Tính toán kiểm nghiệm động cơ ГАЗ-66 ở chế độ Nemax

Lời nói đầu Ngµnh « t« gi÷ mét vai trß rÊt quan träng trong ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña x· héi. ¤ t« ®­îc sö dông phæ biÕn ®Ó phôc vô nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ trong lÜnh vùc quèc phßng. NhiÒu tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi ®· ¸p dông nhanh chãng vµo c«ng nghÖ chÕ t¹o « t«. C¸c tiÕn bé khoa häc ®ã ®· ®­îc ¸p dông nh»m môc ®Ých gi¶m nhÑ c­êng ®é lao ®éng cho ng­êi l¸i, ®¶m b¶o an toµn cho xe, ng­êi, hµng ho¸ vµ t¨ng vËn tèc trung b×nh còng nh­ t¨ng tÝnh kinh tÕ cña xe. NÒn kinh tÕ cña n­íc ta ®ang trªn ®­êng ph¸t triÓn, hiÖn nay nhiÒu lo¹i xe ®· vµ ®ang s¶n xuÊt, l¾p r¸p t¹i ViÖt Nam, c¸c th«ng sè kü thuËt phï hîp víi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu vµ ®Þa h×nh phøc t¹p. Tuy nhiªn ë n­íc ta hiÖn nay nãi chung vµ trong qu©n ®éi nãi riªng, vÉn cßn sö dông c¸c thÕ hÖ “« t« s¶n xuÊt tõ Liªn X« tr­íc ®©y vµ víi nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau. ChÝnh v× vËy viÖc t×m hiÓu, ®¸nh gi¸, kiÓm nghiÖm c¸c hÖ thèng, côm, c¬ cÊu cho xe lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt, nh»m cã biÖn ph¸p khai th¸c sö dông xe mét c¸ch hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ cao h¬n. NhiÖm vô ®å ¸n ®­îc giao lµ:“ TÝnh to¸n kiÓm nghiÖm ®éng c¬ ГАЗ-66 ë chÕ ®é Nemax ”. Trong ®iÒu kiÖn thêi gian cã h¹n nªn chØ lµ b­íc kh¶o s¸t, kiÓm nghiÖm ®¸nh gi¸ mét sè néi dung nh­ng ®©y lµ c¬ së cho viÖc xem xÐt vµ so s¸nh thùc tÕ khai th¸c sö dông ®éng c¬, ®Ó tõng b­íc n©ng cao chÊt l­îng khai th¸c ®éng c¬. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®å ¸n ®­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña c¸c thÇy trong Bé m«n §éng c¬ ®Æc biÖt lµ thÇy:Vy H÷u Thµnh vµ thÇy NguyÔn N¨ng Th¾ng ®· gióp t«i hoµn thµnh ®å ¸n. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn nhiÒu sai sãt, kÝnh mong nhËn ®­îc sù chØ dÉn thªm cña c¸c thÇy gi¸o. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n. PHÇn I T×m hiÓu kÕt cÊu ®éng c¬ 1.Giíi thiÖu chung. §éng c¬ ГАЗ-66 lµ ®éng c¬ x¨ng 4 kú, 8 xilanh, bè trÝ thµnh 2 hµng h×nh ch÷ V gãc nhÞ diÖn 90 ®é. §éng c¬ ГАЗ-66 ®­îc s¶n xuÊt vµo nh÷ng n¨m 1964 t¹i nhµ m¸y s¶n xuÊt « t« GORKI (cña Liªn x« cò) ®Õn n¨m 1966 th× cã sù c¶i tiÕn kü thuËt. §éng c¬ ®­îc l¾p trªn c¸c lo¹i xe nh­ ГАЗ-66-01, ГАЗ-66-02, ГАЗ-66-03, ГАЗ-66 -04, 3-66-05. §©y lµ lo¹i xe t¶i h¹ng nhÑ, cã tÝnh n¨ng th«ng qua cao vµ thuéc nhãm xe nhiÒu c«ng dông. Xe ®­îc sö dông nhiÒu ë n­íc ta vµ chñ yÕu lµ trong lÜnh vùc qu©n sù bëi v× xe cã tÝnh ­u viÖt ®Æc biÖt mµ nhiÒu lo¹i xe t¶i kh¸c kh«ng cã. §ã lµ lo¹i ®éng c¬ t¹o hçn hîp bªn ngoµi vµ ®èt ch¸y hçn hîp c­ìng bøc nªn h×nh thøc bªn ngoµi ®éng c¬ ph¶i cã bé chÕ hoµ khÝ trªn hÖ thèng nhiªn liÖu, ®Ó cung cÊp x¨ng cïng víi kh«ng khÝ t¹o thµnh hçn hîp ch¸y n¹p vµo xi lanh cña ®éng c¬ vµ cã hÖ thèng ®¸nh löa ®èt ch¸y c­ìng bøc hçn hîp. §éng c¬ sö dông c¬ cÊu phèi khÝ kiÓu xu p¸p treo; hÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc kiÓu tuÇn hoµn c­ìng bøc; hÖ thèng b«i tr¬n dÇu hçn hîp; hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu bé chÕ hoµ khÝ. §éng c¬ bè trÝ h×nh ch÷ V cã ­u ®iÓm lµ t¨ng ®­îc sè xi lanh ®Ó t¨ng c«ng suÊt nh­ng kh«ng lµm t¨ng chiÒu dµi cña ®éng c¬, ®ång thêi h¹ thÊp ®­îc chiÒu cao vµ to¹ ®é träng t©m cña ®éng c¬. Mét sè tÝnh n¨ng kü thuËt c¬ b¶n cña ®éng c¬. TT C¸c th«ng sè Gi¸ trÞ §¬n vÞ 1 §­êng kÝnh xi lanh D 92 mm 2 Hµnh tr×nh pÝt t«ng S 80 mm 3 ThÓ tÝch c«ng t¸c 0,5315 m3 4 TØ sè nÐn 6,7 5 C«ng suÊt max 84,64 KW 6 Tèc ®é quay cña khuûu trôc øng víi c«ng suÊt max 3200 Vg/ph 7 M« men quay max 284,2 Nm 8 Tèc ®é quay cña khuûu trôc øng víi m« men quay max 2200 Vg/ph 9 Sè xi lanh 8 10 Sè kú 4 11 L­îng tiªu hao nhiªn liÖu 24 l/100km 12 Dung tÝch thïng nhiªn liÖu 210 lÝt 13 DÇu b«i tr¬n AC-8 lÝt 14 DÇu thay thÕ M-8Б lÝt 15 Dung tÝch dÇu b«i tr¬n 8 lÝt 16 Khe hë xu p¸p n¹p 0,25¸0,3 mm 17 Khe hë xu p¸p th¶i 0,23¸0,25 mm 18 §é vâng d©y ®ai m¸y ph¸t 10¸15 mm 19 §é vâng d©y ®ai m¸y nÐn khÝ 15¸20 mm 20 Träng l­îng ®éng c¬ 230 kg 2. Các cơ cấu của động cơ. §«ng c¬ cã hai c¬ cÊu lµ: C¬ cÊu khuûu trôc-thanh truyÒn; C¬ cÊu phèi khÝ. 2.1. C¬ cÊu khuûu trôc – thanh truyÒn C¬ cÊu khuûu trôc – thanh truyÒn cña ®éng c¬ lµm nhiÖm vô tiÕp nhËn lùc do khÝ ch¸y sinh ra trong xi lanh vµ biÕn chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn lªn xuèng cña pit t«ng thµnh chuyÓn ®éng quay cña trôc khuûu. C¬ cÊu khuûu trôc – thanh truyÒn cña ®éng c¬ gåm hai nhãm chi tiÕt lµ : Nhãm chi tiÕt chuyÓn ®éng vµ nhãm chi tiÕt cè ®Þnh. Nhãm chi tiÕt cè ®Þnh gåm Blèc xi lanh, n¾p xi lanh, èng lãt xi lanh vµ m¸ng dÇu. Nhãm chi tiÕt chuyÓn ®éng gåm nhãm pÝt t«ng, thanh truyÒn, trôc khuûu vµ b¸nh ®µ. 2.1.1. Blèc xi lanh Blèc xi lanh cña ®éng c¬ cã kÕt cÊu theo d¹ng th©n chÞu lùc. Blèc xi lanh gåm hai phÇn: PhÇn trªn lµ th©n xi lanh phÇn d­íi lµ nöa trªn hép trôc khuûu. Trong khoang gi÷a cña blèc xi lanh cã c¸c lç ®Ó b¹c ®ì trôc cam. MÆt ph¼ng d­íi cña blèc xi lanh n»m thÊp h¬n ®­êng t©m trôc khuûu, nh­ vËy sÏ t¨ng ®é cøng v÷ng. M¸ng dÇu lµ chi tiÕt ®Ëy kÝn hép trôc khuûu vµ ®­îc b¾t chÆt víi mÆt ph¼ng d­íi cña blèc xi lanh b»ng c¸c bu l«ng th«ng qua ®Öm lµm kÝn. Trong c¸c lç lín phay hai bªn cña blèc xi lanh ®­îc l¾p c¸c èng lãt xi lanh, gi÷a bÒ mÆt ngoµi cña èng lãt xi lanh vµ thµnh th©n trªn cña blèc ®­îc t¹o thµnh c¸c khoang n­íc lµm m¸t. N­íc lµm m¸t ®­îc cung cÊp vµo khoang qua c¸c lç ë hai bªn thµnh xi lanh. Blèc xi lanh cã c¸c v¸ch vµ lç ®Ó l¾p æ ®ì trôc khuûu. Blèc xi lanh ®­îc chÕ t¹o b»ng gang x¸m. 2.1.2. ¤’ng lãt xi lanh. èng lãt xi lanh thuéc lo¹i èng lãt ­ít lµm b»ng gang x¸m, mÆt ngoµi cña èng lãt ®­îc tiÕp xóc trùc tiÕp víi n­íc lµm m¸t. ViÖc sö dông èng lãt ­ít cã ­u ®iÓm lµ hiÖu suÊt lµm m¸t tèt vµ dÔ dµng thay thÕ trong söa ch÷a. BÒ mÆt c«ng t¸c cña èng lãt xi lanh sÏ t¹o thµnh bÒ mÆt dÉn h­íng cho pÝt t«ng vµ cïng víi n¾p xi lanh t¹o thµnh khoang c«ng t¸c cña tõng xi lanh. PhÇn trªn cña èng lãt sÏ ®­îc l¾p thªm mét ®o¹n èng ng¾n b»ng hîp kim Nizerist dµi (40 ¸50) mm ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng chèng ¨n mßn cña èng lãt xi lanh. BÒ mÆt c«ng t¸c cña èng lãt ®­îc ®¸nh bãng ®Ó lµm gi¶m lùc ma s¸t vµ tèc ®é mµi mßn. BÒ mÆt ngoµi tiÕp xóc víi n­íc nªn ®­îc phñ mét líp ca®imi ®Ó chèng gØ. 2.1.3. N¾p xi lanh Trªn mÆt phÝa d­íi cña n¾p xi lanh cã bè trÝ buång ch¸y víi c¸c ®Õ xu p¸p th¶i vµ ®Õ xu p¸p n¹p, c¸c lç l¾p bugi. Trªn mÆt thµnh bªn trong c¸c r·nh ®Ó dÉn hçn hîp vµ c¸c r·nh ®Ó dÉn n­íc lµm m¸t tõ c¸c ¸o n­íc lµm m¸t trong c¸c blèc xi lanh lªn. Trªn mÆt thµnh ngoµi cña n¾p xi lanh cã c¸c r·nh ®Ó dÉn khÝ th¶i ra. Trong c¸c khoang buång ch¸y cña n¾p xi lanh ®­îc Ðp c¸c èng dÉn h­íng cho c¸c xu p¸p n¹p vµ th¶i. N¾p xi lanh ®­îc cè ®Þnh víi blèc xi lanh b»ng c¸c bu l«ng b»ng c¸c ®Öm n¾p m¸y. N¾p xi lanh ®­îc ®óc b»ng hîp kim nh«m. 2.1 4. Nhãm pÝt t«ng C¸c chi tiÕt cña nhãm pÝt t«ng bao gåm: pÝt t«ng, c¸c xÐc m¨ng khÝ, xÐc m¨ng dÇu vµ chèt pÝt t«ng. PÝt t«ng cã d¹ng ®Ønh b»ng; Trªn phÇn ®Çu pÝt t«ng cã xÎ c¸c r·nh ®Ó l¾p c¸c xÐc m¨ng khÝ vµ c¸c xÐc m¨ng dÇu. Khe hë gi÷a phÇn ®Çu pÝt t«ng vµ thµnh xi lanh n»m trong kho¶ng tõ 0,4 ¸ 0,6 mm. Th©n pÝt t«ng cã d¹ng h×nh c«n tiÕt diÖn h×nh « van vµ cã hai bÖ ®Ó ®ì chèt pÝt t«ng; Trªn phÇn th©n pÝt t«ng cã xÎ r·nh h×nh ch÷ T ®Ó cho vËt liÖu gi·n në tr¸nh bã kÑt pÝt t«ng chuyÓn ®éng trong xi lanh. §Ó b¶o ®¶m pÝt t«ng chuyÓn ®éng dÔ dµng trong xi lanh, khe hë gi÷a phÇn th©n pÝt t«ng vµ thµnh xi lanh ë chÕ ®é khi n­íc lµm m¸t 80 ¸90 0C th­êng n»m trong kho¶ng 0,04 ¸0,08 mm. C¸c pÝt t«ng cña ®éng c¬ ®­îc chÕ t¹o b»ng hîp kim mh«m vµ cÊu t¹o lâm phÝa trong ë hai bªn h«ng ®Ó gi¶m khèi l­îng vµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn trong xi lanh. C¸c pÝt t«ng chän l¾p víi sù chªnh lÖch khèi l­îng kh«ng v­ît qu¸ 2 ¸ 8 gam. Trªn ®Ønh c¸c pÝt t«ng ®­îc ®¸nh dÊu mòi tªn, khi l¾p ph¶i chó ý ®Ó mòi tªn quay vÒ phÝa ®éng c¬. C¸c xÐc m¨ng. Trªn pÝt t«ng ®­îc l¾p hai lo¹i xÐc m¨ng lµ xÐc m¨ng khÝ vµ xÐc m¨ng dÇu. XÐc m¨ng khÝ cã nhiÖm vô bao kÝn buång ch¸y cña ®éng c¬ vµ ®Ó dÉn nhiÖt tõ ®Ønh pÝt t«ng ra thµnh èng lãt xi lanh vµ t­íi n­íc lµm m¸t. §Ó xÐc m¨ng khÝ mµi ®Òu víi thµnh xi lanh, nã ®­îc m¹ mét líp thiÕc hoÆc phèt ph¸t ho¸, cßn phÝa trªn xÐc m¨ng ®­îc m¹ cr«m ®Ó gi¶m mµi mßn. Mçi pÝt t«ng ®­îc l¾p hai xÐc m¨ng khÝ vµo hai r·nh trªn cïng cña ®Çu pÝt t«ng, khi l¾p pÝt t«ng vµo xi lanh th­êng ®Ó khe hë miÖng cña xÐc m¨ng trong kho¶ng 0,25¸ 0,60 mm vµ c¸c miÖng xÐc m¨ng ph¶i lÖch nhau 1800. VËt liÖu chÕ t¹o xÐc m¨ng b»ng gang hîp kim. XÐc m¨ng dÇu cã nhiÖm vô san ®Òu líp dÇu trªn bÒ mÆt lµm viÖc vµ g¹t dÇu b«i tr¬n thõa tõ thµnh èng lãt xi lanh vÒ c¸c te. XÐc m¨ng dÇu cã c¸c lç dÇu vµ ®­îc l¾p vµo r·nh d­íi cïng cña pÝt t«ng; trong r·nh cã lç nhá ®­îc th«ng víi khoang trèng phÝa trong pÝt t«ng. Khi l¾p pÝt t«ng vµo xi lanh, khe hë miÖng xÐc m¨ng n»m trong kho¶ng 0,25¸ 0,60 mm. VËt liÖu chÕ t¹o xÐc m¨ng b»ng gang. Trªn mçi pÝt t«ng ®­îc l¾p hai xÐc m¨ng khÝ vµ mét xÐc m¨ng dÇu. Chèt pÝt t«ng Chèt pÝt t«ng cã nhiÖm vô nèi pÝt t«ng víi ®Çu nhá thanh truyÒn. Chèt pÝt t«ng ®­îc chÕ t¹o b»ng hîp kim hoÆc thÐp cacbon, sau dã thÊm than hoÆc t«i b¨ng dßng ®iÖn cao tÇn. Chèt pÝt t«ng cã d¹ng h×nh trô rçng ®­îc gia c«ng tinh bÒ mÆt ngoµi, luån qua b¹c ®Çu nhá thanh truyÒn vµ gèi lªn hai bÖ cña pÝt t«ng. Chèt pÝt t«ng ®­îc l¾p theo kiÓu b¬i, nghÜa lµ cã thÓ xoay tù do trong b¹c cña ®Çu nhá thanh truyÒn vµ pÝt t«ng. Hai ®Çu cã kho¸ h·m ®Ó h¹n chÕ chuyÓn ®éng däc trôc cña chèt, do ®ã khi l¾p cÇn nung nãng pÝt t«ng trong dÇu ®Õn nhiÖt ®é 80 ¸ 90 0C Thanh truyÒn. Thanh truyÒn cã nhiÖm vô nèi pÝt t«ng víi cæ khuûu cña trôc khuûu vµ truyÒn lùc khÝ thÓ tõ pÝt t«ng cho trôc khuûu ë hµnh tr×nh c«ng t¸c vµ ng­îc l¹i ë hµnh tr×nh n¹p, nÐn, th¶i. Trªn mçi cæ khuûu ®­îc l¾p ®ång thêi hai thanh truyÒn nèi tiÕp nhau. Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc cña ®éng c¬, thanh truyÒn thùc hiÖn hai chuyÓn ®éng phøc t¹p: ChuyÓn ®éng tÞnh tiÕn däc theo th©n xi lanh vµ chuyÓn ®éng l¾c t­¬ng ®èi so víi trôc cña chèt pÝt t«ng. Thanh truyÒn ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp cacbon hoÆc thÐp hîp kim. BÒ mÆt th¸o l¾p hai nöa ®Çu to thanh truyÒn n»m trong mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi ®­êng t©m thanh truyÒn. Trªn th©n vµ nöa d­íi ®Çu to thanh truyÒn, cã ®¸nh dÊu, khi l¾p th× phÝa cã ®¸nh dÊu ph¶i quay vÒ phÝa ®Çu ®éng c¬. §Çu trªn thanh truyÒn d·y tr¸i cïng chiÒu víi dÊu trªn dØnh pÝt t«ng, cßn dÊu trªn thanh truyÒn d·y ph¶i th× ng­îc l¹i. §Ó b¶o ®¶m c©n b»ng c¬ cÊu khuûu trôc – thanh truyÒn, khèi l­îng cña thanh truyÒn lùa chän khi l¾p kh«ng chªnh lÖch qu¸ 6 ¸ 8 gam. 2.1.5. Trôc khuûu vµ b¸nh ®µ Trôc khuûu cã nhiÖm vô tiÕp nhËn lùc khÝ thÓ tõ pÝt t«ng, lùc qu¸n tÝnh cña c¸c khèi l­îng chuyÓn ®éng tÜnh tiÕn vµ chuyÓn ®éng quay cña c¸c chi tiÕt c¬ cÊu khuûu trôc- thanh truyÒn, sau ®ã t¹o m« men quay. Trôc khuûu cña ®éng c¬ ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp chÊt l­îng cao (thÐp 40, 45, 50Г, 40X, 45Г2). CÊu t¹o cña trôc khuûu gåm c¸c æ trôc, cæ khuûu, ®èi träng, ®u«i trôc khuûu cã lç ®Ó l¾p æ bi cÇu ®ì trôc chñ ®éng cña hép sè vµ cã mÆt bÝch ®Ó l¾p b¸nh ®µ; §Çu trôc cã lç ren ®Ó l¾p bu l«ng r¨ng sãi vµ b¸nh r¨ng dÉn ®éng trôc cam; Pu li dÉn ®éng qu¹t giã, b¬m n­íc vµ m¸y ph¸t. C¸c cæ khuûu cïng víi m¸ khuûu t¹o thµnh nh÷ng khuûu trôc. C¸c cæ khuûu ®­îc l¾p ®ång thêi hai thanh truyÒn nèi tiÕp nhau. C¸c cæ trôc vµ cæ khuûu ®­îc ®¸nh bãng vµ t«i cøng bÒ mÆt lµm viÖc, ®ång thêi ®­îc khoan lç dÉn dÇu b«i tr¬n bÒ mÆt lµm viÖc víi b¹c ®ì. B¸nh ®µ cã nhiÖm vô ®Èy pÝt t«ng ra khái c¸c ®iÓm chÕt, b¶o ®¶m trôc khuûu cña ®éng c¬ quay ®ång ®Òu khi lµm viÖc ë chÕ ®é kh«ng t¶i, b¶o ®¶m khëi ®éng dÔ dµng ®éng c¬, gi¶m t¶i tøc thêi khi xe khëi hµnh vµ truyÒn m« men quay cho cÇu xe ë mäi chÕ ®é. B¸nh ®µ ®­îc chÕ t¹o b»ng gang vµ ®­îc c©n b»ng ®éng cïng víi trôc khuûu. B¸nh ®µ ®­îc l¾p ®ång t©m trªn mÆt bÝch ë ®u«i trôc khuûu nhê c¸c bu l«ng. Trªn vµnh b¸nh ®µ cã Ðp vµnh r¨ng ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ b»ng ®éng c¬ ®iÖn; ®ång thêi cã ®¸nh dÊu ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm chÕt trªn xi lanh thø nhÊt khi ®Æt gãc ®¸nh löa. Do vËy c¸c lç l¾p bu l«ng th­êng l¾p kh«ng ®èi xøng ®Ó khi l¾p b¸nh ®µ kh«ng sai vÞ trÝ lµm viÖc. B¸nh ®µ l¾p trªn khuûu trôc ®éng c¬ thuéc lo¹i b¸nh ®µ d¹ng dÜa. 2.2. C¬ cÊu phèi khÝ . C¬ cÊu phèi khÝ cã nhiÖm vô ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm vµ qu¸ tr×nh ®ãng më c¸c xu p¸p thùc hiÖn viÖc n¹p khÝ míi vµ th¶i s¶n vËt ch¸y ra khái xi lanh cña ®éng c¬. C¬ cÊu phèi khÝ cña ®éng c¬ thuéc lo¹i xu p¸p treo. Lùc tõ vÊu cam cña trôc cam ®­îc truyÒn qua con ®éi, cß mæ cho xu p¸p. Khi ®éng c¬ lµm viÖc, th©n xu p¸p chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn trong èng dÉn h­íng. Lß xo dïng ®Ó håi vÞ xu p¸p sau khi con ®éi tr­ît khái vÊu cam. C¸c mãng h·m dïng ®Ó gi÷ ®Üa lß xo. Trôc cam cña c¬ cÊu phèi khÝ ®­îc bè trÝ trong khoang gi÷a hai d·y xi lanh. Sau hai vßng quay cña khuûu trôc, c¸c xu p¸p n¹p vµ th¶i cña mçi xi lanh ®­îc më mét lÇn vµ trôc cam thùc hiÖn mét vßng quay. Tøc trôc cam quay chËm h¬n khuûu trôc 1/2 lÇn; ®Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy th× sè r¨ng trªn b¸nh r¨ng trôc cam nhiÒu gÊp ®«i sè r¨ng cña b¸nh r¨ng l¾p trªn khuûu trôc. Trôc cam ®­îc chÕ t¹o tõ thÐp hîp kim thµnh phÇn c¸c bon thÊp hoÆc trung b×nh (thÐp 15X, 15XH, …. ; thÐp 40, 45). Biªn d¹ng c¸c cam gièng nhau. C¸c vÊu cam cïng tªn ®­îc bè trÝ lÖch nhau mét gãc 450, tÝnh tõ ®Çu trôc cam ®­êng kÝnh c¸c trôc nhá dÇn ®Ó dÔ l¾p ghÐp. §Çu trôc cam cã b¸nh lÖch t©m ®Ó dÔ dÉn ®éng b¬m x¨ng th«ng qua ®òa ®Èy. PhÝa ®u«i trôc cam cã b¸nh r¨ng dÉn ®éng bé chia ®iÖn. Trôc cam ®­îc dÉn ®éng tõ trôc khuûu, th«ng qua truyÒn ®éng b¸nh r¨ng. C¸c b¸nh r¨ng dÉn ®éng cÇn ph¶i ¨n khíp víi nhau ë vÞ trÝ x¸c ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o pha phèi khÝ vµ thø tù lµm viÖc cña ®éng c¬. Do vËy khi l¾p r¸p c¸c ®éng c¬ sau söa ch÷a c¸c b¸nh r¨ng ph¶i ¨n khíp theo dÊu trªn mçi b¸nh r¨ng. Con ®éi, ®òa ®Èy vµ cß mæ cã nhiÖm vô tiÕp nhËn vµ truyÒn lùc tõ c¸c vÊu cam ®Õn c¸c xu p¸p nh»m ®ãng më c¸c xu p¸p. Con ®éi ®­îc chÕ t¹o d¹ng h×nh cèc, phÇn hë h­íng lªn trªn vµ ®­îc l¾p vµo c¸c lç dÉn h­íng trªn th©n m¸y. VËt liÖu chÕ t¹o b»ng thÐp. §òa ®Èy chÕ t¹o b»ng thÐp, ®Çu d­íi tùa vµo æ con ®éi, ®Çu trªn tùa vµo lç h×nh cÇu ë ®Çu vÝt ®iÒu chØnh cña ®ßn bÉy. Cß mæ ®­îc chÕ t¹o theo d¹ng ®ßn hai vai vµ l¾p vµo trôc. Trôc cß mæ l¾p trong trô ®øng b¾t ë n¾p xi lanh. Cß mæ mét ®Çu qua vÝt ®iÒu chØnh tùa vµo ®òa ®Èy, cßn ®Çu kia tùa vµo th©n xup¸p. §Ó gi÷ cho cß mæ ë vÞ trÝ nhÊt ®Þnh, trªn trôc cã l¾p b¹c lãt c¸ch vµ lß xo chÆn. Xu p¸p cã t¸n vµ th©n; ®­êng kÝnh t¸n xu p¸p n¹p lín h¬n ®­êng kÝnh t¸n xu p¸p th¶i. Xu p¸p th¶i lµm viÖc trong nhiÖt ®é rÊt cao (6000 – 8000) do ®ã xu p¸p th¶i ®­îc chÕ t¹o tõ thÐp chÞu nhiÖt; Cßn xu p¸p n¹p ®­îc chÕ t¹o tõ thÐp cr«m chÞu axit. §Ó dÉn nhiÖt tèt h¬n tõ mÆt t¸n xup¸p th¶i ra ngoµi, ng­êi ta sö dông ph­¬ng ph¸p lµm m¸t natri – th©n xup¸p lµm rçng vµ chøa 3/4 thÓ tÝch rçng ®ã lµ natri kim lo¹i. Natri cã hÖ sè dÉn nhiÖt cao vµ s«i ë nhiÖt ®« thÊp (980). Khi ®éng c¬ lµm viÖc, natri láng ra ®iÒn ®Çy thÓ tÝch rçng cña th©n xup¸p vµ lµm m«i chÊt truyÒn nhiÖt tõ mÆt t¸n xup¸p, qua èng dÉn h­íng, n¾p xi lanh vµ cuèi cïng cho n­íc lµm m¸t. Trong c¬ cÊu phèi khÝ, vai trß cña khe hë nhiÖt rÊt quan träng, khi khe hë nhiÖt qu¸ lín, c¸c xup¸p më kh«ng hoµn toµn, do ®ã lµm gi¶m chÊt l­îng qu¸ tr×nh n¹p vµ th¶i g©y ra ®Ëp. Ng­îc l¹i khe hë nhiÖt qu¸ nhá, c¸c xup¸p ®ãng kh«ng hoµn toµn do ®ã dÉn ®Õn lät khÝ, t¹o muéi trªn mÆt ®Õ vµ th©n xup¸p. Khe hë nhiÖt cña xup¸p cÇn ph¶i ®¶m b¶o tõ 0,25 – 0,3 mm. 3.Các hệ thống của động cơ. 3.1 HÖ thèng nhiªn liÖu. HÖ thèng nhiªn liÖu cña ®éng c¬ cã nhiÖm vô chuÈn bÞ hçn hîp ch¸y vµ cung cÊp vµo xi lanh cña ®éng c¬. Thµnh phÇn cña hÖ thèng gåm mét sè côm chi tiÕt sau : 3.1.1Bé chÕ hoµ khÝ: Trªn ®éng c¬ ГАЗ-66 s¶n xuÊt tr­íc n¨m 1983, ®­îc sö dông bé chÕ hoµ khÝ K-126Á; cßn sau n¨m 1983 th× sö dông bé chÕ hoµ khÝ K-135. KÕt cÊu cña hai bé chÕ hoµ khÝ hoµn toµn gièng nhau, chóng chØ kh¸c nhau vÒ kh¶ n¨ng th«ng qua cña c¸c gic l¬ nhiªn liÖu. ë chÕ ®é t¶i trung b×nh vµ t­¬ng ®èi lín : x¨ng ®­îc hót qua c¸c gic l¬ cïng kh«ng khÝ qua gic l¬ t¹o thµnh nhò t­¬ng vµ phun vµo häng khuÕch t¸n cña bé hoµ khÝ. Khi ®éng c¬ cÇn t¨ng tèc ®ét ngét ®Ó gi¶m gia tèc cho xe v­ît ch­íng ng¹i vËt th× b­ím ga më nhanh, cÇn dÉn ®éng b¬m t¨ng tèc ®i xuèng nÐn pÝt t«ng b¬m t¨ng tèc ®Èy nhiªn liÖu qua van ®Èy cung cÊp thªm nhiªn liÖu vµo häng èng khuÕch t¸n lín qua vßi phun. Khi b­ím ga n»m ë vÞ trÝ æn ®Þnh míi, qu¸ tr×nh cung cÊp thªm nhiªn liÖu cña hÖ thèng t¨ng tèc còng ®· kÕt thóc. Lóc nµy d­íi t¸c dông chªnh lÖch ¸p suÊt trong bÇu x¨ng vµ trong xi lanh b¬m, van mét chiÒu më ®Ó n¹p nhiªn liÖu vµo xilanh b¬m. Khi b­ím ga më hoµn toµn, d­íi t¸c ®éng cña cÇn dÉn ®éng ®Èy më van cña hÖ thèng lµm ®Ëm. Lóc nµy hçn hîp ®Ëm trë l¹i a = 0,8¸0,85 vµ ®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt cùc ®¹i. Khi ®éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é kh«ng t¶i, c¸c b­ím ga ®ãng hÑp, ®é ch©n kh«ng t¹i häng khuÕch t¸n rÊt nhá, x¨ng kh«ng thÓ phun ra khái vßi phun chÝnh cña hÖ thèng phun chÝnh ®­îc. Khi ®ã ®é ch©n kh«ng ë kho¶ng tr­íc b­ím ga rÊt lín, th«ng qua hÖ thèng r·nh kh«ng t¶i, x¨ng ®­îc hót qua c¸c gic l¬, c¸c gÝc l¬ kh«ng t¶i vµ phun ra c¸c lç phÝa trªn vµ d­íi b­ím ga ë thµnh häng khuÕch t¸n lín. ViÖc sö dông hai læ trªn vµ d­íi cho phÐp chuyÓn tõ chÕ ®é kh«ng t¶i sang chÕ ®é t¶i æn ®Þnh. Khi khëi ®éng ®éng c¬ b­ím ga hÐ më nh­ng b­ím giã ®ãng, ®é ch©n kh«ng t¹i c¸c häng khuÕch t¸n rÊt lín, x¨ng ®­îc phun b×nh th­êng. Trªn b­ím giã cã van mét chiÒu t¸c dông lµ më bæ sung kh«ng khÝ tr¸nh lµm t¾t m¸y ®ét ngét do hçn hîp khÝ qu¸ ®Ëm sau khi khëi ®éng. Khi khëi ®éng xong ®éng c¬, b­ím giã ®­îc më ra, b­ím ga ®ãng bít l¹i vµ ®éng c¬ b¾t ®Çu lµm viÖc ë chÕ ®« kh«ng t¶i. 3.1.2 Bé h¹n chÕ tèc ®é tèi ®a. Khi ®éng c¬ lµm viÖc víi sè vßng quay cao h¬n sè vßng quay cho phÐp th× sù mµi mßn c¸c chi tiÕt khuûu trôc – thanh truyÒn vµ tiªu hao nhiªn liÖu, dÇu nhên sÏ t¨ng. §Ó h¹n chÕ ®iÒu nµy trªn ®éng c¬ cã sö dông mét c¬ cÊu gäi lµ bé h¹n chÕ tèc ®é tèi ®a. CÊu t¹o cña bé h¹n chÕ tèc ®é tèi ®a cã hai bé phËn chÝnh : phÇn c¶m biÕn ®­îc l¾p trªn n¾p b¸nh r¨ng cam vµ ®­îc dÉn ®éng tõ trôc cam; cßn phÇn chÊp hµnh ®­îc l¾p liÒn víi vá cña bé h¹n chÕ hoµ khÝ. Gi÷a hai phÇn ®­îc nèi víi nhau b»ng èng nhá. Trªn ®Çu cuèi phÝa ph¶i cña trôc b­ím ga ®­îc l¾p cÇn hai vai. Mét ®Çu ®­îc nèi víi lß xo cã t¸c dông lu«n lu«n duy tr× b­ím ga ë vÞ trÝ më. Mét ®Çu cÇn hai vai ®­îc nèi víi trôc cña mµng. Khi sè vßng quay cña ®éng c¬ n»m trong giíi h¹n cho phÐp, khoang phÝa trªn mµng th«ng víi khoang kh«ng khÝ cña bé chÕ hoµ khÝ qua ®­êng èng vµ lç ë ®u«i trôc r« to, lç cña ®Õ van. ¸p suÊt cña khoang phÝa trªn mµng vµ khoang phÝa d­íi mµng c©n b»ng nhau vµ c¬ cÊu ch­a cã t¸c dông g× víi b­ím ga. Khi sè vßng quay cña ®éng c¬ ®¹t sè vßng quay giíi h¹n, van ®ãng kÝn lç trªn ®Õ van. Khoang phÝa trªn mµng kh«ng ®­îc th«ng víi khoang kh«ng khÝ cña bé chÕ hoµ khÝ. D­íi t¸c dông cña sù chªnh lÖch ¸p suÊt gi÷a khoang phÝa d­íi mµng vµ khoang phÝa trªn mµng nªn mµng ®­îc ®Èy lªn phÝa trªn vµ th«ng qua trôc mµng lµm xoay b­ím ga theo h­íng ®ãng hÑp l¹i, h¹n chÕ viÖc t¨ng tiÕp theo sè vßng quay cña ®éng c¬. Khi sè vßng quay cña ®éng c¬ ®· gi¶m van l¹i më lç trªn ®Õ van, qu¸ tr×nh lÆp l¹i nh­ tr­êng hîp khi sè vßng quay ®éng c¬ nhá h¬n sè vßng quay giíi h¹n cùc ®¹i. 3.1.3 Bé läc nhiªn liÖu: Bé läc th« dïng ®Ó ®­a x¨ng tõ b×nh x¨ng vµo khoang x¨ng. X¨ng tõ b×nh chøa ®i tõ bÇu läc qua ®­êng vµo. Do khoang chøa cña bÇu läc cã thÓ tÝch lín h¬n èng dÉn, nªn tèc ®é di chuyÓn cña x¨ng trong bÇu läc gi¶m ®ét ngét, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c t¹p chÊt c¬ häc vµ n­íc l¾ng xuèng d­íi. X¨ng ®i qua khe hë gi÷a c¸c tÊm läc (khe hë cã kÝch th­íc 0,05mm) l¹i ®­îc läc vµ gi÷ l¹i c¸c t¹p chÊt c¬ häc cã thÓ tÝch lín h¬n 0,05mm t¹i khèi läc. Cèc läc l¾ng cßn gäi lµ cèc läc tinh dïng ®Ó läc c¸c t¹p chÊt c¬ häc cã kÝch th­íc nhá vµ l¾ng n­íc cã chøa trong x¨ng tr­íc khi ®­a x¨ng tíi bé chÕ hoµ khÝ. X¨ng ®i qua ®­êng vµo trªn vá cèc läc ®Õn khoang gi÷a thµnh cèc l¾ng vµ phÇn tö läc, sau ®ã qua phÇn tö läc vµo khoang trong. Sau khi läc s¹ch t¹p chÊt l¾ng n­íc lÉn trong x¨ng, x¨ng s¹ch theo ®­êng ra tíi èng dÉn bé hoµ khÝ. 3.1.4 B¬m x¨ng B¬m x¨ng cã nhiÖm vô b¬m c­ìng bøc x¨ng tõ thïng x¨ng qua cèc läc ®Õn bé hoµ khÝ cña ®éng c¬. B¬m x¨ng l¾p trªn ®éng c¬ thuéc lo¹i b¬m mµng. CÊu t¹o cña b¬m x¨ng gåm 3 phÇn : vá b¬m, th©n b¬m vµ n¾p b¬m. Khi vÊu cam trªn b¸nh lÖch t©m cña trôc cam t¸c dông lªn ®òa ®Èy ®Õn cÇn b¬m, c¸n mµng b¬m kÐo mµng ®i xuèng. Khi ®ã kho¶ng ch©n kh«ng ®­îc t¹o ra ë khoang phÝa trªn cña mµng b¬m, c¸c van hót ®­îc më ra ®Ó hót x¨ng tõ thïng qua khoang hót trªn n¾p cña b¬m, qua l­íi läc vµo ®Çy khoang phÝa trªn mµng b¬m. Khi vÊu cam b¸nh lÖch t©m tr­ît ra khái ®òa ®Èy, lß xo ®Èy gi·n ra ®Èy mµng b¬m cïng c¸n mµng b¬m ®i lªn nÐn x¨ng trong khoang trªn mµng b¬m, van ®Èy ®­îc më ra vµ cung cÊp x¨ng qua khoang ®Èy trªn n¾p b¬m vµo trong èng ®Õn bé chÕ hoµ khÝ. Trong tr­êng hîp x¨ng trong bÇu x¨ng cña bé chÕ hoµ khÝ vÉn ®ñ th× b¬m x¨ng lµm viÖc ë chÕ ®é kh«ng t¶i. CÇn b¬m tay dïng ®Ó b¬m nhiªn liÖu b»ng tay tr­íc khi khëi ®éng ®éng c¬ vµ ®Ó kiÓm tra mµng b¬m khi söa ch÷a, b¶o d­ìng. 3.1.5 BÇu läc kh«ng khÝ BÇu läc kh«ng khÝ cã nhiÖm vô läc s¹ch kh«ng khÝ cung cÊp cho ®éng c¬ vµ gi¶m ån trong qu¸ tr×nh n¹p. Khi ®éng c¬ cã sö dông bÇu läc kh«ng khÝ th× mµi mßn c¸c chi tiÕt nhãm xi lanh pit t«ng gi¶m ®i tõ 2¸3 lÇn so víi kh«ng sö dông bÇu läc kh«ng khÝ. Trªn ®éng c¬ ®­îc dïng bÇu läc kh«ng khÝ kiÓu dÇu - qu¸n tÝnh. Khi ®éng c¬ lµm viÖc kh«ng khÝ bÈn ®­îc hót qua miÖng hót vµo khoang n¾p, qua r·nh vßng h­íng th¼ng xuèng ®¸y dÇu vµ vµnh h¾t dÇu. Trªn bÒ mÆt dÇu dßng kh«ng khÝ ®æi chiÒu ®ét ngét, d­íi qu¸n tÝnh cña lùc ly t©m c¸c thµnh phÇn cã khèi l­îng lín bÞ r¬i xuèng líp dÇu. Sau ®ã kh«ng khÝ ®i tiÕp qua c¸c phÇn tö läc bôi l¹i ®­îc gi÷ lÇn n÷a c¸c bôi bÈn vµ cuèi cïng dßng kh«ng khÝ s¹ch ®i qua èng trong ®Ó vµo häng èng khuÕch t¸n cña bé chÕ hoµ khÝ. 3.2. HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬. HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬ cã nhiÖm vô duy tr× nhiÖt æn ®Þnh trong giíi h¹n cho phÐp cña n­íc lµm m¸t ®éng c¬. Trªn ®éng c¬ ГАЗ-66 ®­îc sö dông hÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc l­u th«ng tuÇn hoµn c­ìng bøc nhê b¬m n­íc. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña b¬m n­íc nh­ sau : tuú theo tr¹ng th¸i nhiÖt cña ®éng c¬ mµ sù tuÇn hoµn cña n­íc ®­îc thùc hiÖn theo vßng tuÇn lín hoÆc nhá vµ ®­îc ®¶m b¶o b»ng b¬m. Khi tr¹ng th¸i nhiÖt lµm viÖc cña ®éng c¬ b×nh th­êng th× n­íc tuÇn hoµn theo vßng lín. Khi khëi ®éng vµ khi lµm viÖc, nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t cßn thÊp (<72oC) th× sù tuÇn hoµn cña n­íc thùc hiÖn theo vßng nhá §Ó ®éng c¬ lµm viÖc b×nh th­êng, nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t khi vµo ¸o n­íc cÇn n»m trong kho¶ng 80-85oC. Thµnh phÇn cña hÖ thèng lµm m¸t bao gåm mét sè côm, chi tiÕt sau : 3.2.1. B¬m n­íc vµ qu¹t giã B¬m n­íc trªn hÖ thèng lµm m¸t cña ®éng c¬ lµ b¬m ly t©m; cã nhiÖm vô cung cÊp n­íc tuÇn hoµn c­ìng bøc trong hÖ thèng lµm m¸t cña ®éng c¬. Khi trôc b¬m n­íc quay kÐo theo b¸nh b¬m vµ c¸nh b¬m quay, n­íc tõ trªn r·nh b¬m ch¶y vµo t©m, sau ®ã d­íi t¸c dông cña lùc ly t©m vµ t¸c dung cña c¸nh b¬m, n­íc ®­îc h¾t ra thµnh vá vµ qua r·nh dÉn n­íc ra cung cÊp vµo ¸o n­íc lµm m¸t ®éng c¬. Khi nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t ®¹t 85-90oC, c¸c tiÕp ®iÓm cña r¬ le nhiÖt ®ãng m¹ch vµ trong cuén d©y ®iÖn tõ xuÊt hiÖn dßng ®iÖn tõ ¾c quy. Lâi ®­îc hót vÒ cuén d©y ®iÖn tõ vµ c¸nh qu¹t sÏ quay. Khi nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t thÊp h¬n 80-85oC c¸c tiÕp ®iÓm r¬le ng¾t m¹ch vµ qu¹t dõng quay. Qu¹t giã cã nhiÖm vô t¹o dßng kh«ng khÝ hót ®i qua kÐt n­íc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ lµm nguéi n­íc nãng sau khi ®· lµm m¸t ®éng c¬. Qu¹t giã ®­îc l¾p ®Çu phÝa tr­íc cña trôc b¬m n­íc. C¸c c¸nh qu¹t ®­îc chÕ t¹o b»ng l¸ thÐp. §Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ t¹o h­íng cho dßng khÝ, c¸c c¸nh cña qu¹t giã ®­îc chÕ t¹o cong ë phÇn ®Çu mót h­íng vÒ phÝa kÐt n­íc. 3.2.2. KÐt n­íc lµm m¸t KÐt n­íc lµ thiÕt bÞ trao ®æi nhiÖt dïng ®Ó truyÒn nhiÖt ®é tõ n­íc lµm m¸t cho dßng kh«ng khÝ chuyÓn ®éng qua. KÐt n­íc lµm m¸t bao gåm c¸c èng dÉn b»ng ®ång ®á, thiÕt diÖn h×nh « van c¸c èng nµy ®­îc hµn víi ng¨n trªn vµ ng¨n d­íi, ®ång thêi ®­îc hµn víi c¸c c¸nh t¶n nhiÖt h×nh gîn sãng nh»m t¨ng diÖn tÝch tiÕp xóc víi kh«ng khÝ vµ t¨ng kh¶ n¨ng to¶ nhiÖt cña kÐt n­íc lµm m¸t. Ng¨n trªn cã miÖng ®æ n­íc vµ ®Ëy b»ng n¾p. N¾p kÐt m¸t cã hai van: mét van ¸p suÊt vµ mét van kh«ng khÝ. KÐt m¸t ®­îc nèi víi ®­êng èng dÉn n­íc tõ n¾p xi lanh tíi vµ ng¨n d­íi cã ®­êng èng dÉn ®Õn b¬m n­íc. L­îng kh«ng khÝ ®i qua c¸c èng n­íc vµ c¸nh t¶n nhiÖt ®­îc ®iÒu chØnh b»ng c¸c cöa chíp. 3.2.3. Van h»ng nhiÖt Van h»ng nhiÖt cã nhiÖm vô n©ng nhanh nhiÖt ®é ë chÕ ®é sÊy nãng vµ tù ®éng duy tr× chÕ ®é nhiÖt cña ®éng c¬ trong giíi h¹n cho phÐp. Trªn hÖ thèng lµm m¸t cña ®éng c¬ sö dông van h»ng nhiÖt víi chÊt d·n nì lµ chÊt láng. Trong phÇn n¾p m¸y ®­îc l¾p hép chøa chÊt d·n në kiÓu ph«ng b»ng ®ång máng. ChÊt d·n në láng lµ hçn hîp bao gåm 70% r­îu etil vµ 30% n­íc. PhÇn trªn cña hép ®­îc liªn kÕt víi van b»ng c¸n. Khi nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t thÊp h¬n 75oC, hçn hîp chÊt láng trong hép ch­a bÞ d·n në, van ®ãng vµ n­íc kh«ng ®i qua kÐt m¸t mµ vÒ b¬m. Khi nhiÖt ®é cao h¬n 75oC, hçn hîp chÊt láng trong hép gi·n në, ¸p suÊt t¨ng ®Èy c¸n lªn më van vµ n­íc qua kÐt m¸t sau ®ã vÒ b¬m. Khi nhiÖt ®é b»ng 90oC th× van ®­îc më hoµn toµn. 3.3. HÖ thèng b«i tr¬n cña ®éng c¬ NhiÖm vô chÝnh cña hÖ thèng b«i tr¬n lµ gi¶m mµi mßn c¸c bÒ mÆt tiÕp xóc vµ gi¶m tæn hao c¬ khÝ do ma s¸t gi÷a c¸c chi tiÕt chuyÓn ®éng t­¬ng ®èi víi nhau. Ngoµi ra dÉn nhiÖt tõ c¸c bÒ mÆt tiÕp xóc ra ngoµi vµ chèng gØ cho chóng. §éng c¬ ГАЗ-66 sö dông ph­¬ng ph¸p b«i tr¬n c­ìng bøc kÕt hîp víi vung toÐ. DÇu tõ m¸ng dÇu ®­îc b¬m ®Èy qua bÇu läc sau ®ã vµo ®­êng dÇu chÝnh däc theo th©n cña c¸c te ®Õn b«i tr¬n c¸c æ ®ì cæ trôc, ®ång thêi theo khoang chøa dÇu trong lßng trôc khuûu ®Õn b«i tr¬n c¸c b¹c ®ì cæ khuûu. Ngoµi ra dÇu tõ ®­êng dÉn dÇu chÝnh ®i b«i tr¬n æ ®ì trôc cam vµ c¸c chi tiÕt cña c¬ cÊu phèi khÝ còng nh­ b«i tr¬n m¸y nÐn khÝ. HÖ thèng b«i tr¬n cña ®éng c¬ bao gåm mét sè côm chi tiÕt sau : 3.3.1KÐt lµm m¸t dÇu ë chÕ ®é lµm viÖc æn ®Þnh cña ®éng c¬, nhiÖt ®é cña dÇu b«i tr¬n cÇn n»m trong giíi h¹n 85-90oC. Nh­ng trong sö dông nhiÖt ®é cña m«i tr­êng t­¬ng ®èi cao, do ®éng c¬ th­êng lµm viÖc ë chÕ ®é phô t¶i cao trong thêi gian dµi, nhiÖt ®é cña dÇu b«i tr¬n sÏ v­ît qu¸ giíi h¹n trªn vµ do ®ã cÇn ®­îc lµm m¸t trong kÐt dÇu. Trªn hÖ thèng b«i tr¬n cña ®éng c¬ sö dông kÐt lµm m¸t dÇu kiÓu èng ®­îc lµm m¸t b»ng kh«ng khÝ, bè trÝ tr­íc kÐt n­íc cña ®éng c¬. 3.3.2. B¬m dÇu B¬m dÇu cã nhiÖm vô cung cÊp dÇu d­íi ¸p suÊt cao vµo ®­êng dÇu chÝnh cña ®éng c¬ vµ kÐt lµm m¸t dÇu. HÖ thèng b«i tr¬n cña ®éng c¬ ГАЗ-66, sö dông b¬m hai ng¨n. Khi b¬m lµm viÖc, dÇu tõ c¸c te cña ®éng c¬ hót vµo khoang hót cña ng¨n b¬m trªn vµ d­íi, ®iÒn ®Çy c¸c khoang ch©n r¨ng gi÷a c¸c b¸nh r¨ng, sau ®ã di chuyÓn däc theo thµnh vá b¬m vµ vµo khoang ®Èy ®Õn bÇu läc vµ kÐt lµm m¸t dÇu. ¸p suÊt dÇu b«i tr¬n cÇn thiÕt do ng¨n b¬m trªn t¹o ra ®­îc duy tr× ë gi¸ trÞ x¸c ®Þnh b»ng van tiÕt l­u gåm van tr­ît, lß xo vµ nót bÝt. Khi ¸p suÊt t¨ng lªn, van tiÕt l­u më vµ dÇu tõ khoang ®Èy l¹i quay trë l¹i mét phÇn vÒ khoang hót cña b¬m. Van tiÕt l­u ®­îc bè trÝ trong n¾p ng¨n c¸ch., duy tr× ë giíi h¹n x¸c ®Þnh nhê van bi. Khi ¸p suÊt dÇu v­ît qu¸ giíi h¹n, van sÏ më vµ dÇu tõ khoang ®Èycña b¬m sÏ qua van trë vÒ khoang hót ®Ó tr¸nh ph¸ vì c¸c ®­êng èng dÇu cña kÐt lµm m¸t. 3.3. BÇu läc dÇu BÇu läc dÇu cã nhiÖm vô läc s¹ch c¸c t¹p chÊt c¬ häc do mµi mßn c¸c chi tiÕt cña ®éng c¬, c¸c lo¹i bôi tõ kh«ng khÝ lÉn vµo vµ c¸c s¶n vËt ch¸y cã chøa trong dÇu. HÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ ГАЗ-66, sö dông bÇu läc th« vµ bÇu läc tinh. BÇu läc th« cã kÕt cÊu rÊt ®¬n gi¶n, bÇu läc tinh thuéc lo¹i bÇu läc ly t©m kh«ng toµn phÇn. Cã nghÜa lµ trong qu¸ tr×nh lµm viÖc chØ cã 10% l­îng dÇu do b¬m cung cÊp lÇn l­ît ®­îc ®i qua. Mét phÇn dÇu b¬m tõ r·nh th©n trªn vµ r·nh trªn trôc r« to qua c¸c lç h­íng t©m trªn trôc vµo kho¶ng gi÷a r« to vµ n¾p chôp r« to, råi ch¶y xuèng èng rçng vµ phun ra c¸c lç phun theo h­íng ng­îc nhau vµ ®Ó t¹o thµnh ph¶n lùc ®Ó dÉn ®éng cho r« to. R« to ®­îc l¾p trªn æ bi cÇu vµ ®­îc quay víi tèc ®é 5000-6000 vßng/phót. Khi r« to quay d­íi t¸c dông cña lùc ly t©m c¸c t¹p chÊt trong dÇu chøa trong khoang n¾p chôp sÏ v¨ng ra b¸m lªn thµnh cña n¾p chôp. DÇu s¹ch sÏ qua èng dÉn vµo r·nh trªn th©n hép ph©n phèi dÇu. 3.4. HÖ thèng th«ng giã c¸c te HÖ thèng th«ng giã c¸c te cã nhiÖm vô thæi s¹ch c¸c s¶n vËt ch¸y lät xuèng c¸c te qua khe hë c¸c xÐc m¨ng khÝ vµ h¬i dÇu trong c¸c te ®Ó tr¸nh næ c¸c te. Trªn ®éng c¬ ГАЗ-66, sö dông hÖ thèng th«ng giã hë miÖng ®æ dÇu. MiÖng ®æ dÇu ®­îc l¾p trong lç b¸nh ®µ ë phÝa d·y ph¶i cña Blèc xi lanh. Kh«ng khÝ qua bé phËn läc ë n¾p cña miÖng ®æ dÇu ®i vµo ®¸y c¸c te vµ x¶ ra ngoµi èng tho¸t h¬i nªn sinh ra gi¶m ¸p khi « t« chuyÓn ®éng. C¸c th«ng sè cña ®éng c¬ ë chÕ ®é kiÓm nghiÖm STT Tªn c¸c th«ng sè Gi¸ TrÞ §¬n vÞ 1 Momen quay cã Ých lín nhÊt Memax 284,2 Nm 2 Tèc ®é quay cña ®éng c¬ øng víi Memax 2000 v/ph 3 C«ng suÊt cã Ých lín nhÊt Nemax 84.64 KW 4 Tèc ®é quay cña ®éng c¬ øng víi Nem ax 3200 v/ph 5 Hµnh Tr×nh cña pitt«ng S 80 mm 6 §­êng kÝnh pitt«ng D 92 mm 7 Tèc ®é trung b×nh cña pitt«ng CTB 8.533 m/s 8 Sè xi lanh cña ®éng c¬ i 8 9 Tû sè gi÷a hanh tr×nh pitt«ng vµ ®­êng kÝnh xilanh a=S/D 80/92 10 Tû Sè nÐn e 6. 7 11 ThÓ tÝch c«ng t¸c 0. 5315 dm3 12 Sè ky cña ®éng c¬ 4 13 Gãc nhÞ diÖn gi÷a hai hµng xilanh 90o 14 Thø tù c«ng t¸c 1 – 5 – 4 – 2 – 6 – 3 – 7 – 8 PhÇn II TÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬ 1.Mục đích: Công việc tính toán chu trình b lµ x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu vÒ kinh tÕ, hiÖu qu¶ cña chu tr×nh c«ng t¸c vµ sù lµm viÖc cña ®éng c¬. KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho phÐp x©y dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu t×nh ®Ó lµm c¬ së cho viÖc tÝnh to¸n ®éng lùc häc, tÝnh to¸n søc bÒn vµ sù mµi mßn c¸c chi tiÕt cña ®éng c¬. 2.Tính toán các quá trình của chu trình công tác: 2. 1. TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khi: §éng GAZ-66 lµ ®éng c¬ x¨ng 4 kú kh«ng t¨ng ¸p. A/ Lùa chän c¸c th«ng sè. TT Néi dung Ký hiÖu KÕt qu¶ §¬n vÞ Giíi h¹n cho phÐp 1 NhiÖt ®é m«i tr­êng T0 297 0K 2 Áp suÊt khÝ quyÓn P0 0, 103 MPa 3 HÖ sè d­ l­îng kh«ng khÝ a 0.86 0.85-0.9 4 HÖ sè n¹p (®éng c¬ cã su p¸p treo) hv 0, 75 0K 0,75- 0,82 5 Áp suÊt cuèi qu¸ tr×nh th¶i Pr 0, 12 Mpa 0,11- 0,12 6 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh th¶i Tr 1080 0K 900-1100 7 §é sÊy nãng khÝ n¹p DT 20 0K 10-30 8 HÖ sè sö dông nhiÖt xZ 0, 88 0, 85-0,92 9 Tû sè nÐn ®a biÕn trung b×nh n1 1, 35 1,34-1,37 10 NhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu QT 44. 103 11 TrÞ sè gi·n në ®a biÕn trung b×nh n2 1, 23 1, 23-1,27 12 Träng l­îng nguyªn tö nhiªn liÖu mnl 112 110-114 B. Qu¸ tr×nh tÝnh vµ kÕt qu¶ TT Th«ng sè Ký hiÖu C«ng thøc tÝnh KÕt qu¶ §¬n vÞ TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ HÖ sè khÝ sãt gr = 0.074945 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh n¹p Ta = 370.196 0K Áp suÊt cuèi qu¸ tr×nh n¹p pa = 0.088 Mpa TÝnh to¸n qu¸ tr×nh nÐn ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh nÐn pc pc = pa =0,088. 6, 71, 345 = 1.148 Mpa NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh nÐn Tc Tc=Ta=370,196. 6, 70, 345= 720.3738 0K TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y Kl kh«ng khÝ ®Ó ®èt ch¸y hÕt 1 kg nhiªn liÖu M0 = 0.5119 L­îng kk s¹ch n¹p vµo øng víi 1kg nl Mt Mt = aMo=0.86. 0, 5119 0.44 L­îng hh ch¸y t­¬ng øng víi l­îng kk thùc tÕ n¹p vµo M1 M1 = aMo =0.44+1/112 0.449 Sè mol s¶n vËt ch¸y (víi a>1) M2 = 0.492 HÖ sè thay ®æi ptö lý thuyÕt b0 =0.492/ 0.449= 1.094 HÖ sè thay ®æi ph©n tö thùc tÕ b = (1, 094+0, 0749)/(1+0, 0749)= 1.088 NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch tb cuèi nÐn mcvc mcvc=20, 223+1, 742. 10-3. Tc =20, 223+1, 742. 10-3. 720.3738= 21, 48 TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch tb t¹i ®iÓm z mcvz mcvz Tæn thÊt do ch¸y kh«ng hoµn toµn QT 8600 Ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh ch¸y Tz (nghiÖm d­¬ng cña ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng) 2638 0K Tû sè t¨ng ¸p suÊt lP = 1,088. 2638/720,3738= 3.9835 ¸p suÊt cuèi qtr×nh ch¸y pz pz = lP pc=3,9835. 1,148= 4.573 MPa TÝnh to¸n qu¸ tr×nh gi·n në ¸p suÊt cuèi qtr×nh gi·n në pb = 4,573/6, 71, 26= 0, 44 MPa NhiÖt ®é cuèi qtr×nh gi·n në Tb =2638/6, 70, 26= 1703.31 0K Sau khi tÝnh to¸n nhiÖt cho ®éng c¬, ta dïng c«ng thøc thùc nghiÖm ®Ó kiÓm tra l¹i kÕt qu¶ tÝnh to¸n: = 11040K So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n b»ng c«ng thøc thùc nghiÖm vµ lùa chän ban ®Çu, ta thÊy sai sè kh¸ bÐ, cã thÓ chÊp nhËn ®­îc: D = (1104- 1080).100/ 1080 = 2.222% Nh­ vËy c¸c th«ng sè ®· lùa chän hîp lý, kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®¶m b¶o tin cËy Phần III tÝnh to¸n ®éng lùc häc X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ chu tr×nh c«ng t¸c vµ sù lµm viÖc cña ®éng c¬ C¸c th«ng sè chØ thÞ: TT Th«ng sè Ký hiÖu C«ng thøc tÝnh KÕt qu¶ §¬n vÞ TÝnh c¸c th«ng sè chØ thÞ ¸p suÊt chØ thÞ tb lý thuyÕt pi' p'i = 0.956 MPa ¸p suÊt chØ thÞ tb thùc tÕ j® (0, 9-0, 96) 0.93 hÖ sè ®iÒn ®Çy ®å thÞ c«ng pi pi = p'i j®= 0, 956. 0, 93= 0,889 MPa SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu chØ thÞ gi = 275.41 HsuÊt chØ thÞ hi =360. 103/4400. 275,41 29.708 C¸c th«ng sè cã Ých ¸p suÊt tæn hao c¬ khÝ tb×nh pc¬ pc¬=0, 04 + 0, 0135CTB =0, 04 + 0, 0135. 8,533 0, 1552 MPa ¸p suÊt cã Ých trung b×nh pe pe=pi -pc¬=0,889- 0,1552 0.734 MPa HsuÊt c¬ khÝ hc¬ hc¬ =0,734/ 0,889 0.8255 SuÊt tiªu hao nliÖu cã Ých ge ge = =275,41/ 0,8255 333.6283 HsuÊt cã Ých he he = hi hc¬=29,708. 0,8255 24.524 C«ng suÊt cã Ých ë nM Ne 83.254 KW ThÓ tÝch c«ng t¸c cña xi lanh Vh Vh = 0, 532 dm3 M«men xo¾n cã Ých ë nM Me 248.4428 Nm So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n víi sè liÖu ban ®Çu ®Ò bµi cho, ta thÊy sai lÖch: D = (284,2-248,44). 100 %/ 248,44= 1,634% Nh­ vËy qu¸ tr×nh tÝnh to¸n cña ta ®¶m b¶o tin cËy Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu tr×nh c«ng t¸c. a. Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ l‎ý thuyÕt: Tû sè d·n në sím =1 AB(mm) Vh(dm) OO1(mm) (Mpa/mm) (dm/mm) 200 1, 328848 12.8164 0.0149 0.00266 B¶ng gi¸ trÞ c¸c ®iÓm trªn ®­êng gi·n në ®a biÕn. e Vn dm OB' (mm) Pn (Mpa) Pd (Mpa) Pn (mm) Pd (mm) 1 0.625 235.088 0.088 0.441 5.91 29.58 1.044 0.598 225.088 0.093 0.465 6.27 31.2 1.093 0.572 215.088 0.099 0.492 6.66 32.99 1.146 0.545 205.088 0.106 0.521 7.11 34.98 1.205 0.518 195.088 0.113 0.554 7.6 37.2 1.270 0.492 185.088 0.122 0.591 8.16 39.69 1.343 0.465 175.088 0.131 0.633 8.8 42.5 1.424 0.439 165.088 0.142 0.681 9.52 45.68 1.516 0.412 155.088 0.154 0.735 10.4 49.33 1.620 0.386 145.088 0.169 0.798 11.3 53.55 1.740 0.359 135.088 0.186 0.871 12.5 58.47 1.879 0.332 125.088 0.206 0.958 13.9 64.27 2.043 0.306 115.088 0.231 1.061 15.5 71.2 2.237 0.279 105.088 0.261 1.186 17.5 79.62 2.472 0.253 95.088 0.299 1.342 20.1 90.05 2.763 0.226 85.088 0.347 1.538 23.3 103.2 3.131 0.2 75.088 0.411 1.794 27.6 120.4 3.612 0.173 65.088 0.499 2.139 33.5 143.5 4.268 0.146 55.088 0.624 2.626 41.9 176.2 5.214 0.1198 45.088 0.818 3.36 54.9 225.5 6.700 0.093 35.088 1.148 4.573 77 306.9 HiÖu chØnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ lý thuyÕt hµnh thµnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ thùc tÕ pz' = 0, 85pz = 0,85. 4,57 = 3,8845MPa pc’= 1. 15pc = 1,15. 1,148 = 1,3202Mpa 4. Dùng ®Æc tÝnh ngoµi cña ®éng c¬: §Ó dùng ®­êng ®Æc tÝnh, ta chän tr­íc mét sè gi¸ trÞ trung gian cña sè vßng quay n trong giíi h¹n gi÷a nmin vµ nmax råi tÝnh c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn t­¬ng øng cña Ne, Me, Gnl, ge theo c¸c biÓu thøc sau: [kW] [Nm] Gnl=ge.Ne Trong ®ã: Nemax: Lµ c«ng suÊt cã Ých lín nhÊt tÝnh ®­îc nN : Sè vßng quay øng víi c«ng suÊt lín nhÊt : M« men xo¾n cã Ých øng víi sè vßng quay nN :SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých øng víi tèc ®é quay nN Ne, Me, ge: Lµ c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn cña c«ng suÊt, m« men xo¾n vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých øng víi tõng gi¸ trÞ sè vßng quay ®­îc chän tr­íc. KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc cho trong b¶ng sau: n(v/p) Ne (kW) Me(Nm) ge(g/KWh) Gnl (kg/h) 400 11.55 275.62 362.82 4.189 600 17.99 286.29 347.18 6.245 800 24.72 295.03 333.63 8.246 1000 31.61 301.82 322.16 10.18 1200 38.54 306.67 312.78 12.05 1400 45.39 309.58 305.48 13.86 1600 52.03 310.55 300.27 15.62 1800 58.36 309.58 297.14 17.34 2000 64.23 306.67 296.1 19.02 2200 69.53 301.82 297.14 20.66 2400 74.15 295.03 300.27 22.26 2600 77.95 286.29 305.48 23.81 2800 80.82 275.62 312.78 25.28 3000 82.62 263 322.16 26.62 3200 83.25 248.44 333.63 27.78 PhÇn IV tÝnh to¸n ®éng lùc häc TriÓn khai ®å thÞ c«ng chØ thÞ p -V thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk t¸c dông lªn pÝt t«ng, theo gãc quay a: Lùc khÝ thÓ ®­îc t¹o bëi sù chªnh ¸p suÊt gi÷a mÆt trªn vµ mÆt d­íi ®Ønh pÝt t«ng vµ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: [MN] Trong ®ã: p : ¸p suÊt khÝ thÓ trong xy lanh, [MPa]; p0 : ¸p suÊt phÝa d­íi ®Ønh pÝt t«ng, [MPa] Chän p0=0. 103 MPa» ¸p suÊt m«i tr­êng D : ®­êng kÝnh danh nghÜa cña pÝt t«ng, [m]. Lùc Pk ®­îc coi nh­ tËp trung thµnh mét vÐc t¬ t¸c dông däc theo ph­¬ng ®­êng t©m xy lanh vµ c¾t ®­êng t©m chèt pÝt t«ng. Ta triÓn khai ®å thÞ c«ng thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ theo gãc quay a cña khuûu trôc nh­ sau: * Trục tung thể hiện lực Pk với tỷ lệ xích: mP =mp AB = 200mm - VÒ phÝa ®iÓm chÕt d­íi, x¸c ®Þnh ®iÓm O' sao cho =12.82 (mm) Lùc qu¸n tÝnh vµ tæng lùc, lùc tiÕp tuyÕn vµ ph¸p tuyÕn: Lùc qu¸n tÝnh do khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn mj g©y nªn th­êng ®­îc gäi t¾t lµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn: Pj = - mj. Rw2 (cosa + l cos 2a). 10-6 [MN] Trong ®ã: B¸n kÝnh quay cña khuûu trôc: R = 40. 0510-3 [m]; VËn tèc gãc khuûu trôc: w = =335,1 [] HÖ sè kÕt cÊu cña ®éng c¬: l = 0. 256 Khèi l­îng chuyÓn ®éng tuyÕn tÝnh: mj = m1 + mp = 0. 992 kg. Trong ®ã m1=270[g]- Khèi l­îng thanh truyÒn quy dÉn vÒ t©m ®Çu nhá thanh truyÒn mp =722[g]- Khèi l­îng toµn bé pitt«ng [g] Céng trùc tiÕp hai ®å thÞ Pk vµ Pj hoÆc dùa vµo b¶ng biÕn thiªn PS ®Ó x©y dùng ®å thÞ lùc PS. Pr2 = m2.Rw2.10-6 = 0,003054[MN] Vì khối lượng thanh truyền quy dẫn với tâm của đầu to to thanh truyền m2 = 680 [g] Ta x¸c ®Þnh c¸c trÞ sè tøc thêi cña lùc tiÕp tuyÕn T, lùc ph¸p tuyÕn Z theo c«ng thøc; T=P∑. : Z= P∑. Kết quả cho trong bảng 1. B¶ng1 Pk MN Pj MN P T(MN) Z(MN) 0 -0.00015 0 -0.0056 -0.00575 0 -0.00575 15 -0.00015 3.8 -0.0053 -0.00544 -0.00176 -0.00516 30 -0.00015 7.36 -0.0044 -0.00458 -0.0028 -0.00367 45 -0.00015 10.4 -0.0032 -0.0033 -0.00276 -0.0019 60 -0.00015 12.8 -0.0017 -0.00181 -0.00177 -0.00055 75 -0.00015 14.3 -0.0002 -0.00031 -0.00032 -3.8E-06 90 -0.00015 14.9 0.00114 0.000993 0.000993 -0.00026 105 -0.00015 14.3 0.00214 0.001993 0.001793 -0.00101 120 -0.00015 12.8 0.0028 0.00265 0.001993 -0.00185 135 -0.00015 10.4 0.00315 0.003002 0.001731 -0.00251 150 -0.00015 7.36 0.00329 0.003139 0.001218 -0.00292 165 -0.00015 3.8 0.00331 0.003166 0.000616 -0.00311 180 -0.00015 -0 0.00331 0.003165 -3.2E-09 -0.00316 195 -0.00015 -3.8 0.00331 0.003166 -0.00062 -0.00311 210 -5E-05 -7.4 0.00329 0.003238 -0.00126 -0.00301 225 0 -10 0.00315 0.003151 -0.00182 -0.00264 240 6.8E-05 -13 0.0028 0.002867 -0.00216 -0.002 255 0.00019 -14 0.00214 0.002329 -0.0021 -0.00118 270 0.0004 -15 0.00114 0.001538 -0.00154 -0.00041 285 0.00062 -14 -0.0002 0.00046 -0.00047 5.51E-06 300 0.0013 -13 -0.0017 -0.00035 0.000348 -0.00011 315 0.00219 -10 -0.0032 -0.00096 0.000805 -0.00055 330 0.00376 -7.4 -0.0044 -0.00067 0.000407 -0.00053 345 0.00567 -3.8 -0.0053 0.000373 -0.00012 0.000354 360 0.01577 0 -0.0056 0.010172 3.44E-08 0.010172 375 0.02516 3.8 -0.0053 0.019863 0.006417 0.018844 390 0.01853 7.36 -0.0044 0.014103 0.00863 0.011302 405 0.01278 10.4 -0.0032 0.009627 0.008062 0.005553 420 0.00823 12.8 -.0017 0.006578 0.006445 0.001992 435 0.00583 14.3 -0.0002 0.00567 0.005852 6.79E-05 450 0.00446 14.9 0.00114 0.0056 0.0056 -0.00148 465 0.00357 14.3 0.00214 0.005708 0.005136 -0.00289 480 0.003 12.8 0.0028 0.005799 0.004362 -0.00404 495 0.00258 10.4 0.00315 0.005734 0.003307 -0.0048 510 0.00241 7.36 0.00329 0.005695 0.00221 -0.0053 525 0.00208 3.8 0.00331 0.005395 0.00105 -0.0053 540 0.00114 -0 0.00331 0.004453 -1.3E-08 -0.00445 555 0.00058 -3.8 0.00331 0.003899 -0.00076 -0.00383 570 0.0002 -7.4 0.00329 0.003486 -0.00135 -0.00324 585 0.00011 -10 0.00315 0.003264 -0.00188 -0.00273 600 0.00011 -13 0.0028 0.002912 -0.00219 -0.00203 615 0.00011 -14 0.00214 0.002255 -0.00203 -0.00114 630 0.00011 -15 0.00114 0.001255 -0.00126 -0.00033 645 0.00011 -14 -0.0002 -5.1E-05 5.28E-05 -6.1E-07 660 0.00011 -13 -0.0017 -0.00154 0.001513 -0.00047 675 0.00011 -10 -0.0032 -0.00304 0.002544 -0.00175 690 0.00011 -7.4 -0.0044 -0.00432 0.002642 -0.00346 705 0.00011 -3.8 -0.0053 -0.00518 0.001673 -0.00491 720 0.00011 0 -0.0056 -0.00549 -3.7E-08 -0.00549 §å thÞ vÐc t¬ phô t¶i t¸c dông lªn bÒ mÆt cæ khuûu: §å thÞ nµy ph¶n ¸nh sù t¸c dông cña lùc T, Z, vµ Pr2 lªn bÒ mÆt cæ khuûu th«ng qua b¹c trong mét chu tr×nh c«ng t¸c cña xy lanh, ta cã: [MN] Dïng ph­¬ng ph¸p céng vÐctor trªn ®å thÞ ®Ó x¸c ®Þnh Qck ta vÏ d­îc nh­ h×nh sau: Trong hÖ §Ò cac Qck-. §tvtptcæ khuûu vÏ ®­îc nh­ h×nh d­íi. = 0.00634 [MN] ; Qckmax = 0.0171 [MN] HÖ sè va ®Ëp = 0.3708 T¶i träng riªng Trong ®ã: ChiÒu dµi tiÕp xóc: lc =23, 3. 10-3 = 0, 0233 [m] §­êng kÝnh cæ khuûu: d c = 0, 060 [m] Þ = 4.535 Þ =12.23 §å thÞ mµi mßn cæ khuûu: Bảng số liệu tính được như sau: §iÓm Hîp lùc 0 1 2 3 4 5 ∑Q’ 0.03457 0.03457 0.03457 0.03457 0.03457 ∑Q’1 0.0335 0.0335 0.0335 0.0335 0.0335 0.0335 ∑Q’2 0.013365 0.013365 0.013365 0.013365 0.013365 0.013365 ∑Q’3 0.00744 0.00744 0.00744 0.00744 0.00744 0.00744 ∑Q’4 0.00668 0.00668 0.00668 0.00668 0.00668 0.00668 ∑Q’5 0.0064 0.0064 0.0064 0.0064 0.0064 ∑Q’6 0.00698 0.00698 0.00698 0.00698 ∑Q’7 0.008212 0.008212 0.008212 ∑Q’8 0.009801 0.009801 ∑Q’9 0.012296 ∑Q’10 ∑Q’11 ∑Q’12 ∑Q’13 ∑Q’14 ∑Q’15 ∑Q’16 ∑Q’17 ∑Q’18 ∑Q’19 ∑Q’20 0.000639 ∑Q’21 0.00074 0.00074 ∑Q’22 0.010989 0.010989 0.010989 ∑Q’23 0.030784 0.030784 0.030784 0.030784 QS 0.13871 0.14447 0.1507 0.14793 0.12695 0.10468 §iÓm hîp lùc 6 7 8 9 10 11 ∑Q’ ∑Q’1 ∑Q’2 0.013365 ∑Q’3 0.00744 0.00744 ∑Q’4 0.00668 0.00668 0.00668 ∑Q’5 0.0064 0.0064 0.0064 0.0064 ∑Q’6 0.00698 0.00698 0.00698 0.00698 0.00698 ∑Q’7 0.008212 0.008212 0.008212 0.008212 0.008212 0.008212 ∑Q’8 0.009801 0.009801 0.009801 0.009801 0.009801 0.009801 ∑Q’9 0.012296 0.012296 0.012296 0.012296 0.012296 0.012296 ∑Q’10 0.0159 0.0159 0.0159 0.0159 0.0159 0.0159 ∑Q’11 0.01322 0.01322 0.01322 0.01322 0.01322 ∑Q’12 0.007128 0.007128 0.007128 0.007128 ∑Q’13 0.00215 0.00215 0.00215 ∑Q’14 0.0013365 0.0013365 ∑Q’15 0.000936 ∑Q’16 ∑Q’17 ∑Q’18 ∑Q’19 ∑Q’20 ∑Q’21 ∑Q’22 ∑Q’23 Q∑ 0.08708 0.08693 0.08662 0.08209 0.07702 0.070983 §iÓm hîp lùc 12 13 14 15 16 17 ∑Q’ ∑Q’1 ∑Q’2 ∑Q’3 ∑Q’4 ∑Q’5 ∑Q’6 ∑Q’7 ∑Q’8 0.009801 ∑Q’9 0.012296 0.012296 ∑Q’10 0.0159 0.0159 0.0159 ∑Q’11 0.01322 0.01322 0.01322 0.01322 ∑Q’12 0.007128 0.007128 0.007128 0.007128 0.007128 ∑Q’13 0.00215 0.00215 0.00215 0.00215 0.00215 0.00215 ∑Q’14 0.0013365 0.0013365 0.0013365 0.0013365 0.0013365 0.0013365 ∑Q’15 0.000936 0.000936 0.000936 0.000936 0.000936 0.000936 ∑Q’16 0.00074 0.00074 0.00074 0.00074 0.00074 0.00074 ∑Q’17 0.000668 0.000668 0.000668 0.000668 0.000668 ∑Q’18 0.000624 0.000624 0.000624 0.000624 ∑Q’19 0.000594 0.000594 0.000594 ∑Q’20 0.000639 0.000639 ∑Q’21 0.000743 ∑Q’22 ∑Q’23 QS 0.06351 0.05438 0.0427 0.0274 0.01482 0.00843 §iÓm hîp lùc 18 19 20 21 22 23 ∑Q’ 0.03457 0.03457 0.03457 0.03457 ∑Q’1 0.0335 0.0335 0.0335 ∑Q’2 0.013365 0.013365 ∑Q’3 0.00744 ∑Q’4 ∑Q’5 ∑Q’6 ∑Q’7 ∑Q’8 ∑Q’9 ∑Q’10 ∑Q’11 ∑Q’12 ∑Q’13 ∑Q’14 0.0013365 ∑Q’15 0.000936 0.000936 ∑Q’16 0.00074 0.00074 0.00074 ∑Q’17 0.000668 0.000668 0.000668 0.000668 ∑Q’18 0.000624 0.000624 0.000624 0.000624 0.000624 ∑Q’19 0.000594 0.000594 0.000594 0.000594 0.000594 0.000594 ∑Q’20 0.000639 0.000639 0.000639 0.000639 0.000639 0.000639 ∑Q’21 0.000743 0.000743 0.000743 0.000743 0.000743 0.000743 ∑Q’22 0.010989 0.010989 0.010989 0.010989 0.010989 0.010989 ∑Q’23 0.030784 0.030784 0.030784 0.030784 0.030784 QS 0.01727 0.04672 0.08035 0.1131 0.1258 0.13262 §å thÞ tæng lùc tiÕp tuyÕn vµ m« men tæng T∑ §éng c¬ GAZ-66 lµ ®éng c¬ ch÷ V ; 4 kú gãc g = 90 ®é; d = 90 ®é Thø tù c«ng t¸c: 1 - 5 - 4 – 2 - 6 - 3 - 7 – 8 Tõ thø tù c«ng t¸c ta x¸c ®Þnh vÞ trÝ tøc thêi cña c¸c pÝt t«ng nh­ sau: 1 ® 5 ® 4 ® 2 ® 6 ® 3 ® 7 ® 8® 0o 630o 540o 450o 360o 278o 180o 90o Ta cã b¶ng biÕn thiªn c¸c lùc tiÕp tuyÕn nh­ b¶ng d­íi ®©y: B¶ng biÕn thiªn lùc tiÕp tuyÕn a1 T1 a5 T5 a4 T4 a2 T2 a6 T6 a3 T3 a7 T7 8 T8 TS(MN) 0 0 360 3.44E-08 270 -0.00154 90 0.000993 450 0.0056 180 -3.17E-09 540 -1.34E-08 630 -0.00126 3.80E-03 15 -0.00176 375 0.006417 285 -0.00047 105 0.001793 465 0.005136 195 -0.00062 555 -0.00076 645 5.28E-05 9.79E-03 30 -0.0028 390 0.00863 300 0.000348 120 0.001993 480 0.004362 210 -0.00126 570 -0.00135 660 0.001513 1.14E-02 45 -0.00276 405 0.008062 315 0.000805 135 0.001731 495 0.003307 225 -0.00182 585 -0.00188 675 0.002544 9.99E-03 60 -0.00177 420 0.006445 330 0.000407 150 0.001218 510 0.00221 240 -0.00216 600 -0.00219 690 0.002642 6.81E-03 75 -0.00032 435 0.005852 345 -0.00012 165 0.000616 525 0.00105 255 -0.0021 615 -0.00203 705 0.001673 4.62E-03 90 0.00099 450 0.0056 360 3.44E-08 180 -3.17E-09 540 -1.34E-08 270 -0.00154 630 -0.00126 720 -3.71E-08 3.80E-03 0 0 360 3.44E-08 270 -0.00154 90 0.000993 450 0.0056 180 -3.17E-09 540 -1.34E-08 630 -0.00126 3.80E-03 15 -0.00176 375 0.006417 285 -0.00047 105 0.001793 465 0.005136 195 -0.00062 555 -0.00076 645 5.28E-05 9.79E-03 30 -0.0028 390 0.00863 300 0.000348 120 0.001993 480 0.004362 210 -0.00126 570 -0.00135 660 0.001513 1.14E-02 Dùa vµo b¶ng biÕn thiªn c¸c lùc tiÕp tuyÕn ta tÝnh ®­îc: TåTB = 0. 00718 X¸c ®Þng momen xo¾n cã Ých Metb: Metb = TåTB. R. hc¬. 106 = 0,00718. 0,04. 3200. 0,8255. 106=237 (Nm) Sai sè Metb so víi Me trong phÇn tÝnh nhiÖt: (248,44-237).100/ 237=4,2% Thoả m·n yªu cầu Phần V Kết luận Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®å ¸n ¸p dông chñ yÕu lµ phÇn mÒm Microsoft Exel ®Ó tÝnh to¸n vµ sù trî gióp cña Autocad ®Ó vÏ c¸c ®å thÞ, trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¸c b¶ng vÏ cña tõng ®èi t­îng lµm sinh ra c¸c sai sè, v× l­îng c«ng thøc t­¬ng ®èi phøc t¹p. Tuy nhiªn víi sù h­íng dÉn cña gi¸o viªn, t«i ®· hoµn thµnh ®å ¸n m«n häc nµy. §óng nh­ gi¸o viªn d¹y r»ng:”M¸y tÝnh chØ lµ c«ng cô hç trî, Con ng­êi míi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh”. Thùc hiÖn mét bµi tËp tèt kh«ng chØ cÇn cã c«ng cô tèt lµ ch­a ®ñ mµ cßn ph¶i cã ng­êi thùc hiÖn bµi tËp víi ph­¬ng ph¸p thùc sù khoa häc vµ hîp lý. T«I ®· nhËn ®­îc sù giup ®ì t©n t©m cua cac th©y giao trong bé m«n vµ thÇy Vy H÷u Thµnh ng­ßi trùc tiÕp h­¬ng dÉn ®å ¸n cho t«I. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng ®iÒu mµ c¸c thÇy gi¸o ®· chØ d¹y, truyÒn ®¹t kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trong qu¸ hoµn thµnh ®å ¸n m«n hoc. Hà Nội Ngày 5/6/2009. Tài liệu tham khảo 1. H­íng dÉn ®å ¸n m«n häc ®éng c¬ ®èt trong – NXB Q§ND 2003 TiÕn sÜ Vy H÷u Thµnh Th. sÜ Vò Anh TuÊn 2. §¹i c­¬ng ®éng c¬ ®èt trong-HVKTQS-1990 L¹i V¨n §Þnh 3. KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong T1, 2 - HVKTQS 1996 L¹i V¨n §Þnh Vy H÷u Thµnh 4. Lý thuyÕt ®éng c¬ ®èt trong-NXB Q§NN 2000 PGS. TS Hµ Quang Minh 5. KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong T3 - NXB §H vµ TH CN Hå TÊn ChuÈn NguyÔn §øc Phó TrÇn V¨n TÕ NguyÕn TÊt TiÕn 6. TËp ALAT ®éng c¬ ®èt trong T1, 2–HVKTQS 2003