Tính toán kiểm nghiệm động cơ FA - 66 ở chế độ Memax

t«ng; trong r·nh cã lç nhá ®­îc th«ng víi khoang trèng phÝa trong pÝt t«ng. Khi l¾p pÝt t«ng vao xi lanh, khe hë miÖng xÐc m¨ng n»m trong kho¶ng 0, 25¸ 0, 60 mm. VËt liÖu chÕ t¹o xÐc m¨ng b»ng gang. Trªn mçi pÝt t«ng ®­îc l¾p hai xÐc m¨ng khÝ vµ mét xÐc m¨ng dÇu. Chèt pÝt t«ng. Chèt pÝt t«ng cã nhiÖm vô nèi pÝt t«ng víi ®Çu nhá thanh truyÒn. Chèt pÝt t«ng ®­îc chÕ t¹o b»ng hîp kim hoÆc thÐp cacbon, sau dã thÊm than hoÆc t«i b¨ng dßng ®iÖn cao tÇn. Chèt pÝt t«ng cã d¹ng h×nh trô rçng ®­îc gia c«ng tinh bÒ mÆt ngoµi, luån qua b¹c dÇu nhá thanh truyÒn vµ gèi lªn hai bÖ cña pÝt t«ng. Chèt pÝt t«ng ®­îc l¾p theo kiÓu b¬i, nghÜa lµ cã thÓ xoay tù do trong b¹c cña ®Çu nhá thanh truyÒn vµ pÝt t«ng. Hai ®Çu cã kho¸ h·m ®Ó h¹n chÕ chuyÓn ®éng däc trôc cña chèt, do ®ã khi l¾p cÇn nung nãng pÝt t«ng trong dÇu ®Õn nhiÖt ®é 80 ¸ 90 0C Thanh truyÒn. Thanh truyÒn cña ®éng c¬ 3-66 kiÓu ®ång d¹ng. Thanh truyÒn cã nhiÖm vô nèi pÝt t«ng víi cæ khuûu cña trôc khuûu vµ truyÒn lùc khÝ thÓ tõ pÝt t«ng cho trôc khuûu ë hµnh tr×nh c«ng t¸c vµ ng­îc l¹i ë hµnh tr×nh n¹p, nÐn, th¶i. Trªn mçi cæ khuûu ®­îc l¾p ®ång thêi hai thanh truyÒn nèi tiÕp nhau. Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc cña ®éng c¬, thanh truyÒn thùc hiÖn hai chuyÓn ®éng phøc t¹p: ChuyÓn ®éng quay- tÞnh tiÕn däc theo th©n xi lanh vµ chuyÓn ®éng l¾c t­¬ng ®èi so víi trôc cña chèt pÝt t«ng. Thanh truyÒn ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp cacbon hoÆc thÐp hîp kim. BÒ mÆt th¸o l¾p hai nöa ®Çu to thanh truyÒn n»m trong mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi ®­êng t©m thanh truyÒn. Trªn th©n vµ nöa d­íi ®Çu to thanh truyÒn, cã ®¸nh dÊu, khi l¾p th× phÝa cã ®¸nh dÊu ph¶i quay vÒ phÝa ®Çu ®éng c¬. §Çu trªn thanh truyÒn d·y tr¸i cïng chiÒu víi dÊu trªn dØnh pÝt t«ng, cßn dÊu trªn thanh truyÒn d·y tr¸i th× ng­îc l¹i. §Ó b¶o ®¶m c©n b»ng c¬ cÊu khuûu trôc – thanh truyÒn, khèi l­îng cña thanh truyÒn lùa chän khi l¾p kh«ng chªnh lÖch qu¸ 6 ¸ 8 gam. 2. 1. 5. Khuûu trôc vµ b¸nh ®µ Khuûu trôc cã nhiÖm vô tiÕp nhËn lùc khÝ thÓ tõ pÝt t«ng, lùc qu¸n tÝnh cña c¸c khèi l­îng chuyÓn ®éng tÜnh tiÕn vµ chuyÓn ®éng quay cña c¸c chi tiÕt c¬ cÊu khuûu trôc- thanh truyÒn, sau ®ã t¹o m« men quay. Khuûu trôc cña ®éng c¬ ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp chÊt l­îng cao (thÐp 40, 45, 50, 40X, 452). CÊu t¹o cña khuûu trôc gåm c¸c æ trôc, cæ khuûu, ®èi träng, ®u«i trôc khuûu cã lç ®Ó l¾p æ bi cÇu ®ì trôc chñ ®éng cña hép sè vµ cã mÆt bÝch ®Ó l¾p b¸nh ®µ; §Çu trôc cã lç ren ®Ó l¾p bu l«ng r¨ng sãi vµ b¸nh r¨ng dÉn ®éng trôc cam; Pu li dÉn ®éng qu¹t giã, b¬m n­íc vµ m¸y ph¸t. C¸c chèt khuûu cïng víi m¸ khuûu t¹o thµnh nh÷ng khuûu trôc. C¸c cæ chèt ®­îc l¾p ®ång thêi hai thanh truyÒn nèi tiÕp nhau. C¸c cæ trôc vµ cæ khuûu ®­îc ®¸nh bãng vµ t«i cøng bÒ mÆt lµm viÖc ®ång thêi ®­îc khoan lç dÉn dÇu b«i tr¬n bÒ mÆt lµm viÖc víi b¹c ®ì. B¸nh ®µ cã nhiÖm vô ®Èy pÝt t«ng ra khái c¸c ®iÓm chÕt, b¶o ®¶m khuûu trôc cña ®éng c¬ quay ®ång ®Òu khi lµm viÖc ë chÕ ®é kh«ng t¶i, b¶o ®¶m khëi ®éng dÔ dµng ®éng c¬, gi¶m t¶i tøc thêi khi xe khëi hµnh vµ truyÒn m« men quay cho cÇu xe ë mäi chÕ ®é. B¸nh ®µ ®­îc chÕ t¹o b»ng gang vµ ®­îc c©n b»ng ®éng cïng víi khuûu trôc. B¸nh ®µ ®­îc l¾p ®ång t©m trªn mÆt bÝch ë ®u«i trôc khuûu nhê c¸c bu l«ng. Trªn vµnh b¸nh ®µ cã Ðp vµnh r¨ng ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ b»ng ®éng c¬ ®iÖn; ®ång thêi cã ®¸nh dÊu ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm chÕt trªn xi lanh thø nhÊt khi ®Æt gãc ®¸nh löa. Do vËy c¸c lç l¾p bu l«ng th­êng l¾p kh«ng ®èi xøng ®Ó khi l¾p b¸nh ®µ kh«ng sai vÞ trÝ lµm viÖc. B¸nh ®µ l¾p trªn khuûu trôc ®éng c¬ thuéc lo¹i b¸nh ®µ d¹ng dÜa. 2. 2. C¬ cÊu phèi khÝ . C¬ cÊu phèi khÝ cã nhiÖm vô ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm vµ qu¸ tr×nh ®ãng më c¸c sup¸p thùc hiÖn viÖc n¹p khÝ míi th¶i s¶n vËt ch¸y ra khái xi lanh cña ®éng c¬. C¬ cÊu phèi khÝ cña ®éng c¬ thuéc lo¹i xu p¸p treo. Lùc tõ vÊu cam cña trôc cam ®­îc truyÒn qua con ®éi, cß mæ cho xu p¸p. Khi ®éng c¬ lµm viÖc, th©n xu p¸p chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn trong èng dÉn h­íng. Lß xo dïng ®Ó håi vÞ xu p¸p sau khi con ®éi tr­ît khái vÊu cam. C¸c mãng h·m dïng ®Ó gi÷ lß xo. Trôc cam cña c¬ cÊu phèi khÝ ®­îc bè trÝ trong khoang gi÷a hai d·y xi lanh. Sau hai vßng quay cña khuûu trôc, c¸c xu p¸p n¹p vµ th¶i cña mçi xi lanh ®­îc më mét lÇn vµ trôc cam thùc hiÖn mét vßng quay. Tøc trôc cam quay chËm h¬n khuûu trôc 1/2 lÇn; ®Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy th× sè r¨ng trªn b¸nh r¨ng trôc cam nhiÒu gÊp ®«i sè r¨ng cña b¸nh r¨ng l¾p trªn khuûu trôc. Trôc cam ®­îc chÕ t¹o tõ thÐp hîp kim thµnh phÇn c¸c bon thÊp hoÆc trung b×nh (thÐp 15X, 15XH, …. ; thÐp 40, 45). Biªn d¹ng c¸c cam gièng nhau. C¸c vÊu cam cïng tªn ®­îc bè trÝ lÖch nhau mét gãc 450, tÝnh tõ ®Çu trôc cam ®­êng kÝnh c¸c trôc nhá dÇn ®Ó dÔ l¾p ghÐp. §Çu trôc cam cã b¸nh lÖch t©m ®Ó dÓ dÉn ®éngb¬m x¨ng th«ng qua ®òa ®Èy. PhÝa ®u«I trôc cam cã b¸nh r¨ng dÉn ®éng bé chia ®iÖn. Trôc cam ®ùoc dÉn ®éng tõ trôc khuûu, th«ng qua truyÒn ®éng b¸nh r¨ng. C¸c b¸nh r¨ng dÉn ®éng cÇn ph¶i ¨n khíp víi nhau ë vÞ trÝ x¸c ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o pha phèi khÝ vµ thø tù lµm viÖc cña ®éng c¬. Do vËy khi l¾p r¸p c¸c ®éng c¬ sau söa ch÷a c¸c b¸nh r¨ng ph¶i ¨n khíp theo dÊu trªn mçi b¸nh r¨ng. Con ®éi, ®òa ®Èy vµ cß mæcã nhiÖm vô tiÕp nhËn vµ truyÒn lùc tõ c¸c vÊu cam ®Õn c¸c xup¸p nh»m ®ãng më c¸c xup¸p. Con ®éi ®­îc chÕ t¹o d¹ng h×nh cèc, phÇn hë h­íng lªn trªn vµ ®­îc l¾p vµo c¸c lç dÉn h­íng trªn th©n m¸y. VËt liÖu chÕ t¹o b»ng thÐp. §òa ®Èy chÕ t¹o b»ng thÐp, ®Çu d­íi tùa vµo æ con ®éi, ®Çu trªn c¾m vµo lç h×nh cÇu ë ®Çu vÝt ®iÒu chØnh cña ®ßn bÉy. Cß mæ ®­îc chÕ t¹o theo d¹ng ®ßn hai vai vµ l¾p vµo trôc. Trôc ®ßn bÉy l¾p trong trô ®øng b¾t ë n¾p xi lanh. ®ßn bÈy mét ®Çu qua vÝt ®iÒu chØnh tùa vµo ®òa ®Èy, cßn ®Çu kia tùa vµo th©n xup¸p. §Ó gi÷ cho ®ßn bÉy ë vÞ trÝ nhÊt ®Þnh, trªn trôc cã l¾p b¹c lãt c¸ch vµ lß xo chÆn. Xup¸p cã t¸n vµ th©n; ®­êng kÝnh t¸n xup¸p n¹p lín h¬n ®­êng kÝnh t¸n xup¸p th¶i. Xup¸p th¶i lµm viÖc trong nhiÖt ®é rÊt cao (6000 – 8000) do ®ã xup¸p th¶i ®­îc chÕ t¹o tõ thÐp chÞu nhiÖt; Cßn xup¸p n¹p ®­îc chÕ t¹o tõ thÐp cr«m chÞu axit. §Ó dÉn nhiÖt tèt h¬n tõ mÆt t¸n xup¸p th¶i ra ngoµi, ng­êi ta sö dông ph­¬ng ph¸p lµm m¸t natri – th©n xup¸p lµm rçng vµ chøa 3/4 thÓ tÝch rçng ®ã lµ natri kim lo¹i. Natri cã hÖ sè dÉn nhiÖt cao vµ s«i ë nhiÖt ®« thÊp (980). Khi ®éng c¬ lµm viÖc, natri láng ra ®iÒn ®Çy thÓ tÝch rçng cña th©n xup¸p vµ lµm m«i chÊt truyÒn nhiÖt tõ mÆt t¸n xup¸p, qua èng dÉn h­íng, n¾p xi lanh vµ cuèi cïng cho n­íc lµm m¸t. Trong c¬ cÊu phèi khÝ, vai trß cña khe hë nhiÖt rÊt quan träng, khi khe hë nhiÖt qu¸ lín, c¸c xup¸p më kh«ng hoµn toµn, do ®ã lµm gi¶m chÊt l­îng qu¸ tr×nh n¹p vµ th¶i g©y ra ®Ëp. Ng­îc l¹i khe hë nhiÖt qu¸ nhá, c¸c xup¸p ®ãng kh«ng hoµn toµn do ®ã dÉn ®Õn lät khÝ, t¹o muéi trªn mÆt ®Õ vµ th©n xup¸p. Khe hë nhiÖt cña xup¸p cÇn ph¶i ®¶m b¶o tõ 0, 25 – 0, 3 mm. 3.C¸c hÖ thèng cña ®éng c¬. 3. 1 HÖ thèng nhiªn liÖu HÖ thèng nhiªn liÖu cña ®éng c¬ cã nhiÖm vô chuÈn bÞ hçn hîp ch¸y vµ cung cÊp vµo xi lanh cña ®éng c¬ - thµnh phÇn cña hÖ thèng gåm mét sè côm chi tiÕt sau: 3. 1. 1Bé chÕ hoµ khÝ: Trªn ®éng c¬ 3-66 s¶n xuÊt tr­íc n¨m 1983, ®­îc sö dông bé hoµ khÝ K- 126Á; cßn sau n¨m 1983 th× sö dông bé hoµ khÝ K-135. KÕt cÊu cña hai bé hoµ khÝ hoµn toµn gièng nhau, chóng chØ kh¸c nhau vÒ kh¶ n¨ng th«ng qua cña c¸c gic l¬ nhiªn liÖu. ë chÕ ®é t¶i trung b×nh vµ t­¬ng ®èi lín. X¨ng ®­îc hót qua c¸c gic l¬ cïng c¸c kh«ng khÝ qua gic l¬ t¹o thµnh nhò t­¬ng vµ phun vµo häng khuÕch t¸n cña bé hoµ khÝ. Khi ®éng c¬ cÇn t¨ng tèc ®ét ngét ®Ó gi¶m gia tèc cho xe v­ît ch­íng ng¹i vËt th× b­ím ga më nhanh, cÇn dÉn ®éng b¬m t¨ng tèc ®i xuèng nÐn pÝt t«ng b¬m t¨ng tèc ®Èy nhiªn liÖu qua van ®Èy cung cÊp thªm nhiªn liÖu vµo häng èng khuÕch t¸n lín qua vßi phun. Khi b­ím ga n»m ë vÞ trÝ æn ®Þnh míi, qu¸ tr×nh cung cÊp thªm nhiªn liÖu cña hÖ thèng t¨ng tèc cñng ®· kÕt thóc. Lóc nµy d­íi t¸c dông chªnh lÖch ¸p suÊt trong bÇu x¨ng vµ trong xi lanh b¬m, van mét chiÒu më ®Ó n¹p nhiªn liÖu vµo xilanh b¬m. Khi b­ím ga më hoµn toµn, d­íi t¸c ®éng cña cÇn dÉn ®éng ®Èy më van cña hÖ thèng lµm ®Ëm. Lóc nµy hçn hîp ®Ëm trë l¹i a = 0, 8 - 0, 85, vµ ®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt cùc ®¹i. Khi ®éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é kh«ng t¶i, c¸c b­ím ga ®ãng hÑp ®é ch©n kh«ng t¹i häng khuÕch t¸n rÊt nhá, x¨ng kh«ng thÓ phun ra khái vßi phun chÝnh cña hÖ thèng phun chÝnh ®­îc. Khi ®ã ®é ch©n kh«ng ë kho¶ng tr­íc b­ím ga rÊt lín, th«ng qua hÖ thèng r·nh kh«ng t¶i, x¨ng ®­îc hót qua c¸c gic l¬, c¸c gÝc l¬ kh«ng t¶i vµ phun ra c¸c lç phÝa trªn vµ b­ím ga ë thµnh häng khuÕch t¸n lín. ViÖc sö dông hai læ trªn vµ d­íi cho phÐp chuyÓn tõ chÕ ®é kh«ng t¶i sang chÕ ®é t¶i æn ®Þnh. Khi khëi ®éng ®éng c¬ b­ím ga hÐ më nh­ng b­ím giã ®ãng, ®é ch©n kh«ng t¹i c¸c häng khuÕch t¸n rÊt lín, x¨ng ®­îc phun b×nh th­êng. Trªn b­ím giã cã van mét chiÒu t¸c dông lµ më bæ sung kh«ng khÝ tr¸nh lµm t¾t m¸y ®ét ngét do hçn hîp khÝ qu¸ ®Ëm sau khi khëi ®éng. Khi khëi ®éng xong ®éng c¬, b­ím giã ®­îc më ra, b­ím ga ®ãng bít l¹i vµ ®éng c¬ b¾t ®Çu lµm viÖc ë chÕ ®« kh«ng t¶i. 3. 1. 2. Bé h¹n chÕ tèc ®é tèi ®a. Khi ®éng c¬ lµm viÖc víi sè vßng quay cao h¬n sè vßng quay cho phÐp th× sù mµi mßn c¸c chi tiÕt khuûu trôc – thanh truyÒn vµ tiªu hao nhiªn liÖu, dÇu nhên sÏ t¨ng. §Ó h¹n chÕ ®iÒu nµy trªn ®éng c¬ cã sö dông mét c¬ cÊu gäi lµ bé h¹n chÕ tèc ®é tèi ®a. CÊu t¹o cña bé h¹n chÕ tèc ®é tèi ®a cã hai bé phËn chÝnh: phÇn c¶m biÕn ®­îc l¾p trªn n¾p b¸nh r¨ng cam vµ ®­îc dÉn ®éng tõ trôc cam; cßn phÇn chÊp hµnh ®ùoc chÊp hµnh víi vá cña bé h¹n chÕ hoµ khÝ. Gi÷a hai phÇn ®­îc nèi víi nhau b»ng èng nhá. Trªn ®Çu cuèi phÝa ph¶i cña trôc b­ím ga ®­îc l¾p cÇn hai vai. Mét ®Çu ®­îc nèi víi lß xo cã t¸c dông lu«n lu«n duy tr× b­ím ga ë vÞ trÝ më. Mét ®Çu cÇn hai vai ®­îc nèi víi trôc cña mµng. Khi sè vßng quay cña ®éng c¬ n»m trong giíi h¹n cho phÐp, khoang phÝa trªn mµng th«ng víi khoang kh«ng khÝ cña bé chÕ hoµ khÝ qua ®­êng èng vµ lç ë ®u«i trôc r« to, læ cña ®Õ van. ¸p suÊt cña khoang phÝa trªn mµng vµ khoang phÝa d­íi mµng c©n b»ng nhau vµ c¬ cÊu ch­a cã t¸c dông g× víi b­ím ga. Khi sè vßng quay cña ®éng c¬ ®¹t sè vßng quay giíi h¹n. van ®ãng kÝn lç trªn ®Õ van. Khoang phÝa trªn mµng kh«ng ®­îc th«ng víi khoang kh«ng khÝ cña bé chÕ hoµ khÝ. D­íi t¸c dông cña sù chªnh lÖch ¸p suÊt gi÷a khoang phÝa d­íi mµng vµ khoang phÝa trªn mµng nªn mµng ®­îc ®Èy lªn phÝa trªn vµ th«ng qua trôc mµng lµm xoay b­ím ga theo h­íng ®ãng hÑp l¹i, h¹n chÕ viÖc t¨ng tiÕp theo sè vßng quay cña ®éng c¬. Khi sè vßng quay cña ®éng c¬ ®· gi¶m van l¹i më læ trªn ®Õ van, qu¸ tr×nh lÆp l¹i nh­ tr­êng hîp khi sè vßng quay ®éng c¬ nhá h¬n sè vßng quay giíi h¹n cùc ®¹i. 3. 1. 3. Bé läc nhiªn liÖu: Bé läc th« dïng ®Ó ®­a x¨ng tõ b×nh x¨ng vµo khoang x¨ng. X¨ng tõ b×nh chøa ®i tõ bÇu läc qua ®­êng vµo. Do khoang chøa cña bÇu läc cã thÓ tÝch lín h¬n èng dÉn, nªn tèc ®é di chuyÓn cña x¨ng trong bÇu läc gi¶m ®ét ngét, to¹ ®iÒu kiÖn cho c¸c t¹o chÊt c¬ häc vµ n­íc l¾ng xuèng d­íi. X¨ng ®i qua khe hë gi÷a c¸c tÊm läc (khe hë cã kÝch th­íc 0, 05mm) l¹i ®­îc läc vµ gi÷ l¹i c¸c t¹p chÊt c¬ häc cã thÓ tÝch lín h¬n 0, 05mm t¹i khèi läc. Cèc läc l¾ng cßn gäi lµ cèc läc tinh dïng ®Ó läc c¸c t¹p chÊt c¬ häc cã kÝch th­íc nhá vµ l¾ng n­íc cã chøa trong x¨ng tr­íc khi ®­a x¨ng tíi bé chÕ hoµ khÝ. X¨ng ®i qua ®­êng vµo trªn vá cèc läc ®Õn khoang gi÷a thµnh cèc l¾ng vµ phÇn tö läc, sau ®ã qua phÇn tö läc vµo khoang trong. Sau khi läc s¹ch t¹p chÊt l¾ng n­íc lÉn trong x¨ng, x¨ng s¹ch theo ®­êng ra tíi èng dÉn bé hoµ khÝ. 3. 1. 4 B¬m x¨ng. B¬m x¨ng cã nhiÖm vô b¬m c­ìng bøc x¨ng tõ thïng x¨ng qua cèc läc ®Õn bé hoµ khÝ cña ®éng c¬. b¬m x¨ng l¾p trªn ®éng c¬ thuéc lo¹i b¬m mµng. CÊu t¹o cña b¬m x¨ng gåm 3 phÇn: vá b¬m, th©n b¬m vµ n¾p b¬m. Khi vÊu cam trªn b¸nh lÖch t©m cña trôc cam t¸c dông lªn ®òa ®Èy ®Õn cÇn b¬m, c¸n mµng b¬m kÐo mµng ®i xuèng. Khi ®ã kho¶ng ch©n kh«ng ®­îc t¹o ra ë khoang phÝa trªn cña mµng b¬m, c¸c van hót ®­îc më ra ®Ó hót x¨ng tõ thing qua khoang hót trªn n¾p cña b¬m, qua l­íi läc vµo ®Çy khoang phÝa trªn mµng b¬m. Khi vÊu cam b¸nh ;Öch t©m tr­ît ra khái ®òa ®Èy, lß xo ®Èy gi¶n ra ®Èy mµng b¬m cïng c¸n mµng b¬m ®I lªn nÐn x¨ng trong khoang trªn mµng b¬m, van ®Èy ®­îc më ra vµ cung cÊp x¨ng qua khoang ®Èy trªn n¾p b¬m vµo trong èng ®Õn bé chÕ hoµ khÝ. Trong tr­êng hîp x¨ng trong bÇu x¨ng cña bé chÕ hoµ khÝ vÈn ®ñ th× b¬m x¨ng lµm viÖc ë chÕ ®é kh«ng t¶i. CÇn b¬m tay dïng ®Ó b¬m nhiªn liÖu b»ng tay tr­íc khi khëi ®éng ®éng c¬ vµ ®Ó kiÓm tra mµng b¬m khi söa ch÷a, b¶o d­ìng. 3. 1. 5. BÇu läc kh«ng khÝ: BÇu läc kh«ng khÝ c¸ nhiÖm vô läc s¹ch kh«ng khÝ cung cÊp cho ®éng c¬ vµ gi¶m ån trong qu¸ tr×nh n¹p. Khi ®éng c¬ cã sö dông bÇu läc kh«ng khÝ th× mµI mßn c¸c chi tiÕt nhãm xi lanh piston gi¶m ®I tõ 2- 3 lÇn so víi kh«ng sö dông bÇu läc kh«ng khÝ. Trªn ®éng c¬ ®­îc dïng bÇu läc kh«ng khÝ kiÓu dÇu - qu¸n tÝnh. Khi ®éng c¬ lµm viÖc kh«ng khÝ bÈn ®­îc hót qua miÖng hót vµo khoang n¾p, qua r·nh vßng h­íng th¼ng xuèng ®¸y dÇu vµ vµnh h¾t dÇu. Trªn bÒ mÆt dÇu dßng kh«ng khÝ ®æi chiÒu ®ét ngét, d­íi qu¸n tÝnh cña lùc ly t©m c¸c thµnh phÇn cã khèi l­îng lín bÞ r¬I xuèng líp dÇu. Sau ®ã kh«ng khÝ ®I tiÕp qua c¸c phÇn tö läc bôi l¹i ®­îc gi÷ lÇn n÷a c¸c bôi bÈn vµ cuèi cïng dßng kh«ng khÝ s¹ch ®I qua èng trong ®Ó vµo häng èng khuÕch t¸n cña bé chÕ hoµ khÝ. 3. 2. HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬. HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬ cã nhiÖm vô duy tr× nhiÖt æn ®Þnh trong giíi h¹n cho phÐp cña n­íc lµm m¸t ®éng c¬. Trªn ®éng c¬ ÃÀÇ-66 ®­îc sö dông hÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc l­u th«ng tuÇn hoµn c­ìng bøc nhê b¬m n­íc. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña b¬m n­íc nh­ sau. Tuú theo tr¹ng th¸i nhiÖt cña ®éng c¬ mµ sù tuÇn hoµn cña n­íc ®­îc thùc hiÖn theo vßng tuÇn lín hoÆc nhá vµ ®­îc ®¶m b¶o b»ng b¬m. Khi tr¹ng th¸i nhiÖt lµm viÖc cña ®éng c¬ b×nh th­êng th× n­íc tuÇn hoµn theo vßng lín. Khi khëi ®éng vµ khi lµm viÖc, nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t cßn thÊp (<72oC) th× sù tuÇn hoµn cña n­íc thùc hiÖn theo vßng nhá §Ó ®éng c¬ lµm viÖc b×nh th­êng, nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t khi vµo ¸o n­íc cÇn n»m trong kho¶ng 80-85oC. Thµnh phÇn cña hÖ thèng lµm m¸t bao gåm mét sè côm, chi tiÕt sau: 3. 2. 1.B¬m n­íc vµ qu¹t giã: B¬m n­íc trªn hÖ thèng lµm m¸t cña ®éng c¬ lµ b¬m ly t©m; cs nhiÖm vô cung cÊp n­íc tuÇn hoµn c­ìng bøc trong hÖ thèng lµm m¸t cña ®éng c¬. Khi trôc b¬m n­íc quay kÐo theo b¸nh b¬m vµ c¸nh b¬m quay, n­íc tõ trªn r·nh b¬m ch¶y vµo t©m, sau ®ã d­íi t¸c dông cña kùc ly t©m vµ t¸c dung cña canh b¬m, n­íc ®­îc h¾t ra thµnh vá vµ qua r·nh dÉn n­íc ra cung cÊp vµo ¸o n­íc lµm m¸t ®éng c¬. Khi nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t ®¹t 85-90oC, c¸c tiÕp ®iÓm cña r¬ le nhiÖt ®ãng m¹ch vµ trong cuén daay ®iÖn tõ xuÊt hiÖn dßng ®iÖn tõ ¾c quy. Lâi ®­îc hót vÒ cuén d©y ®iÖn tõ vµ c¸nh qu¹t sÏ quay. Khi nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t thÊp h¬n 80-85oC c¸c tiÕp ®iÓm r¬le ng¾t m¹ch vµ qu¹t dõng quay. Qu¹t hã cã nhiÖm vô t¹o dßng kh«ng khÝ hót ®i qua kÐt n­íc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ lµm nguéi n­íc nãng sau khi ®· lµm m¸t ®éng c¬. Qu¹t giã ®­îc l¾p ®Çu phÝa tr­íc cña trôc b¬m n­íc b¬m n­íc. C¸c c¸nh qu¹t ®­îc chÕ t¹o b»ng l¸ thÐp. §Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ t¹o h­íng cho dßng khÝ, c¸c c¸nh cña qu¹t giã ®­îc chÕ t¹o cong ë phÇb ®Çu mót h­íng vÒ phÝa kÐt n­íc. 3. 2. 2. KÐt n­íc lµm m¸t KÐt n­íc lµ thiÕt bÞ trao ®æi nhiÖt dïng ®Ó truyÒn nhiÖt ®é tõ n­íc lµm m¸t cho dßng kh«ngkhÝ chuyÓn ®éng qua. KÐt n­íc lµm m¸t bao gåm c¸c èng dÉn b»ng ®ång ®á, thiÕt diÖn h×nh « van c¸c èng nµy ®­îc hµn víi ng¨n trªn vµ ng¨n d­íi, ®ång thêi ®­îc hµn víi c¸c c¸nh t¶n nhiÖt h×nh gîn sãng nh»m t¨ng diÖn tÝch tiÕp xsc víi kh«ng khÝ vµ t¨ng kh¶ n¨ng to¶ nhiÖt cña kÐt n­íc lµm m¸t. Ng¨n trªn cã miÖng ®æ n­íc vµ ®Ëy b»ng n¾p. N¾p kÐt m¸t cã hai van: mét van ¸p suÊt vµ mét van kh«ng khÝ. KÐt m¸t ®­îc nèi víi ®­êng èng dÉn n­íc tõ n¾p xi lanh tíi vµ ng¨n d­íi cã ®­êng èng dÉn ®Õn b¬m n­íc. L­îng kh«ng khi ®i qua c¸c èng n­íc vµ c¸nh t¶n nhiÖt ®­îc ®iÒu chØnh b»ngc¸c cöa chíp. 3. 2. 3. Van h»ng nhiÖt Van h»ng nhiÖt cã nhiÖm vô n©ng nhanh nhiÖt ®é ë chÕ ®é sÊy nãng vµ tù ®éng duy tr× chÕ ®é nhiÖt cña ®éng c¬ ttrong giíi h¹n cho phÐp. Trªn hÖ thèng lµm m¸t cña ®éng c¬ sö dông van h»ng nhiÖt víi chÊt d·n nì lµ chÊt láng. Trong phÇn n¾p m¸y ®­îc l¾p hép chøa chÊt d·n në kiÓu ph«ng b»ng ®ång máng. ChÊt d·n në láng lµ hçn hîp bao gåm 70% r­îu etil vµ 30% n­íc. PhÇn trªn cña hép ®­îc liªn kÕt víi van b»ng c¸n. Khi nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t thÊp h¬n 75oC, hçn hîp chÊt láng trong hép ch­a bÞ d·n në, van ®ãng vµ n­íc kh«ng ®i qua kÐt m¸t mµ vÒ b¬m. Khi nhiÖt ®é cao h¬m 75oC, hçn hîp chÊt láng trong hép gi·n në, ¸p suÊt t¨ng ®Èy c¸n lªn më van vµ n­íc qua kÐt m¸t sau ®ã vÒ b¬m. Khi nhiÖt ®é b»ng 90oC th× van ®­îc më hoµn toµn. 3. 3. HÖ thèng b«i tr¬n cña ®éng c¬ NhiÖm vô chÝnh cña hÖ thèng b«i tr¬n lµ gi¶m mµi mßn c¸c bÒ mÆt tiÕp xóc vµ gi¶m tao hao hao c¬ khÝ do ma s¸t gi÷a c¸c chi tiÕt chuyÓn ®éng t­¬ng ®èi víi nhau. Ngoµi ra dÉn nhiÖt tõ c¸c bÒ mÆt tiÕp xóc ra ngoµi vµ chèng gØ cho chóng. §éng c¬ ÃÀÇ-66 sö dông ph­¬ng ph¸p b«i tr¬n c­ìng bøc kÕt hîp víi vung toÐ. DÇu tõ m¸ng dÇu ®­îc b¬m ®Èy qua bÇu läc sau ®ã vµo ®­êng dÇu chÝnh däc theo th©n cña cacte ®Õn b«i tr¬n c¸c æ ®ì cæ trôc, ®ång thßi theo khoang chøa dÇu trong lßng khuûu trôc ®Òn b«i tr¬n c¸c b¹c ®ì cæ khuûu. Ngoµi ra dÇu tõ ®­êng dÉn dÇu chÝnh ®i b«i tr¬n æ ®ì trô cam vµ c¸c chi tiÕt cña c¬ cÊu phèi khÝ còng nh­ b«i tr¬n m¸y nÐn khÝ. HÖ thèng b«i tr¬n cña ®éng c¬ bao gåm mét sè côm chi tiÕt sau: 3. 3. 1.KÐt lµm m¸t dÇu: ë chÕ ®é lµm viÖc æn ®Þnh cña ®éng c¬, nhiÖt ®é cña dÇu b«i tr¬n cÇn n»m trong giíi h¹n 85-90oC. Nh­ng trong sö dông nhiÖt ®ä cña m«i tr­êng t­¬ng ®èi cao, do ®éng c¬ th­êng lagm viÖc ë chÕ ®é phô t¶i cao trong thêi gian dµi, nhiÖt ®é cña dÇi b«i tr¬n sÏ v­ît qu¸ giíi h¹n trªn vµ do ®ã cÇn ®­îc lµm m¸t trong kÐt dÇu. Trªn hÖ thèng b«i tr¬n cña ®éng c¬ sö dông kÐt lµm m¸t dÇu kiÓu èng ®­îc lµm m¸t b»ng kh«ng khÝ, bè trÝ tr­íc kÐt n­íc cña ®éng c¬. 3. 3. 2. B¬m dÇu: B¬m dÇu cã nhiÖm vô cung cÊp dÇ d­íi ¸p suÊt cao vµo ®­êng dÇu chÝnh cña ®éng c¬ vµ kÐt lµm m¸t dÇu. HÖ thèng b«i tr¬n cña ®éng c¬ ÃÀÇ-66, sö dông b¬m hai ng¨n. Khi b¬m lµm viÖc, dÇu tõ cacte cña ®éng c¬ hót vµo khoang hót cña ng¨n b¬m trªn vµ d­íi, ®iÒn ®Çy c¸c khoang ch©n r¨ng gi÷a c¸c b¸nh r¨ng, sau ®ã di chuyÓn däc theo thµnh vá b¬m vµ vµo khoang ®Èy ®Õn bÇu läc vµ kÐt lµm m¸t dÇu. ¸p suÊt dÇu b«i tr¬n cÇn thiÕt do ng¨n b¬m trªn t¹o ra ®­îc duy tr× ë gi¸ trÞ x¸c ®Þnh b»ng van tiÕt l­u gåm van tr­ît, lß xo vµ nót bÝt. Khi ¸p suÊt t¨ng lªn, van tiÕt l­u më vµ dÇu tõ khoang ®Èy l¹i quay trë l¹i mét phÇn vÒ khoang hót cña b¬m. Van tiÕt l­u ®­îc bè trÝ trong n¾p ng¨n c¸ch. , duy tr× ë giíi h¹n x¸c ®Þnh nhê van bi. Khi ¸p suÊt dÇu v­ît qu¸ giíi h¹n, van sÏ më vµ dÇu tõ khoang ®Èycña b¬m sÏ qua van trë vÒ khoang hót ®Ó tr¸nh ph¸ vì c¸c ®­êng èng dÇu cña kÐt lµm m¸t. 3. 3. BÇu läc dÇu: BÇu läc dÇu cã nhiÖm vô läc s¹ch c¸c t¹p chÊt c¬ häc do mµi mßn c¸c chi tiÕt cña ®éng c¬, c¸c lo¹i bôi tõ kh«ng khÝ lÉn vµo vµ c¸c s¶n vËt ch¸y cã chøa trong dÇu. HÖ thèng b«I tr¬n ®éng c¬ га3 - 66, sö dông bÇu läc th« vµ bÇu läc tinh. BÇu läc th« cã kÕt cÊu rÊt ®¬n gi¶n, bÇu läc tinh thuéc lo¹i bÇu läc ly t©m kh«ng toµn phÇn. cã nghÜa lµtrong qu¸ tr×nh lµm viÖc chØ cã 10% l­îng dÇu do b¬m cung cÊplÇn l­ît ®­îc ®I qua. Mét phÇn dÇu b¬m tõ r·nh th©n trªn vµ r·nh trªn trôc roto qua c¸c lç h­íng t©m trªn trôc vµo kho¶ng gi÷a r« to vµ n¾p chôp r« to, vµ ch¶y xuèng èng rçng vµ phun qua c¸c lç phun theo h­íng ng­îc nhau vµ ®Ó t¹o thµnh ph¶n lùc ®Ó dÉn ®éng ch r« to. R« to ®­îc l¾p trªn æ bi cÇu vµ ®­îc quay víi tèc ®é 5000-6000 vßng / phót. Khi r« to quay d­íi t¸c dông cña lùc ly t©m c¸c t¹p chÊt trong dÇu chøa trong khoang n¾p chôp sÎ v¨ng ra b¸m lªn thµnh cña n¾p chôp. DÇu s¹ch sÏ qua èng dÈn vµo r·nh trªn th©n hép ph©n phèi dÇu. 3. 4. HÖ thèng th«ng giã c¸c te. HÖ thèng th«ng giã c¸cte cã nhiÖm vô thæi s¹ch c¸c s¶n vËt ch¸y lät xuèng c¸c te qua khe hë c¸c xÐc m¨ng khÝ vµ h¬I dÇu trong c¸c te ®Ó tr¸nh næ c¸c te. Trªn ®éng c¬ GAZ - 66, sö dông hÖ thèng th«ng giã hë miÖng ®æ dÇu. MiÖng ®æ dÇu ®­îc l¾p trong lç b¸nh ®µ ë phÝa d·y ph¶i cña Blèc xi lanh. Kh«ng qua bé phËn läc ë n¾p cña miÖng ®æ dÇu ®i vµo ®¸y c¸c te vµ x¶ ra ngoµI èng tho¸t h¬i nªn sinh ra gi¶m ¸p khi « t« chuyÓn ®éng. C¸c th«ng sè cña ®éng c¬ ë chÕ ®é kiÓm nghiÖm STT Tªn c¸c th«ng sè Gi¸ TrÞ §¬n vÞ 1 Momen quay cã Ých lín nhÊt Memax 284, 2 Nm 2 Tèc ®é quay cña ®éng c¬ øng víi Memax 2000 v/ph 3 C«ng suÊt cã Ých lín nhÊt Nemax 84. 64 KW 4 Tèc ®é quay cña ®éng c¬ øng víi Nem ax 3200 v/ph 5 Hµnh Tr×nh cña pitt«ng S 80 mm 6 §­êng kÝnh pitt«ng D 92 mm 7 Tèc ®é trung b×nh cña pitt«ng CTB 5. 33 m/s 8 Sè xi lanh cña ®éng c¬ i 8 9 Tû sè gi÷a hanh tr×nh pitt«ng vµ ®­êng kÝnh xilanh a=S/D 80/92 10 Tû Sè nÐn e 6. 7 11 ThÓ tÝch c«ng t¸c 0. 5315 dm3 12 Sè ky cña ®éng c¬ 4 13 Gãc nhÞ diÖn gi÷a hai hµng xilanh 90o 14 Thø tù c«ng t¸c 1 – 5 – 4 – 2 – 6 – 3 – 7 – 8 PhÇn II tÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬. 1.Môc ®Ých cña viÖc tÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c lµ x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu vÒ kinh tÕ, hiÖu qu¶ cña chu tr×nh c«ng t¸c vµ sù lµm viÖc cña ®éng c¬. KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho phÐp x©y dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu t×nh ®Ó lµm c¬ së cho viÖc tÝnh to¸n ®éng lùc häc, tÝnh to¸n søc bÒn vµ sù mµi mßn c¸c chi tiÕt cña ®éng c¬. 2.TÝnh to¸n c¸c qu¸ tr×nh cña chu tr×nh c«ng t¸c. 2. 1. TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khi: §éng GAZ-66 lµ ®éng c¬ x¨ng 4 kú kh«ng t¨ng ¸p. A/ Lùa chän c¸c th«ng sè. TT Néi dung Ký hiÖu KÕt qu¶ §¬n vÞ Giíi h¹n cho phÐp 1 NhiÖt ®é m«i tr­êng T0 297 0K 2 Ap suÊt khÝ quyÓn P0 0, 101 MPa 3 HÖ sè d­ l­îng kh«ng khÝ a 1, 07 1-1, 1 4 HÖ sè n¹p (®éng c¬ cã su p¸p treo) hv 0, 815 0K 0, 75-0, 82 5 ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh th¶i Pr 0, 106 Mpa 0, 11-0, 12 6 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh th¶i Tr 980 0K 900-1100 7 §é sÊy nãng khÝ n¹p DT 20 0K 10-30 8 HÖ sè sö dông nhiÖt xZ 0, 89 0, 85-0, 92 9 Tû sè nÐn ®a biÕn trung b×nh n1 1, 345 1, 34-1, 37 10 NhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu QT 44. 103 11 TrÞ sè gi·n në ®a biÕn trung b×nh n2 1, 26 1, 23-1, 27 12 Träng l­îng nguyªn tö nhiªn liÖu mnl 113 110-114 B. Qu¸ tr×nh tÝnh vµ kÕt qu¶ TT Th«ng sè Ký hiÖu C«ng thøc tÝnh KÕt qu¶ §¬n vÞ TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ HÖ sè khÝ sãt gr == 0, 068 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh n¹p Ta = = 359. 485 0K ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh n¹p pa == 0, 091 Mpa TÝnh to¸n qu¸ tr×nh nÐn ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh nÐn pc pc = pa =0, 091. 6, 71, 345 = 1, 171 Mpa NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh nÐn Tc Tc=Ta=359, 485. 6, 70, 345= 692, 909 0K TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y Kl kh«ng khÝ ®Ó ®èt ch¸y hÕt 1 kg nhiªn liÖu M0 = 0, 512 L­îng kk s¹ch n¹p vµo øng víi 1kg nl Mt Mt = aMo=1, 07. 0, 512 0, 548 L­îng hh ch¸y t­¬ng øng víi l­îng kk thùc tÕ n¹p vµo M1 M1 = aMo =0, 548+1/113 0, 557 Sè mol s¶n vËt ch¸y (víi a>1) M2 = 0, 548+ 0, 584 HÖ sè thay ®æi ptö lý thuyÕt b0 =0, 584/0, 557= 1, 049 HÖ sè thay ®æi ph©n tö thùc tÕ b = (1, 049+0, 068)/(1+0, 068)= 1, 046 NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch tb cuèi nÐn mcvc mcvc=20, 223+1, 742. 10-3. Tc =20, 223+1, 742. 10-3. 696, 283= 21, 43 TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch tb t¹i ®iÓm z mcvz mcvz =20, 95874+2, 8. 10-3Tz Tæn thÊt do ch¸y kh«ng hoµn toµn QT 0 Ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng 0, 00284TZ2+20, 9587Tz-77144=0 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh ch¸y Tz (nghiÖm d­¬ng cña ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng) 2695. 95 0K Tû sè t¨ng ¸p suÊt lP = 1, 046. 2693, 33/696, 283= 4, 07 ¸p suÊt cuèi qtr×nh ch¸y pz pz = lP pc=4, 046. 1, 171= 4, 76 MPa TÝnh to¸n qu¸ tr×nh gi·n në ¸p suÊt cuèi qtr×nh gi·n në pb = 4, 739/6, 71, 26= 0, 433 MPa NhiÖt ®é cuèi qtr×nh gi·n në Tb =2695, 95/6, 70, 26= 1644, 12 0K Sau khi tÝnh to¸n nhiÖt cho ®éng c¬, ta dïng c«ng thøc thùc nghiÖm ®Ó kiÓm tra l¹i kÕt qu¶ tÝnh to¸n: = 1028, 270K Theo PÓtèp Tr=1450/-738/+0, 14. n-494= =1450/6, 7-738/1, 07+0, 14. 2000-494=1022, 9790K So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n b»ng c«ng thøc thùc nghiÖm vµ lùa chän ban ®Çu, ta thÊy sai sè kh¸ bÐ, cã thÓ chÊp nhËn ®­îc: D = = 4, 9%( Theo PÓtèpD =4. 4%) Nh­ vËy c¸c th«ng sè ®· lùa chän hîp lý, kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®¶m b¶o tin cËy PhÇn III tÝnh to¸n ®éng lùc häc X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ chu tr×nh c«ng t¸c vµ sù lµm viÖc cña ®éng c¬ C¸c th«ng sè chØ thÞ: §ã lµ nh÷ng th«ng sè ®Æc tr­ng cho chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬. Khi x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè chØ thÞ, ta ch­a kÓ ®Õn c¸c d¹ng tæn thÊt vÒ c«ng mµ chØ xÐt c¸c tæn thÊt vÒ nhiÖt. C¸c th«ng sè cÇn tÝnh bao gåm: TT Th«ng sè Ký hiÖu C«ng thøc tÝnh KÕt qu¶ §¬n vÞ TÝnh c¸c th«ng sè chØ thÞ ¸p suÊt chØ thÞ tb lý thuyÕt pi' p'i = = 0, 967 MPa ¸p suÊt chØ thÞ tb thùc tÕ j® (0, 9-0, 96) 0. 945 hÖ sè ®iÒn ®Çy ®å thÞ c«ng pi pi = p'i j®= 0, 94. 0, 967= 0, 914 MPa SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu chØ thÞ gi == 230, 498 HsuÊt chØ thÞ hi =360. 103/4400. 230, 498 0, 355 C¸c th«ng sè cã Ých ¸p suÊt tæn hao c¬ khÝ tb×nh pc¬ pc¬=0, 04 + 0, 0135CTB=0, 04 + 0, 0135. 5, 33 0, 112 MPa ¸p suÊt cã Ých trung b×nh pe pe=pi -pc¬=0, 914-0, 112 0, 802 MPa HsuÊt c¬ khÝ hc¬ hc¬ =0, 802/0. 914 0, 877 SuÊt tiªu hao nliÖu cã Ých ge ge = =230. 498/0, 877 262, 827 HsuÊt cã Ých he he = hi hc¬=0, 355. 0, 877 0, 311 C«ng suÊt cã Ých ë nM Ne 56, 827 KW ThÓ tÝch c«ng t¸c cña xi lanh Vh Vh = 0, 532 dm3 M«men xo¾n cã Ých ë nM Me 271. 465 Nm So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n víi sè liÖu ban ®Çu ®Ò bµi cho, ta thÊy sailÖch: D = (284, 2-271, 465). 100 %/271, 465= 4. 5% Nh­ vËy qu¸ tr×nh tÝnh to¸n cña ta ®¶m b¶o tin cËy Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu tr×nh c«ng t¸c. a. Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ l‎ý thuyÕt: Tû sè d·n në sím =1 AB(mm) Vh(dm) OO1(mm) (Mpa/mm) (dm/mm) 200 1, 328848 12.8324 0.016 2, 7.10-3 B¶ng gi¸ trÞ c¸c ®iÓm trªn ®­êng gi·n në ®a biÕn. e1(e2) Vn=Va/e1 dm OB'=OB/e1 (mm) Pn=Pa*e1^n1 (Mpa) Pd=Pb*e2^n2 (Mpa) Pn (mm) Pd (mm) 1 0.6248 235.088 0.091 0.433 5.66 27.08 1.044 0.5982 225.088 0.096 0.458 6.00 28.61 1.093 0.5716 215.088 0.102 0.485 6.38 30.29 1.146 0.5451 205.088 0.109 0.515 6.80 32.16 1.205 0.5185 195.088 0.116 0.548 7.27 34.25 1.270 0.4919 185.088 0.125 0.586 7.81 36.60 1.343 0.4653 175.088 0.135 0.628 8.41 39.26 1.424 0.4388 165.088 0.146 0.676 9.11 42.28 1.516 0.4122 155.088 0.158 0.732 9.90 45.74 1.620 0.3856 145.088 0.173 0.796 10.83 49.75 1.740 0.3590 135.088 0.191 0.871 11.93 54.43 1.879 0.3324 125.088 0.212 0.959 13.22 59.97 2.043 0.3059 115.088 0.237 1.066 14.79 66.61 2.237 0.2793 105.088 0.267 1.195 16.72 74.69 2.472 0.2527 95.088 0.306 1.355 19.12 84.72 2.763 0.2261 85.088 0.355 1.559 22.21 97.45 3.131 0.1996 75.088 0.420 1.825 26.27 114.08 3.612 0.1730 65.088 0.509 2.185 31.84 136.58 4.268 0.1464 55.088 0.638 2.697 39.85 168.53 5.214 0.1198 45.088 0.835 3.471 52.17 216.92 6.700 0.0933 35.088 1.170 4.760 73.10 297.52 HiÖu chØnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ lý thuyÕt hµnh thµnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ thùc tÕ pz' = 0, 9pz = 0, 9. 4. 76 = 4. 284 MPa pc'' = 1. 2pc = 1, 2. 1. 17 = 1. 404 Mpa VÏ vßng trßn Brich ®Ó x¸c ®Þnh vµ dùa vµo gãc ®¸nh löa sím 23o, gãc më sím xu p¸p n¹p 64o, gãc ®ãng muén xu p¸p n¹p 24o, gãc më sím xu p¸p th¶i 50o vµ gãc ®ãng muén xu p¸p th¶i 22o ta lÇn l­ît x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm c’, c’’, r , f , ao nh­ h×nh vÏ §å thi c«ng chØ thÞ cña ®éng c¬. =0.016(Mpa/mm) =0.0027(dm3/mm) 4. Dùng ®Æc tÝnh ngoµi cña ®éng c¬: §Ó dùng ®­êng ®Æc tÝnh, ta chän tr­íc mét sè gi¸ trÞ trung gian cña sè vßng quay n trong giíi h¹n gi÷a nmin vµ nmax råi tÝnh c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn t­¬ng øng cña Ne, Me, Gnl, ge theo c¸c biÓu thøc sau: [kW] [Nm] Gnl=ge.Ne Trong ®ã: Nemax==73, 66 KW MeN ==230, 24 Nm geN ==224, 36 g/KWh Nemax: Lµ c«ng suÊt cã Ých lín nhÊt tÝnh ®­îc nN : Sè vßng quay øng víi c«ng suÊt lín nhÊt : M« men xo¾n cã Ých øng víi sè vßng quay nN :SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých øng víi tèc ®é quay nN Ne, Me, ge: Lµ c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn cña c«ng suÊt, m« men xo¾n vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých øng víi tõng gi¸ trÞ sè vßng quay ®­îc chän tr­íc. C¸c hÖ sè a = 0, 5215; b = 1, 7546; c = 1, 2761 KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc cho trong b¶ng sau: n(v/p) Ne (kW) Me(Nm) ge(g/KWh) Gnl (kg/h) 400 6.64 165.98 265.749 1.763899 600 11.13 185.49 254.294 2.829411 800 16.21 202.70 244.367 3.961729 1000 21.76 217.62 235.967 5.133895 1200 27.62 230.24 229.094 6.328204 1400 33.67 240.57 223.748 7.534103 1600 39.77 248.61 219.93 8.746082 1800 45.77 254.34 217.639 9.961578 2000 51.55 257.79 216.876 11.17887 2200 56.95 258.93 217.639 12.39497 2400 61.85 257.78 219.93 13.60352 2600 66.11 254.34 223.748 14.79272 2800 69.59 248.60 229.094 15.94317 3000 72.15 240.57 235.967 17.02581 3200 73.66 230.24 244.367 17.9998 Ta vÏ ®å thÞ nh­ h×nh sau: Chän tû lÖ xÝch mNe = 0. 3 KW/mm; mMe = 1, 5 Nm/mm mGnl = 0. 09 [kg/h]/mm ;mge = 4, 3 [g/KWh]/mm mn = 13 [v/ph]/mm PHÇn IV tÝnh to¸n ®éng lùc häc TriÓn khai ®å thÞ c«ng chØ thÞ p -V thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk t¸c dông lªn pÝt t«ng, theo gãc quay a: §å thÞ c«ng chØ thÞ thÓ hiÖn sù biÕn thiªn ¸p suÊt tuyÖt ®èi bªn trong xy lanh theo sù thay ®æi thÓ tÝch cña xy lanh trong suèt mét chu tr×nh c«ng t¸c (hai vßng quay cña trôc khuûu - t­¬ng øng víi 4 hµnh tr×nh cña pÝt t«ng ®èi víi ®éng c¬ 4 kú). Lùc khÝ thÓ ®­îc t¹o bëi sù chªnh ¸p suÊt gi÷a mÆt trªn vµ mÆt d­íi ®Ønh pÝt t«ng vµ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: [MN] Trong ®ã: p : ¸p suÊt khÝ thÓ trong xy lanh, [MPa]; p0 : ¸p suÊt phÝa d­íi ®Ønh pÝt t«ng, [MPa] Chän p0=0. 101 MPa» ¸p suÊt m«i tr­êng D : ®­êng kÝnh danh nghÜa cña pÝt t«ng, [m]. Lùc Pk ®­îc coi nh­ tËp trung thµnh mét vÐc t¬ t¸c dông däc theo ph­¬ng ®­êng t©m xy lanh vµ c¾t ®­êng t©m chèt pÝt t«ng. Ta triÓn khai ®å thÞ c«ng thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ theo gãc quay a cña khuûu trôc nh­ sau: * Dùng trôc hoµnh (trôc gãc quay a) ngang b»ng víi ®­êng n»m ngang thÓ hiÖn ¸p suÊt p0 cña m«i tr­êng trªn ®å thÞ c«ng. * Trôc tung thÓ hiÖn lùc Pk víi tû lÖ xÝch mP =mp Víi mp = 0. 016 Þ mP = 0. 000105 ViÖc x¸c ®Þnh quan hÖ gi÷a chuyÓn vÞ pÝt t«ng vµ gãc quay a cã thÓ thùc hiÖn b»ng ph­¬ng ph¸p vßng trßn BrÝch, c¸c b­íc nh­ sau: - VÒ phÝa d­íi trôc hoµnh ®å thÞ c«ng p - V vÏ nöa d­íi vßng trßn BrÝch ®­êng kÝnh AB b»ng kho¶ng c¸ch tõ §CT tíi §CD trªn ®å thÞ p - V, t©m O, (®­êng kÝnh AB nµy t­¬ng øng hµnh tr×nh cña pitt«ng S=2R = 8.10-3mm cña ®éng c¬ thùc; A t­¬ng øng víi §CT, ®iÓm B t­¬ng øng víi ®iÓm chÊt d­íi). Þ AB = 200mm - VÒ phÝa ®iÓm chÕt d­íi, x¸c ®Þnh ®iÓm O' sao cho Víi l = = 0. 26 Þ OO’ = 12. 83 mm - Tõ O' dùng tia t¹o gãc a víi O'A, tia nµy c¾t vßng trßn BrÝch t¹i mét ®iÓm. Tõ ®iÓm ®ã dùng ®­êng song song víi trôc ¸p suÊt, c¾t ®å thÞ c«ng t¹i ®iÓm t­¬ng øng (víi qu¸ tr×nh n¹p, nÐn, d·n në hoÆc th¶i). Tõ giao ®iÓm ®ã giãng ngang sang ®å thÞ lùc khÝ thÓ vµ c¾t ®­êng th¼ng ®øng t­¬ng øng giãng tõ trôc a lªn. Giao ®iÓm ®ã chÝnh lµ ®é lín cña lùc khÝ thÓ t¹i gãc a t­¬ng øng trªn ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk-a. - LÇn l­ît dùng gãc a lín dÇn a = 100, 200, 300, 400, . ..180) vµ tiÕn hµnh t­¬ng tù nh­ trªn ta ®­îc tËp hîp c¸c giao ®iÓm trªn ®å thÞ Pk - a. - Nèi c¸c giao ®iÓm nhËn ®­îc b»ng ®­êng cong liªn tôc ta ®­îc ®å thÞ biÕn thiªn cña lùc khÝ thÓ theo gãc quay a cña khuûu trôc trong mét chu tr×nh c«ng t¸c cña xy lanh. - §èi víi ®éng c¬ GAZ-66, trôc hoµnh thÓ hiÖn gãc a tõ 00 ®Õn 7200 Minh häa triÓn khai ®å thÞ c«ng p -V thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk - a B¶ng gi¸ tri lùc Pk t­¬ng øng víi p tt a pk(Mpa) Pk MN ghi chó 1 0 0.106 0.000033 ®iÓm r 2 10 0.10424 0.000021 N¹p 3 20 0.10166 0.000004 … 4 30 0.09904 -0.000013 … 5 40 0.09144 -0.000063 … 6 50 0.09038 -0.000070 … 7 60 0.0896 -0.000075 … 8 70 0.0896 -0.000075 … 9 80 0.0896 -0.000075 … 10 90 0.0896 -0.000075 … 11 100 0.0896 -0.000075 … 12 110 0.0896 -0.000075 … 13 120 0.0896 -0.000075 … 14 130 0.0896 -0.000075 … 15 140 0.0896 -0.000075 … 16 150 0.0896 -0.000075 … 17 160 0.0896 -0.000075 … 18 170 0.0896 -0.000075 … 19 180 0.0896 -0.000075 … 20 190 0.09218 -0.000058 … 21 200 0.09376 -0.000048 Ch¸y, d¶n nì 22 210 0.09717 -0.000025 … 23 220 0.10198 0.000006 … 24 230 0.10866 0.000050 … 25 240 0.11773 0.000110 … 26 250 0.13024 0.000192 … 27 260 0.14686 0.000302 … 28 270 0.16968 0.000452 … 29 280 0.2013 0.000660 … 30 290 0.2452 0.000948 … 31 300 0.30664 0.001352 … 32 310 0.3975 0.001950 … 33 320 0.52214 0.002769 … 34 330 0.68896 0.003866 .. 35 340 0.91232 0.005335 … 36 350 1.38798 0.008463 … 37 360 2.68414 0.016986 … 38 370 4.28014 0.027480 … 39 380 3.7177 0.023782 … 40 390 2.90498 0.018438 … 41 400 2.23147 0.014009 … 42 410 1.72211 0.010660 … 43 420 1.35717 0.008260 … 44 430 1.09811 0.006557 … 45 440 0.90717 0.005301 … 46 450 0.77742 0.004448 … 47 460 0.67784 0.003793 … 48 470 0.60579 0.003319 … 49 480 0.55128 0.002961 … 50 490 0.51075 0.002694 … 51 500 0.47486 0.002458 … 52 510 0.43349 0.002186 … 53 520 0.37938 0.001830 … 54 530 0.32253 0.001457 … 55 540 0.25954 0.001042 Th¶i. 56 550 0.20846 0.000707 … 57 560 0.15712 0.000369 … 58 570 0.12968 0.000189 … 59 580 0.11318 0.000080 … 60 590 0.11144 0.000069 … 61 600 0.106 0.000033 … 62 610 0.106 0.000033 … 63 620 0.106 0.000033 … 64 630 0.106 0.000033 … 65 640 0.106 0.000033 … 66 650 0.106 0.000033 … 67 660 0.106 0.000033 … 68 670 0.106 0.000033 … 69 680 0.106 0.000033 … 70 690 0.106 0.000033 … 71 700 0.106 0.000033 … 72 710 0.106 0.000033 … 73 720 0.106 0.000033 ... Lùc qu¸n tÝnh vµ tæng lùc, lùc tiÕp tuyÕn vµ ph¸p tuyÕn: Lùc qu¸n tÝnh do khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn mj g©y nªn th­êng ®­îc gäi t¾t lµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn: Pj = - mj. Rw2 (cosa + l cos 2a). 10-6 [MN] Trong ®ã: B¸n kÝnh quay cña khuûu trôc: R = 40. 0510-3 [m]; VËn tèc gãc khuûu trôc: w = ==209. 33[] HÖ sè kÕt cÊu cña ®éng c¬: l = 0. 26 Khèi l­îng chuyÓn ®éng tuyÕn tÝnh: mj = m1 + mp = 0. 992 kg. Trong ®ã m1=270[g]- Khèi l­îng thanh truyÒn quy dÉn vÒ t©m ®Çu nhá thanh truyÒn mp =722[g]- Khèi l­îng toµn bé pitt«ng [g] Lùc Pj thay ®æi trong suèt chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬ vµ ®­îc coi nh­ cã ph­¬ng t¸c dông trïng víi ph­¬ng cña lùc khÝ thÓ Pk. Tæng lùc khÝ thÓ vµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn. PS = Pk + Pj [MN] Dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh lùc Pj trong b¶ng, ta x©y dùng ®­êng cong biÕn thiªn lùc Pj trªn ®å thÞ Pk-a víi cïng tû lÖ xÝch mP nh­ ®èi víi lùc khÝ thÓ. Céng trùc tiÕp hai ®å thÞ Pk vµ Pj hoÆc dùa vµo b¶ng biÕn thiªn PS ®Ó x©y dùng ®å thÞ lùc PS. Pr2 = m2 Rw2.10-6 = 0, 001193[MN] Víi khèi l­îng thanh truyÒn quy dÉn vÒ t©m ®Çu to thanh truyÒn m2 = 680 [g] Ta x¸c ®Þnh c¸c trÞ sè tøc thêi cña lùc tiÕp tuyÕn T, lùc ph¸p tuyÕn Z theo c«ng thøc; T=P∑. : Z= P∑. KÕt qu¶ cho trong b¶ng 1. B¶ng1 Pk MN Pj MN P T(MN) Z(MN) Qck(MN) 0 0.000033 0.000 -0.002194 -0.002161 0.0000 0.000000 1.000 -0.002161 0.000967 10 0.000021 2.588 -0.002140 -0.002119 0.2182 -0.000462 0.977 -0.002070 0.000991 20 0.000004 5.102 -0.001983 -0.001978 0.4259 -0.000843 0.909 -0.001799 0.001037 30 -0.000013 7.470 -0.001734 -0.001747 0.6135 -0.001072 0.800 -0.001398 0.001091 40 -0.000063 9.621 -0.001412 -0.001475 0.7726 -0.001140 0.657 -0.000969 0.001162 50 -0.000070 11.489 -0.001040 -0.001110 0.8967 -0.000996 0.487 -0.000541 0.001190 60 -0.000075 13.013 -0.000644 -0.000719 0.9816 -0.000706 0.300 -0.000216 0.001206 70 -0.000075 14.142 -0.000249 -0.000324 1.0259 -0.000332 0.105 -0.000034 0.001206 80 -0.000075 14.836 0.000123 0.000048 1.0308 0.000050 -0.087 -0.000004 0.001190 90 -0.000075 15.070 0.000453 0.000378 1.0000 0.000378 -0.269 -0.000102 0.001155 100 -0.000075 14.836 0.000728 0.000653 0.9388 0.000613 -0.434 -0.000284 0.001097 110 -0.000075 14.142 0.000942 0.000867 0.8535 0.000740 -0.579 -0.000502 0.001013 120 -0.000075 13.013 0.001097 0.001022 0.7505 0.000767 -0.700 -0.000715 0.000904 130 -0.000075 11.489 0.001198 0.001123 0.6354 0.000713 -0.798 -0.000896 0.000773 140 -0.000075 9.621 0.001255 0.001180 0.5129 0.000605 -0.875 -0.001033 0.000626 150 -0.000075 7.470 0.001281 0.001206 0.3865 0.000466 -0.932 -0.001124 0.000471 160 -0.000075 5.102 0.001289 0.001214 0.2581 0.000313 -0.970 -0.001178 0.000314 170 -0.000075 2.588 0.001289 0.001214 0.1291 0.000157 -0.993 -0.001205 0.000157 180 -0.000075 0.000 0.001288 0.001213 0.0000 0.000000 -1.000 -0.001213 0.000020 190 -0.000058 -2.588 0.001289 0.001231 -0.1291 -0.000159 -0.993 -0.001222 0.000162 200 -0.000048 -5.102 0.001289 0.001242 -0.2581 -0.000320 -0.970 -0.001205 0.000321 210 -0.000025 -7.470 0.001281 0.001256 -0.3865 -0.000485 -0.932 -0.001170 0.000486 220 0.000006 -9.621 0.001255 0.001262 -0.5129 -0.000647 -0.875 -0.001104 0.000653 230 0.000050 -11.489 0.001198 0.001248 -0.6354 -0.000793 -0.798 -0.000996 0.000817 240 0.000110 -13.013 0.001097 0.001207 -0.7505 -0.000906 -0.700 -0.000845 0.000970 250 0.000192 -14.142 0.000942 0.001134 -0.8535 -0.000968 -0.579 -0.000657 0.001107 260 0.000302 -14.836 0.000728 0.001029 -0.9388 -0.000966 -0.434 -0.000447 0.001221 270 0.000452 -15.070 0.000453 0.000904 -1.0000 -0.000904 -0.269 -0.000243 0.001312 280 0.000660 -14.836 0.000123 0.000783 -1.0308 -0.000807 -0.087 -0.000068 0.001384 290 0.000948 -14.142 -0.000249 0.000699 -1.0259 -0.000718 0.105 0.000074 0.001456 300 0.001352 -13.013 -0.000644 0.000708 -0.9816 -0.000695 0.300 0.000212 0.001568 310 0.001950 -11.489 -0.001040 0.000909 -0.8967 -0.000815 0.487 0.000443 0.001828 320 0.002769 -9.621 -0.001412 0.001357 -0.7726 -0.001048 0.657 0.000892 0.002334 330 0.003866 -7.470 -0.001734 0.002132 -0.6135 -0.001308 0.800 0.001707 0.003181 340 0.005335 -5.102 -0.001983 0.003352 -0.4259 -0.001428 0.909 0.003048 0.004475 350 0.008463 -2.588 -0.002140 0.006323 -0.2182 -0.001379 0.977 0.006177 0.007498 360 0.016986 0.000 -0.002194 0.014792 0.0000 0.000000 1.000 0.014792 0.015985 370 0.027480 2.588 -0.002140 0.025340 0.2182 0.005528 0.977 0.024756 0.026532 380 0.023782 5.102 -0.001983 0.021799 0.4259 0.009285 0.909 0.019819 0.022972 390 0.018438 7.470 -0.001734 0.016704 0.6135 0.010248 0.800 0.013371 0.017808 400 0.014009 9.621 -0.001412 0.012597 0.7726 0.009733 0.657 0.008277 0.013580 410 0.010660 11.489 -0.001040 0.009619 0.8967 0.008625 0.487 0.004685 0.010438 420 0.008260 13.013 -0.000644 0.007616 0.9816 0.007476 0.300 0.002284 0.008245 430 0.006557 14.142 -0.000249 0.006308 1.0259 0.006471 0.105 0.000664 0.006732 440 0.005301 14.836 0.000123 0.005424 1.0308 0.005591 -0.087 -0.000473 0.005637 450 0.004448 15.070 0.000453 0.004901 1.0000 0.004901 -0.269 -0.001319 0.004902 460 0.003793 14.836 0.000728 0.004521 0.9388 0.004244 -0.434 -0.001964 0.004314 470 0.003319 14.142 0.000942 0.004261 0.8535 0.003637 -0.579 -0.002466 0.003854 480 0.002961 13.013 0.001097 0.004058 0.7505 0.003045 -0.700 -0.002841 0.003462 490 0.002694 11.489 0.001198 0.003892 0.6354 0.002473 -0.798 -0.003108 0.003127 500 0.002458 9.621 0.001255 0.003713 0.5129 0.001905 -0.875 -0.003249 0.002803 510 0.002186 7.470 0.001281 0.003468 0.3865 0.001340 -0.932 -0.003230 0.002438 520 0.001830 5.102 0.001289 0.003120 0.2581 0.000805 -0.970 -0.003027 0.002002 530 0.001457 2.588 0.001289 0.002746 0.1291 0.000355 -0.993 -0.002726 0.001573 540 0.001042 0.000 0.001288 0.002331 0.0000 0.000000 -1.000 -0.002331 0.001137 550 0.000707 -2.588 0.001289 0.001996 -0.1291 -0.000258 -0.993 -0.001981 0.000829 560 0.000369 -5.102 0.001289 0.001658 -0.2581 -0.000428 -0.970 -0.001609 0.000597 570 0.000189 -7.470 0.001281 0.001470 -0.3865 -0.000568 -0.932 -0.001369 0.000595 580 0.000080 -9.621 0.001255 0.001335 -0.5129 -0.000685 -0.875 -0.001168 0.000685 590 0.000069 -11.489 0.001198 0.001266 -0.6354 -0.000805 -0.798 -0.001011 0.000825 600 0.000033 -13.013 0.001097 0.001130 -0.7505 -0.000848 -0.700 -0.000791 0.000938 610 0.000033 -14.142 0.000942 0.000975 -0.8535 -0.000832 -0.579 -0.000564 0.001043 620 0.000033 -14.836 0.000728 0.000761 -0.9388 -0.000714 -0.434 -0.000330 0.001120 630 0.000033 -15.070 0.000453 0.000486 -1.0000 -0.000486 -0.269 -0.000131 0.001168 640 0.000033 -14.836 0.000123 0.000156 -1.0308 -0.000161 -0.087 -0.000014 0.001191 650 0.000033 -14.142 -0.000249 -0.000216 -1.0259 0.000221 0.105 -0.000023 0.001191 660 0.000033 -13.013 -0.000644 -0.000611 -0.9816 0.000600 0.300 -0.000183 0.001175 670 0.000033 -11.489 -0.001040 -0.001008 -0.8967 0.000903 0.487 -0.000491 0.001145 680 0.000033 -9.621 -0.001412 -0.001379 -0.7726 0.001066 0.657 -0.000906 0.001104 690 0.000033 -7.470 -0.001734 -0.001701 -0.6135 0.001044 0.800 -0.001362 0.001057 700 0.000033 -5.102 -0.001983 -0.001950 -0.4259 0.000830 0.909 -0.001773 0.001013 710 0.000033 -2.588 -0.002140 -0.002107 -0.2182 0.000460 0.977 -0.002058 0.000980 720 0.000033 0.000 -0.002194 -0.002161 0.0000 0.000000 1.000 -0.002161 0.000967 B¶ng biÕn thiªn c¸c lo¹i lùc ( b¶ng 1) §å thÞ vÐc t¬ phô t¶i t¸c dông lªn bÒ mÆt cæ khuûu: §å thÞ nµy ph¶n ¸nh sù t¸c dông cña lùc T, Z, vµ Pr2 lªn bÒ mÆt cæ khuûu th«ng qua b¹c trong mét chu tr×nh c«ng t¸c cña xy lanh, ta cã: [MN] Dïng ph­¬ng ph¸p céng vÐctor trªn ®å thÞ ®Ó x¸c ®Þnh Qck ta vÏ d­îc nh­ h×nh sau: Trong hÖ §Ò cac Qck-. §tvtptcæ khuûu vÏ ®­îc nh­ h×nh d­íi. = 0. 003048 [MN] ; Qckmax = 0. 0265[MN] HÖ sè va ®Ëp = = 8. 55 T¶i träng riªng = Trong ®ã: ChiÒu dµi tiÕp xóc: lc =23, 3. 10-3 = 0, 0233 [m] §­êng kÝnh cæ khuûu: d c = 0, 060 [m] Þ = 2, 17 Þ =18. 9 §å thÞ mµi mßn cæ khuûu: §å thÞ mµi mßn thÓ hiÖn mét c¸ch t­îng tr­ng møc ®é mµi mßn bÒ mÆt cæ khuûu sau mét chu tr×nh t¸c dông cña lùc. - Trªn ®tvtpt cæ khuûu, vÏ vßng trßn t­îng tr­ng cho bÒ mÆt vµ chia thµnh 24phÇn(0….23)b»ng nhau - TÝnh hîp lùc SQ' cña tÊt c¶ c¸c lùc t¸c dông lÇn l­ît lªn c¸c ®iÓm 0, 1, 2, 3... , 24 ký hiÖu t­¬ng øng lµ SQ0', SQ1', SQ2' ghi trÞ sè lùc vµ ph¹m vi t¸c dông lªn b¶ng sau víi gi¶ thiÕt lµ lùc SQ' t¸c dông ®Òu lªn tÊt c¶ c¸c ®iÓm trong ph¹m vi 1200, tøc lµ vÒ mçi phÝa cña ®iÓm chia lµ 600. - X¸c ®Þnh tæng lùc t­¬ng ®­¬ng SQi cña tÊt c¶ c¸c hîp lùc SQ' t¸c dông lªn ®iÓm thø i vµ ghi vµo c¸c « hµng d­íi cïng (b¶ng 2). - Trªn ®å thÞ, vÏ vßng trßn t­îng tr­ng vµ m¸ khuûu nh­ trªn h×nh 2 vµ còng chia thµnh 2n phÇn b»ng nhau t­¬ng øng ®¸nh sè tõ 0 tíi 2n-1. Chän mét tû lÖ xÝch lùc thÝch hîp, ®Æt c¸c ®o¹n th¼ng t­¬ng øng víi SQi tõ vßng trßn theo h­íng kÝnh vµo phÝa t©m. - Nèi c¸c ®iÓm cuèi cña c¸c ®o¹n th¼ng Êy b»ng mét ®­êng cong liªn tôc råi g¹ch nghiªng phÇn diÖn tÝch n»m gi÷a vßng trßn vµ ®­êng cong liªn tôc khÐp kÝn võa nhËn ®­îc, ta ®­îc ®å thÞ mµ phÇn g¹ch nghiªng ®­îc coi nh­ tû lÖ thuËn víi møc ®é mßn cña bÒ mÆt sau mét chu tr×nh t¸c dông cña lùc. Tõ ®å thÞ nµy, ta chän vÞ trÝ mßn Ýt nhÊt ®Ó khoan lç dÇu b«i tr¬n B¶ng sè liÖu tinh d­îc nh­ sau. §iÓm Hîp lùc 0 1 2 3 4 5 ∑Q’ 0.01359 0.01359 0.01359 0.01359 0.01359 ∑Q’1 0.02403 0.02403 0.02403 0.02403 0.02403 0.02403 ∑Q’2 0.01960 0.01960 0.01960 0.01960 0.01960 0.01960 ∑Q’3 0.01435 0.01435 0.01435 0.01435 0.01435 0.01435 ∑Q’4 0.01076 0.01076 0.01076 0.01076 0.01076 0.01076 ∑Q’5 0.00830 0.00830 0.00830 0.00830 0.00830 ∑Q’6 0.00683 0.00683 0.00683 0.00683 ∑Q’7 0.00590 0.00590 0.00590 ∑Q’8 0.00543 0.00543 ∑Q’9 0.00517 ∑Q’10 ∑Q’11 ∑Q’12 ∑Q’13 ∑Q’14 ∑Q’15 ∑Q’16 ∑Q’17 ∑Q’18 ∑Q’19 ∑Q’20 0.00157 ∑Q’21 0.00200 0.00200 0.00200 ∑Q’22 0.00287 0.00287 0.00287 0.00287 ∑Q’23 0.0053 0.0053 0.0053 0.0053 0.0053 QS 0.09404 0.10078 0.10761 0.11151 0.11407 0.10038 §iÓm hîp lùc 6 7 8 9 10 11 ∑Q’ ∑Q’1 ∑Q’2 0.01960 ∑Q’3 0.01435 0.01435 ∑Q’4 0.01076 0.01076 0.01076 ∑Q’5 0.00830 0.00830 0.00830 0.00830 ∑Q’6 0.00683 0.00683 0.00683 0.00683 0.00683 ∑Q’7 0.00590 0.00590 0.00590 0.00590 0.00590 0.00590 ∑Q’8 0.00543 0.00543 0.00543 0.00543 0.00543 0.00543 ∑Q’9 0.00517 0.00517 0.00517 0.00517 0.00517 0.00517 ∑Q’10 0.00496 0.00496 0.00496 0.00496 0.00496 0.00496 ∑Q’11 0.01256 0.01256 0.01256 0.01256 0.01256 ∑Q’12 0.01167 0.01167 0.01167 0.01167 ∑Q’13 0.01060 0.01060 0.01060 ∑Q’14 0.00194 0.00194 ∑Q’15 0.00111 ∑Q’16 ∑Q’17 ∑Q’18 ∑Q’19 ∑Q’20 ∑Q’21 ∑Q’22 ∑Q’23 Q∑ 0.08131 0.07427 0.07159 0.07142 0.06506 0.05935 §iÓm hîp lùc 12 13 14 15 16 17 ∑Q’ ∑Q’1 ∑Q’2 ∑Q’3 ∑Q’4 ∑Q’5 ∑Q’6 ∑Q’7 ∑Q’8 0.00543 ∑Q’9 0.00517 0.00517 ∑Q’10 0.00496 0.00496 0.00496 ∑Q’11 0.01256 0.01256 0.01256 0.01256 ∑Q’12 0.01167 0.01167 0.01167 0.01167 0.01167 ∑Q’13 0.01060 0.01060 0.01060 0.01060 0.01060 0.01060 ∑Q’14 0.00194 0.00194 0.00194 0.00194 0.00194 0.00194 ∑Q’15 0.00111 0.00111 0.00111 0.00111 0.00111 0.00111 ∑Q’16 0.00108 0.00108 0.00108 0.00108 0.00108 0.00108 ∑Q’17 0.00109 0.00109 0.00109 0.00109 0.00109 ∑Q’18 0.00116 0.00116 0.00116 0.00116 ∑Q’19 0.00131 0.00131 0.00131 ∑Q’20 0.00157 0.00157 ∑Q’21 0.00200 ∑Q’22 ∑Q’23 QS 0.05454 0.05020 0.04619 0.04254 0.03154 0.02187 §iÓm hîp lùc 18 19 20 21 22 23 ∑Q’ 0.01359 0.01359 0.01359 0.01359 ∑Q’1 0.02403 0.02403 0.02403 ∑Q’2 0.01960 0.01960 ∑Q’3 0.01435 ∑Q’4 ∑Q’5 ∑Q’6 ∑Q’7 ∑Q’8 ∑Q’9 ∑Q’10 ∑Q’11 ∑Q’12 ∑Q’13 ∑Q’14 0.00194 ∑Q’15 0.00111 0.00111 ∑Q’16 0.00108 0.00108 0.00108 ∑Q’17 0.00109 0.00109 0.00109 0.00109 ∑Q’18 0.00116 0.00116 0.00116 0.00116 0.00116 ∑Q’19 0.00131 0.00131 0.00131 0.00131 0.00131 0.00131 ∑Q’20 0.00157 0.00157 0.00157 0.00157 0.00157 0.00157 ∑Q’21 0.00200 0.00200 0.00200 0.00200 0.00200 0.00200 ∑Q’22 0.00287 0.00287 0.00287 0.00287 0.00287 0.00000 ∑Q’23 0.00528 0.00528 0.00528 0.00528 0.00528 QS 0.01414 0.01747 0.02995 0.05289 0.07140 0.08172 C¨n cø vµo sè liÖu tÝnh ®­¬c ta vÏ ®­¬c ®å thÞ nh­ h×nh d­íi. §å thÞ mµI mßn cæ khuûu §å thÞ tæng lùc tiÕp tuyÕn vµ m« men tæng T∑ §éng c¬ GAZ-66 lµ ®éng c¬ ch÷ V ; 4 kú gãc g = 90 ®é; d = 90 ®é Thø tù c«ng t¸c: 1 - 5 - 4 – 2 - 6 - 3 - 7 – 8 Tõ thø tù c«ng t¸c ta x¸c ®Þnh vÞ trÝ tøc thêi cña c¸c pÝt t«ng nh­ sau: 1 ® 5 ® 4 ® 2 ® 6 ® 3 ® 7 ® 8® 0o 630o 540o 450o 360o 278o 180o 90o Ta cã b¶ng biÕn thiªn c¸c lùc tiÕp tuyÕn nh­ b¶ng d­íi ®©y: B¶ng biÕn thiªn lùc tiÕp tuyÕn a1 T1 a2 T2 a3 T3 a4 T4 a5 T5 a6 T6 a7 T7 8 T8 TS(MN) 0 0 450 0.0049 270 -0.0009 540 0 630 -0.0005 360 0 180 0 90 0.0004 0.0039 10 -0.00046 460 0.0042 280 -0.0008 550 -0.0003 640 -0.0002 370 0.0055 190 -0.0002 100 0.0006 0.0085 20 -0.00084 470 0.0036 290 -0.0007 560 -0.0004 650 0.0002 380 0.0093 200 -0.0003 110 0.0007 0.0116 30 -0.00107 480 0.003 300 -0.0007 570 -0.0006 660 0.0006 390 0.0102 210 -0.0005 120 0.0008 0.0118 40 -0.00114 490 0.0025 310 -0.0008 580 -0.0007 670 0.0009 400 0.0097 220 -0.0006 130 0.0007 0.0105 50 -0.001 500 0.0019 320 -0.001 590 -0.0008 680 0.0011 410 0.0086 230 -0.0008 140 0.0006 0.0086 60 -0.00071 510 0.0013 330 -0.0013 600 -0.0008 690 0.001 420 0.0075 240 -0.0009 150 0.0005 0.0066 70 -0.00033 520 0.0008 340 -0.0014 610 -0.0008 700 0.0008 430 0.0065 250 -0.001 160 0.0003 0.0049 80 0.00005 530 0.0004 350 -0.0014 620 -0.0007 710 0.0005 440 0.0056 260 -0.001 170 0.0002 0.0036 90 0.000378 540 0 360 0 630 -0.0005 720 0 450 0.0049 270 -0.0009 180 0 0.0039 Dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh chän tû lÖ xÝch mTå = 0. 00009 ta vÏ ®­îc ®å thÞ nh­ h×nh sau: Dùa vµo b¶ng biÕn thiªn c¸c lùc tiÕp tuyÕn ta tÝnh ®­îc: TåTB = 0. 00737 X¸c ®Þng momen xo¾n cã Ých Metb: Metb = TåTB. R. hc¬. 106 = 0. 00737. 0. 0405. 0. 877. 106=261, 77 (Nm) Sai sè Metb so víi Me trong phÇn tÝnh nhiÖt: PhÇn V kÕt luËn Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®å ¸n ¸p dông chñ yÕu lµ phÇn mÒm Microsoft Exel ®Ó tÝnh to¸n vµ sù trî gióp cña Autocad ®Ó vÏ c¸c ®å thÞ, trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¸c b¶ng vÏ cña tõng ®èi t­îng lµm sinh ra c¸c sai sè, v× l­îng c«ng thøc t­¬ng ®èi phøc t¹p. Tuy nhiªn víi sù h­íng dÉn cña gi¸o viªn, t«i ®· hoµn thµnh ®å ¸n m«n häc nµy. §óng nh­ gi¸o viªn d¹y r»ng:”M¸y tÝnh chØ lµ c«ng cô hç trî, Con ng­êi míi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh”. Thùc hiÖn mét bµi tËp tèt kh«ng chØ cÇn cã c«ng cô tèt lµ ch­a ®ñ mµ cßn ph¶i cã ng­êi thùc hiÖn bµi tËp víi ph­¬ng ph¸p thùc sù khoa häc vµ hîp lý. T«I ®· nhËn ®­îc sù giup ®ì t©n t©m cua cac th©y giao trong bé m«n vµ thÇy Vy H÷u Thµnh ng­ßi trùc tiÕp h­¬ng dÉn ®å ¸n cho t«I. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng ®iÒu mµ c¸c thÇy gi¸o ®· chØ d¹y, truyÒn ®¹t kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trong qu¸ hoµn thµnh ®å ¸n m«n hoc. Hµ néi, ngµy 20/12/2004. Tµi liÖu tham kh¶o 1. H­íng dÉn ®å ¸n m«n häc ®éng c¬ ®èt trong – NXB Q§ND 2003 TiÕn sÜ Vy H÷u Thµnh Th. sÜ Vò Anh TuÊn 2. §¹i c­¬ng ®éng c¬ ®èt trong-HVKTQS-1990 L¹i V¨n §Þnh 3. KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong T1, 2 - HVKTQS 1996 L¹i V¨n §Þnh Vy H÷u Thµnh 4. Lý thuyÕt ®éng c¬ ®èt trong-NXB Q§NN 2000 PGS. TS Hµ Quang Minh 5. KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong T3 - NXB §H vµ TH CN Hå TÊn ChuÈn NguyÔn §øc Phó TrÇn V¨n TÕ NguyÕn TÊt TiÕn 6. TËp ALAT ®éng c¬ ®èt trong T1, 2–HVKTQS 2003