Tình hình đầu tơ phát triển, thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tơ tại tổng công ty thép Việt Nam trong giai đoạn 1991 - 2010

n l­îng nh­ sau: - C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn: cã c«ng suÊt 250000 tÊn/n¨m. - C«ng ty thÐp MiÒn Nam: cã c«ng suÊt 500000 tÊn/n¨m. - Nhµ m¸y thÐp §µ N½ng: cã c«ng suÊt 60000 tÊn/n¨m. Thùc hiÖn môc tiªu n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm thÐp, s¶n l­îng thÐp, ho¹t ®éng ®Çu t­ chñ yÕu t¹i c¸c c«ng ty nµy lµ ho¹t ®éng c¶i t¹o n©ng cÊp, hiÖn ®¹i ho¸ tõng phÇn c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn cã nh»m khai th¸c tèi ®a c«ng suÊt c¸c c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ hiÖn cã. Cho ®Õn n¨m 2000, Tæng c«ng ty ®· ®Çu t­ cho lÜnh vùc nµy tæng sè vèn lµ 576.222 triÖu ®ång cô thÓ ph©n phèi cho tõng khu vùc nh­ sau: C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn: - Mua vµ l¾p ®Æt côm c¸n d©y 8-10 tiÕp theo sau m¸y c¸n 650 nh»m t¨ng s¶n l­îng thÐp cuén dµy 6-8 mm. C«ng ty cßn l¾p ®Æt côm m¸y c¸n d©y dµy f6, f8 ë nhµ m¸y thÐp Gia Sµng nh»m më réng mÆt hµng c¸n thÐp sau khi n©ng c«ng suÊt m¸y lªn 100000 tÊn/n¨m. Tæng vèn ®Çu t­ cho viÖc l¾p ®Æt nµylµ 9 tû ®ång trong ®ã 6 tû ®ång lµ vay tÝn dông cßn 3 tû ®ång lµ vèn khÊu hao ®Ó l¹i. Ngoµi ra c«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn cßn ®Çu t­ më réng khai th¸c than nguyªn liÖu ë mét sè má: Má lé thiªn B¾c Lµng CÈm, C¸nh Ch×m PhÊn MÔ, HÇm lß Lµng CÈm, ®Çu t­ kh«i phôc lß cao sè 3, lß luyÖn cèc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt « xy ë L­u X¸ vµ Gia Sµng. Nh­ vËy trong giai ®o¹n võa qua, c«ng ty ®· ®Çu t­ x©y dùng míi, n©ng cÊp nhµ x­ëng, mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ míi ®­a c«ng suÊt lªn 240000 tÊn thÐp mét n¨m, ®­a s¶n l­îng thÐp c¸n tõ 5 v¹n tÊn/n¨m lªn ®Õn 10 v¹n tÊn/n¨m. §Ó n©ng cao chÊt l­îng vµ c«ng suÊt s¶n xuÊt ph«i thÐp, c«ng ty ®· ®Çu t­ mua míi mét lß ®iÖn hå quang 30 tÊn/mÎ vµ 1 m¸y ®óc liªn tôc 4 dßng l¾p ®Æt t¹i nhµ m¸y luyÖn thÐp L­u X¸ víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 26385,69 ngh×n USD. Trong ®ã vèn cho ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh lµ 3377,7 ngh×n USD, vèn cho mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ lµ 20638,1 ngh×n USD vµ c¸c kho¶n chi kh¸c lµ 2369,68 ngh×n USD. Ngoµi ra c«ng ty cßn tù thiÕt kÕ chÕ t¹o vµ l¾p ®Æt c¸c m¸y c¸n nhá 20000 tÊn/n¨m ®Ó t¹o thªm viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. C«ng ty còng ®· tËn dông, c¶i t¹o, më réng vµ n©ng cÊp c¸c thiÕt bÞ nh»m c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ vµ c«ng ty còng lu«n coi träng kh©u tiªu thô, qu¶n lý, ®Èy m¹nh tiÕp thi b¸n hµng. V× vËy, s¶n l­îng, doanh thu t¨ng lªn ®¸ng kÓ trong c¸c n¨m. S¶n l­îng vµ doanh thu cña c«ng ty qua c¸c giai ®o¹n. N¨m 1990 1996 1997 S¶n l­îng (TÊn) 57000 170000 175000 Doanh thu (Tû ®ång) 118,6 880 920 Nhê c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ nªn s¶n l­îng còng nh­ doanh thu hµng n¨m cña c«ng ty t¨ng lªn rÊt nhanh. NÕu nh­ vµo n¨m 1990 c«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn míi chØ s¶n xuÊt ®­îc 57000 tÊn th× ®Õn n¨m 1996 con sè ®ã lµ 170000 tÊn vµ doanh thu còng ®· t¨ng gÊp 7 lÇn so víi thêi ®iÓm n¨m 1990. Ngoµi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, c«ng ty cßn gãp vèn liªn doanh víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi t¹i HaØi Phßng, Thanh Ho¸ ®Ó l¾p ®Æt lß ®iÖn 6 tÊn/mÎ, d©y chuyÒn c¸n mini víi vèn ®Çu t­ b»ng vèn tÝn dông vµ tù bæ sung lµ 5570 triÖu ®ång. Nh­ vËy, tæng vèn ®Çu t­ ®· ®­îc thùc hiÖn cho ®Õn n¨m 2000 kho¶ng 235620 triÖu ®ång chiÕm 40,89% so víi tæng vèn ®Çu t­ cña toµn Tæng c«ng ty. C«ng ty thÐp MiÒn Nam. Thùc hiÖn môc tiªu n©ng s¶n l­îng thÐp lªn 500000 n¨m th× trong giai ®o¹n 1996-2000 c«ng ty thÐp MiÒn Nam tiÕp tôc thi c«ng l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh chuyÓn tiÕp tõ giai ®o¹n 1991-1995 theo kÕ ho¹ch ®Çu t­ chiÒu s©u c¸c nhµ m¸y ®· tr×nh c¸c Bé vµ Thñ t­íng vµ c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ míi sau : - C¸c h¹ng môc chuyÓn tiÕp: Nhµ m¸y thÐp Biªn Hoµ: Mua vµ l¾p ®Æt m¸y c¸n liªn tôc c«ng suÊt 150000 tÊn/n¨m s¶n xuÊt thÐp trßn, thÐp thanh vµ thÐp d©y, ®­a c«ng suÊt nhµ m¸y lªn 200000 tÊn/n¨m víi tæng sè vèn 63129 ngh×n USD. Còng trong n¨m 1996-1997 t¹i nhµ m¸y thÐp Nhµ BÌ ®· ®­îc ®Çu t­ mua vµ l¾p ®Æt m¸y c¸n liªn tôc c«ng suÊt 120000 tÊn/n¨m vµ m¸y ®óc liªn tôc c«ng suÊt 70000 tÊn/n¨m ®­a tæng c«ng suÊt cña c¶ nhµ m¸y lªn 140000 tÊn/n¨m. Ngoµi ra nhµ m¸y hîp kim s¾t Nhµ BÌ ®­îc l¾p ®Æt m¸y c¸n mini c«ng suÊt 30000 tÊn/n¨m b»ng thiÕt bÞ chÕ t¹o trong n­íc, nhµ m¸y thÐp Thñ §øc hoµn thiÖn m¸y ®óc liªn tôc, m¸y c¸n liªn tôc ®· l¾p ®Æt c«ng suÊt 140000 tÊn/n¨m. - C¸c h¹ng môc míi ®Çu t­ b»ng vèn vay: Di chuyÓn vµ x©y dùng míi nhµ m¸y l­íi thÐp B×nh T©y ë Thñ §øc lµm t¨ng s¶n l­îng thÐp chÕ phÈm kim lo¹i lªn 40000-50000 tÊn/n¨m vµo n¨m 2005. Mua thiÕt bÞ c«ng nghÖ, ¸p dông c«ng nghÖ tinh luyÖn ngoµi lß. Mua thiÕt bÞ s¶n xuÊt trôc c¸n. Nh­ vËy, trong giai ®o¹n nµy, c«ng ty thÐp MiÒn Nam ®· thùc hiÖn ®Çu t­ chiÒu s©u nh»m môc ®Ých t¨ng s¶n l­îng víi tæng sè vèn lµ316602 triÖu ®ång trong ®ã vèn chuyÓn tiÕp tõ giai ®o¹n tr­íc chuyÓn sang kho¶ng 219133 triÖu ®ång. C¸c nhµ m¸y thÐp t¹i khu vùc §µ N½ng: Trong giai ®o¹n nµy, môc tiªu cña c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ t¹i khu vùc §µ N½ng lµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, n©ng cao s¶n l­îng thÐp c¸n lªn 40000 tÊn/n¨m, s¶n l­îng thÐp thái lªn 45000 tÊn/n¨m víi tæng sè vèn ®Çu t­ lµ 15 tû ®ång. §ång thêi cßn ®Çu t­ x©y dùng thªm mét d©y chuyÒn c¸n thÐp thanh c«ng suÊt 2 v¹n tÊn/n¨m t¹i c«ng ty Kim khÝ miÒn Trung víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 9 tû ®ång. Vèn ®Çu t­ ®· thùc hiÖn trong giai ®o¹n 1996-2000 TriÖu ®ång §¬n vÞ Vèn ®Çu t­ thùc hiÖn Tû lÖ(%) Gang thÐp Th¸i Nguyªn 235620 40,89 Cong ty thÐp MiÒn Nam 316602 54,94 C«ng ty thÐp §µ N½ng 15000 2,61 C«ng ty Kim khÝ miÒn Trung 9000 1,56 Tæng 576222 100 Qua b¶ng tæng kÕt trªn cho ta thÊy trong giai ®o¹n nµy, vèn ®Çu t­ ®­îc tËp trung chñ yÕu cho khu vùc miÒn B¾c vµ miÒn Nam cßn miÒn Trung do thÞ tr­êng cßn nhá hÑp, nhu cÇu ch­a lín(do cã sù ph¸t triÓn chËm h¬n miÒn B¾c vµ miÒn Nam) th× sè vèn ®Çu t­ cßn chiÕm mét tû lÖ nhá. Trong giai ®o¹n nµy, ho¹t ®éng ®Çu t­ chiÒu s©u phÇn lín tËp trung cho kh©u ®óc liªn tôc vµ c¸n thÐp nh»m t¨ng s¶n l­îng thÐp c¸n ®¸p øng cho nhu cÇu thÞ tr­êng. Tuy nhiªn mét kh©u rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thÐp nh­ng l¹i ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc ®ã lµ sÈn xuÊt ph«i thÐp. Ph«i thÐp lµ nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt ra thÐp thµnh phÈm tuy nhiªn c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt ph«i thÐp cña ViÖt Nam s¶n xuÊt kh«ng ®ñ cung cÊp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thÐp do vËy hµng n¨m ngµnh thÐp ph¶i nhËp khèi l­îng kh¸ lín ph«i thÐp g©y l·ng phÝ mét nguån ngo¹i tÖ lín. DÉn ®Õn t×nh tr¹ng nh­ vËy mét phÇn lµ do vèn ®Çu t­ vµo c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt ph«i qu¸ lín, nguån thÐp phÕ ®· c¹n vµ do chi phÝ s¶n xuÊt trong n­íc qu¸ cao dÉn ®Õn gi¸ thµnh cao h¬n so víi ph«i thÐp nhËp khÈu. Tuy vËy, do ®©y lµ mét kh©u rÊt quan träng nªn trong t­¬ng lai cÇn cã h­íng ®Çu t­ ®óng ®¾n ®Ó chóng ta cã thÓ s¶n xuÊt ph«i trong n­íc ®ñ ®Ó cung cÊp cho ngµnh thÐp tõ ®ã t¹o ra mét ngµnh thÐp hiÖn ®¹i, cã thÓ b¶o ®¶m ®­îc ®Çy ®ñ tÊt c¶ c¸c kh©u. Tuy vËy, trong giai ®o¹n nµy, c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ. N¨ng lùc s¶n xuÊt cña toµn Tæng c«ng ty t¨ng lªn, s¶n l­îng qua c¸c n¨m ngµy cµng t¨ng qua ®ã gãp phÇn lµm t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt, s¶n l­îng cña toµn ngµnh lªn râ rÖt. S¶n l­îng thÐp cña toµn ngµnh trong giai ®o¹n 1996-2000. §¬n vÞ : tÊn N¨m 1996 1997 1998 1999 2000 S¶n l­îng 704760 883000 1052970 1302050 1626620 Qua b¶ng trªn ta thÊy, s¶n l­îng thÐp trong toµn ngµnh còng t¨ng lªn nhanh chãng : n¨m 1997 t¨ng 25,3% so víi 1996, n¨m 1998 t¨ng 19,3% so víi n¨m 1997, n¨m 1999 t¨ng 23,6%, n¨m 2000 t¨ng 25% so víi n¨m 1999. Nh­ vËy tèc ®é t¨ng s¶n l­îng b×nh qu©n cña toµn ngµnh trong giai ®o¹n nay lµ 23,3% ®¹t chØ tiªu ®Ò ra trong giai ®o¹n nµy. Trong giai ®o¹n nµy, cã sù ®Çu t­ å ¹t cña c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c ( khu vùc t­ nh©n, 100% vèn n­íc ngoµi…) lµm t¨ng s¶n l­îng mét c¸ch nhanh chãng, t¨ng tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao h¬n, chñng lo¹i mÆt hµng ngµy cµng ®a d¹ng. Do ®­îc ®Çu t­ c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nªn c¸c doanh nghiÖp míi nµy còng nhanh chãng chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng vµ cho ®Õn cuèi n¨m 2000 thÞ phÇn cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam chØ cßn chiÕm 33 %. §©y lµ tÝn hiÖu ®¸ng mõng cho ngµnh thÐp, nã t¹o ®éng lùc thóc ®Èy ngµnh thÐp ®i lªn. 2.2 T×nh h×nh ®Çu t­ trong c¸c liªn doanh cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Cho ®Õn n¨m 1996, Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®· tham gia gãp vèn trong 13 liªn doanh cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ®ã cã 12 liªn doanh s¶n xuÊt vµ gia c«ng chÕ biÕn thÐp. Trong giai ®o¹n nµy, Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam ®· gãp vèn víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi t¹o thµnh 3 liªn doanh míi lµ: Trung t©m th­¬ng m¹i quèc tª(IBC) chuyªn kinh doanh cho thuª v¨n phßng, kh¸ch s¹n cöa hµng, c«ng tygia c«ng thÐp Vinanic chuyªn cÊt thÐp l¸ tõ cuén c¸n nguéi nÆng 10 tÊn dµy 0,3-2,3 mm vµ c¶ng quèc tÕ ThÞ V¶i. C«ng ty gia c«ng thÐp Vinanic lµ c«ng ty liªn doanh gi÷a Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam vµ SMPC Metal; NISSHOEIWAI cã thêi h¹n 20 n¨m trong ®ã VSC ®ãng gãp 50% vèn(2934000 USD). Bªn c¹nh ®ã c¸c thµnh viªn cña VSC còng tham gia gãp vèn liªn doanh víi c¸c c«ng ty cña n­íc ngoµi nh­ : - C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn gãp vèn víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi thµnh lËp 2 liªn doanh lµ Natsteel vµ Vinausteel tõ giai ®o¹n 1991-1995 sang giai ®o¹n nµy tiÕp tôc ®Çu t­ chuyÓn tiÕp. - C«ng ty thÐp MiÒn Nam ngoµi viÖc tiÕp tôc thùc hiÖn ®Çu t­ chuyÓn tiÕp víi c¸c liªn doanh tõ c¸c giai ®o¹n tr­íc chuyÓn sang cßn tham gia vµo 3 liªn doanh míi : c«ng ty t«n Ph­¬ng Namchuyªn s¶n xuÊt t«n m¹ kÏm, m¹ mµu d¹ng cuén vµ rêi b»ng m¸y liªn tôc; C«ng ty Vingal Industries s¶n xuÊt èng m¹, t«n m¹ víi c«ng suÊt 40000 tÊn /n¨m; C«ng ty gia c«ng dÞch vô Sµi Gßn chuyªn gia c«ng va kinh doanh c¸c s¶n phÈm thÐp. MÆc dï trong giai ®o¹n nµy, kinh tÕ ViÖt Nam chÞu nhiÒu ¶nh h­ëng xÊu cña c¸c cuéc khñng ho¶ng trong khu vùc nh­ng trong giai ®o¹n nµy tæng sè vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng so víi giai ®o¹n tr­íc. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999, tæng sè vèn ®Çu t­ cho liªn doanh cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam lµ 150875735 USD t¨ng 10,4% so víi giai ®o¹n 1991-1995. Tû lÖ gãp vèn cña phÝa ViÖt Nam trong c¸c liªn doanh còng ngµy cµng cao h¬n. Kh«ng chØ cã Tæng c«ng ty mµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng c«ngty còng tham gia vµo liªn doanh. Tr­íc ®©y c¸c ®èi t¸c liªn doanh víi ViÖt Nam chñ yÕu lµ c¸c c«ng ty ®Õn tõ c¸c n­íc trong khu vùc ch©u ¸ nh­ng nay th× ®· më réng hîp t¸c víi c¸c n­íc ph¸t triÓn kh¸c nh­ MÜ, óc . . . nh»m cã thÓ tranh thñ ®­îc tiÒm n¨ng vÒ tµi chÝnh còng nh­ khoa häc c«ng nghÖ cña c¸c n­íc nµy. C¸c liªn doanh ra ®êi ®­îc trang bÞ nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ, nh÷ng d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh­ng hÇu hÕt c¸c nhµ m¸y l¹i ch­a sö dông hÕt c«ng suÊt thiÕt kÕ g©y l·ng phÝ rÊt lín vÒ c«ng nghÖ. C«ng suÊt thùc tÕ ë mét sè liªn doanh §¬n vÞ s¶n xuÊt C«ng suÊt thiÕt kÕ (TÊn/n¨m) C«ng suÊt thùc tÕ (TÊn/n¨m) % C«ng suÊt thùc tÕ so víi thiÕt kÕ VPS 200.000 170.000 85 VINAKYOEI 240.000 220.000 91,6 VINAUSTEEL 180.000 80.000 44 NATSTEELVINA 110.000 70.000 63,6 C¸n thÐp T©y §« 120.000 50.000 41,6 Qua b¶ng trªn cho ta thÊy hÇu hÕt c¸c liªn doanh kh«ng ph¸t huy hÕt c«ng suÊt do vËy g©y l·ng phÝ lín vÒ c«ng nghÖ. Trong c¸c liªn doanh trªn chØ cã Vinakyoei vµ VPS lµ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ vÒ sö dông c«ng suÊt cßn c¸c liªn doanh kh¸c th× ®¹t ®­îc tû lÖ rÊt thÊp. DÉn ®Õn t×nh tr¹ng nh­ trªn lµ do trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n ®· kh«ng ®¸nh gi¸ hÕt c¸c khÝa c¹nh nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng, nhu cÇu tiªu thô, thÞ hiÕu víi s¶n phÈm s¶n xuÊt ra do vËy s¶n phÈm s¶n xuÊt qu¸ lín so víi møc cÇu. 3. Giai ®o¹n 2000-2002. Giai ®o¹n 2000-2002 lµ nh÷ng n¨m ®Çu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m(2001-2005) vµ chiÕn l­îc kinh tÕ x· héi cña §¶ng vµ c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ, c¸c môc tiªu ph¸t triÓn cho ®Õn n¨m 2002 ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan träng t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù t¨ng tr­ëng cña c¸c ngµnh kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nguån lùc trong x· héi ®­îc huy ®éng vµo s¶n xuÊt. Giai ®o¹n nµy tuy chØ cã 2 n¨m nh­ng nÒn kinh tÕ cã dÊu hiÖu cña sù ph¸t triÓn m¹nh, ®êi sèng cña ng­êi d©n t¨ng cao, nhu cÇu tiªu thô c¸c mÆt hµng ®Òu t¨ng lªn t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc më réng quy m« s¶n xuÊt trong tÊt c¶ c¸c ngµnh . Còng nh­ nhiÒu ngµnh kh¸c, ngµnh thÐp còng chñ tr­¬ng më réng s¶n xuÊt, ®Çu t­ chiÒu s©u nh»m n©ng cao s¶n l­îng còng nh­ chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó cã thÓ phôc vô tèt h¬n nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc, tiÕn tíi s¶n xuÊt vµ t¨ng s¶n l­îng c¸c mÆt hµng ®ang ph¶i nhËp khÈu ®Ó gi¶m bít khèi l­îng hµng nhËp khÈu, tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. Trong giai ®o¹n nµy, n¨ng lùc s¶n xuÊt cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam ®­îc t¨ng c­êng do c¸c dù ¸n ®Çu t­ chiÒu s©u, chiÒu réng t¹i c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong c¸c giai ®o¹n tr­íc ®· c¬ b¶n hoµn thµnh vµ ph¸t huy hiÖu qu¶. N¨m 2002, thÞ tr­êng thÐp ViÖt Nam cã dÊu hiÖu phôc håi vÒ gi¸. MÆc dï cã sù ®iÒu chØnh vÒ chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc cña c¸c n­íc cã s¶n l­îng thÐp lín nh­ Trung Quèc, MÜ nh­ng sù phôc håi t¹i c¸c khu vùc kh¸c vµ c¸c sù c¾t gi¶m s¶n l­îng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt thÐp trªn thÕ giíi ®· khiÕn cho nguån hµng nhËp khÈu vµo ViÖt Nam trë nªn khan hiÕm, gi¸ ph«i thÐp nhËp khÈu liªn tôc t¨ng cao, tû gi¸ ngo¹i tÖ biÕn ®éng thÊp. Nh÷ng nh©n tè trªn cã t¸c ®éng kh«ng thuËn lîi ®Õn khu vùc s¶n xuÊt. NhËn thøc ®­îc nh÷ng khã kh¨n vµ thuËn lîi trªn, Tæng c«ng ty ThÐp ®· ®Ò ra 5 gi¶i ph¸p c«ng t¸c lín vµ tËp trung chØ ®¹o thùc hiÖn ®ã lµ : - §Èy m¹nh c«ng t¸c ®Çu t­ ph¸t triÓn. - N©ng cao søc c¹nh tranh, gi÷ v÷ng thÞ phÇn kinh doanh. - N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - X¾p xÕp ®æi míi doanh nghiÖp. - X©y dùng quy ho¹ch ®µo t¹o nguån nh©n lùc phôc vô chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh. Trong 5 nhiÖm vô trªn th× c«ng t¸c ®Èy m¹nh ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Qu¸n triÖt t­ t­ëng trªn, Tæng c«ng ty ®· ®Æc biÖt chó träng ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®Çu t­ ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u nh»m nhanh chãng ph¸t triÓn ngµnh, c¸c dù ¸n ®­îc triÓn khai réng kh¾p tõ Tæng c«ng ty ®Õn c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. H¬n n÷a do ¸p lùc cña viÖc gia nhËp AFTA (ViÖt Nam míi chØ gia nhËp tõng phÇn vµo AFTA tøc lµ vÉn ®­îc b¶o hé mét sè mÆt hµng ) nªn toµn ngµnh còng nh­ Tæng c«ng ty cÇn cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn nhanh chãng ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng khi hµng rµo thuÕ quan hoµn toµn ®­îc ph¸ bá, hµng ho¸ tõ n­íc ngoµi ®­îc nhËp khÈu tù do Trong giai ®o¹n nµy toµn Tæng c«ng ty ®· thùc hiÖn 59 dù ¸n lín nhá ë c¸c møc ®é kh¸c nhau cô thÓ lµ : Hoµn thµnh c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t­ 6 dù ¸n thuéc nhãm A, B; thùc hiÖn ®Çu t­ 53 dù ¸n( trong ®ã cã 3 dù ¸n nhãm A, 5 dù ¸n nhãm B) vµ ®· hoµn thµnh 26 dù ¸n trong n¨m 2002. Sè dù ¸n ®­îc thùc hiÖn trong giai ®o¹n nµy nhiÒu h¬n h¼n c¸c giai ®o¹n tr­íc, tæng vèn ®Çu t­ còng lín h¬n nhiÒu lÇn vÝ dô n¨m 2001 tæng vèn ®Çu t­ ®· lín h¬n tæng vèn ®Çu t­ trong c¶ giai ®o¹n 1996-2000. C¸c dù ¸n ®­îc thùc hiÖn trong giai ®o¹n nµy ®Òu lµ c¸c dù ¸n lín, mang tÝnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh nh­ : 2 dù ¸n nhµ m¸y thÐp c¸n nãng, c¸n nguéi Phó MÜ, dù ¸n nhµ m¸y c¸n thÐp Tuyªn Quang, dù ¸n c¶i t¹o vµ më réng c«ng ty gang thÐp Th¸i Nguyªn giai ®o¹n 1… cã thêi gian thùc hiÖn dµi. Tæng vèn ®Çu t­ cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2002. §¬n vÞ : triÖu ®ång. N¨m 2001 2002 ChØ tiªu Vèn Tû lÖ % Vèn Tû lÖ % Tæng 1.427.286 100 6.094.900 100 Vèn NSNN 13.395 0,94 10.328 0,17 Vèn vay 886.646 62,12 5.565.117 91,31 Vèn KHCB 50.241 3,52 52.132 0,86 Vèn kh¸c 477.004 33,42 467.323 7,67 Nh­ vËy trong giai ®o¹n nµy, vèn ®Çu t­ lín h¬n c¸c giai ®o¹n tr­íc. Tæng ®Çu t­ trong giai ®o¹n nµy lµ 7.522.186 triÖu ®ång trong khi tæng vèn ®Çu t­ cña giai ®o¹n 1996-2000 lµ 576.222 triÖu ®ång. Sù so s¸nh trªn cho ta thÊy tÝnh chÊt quan träng, chiÕn l­îc cña giai ®o¹n nµy : ph¸t triÓn toµn diÖn ngµnh thÐp, ®­a ngµnh thÐp trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, hiÖn ®¹i; trong t­¬ng lai, s¶n phÈm thÐp sÏ lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu mang l¹i nguån ngo¹i tÖ lín cho ®Êt n­íc. Tæng vèn ®Çu t­ ®­îc ph©n bæ cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña VSC cô thÓ nh­ sau : Tæng vèn ®Çu t­ vµo c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña VSC. §¬n vÞ : TriÖu VN§ STT N¨m 2001 N¨m 2002 1 C«ng ty Gang 810.373,92 545.873,50 ThÐp Th¸i Nguyªn 2 C«ng ty ThÐp MiÒn Nam 18.576,00 2.141.264,00 3 C«ng ty Kim khÝ & 884,97 3.946,91 VT tæng hîp Mtrung 4 C«ng ty Kinh doanh 550,14 16.249,73 ThÐp & ThiÕt bÞ CN 5 C«ng ty ThÐp §N½ng 413.358,00 6 C«ng ty Kim khÝ 31.124,16 Thµnh phè HCM 7 C«ng ty Kim khÝ HP 368,03 8 C«ng ty KKhÝ HN 495.970,60 9 C«ng ty VËt liÖu chÞu 100.645,00 3.950,00 löa vµ khai th¸c ®Êt sÐt Tróc Th«n 10 C«ng ty Kinh doanh 761,30 ThÐp vµ vËt t HN 11 C«ng ty C¬ ®iÖn 1.458,60 599,05 LuyÖn kim B¾c Th¸i 12 C«ng ty Kim khÝ 273,00 B¾c Th¸i 13 Ban QL nhµ m¸y thÐp 1.878.837,91 C¸n nguéi Phó Mü 14 V¨n phßng Tæng 494.595,35  562.057,58 c«ng ty ThÐp VN 15 Tr­êng ®µo t¹o nghÒ 539,90 c¬ ®iÖn luyÖn kim Th¸i Nguyªn Trong giai ®o¹n nµy, c«ng t¸c ®Çu t­ ph¸t triÓn ®· thùc hiÖn tèt, t¹o tiÒn ®Ò ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong c¸c n¨m tíi. C¸c dù ¸n trong giai ®o¹n nµy ®Òu lµ c¸c dù ¸n cã tÝnh chÊt quan träng, s¶n phÈm ®Òu lµ c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, thÞ tr­êng tiªu thô ®ang thiÕu vÝ dô nh­ s¶n phÈm c¸n nguéi, s¶n phÈm c¸n nãng. Nh×n chung trong giai ®o¹n nµy c¸c dù ¸n ®Òu mang tÝnh kh¶ thi cao, ®­îc nghiªn cøu kü cµng trªn mäi khÝa c¹nh ®Æc biÖt lµ khÝa c¹nh thÞ tr­êng. C¸c dù ¸n trªn ®· vµ sÏ ®­a ra thÞ tr­êng c¸c lo¹i s¶n phÈm mµ nhu cÇu tiªu thô ®ang t¨ng lªn mµ s¶n xuÊt trong n­íc l¹i ch­a ®ñ ®¸p øng nh­ c¸c s¶n phÈm c¸n nãng, c¸n nguéi, c¸c s¶n phÈm dÑt... C¸c dù ¸n trªn khi ®i vµo ho¹t ®éng sÏ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm trong n­íc víi n­íc ngoµi, gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña x· héi. D­íi ®©y lµ c¸c dù ¸n cã tÝnh chÊt quan träng ®­îc ®Çu t­ thùc hiÖn vµo n¨m 2002. Danh môc c¸c dù ¸n ®Çu t­ nhãm A, B n¨m 2002. TriÖu ®ång STT Tªn dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­ Vèn thùc hiÖn n¨m 2002 1 Nhµ m¸y thÐp c¸n nguéi Phó Mü 1878910 110000 2 Nhµ m¸y thÐp Phó Mü 2038500 137506 3 Dù ¸n c¶i t¹o, më réng giai ®o¹n I 694000 251439 4 Nhµ m¸y c¸n thÐp 300.000 tÊn/n¨m 469957 20962 5 Nhµ m¸y c¸n thÐp 250.000 tÊn/n¨m 401725 300 6 Nhµ m¸y thÐp l¸ m¹ kÏm, m¹ mµu phÝa B¾c 314000 300 7 Nhµ m¸y thÐp l¸ m¹ kÏm, m¹ mµu phÝa Nam 550000 400 8 Nhµ m¸y g¹ch men 2 triÖu m2/n¨m 94967 56497 9 Dù ¸n c¶i t¹o nhµ m¸y thÐp Biªn Hoµ 51700 3552 Nh­ vËy trong n¨m 2002, tæng vèn ®­îc thùc hiÖn chØ ®¹t 18% so víi tæng vèn ®Çu t­ vµ ®¹t ®­îc 34% kÕ ho¹ch vèn ®¨ng ký. Tû lÖ gi¶i ng©n vèn ®¹t thÊp nh­ vËy lµ do qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch kh«ng s¸t, kh«ng l­êng hÕt c¸c rñi ro x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t­ do vËy trong hÇu hÕt c¸c dù ¸n ®Òu ph¶i d·n tiÕn ®é gi¶i ng©n vèn sang n¨m 2003. Nh­ vËy, trong giai ®o¹n nµy, do chiÕn l­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn toµn diÖn ngµnh nªn n¨ng lùc s¶n xuÊt cña Tæng c«ng ty ®· t¨ng lªn nhiÒu lÇn, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng, t¨ng thÞ phÇn tiªu thô, qua ®ã n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña toµn ngµnh. Hai n¨m võa qua c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch chñ yÕu vÒ l­îng vµ gi¸ trÞ cña Tæng c«ng ty ®Òu v­ît møc kÕ ho¹ch 10% trë lªn vµ n¨m 2002 t¨ng b×nh qu©n so víi n¨m 2001 kho¶ng 17%. N¨m 2002, ­íc s¶n l­îng thÐp c¶ n­íc s¶n xuÊt 2.182.000 tÊn, trong ®ã Tæng c«ng ty bao gåm c¶ liªn doanh s¶n xuÊt 1.677.260 tÊn chiÕm kho¶ng 76,8%. ¦íc tæng tæng l­îng thÐp tiªu thô trªn thÞ tr­êng 2.093.000 tÊn, trong ®ã Tæng c«ng ty bao gåm c¶ liªn doanh tham gia 1.645.000 tÊn chiÕm 78,6%. Hai n¨m qua cïng víi viÖc ®Èy nhanh tiÕn ®é c¸c dù ¸n ®Çu t­ träng ®iÓm, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh suÊt s¾c nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh víi hiÖu qu¶ cao. C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch nh­ gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, doanh thu s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, s¶n l­îng thÐp c¸n, l­îng thÐp tiªu thô, lîi nhuËn, nép ng©n s¸ch...®Òu thùc hiÖn v­ît kÕ ho¹ch 12% ®Õn 15% vµ t¨ng b×nh qu©n kho¶ng 20%. Cho ®Õn nay c«ng t¸c chuÈn bÞ vËt t­, nguyªn liÖu phôc vô s¶n xuÊt t­¬ng ®èi tèt. Chñ ®éng c©n ®èi ®ñ ph«i thÐp, thÐp phÕ, vËt t­ ®¶m b¶o s¶n xuÊt æn ®Þnh, liªn tôc. C«ng t¸c thÞ tr­êng ®· ®­îc chó träng. NhiÒu ®¬n vÞ ®· ®Èy m¹nh ®Çu t­ cho c«ng t¸c tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, tæ chøc thªm nhiÒu chi nh¸nh, cöa hµng, khuyÕn m¹i. C¸c ®¬n vÞ kh«ng ngõng ®Çu t­ øng dông c«ng nghÖ, kü thuËt, nh»m n©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÕt luËn. Nh×n chung trong giai ®o¹n 1991-2002, Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín gãp phÇn ®­a ngµnh thÐp trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cã tr×nh ®é kü thuËt cao. Víi xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, s¶n xuÊt cÇm chõng, thÞ tr­êng xuÊt khÈu kh«ng cã, Nhµ n­íc ph¶i b¶o hé s¶n xuÊt nh­ng tr¶i qua h¬n 10 n¨m ph¸t triÓn, Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam ®· cã thÓ s¶n xuÊt ®­îc hµng triÖu tÊn mçi n¨m, s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, c¬ cÊu mÆt hµng ®a d¹ng, ®­îc s¶n xuÊt tõ nh÷ng d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ b­íc ®Çu ®· xuÊt khÈu ( tuy cã khèi l­îng nhá ). H¬n n÷a lµ mét doanh nghiÖp chñ chèt cña ngµnh, Tæng c«ng ty ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc ph¸t triÓn ngµnh thÐp, t¹o viÖc lµm cho trªn 2 v¹n lao ®éng trùc tiÕp, 4 v¹n lao ®éng gi¸n tiÕp, gãp phÇn gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp vµ hµng n¨m ®ãng gãp vµo Ng©n s¸nh Nhµ n­íc mét kho¶n ®¸ng kÓ. V. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng ®Çu t­ trong Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t­, ng­êi ta th­êng dïng m« h×nh Harrod- Domar ®Ó ®o hiÖu qu¶ ®Çu t­: K Kt k = ¾¾¾ = ¾¾¾¾ Y Yt+1 - Yt Trong ®ã: Kt: Møc gia t¨ng vèn ®Çu t­ n¨m t. Yt: S¶n l­îng n¨m t. Yt+1: S¶n l­îng n¨m t +1. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng ®Çu t­ t¹i Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam lµ cã nhiÒu dù ¸n, ®Çu t­ dµn tr¶i, thêi gian thùc hiÖn dµi( cã khi ®Õn 4-5 n¨m ) vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ ph¶i xÐt ®Õn l©u dµi do vËy ta khã cã thÓ dïng hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Ó ®¸nh gi¸ trong tõng dù ¸n nªn ta cã thÓ ®Þnh l­îng hiÖu qu¶ ®Çu t­ b»ng hÖ sè hiÖu qu¶ nh­ sau: Tæng doanh thu E = ¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾ Tæng sè vèn kinh doanh HÖ sè E ®­îc tÝnh theo tõng n¨m vµ ®­îc tÝnh b»ng tû lÖ doanh thu thu ®­îc chia cho tæng sè vèn kinh doanh ®· bá ra. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña VSC qua c¸c n¨m. ChØ tiªu 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Tæng vèn KD 1.295 1.312 1.337 1.358 1.381 1.401 1.426 Doanh thu 5.122 5.010 5.445 5.841 6.492 6.975 8.404 E 3,95 3,80 4,00 4,30 4,70 4,97 5,90 Nh­ vËy qua c¸c n¨m th× hÖ sè hiÖu qu¶ ®· t¨ng dÇn lªn vµ ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ ®· t¨ng lªn. §iÒu ®ã cã thÓ thÊy râ : n¨m 1996 víi sè vèn 1295 000 triÖu ®ång th× doanh thu ®¹t 5122 tû ®ång nh­ng sang n¨m 2002 th× víi sè vèn kinh doanh lµ 1426000 triÖu ®ång th× doanh thu ®¹t tíi 8404 tû ®ång. §ã lµ do trong giai ®o¹n ®Çu 1991-1996 cña 12 n¨m, Tæng c«ng ty thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®Çu t­ thùc hiÖn c¸c dù ¸n cã khèi l­îng vèn Ýt, thêi gian thùc hiÖn ng¾n nh»m nhanh chãng t¨ng s¶n l­îng ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc nªn ®· mua nh÷ng c«ng nghÖ kÐm hiÖn ®¹i do vËy ®· ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng, s¶n l­îng cña s¶n phÈm thÐp trong c¸c giai ®o¹n sau. Tõ c¸c giai ®o¹n sau trë ®i do chñ tr­¬ng ®Çu t­ n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm nªn ®· ®Çu t­ míi, c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ ¸p dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn nªn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t­ t¨ng lªn râ rÖt. Tuy nhiªn, hÖ sè E vÉn ch­a ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn v× : hÖ sè hiÖu qu¶ cho ta biÕt doanh thu thu ®­îc trªn mét ®ång vèn kinh doanh nh­ng tæng vèn kinh doanh bao gåm c¶ vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng. Vèn cè ®Þnh t¹o nªn tµi s¶n cè ®Þnh mµ qua c¸c n¨m th× tµi s¶n cè ®Þnh ph¸t huy hiÖu qu¶ kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n nh­ trong giai ®o¹n chiÕm lÜnh thÞ tr­êng th× l­îng s¶n phÈm tiªu thô thÊp nªn d©y chuyÒn kh«ng ®­îc sö dông hÕt c«ng suÊt. Cßn trong giai ®o¹n s¶n phÈm ®ang ®­îc ­a chu«ng th× c«ng suÊt thùc tÕ sö dông lín h¬n so víi giai ®o¹n tr­íc. Nh­ vËy qua c¸c n¨m th× hÖ sè E l¹i kh¸c nhau do nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng cho nªn hÖ sè hiÖu qu¶ theo tõng n¨m chØ ph¶n ¸nh ®­îc mét phÇn hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­. §Ó ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn mét c¸ch chi tiÕt, chÝnh x¸c ng­êi ta th­êng ®¸nh gi¸ theo tõng dù ¸n vµ dïng mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu lµ : NPV, NFV, T…. VÒ mÆt x· héi , ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn còng mang l¹i hiÖu qu¶ cao : t¹o viÖc lµm cho h¬n hai v¹n lao ®éng trùc tiÕp lµm viÖc t¹i c¸c c«ng ty thµnh viªn cña VSC, nép Ng©n s¸ch mét kho¶n ®¸ng kÓ. Trong n¨m 2002 møc l­¬ng thÊp nhÊt trong tæng c«ng ty lµ: 900.000 ®/ng­êi th¸ng, møc l­¬ng cao nhÊt th× ®¹t tíi møc 3 triÖu ®ång/ ng­êith¸ng. Trong n¨m 2001, toµn Tæng c«ng ty nép ng©n s¸ch nhµ n­íc 25.211 triÖu ®ång vµ n¨m 2002 lµ 423.917 triÖu ®ång. Nh­ vËy, ho¹t ®éng ®Çu t­ ®· t¹o nªn mét diÖn m¹o míi cho ngµnh thÐp ViÖt nam . KÕt qu¶ cña ®Çu t­ chiÒu s©u ®æi míi c«ng nghÖ, l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ míi cho c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt trong nhiÒu n¨m qua ®· b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông. C¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thÐp ®· b¾t ®Çu s¶n xuÊt ®ñ sè l­îng, n©ng cao chÊt l­îng, ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng. §ång thêi do m¸y mãc thiÕt bÞ míi ®­îc l¾p ®Æt ®· gióp cho viÖc s¶n xuÊt thÐp cã hiÖu qu¶ h¬n, gi¶m ®­îc tiªu hao nhiªn liÖu, n¨ng l­îng, tiÕt kiÖm ®­îc nguyªn liÖu nhê sö dông ®­îc lo¹i thÐp phÕ th¶i. Còng nhê ®æi míi c«ng nghÖ , ®Çu t­ m¸y mãc thiÕt bÞ kh«ng chØ lµm t¨ng khèi l­îng ®¬n thuÇn s¶n phÈm mµ cßn lµm ®a d¹ng ho¸ s¶n ph©mr ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng: tõ chç chØ s¶n xuÊt ®­îc c¸c lo¹i th­êng ®Õn nay ®· s¶n xuÊt ®­îc c¸c lo¹i thÐp kh¸c: thÐp èng, thÐp h×nh, l¸ m¹… §Çu t­ chiÒu s©u cßn lµm n¨ng c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt t¨ng lªn nhê l¾p ®Æt c¸c m¸y c¸n liªn tôc, lß cao… VI. Nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t ®éng ®Çu t­. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc, ngµnh thÐp vÉn cßn mét sè tån t¹i nh­: ch­a s¶n xuÊt ®­îc c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, c¬ cÊu s¶n phÈm cßn h¹n hÑp do ®ã vÉn ph¶i nhËp khÈu mét sè loai nh­: thÐp tÊm, thÐp c¸n nãng, thÐp h×nh cì lín… Mét trong nh­ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn lµ thÞ tr­êng tiªu thô cßn nhá hÑp, tr×nh ®é c«ng nghÖ cßn thÊp ®Ó cã thÓ ¸p dông cã hiÖu qu¶ c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ tiªn tiÕn do ®ã møc s¶n xuÊt cßn rÊt thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc. MÆt kh¸c do nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho ngµnh rÊt lín nªn trong giai ®o¹n ®Çu ngµnh thÐp th­êng chän thiÕt bÞ ®Çu t­ c«ng suÊt nhá, víi tÝnh n¨ng kÜ thuËt thÊp do ®ã kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ chÊt l­îng, chñng lo¹i cßn h¹n chÕ, s¶n phÈm khã cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c n­íc trong khu vùc trong c¸c giai ®o¹n sau ngay khi cã sù b¶o hé cña Nhµ n­íc. Mét vÊn ®Ò cßn tån t¹i n÷a lµ ch­a ®¸p øng ®­îc ph«i thÐp cho s¶n xuÊt trong n­íc( chØ ®¸p øng ®­îc 60% nhu cÇu ) do ®ã, hµng n¨m chóng ta ph¶i nhËp khÈu mét l­îng ph«i thÐp kh¸ lín ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt trong n­íc g©y l·ng phÝ mét nguån ngo¹i tÖ lín cña ®Êt n­íc. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n s¶n xuÊt ph«i qu¸ lín nªn kh©u nµy ch­a ®­îc ®Çu t­ mét c¸ch tho¶ ®¸ng mµ chØ chó ý ®Õn s¶n xuÊt thÐp c¸n vµ dÞch vô sau c¸n, do vËy g©y c¬ cÊu ®Çu t­ mÊt c©n ®èi. . Tµi nguyªn thiªn nhiªn ë n­íc ta tuy s½n cã víi khèi l­îng lín nh­ng chóng ta l¹i kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn khai th¸c do c¬ së h¹ tÇng cña c¸c ®Þa ph­¬ng vµ toµn ngµnh cßn thÊp kÐm do vËy lÜnh vùc nµy cÇn ®­îc ®Çu t­ thÝch ®¸ng ®Ó cã thÓ khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn ( chÊt l­îng tµi nguyªn cao, chi phÝ khai th¸c gi¶m). Ch­¬ng III Ph­¬ng h­íng ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ trong giai ®o¹n 2002-2010. I. Nh÷ng c¨n cø x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng ®Çu t­. 1. T×nh h×nh tµi nguyªn phôc vô ngµnh thÐp. a. QuÆng s¾t: QuÆng s¾t lµ nguyªn liÖu cho qu¸ tr×nh luyÖn ra gang thÐp, ®©y lµ lo¹i kho¸ng s¶n cã vÞ rÝ ®Æc biÖt quan träng cña mçi quèc gia v× nã cã liªn quan ®Õn nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nhau. ë ViÖt nam, cã tr÷ l­îng quÆng tiÒm n¨ng khoang 1,4 tû tÊn trong tr÷ l­îng th¨m dß ®¹t 737 triÖu tÊn, tr÷ l­îng cã thÓ khai th¸c lµ 676 triÖu tÊn. Trong ®ã tr÷ l­îng quÆng s¾t ®· th¨m dß cã ®Õn 70-80% quÆng manhªtit vµ 20-30% quÆng l«mnit. Sù ph©n bè c¸c má quÆng chñ yÕu tËp trung ë c¸c vïng Th¸i Nguyªn(47 triÖu tÊn), Cao B»ng (40 triÖu tÊn), Hµ Giang ( 70 triÖu tÊn), Lµo Cai( 315 triÖu tÊn), Hµ TÜnh (568 triÖu tÊn) riªng má Th¹ch Khª cña Hµ TÜnh ®¹t 544 triÖu tÊn. Víi tr÷ l­îng nh­ trªn th× tµi nguyªn quÆng s¾tcña ViÖt Nam ®­îc coi lµ ®¸ng kÓ víi thÕ giíi tuy nhiªn do phÇn lín c¸c má quÆng s¾t ph©n bè ë c¸c vïng cã c¬ së h¹ tÇng kÐm, tr÷ l­îng má cã quy m« nhá vµ võa, chÊt l­îng quÆng l¹i kh«ng cao nªn viÖc khai th¸c vµ sö dông gÆp nhiÒu khã kh¨n. b. Than: Than lµ nhiªn liÖu chñ yÕu sö dông cho qu¸ tr×nh luyÖn gang thÐp. ë ViÖt Nam, tµi nguyªn than rÊt phong phó vÒ chñng lo¹i víi tr÷ l­îng rÊt lín, cã chÊt l­îng cao vµ ph©n bè ë c¶ 3 miÒn B¾c, Trung, Nam rÊt thuËn tiÖn cho viÖc khai th¸c vµ s¶n xuÊt tuy nhiªn tr÷ l­îng lín h¬n c¶ tËp trung ë miÒn B¾c. Than nhiªn liÖu cùc kú quan träng ®­îc sö dông trong ngµnh luyÖn kim nãi chung vµ trong ngµnh thÐp nãi riªng. Than mì lµ yÕu tè ®Çu vµo kh«ng thÓ thiÕu trong c«ng nghÖ luyÖn gang b»ng lß cao, than atraxit th× kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh luyÖn kim phi cèc. PhÇn lín than sö dông ®­îc cung cÊp chñ yÕu tõ c¸c má than thuéc Tæng c«ng ty ngoµi ra cßn ®­îc cung cÊp bëi c¸c má than thuéc ngµnh than. PhÇn lín than cña ViÖt nam lµ than antraxit víi tæng khèi l­îng cã thÓ khai th¸c kho¶ng 3,5 tû tÊn. Víi tr÷ l­îng nµy th× n­íc ta ®­îc ®¸nh gi¸ lµ n­íc cã tiÒm n¨ng lín vÒ than, cã thÓ cung cÊp cho tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ trong mét thêi gian n÷a. N¨m 1996, s¶n l­îng than khai th¸c lµ 9 triÖu tÊn. Nhu cÇu hµng n¨m ®ßi hái ph¶i t¨ng s¶n l­îng tõ 2-3 triÖu tÊn/n¨m, do vËy hµng n¨m ®Ó khai th¸c cÇn ®Çu t­ kho¶ng 2-3 triÖu USD. Trong t­¬ng lai cÇn ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ khai th¸c ®Ó n©ng cao s¶n l­îng ®¹t môc tiªu 17triÖu tÊn/n¨m. c. Nguån thÐp phÕ. Lµm nguyªn liÖu cho qu¸ tr×nh luyÖn thÐp. §©y lµ nguån tuy cã khèi l­îng nhá nh­ng cã ý nghÜa rÊt quan träng : gióp t¸i chÕ l¹i c¸c s¶n phÈm míi, b¶o vÖ m«i tr­êng ( v× c¸c s¶n phÈm cña thÐp cã thêi gian ph©n huû rÊt dµi )…. H¬n n÷a, nguån thÐp phÕ cã t¸c dông bæ sung vµo nguån nguyªn liÖu cho qu¸ tr×nh luyÖn gang, thÐp lµm gi¶m bít søc Ðp cho nguån tµi nguyªn. HiÖn nay, nguån tr÷ l­îng thÐp phÕ trong n­íc rÊt nhá bÐ, thÐp phÕ tõ trong chiÕn tranh ®· c¹n, thÐp phÕ tõ s¶n xuÊt, tõ trong sinh ho¹t cßn Ýt do ®êi sèng cña ng­êi d©n cßn thÊp, cho nªn kh¶ n¨ng thu gom rÊt h¹n chÕ, b×nh qu©n chØ thu gom ®­îc 300.000tÊn/n¨m. NÕu t¨ng s¶n l­îng ph«i thÐp s¶n xuÊt b»ng lß ®iÖn th× ph¶i t×m nguån nguyªn liÖu kh¸c hoÆc ph¶i nhËp khÈu thÐp phÕ. d. DÇu má, khÝ thiªn nhiªn: DÇu má vµ khÝ thiªn nhiªn lµ nguån n¨ng l­îng quan träng cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, ®èi víi ViÖt Nam ngµnh nµy vÉn ch­a ®­îc ph¸t triÓn xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng ( ViÖt Nam lµ quèc gia n»m trong tói dÇu Th¸i B×nh D­¬ng do ®ã cã tr÷ l­îng khai th¸c dåi dµo ) do vËy cÇn ph¶i tËp trung cè g¾ng ®Õn møc cao nhÊt cã thÓ ®Ó biÕn tiÒm n¨ng ®ã thµnh hiÖn thùc, tõng b­íc ®­a dÇu khÝ thµnh mét ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn quan träng cña ®Êt n­íc trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ. Tr÷ l­îng cã thÓ khai th¸c trong n­íc ­íc ®¹t 250tû m3 ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cã tr÷ l­îng lín trong khu vùc. HiÖn nay dÇu khÝ míi chØ ®­îc khai th¸c ë phÇn §«ng Nam trong khi c¸c má ph©n bè ®Òu ë c¶ 3 miÒn B¾c Trung Nam do vËy trong thêi gian tíi ®©y cÇn cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ khai th¸c nh»m phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng vµ xuÊt khÈu. KhÝ thiªn nhiªn còng lµ mét nhiªn liÖu quan träng trong c«ng nghÖ Midrex. KhÝ thiªn nhiªn lµ phÇn bªn trªn cña dÇu má ( trong giÕng dÇu ), do vËy khi khai th¸c dÇu chóng ta ph¶i ®èt bá khèi l­îng rÊt lín mµ ch­a thÓ xö lý ®­îc. Trong t­¬ng lai cÇn cã c¸c biÖn ph¸p, c«ng nghÖ ®Ó cã thÓ thu håi vµ sö dông c¸c lo¹i khÝ nµy. e. C¸c nguyªn liÖu trî dông kh¸c: C¸c nguyªn liÖu nµy cã vai trß xóc t¸c thóc ®Èy qu¸ tr×nh luyÖn gang thÐp diÔn ra nhanh h¬n, ngoµi ra nã cßn lµ ®iÒu kiÖn, m«i tr­êng cho qu¸ tr×nh luyÖn x¶y ra tèt h¬n, bæ sung nh÷ng ®Æc tÝnh tèt lµm n©ng cao chÊt l­îng cña c¸c s¶n phÈm thÐp. Nguån nguyªn liÖu t­¬ng ®èi dåi dµo ®ñ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt trong n­íc tuy nhiªn mét sè vËt liªu cao cÊp nh­ Ferro, g¹ch chÞu löa… sÏ ph¶i nhËp khÈu. 2. Dù b¸o c¸c nhu cÇu trong t­¬ng lai: Nhu cÇu tiªu thô cña thÞ tr­êng: ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nªn nhu cÇu vÒ thÐp cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ ngµy cµng cao ®Æc biÖt lµ x©y dùng vµ c¬ khÝ chÕ t¹o. Do ®ã, nhu cÇu tiªu thô thÐp cña thÞ tr­êng ngµy cµng t¨ng cao c¶ vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm, khèi l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. Dù b¸o nhu cÇu tiªu thô thÐp theo chñng lo¹i s¶n phÈm Chñng lo¹i N¨m 2005 N¨m 2010 Khèi l­îng (1000 tÊn) TØ lÖ Khèi l­îng (1000 tÊn) TØ lÖ 1. Tæng nhu cÇu 3900 100% 6000 100% 2. S¶n phÈm dµi 2140 55% 3000 50% - ThÐp thanh trßn v»n 1050 27% 1500 25% -ThÐp d©y cuén 625 16% 780 13% -ThÐp h×nh 465 12% 720 12% 3.S¶n phÈm dÑt 1767 45% 3000 50% - ThÐp tÊm 270 7% 480 8% - ThÐp l¸ c¸n nãng 390 10% 780 13% - ThÐp l¸ c¸n nguéi 350 9% 600 10% - T«n m¹ c¸c lo¹i 430 11% 660 11% - èng hµn, h×nh uèn 320 8% 480 8% b. Nhu cÇu vèn ®Çu t­: - Trong 3 n¨m tõ 2003-2005 dù kiÕn cÇn 1120 triÖu USD. Trong ®ã dù kiÕn cÇn 300 triÖu USD vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi cßn 820 triÖu USD th× do Tæng c«ng ty tù ®Çu t­ ( vèn Ng©n s¸ch cÊp, vèn t¸i ®Çu t­ cña VSC, vèn ®i vay… ). - Thêi kú 2006 - 2010 : dù kiÕn ®Çu t­ tiÕp 5 dù ¸n träng ®iÓm, träng t©m lµ nhµ m¸y liªn hîp vµ má Th¹ch Khª, nhu cÇu vèn ®Çu t­ ®Õn n¨m 2010 lµ 2190 triÖu USD, trong ®ã vèn ®Çu t­ do tæng c«ng ty vµ nhµ n­íc thu xÕp lµ 2610 triÖu USD, cßn l¹i lµ vèn liªn doanh vµ c¸c khu vùc kh¸c. NÕu t×m ®­îc ®èi t¸c më réng liªn doanh th× cã thÓ gi¶m bít nguån vèn . Tuy nhiªn ®©y lµ lÜnh vùc Ýt ®­îc c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi quan t©m do vèn lín, hiÖu qu¶ ®Çu t­ kh«ng cao, thêi gian tr¶ nî dµi .. .. Mét gi¶i ph¸p tèt nhÊt lµ Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam tù thu xÕp vèn ®Çu t­ ®èi víi c¸c dù ¸n ch­a cã c¸c ®èi t¸c liªn doanh. Mét trong nh÷ng ph­¬ng thøc ®ã lµ vay vèn mua thiÕt bÞ tr¶ chËm cña n­íc ngoµi. Dù kiÕn nhu cÇu vèn ®Çu t­ trong giai ®o¹n 2003-2010: TriÖu USD ChØ tiªu 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Tæng sè 330 400 390 150 350 660 700 800 Tù ®Çu t­ 230 300 290 150 350 660 700 800 Liªn doanh 100 100 100 - - - - - Cã thÓ thÊy r»ng, vèn ®Çu t­ cho c¸c liªn doanh trong giai ®o¹n nµy chiÕm tû träng nhá vµ c¸c n¨m sau tõ 2006 trë ®i kh«ng cßn khu vùc nµy trong Tæng c«ng ty ( ®Çu t­ míi ) lµ do chÝnh s¸ch ph¸t huy néi lùc cña Tæng c«ng ty còng nh­ trong toµn ngµnh. c. Nhu cÇu nh©n lùc: Tæng lao ®éng trùc tiÕp trong tæng c«ng ty ThÐp ViÖt nam hiÖn nay kho¶ng h¬n 2 v¹n lao ®éng. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2010 tæng lao ®éng trong toµn ngµnh còng nh­ tæng c«ng ty sÏ kh«ng t¨ng v× sè lao ®éng t¨ng thªm ë c¸c nhµ m¸y míi hiÖn ®¹i kh«ng lín kho¶ng 8000 lao ®éng sÏ c©n b»ng víi sè lao ®éng cÇn tinh gi¶m ë c¸c nhµ m¸y cò. Tuy nhiªn sè lao ®éng ®­îc tuyÓn míi sÏ cÇn tr×nh ®é cao h¬n chñ yÕu lµ lao ®éng trÎ ®· ®­îc ®µo t¹o chu ®¸o. Ngµnh thÐp hiÖn ®¹i cã ®Æc ®iÓm tr×nh ®é tù ®éng ho¸ cao, n¨ng suÊt lao ®éng rÊt cao, cÇn Ýt c«ng nh©n vËn hµnh , c¬ cÊu lao ®éng còng biÕn ®æi theo h­íng cÇn nhiÒu kü s­ vµ kü thuËt viªn. C¬ cÊu lao ®éng cÇn trong n¨m 2010. C«ng nh©n ch­a lµnh nghÒ: 2900 ( 37%) C«ng nh©n lµnh nghÒ: 3600 (45%) Kü thuËt viªn: 1000 (14,5%) Kü s­: 460 (5%) Trªn ®¹i häc : 40 (0,5%). d. Nhu cÇu h¹ tÇng c¬ së: - Nhu cÇu l­íi ®iÖn: ®Õn n¨m 2010 ngµnh thÐp cã nhu cÇu kho¶ng 2000 triÖu Kwh cho s¶n xuÊt lß ®iÖn , c¸n thÐp, tr¸ng m¹ kim lo¹i. CÇn ®­îc cung cÊp tõ m¹ng ®iÖn quèc gia, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ m¸y luyÖn thÐp b»ng lß ®iÖn, hå quang cã dung l­îng tiªu thô diÖn rÊt lín. - Nhu cÇu n­íc c«ng nghiÖp: trong n¨m 2003 sÏ cÇn kho¶ng 13 triÖu m3, ®­îc cÊp tõ hÖ thèng cÊp n­íc cña c¸c dÞa ph­¬ng. - Nhu cÇu vËn t¶i: nhu cÇu nhËp khÈu quÆng s¾t, ph«i thÐp, thÐp phÕ, vËt liÖu phô .. cña ngµnh thÐp rÊt lín, ®Õn n¨m 2010 dù kiÕn hµng nhËp khÈu kho¶ng 5 triÖu tÊn/n¨m. C¸c nhµ m¸y thÐp phÇn lín ®Æt ë ven biÓn gÇn c¸c c¶ng n­íc s©u ®· ®­îc nhµ n­íc th«ng qua quy ho¹ch tæng thÓ trong ®ã sÏ x©y dùng míi 3 c¶ng chuyªn dông. Ngoµi ra ®Ó phôc vô má Quý Xa, Nhµ n­íc cÇn cã kÕ ho¹ch sím ®Çu t­ c¶i t¹o tuyÕn ®­êng s¾t Hµ Néi - Lµo Cai, n©ng n¨ng lùc th«ng qua Ýt nhÊt 2-3 triÖu tÊn/n¨m. e. Nhu cÇu m¸y mãc thiÕt bÞ. Trong giai ®o¹n nµy, c¸c dù ¸n ®Çu t­ míi phÇn lín sö dông c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ch­a tõng cã ë ViÖt Nam. Trong khi ®ã, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ ë trong n­íc gÆp nhiÒu khã kh¨n ( rÊt khã thùc hiÖn ) nªn h­íng chñ yÕu sÏ lµ nhËp khÈu c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ cña n­íc ngoµi, chó träng mua thiÕt bÞ cña c¸c n­íc G7 ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng cao, søc c¹nh tranh l©u dµi, ®iÒu kiÖn vay vèn vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ ®­îc thuËn lîi h¬n. II. Ph­¬ng h­íng ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ c¸c môc tiªu cho ®Õn n¨m 2010. C¨n cø vµo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn mµ bé chÝnh trÞ ®Ò ra cho ngµnh thÐp vµ Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam ( gi÷ vai trß chñ ®¹o trong ngµnh), ngµnh thÐp vµ Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam ®· ®Ò ra mét sè ®Þnh h­íng vµ môc tiªu phÊn ®Êu dÕn n¨m 2010 nh­ sau: Thø nhÊt: Ph¸t triÓn nhanh ngµnh thÐp ViÖt nam, tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸, tiÕn lªn s¶n xuÊt lín vµ cã c«ng nghÖ khÐp kÝn hµon chØnh, ®ång bé tõ kh©u h¹ nguån ®Õn kh©u th­îng nguån ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n nguån tµi nguyªn ®Êt n­íc. Thø hai: Më réng mÆt hµng s¶n xuÊt, ®¸p øng phÇn lín nhu cÇu trong n­íc. Thø ba: Tr­íc m¾t ­u tiªn ph¸t triÓn c¸c nhµ m¸y c¸n thÐp tÊm ®ång thêi ®Èy m¹nh s¶n xuÊt ph«i thÐp vu«ng b»ng lß ®iÖn ®Ó thay thÕ phÇn lín ph«i thÐp nhËp khÈu( dïng nguyªn liÖu thÐp phÕ, thÐp xèp). Thø t­: PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 cã s¶n l­îng thÐp th« kho¶ng 2 triÖu tÊn/n¨m vµ thÐp c¸n kho¶ng 4,5 triÖu tÊn/n¨m víi mÆt hµng t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ c¸c chñng lo¹i, quy c¸ch vµ thÐp chÊt l­îng cao. Thø n¨m: chuyÓn sang lÜnh vùc vay vèn tù ®Çu t­ lµ chñ yÕu, ­u tiªn kªu gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi c¸c dù ¸n ®Çu t­ kh©u th­îng nguån vµ s¶n xuÊt nguyªn liÖu( khai th¸c má, s¶n xuÊt s¾t xèp, ph¸ dì tÇu cò…). Thø s¸u: xËy dùng VSC thµnh tËp ®oµn kinh tÕ v÷ng m¹nh cña nhµ n­íc, ®ñ gi÷ vai trß chñ ®¹o trong toµn ngµnh. Thø b¶y: ®Èy m¹nh hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt thÐp, nhËp vµ sö dông c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cã ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tù ®éng ho¸ cao, c«ng suÊt t­¬ng ®èi lín. Thø t¸m: chó träng ph¸t triÓn s¶n xuÊt thÐp chÊt l­îng cao trong c¸c nhµ m¸y hiÖn cã, tiÕn tíi x©y dùng nhµ m¸y thÐp ®Æc biÖt ®Ó phôc vô c¬ khÝ vµ quèc phßng. Tõ nh÷ng ®Þnh h­íng trªn, Tæng c«ng ty cô thÓ ho¸ thµnh c¸c môc tiªu sau : 1. VÒ s¶n l­îng: PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 tù tóc ®­îc 55 - 60% nhu cÇu ph«i thÐp. VÒ c¸n thÐp th«ng dông c¸c lo¹i phÊn ®Êu ®¸p øng ®­îc 85-90% nhu cÇu x· héi vµo n¨m 2010. 2. VÒ chñng lo¹i s¶n phÈm: N¨m 2010 ®¸p øng nhu cÇu c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ víi nh÷ng chñng lo¹i s¶n phÈm vµ quy c¸ch s¶n phÈm th«ng dông nhÊt. Sau n¨m 2010 sÏ cung cÊp cho thÞ tr­êng c¸c s¶n phÈm c¸n èng. Riªng vÒ thÐp chÕ t¹o c¬ khÝ, thÐp ®Æc biÖt cho quèc phßng : sÏ tËp trung ph¸t triÓn mét sè chñng lo¹i cã nhu cÇu t­¬ng ®èi lín vµ æn ®Þnh, ®éng thêi, ®ång thêi nhËp khÈu c¸c lo¹i kh¸c trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc. 3. VÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt: PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 tr×nh ®é s¶n xuÊt chung cña ngµnh ®¹t møc tiÕn trong khu vùcvíi thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cã søc c¹nh tranh cao vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶. 4. VÒ ®¶m b¶o tµi nguyªn: Cuèi kú kÕ ho¹ch 2001-2005 b¾t ®Çu x©y dùng triÓn khai má s¾t Quý Xa ®Ó cung cÊp quÆng cho nhµ m¸y Gang thÐp Th¸i Nguyªnmë réng ®ît 2. PhÊn ®Êu tr­íc n¨m 2010 khëi c«ng x©y dùng má s¾t Th¹ch Khª ®Ó cung cÊp quÆng s¾t cho nhµ m¸y thÐp liªn hîp khÐp kÝn quy m« lín ®i vµo ho¹t ®éng vµo n¨m 2014-2015. 5. VÒ thÞ tr­êng: Môc tiªu chÝnh vÒ thÞ tr­êng mµ ngµnh thÐp ph¶i ®¹t lµ tõng b­íc thay thÕ hµng nhËp khÈu, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong n­íc vÒ c¸c lo¹i thÐp th«ng dông ®ång thêi chó träng xuÊt khÈu( tr­íc hÕt lµ Lµo vµ Campuchia). 6. PhÊn ®Êu ph¸t triÓn Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam thùc sù trë thµnh tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh cña Nhµ n­íc, ®¶m b¶o vai trß chñ ®¹o trong ngµnh thÐp, n¾m gi÷ phÇn lín c¬ së vËt chÊt, thÞ tr­êng tiªu thô trong n­íc, khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt thÐp, ®¶m b¶o b×nh æn thÞ tr­êng. 7. KÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ph¸t huy néi lùc vµ tranh thñ tËn dông hiÖu qu¶ cña c¸c nguån ngo¹i lùc ( tr­íc hÕt lµ vèn vµ c«ng nghÖ ) trong ®ã néi lùc lµ c¬ b¶n, lµ quan träng. KÕt hîp hµi hoµ gi÷a yªu cÇu gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ víi xu thÕ héi nhËp. Tù chñ nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ bá qua c¸c c¬ héi cã ®­îc nhê xu thÕ hîp t¸c vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn ngµnh. 8. Ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a luyÖn thÐp, c¸n thÐp, gia c«ng vµ kh©u s¶n xuÊt ph«i thÐp tiÕn tíi c¬ b¶n ®¸p øng ®­îc nguån ph«i cho s¶n xuÊt trong n­íc, h¹n chÕ nhËp khÈu. III C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­. 1. C¸c gi¶i ph¸p vÒ phÝa ChÝnh phñ: 1.1 C¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­. M«i tr­êng ®Çu t­ lµ yÕu tè quan träng ®Ó thu hót ®Çu t­ còng nh­ quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t­. M«i tr­êng ®Çu t­ cã th«ng tho¸ng th× míi cã thÓ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ qua ®ã thu hót thªm vèn, c«ng nghÖ tham gia s¶n xuÊt thóc ®Èy ngµnh ph¸t triÓn. Do ®Æc ®iÓm cña ngµnh thÐp lµ ngµnh cã hµm l­îng kü thuËt cao, khèi l­îng vèn ®Çu t­ lín, ®é m¹o hiÓm cao, thêi gian thu håi vèn dµi nªn Nhµ n­íc cµng ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ ®Ó hä cã thÓ yªn t©m víi ®ång vèn bá ra. 1.2 ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp: C«ng nghiÖp lµ ngµnh kinh tÕ quan träng cña mçi quèc gia, ®ã lµ ngµnh trung t©m cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cña tÊt c¶c c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Trong lÞch sö kinh tÕ thÕ giíi, mçi mét quèc gia muèn ph¸t triÓn m¹nh th× lu«n ph¶i ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp tr­íc v× ngµnh c«ng nghiÖp ®ãng vai trß hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c ch¼ng h¹n : s¶n xuÊt c¸c m¸y mãc chuyªn dông, c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt míi lµm t¨ng n¨ng suÊt ë c¸c ngµnh kh¸c, s¶n xuÊt « t«, xe m¸y… Trong c¬ cÊu cña nªn kinh tÕ ph¸t triÓn, gi¸ trÞ s¶n l­îng cña ngµnh nµy lu«n chiÕm 30-50% s¶n l­îng cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp ®¶m b¶o sù æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ. §Ó ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng chØ cÇn xem xÐt nh÷ng dù b¸o ng¾n h¹n mµ cßn ph¶i dùa trªn nh­ng dù b¸o dµi h¹n cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Æc biÖt lµ ngµnh thÐp cã vai trß quan träng lµ ngµnh c¬ së cña ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, nã liªn quan ®Õn nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt kh¸c cho nªn cÇn cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn dµi h¹n nh»m tõng b­íc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ngµnh nµy qua ®ã kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kh¸c. Ngoµi ra Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, c¶ng biÓn, giao th«ng, nh÷ng nhµ m¸y xö lý r¸c th¶i vµ cung cÊp n¨ng l­îng cho c¸c c«ng tr×nh thÐp lín lµm gi¶m bít nhu cÇu vèn ®Çu t­, gi¶m bít gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.3 ChÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ: ChÝnh s¸ch nµy cã t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thÐp còng nh­ tiªu thô thÐp. Ch¼ng h¹n nh­ mét sù biÕn ®éng vÒ tû gi¸ cña ®ång néi tÖ víi ngo¹i tÖ lµm thay ®æi gi¸ ph«i thÐp nhËp khÈu qua ®ã lµm gi¶m gi¸ ph«i thÐp nhËp khÈu dÉn ®Õn c¸c dù ¸n s¶n xuÊt ph«i thÐp sÏ kh«ng kh¶ thi v× s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã gi¸ thµnh cao h¬n s¶n phÈm nhËp khÈu do vËy s÷ kh«ng c¹nh tranh ®­îc. Víi tÇm quan träng nh­ vËy nªn Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch ­u tiªn cho ngµnh thÐp ®Ó cã thÓ ®Çu t­ cho c«ng tr×nh lín. - Nhµ n­íc cÊp vèn cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ - Nhµ n­íc hç trî mét phÇn vèn cho c¸c dù ¸n th«ng qua quü hç trî ph¸t triÓn. - Cho phÐp ®­îc dïng gi¸ trÞ sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn ph¸p ®Þnhvµ thu håi vèn khi liªn doanh cã l·i cßn trong thêi gian ch­a tr¶ ®­îc nî cho Nhµ n­íc th× ph¶i chÞu sè thuÕ nh­ thuÕ vèn. - Cho phÐp toµn quyÒn sö dông khÊu hao c¬ b¶n, ®­îc phÐp trÝch khÊu hao nhanh víi c¸c dù ¸n thêi gian thùc hiÖn ng¾n, cã thÓ thu håi vèn nhanh mµ vÉn ®¶m b¶o cã l·i. - Sö dông l·i suÊt ­u tiªn cho c¸c dù ¸n cã khèi l­îng vèn ®Çu t­ lín. 1.4 ChÝnh s¸ch thuÕ: ThuÕ lµ yÕu tè ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm do thuÕ ®­îc tÝnh trùc tiÕp vao gi¸ thµnh cña s¶n phÈm. Do vËy ®©y lµ c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc b¶o hé nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc cßn non kÐm tr­íc sù c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu. Ngµnh thÐp ViÖt Nam míi thùc sù ph¸t triÓn tõ h¬n 10 n¨m qua do vËy vÉn cßn l¹c hËu nhiÒu so víi c¸c n­íc trong khu vùc n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm cßn thÊp nÕu nh­ kh«ng cã sù b¶o hé cña Nhµ n­íc th× sÏ kh«ng thÓ ®øng v÷ng do ®ã Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch thuÕ hîp lÝ, cã hiÖu lùc nh»m gióp ngµnh thÐp ph¸t triÓn vµ b¶o hé ngµnh thÐp tr­íc sù c¹nh tranh cña n­íc ngoµi. - Gi¶m thuÕ lîi tøc 50% cho ®Õn khi c«ng tr×nh tr¶ hÕt nî - Gi¶m thuÕ doanh thu trong nh÷ng n¨m ®Çu khi s¶n xuÊt ch­a cã l·i. - §¸nh thuÕ nh÷ng s¶n phÈm nhËp khÈu mµ trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®­îc nh»m b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc. Víi nh÷ng s¶n phÈm trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®ñ ®¸p øng th× Nhµ n­íc nªn cÊm nhËp khÈu. 2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ phÝa tæng c«ng ty: 2.1 VÒ vèn ®Çu t­: - Vèn ®Çu t­ ®­îc huy ®éng tõ nhiÒu nguån nh­ng vèn ®Çu t­ tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i sÏ lµ nguån c¬ b¶n trong ®ã cã sù hç trî ®¾c lùc cña Nhµ n­íc( vèn tõ ng©n s¸ch, vèn hç trî ph¸t triÓn), vèn vay, vèn tõ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ kh¸c . - Cã thÓ huy ®éng vµ thu hót tèi ®a vèn tõ n­íc ngoµi, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc ®øng ra b¶o l·nhvµ cho phÐp thÕ chÊp tµi s¶n ®Ó ®­îc vay vèn ®Çu t­ mÆt kh¸c ®Ò nghÞ Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn cho Tæng c«ng ty ®­îc huy ®éng vèn d­íi nhiÒu h×nh thøc nh­ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, huy ®éng vèn cæ phÇn, t¹o ®iÒu kiÖn ®­îc t¨ng vèn tÝch luü néi bé b»ng chÝnh s¸ch ®Ó l¹i khÊu hao c¬ b¶n, lîi nhuËn tr­íc thuÕ ®Ó t¸i ®Çu t­. - Vèn ph¸p ®Þnh thµnh lËp c¸c liªn doanh sÏ xin vay c¸c ng©n hµng trong n­íc hoÆc xin Nhµ n­íc cho phÐp gãp b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt trong mét sè n¨m. 2.2 Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng: - Trong vßng 10 n¨m tíi sÏ chó träng tr­íc hÕt lµ thÞ tr­êng trong n­íc, thay thÕ nhËp khÈu ®ång thêi tõng b­íc v­¬n ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi b¾t ®Çu tõ c¸c n­íc trong khu vùc. - ChØ ®Çu t­ khi cã thÞ tr­êng ch¾c ch¾n vµ nhu cÇu lín h¬n c«ng suÊt dù kiÕn. - Chän c¸c s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, ®ang cã nhu cÇu cÊp b¸ch, më réng c¬ cÊu mÆt hµng. - ThiÕt lËp hÖ thèng tiªu thô réng kh¾p t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tiªu thô dÔ dµng. - Tõng b­íc t×m thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®Ó c©n ®èi ngo¹i tÖ. - Khi c¸c nhµ m¸y míi ®i vµo s¶n xuÊt th× ph¶i coi xuÊt khÈu lµ néi dung quan träng cña chiÕn l­îc thÞ tr­êng. 2.3 Gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ vµ mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ: - §Ó tr¸nh ®Çu t­ trµn lan Tæng c«ng ty chØ ®æi míi c«ng nghÖ ë c¸c c¬ së cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong t­¬ng lai, tr×nh ®é c«ng nghÖ ë møc hiÖn ®¹i so víi c¸c doanh nghiÖp ë ngoµi Tæng c«ng ty vµ ë tr×nh ®é tiªn tiÕn so víi khu vùc. Môc ®Ých lµ ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó ®¶m b¶o søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. - ¦u tiªn ®Êu thÇu mua c¸c thiÕt bÞ trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®­îc ®¹t yªu cÇu kü thuËt cña dù ¸n. - §¶m b¶o c¸c thiÕt bÞ ®ång bé hiÖn ®¹i ®¹t tr×nh ®é chung cña thÕ giíi, gi¸ c¶ hîp lý, kÌm theo chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Çy ®ñ, dÔ n¾m b¾t sö dông. - Cã thÓ nhËp khÈu mét sè thiÕt bÞ ®· qua sö dông theo ®óng quy ®Þnh cña bé Khoa häc vµ m«i tr­êng ®Ó tiÕt kiÖm vèn ®Çu t­ song vÉn ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt tiªn tiÕn, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr­êng. 2.4 Gi¶i ph¸p vÒ héi nhËp quèc tÕ: Tõ n¨m 2006 ViÖt Nam sÏ gia nhËp ®Çy ®ñ vµo AFTA (tøc lµ kh«ng cßn c¸c ®iÒu kiÖn ­u ®·i nh­ hiÖn nay) tiÕp ®ã lµ gia nhËp WTO, v× vËy søc Ðp c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu lµ rÊt lín. Muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ngµnh thÐp nãi chung vµ Tæng c«ng ty thÐp nãi riªng cÇn gÊp rót ®­a ra vµ ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng trong n­íc. - ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l­îng, thùc hiÖn lé tr×nh gi¶m thuÕ ®Ó cã sù thÝch nghi dÇn dÇn. - §èi víi c¸c nhµ m¸y míi x©y dùng ph¶i ®¹t n¨ng suÊt cao tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. - S¾p xÕp l¹i hoÆc chuyÓn h­íng c¸c c¬ së kÐm hiÖu qu¶, ®×nh ho·n triÓn khai c¸c dù ¸n nÕu ch­a ®ñ søc c¹nh tranh hoÆc cã nguy c¬ l¹c hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc. - Më réng hîp t¸c quèc tÕ nh»m tranh thñ häc hái vÒ nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµ qu¶n lý cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. 2.5 Gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng: Trõ c¸c dù ¸n ®Çu t­ chiÒu s©u, cßn l¹i c¸c dù ¸n míi cã quy m« lín sÏ ¸p dông h×nh thøc x©y dùng qua ®Êu thÇu t­ vÊn thiÕt kÕ, ®Êu thÇu x©y l¾p. CÊu kiÖn vµ vËt liÖu x©y dùng chñ yÕu sÏ do trong n­íc cung cÊp. 2.6 Gi¶i ph¸p ®µo t¹o nguån nh©n lùc: - T¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt vµ ®éi ngò gi¸o viªn cho c¸c tr­êng ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt cña Tæng c«ng ty. Ngoµi ra, ph¶i coi träng h×nh thøc ®­a ®i ®µo t¹o, kÌm cÆp ë n­íc ngoµi, mêi chuyªn gia ®µo t¹o bæ tóc t¹i nhµ m¸y nh»m n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n, cã thÓ sö dông ®­îc c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. - Ký hîp ®ång víi c¸c c¬ së ®µo t¹o cã bµi b¶n, cã chuyªn m«n cao ®Ó phôc vô cho ngµnh thÐp. Tãm l¹i, ®Ó cã sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× cÇn cã sù nç lùc tõ b¶n th©n doanh nghiÖp, ngoµi ra cÇn cã sù phèi hîp gióp ®ì cña c¸c ngµnh c¸c cÊp trong mäi mÆt nh»m t¹o ®iÒu kiÖn, m«i tr­êng thuËn lîi cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn. Sù gióp ®ì nµy kh«ng ph¶i lµ t¹m thêi, lµ chung chung mµ cÇn cã sù phèi kÕt hîp, cã sù cô thÓ ho¸ trong tõng giai ®o¹n cña sù ph¸t triÓn. KÕt luËn Qua qu¸ tr×nh ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ®Çu t­ ngµnh thÐp trong nh÷ng n¨m qua vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Þnh h­íng ®Çu t­ ®Õn n¨m 2010 ta thÊy: ngµnh thÐp lµ ngµnh kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay bëi nã lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c ngµnh kh¸c ph¸t triÓn . Trong giai ®o¹n 1991-2002, toµn ngµnh nãi chung vµ Tæng c«ng ty thÐp nãi riªng ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn quan träng lµm tiÒn ®Ò cho c¸c giai ®o¹n sau. Tuy nhiªn ®Ó cã ®­îc mét ngµnh kü thuËt cao thùc sù ph¸t triÓn lµ ®iÒu kh«ng dÔ dµng. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ph­¬ng h­íng môc ®Ých b­íc ®i cho ngµnh trong tõng giai ®o¹n sao cho phï hîp lµ ®iÒu rÊt quan träng. Chóng ta ph¶i cã nh÷ng b­íc ®i cho riªng m×nh, kh«ng thÓ ¸p dông m¸y mãc bÊt kú mét m« h×nh kinh tÕ nµo v× mçi quèc gia cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn , ®Þa lý kh¸c nhau, phong tôc t«n gi¸o cña mçi n­íc kh¸c nhau, chóng ta chØ cã thÓ häc hái nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ ®Ó cã thÓ ¸p dông mét c¸ch linh ho¹t vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ ViÖt nam. MôC lôc