Tình hình XK của VN giai đoạn 1986 - 2000
ĐỀ CƯƠNG
LỜI MỞ ĐẦU.
PHẦN 1: CHIẾN LƯỢC “ HƯỚNG VỀ XUẤT KHẨU”
I. Xuất khẩu và vai trò của xuất khẩu đối với nền kinh tế quốc dân
1. Khái niệm xuất khẩu
2. Vai trò của xuất khẩu đối với nền kinh tế quốc dân
3. Nhiệm vụ của xuất khẩu.
II. Chiến lược “ Hướng về xuất khẩu”
1. Khái niệm.
2. Nội dung - Các chính sách thường sử dụng.
3. Ý nghĩa của chiến lược này đối với sự phát triển kinh tế.
PHẦN 2: TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1986 - 2000.
I. Các chính sách và biện pháp mà Nhà nước ta đã và đang sử dụng.
1. Quá trình đổi mới cơ chế chính sách xuất khẩu.
2. Các chính sách và biện pháp cụ thể.
II. Kết quả của hoạt động xuất khẩu trong giai đoạn 1986 - 2000.
III. Những hạn chế , tồn tại và thách thức trong hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.
PHẦN 3: MỘT VÀI HƯỚNG MỞ CHO THƯƠNG MẠI VIỆT NAM KHI PHÁT TRIỂN CHIẾN LƯỢC “ HƯỚNG VỀ XUẤT KHẨU”.
I. Chiến lược “ Hướng về xuất khẩu ” ở một số nước ASEAN và châu Á.
1. Quá trình thực hiện.
2. Các chính sách và biện pháp của các nước NICs châu Á.
II. Một vài hướng mở cho thương mại Việt Nam khi phát triển chiến lược “ Hướng về xuất khẩu ”
1. Chuyển dịch cơ cấu sản xuất.
2. Xây dựng các mặt hàng xuất khẩu chủ lực.
3. Chủ động hội nhập quốc tế
4. Chính sách tỷ giá hối đoái hợp lý.
5. Thị trường xuất khẩu.
6. Thực hiện xúc tiến thương mại và phát triển xuất khẩu.
KẾT LUẬN.
PHỤ LỤC.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
***
61 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2702 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tình hình xuất khẩu của Việt Nam giai đoạn 1986 - 2000, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
hñ yÕu cña Trung quèc lµ NhËt B¶n vµ Mü ®Æc biÖt gi¸ trÞ xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü cã sù t¨ng lªn m¹nh mÏ. Nh Trung Quèc, ®ã còng lµ c¸c thÞ trêng quan träng vµ chñ yÕu cña ViÖt Nam. V× vËy, viÖc Trung Quèc gia nhËp WTO sÏ dÉn ®Õn sù c¹nh tranh m¹nh mÏ cña ViÖt Nam ®èi víi c¸ hµng hãa cña Trung Quèc ë c¸c thÞ trêng dã.
8. §Çu t gi¶m.
Díi khuynh híng héi nhËp thÕ giíi, ngµy nay c¸c c«ng ty ®a quèc gia ph¶i thÓ hiÖn ®îc vai trß quan träng vµ ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i quèc tÕ. Nhng, h¬n 90% c¸c c«ng ty ®ã l¹i thuéc vÒ c¸c níc ph¸t triÓn, chiÕm kho¶ng 40% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn thÕ giíi vµ h¬n 60% th¬ng m¹i thÕ giíi. §èi víi ViÖt Nam, mÆc dï khu vùc ®Çu t níc ngoµi ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ cho tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña níc ta (b¶ng 5), sù gãp phÇn cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia vÉn bÞ h¹n chÕ. MÆt kh¸c, nÕu c¸c c«ng ty ®ã ®Çu t vµo ViÖt Nam th× c¸c s¶n phÈm cña ViÖt Nam sÏ ®îc xuÊt khÈu sang c¸c thÞ trêng víi nh·n m¸c cña m×nh. V× vËy, hµng hãa cña ViÖt Nam vÉn cha co ®îc danh tiÕng trªn thÞ trêng thÕ giíi. Còng cÇn ®îc biÕt r»ng viÖc suy gi¶m FDI vµo ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t NhËt B¶n, sÏ cã t¸c ®éng xÊu ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña níc ta.
B¶ng 7: Sù ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ.
§¬n vÞ: %
C¸c doanh nghiÖp
XuÊt khÈu
NhËp khÈu
1997
1999
1997
1999
Doanh nghiÖp Nhµ níc
70
57
68
53
DN ngoµi khu vùc Nhµ níc
10
15
4
14
DN cã vèn ®Çu t níc ngoµi
20
28
28
33
Nguån: Bé Th¬ng m¹i vµ Tæng côc h¶i quan.
PhÇn 3:
Mét vµi híng më cho th¬ng m¹i ViÖt Nam khi ph¸t triÓn chiÕn lîc
“ Híng vÒ xuÊt khÈu”.
I. ChiÕn lîc “ Híng vÒ xuÊt khÈu ” ë mét sè níc ASEAN vµ ch©u ¸.
1. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn.
LÞch sö c«ng nghiÖp hãa cña c¸c níc NICs ch©u ¸ lµ qu¸ tr×nh l©u dµi chñ yÕu diÔn ra díi m« h×nh thay thÕ nhËp khÈu vµ híng vµo xuÊt khÈu. Sù kÐm hiÖu qu¶ cña chiÕn lîc tríc lµ më ®Çu cho chiÕn lîc sau. TiÕp thu nh÷ng lý thuyÕt chÝnh thèng vÒ ph¸t triÓn cña nh÷ng thËp kû 50 vµ 60, chiÕn lîc c«ng nghiÖp hãa híng vÌ xuÊt khÈu ®· coi träng c¶ ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng lµ ph¬ng tiÖn ®Ó ®Èy nhanh c«ng nghiÖp hãa, tõng bíc tiÕn ®Õn ®é trëng thµnh vÒ kü thuËt vµ ph¸t triÓn toµn diÖn, chiÕn lîc “ Híng vÒ xuÊt khÈu ” chÝnh lµ ph¬ng tiÖn ®Ó ®¹t ®Õn môc tiªu.
ChiÕn lîc “ Híng vÒ xuÊt khÈu ” ë c¸c níc NICs ch©u ¸ ®îc chia lµm hai giai ®o¹n râ rÖt vµ ®îc ®Æc trng bëi sù thay ®æi kh¸ c¨n b¶n c¬ cÊu c«ng nghiÖp chÕ t¹o vµ dung lîng hµng xuÊt khÈu t¨ng lªn, hµng hãa xuÊt khÈu thay ®æi theo chiÒu s©u víi sù n©ng cÊp rÊt lín vÒ chÊt lîng vµ chñng lo¹i nhê vËn dông nh÷ng bÝ quyÕt vÒ c«ng nghÖ vµ qu¶n lý.
- Giai ®o¹n 1 lµ thêi kú ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng cao nhê xuÊt khÈu hµng tiªu dïng cã dung lîng lao ®éng lín, vèn nhá vµ kü thuËt ë møc trung b×nh.
- Giai ®o¹n 2: ®Ó quyÕt ®Þnh bíc chuyÓn tiÕp sang giai ®o¹n cao h¬n cã ba yÕu tè c¬ b¶n: 1/ TÝch lòy c¬ b¶n; 2/ ViÖc thay ®æi lîi thÕ so s¸nh; 3/ ChÝnh s¸ch cña chÝnh phñ trong viÖc ®Þnh híng chiÕn lîc ( Hµn Quèc, §µi loan, Singapore lµ 3 níc cã ®îc 3 yÕu tè nµy sím nhÊt). Néi dung: ®îc më ®Çu ë mçi níc vµo thêi ®iÓm kh¸c nhau nhng ®Òu cã ®Æc ®iÓm chung: tèc ®é t¨ng trëng cao tiÕp tôc ®îc gi÷ v÷ng nhê xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng cã dung lîng vèn lín vµ hµm lîng kü thuËt cao.
2. Nh÷ng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p cña c¸c níc NICs ch©u ¸.
2.1. Thu hót m¹nh mÏ t b¶n cña c¸c c«ng ty níc ngoµi vµo c¸c ngµnh xuÊt khÈu th«ng qua mét sè chÝnh s¸ch:
- ¸p dông hÖ thèng thuÕ vµ quan thuÕ u ®·i ®èi víi ®Çu t níc ngoµi:
+ MiÔn hoÆc gi¶m thuÕ thu nhËp, thuÕ c«ng ty, thuÕ tµi s¶n cho nh÷ng nhµ ®Çu t níc ngoµi nÕu hä tham gia c¸c dù ¸n cã kh¨ n¨ng c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, nh÷ng dù ¸n ®ßi hái kü thuËt chÝnh x¸c cao hoÆc ®ßi hái khèi lîng vèn lín, nh÷ng dù ¸n ®îc xem lµ c¬ b¶n ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n hoÆc t s¶n ®Þa ph¬ng khã thùc hiÖn ®îc, nh÷ng dù ¸n ®Çu t vµo c¸c khu vùc mËu dÞch tù do, khu chÕ biÕn xuÊt khÈu, nh÷ng dù ¸n ®Çu t ra níc ngoµi cña t b¶n ®Þa ph¬ng.
+ Cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®îc quyÒn lùa chän hîc lµ miÔn 100% thuÕ trong 5 n¨m hoÆc ®Þnh gi¸ thÊp ®Æc biÖt ®èi víi t liÖu s¶n xuÊt vµ tµi s¶n cè ®Þnh cña c¸c doanh nghiÖp míi.
+ Cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµidc miÔn thuÕ nhËp khÈu c¸c nguyªn liÖu hoÆc t liÖu s¶n xuÊt trong nh÷ng ngµnh n»m trong diÖn u tiªn cña nhµ níc.
+ ThuÕ kinh doanh (quy ®Þnh ph¶i nép tèi ®a 22% thu nhËp) cã thÓ ®îc gi¶m nÕu c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thu hót vèn vµ kü thuËt cao.
+ MiÔn thuÕ 100% ®èi víi c¸c kho¶n dù tr÷ mµ nhµ ®Çu t níc ngoµi ®¨ng ký gi÷ l¹i ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ, söa ch÷a m¸y mãc vµ n©ng cÊp hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i.
- KhuyÕn khÝch ¸p dông khoa häc - kü thuËt trong c¸c c«ng ty níc ngoµi hoÆc liªn doanh víi ®Þa ph¬ng.
+ MiÔn hoµn toµn thuÕ c«ng ty cho nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ triÓn khai, n©ng cao chÊt lîng, kiÓm so¸t chÆt chÏ vÊn ®Ò « nhiÔm. Nh÷ng kho¶n chi cho nghiªn cøu vµ triÓn khai ®îc tÝnh nh lµ sè vèn gi÷ l¹i ®Ó chi phÝ vËn hµnh s¶n xuÊt.
+ §¬n gi¶n tíi møc tèi ®a thñ tôc cÊp phÐp nhËp c«ng nghÖ nÕu thêi gian sö dông c«ng nghÖ ®ã díi 10 n¨m vµ quy ®Þnh møc thuª, nhîng c«ng nghÖ díi 10% gi¸ trÞ b¸n ra thuÇn tóy.
+ C¸c giÊy phÐp nhËn c«ng nghÖ níc ngoµi cã thÓ ®îc gi¶i quyÕt mét c¸ch ®¬n gi¶n lµ b¸o c¸o víi bé chñ qu¶n vµ b¶o ®¶m kh«ng lµm sai chÊt lîng mµ níc xuÊt khÈu c«ng nghÖ quy ®Þnh.
- Níi láng nh÷ng quy ®Þnh vÒ tû lÖ ®Çu t, håi h¬ng vèn, lîi nhuËn vµ t¸i ®Çu t.
+ Thay cho viÖc giíi h¹n tû lÖ ®Çu t níc ngoµi tèi ®a lµ 50% vèn cè ®Þnh, c¸c níc nµy cho phÐp vèn cña níc ngoµi cã thÓ chiÕm tõ 50 ®Õn 100% tïy theo thø tù u tiªn trong c¸c ngµnh. §èi víi dù ¸n mµ vèn cña níc ngoµi chiÕm díi 50% th× ®¬n xin phÐp ®îc tù ®éng phª chuÈn ngay lËp tøc sau khi nép, cßn nÕu trªn 50% th× chØ cÇn bé chñ qu¶n h÷u quan xem xÐt.
+ C«ng b»ng trong ®èi xö gi÷a c¸c h·ng níc ngoµi vµ trong níc.
+ Cho phÐp håi h¬ng vèn vµ lîi nhuËn vÒ níc bÊt kú lóc nµo, xãa bá thêi h¹n 2 n¨m cho viÖc håi h¬ng sau khi ®Çu t.
+ Xo¸ bá nh÷ng quy ®Þnh h¹n chÕ ph¹m vi t¸i ®Çu t cña t b¶n níc ngoµi, cho phÐp t¸i ®Çu t kh«ng chØ thùc hiÖn trong khu«n khæ c«ng ty ®· cã vèn gèc mµ cã thÓ ®Çu t vµo dù ¸n hoµn toµn míi.
+ Rót ng¾n danh môc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thuéc lo¹i cÊm hoÆc h¹n chÕ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi (nh ngµnh dÞch vô c«ng céng hoÆc nh÷ng ngµnh g©y tæn h¹i tíi m«i trêng sinh th¸i ...)
- Thµnh lËp ®Æc khu kinh tÕ díi nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau khu chÕ xuÊt, khu mËu dÞch tù do. Nh÷ng khu nµy ®îc khoanh l¹i trªn mét diÖn tÝch nhÊt ®Þnh, trong ®ã t b¶n níc ngoµi ®îc phÐp më doanh nghiÖp, ®Çu t vèn mét c¸ch tù do, hä ®îc hëng nhiÒu u ®·i vÒ thuÕ vµ quan thuÕ, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®îc ®¬n gi¶n hãa ®Õn møc tèi ®a, h¹ tÇng c¬ së ®îc ®¶m b¶o ®Çy ®ñ ... nh»m t¹o ra mét bÇu kh«ng khÝ ®Çu t dÔ chÞu ®èi víi c¸c c«ng ty t b¶n níc ngoµi.
2.2. Tù do hãa nhËp khÈu ®i kÌm víi c¶i c¸ch tû gi¸: ®Ó ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng xuÊt khÈu cao, c¸c níc kh«ng nh÷ng thu hót vèn vµo ngµnh xuÊt khÈu mµ cßn tù do hãa nhËp khÈu ®i kÌm víi chÝnh s¸ch míi vÒ l·i suÊt vµ chèng l¹m ph¸t. Trong bèi c¶nh tõng níc, trong tõng thêi kú c¸c níc ®· cã sù khÐo lÐo vµ linh ho¹t b¶o ®¶m tÝnh thêi gian cña viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸, quan thuÕ ®i kÌm víi nh÷ng trî cÊp xuÊt khÈu lµ nh÷ng biÖn ph¸p quan träng ®Ó chÝnh phñ ng¨n ngõa gi¸ nhËp khÈu vît lªn cao h¬n gi¸ xuÊt khÈu vµ b¶o hé cho s¶n xuÊt xuÊt khÈu. Kinh nghiÖm cña Hµn Quèc vµ §µi Loan cho thÊy râ ®iÒu nµy.
2.3. Thu hót c«ng nghiÖp níc ngoµi vµ ph¸t triÓn khoa häc - kü thuËt phôc vô cho xuÊt khÈu: thêi kú ®Çu ë møc ®é kü thuËt thÊp vµ trung b×nh c¸c níc NICs ch©u ¸ chØ thuÇn tóy d©y chuyÒn c«ng nghÖ cña níc ngoµi ®Ó l¾p r¸p hoÆc gia c«ng s¶n phÈm cho c¸c c«ng ty níc ngoµi. DÇn dÇn ®æi míi c¬ cÊu ngµnh tõ dung lîng kü thuËt thÊp vµ lao ®éng cao sang s¶n phÈm cã hµm lîng vèn lín, kü thuËt vµ tr×nh ®é tay nghÒ cao h¬n th× tÊt c¶ nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch trong chÝnh phñ ®Òu hiÓu râ tÇm quan träng sèng cßn cña c¶i tiÕn kü thuËt, ®æi míi c«ng nghÖ ®èi víi c¸c níc nghÌo tµi nguyªn thiªn nhiªn nh hä. Do vËy, c¸c ch¬ng tr×nh nghiªn cøu vµ triÓn khai c«ng nghÖ ®· trë thµnh mèi quan t©m nhiÒu h¬n cña kh«ng chØ nhµ níc mµ cña c¶ c¸c c«ng ty t nh©n. §îc thÓ hiÖn c¸c biÖn ph¸p:
- TËp trung tµi chÝnh ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c¬ së cho c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ triÓn khai tõ c¸c viÖn nghiªn cøu kü thuËt trong c¸c lÜnh vùc hÑp nh phÇn mÒm m¸y tÝnh, ®éng c¬ ®iªzen, b¸n dÉn ... ®Õn c¸c lÜnh vùc réng nh dù ¸n quèc gia vÒ nghiªn cøu vµ triÓn khai, sö dông cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn biÓn ...
- Hç trî vÒ thuÕ ®ãng vai trß thóc ®Èy tiÕn bé. C¸c níc ban hµnh nhiÒu hÖ thèng thuÕ u ®·i kh¸c nhau cho viÖc nghiªn cøu vµ triÓn khai: miÔn thuÕ thu nhËp cho c¸c kho¶n chi cho ®Çu t vµo ph¸t triÓn nh©n lùc vµ kü thuËt; phÇn lîi nhuËn ®îc gi÷ l¹i cho nghiªn cøu vµ triÓn khai còng ®îc miÔn hoµn toµn thuÕ c«ng ty. Nh÷ng c«ng ty thµnh lËp phßng thÝ nghiÖm riªng ®îc miÔn 8% thuÕ c«ng ty vµ thuÕ thu nhËp ®èi víi c¸c kho¶n phÝ tæn cho c¸c thiÕt bÞ cña phßng thÝ nghiÖm (nÕu s¶n phÈm nµy lµ s¶n phÈm néi ®Þa th× ®îc miÔn 10%), ...
- Bªn c¹nh nh÷ng hç trî vÒ thuÕ, tµi chÝnh ®Ó thóc ®Èy tiÕn bé khoa häc kü thuËt, vÊn ®Ò ®µo t¹o tay nghÒ cho ®éi ngò lao ®éng ®îc chÝnh phñ còng nh c¸c c«ng ty t nh©n rÊt quan t©m.
Cã thÓ thÊy râ r»ng nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp ®· ®îc ¸p dông ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña c¸c níc NICs ch©u ¸ ®· cã nh÷ng vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c níc nµy.
II. Mét vµi híng më cho th¬ng m¹i ViÖt Nam khi ph¸t triÓn chiÕn lîc “ Híng vÒ xuÊt khÈu ”
Víi nh÷ng h¹n chÕ vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam vµ bµi häc cña c¸c níc NICs trong viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc híng vÒ xuÊt khÈu ®îc ®Ò cËp ë c¸c phÇn trªn vµ ®Ó giµnh thÕ chñ ®éng trªn th¬ng trêng, ph¸t triÓn thÞ trêng ngoµi níc víi ®Çy ®ñ ý nghÜa chiÒu réng vµ chiÒu s©u, Nhµ níc ta vµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò:
1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt, tríc hÕt lµ s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp vµ thñy, h¶i s¶n, tõ ®ã chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t tróng vµ hiÖu qu¶ cao. Bíc chuyÓn dÞch ®ã ph¶i xuÊt ph¸t tõ viÖc ph©n tÝch, dù b¸o, dù ®o¸n ®Æc ®iÓm vµ xu híng ph¸t triÓn, diÔn biÕn tiªu dïng thÕ giíi vµ khu vùc ®Ó kh«ng cßn nghÞch c¶nh s¶n xuÊt tù do, manh món, bÞ ®éng ch¹y theo biÕn ®éng gi¸ c¶ thÞ trêng råi chÆt ph¸ cµ-phª trång tiªu, chÆt tiªu trång v¶i, trång khãm; biÕn ruéng hoÆc rõng phßng hé thµnh ®Çm nu«i t«m, c¸, kh«ng may t«m c¸ chÕt hµng lo¹t... l¹i tr¾ng tay... V× vËy, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ph¶i g¾n liÒn víi th©m canh, ®a d¹ng hãa s¶n phÈm trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch, ®Ò phßng rñi ro, rít gi¸ lo¹i c©y nµy, con nµy th× cã c©y kh¸c, con kh¸c ®îc gi¸ bï l¹i. Thêi gian thu ho¹ch lµ theo thêi vô nhng ph¶i øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt phÊn ®Êu n©ng gi¸ trÞ kinh tÕ trªn mçi hÐc-ta gieo trång. Cã nh thÕ chóng ta míi h¹n chÕ viÖc bÞ ®éng vÒ gi¸ c¶ vµ søc tiªu thô ë c¸c thÞ trêng ngoµi níc. Theo Phã Thñ tíng NguyÔn C«ng T¹n, c¶ níc kh«ng nªn më réng ®Êt trång lóa n÷a, mµ chØ giíi h¹n ë møc díi 4 triÖu ha ®Ó cã tæng s¶n lîng l¬ng thùc 31-32 triÖu tÊn, trong ®ã xuÊt khÈu æn ®Þnh ®îc 4 triÖu tÊn g¹o lµ hîp lý råi. DiÖn tÝch khai hoang, vì hãa nªn trång c©y kh¸c, con kh¸c, thËm chÝ khoanh vïng c¶i t¹o l¹i ë mét sè diÖn tÝch ®Ó nu«i trång thñy s¶n (t«m, c¸, ba ba, c¸ sÊu...) nÕu thÊy lîi h¬n trång lóa. §Êt ®åi trung du th× trång c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy hoÆc dµi ngµy, kh«ng nªn ®eo ®uæi trång lóa mµ ra c«ng ®¾p ®Ëp, x©y dùng m¬ng m¸ng, cèng tíi tiªu tèn kÐm, bëi lÏ tÊt c¶ ®Òu ph¶i tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. An toµn l¬ng thùc ph¶i xÐt trong ph¹m vi c¶ níc. Tãm l¹i, chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt, ®a d¹ng hãa s¶n phÈm c©y trång, vËt nu«i, thùc hiÖn chiÕn lîc bäc lãt cho nhau... lµ mét vÊn ®Ò lín vµ cÊp b¸ch trong nÒn kinh tÕ më cöa, héi nhËp.
Hai lµ, n©ng cao tû lÖ s¶n phÈm chÕ biÕn tinh trong xuÊt khÈu. §ã lµ nh÷ng s¶n phÈm cã hµm lîng c«ng nghÖ cao, gi¸ thµnh h¹, ®ñ søc c¹nh tranh, s¸nh vai víi hµng hãa cïng lo¹i trªn mét th¬ng trêng. §Æc biÖt lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu trong lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp, thñy, h¶i s¶n. N¨m 1990, s¶n phÈm ®· qua chÕ biÕn tinh míi ®¹t 8%, hiÖn nay lªn gÇn 40%, ®îc coi lµ mét bíc tiÕn nhanh nhng vÉn rÊt chËm so víi tèc ®é më cöa, héi nhËp cña kinh tÕ thÞ trêng thêi ®æi míi. XuÊt khÈu s¶n phÈm th«, díi d¹ng nguyªn liÖu cã nghÜa lµ mÊt ®i 3/4 lîi nhuËn do ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn ®em l¹i. Nguyªn liÖu v« cïng quan träng bëi kh«ng cã nguyªn liÖu th× c«ng nghiÖp chÕ biÕn triÖt tiªu. MÆt kh¸c s¶n xuÊt ra nguyªn liÖu kh«ng ®îc phÐp ®Ó phÇn lín lîi nhuËn tuËt khái tay. V× vËy, ph¶i huy ®éng néi lùc, tríc hÕt lµ tõng doanh nghiÖp ph¶i tù ®Çu t vèn, thiÕu th× vay ng©n hµng ®Ó cïng Nhµ níc h×nh thµnh c¸c côm c«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao, khÐp kÝn, khai th¸c, tËn dông nguyªn liÖu, phÕ liÖu cña nhau ®Ó lµm ra nhiÒu s¶n phÈm xuÊt khÈu hoÆc tiªu dïng trong níc cã søc c¹nh tranh lín. TÊt nhiªn, ®©y lµ mét vÊn ®Ò lín kh«ng thÓ mét sím mét chiÒu vµ cµng kh«ng thÓ "c«ng nghÖ hãa c«ng nghiÖp chÕ biÕn" mét c¸ch å ¹t, kh«ng nghÜ tíi ®i t¾t ®ãn ®Çu, bÊt chÊp thÞ trêng cÇn nhiÒu hay Ýt. Nãi c¸ch kh¸c, nhanh chãng ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó sím cã nhiÒu s¶n phÈm tinh, gi¸ thµnh h¹ mµ thÕ giíi ®ang cÇn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tån t¹i cña tõng doanh nghiÖp vµ c¶ nÒn kinh tÕ híng ngo¹i, vµ cµng quyÕt ®Þnh h¬n khi hµng rµo thuÕ quan, phi thuÕ quan gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc ®îc dì bá hoµn toµn.
Tãm l¹i, chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt chÝnh lµ ®Ó h¹n chÕ rñi ro, hç trî cho nhau khi x¶y ra sù cè "®îc mïa, rít gi¸" hay "®îc gi¸, mÊt mïa". Nhng ®iÒu ®ã cha thÓ ®¸p øng trän vÑn yªu cÇu cña ngêi s¶n xuÊt vµ lîi Ých toµn côc khi cha cã nÒn c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®îc nhiÒu s¶n phÈm cã hµm lîng c«ng nghÖ cao xuÊt khÈu. §ã lµ biÖn chøng cña sù ph¸t triÓn ®Ó chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ.
2. T¨ng cêng ®Çu t cho xuÊt khÈu.
NÒn kinh tÕ níc ta chñ yÕu lµ s¶n xuÊt nhá, c¬ cÊu s¶n xuÊt thay ®æi chËm, l¹c hËu, tû träng cña khu vùc chÕ biÕn, chÕ t¹o trong tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cßn thÊp, c¸c s¶n phÈm th« vÉn chiÕm tû träng lín, c«ng nghÖ kü thuËt cßn l¹c hËu nªn chÊt lîng s¶n phÈm thÊp.V× vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng thÕ giíi thÊp vµ gi¸ thÊp h¬n so víi s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c níc kh¸c do ®ã lµm gi¶m doanh thu xuÊt khÈu. §Ó t¨ng nhanh nguån hµng xuÊt khÈu, níc ta kh«ng chØ tr«ng chê vµo khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn còng kh«ng chØ dùa vµo viÖc thu mua s¶n phÈm thõa nhng rÊt bÊp bªnh cña nÒn s¶n xuÊt nhá, ph©n t¸n hoÆc b»ng lßng víi n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c c¬ sá c«ng nghiÖp hiÖn cã mµ ph¶i x©y dùng thªm nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt míi ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, cã chÊt lîng cao, ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. Muèn vËy ®Çu t lµ biÖn ph¸p cÇn ®îc u tiªn ®Ó gia t¨ng xuÊt khÈu vµ Nhµ níc ph¶i t¨ng cêng ®Çu t cho xuÊt khÈu th«ng qua mét sè chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p sau:
- §Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ së, nhµ m¸y chÕ biÕn hiÖn ®¹i ®Ó cã thÓ øng dông khoa häc, c«ng nghÖ ®èi víi toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn, b¶o qu¶n, v©n chuyÓn, dÞch vô. Chó träng ®Çu t xÊy dùng gi÷a kh©u s¶n xuÊt, chÕ biÕn, cung cÊp nguyªn liÖu, h¹n chÕ tíi møc tèi ®a tû träng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ, n©ng nhanh tû träng s¶n phÈm chÕ biÕn, nhÊt lµ s¶n phÈm cã hµm lîng c«ng nghÖ cao trong kim ng¹ch xuÊt khÈu, t¨ng mÆt hµng vµ tû träng s¶n phÈm chÕ biÕn cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao.
§Çu t x©y dùng c¸c khu chÕ xuÊt:
(EPZ – exports production zone )
Ta biÕt r»ng EPZ lµ khu vùc s¶n xuÊt ®îc ph©n t¸ch vÒ mÆt ®Þa lý nh»m môc ®Ých thu hót vèn ®Çu t trong vµ ngoµi níc vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp híng vÒ XK.Cã thÓ thÊy râ rµng nh÷ng lîi Ých to lín mµ c¸c EPZ mang l¹i:
+ Thu hót vèn vµ c«ng nghÖ
+ T¨ng cêng kh¶ n¨ng XK t¹i chç
+Gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng
+Gãp phÇn lµm cho nÒn kinh tÕ hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi
ViÖt Nam cho ®Õn nay cã 5 khu chÕ xuÊt lín ®Òu do ChÝnh phñ thµnh lËp vµ qu¶n lý theo chÕ ®é 1 cöa,nhng ho¹t ®éng vÉn cha ph¸t huy ®îc tÝnh hiÖu qu¶,®Æc biÖt lµ ë miÒn B¾c.TÝnh kÐm hiÖu qu¶ nµy chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ c¬ së h¹ tÇng cßn yÕu kÐm cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu ®©ï t ; c«ng t¸c qu¶n lý cßn kÐm hiÖu qu¶ vµ kh«ng ®ång ®Òu ; ho¹t ®éng xóc tiÕn qu¶ng c¸o cha ®îc coi träng vµ cha cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp .
§Ó c¸c EPZ thËt sù mang l¹i hiÖu qu¶ chóng ta kh«ng thÓ ngåi chê vèn ®Çu t .Sau ®©y lµ 1 sè gi¶i ph¸p:
+ Kh¾c phôc tõng bíc nh÷ng yÕu kÐm vÒ h¹ tÇng kü thuËt : ChÝnh phñ th«ng qua c¸c tØnh,thµnh phè cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî b»ng nguån vèn ng©n s¸ch cho c¸c h¹ng môc vÒ ®Òn bï,gi¶i to¶ san lÊp mÆt b»ng còng nh c¸c c«ng tr×nh kü thuËt .§ång thêi c¸c tØnh thµnh phè cã sù t¸c ®éng vµ kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ xóc tiÕn ®Çu t,triÓn khai c¸c dù ¸n h¹ tÇng quan träng trong khu vùc l·nh thæ
+ C¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ thÓ chÕ: HiÖn nay c«ng t¸c nµy còng ®ang ®îc quan t©m gi¶i quyÕt .C¸ch lµm nµy rÊt nªn ®îc ¸p dông cho c¸c vïng kh¸c .§ã lµ: ®Èy m¹nh c¶i c¸ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh liªn quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi,thùc hiÖn c¸c dÞch vô c«ng miÔn phÝ nhanh chãng cÊp phÐp ®Çu t. Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t lµm ®Çu mèi phèi hîp víi V¨n phßng kiÕn tróc s trëng vµ Së tµi chÝnh vËt gi¸ lËp tæ c«ng t¸c ®Æc tr¸ch cung c©ps th«ng tin cho nhµ ®Çu t níc ngoµi vÒ gi¸ thuª ®Êt vµ ®Þa ®iÓm ®Çu t trong thêi gian kh«ng qu¸ 2 ngµy kÓ tõ khi cã yªu cÇu.Së sÏ thêng xuyªn xem xÐt danh s¸ch c¸c dù ¸n ®ang t vÊn cÊp phÐp ®Ó Së cã biÖn ph¸p hç trî vµ híng ®Én ngay trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n.
Ngoµi ra ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn h¬n n÷a cho nhµ ®Çu t ,c¸c Së KH-§T nªn ®Þnh kú lµm viÖc víi Bé KH-§T vµ c¸c Bé,ngµnh liªn quan ®Ó xem xÐt c¸c dù ¸n ®· nép hå s¬ nhng cha ®îc cÊp phÐp,nghiªn cøu ®Ò xuÊt híng gi¶i quyÕt.
+ Kh¾c phôc vÊn ®Ò gi¸ thuª ®Êt vµ ®iÖn níc cao
§©y lµ ®iÓm mÊu chèt nh»m gi¶m ®i nh÷ng phµn nµn ,víng m¾c cña nhµ ®Çu t.ChÝnh phñ cÇn cã chÝnh s¸ch tõng bíc gi¶m gi¸ thuª h¹ tÇng trong c¸c EPZ.T¹i héi th¶o ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam t¹i Singapore ,¤ng TrÇn Xu©n Gi¸ ,Bé trëng Bé KH-§T cña ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh ChÝnh phñ ViÖt Nam sÏ ®iÒu chØnh mét bíc gi¶m gi¸ vµ phÝ dÞch vô trong n¨m 2001 .Tuy nhiªn cho ®Õn nay vÉn cha cã v¨n b¶n híng ®Én nµo ®îc ban hµnh.
Theo «ng N.B×nh – trëng ban qu¶n lý c¸c KCN-KCX Hµ Néi cho biÕt,s¾p tíi UBND TP Hµ Néi sÏ lµm viÖc víi Bé tµi chÝnh ®Ó tr×nh ChÝnh phñ cho phÐp ¸p dông c¬ chÕ khuyÕn khÝch ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t vµo Hµ Néi :®îc miÔn thuÕ ®Êt 2 n¨m ®Çu vµ gi¶m 25% trong 2 n¨m tiÕp theo;®èi víi c¸c dù ¸n thuéc danh môc c¸c dù ¸n ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t sÏ ®îc miÔn 7 n¨m ®Çu vµ gi¶m 50% trong 3 n¨m tiÕp theo
+ T¹o m«i trêng ®Çu t réng vµ s©u
Ho¹t ®éng nµy nh»m gãp phÇn hÊp ®Én nhµ ®Çu t ®ång thêi chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t .Thu hót ®Çu t vµo réng kh¾p c¸c lÜnh vùc nh chÕ biÕn thùc phÈm c¬ khÝ ,®iÖn tö, ho¸ chÊt,nhùa cao su ,dÖt may,giµy da ,du lÞch,vËn t¶i,bu chÝnh viÔn th«ng ,c«ng nghÖ phÇn mÒm,h¹ tÇng kü thuËt.§ång thêi t¹o mét chuçi nh÷ng ngµnh ®ång bé cho mçi lÜnh vùc s¶n xuÊt .
+ Chó träng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé qu¶n lý cho c¸c EPZ nh»m phôc vô t×nh tr¹ng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý c¸c EPZ kh«ng ®ång ®Òu nh hiÖn nay .ChÝnh phñ còng nh c¸c tØnh, thµnh phè ,Ban qu¶n lý EPZs nªn tæ chøc c¸c kho¸ ®µo t¹o chÝnh quy,ng¾n h¹n nh»m t¹o mét ®éi ngò cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ nghiÖp vô cao cho EPZs
3. §æi míi chÝnh s¸ch vµ kiÖn toµn hÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ:
Th«ng qua viÖc t¹o lËp m«i trêng tµi chÝnh lµnh m¹nh ,th«ng tho¸ng gãp phÇn duy tr× c©n ®èi lín trong nÒn kinh tÕ vËn dông linh ho¹t,cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ:
- X¸c lËp c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt ng©n hµng theo xu híng th¶ næi cã ®iÒu tiÕt l·i suÊt theo cung - cÇu trªn thÞ trêng, tõng bíc b·i bá viÖc khèng chÕ l·i suÊt trÇn. Ph¸t triÓn thÞ trêng vÒ tiÒn tÖ víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng, thÝch hîp nh»m thu hót c¸c nguån vèn dµi h¹n vµ trung h¹n. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho thÞ trêng chøng kho¸n ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn, ®©y lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thóc ®Èy héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
- TiÕp tôc x©y dùng vµ kiÖn toµn hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ phï hîp víi ®iÒu kiÖn trong níc vµ víi th«ng lÖ quèc tÕ, ®¬n gi¶n hãa c¸c s¾c thuÕ, tõng bíc ¸p dông hÖ thèng thuÕ thèng nhÊt, kh«ng ph©n biÖt s¾c thuÕ ¸p dông gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh, l©u dµi cña chÝnh s¸ch thuÕ trong ®ã: ®èi víi thuÕ xuÊt khÈu, cÇn cã møc thuÕ u tiªn ®Æc biÖt cho c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu vµ kh«ng nªn ¸p dông mét møc thuÕ cho toµn bé nhãm s¶n phÈm gióp cho c¸c doanh nghiÖp ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi. Cã thÓ chuyÓn nguån phô thu chªnh lÖch gi÷a gi¸ xuÊt khÈu vµ gi¸ vèn trong níc ( trong trêng hîp gi¸ thÞ trêng cao ®ét biÕn hoÆc gi¶m thÊp xuèng díi gi¸ thµnh) tõ quü khuyÕn khÝch xuÊt khÈu sang bé chñ qu¶n hoÆc HiÖp héi ngµnh hµng qu¶n lý, sÏ sím kh¾c phôc t×nh tr¹ng trî cÊp kh«ng kÞp thêi cho xuÊt khÈu. §èi víi c¸c doanh nghiÖp trùc tiÕp xuÊt khÈu vµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng phôc vô xuÊt khÈu, cÇn ®îc hëng chÕ ®é hoµn thuÕ nhËp khÈu ®· nép khi xuÊt khÈu vµ nÕu tû lÖ xuÊt khÈu cao th× ®îc hëng møc thuÕ thu nhËp u ®·i. ¸p dông thuÕ suÊt hËp khÈu thÊp ®èi víi c¸c lo¹i hµng hãa nguyªn liÖu ®Çu vµo cho phôc vô c¸c hµng hãa xuÊt khÈu: ph©n bãn, thuèc trõ s©u, v¶i phô liÖu ...
- §Ó khuyÕn khÝch m¹nh viÖc xuÊt khÈu cÇn x©y dùng møc b¶o hé kh¸c nhau cho c¸c nhãm s¶n phÈm kh¸c nhau. Møc b¶o hé cho nhãm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ph¶i thÊp h¬n møc b¶o hé cho c¸c nhãm s¶n phÈm kh¸c. Ch¼ng h¹n møc b¶o hé cho c¸c nhãm s¶n phÈm cã kh¼ n¨ng c¹nh tranh cã thÓ ë møc thuÕ suÊt tèi ®a lµ 50 - 60%; nhãm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n ë møc thuÕ suÊt 20%. Tuy nhiªn víi viÖc gia nhËp AFTA vµ tõng bíc thùc hiÖn kÕ ho¹ch c¾t gi¶m thuÕ quan trong ch¬ng tr×nh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) vµ ®Æc biÖt lµ khi sÏ gia nhËp vµo Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) th× bªn c¹nh viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu, chóng ta ph¶i tõng bíc gi¶m dÇn hµng rµo b¶o hé. §èi víi nh÷ng mÆt hµng chiÕn lîc, nh÷ng mÆt hµng ®· vµ sÏ ®îc ®Çu t cÇn ®îc b¶o hé trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh, nhng nÕu kh«ng cã c¸c biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh th× viÖc kÐo dµi thêi gian b¶o hé còng cã nghÜa lµ kÐo dµi t×nh tr¹ng tr× trÖ vµ û l¹i vµo Nhµ níc cu¶ doanh nghiÖp. Nªn ch¨ng, ¸p dông møc thuÕ nhËp khÈu thÊp ®èi víi nguyªn vËt liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¨ng kh¨ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ trêng quèc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp do ®a ra c¸c møc gi¸ c¹nh tranh.
TËp trung ®æi míi chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý, ®iÒu hµnh xuÊt khÈu thÝch hîp theo yªu cÇu quèc tÕ, h¹n chÕ biÖn ph¸p hµnh chÝnh ®¬n thuÇn, ®¬n gi¶n hãa thñ tôc, x©y dùng mét hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, cÇn cô thÓ trong mçi giai ®o¹n, gióp cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng th«ng tho¸ng ®ång thêi ®¶m b¶o hiÖu lùc qu¶n lý cña Nhµ níc. §èi víi Quü hç trî xuÊt khÈu vµ Quü b¶o l·nh xuÊt khÈu cÇn ®iÒu chØnh møc l·i suÊt u ®·i thÝch hîp vµ c¬ chÕ ®iÒu chØnh møc l·i suÊt cho vay linh ho¹t h¬n trong ®iÒu kiÖn kinh doanh thay ®æi nhanh.
4. X©y dùng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc.
Bªn c¹nh chÝnh s¸ch ®a d¹ng hãa mÆt hµng xuÊt khÈu th× c¸c níc còng cã chÝnh s¸ch x©y dùng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®Ó t¹o ra c¸c mòi nhän trong xuÊt khÈu. Hµng chñ lùc lµ lo¹i hµng chiÕm vÞ trÝ quyÕt ®Þnh trong kim ng¹ch xuÊt khÈu do cã thÞ trêng ngoµi níc vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt t¬ng ®èi æn ®Þnh.
ViÖt Nam lµ mét níc cã thÕ m¹nh vÒ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp vÒ sè lîng, ®a d¹ng hãa vÒ chñng lo¹i. Bªn c¹nh ®ã, nguån nh©n lùc trong níc kh¸ dåi dµo tuy nhiªn tr×nh ®é kü n¨ng cßn thÊp vµ h¹n chÕ, do vËy cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn nhiÒu ngµnh nghÒ vµ s¶n phÈm xuÊt khÈu ®ßi hái nhiÒu lao ®éng. .
NhËn thøc ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm trong níc nªn chÝnh phñ ViÖt Nam tõ khi më cöa cho ®Õn nay ®· ban hµnh rÊt nhiÒu chÝnh s¸ch nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó s¶n xuÊt mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ®Êt níc nh: dÇu th«, hµng dÖt may, giµy dÐp, thñy s¶n vµ g¹o. Së dÜ nhµ níc ta x¸c ®Þnh 5 mÆt hµng trªn lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc v× c¸c mÆt hµng nµy cã thÞ trêng tiªu thô t¬ng ®èi æn ®Þnh t¹i c¸c ch©u lôc trªn thÕ giíi. Vµ c¸c mÆt hµng nµy ®îc s¶n xuÊt trªn c¬ së sö dông nh÷ng lîi thÕ cña ViÖt Nam do vËy cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh so víi hµng hãa cïng lo¹i cña c¸c níc kh¸c.
MÆt kh¸c, c¸c mÆt hµng nµy cã nguån lùc s¶n xuÊt trªn c¬ së sö dông nh©n c«ng dåi dµo trong níc nªn chi phÝ cho s¶n xuÊt t¬ng ®èi thÊp, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm. H¬n n÷a, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®ãng vai trß lµ nguån thu ngo¹i tÖ chñ yÕu cho níc ta víi kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m trªn 1 tû USD. V× vËy viÖc x©y dùng c¸cmÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. V× vËy trong thêi gian tíi ®Ó nÒn kinh tÕ tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ bÒn v÷ng th× nhµ níc ta cÇn ph¶i x©y dùng thªm mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc:
VÝ dô nh: ngµnh rau qu¶ - lý do ®Ó chän rau qu¶ sÏ lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc bëi v× ViÖt Nam cã tiÒn n¨ng lín vÒ xuÊt khÈu rau qu¶: níc ta cã khÝ hËu n¾ng, Èm, ma nhiÒu, ®é Èm cao cho phÐp ViÖt Nam ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp phong phó, ®a d¹ng víi nhiÒu lo¹i hoa qu¶ kh¸c nhau. §Ó ph¸t triÓn ngµnh rau qu¶ chóng ta ph¶i thùc hiÖn ®ång bé c¸c biÖn ph¸p: cã c¸c chÝnh s¸ch u ®·i th«ng tho¸ng h¬n ®Ó cã thÓ thu hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó phôc vô xuÊt khÈu ®ång thêi t¨ng cêng viÖc n©ng cao h¬n n÷a chÊt lîng cña c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ®Ó cã thÓ c¹nh tranh, chiÕm lÜnh c¸c thÞ trêng trªn thÕ giíi vÒ c¸c mÆt hµng m×nh cã thÕ m¹nh.
5. Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Thùc hiÖn c¸c cam kÕt hoÆc ®µm ph¸n víi c¸c níc vµ tæ chøc quèc tÕ. TriÓn khai cã hiÖu qu¶ LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, trªn c¬ së x©y dùng chiÕn lîc thu hót nguån vèn ®Çu t níc ngoµi (FDI), c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, kinh doanh nh»m thu hótnhiÒu h¬n nguån vèn ®Çu t níc ngoµi, tranh thu c«ng nghÖ nguån, kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, nhÊt lµ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ s¶n phÈm c«ng nghÖ cao. Sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn ODA cho c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi. Tõng bíc xãa bá sù ph©n biÖt vÒ chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt ®èi víi ®Çu t trong vµ ngoµi níc, t¹o ®iÒu kiÖn th«ng tho¸ng h¬n cho doanh nghiÖp vµ t nh©n muèn ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt. TËp trung t¹o ra sù chuyÓn biÕn cã tÝnh chÊt ®ét ph¸ trong qu¸ tr×nh ®æi míi vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. C¶i c¸ch m¹nh mÏ khu vùc kinh tÕ nhµ níc, cÇn t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn khu vù kinh tÕ t nh©n - khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng vµ vÒ l©u dµi sÏ ®ãng vai trß kh«ng nhá trong qu¸ tr×nh t¨ng trëng vµ héi nhËp quèc tÕ. TiÕp tôc hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý t¹o dl cho c¸c doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá thËt sù b×nh ®¼ng khi tiÕp c©n c¸c nguån lùc vµ tham gia xuÊt khÈu.
6. Tû gi¸ hèi ®o¸i: víi mét nÒn kinh tÕ híng ngo¹i th× vÊn ®Ì vÒ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i trë nªn rÊt quan träng. Tû gi¸ hèi ®o¸i cã thÓ ¶nh hëng quyÕt ®Þnh ®Õn kh¨ n¨ng c¹nh tranh, tíi tæng chi phÝ còng nh tæng møc lîi nhuËn thu ®îc cña c¸c doanh nghiÖp .
Mét níc cã thÓ cã nhiÒu b¹n hµng bu«n b¸n. Cho nªn khi ®a chØ sè gi¸ c¶ níc ngoµi vµo tÝnh to¸n tû gi¸ hèi ®o¸i cÇn c©n nh¾c kü. §Ó cã sù ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vÒ vÞ trÝ c¹nh tranh cña ®Êt níc, cã thÓ cÇn ph¶i tÝnh to¸n c¸c TGH§ song ph¬ng ®èi víi tõng b¹n hµng th¬ng m¹i quan träng nhÊt. §iÒu mµ nhiÒu níc ®· lµm trong trêng hîp tû gi¸ hèi do¸i thùc tÕ thay ®æi lµ kiÓm so¸t nhËp khÈu vµ kiÓm so¸t hèi ®o¸i ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu. Tuy nhiªn biÖn ph¸p nµy kh«ng ®em l¹i ®îc lîi Ých g× cho nhËp khÈu. Do vËy, cã xu híng lµ nÒn kinh tÕ ph¶i nhËp khÈu Ýt ®i khi nguån thu nhËp khÈu gi¶m, thËm chÝ cßn ®Èy gi¸ lªn cao do møc cung s¶n phÈm cho nÒn kinh tÕ gi¶m sót. Sù thiÕu hôt ngo¹i hèi kh«ng chØ gi¶m nhËp khÈu mµ thËm chÝ cßn lµm gi¶m møc s¶n xuÊt ( v× thiÕu ®Çu vµo s¶n xuÊt ).
Trong c¸c nÒn kinh tÕ nhá nh ViÖt Nam, viÖc kiÓm so¸t nhËp khÈu ®ã sÏ thiÕu hôt ngo¹i hèi, cã thÓ ®Én ®Õn viÖc b¶o hé mét nÒn s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶ bëi trong níc kh«ng cã nhiÒu nhµ s¶n xuÊt ®ñ ®Ó t¹o ra søc c¹nh tranh néi bé dÉn tíi hiÖn tîng ®éc quyÒn. ThËm chÝ viÖc kiÓm so¸t nhËp khÈu cßn thêng ®Én ®Õ n¹n tham nhòng, hèi lé vµ h×nh thµnh c¸c chî ®en .Bëi ®èi tîng cÇn ngo¹i hèi sÏ t¨ng cêng mua chuéc c¸c quan chøc phô tr¸ch kiÓm so¸t ®Ó cã ®îc ngo¹i hèi. Kh«ng thÓ ng¨n ngõa vÊn ®Ò nµy nÒu nh÷ng t¸c nh©n kÝch thÝch ®ñ lín, ngay c¶ khi c¸c chÝnh phñ biÕt qu¶n lý tèt.
Kinh nghiÖm cña nhiÒu quèc gia trong viÖc ph¸t triÓn nhanh xuÊt khÈu lµ ý chÝ vµ sù khÐo cña chÝnh phñ trong viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i, thuÕ quan vµ trî cÊp ®Ó duy tr× tû gi¸ thùc tÕ kÝch thÝch xuÊt khÈu vÒ l©u dµi vµ ng¨n ngõa tû gi¸ nhËp khÈu trît lªn cao so víi tû gi¸ xuÊt khÈu .
§èi víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ hiÖn nay cña ViÖt Nam, ®Ó thóc ®Èy h¬n n÷a chiÕn lîc c«ng nghiÖp híng vÒ xuÊt khÈu nªn ch¨ng thùc hiÖn gi¶i ph¸p sau:
TiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i tÖ vµ ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i theo híng thÞ trêng, h¹ gi¸ trÞ ®ång néi tÖ, thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ hîp lý. NhÊt lµ khi ch¬ng tr×nh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) trong khu«n khæ ASEAN ( thuÕ nhËp khÈu 0-5%) cã hiÖu lùc vµ nh÷ng ¸p lùc c¹nh tranh tõ bªn ngoµi khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA), c«ng cô b¶o hé b»ng thuÕ quan kh«ng cßn hiÖu lùc n÷a, th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam cã thÓ bÞ ¶nh hëng rÊt lín nã kh«ng chØ khã chiÕm lÜnh thÞ trêng trong níc mµ cßn h¹n chÕ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ .
Cho nªn viÖc th¶ næi tû gi¸ hèi ®o¸i theo s¸t víi gi¸ thÞ trêng cã lîi cho xuÊt khÈu sÏ trë thµnh c«ng cô ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong níc ®ång thêi khuyÕn khÝch xuÊt khÈu
7. ChÝnh s¸ch thÞ trêng xuÊt khÈu.
-Tæ chøc viÖc nghiªn cøu chiÕn lîc thÞ trêng xuÊt khÈu; chñ ®éng, tÝch cùc th©m nhËp thÞ trêng quèc tÕ, më réng thÞ phÇn trªn nh÷ng thÞ trêng truyÒn thèng, tranh thñ mäi c¬ héi më réng thÞ trêng míi; ®a d¹ng hãa thÞ trêng, ®¶m b¶o thÞ trêng l©u dµi, cã quy m« thÝch hîp. TËp trung khai th¸c c¸c thÞ trêng cã kh¶ n¨ng tiªu thô lín nh EU, Mü, NhËt B¶n. - Huy ®éng mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµo viÖc më réng thÞ trêng du lÞch, xuÊt khÈu lao ®éng vµ c¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ kh¸c. -KhuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu ( m«i giíi, tæ chøc, khai th¸c thÞ trêng ...). -Thµnh lËp trung t©m xóc tiÕn th¬ng m¹i ®èi víi tõng mÆt hµng. Tõng bíc hiÖn ®¹i hãa ph¬ng thøc kinh doanh phï hîp víi xu thÕ míi cña th¬ng m¹i thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ th¬ng m¹i ®iÖn tö. X©y dùng hÖ thèng th«ng tin dù b¸o thÞ trêng; hç trî vÒ th«ng tin, t×m kiÕm kh¸ch hµng ... cho c¸c doanh nghiÖp.
§Ó gãp søc thóc ®Èy xuÊt khÈu chóng ta cÇn t×m hiÓu th«ng tin tõ thÞ trêng ngoµi níc. Muèn vËy Nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè viÖc sao cho phï hîp víi tõng thÞ trêng:
* ThÞ trêng NhËt B¶n: NhËt B¶n lµ thÞ trêng cã gi¸ trÞ nhËp khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nan trong nhiÒu n¨m qua, kho¶ng 17-18% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Hµng hãa xuÊt khÈu sang thÞ tr¬ng NhËt B¶n bao gåm h¶i s¶n, v¶i sîi vµ quÇn ¸o (chñ yÕu lµ hµng dÖt kim), giÇy dÐp vµ c¸c s¶n phÈm b»ng da, than, cao su, cµ phª, rau, ®å hép, chÌ, ®å gèm sø vµ ®å gç.Trong ®ã,c¸c mÆt hµng chóng ta cã lîi thÕ chñ yÕu lµ nguyªn liÖu th« ,hay hµng ho¸ hîp ®ång phô.C¸c hµng ho¸ ®îc a chuéng lµ s¶n phÈm n«ng nghiÖp,®å ¨n, ®ß thñ c«ng ...Tuy nhiªn, c¸c s¶n phÈm ®ßi hái nhiÒu c«ng nghÖ nh c¸c linh kiÖn ®iÖn tö vµ m¸y tÝnh hÇu hÕt ®îc xuÊt khÈu bëi c¸c c«ng ty 100% cña NhËt B¶n. MÆt kh¸c, cã thÓ nãi râ r»ng NhËt B¶n lµ mét níc cã thuËn lîi vÒ c«ng nghÖ víi c¸c c«ng nghÖ gèc, lµ nhµ xuÊt khÈu chñ yÕu c¸c m¸y mãc vµ trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao sang ViÖt Nam. V× vËy, dÓ thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña níc ta sang thÞ trêng nµy bao gåm c¶ viÖc t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ më réng sè lîng hµng hãa, thêi gian tíi cÇn ph¶i ®îc sù quan t©m ®Õn c¸c vÊn ®Ò:
- So¹n th¶o c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t NhËt B¶n, sao cho viÖc xuÊt khÈu sang thÞ tr¬ng nµy sÏ ®îc tèt h¬n bëi c¸c c«ng ty liªn doanh hay 100% vèn níc ngoµi; c¸c chÝnh s¸ch vÒ b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, cho phÐp chuyÓn giao c«ng nghÖ trong viÖc chÕ biÕn vµ gia c«ng, ®Æc biÖt trong ngµnh ®iÖn, ®iÖn tö, m¸y tÝnh vµ «t«. Quan träng h¬n n÷a, c¸c quy ®Þnh ®Ó ®iÒu hµnh hoµn toµn sù thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch b¶o vÖ c¸c ngµnh nµy nªn ®îc thiÕt lËp.
- HiÖn nay, c¸c hµng hãa xuÊt khÈu cña chóng ta vÉn ch ®îc hën mét c¸ch ®Çy ®ñ quy chÕ MFN, dÉn ®Õn sù c¹nh tranh yÕu h¬n c¸c hµng hãa t¬ng tù cña c¸c níc ®îc hëng MFN (vÝ dô nh c¸c ®å thñ c«ng). V× vËy, trong c¸c cuéc ®µm ph¸n cña ChÝnh phñ nªn ®îc quan t©m ®Ó cã thÓ ký ®îc hiÖp ®Þnh ®îc hëng toµn bé quy chÕ MFN cña NhËt B¶n ®èi víi hµng hãa cña ViÖt Nam.
- C¶i tiÕn c¸c h¹ot ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i ë thÞ tr¬ng NhËt B¶n trong khu«n khæ cña sù hîp t¸c kinh tÕ song ph¬ng vµ ®a ph¬ng, nh ch¬ng tr×nh xóc tiÕn th¬ng m¹i vµ khuyÕn khÝch ®Çu t mµ NhËt B¶n ®· më ra cho ASEAN.
* ThÞ trêng EU: ®ay lµ mét thÞ trêng lín vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña níc ta sang EU ®· t¨ng ®¸ng kÓ trong giai ®o¹n 1991-1999. XuÊt khÈu sang EU chñ yÕu lµ giÇy dÐp, quÇn ¸o vµ v¶i sîi, cµ phª, h¶i s¶n, cao su, than, h¹t ®iÒu, hoa qu¶; mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu chñ yÕu lµ quÇn ¸o vµ v¶i sîi, giÇy dÐp vµ h¶i s¶n. GÇn ®©y, qua c¸c th«ng tin thèng kª cho thÊy r»ng xuÊt khÈu sang EU chiÕm 70-75% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¶u níc ta. §Æc ®iÓm quan träng nhÊt cña thÞ trêng EU ®ã kh«ng chØ lµ nhµ nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm trªn mµ cßn lµ nhµ cung cÊp c¸c m¸y mãc vµ trang thiÕt bÞ cho viÖc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm, ®Æc biÖt lµ v¶i sîi, quÇn ¸o vµ c¸c s¶n phÈm da. Víi kÕt qu¶ ®ã ®Ó duy tr× vµ më réng xuÊt khÈu sang EU - mét thÞ trêng víi c¸c quy ®Þnh phøc t¹p vµ ®ßi hái cao, th× sau ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt:
- §èi víi c¸c yªu cÇu vÒ chÊt lîng vµ gi¶m gi¸ c¶ ®èi víi sù kiÓm tra vÖ sing thùc phÈm vÒ h¶i s¶n vµ c¸c thùc phÈm chÕ biÕn s¹ch, nã lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch ®Ó lËp ra kü thuËt n©ng cao chÊt lîng cho c¸c hÖ thèng cña c¸c côc kiÓm tra chÊt lîng vµ vÖ sinh vµ ®îc chøng nhËn theo tiªu chuÈn quèc tÕ.
- Cã nhiÒu cuéc tranh luËn r»ng víi vÞ trÝ hiÖn nay cña ngµnh dÖt ViÖt Nam, viÖc duy tr× viÖc qu¶n lý vÒ h¹n ng¹ch cña EU lµ cã lîi h¬n lµ cã h¹i ®èi víi quÇn ¸o vµ v¶i sîi cña ViÖt Nam bëi v× nÕu thùc hiÖn tù do hãa ®îc cho phÐp, nã cã thÓ phï hîp víi quÇn ¸o vµ v¶i sîi cña ViÖt Nam kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó th©m nhËp vµo thÞ trêng nµy. Do dã, chóng ta nªn cè g¾ng ®µm ph¸n víi EU ®Ó t¨ng h¹n ng¹ch xuÊt khÈu vµ ®ång thêi lµm t¨ng thªm qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó t¨ng sù trao ®æi h¹n ng¹ch vÒ v¶i dÖt vµ quÇn ¸o trªn thÞ trêng ASEAN vµ EU.
- ViÖc thu thËp c¸c th«ng tin vÒ c¸c quy ®Þnh phøc t¹p cña EU nªn ®îc cñng cè, t¨ng cêng ®Ó phæ biÕn chóng cho c¸c doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp còng nªn sö dông c¸c c«ng ty lËut cña níc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam ®Ó cho c¸c c«ng ty ®ã cã thÓ cung cÊp chóng víi c¸c dÞch vô t vÊn hîp ph¸p cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu tíi c¸c thÞ trêng víi hÖ thèng luËt ph¸p chÆt chÏ nh EU.
* ThÞ trêng Mü: ®©y lµ nhµ nhËp khÈu hµng ®Çu trªn thÕ giíi (gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng n¨m trªn 1000 tû USD) víi nhu cÇu nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ vµ nhiÒu mÆt hµng chÊt lîng võa ph¶i cña Ch©u ¸ vµ Nam Mü ®îc nhËp khÈu víi sè lîng lín hµng n¨m. C¸c mÆt hµng n«ng s¶n, h¶i s¶n, nguyªn vËt liÖu thêng kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ hoÆc thuÕ thÊp. V× thÕ hµng ViÖt Nam vµo rÊt nhanh víi sè lîng t¨ng hµng n¨m. C¸c mÆt hµng c«ng nghÖ phÈm, may mÆc, giÇy dÐp, mü nghÖ, c¬ khÝ nhiÒu kh¶ n¨ng lín nhng v× cha ®îc hëng Quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN) nªn c¸c møc thuÕ nhËp khÈu kh¸ cao. Cµ phª, giµy dÐp vµ h¶i s¶n c¸c lo¹i mÆt hµng ViÖt Nam rÊt cã triÓn väng t¹i thÞ trêng Mü. Sau khi cã MFN ViÖt Nam cã thÓ xuÊt khÈu sang Mü mçi n¨m t¨ng thªm 1 tû USD. Víi sù ph©n tÝch trªn ViÖt Nam hoµn toµn cã ®ñ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü, ®Æc biÖt khi tham gia ®Çy ®ñ quy chÕ MFN. §iÒu nµy cã thÓ ®îc chøng minh b»ng thùc tÕ, trong n¨m 1999 gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü lµ 500-600 triÖu USD víi chñ yÕu lµ cµ phª (100 triÖu USD), t«m ®«ng l¹nh (150 triÖu USD), giÇy dÐp (150 triÖu USD), quÇn ¸o vµ v¶i sîi (70 triÖu USD). Do quy ®Þnh møc thuÕ 0% gi¸ trÞ xuÊt khÈu h¶i s¶n ®· t¨ng mét c¸ch nhanh chãng. Hiªn nay cã 30 doanh nghiÖp trong c¶ níc ®· ®îc cÊp giÊy phÐp ®Ó xuÊt khÈu h¶i s¶n sang Mü. MÆc dï ®ang ph¶i chÞu møc thuÕ cao nhÊt, quÇn ¸o, giÇy dÐp, hµng dÖt kim cña ViÖt Nam vÉn cã mÆt ë thÞ trêng nµy vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña chóng gÇn ®©y ®· t¨ng dÇn. §©y lµ mét dÊu hiÖu tèt cho kh¶ n¨ng th©m nhËp vµ më réng cña ViÖt Nam sang thÞ trêng nµy khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü ®îc chÊp nhËn.
§Ó cã ®îc nh÷ng c¬ héi trªn, ngay b©y giê chóng ta ph¶i :
- TËp trung c¸c Bé vµ c¸c c¬ quan ®Æc biÖt lµ Bé Th¬ng m¹i cÇn cã sù nghiªn cøu toµn diÖn vÒ hÖ thèng luËt cña Mü vµ thÞ trêng ®Ó phæ biÕn chóng cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó hä cã thÓ cã ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cña thÞ trêng ®Ó chuÈn bÞ tõng bíc thÝch hîp tham gia vµo thÞ trêng. H¬n n÷a, ®iÒu ®ã nªn ®îc c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ c¸c biÖn ph¸p gióp cho c¸c DN dÔ dµng h¬n trong viÖc th©m nhËp vµo thÞ trêng Mü, vÒ hÖ thèng ph©n phèi lµ mét nh©n tè quan träng cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Nh ®· ph©n tÝch, khã kh¨n cho xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong t¬ng lai lµ thiÕu mét hÖ thèng ph©n phèi ë níc ngoµi.
- CÇn thiÕt lËp hÖ thèng trung t©m th¬ng m¹i: ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu, ngoµi c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p chung, ®èi víi thÞ trêng Mü cÇn ph¶i lËp hÖ thèng c¸c trung t©m th¬ng m¹i t¹i mét sè c¸c thµnh phè lín nh New York, Los Angeles, San Francisco, Chicago ... t¹o cÇu nèi vµ gi¶m chi phÝ giao dÞch cho c¸c c«ng ty ViÖt Nam. C¸c trung t©m nµy cã thÓ do Nhµ níc ta b¶o trî hoÆc kÕt hîp víi c¸c c«ng ty Mü vµ ViÖt KiÒu hoÆc kÕt hîp gi÷a mét sè doanh nghiÖp m¹nh trong níc sang më c¸c phßng trng bµy, giao dÞch giíi thiÖu vµ ký hîp ®ång.
Qua hÖ thèng nµy, hµng hãa cña ViÖt Nam cã thÓ ®îc truyÒn b¸ vµ qu¶ng c¸o. §iÒu nµy cã thÓ lµ mét bíc thùc nghiÖm cho hµng hãa cña ViÖt Nam ®Ó th©m nhËp vµ thÞ trêng Mü.
* ThÞ trêng c¸c níc ASEAN: ASEAN lµ mét thÞ trêng tiÒm n¨ng víi d©n sè 500 triÖu, vÞ trÝ thuËn lîi ®èi víi viÖc bu«n b¸n víi ViÖt Nam. ThÞ trêng ASEAN chiÕm kho¶ng 25% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña níc ta. Nh©n tè quan träng nhÊt lµ sù thuËn lîi trong u ®·i th¬ng m¹i (bao gåm c¶ thuÕ vµ phi thuÕ) th«ng qua hiÖp ®Þnh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) trong AFTA. MÆc dï c¸c u ®·i chung ®ã gi÷a c¸c níc ASEAN sÏ lµm t¨ng søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm bªn trong thÞ trêng, chóng còng lµm cho c¸c s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh h¬n so víi c¸c s¶n phÈm ®îc nhËp khÈu tõ c¸c nãc ngoµi khu vùc ASEAN nhê cã viÖc gi¶m thuÕ. Víi kÕt qu¶ ®ã, chóng ta ph¶i b¾t ®Çu tËn dông c¸c c¬ héi kinh doanh ®îc mang l¹i bëi CEPT/AFTA ®Ó duy tr× vµ më réng phÇn thÞ thÞ trêng cña chóng ta ë c¸c níc ASEAN qua viÖc:
- Sím th«ng b¸o kÕ ho¹ch c¸t gi¶m thuÕ ®Õn n¨m 2006 ®Õn c¸c doanh nghiÖp, b¾t ®Çu t¹o ra c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt vµ c¸c kÕ ho¹ch vµ chiÕn lîc cña c¸c doanh nghiÖp lµ mét c¸ch ®Ó chóng ta tËn dông c¸c c¬ héi cho c¸c hµng hãa xuÊt khÈu ®îc hëng u ®·i trong c¸c níc ASEAN mét c¸ch tèi u.
- Hîp t¸c mét c¸ch chÆt chÏ víi c¸c thµnh viªn cña ASEAN trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c nh t×m kiÕm c¸c ®èi t¸c ®Ó thùc hiÖn ch¬ng tr×nh hîp t¸c cho viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu nh AICO.
* ThÞ trêng Trung Quèc: lµ mét thi trêng lín, cã vÞ trÝ ®Þa lý tiÕp gi¸p ViÖt Nam. Trung quèc lµ thÞ trêng dÔ tÝnh ®èi víi mét sè lo¹i hµng cña ViÖt Nam nh h¶i s¶n, cao su, dÇu thùc vËt (l¹c, võng) vµ ®Æc biÖt lµ rau hoa qu¶. VÝ dô: qu¶ Thanh long cña ta nÕu b¸n sang Trung quèc ë B¾c Kinh cã gi¸ 100 NDT/ qu¶ tøc lµ vµo kho¶ng 160.000®/ qu¶. H¬n n÷a, ®©y lµ mét níc cã søc c¹nh tranh cao vµ v× vËy Trung Quèc võa lµ b¹n hµng tiÒm n¨ng vµ quan träng, võa lµ ®èi thñ c¹nh tranh cña chóng ta. H¬n n÷a, Trung Quèc gia nhËp WTO cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn xuÊt khÈu cña níc ta bëi v× hµng hãa cña Trung Quèc cã ®îc chç ®øng trªn c¸c thÞ trêng lín nh: Mü vµ c¸c n¬i kh¸c. Mét nghiªn cøu cña Jose Tongzon ë trêng ®¹i häc quèc gia Singapore chØ ra r»ng viÖc Trung Quèc gia nhËp WTO cã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña ngµnh thuèc l¸ vµ ®å uèng cña ViÖt Nam, nhng c¬ së h¹ tÇng kü thuËt cña c¸c ngµnh nµy lµ rÊt yÕu kÐm. V× vËy rÊt khã kh¨n ®Ó n¾m b¾t ®îc c¸c c¬ héi nµy. Dùa trªn vÊn ®Ò nµy vµ sù ph©n tÝch t¸c ®éng cña viÖc gia nhËp WTO cña Trung Quèc, c¸c chÝnh s¸ch nªn ®îc tÝnh to¸n:
- Xóc tiÕn qu¸ tr×nh tù do hãa th¬ng m¹i vµ ®Çu t ®Ó n¾m b¾t ®îc c¸c c¬ héi kinh doanh vµ thu hót ®Çu t.
- Sù hîp t¸c m¹nh mÏ bªn trong ASEAN: thùc hiÖn nghiªm tóc CEPT/AFTA vµ c¸c cam kÕt AIA ®Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi. T¹o ra søc m¹nh bªn trong ASEAN ®Ó c¹nh tranh vµ thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn lîc ph¸t triÓn theo mét ph¬ng híng chung. Hîp t¸c vµ gióp ®ì lÉn nhau ®Ó ph¸t triÓn kü thuËt, ®Æc biÖt trong khu vùc vÒ c«ng nghÖ th«ng tin cã thÓ ®îc qua h×nh thøc dù ¸n kinh doanh chung. Nhanh chãng h×nh thµnh hÖ thèng ph©n chia quyÒn lîi.
- Gi÷ g×n mèi quan hÖ kinh tÕ víi Trung Quèc, mét thÞ trêng lín vµ tiÒm n¨ng víi thÕ m¹nh lµ sù dåi dµo vÒ lao ®éng víi møc chi phÝ rÎ h¬n nhiÒu so víi níc ta. Chóng ta kh«ng thÓ c¹nh tranh víi Trung Quèc trong lÜnh vùc nµy vµ v× vËy sù hîp t¸c díi h×nh thøc c¸c dù ¸n kinh doanh chung nªn ®îc thóc ®Èy ®Ó xuÊt khÈu.
- C¶i thiÖn søc c¹nh tranh vÒ c¸c hµng hãa cã sù c¹nh tranh trùc tiÕp víi Trung Quèc. Mét trong c¸c nh©n tè cho sù c¶i thiÖn søc c¹nh tranh lµ ph¶i ®îc ®a vµo tÝnh to¸n lµ c¶i thiÖn quan ®iÓm vÒ tiÕng t¨m, danh tiÕng c¸c lo¹i hµng hãa cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng thÕ giíi. V× vËy, ngay b©y giê sù thiÕt lËp vµ ®¨ng ký danh tiÕng cña lo¹i hµng hãa nh qu¶ng c¸o vÒ tiÕng t¨m cña doanh nghiÖp còng nh c¸c lo¹i hµng hãa vµ truyÒn thèng cña doanh nghiÖp trªn c¶ thÞ trêng trong níc vµ thÞ trêng níc ngoµi.
- Nhanh chãng xuÊt khÈu mét sè hµng hãa cã kh¶ n¨ng th©m nhËp vµo thÞ trêng Trung Quèc nh: h¶i s¶n, rau, qu¶ ...
- §iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt cña xuÊt khÈu theo híng ®Çu t tËp trung tríc tiªn c¸c c«ng nghÖ cho c¸c ngµnh cã tiÒm n¨ng ®Ó c¶i thiÖn n¨ng suÊt lao ®éng vµ chØ ®¹o nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn mét sè s¶n phÈm xuÊt khÈu míi nh: tµu biÓn ...
- CÇn t×m hiÓu kü ®èi t¸c khi ký hîp ®ång.
ThÞ trêng Trung quèc lµ “ c¸i g× còng cã gi¸, gi¸ nµo còng cã ”. NÕu lµm ¨n víi c¸c tËp ®oµn lín cña Trung Quèc th× yªn t©m vÒ chÊt lîng. Tuy nhiªn ®Ó tr¸nh rñi ro, c¸c DN nªn t×m hiÓu kü c¸c ®èi t¸c, tèt nhÊt lµ t×m c¸c b¹n hµng l©u dµi, æn ®Þnh. Thø hai lµ mua b¸n, trao ®æi hµng ph¶i ký hîp ®ång vµ trong hîp ®ång ®ã ph¶i cã dÊu ®á. §ã lµ nh÷ng c¬ së ph¸p lý ®Ó nÕu x¶y ra tranh chÊp hoÆc ®èi t¸c “xï nî ” th× cã thÓ kiÖn ra tßa ¸n Trung Quèc. Tßa ¸n phÝa Trung Quèc cã søc cìng chÕ rÊt m¹nh. NhiÒu doanh nghiÖp cña ta còng muèn t×m c¸c doanh nghiÖp lín ®Ó më th tÝn dông (L/C) nhng rÊt khã v× chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi cña Trung Quèc rÊt chÆt.
* Nhµ níc cÇn hç trî doanh nghiÖp vÒ ph¸p lý: thÞ trêng Nga cã mét sè c¸c ®Æc ®iÓm:
- ThuÕ nhËp khÈu rÊt cao so víi thÕ giíi (hµng tiªu dïng 20-30%).
- Hµng dÖt may vµo c¸c thÞ trêng ®ã cã tiÒn thuÕ cao .
- T×nh tr¹ng gian lËn thuÕ, gi¸ C/O (giÊy chøng nhËn xu¸t xø hµng hãa xuÊt khÈu) ®Ó ®îc hëng u ®·i ®ang phæ biÕn nªn hµng chÝnh ng¹ch kh«ng thÓ c¹nh tranh ®îc. MÆc dï thÞ trêng c¸c níc §«ng ¢u mµ ®Æc biÖt lµ Nga vÉn ®îc coi lµ dÔ tÝmh, tuy nhiªn hµng nhËp khÈu vÉn ph¶i cÊp chøng nhËn chÊt lîng phï hîp víi tiªu chuÈn cña c¸c thÞ trßng nµy. Hµng thùc phÈm, dîc phÈm cßn thªm quy ®Þnh vÒ vÖ sÞnh do Côc vÖ sinh chøng nhËn. Nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ qu¸ l¹i sinh ra gian lËn, chøng nhËn gi¶ (x¶y ra c¸c ho¹t ®éng “hµnh lang” nh»m ®¹t ®îc c¸c giÊy tê cÇn thiÕt). Hµng cña ta xuÊt sang thÞ trêng §«ng ¢u thuËn lîi Ýt, khã kh¨n nhiÒu do viÖc tæ chøc thÞ trêng kÐm h¬n c¸c níc kh¸c. Xóc tiÕn th¬ng m¹i rÊt yÕu, kÓ c¶ tham gia c¸c héi chî, triÓn l·m. Cã t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp t nh©n ViÖt Nam ë Nga kh«ng vÒ níc ®Æt hµng mµ l¹i sang Trung Quèc ®Æt v× chi phÝ v©n t¶i, gi¸ thµnh rÎ vµ tr¶ tiÒn tríc 20%. Chóng ta ®ang cã lîi thÕ lµ cã hµng tr¨m ngµn ngêi ViÖt t¹i c¸c níc nµy tuy nhiªn phÇn lín hä kh«ng cã t c¸ch ph¸p lý. Bé lao ®éng mét sè níc trong ®ã cã Nga ®ang cã dù th¶o luËt quyÒn lao ®éng t¹m thêi, trong ®ã cã nh÷ng phÇn quy ®Þnh hîp lý hãa nh÷ng trêng hîp lao ®éng ë Nga. Nhµ níc ta còng ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp hai bªn sang lµm ¨n. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tù bá vèn ®Çu t lµm c¸c kho ngo¹i quan, cöa hµng, trung t©m th¬ng ë c¸c níc nµy còng rÊt cÇn Nhµ níc hç trî vÒ mÆt ph¸p lý.
* ThÞ trêng óc: Mét ph¬ng ch©m “®õng thÊy nhá mµ kh«ng lµm”. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi xuÊt khÈu vµo óc cã 3 vÊn ®Ò:
- Mét lµ thÞ trêng nµy rÊt nhá (18,5 triÖu d©n), kh©u trung chuyÓn, t¹m nhËp t¸i xuÊt kh«ng ®¸ng kÓ, chñ yÕu lµ tiªu thô trong níc. Do ®ã cã trêng hîp phÝa b¹n ®Æt hµng cho doanh nghiÖp ViÖt Nam kho¶ng 3000 chiÕc kh¨n mÆt, th× doanh nghiÖp l¹i kªu khã, kh«ng lµm.
- Hai lµ hµng ViÖt Nam ph¶i b¶o ®¶m chÊt lîng, vÖ sinh dÞch tÔ rÊt cao. Níc nµy bÞ c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi ®¸nh gi¸ vÒ chÝnh s¸ch kiÓm dÞch, kiÓm dÞch hµ kh¾c nhÊt. §Æc biÖt lµ c¸c níc ASEAN lu«n kªu ca vÒ chÕ ®é kh¾c nghiÖt nµy ®èi víi c¸c s¶n phÈm nhËp vµo.
- Ba lµ vÒ gi¸ c¶, ph¶i hiÓu ®îc tËp qu¸n cña ngêi tiªu dïng ë ®©y rÊt b¶o thñ. BÊt kÓ mét lo¹i hµng nµo míi vµo th× ph¶i thÊp h¬n hµng cïng chñng lo¹i Ýt nhÊt lµ 5% míi ®îc chÊp nhËn. §· cã nh÷ng l« hµng cña ViÖt Nam ph¶i gi¶m ®Õn 15% so víi gi¸ thÞ trêng.
HiÖn nay, ngoµi mÆt hµng dÇu th« lµ chñ lùc, ta cã thÓ xuÊt khÈu sang thÞ trêng nµy thñy s¶n, cµ phª, hµng may mÆc, giµy dÐp, ®å nhùa gia dông, ®å gç ... Chóng ta còng cã nh÷ng thuËn lîi lµ kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo óc 6 n¨m liÒn t¨ng trëng, ®ang dÇn trë thµnh mét níc xuÊt khÈu lín vµo thÞ trêng nµy.
Víi nh÷ng ph©n tÝch trªn, díi ®iÒu kiÖn sù c¹nh tranh t¨ng lªn m¹nh mÏ ë c¸c thÞ trêng lín vµ ®Ó nhanh chãng ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña c¸c thÞ trêng, viÖc th¨m dß, t×m kiÕm c¸c th«ng tin ... vÒ c¸c thÞ trêng thÝch hîp cÇn ph¶i ®îc tÝnh to¸n h¬n n÷a lµ ®Ó c¶i thiÖn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt bëi viÖc më réng quy m« s¶n xuÊt ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ®Æc biÖt trong c¸c ngµnh chÕ biÕn. §Ó t×m kiÕm c¸c thÞ trêng ®ã cÇn thiÕt ph¶i t¹o ra c¸c s¶n phÈm míi hay cã gi¸ trÞ cao cho c¸c s¶n phÈm hiÖn nay. TÝnh kh¶ thi cho viÖc ®¸p øng c¸c yªu cÇu nµy lµ viÖc v©n dông c¸c biªn ph¸p qu¶ng c¸o vµ thóc tiÕn th¬ng m¹i tèt vµ ®Æc biÖt cã sù nghiªn cøu ®Æc ®iÓm cña tõng thÞ trêng ®Ó cã thÓ ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt c¸c yªu cÇu cña c¸c thÞ trêng ®ã ®Æc biÖt lµ c¸c thÞ trêng lín vµ tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam.
8. Thùc hiÖn hç trî xóc tiÕn th¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn xuÊt khÈu.
6.1. Thµnh lËp c¸c c¬ quan xóc tiÕn th¬ng m¹i ViÖt Nam ë níc ngoµi:
- ViÖc thùc hiÖn nµy nh»m môc ®Ých ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c thùc tr¹ng c«ng t¸c xóc tiÕn th¬ng m¹i (XTTM) ë ViÖt Nam, trªn c¬ së ®ã tiÕn hµnh x©y dùng vµ ph¸t triÓn mét m¹ng líi XTTM h÷u hiÖu trªn toµn quèc. Víi viÖc thùc hiÖn nµy sÏ gióp ViÖt Nam x©y dùng mét chiÕn lîc XTTM cã hiÖu qu¶ vµ t¨ng cêng n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc héi nhËp trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn 2001-2010, tham gia héi nhËp vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa. §Æc biÖt ®óng vµo lóc ViÖt Nam ®ang b¾t ®Çu ký kÕt hay ®µm ph¸n vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn tham gia trong c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i toµn cÇu, khu vùc. T¨ng cêng n¨ng lùc XTTM vµ ph¸t triÓn xuÊt khÈu lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch ®Ó cho phÐp ViÖt Nam tranh thñ mét c¸ch ®Çy ®ñ, nhanh chãng vµ c«ng b»ng c¬ héi do c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i mang l¹i.
- Vµ ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng ViÖt Nam, hoµ nhËp víi thÞ trêng quèc tÕ th× cÇn ph¶i cã c¸c c¬ quan xóc tiÕn th¬ng m¹i ViÖt Nam ë c¸c nãc kh¸c. MÆc dï hiÖn nay chóng ta ®· cã mét vµi trung t©m th¬ng m¹i ë níc ngoµi nhng chØ lµm mét chøc n¨ng trng bµy, giãi thiÖu hµng hãa ViÖt Nam mµ cha triÓn khai ®Çu ®ñ nhiÖm vô xóc tiÕn th¬ng m¹i. Do vËy viÖc hç trî ®Ó më réng thÞ trêng xuÊt khÈu, m«i giíi bu«n b¸n... cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ, nhÊt lµ trong lóc nµy mÆt hµng n«ng s¶n ®ang rÊt cÇn ®Çu ra. Do vËy viÖc sím h×nh thµnh c¸c tæ chøc cña Nhµ níc ta ë níc ngoµi cã nh÷ng chøc n¨ng xóc tiÕn th¬ng m¹i lµ rÊt cÇn thiÕt. C¸c tæ chøc nµy cã thÓ lµ v¨n phßng hoÆc lµ trung t©m hay cã thÓ gäi lµ c¬ quan xóc tiÕn th¬ng m¹i song cã nhiÖm vô hç trî cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kinh doanh b»ng c¸ch t×m kiÕm, cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ thÞ trêng, gi¸ c¶, nguån hµng, ®èi t¸c cho c¸c doanh nghiÖp, trng bµy hµng hãa ViÖt Nam vµ hµng ho¸ c¸c níc cã thÓ trao ®æi víi ViÖt Nam, ch¾p nèi cho c¸c doanh nghiÖp t×m ®Õn lµm ¨n víi nhau ...
6.2. Ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i trong níc:
- ViÖc t¨ng cêng n¨ng lùc cho ba cÊp ®èi täng: ChÝnh phñ, c¸c c¬ quan hç trî th¬ng m¹i cña Nhµ níc vµ t nh©n c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu; thiÕt lËp quy tr×nh vµ c¬ chÕ ®Ó ChÝnh phñ, c¸c c¬ quan hç trî th¬ng m¹i vµ khu vùc doanh nghiÖp cã thÓ phèi hîp x¸c ®Þnh vai trß cña c¸c bªn.
- §ång thêi t¨ng cêng sù phèi hîp c¸c ho¹t ®éng thong m¹i kh¸c do c¸c nhµ tµi trî kh¸c hç trî, th«ng qua viÖc thiÕt lËp c¬ chÕ chia sÎ th«ng tin mét c¸ch thêng xuyªn.
Tõ ®ã, gãp phÇn x©y dùng vµ qu¶n lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ hiÖu lùc c¸c ho¹t ®éng XTTM ë ViÖt Nam, mang l¹i kh¶ n¨ng ®¸p øng nhanh vµ hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c c¬ héi vµ th¸ch thøc cña hÖ thèng th¬ng m¹i toµn cÇu.
Lêi kÕt
Tµi liÖu tham kh¶o
*
C«ng nghiÖp hãa híng ngo¹i - “ Sù thÇn kú” cña c¸c níc NICs Ch©u ¸ - Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia.
T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ
T¹p chÝ Tµi chÝnh sè 1+2/1998
T¹p chÝ Th¬ng m¹i sè 2+3/2001, 10/2001, 24/2001
T¹p chÝ Nghiªn cøu Kinh tÕ sè 271/2000
T¹p chÝ Viet Nam Economic Review sè 9/1999
T¹p chÝ Kinh tÕ vµ dù b¸o sè 10, 11/2000
B¸o Thêi b¸o Kinh tÕ n¨m 2001
Tµi liÖu cña cuéc héi th¶o “Sù nghiªn cøu chung gi÷a ViÖt Nam vµ NhËt B¶n” (3 - 9/12/2000 tai Hµ Néi).
10. Gi¸o tr×nh Th¬ng m¹i quèc tÕ - §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n.
11. Kinh tÕ ngo¹i th¬ng - NguyÕn Thµnh Thu.
12. NghÞ ®Þnh 7/1998 vÒ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc
(söa ®æi)
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Tình hình xuất khẩu của Việt Nam giai đoạn 1986 - 2000.doc