh Qu¶ng TrÞ cã 11 quü tÝn dông nh©n d©n víi 8247 hé tham gia, nguån vèn ho¹t ®éng lµ 22,479 tû ®ång vµ d­ nî cho vay lµ 21,114 tØ ®ång. Cã thÓ nãi ph­¬ng thøc cho vay tÝn chÊp lµ lµ chñ yÕu cña c¸c quü tÝn dông nh©n d©n rÊt thuËn tiÖn cho bµ con n«ng d©n. C¸c hé kh«ng ph¶i lo ng¹i thñ tôc r­êm rµ khi ®i vay vèn. Nªn cã nh÷ng hé chuyÓn giao dÞch tõ ng©n hµng th­¬ng m¹i vÒ quü tÝn dông nh©n d©n. C¸n bé cña quü tÝn dông nh©n d©n gi¶i quyÕt cho vay võa th«ng tho¸ng võa b¶o ®¶m c¸c nguyªn t¾c cho vay vµ thu håi ®­îc nî. Nî qu¸ h¹n cã n¬i, cã lóc cßn cao nh­ng chñ yÕu lµ do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan nh­ gÆp thiªn tai, dÞch bÖnh vµ ng­êi vay vèn lu«n cã ý thøc tr¶ nî trong c¸c giai ®o¹n sau. Do ®ã hµng triÖu hé n«ng d©n ®· tiÕp cËn ®­îc víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®êi sèng tõng bø¬c ®­îc c¶i thiÖn. T¹i x· Phïng X¸, huyÖn Th¹ch ThÊt (Hµ T©y),nghÒ s¶n xuÊt thÐp më ra nh­ mét c«ng tr­êng thñ c«ng; c¸c lß luyÖn thÐp, c¸n thÐp ®­îc trang bÞ kh¸ hiÖn ®¹i. C¶ x· cã 46 « t« v©n t¶i chuyªn chë nguyªn liÖu vÒ cho s¶n xuÊt vµ hµng ho¸ ®i tiªu thô t¹o thµnh mét vßng khÐp kÝn. Do s¶n xuÊt ph¸t triÓn nªn nhu cÇu vèn t¨ng m¹nh, cã nh÷ng hé vay vèn cña quü tÝn dông nh©n d©n ®Õn 40 triÖu ®ång. Nguån vèn cña quü chØ ®¸p øng ®­îc 50% nhu cÇu vèn vay cña nh©n d©n vµ quü tÝn dông nh©n d©n x· ph¶i th­êng xuyªn ®i vay vèn cña quü tÝn dông nh©n d©n khu vùc tØnh. Nhê hÖ thèng quü tÝn dông nh©n d©n ph¸t triÓn nªn ®· gi¶m h¼n t×nh tr¹ng cho vay nÆng l·i ë n«ng th«n... Qua tæng kÕt thÝ ®iÓm ®ång chÝ Gi¸m ®èc ng©n hµng th­¬ng m¹i tØnh Hµ T©y cho biÕt : ë mét sè x· cña huyÖn Phó Xuyªn , tr­íc ®©y cã nh÷ng hé th­êng xuyªn cho vay víi l·i suÊt 2% ®Õn 3% th¸ng, ®Õn nay kh«ng nh÷ng hä kh«ng cho vay ®­îc mµ cßn göi vèn vµo quü tÝn dông nh©n d©n ë c¬ së. Vèn cho vay cña c¸c quü tÝn dông nh©n d©n ®· gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng sinh ho¹t cña c¸c ®oµn thÓ nh­ Héi n«ng d©n, Héi phô n÷, t¹o ra sù g¾n bã mËt thiÕt gi÷a kinh tÕ hé víi vai trß cña c¸c ®oµn thÓ trong x· héi. _HiÖu qu¶ cña m« h×nh tæ chøc kinh tÕ hîp t¸c kiÓu míi ®ang tõng b­íc ®­îc kh¼ng ®Þnh. Khi míi thµnh lËp, hÇu hÕt c¸c quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së ®Òu ph¶i thuª, m­ín trô së cña x· ®Ó lµm viÖc. §Õn nay, hÖ thèng quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së trªn toµn quèc ho¹t ®éng tèt, cã tÝch luü vµ x©y ®­îc trô së lµm viÖc khang trang. PhÇn lín c¸c quü cã ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng cÇn thiÕt nh­ kÐt s¾t, m¸y ®Õm tiÒn, ®iÖn tho¹i, xe m¸y...,cã lÞch th­êng trùc ®Ó tiÕp d©n. §iÒu ®ã ®· t¹o niÒm tin cña nh©n d©n vµo tæ chøc míi nµy, nhÊt lµ ë vïng n«ng th«n khi kinh tÕ hµng ho¸ ®ang b¾t ®Çu h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.Thùc tÕ cho thÊy, c¸c quü tÝn dông nh©n d©n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ ®· thu hót ®­îc nhiÒu thµnh viªn tham gia, chñ yÕu lµ c¸c hé n«ng d©n. MÆt kh¸c, ®­îc sù chØ ®¹o cña cÊp uû vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp, nhiÒu quü tÝn dông nh©n d©n ho¹t ®éng nh­ mét ng©n hµng x·, kh¾c phôc ®­îc nh÷ng mÆc c¶m do sù ®æ vì cña hÖ thèng c¸c hîp t¸c x· tÝn dông tr­íc ®©y vµ t¹o ®µ ph¸t triÓn cho nh÷ng n¨m tíi. Thùc tiÔn còng ®· chøng minh quü tÝn dông nh©n d©n lµ mét tæ chøc hîp t¸c tù nguyÖn cña nh÷ng ng­êi lao ®éng, tËp hîp nhau l¹i ®Ó gióp nhau vÒ vèn nh»m thóc ®Èy s¶n xuÊt, kinh doanh vµ c¶i thiÖn ®êi sèng. Quü tÝn dông nh©n d©n tån t¹i vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së së h÷u tËp thÓ cña nh÷ng ng­êi lao ®éng, nªn thµnh viªn võa lµ ®ång chñ së h÷u vµ còng lµ kh¸ch hµng. T¹i nh÷ng n¬i ch­a cã quü tÝn dông nh©n d©n, viÖc huy ®éng tiÒm lùc trong d©n cßn h¹n chÕ; mÆt kh¸c, ng­êi d©n ph¶i mÊt thêi gian ®i xa míi cã ®iÓm giao dÞch cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i; h¬n n÷a, tÖ n¹n cho vay nÆng l·i ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn, ng­êi d©n ph¶i ®i vay ngoµi víi l·i suÊt cao. Bªn c¹nh c¸c quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së, c¶ n­íc cßn cã 21 quü tÝn dông nh©n d©n khu vùc ë c¸c tØnh víi tæng nguån vèn ho¹t ®éng lµ 547,516 tØ ®ång vµ 4339 thµnh viªn , trong ®ã vèn huy ®éng tiÒn göi lµ 206,393 tØ ®ång , d­ nî cho vay lµ 464,945 tØ ®ång. C¸c quü tÝn dông nh©n d©n khu vùc ®· chó ý khai th¸c nguån vèn t¹i chç vµ b­íc ®Çu ®iÒu hoµ vèn gi­· c¸c quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së tõ n¬i thõa ®Õn n¬i thiÕu vèn, ®¸p øng nhu cÇu vèn cho quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së thµnh viªn.Quü tÝn dông nh©n d©n trung ­¬ng víi tæng sè vèn ho¹t ®éng lµ 479,736 tØ ®ång , d­ nî cho vay lµ 375,029 tØ ®ång. Víi vay trß lµ tæ chøc ®Çu mèi hÖ thèng, quü tÝn dông nh©n d©n trung ­¬ng ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc tranh thñ c¸c nguån vèn tõ c¸c tæ chøc tÝn dông, nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc ®Ó t¨ng n¨ng lùc tµi chÝnh cho c¶ hÖ thèng. Nh­ vËy, hÖ thèng quü tÝn dông nh©n d©n ®· h×nh thµnh mèi liªn hÖ khÐp kÝn tõ trung ­¬ng ®Õn c¬ së vµ ®ang t¹o ®µ cho tiÕn tr×nh ®æi míi kinh tÕ n«ng ngiÖp, n«ng th«n n­íc ta. b,Nh÷ng h¹n chÕ: _VÒ kh¶ n¨ng kiÓm so¸t, gi¸m s¸t cña chñ së h÷u . Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm lîi thÕ ®Æc thï th× c¸c quü tÝn dông nh©n d©n l¹i cã s½n trong m×nh nh÷ng ®iÓm yÕu néi t¹i vÒ kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña chñ së h÷u. Mçi quü tÝn dông nh©n d©n cã rÊt ®«ng thµnh viªn vµ thùc nguyªn t¾c d©n chñ, tøc lµ mçi thµnh viªn chØ cã mét quyÒn biÓu quyÕt t¹i ®¹i héi thµnh viªn, kh«ng phô thuéc vµo vèn ®ãng gãp cña hä lµ nhiÒu hay Ýt. ViÖc mçi thµnh viªn kh«ng nªn ®ãng gãp qu¸ nhiÒu vèn vµo quü tÝn dông nh©n d©n ®Ó nh»m tr¸nh sù lÖ thuéc cña quü vµo mét sè Ýt thµnh viªn , cã t¸c dông tr¸nh cho quü tÝn dông nh©n d©n ph¶i chÞu søc Ðp ch¹y theo lîi nhuËn tèi ®a, nh»m tr¶ cæ tøc cao nhÊt cho hä, nh­ng mÆt kh¸c l¹i lµm cho c¸c thµnh viªn, c¸c ®ång chñ së h÷u l¹i cã Ýt ®éng c¬ h¬n so víi mét ng©n hµng cæ phÇn ch¼ng h¹n trong viÖc kiÓm so¸t, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña quü tÝn dông.Ngoµi ra kh¸c víi c¸c lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông kh¸c, thµnh viªn cña c¸c c¬ quan , bé m¸y qu¶n lý, l·nh ®¹o, ®iÒu hµnh quü tÝn dông nh©n d©n nh­ héi ®ång qu¶n trÞ, ban kiÓm so¸t , thµnh viªn ban ®iÒu hµnh ®Òu cã quyÒn ®­îc vay tÝn dông cho chÝnh m×nh , do ®ã rÊt dÔ cã nguy c¬ hÖ thèng gi¸m s¸t, kiÓm so¸t néi bé cña b¶n th©n c¸c quü tÝn dông nh©n d©n kh«ng b¶o ®¶m ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, nguy c¬ quü tÝn dông nh©n d©n bÞ l¹m dông c¸ nh©n lµ kh¸ cao, nÕu kh«ng cã mét c¬ chÕ kiÓm tra, kiÓm so¸t, kiÓm to¸n chÆt chÏ vµ cã hiÖu qu¶. _VÒ vèn vµ quy m« ho¹t ®éng nhá. Víi vèn tù cã th­êng cÊp , quy m« nhá trong khi vÉn ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng chi phÝ cè ®Þnh, ®¶m b¶o sè l­îng nh©n sù tèi thiÓu th× mçi quü tÝn dông nh©n d©n ®Æc biÖt thiÖt thßi, gÆp nhiÒu bÊt lîi trong ho¹t ®éng kinh doanh, nhÊt lµ trong mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh. §Þa bµn ho¹t ®éng cña mét quü tÝn dông nh©n d©n th­êng bã hÑp trong mét khu vùc nhÊt ®Þnh, kinh tÕ kh«ng ®a d¹ng, tÝnh thêi vô cao, khi thõa vèn th× c¶ ®Þa bµn thõa vµ khi thiÕu vèn th× c¶ ®Þa bµn thiÕu.§ã còng lµ ®iÓm bÊt lîi cña c¸c quü tÝn dông nh©n d©n trong viÖc ph¸t triÓn vµ t¨ng tr­ëng ho¹t ®éng cña m×nh.Vèn Ýt vµ yÕu, quy m« ho¹t ®éng h¹n chÕ cña quü tÝn dông nh©n d©n sÏ th­êng kÐo theo mét lo¹t c¸c bÊt lîi kh¸c trong ho¹t ®éng nghiÖp vô cña mét tæ chøc tÝn dông nh­: h¹n chÕ vÒ ®Çu t­ c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i, khã kh¨n trong viÖc chuyªn m«n ho¸ còng nh­ ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm, dÞch vô. Râ rµng c¸c quü tÝn dông nhá bÐ tù m×nh kh«ng thÓ cã kh¶ n¨ng thiÕt kÕ vµ cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c s¶n phÈm dÞch vô ng©n hµng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vµ ngµy cµng cao cña thµnh viªn vµ kh¸ch hµng. _VÒ kh¶ n¨ng chi tr¶ vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n: C¸c quü tÝn dông nh©n d©n cßn cã ®iÓm yÕu rÊt ®¸ng kÓ vÒ kh¶ n¨ng b¶o ®¶m chi tr¶, kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi. §èi víi bÊt kú tæ chøc tÝn dông nµo,vÊn ®Ò ph¶i quan t©m tr­íc hÕt lµ lu«n b¸o ®¶m kh¶ n¨ng chi tr¶ cña m×nh t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo.§ã chÝnh lµ uy tÝn cña mçi tæ chøc tÝn dông nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ mçi quü tÝn dông nh©n d©n nãi riªng. Së dÜ nguy c¬ rñi ro vÒ kh¶ n¨ng chi tr¶, kh¶ n¨ng s½n sµng thanh to¸n cña c¸c quü tÝn dông nh©n d©n lµ kh¸ cao v× mét sè nguyªn nh©n chÝnh sau ®©y: c¸c quü tÝn dông nh©n d©n kh«ng ®­îc, ch­a hay cßn l©u míi ®­îc tham gia thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng, kh«ng ®­îc ng©n hµng Nhµ N­íc t¸i cÊp vèn ; kh«ng ®­îc trùc tiÕp kinh doanh vay göi vèn víi c¸c quü tÝn dông nh©n d©n kh¸c, mµ ph¶i phô thuéc vµo sù ®iÒu hoµ vèn th«ng qua c¸c quü tÝn dông ®Çu mèi khu vùc vµ trung ­¬ng; qui m« ho¹t ®éng nhá, ¸p lùc kinh doanh lín, dÉn ®Õn tØ lÖ d­ nî so víi tæng nguån vèn ho¹t ®éng cao, tØ lÖ vèn kh¶ dông cßn l¹i thÊp; uy tÝn ho¹t ®éng ch­a cao, dÔ bÞ kh¸ch hµng rót tiÒn ®ét ngét; viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh, ®iÒu tiÕt vèn kh¶ dông kÐm, c¸c quü tÝn dông nh©n d©n th­êng ë xa c¸c ®« thÞ lín, c¸c trung t©m ng©n hµng tµi chÝnh, ®ßi hái ph¶i cã mét hÖ thèng thanh to¸n néi bé ho¹t ®éng tèt, hiÖu qu¶. _Tr×nh ®é qu¶n lý vµ chuyªn m«n ho¸ cña c¸n bé cßn nhiÒu h¹n chÕ: Mét thiÖt thßi lín n÷a cña c¸c quü tÝn dông nh©n d©n lµ ho¹t ®éng ë khu vùc n«ng th«n, tr×nh ®é, mÆt b»ng kinh tÕ, v¨n ho¸ nãi chung cßn thÊp, kh«ng b»ng khu vùc thµnh phè, ®« thÞ nªn c¸c quü tÝn dông nh©n d©n cã nhiÒu bÊt lîi trong viÖc t×m kiÕm vµ x©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé ®iÒu hµnh cã tr×nh ®é qu¶n lý vµ n¨ng lùc chuyªn m«n ®¶m b¶o víi yªu cÇu kh¾t khe cña mét tæ chøc tÝn dông. Kh¶ n¨ng kinh doanh, lîi nhuËn thu ®­¬c cã phÇn h¹n chÕ còng kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó quü tÝn dông nh©n d©n cã thÓ thu hót ®­îc c¸c ®èi t­îng c¸n bé, nh©n viªn cã tr×nh ®é qu¶n lý, chuyªn m«n cao tõ n¬i kh¸c ®Õn. Do vËy vÒ chÝnh s¸ch nh©n sù, c¸c quü tÝn dông nh©n d©n chñ yÕu tuyÓn chän c¸c ®èi t­îng trªn ®Þa bµn ho¹t ®éng vµ ®ång thêi phaØ cã mét hÖ thèng ®µo t¹o båi d­ìng th­êng xuyªn ®Ó n©ng cao tr×nh ®é cña nh÷ng ng­êi nµy sao cho phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ N­íc vµ phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Vµ ®Ó lµm ®ùoc viÖc nµy th× tõng quü tÝn dông ®¬n lÎ kh«ng thÓ gi¶i quyÕt víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cã h¹n cña m×nh, mµ cÇn cã sù hîp t¸c, liªn kÕt chÆt chÏ víi tÊt c¶ c¸c quü tÝn dông kh¸c trong hÖ thèng. _TÝnh nh¹y c¶m cao, dÔ bÞ ¶nh h­ëng cña ph¶n øng d©y truyÒn. So víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn th× c¸c quü tÝn dông nh©n d©n cã mét ®iÓm yÕu rÊt ®Æc thï cña m« h×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng nµy. §ã lµ tÝnh nh¹y c¶m , chÞu ¸p lùc t©m lý x· héi rÊt cao, rÊt dÔ bÞ t¸c ®éng l©y lan, ¶nh h­ëng cña mét ph¶n øng d©y truyÒn khi cã mét hoÆc mét vµi quü tÝn dông nh©n d©n kh¸c ho¹t ®éng yÕu kÐm, ®æ vì, ph¸ s¶n. Së dÜ c¸c quü tÝn dông nh©n d©n cã c¸c nh­îc ®iÓm nµy lµ bëi v× thµnh viªn, kh¸ch hµng cña tæ chøc nµy lµ rÊt ®«ng, phÇn nhiÒu l¹i lµ nh÷ng ng­êi d©n, hé gia ®×nh rÊt b×nh th­êng vÒ kinh tÕ, tr×nh ®é v¨n ho¸ phÇn nµo cã h¹n dÉn ®Õn quü tÝn dông nh©n d©n cßn chÞu nhiÒu ¸p lùc t©m lý, ¸p lùc cña c¸c yÕu tè x· héi, chÝnh trÞ rÊt lín. NÕu kh«ng cã c¬ chÕ b¶o ®¶m an toµn h÷u hiÖu cña c¶ hÖ thèng th× mét quü tÝn dông nh©n d©n nhá bÐ, dï ho¹t ®éng cã tèt còng khã cã thÓ tr¸nh bÞ ¶nh h­ëng xÊu tõ c¸c quü tÝn dông kh¸c. Trong tr­êng hîp xÊu, ph¶n øng d©y chuyÒn cã thÓ g©y ra sù ph¸ s¶n cña hµng lo¹t c¸c quü tÝn dông nh©n d©n, thËm chÝ g©y ®æ vì, sôp ®æ cóa c¶ mét hÖ thèng, lµm ¶nh h­ëng nghiªm träng kh«ng chØ tíi ®êi sèng vµ nÒn kinh tÕ mµ c¶ sù æn ®Þnh chÝnh trÞ x· h«Þ nãi chung. c, Gi¶i ph¸p: _Qua 6 n¨m x©y dùng thÝ ®iÓm, b­íc ®Çu rót ra mét sè bµi häc kinh nghiÖm ®Ó hoµn thiÖn m« h×nh Quü tÝn dông nh©n d©n nh­ sau: +Mét lµ, nh÷ng ng­êi tham gia Ban Qu¶n lý qòy tÝn dông nh©n d©n ph¶i cã ®¹o ®øc, phÈm chÊt, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng viÖc; cã nh÷ng hiÓu biÕt tèi thiÓu vÒ nghiÖp vô tiÒn tÖ ,tÝn dông ng©n hµng ;cã tÝn nhiÖm víi d©n, kh«ng cã t­ t­ëng vun vÐn cho quyÒn lîi cña b¶n th©n vµ hÕt lßng v× tËp thÓ . §©y lµ mét trong nh÷ng yÕu dÉn ®Õn thµnh c«ng. +Hai lµ ,sù l·nh ®¹o chØ ®¹o cña cÊp uû vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng lµ yÒu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi ho¹t ®éng cña quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së . Kinh nghiÖm cho thÊy , n¬i nµo cÊp uû chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng chØ ®¹o s¸t sao th× n¬i ®ã ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ , c¸n bé cña quü ®oµn kÕt, doanh thu ho¹t ®éng kh¸ vµ sè thµnh viªn tham gia ngµy cµng t¨ng. Ng­îc l¹i, n¬i nµo thiÕu sù quan t©m cña cÊp uû vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng th× n¬i ®ã quü tÝn dông nh©n d©n ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, cho vay tuú tiÖn, sai nguyªn t¾c chÕ ®é dÉn tíi nî qu¸ h¹n khã thu håi .Quü tÝn dông nh©n d©n lµ tæ chøc kinh tÕ hîp t¸c ho¹t ®éng mang tÝnh t­¬ng trî, kh«ng bao cÊp; do ®ã, cÇn cã sù chØ ®¹o toµn diÖn cña §¶ng, b­íc ®i ph¶i phï hîp víi qu¸ tr×nh ®æi míi, nhÊt lµ ®èi víi kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n . +Ba lµ , ho¹t ®éng cña c¸c Quü tÝn dông nh©n d©n ph¶i t«n träng triÖt ®Ó nh÷ng nguyªn t¾c qu¶n lý tiÒn tÖ tÝn dông, qu¶n lý ta× chÝnh do Ng©n hµng Nhµ n­íc quy ®Þnh. Bëi vËy, Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn duy tr× bé m¸y chuyªn tr¸ch gióp viÖc tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ®Ó t¨ng c­êng kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ cã sù chØ ®¹o chÆt chÏ. +Bèn lµ , x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c Quü tÝn dông nh©n d©n ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c tù nguyÖn , cïng gãp vèn vµ cïng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh, cã c¬ chÕ ho¹t ®éng riªng, cã b¸o c¸o quyÕt to¸n, c«ng khai tµi chÝnh minh b¹ch.H»ng n¨m, tiÕn hµnh ®¹i héi h»ng th¸ng cã b¸o c¸o göi Ng©n hµng Nhµ n­íc tØnh, kÞp thêi chÊn chØnh nh÷ng lÖch l¹c sai sãt. §©y chÝnh lµ c¬ së ®Ó quü tÝn dông nh©n d©n tån t¹i vµ ho¹t ®éng mét c¸ch an toµn, v÷ng ch¾c vµ còng lµ thùc hiÖn Quy chÕ D©n chñ ë c¬ së. +N¨m lµ, Quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së huy ®éng vµ cho vay nh÷ng mãn nhá, cïng víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i gióp ®ì n«ng d©n vÒ mÆt tµi chÝnh, gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, thùc hiÖn chÝnh s¸ch x· héi ë n«ng th«n nh­ t¹o c«ng ¨n viªc lµm, gi¶m bít c¸c tÖ n¹n x· héi nh­ cê b¹c, r­îu chÌ, cho vay nÆng l·i. +S¸u lµ, Quü tÝn dông nh©n d©n chØ nªn x©y dùng ë nh÷ng n¬i cã m«i tr­êng kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn, cã nhu cÇu cao vÒ s¶n xuÊt, l­u th«ng hµng ho¸ vµ nh÷ng mèi quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ. Ng­êi cÇn vay vèn ®Ó s¶n xuÊt vµ khi cã thu nhËp ch­a dïng , hä göi vµo quü tÝn dông nh©n d©n. Ng­îc l¹i, ë nh÷ng n¬i hµng ho¸ ch­a ph¸t triÓn, ch­a cã nh÷ng mèi quan hÖ vay vèn, göi tiÒn th× quü tÝn dông nh©n d©n sÏ ch­a ph¸t huy ®­îc hÕt chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Thùc tÕ cho thÊy, Quü tÝn nh©n d©n c¬ së ®­îc thµnh lËp trong ph¹m vi mét x· lµ rÊt phï hîp. _Tõ nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn, ®Ó ph¸t ®Ó ph¸t huy vai trß cña tæ chøc, hÖ thèng quü tÝn dông nh©n d©n trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë n«ng th«n, lµ trî thñ ®¾c lùc cña Ng©n hµng nhµ n­íc vµ trùc tiÕp nhÊt lµ ®èi víi kinh tÕ hé gia ®×nh hiÖn nay, t«i xin cã mét vµi kiÕn nghÞ: + TiÕp tôc chÊn chØnh, cñng cè c¶ vÒ tæ chøc vµ qu¶n lÝ c¸c quü tÝn dông nh©n d©n ®ang ho¹t ®éng, theo ®óng tinh thÇn ChØ thÞ 57 cña Bé ChÝnh vµ chØ thÞ sè 02/2000 CT-NHNN, ngµy 15-1-2000 cña Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam. §Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô nµy, cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a Ng©n hµng Nhµ n­íc víi c¸c cÊp ®¶ng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng tõ tØnh, huyÖn ®Õn c¬ së. +Hoµn thiÖn c¬ chÕ, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña c¸c quü tÝn dông nh©n d©n nh»m t¨ng c­êng huy ®éng vèn vµ më réng cho vay. Ngoµi ra, coi träng tæ chøc liªn kÕt, ph¸t triÓn hÖ thèng, trong ®ã mçi Quü tÝn dông nh©n d©n lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, ho¹t ®éng ®éc lËp, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ tµi chÝnh, liªn kÕt chÆt chÏ ®Ó qu¶n lý ho¹t ®éng vµ thùc hiÖn ®iÒu hoµ vèn, thanh to¸n vµ c¸c dÞch vô kh¸c. +CÇn x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c quü mét c¸ch chÆt chÏ. §©y lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®¶m b¶o cho Quü tÝn dông nh©n d©n ho¹t ®éng an toµn vµ cã hiÖu qu¶. Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn cã c¸n bé cho bé phËn qu¶n lý quü tÝn dông nh©n d©n ®Ó viÖc thanh tra, kiÓm so¸t ®­îc chñ ®éng vµ th­êng xuyªn. +CÇn t¨ng c­êng ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së c¶ vÒ nghiÖp vô vµ tæ chøc qu¶n lý ®Ó lµm nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho Quü tÝn dông nh©n d©n ho¹t ®éng ®¸p øng nhu cÇu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. VÒ kinh phÝ ®µo t¹o, cÇn kÕt hîp gi÷a Nhµ n­íc hç trî vµ quü tÝn dông nh©n d©n tù ®Çu t­. +HiÖn nay hÖ thèng Quü tÝn dông nh©n d©n ®ang tån t¹i ë m« h×nh 3 cÊp( trung ­¬ng, khu vùc vµ c¬ së); cÇn cã b­íc ®i thÝch hîp ®Ó chuyÓn thµnh m« h×nh quü tÝn dông nh©n d©n hai cÊp, ho¹t ®éng mang tÝnh t­¬ng trî, kh«ng mang môc tiªu kinh doanh nh»m t¹o nguån l­c hç trî cho c¶ hÖ thèng; trong ®ã quü tÝn dông nh©n d©n trung ­¬ng ®ãng vai trß ®Çu mèi. +H»ng n¨m , c¸c Quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së ph¶i trÝch mét tØ lÖ nhÊt ®Þnh tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó chuyÓn vÒ quü trung ­¬ng, hoÆc chi nh¸nh cña trung ­¬ng t¹i mét sè tØnh ®Ó h×nh thµnh quü b¶o toµn cho c¶ hÖ thèng vµ cÇn cã c¬ chÕ trÝch lËp còng nh­ sö dông quü nµy lµ dù phßng ®Ó chi tr¶ cho nh÷ng quü cã hiÖn t­îng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. IV, Quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m ®Èy m¹nh ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông: 1, VÒ quan ®iÓm: _Ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông ph¶i phôc vô tèt cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, b¶o ®¶m thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. _Ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông trªn c¬ së tu©n thñ ph¸p luËt; th«ng qua ph¸p luËt, Nhµ N­íc thùc hiÖn quyÒn qu¶n lý nhµ n­íc mét c¸ch hiÖu qu¶. _Ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông ph¶i h­íng tíi môc tiªu kÐp : hiÖu qu¶ kinh tÕ ®i ®«i víi hiÖu qu¶ x· héi. _Ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ mét c¸ch chñ ®éng, hiÖu qu¶. §èi víi mét nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi nh­ ViÖt Nam ph¶i qu¸n triÖt tèt quan ®iÓm nµy.Trªn thùc tÕ xuÊt ph¸t ®iÓm trong thÞ tr­êng vèn nãi chung vµ thÞ tr­êng tÝn dông nãi riªng ë n­íc ta rÊt thÊp, chØ lµ b­íc khëi ®Çu (c¶ vÒ c«ng nghÖ, tæ chøc, qu¶n lý, dÞch vô tÝn dông) .Trong khi ®ã, xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, nhÊt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnh- tiÒn tÖ diÔn ra nhanh chãng, buéc c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ph¶i phô thuéc nhau , chÊp nhËn nhau, c¹nh tranh nhau ®Ó cïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Muèn th¾ng thÕ mçi quèc gia ph¶i t¹o ®é më trong c¸ch thøc tiÕn hµnh còng nh­ tÝnh ®éc lËp trong ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn nãi chung, thÞ tr­êng tÝn dông nãi riªng. 2, Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông: _Mét lµ : khai th¸c vµ huy ®éng tæng lùc c¸c nguån tÝn dông trªn thÞ tr­êng tÝn dông ®Ó h×nh thµnh l­îng vèn lín, tËp trung, gãp phÇn ®¸p øng yªu cÇu cao vÒ vèn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Tr­íc hÕt cÇn huy ®éng tèi ®a c¸c nguån vèn cßn tiÒm Èn trong d©n c­ ( d­íi d¹ng vµn b¹c, ®¸ quÝ, bÊt ®éng s¶n...). §Ó thùc hiÖn ®­¬c môc tiªu ®ã tr­íc hÕt ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn: Huy ®éng vèn th«ng qua h×nh thøc tiÕt kiÖm truyÒn thèng, lo¹i kh«ng kú h¹n, cã kú h¹n 3,6,9,12 th¸ng, t¨ng c­êng huy ®éng tiÕt kiÖm trung vµ dµi h¹n. Chñ ®éng ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i phiÕu ng©n hµng víi l·i xuÊt vµ h×nh thøc thÝch hîp, hÊp dÉn ®­îc b¶o ®¶m b»ng vµng hoÆc ngo¹i tÖ, cã x¸c ®Þnh thêi h¹n nhÊt ®Þnh tõ 1, 3,5 ,10 n¨m. Ng­êi mua kú phiÕu ,tr¸i phiÕu ng©n hµng cã thÓ dÔ dµng chuyÓn ®æi quyÒn së h÷u mét c¸ch hîp ph¸p. Khi thanh to¸n kú phiÕu, tr¸i phiÕu nÕu gÆp rñi ro vÒ tû gi¸ ph¶i cã nguån tµi chÝnh cÊp bï lç. CÇn ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i phiÕu b»ng vµng song hµnh víi ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i phiÕu b»ng tiÒn mÆt (néi tÖ vµ ngo¹i tÖ ),.. Thu hót vèn ( trong thêi kú nhµn rçi) tõ nguån thu cña c¸c doanh nghiÖp vµo hÖ thèng ng©n hµng ®Ó t¹o nªn tÝnh n¨ng ®éng, hiÖu qu¶ trong huy déng vèn. T¹o nguån vèn tÝn dông th«ng qua viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô : dich vô uû th¸c , dÞch vô t­ vÊn ®Çu t­, dÞch vô b¶o ®¶m an toµn c¸c vËt cã gÝa... KhuyÕn khÝch c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt- kinh doanh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt mµ qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i ng©n hµng, võa gi¶m khèi l­îng tiÒn mÆt trong l­u th«ng,tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ trong kiÓm ®Õm, b¶o qu¶n, võa lµm t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ cña ®ång vèn ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc kh¸ch hµng, x©y dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch thu hót kh¸ch hµng cã sè d­ tiÒn göi lín, th­êng xuyªn t¹i ng©n hµng b»ng lîi Ých vËt chÊt; ¸p dông l·i suÊt hîp lý khuyÕn khÝch kh¸ch hµng göi vèn trung vµ dµi h¹n. Cã thÓ ¸p dông l·i suÊt cao ®èi víi nh÷ng kho¶n tiÒn göi lín, dµi h¹n t¹i ng©n hµng ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi göi tiÒn. _Hai lµ: Më réng m¹ng l­íi giao dÞch cña c¸c tæ chøc tÝn dông th«ng qua viÖc cñng cè, kiÖn toµn ho¹t ®éng cña c¸c chi nh¸nh ng©n hµng, ®Çu t­ x©y dùng c¸c trô së giao dÞch víi kh¸ch hµng. Bªn c¹nh viÖc x©y dùng c¸c trô së cè ®Þnh, còng cÇn h×nh thµnh nh÷ng ng©n hµng di ®éng, ®a n¨ng th«ng qua viÖc trang bÞ « t«, xe m¸y chuyªn dïng, b¶o ®¶m cho nguån tÝn dông cã mÆt ë kh¾p c¸c vïng, c¸c miÒn kÓ c¶ nh÷ng vïng xa x«i, hÎo l¸nh, cã ®iÒu kiÖn, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸; phÊn ®Êu ®¹t môc tiªu mäi hé d©n ®Òu cã thÓ tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô tÝn dông chÝnh thøc. _Ba lµ: N©ng cao n¨ng lùc cña c¸c thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng tÝn dông. §èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông: cÇn nghiªn cøu kü thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu vèn tÝn dông, lµm c¬ së cho viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc kh¸ch hµng ®Ó ®Çu t­ vèn phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông. §Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, ®ßi hái c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i ®æi míi ho¹t ®éng tÝn dông ®ång bé tõ viÖc hîp lý ho¸ qui tr×nh, thñ tôc huy ®éng vµ cho vay; ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc tÝn dông vµ ph­¬ng thøc cho vay; tuyÓn chän c¸n bé cã ®ñ n¨ng lùc , phÈm chÊt; cã chÕ ®é ®·i ngé tho¶ ®¸ng b»ng lîi Ých vËt chÊt ®èi víi nh÷ng c¸n bé lµm tèt c«ng t¸c ®­îc giao còng nh­ xö lý nghiªm minh ®èi víi nh÷ng ng­êi kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô, vi ph¹m ph¸p luËt trong ho¹t ®éng tÝn dông; ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng theo h­íng ®i th¼ng vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, gãp phÇn ®¾c lùc cho chiÕn l­îc héi nhËp quèc tÕ. §èi víi kh¸ch hµng : cÇn ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn , phæ biÕn c¸c nghiÖp vô tÝn dông cã liªn quan ®Õn kh¸ch hµng vay vèn, t¹o ®iÒu kiÖn cho hä n¾m b¾t vµ thùc hiÖn tèt c¸c nguyªn t½c, qui tr×nh, thñ tôc vay vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶; khuyÕn khÝch kh¸ch hµng mua ¶o hiÓm rñi ro trong s¶n xuÊt kinh doanh nh»m ph©n t¸n rñi ro, gi¶m tèi ®a nh÷ng thiÖt h¹i rñi ro cho kh¸ch hµng khi sö dông vèn tÝn dông; khuyÕn c¸o hä th«ng tin kÞp thêi vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh , thùc tr¹ng tµi chÝnh vµ nh÷ng rñi ro ( nÕu cã) ®Ó c¸c tæ chøc tÝn dông cã ®iÒu kiÖn gióp ®ì, xö lý kÞp thêi. NÕu kh¸ch hµng lµ nh÷ng hé s¶n xuÊt c¸ thÓ th× khuyÕn khÝch hä tham gia vµo c¸c tæ chøc quÇn chóng, hiÖp héi ngµnh nghÒ.... nh»m t¨ng c­êng mèi liªn kÕt kinh tÕ,b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh khi vay vèn tÝn dông. _Bèn lµ : hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p luËt ®ång bé theo h­íng minh b¹ch, râ rµng, t¸c ®éng thuËn chiÒu víi c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ N­íc trong vÊn ®Ò t¨ng c­êng ®Çu t­ tÝn dông, t¹o ra mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng, c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c chñ thÓ tham gia cung cÇu tÝn dông trªn thÞ tr­êng tÝn dông; ph¸t huy cao ®é quyÒn tù chñ kinh doanh cña c¸c chñ thÓ ®ã; gi¶m thiÓu sù can thiÖp trùc tiÕp mang tÝnh " hµnh chÝnh ho¸" còng nh­ "h×nh sù ho¸" c¸c quan hÖ tÝn dông cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp trong ho¹t ®éng huy ®éng- cho vay vèn tÝn dông, nh»m th¸o gì nh÷ng rµo c¶n kh«ng cÇn thiÕt võa ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr­ëng tÝn dông, võa b¶o ®¶m ®é an toµn khi ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông. _N¨m lµ: TiÕp tôc ®Èy m¹nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸: gi¶m tû träng n«ng nghiÖp, t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ; n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh; ph¸t triÓn m¹nh kinh tÕ hµng ho¸; n©ng cao chÊt l­îng t¨ng tr­ëng kinh tÕ. KÕt luËn: _ Qua nh÷ng ph©n tÝch trªn, cã thÓ thÊy quan hÖ tÝn dông cã vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ nãi chung vµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam nãi riªng. Nã nh­ mét lo¹i dÇu nhít b«i tr¬n gióp cho cç m¸y nÒn kinh tÕ vËn hµnh mét c¸ch hiÖu qu¶. Nh×n tõ khÝa c¹nh kinh tÕ th× quan hÖ tÝn dông gãp phÇn t¹o ra nhiÒu cña c¶i h¬n cho x· héi do nã lµm t¨ng vßng chu chuyÓn cña tiÒn tÖ, gi¶m thiÓu l­îng tiÒn nhµn rçi trong x· héi. Cßn nh×n tõ khÝa c¹nh x· héi th× quan hÖ tÝn dông còng cã nhiÒu ­u ®iÓm mang tÝnh tÝch cùc. Tuy nã kh«ng ph¶i lµ nh©n tè trùc tiÕp t¸c ®éng n©ng cao ®êi sèng cña d©n c­ nh­ng nhê cã nã mµ cña c¶i x· héi ®­îc t¹o ra nhiÒu h¬n ,nh­ vËy mét c¸ch gi¸n tiÕp quan hÖ tÝn dông ®· t¹o ra tiÒn ®Ò vËt chÊt ®Ó n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, gióp chÊt l­îng cuéc sèng ®­îc c¶i thiÖn. Vµ ®ã còng chÝnh lµ môc tiªu mµ toµn §¶ng toµn d©n ta ®ang phÊn ®Êu thùc hiÖn, mang l¹i mét cuéc sèng Êm no h¹nh phóc cho nh©n d©n. _ Trong thêi gian qua, tuy ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ nh­ng quan hÖ tÝn dông ë ViÖt Nam còng ®· béc lé nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ nghiªm träng. T×nh tr¹ng ®ã do nhiÒu nguyªn nh©n, chñ quan cã, kh¸ch quan cã. Nh­ng ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc th× ta cÇn tiÕp tôc tÝch cùc tiÕn hµnh ®æi míi, hoµn thiÖn quan hÖ tÝn dông, ®Ó ph¸t huy h¬n n÷a nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt nh÷ng ®iÓm yÕu trong quan hÖ tÝn dông ë ViÖt Nam. _ HiÖn nay, xu h­íng thÕ giíi lµ toµn cÇu ho¸, nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ mét nÒn kinh tÕ më, viÖc th«ng th­¬ng ngµy cµng trë nªn kh«ng cã biªn giíi. T×nh h×nh trªn ®Æt ra cho n­íc ta nhiÒu thêi c¬ còng nh­ th¸ch thøc. Chóng ta cïng hy väng r»ng d­íi sù l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc n­íc ta sÏ tËn dông ®­îc nh÷ng thêi c¬, ®Èy lïi nh÷ng th¸ch thøc, lµm cho nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, nhanh chãng ®­a n­íc ta v÷ng b­íc ®i lªn con ®­êng x· héi chñ nghÜa. Tµi liÖu tham kh¶o 1, Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c- Lªnin ( Tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n) 2, Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c- Lªnin ( Nhµ suÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia) 3, T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè 290, 302 4, T¹p chÝ thÞ tr­êng tµi chÝnh 5 th¸ng 5/2003 5, T¹p chÝ tµi chÝnh th¸ng 5/2003 6, T¹p chÝ th«ng tin tµi chÝnh sè 3 th¸ng 2/2004 Môc lôc: PhÇn1: Lêi nãi ®Çu 1 PhÇn 2: Néi dung chÝnh 2 I, B¶n chÊt cña quan hÖ tÝn dông: 2 1, B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña quan hÖ tÝn dông 2 2,C¸c chøc n¨ng cña tÝn dông 2 II,Vai trß vµ c¸c h×nh thøc cña tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnhh­íng x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam 3 1,Vai trß cña tÝn dông 3 2 , C¸c h×nh thøc cña tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa 3 III, Thùc tr¹ng ,quan ®iÓm vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ®æi míi quan hÖ tÝn dông ë ViÖt Nam 5 1,TÝn dông ng©n hµng 5 2, TÝn dông Nhµ N­íc 12 3, TÝn dông tËp thÓ 17 IV, Quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m ®Èy m¹nh ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông 25 1, VÒ quan ®iÓm 25 2, Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông 25 PhÇn 3: KÕt luËn 28