Tính toán kiểm nghiệm động cơ Moskvich - 412 ở chế độ Memax

g ®­îc b¬i tr¬n b»ng c¸ch høng dÇu .Trªn ®Çu nhá thanh truyÒn ng­êi ta cã khoan 1 lç dÇu ®Ó høng dÇu b¬i tr¬n cho chèt pÝt t«ng víi ®Çu nhá thanh truyÒn . Cßn trªn bÖ chèt ®­îc b¬i tr¬n nhê dÇu g¹t tõ xÐc m¨ng dÇu qua lç trªn th©n pÝt t«ng. c) XÐc m¨ng Trªn ®Çu pÝt t«ng cã l¾p 2 lo¹i xÐc m¨ng lµ xÐc m¨ng khÝ vµ xÐc m¨ng dÇu. *XÐc m¨ng khÝ . Gåm 2 xÐc m¨ng cã nhiÖn vô bao kÝn buång ch¸y ng¨n c¸ch kh«ng khÝ ch¸y lät xuèng c¸t te. §iÒu kiÖn lµm viÖc cña xÐc m¨ng chÞu nhiÖt ®é cao , ¸p suÊt lín , ma s¸t mµi mßn nhiÒu , chÞu sù ¨n mßn ho¸ häc cña khÝ ch¸y vµ dÇu nhên . Do ®ã xÐc m¨ng khÝ thø nhÊt ®­îc m¹ mét líp cr«n chiÒu dÇy líp m¹ lµ 0,08- 0,13 mm xÐc m¨ng khÝ cã d¹ng mét vßng thÐp hë miÖng cã tiÕt diÖn ngang lµ h×nh thang , ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng bao kÝn . *XÐc m¨ng dÇu XÐc m¨ng dÇu cã nhiÖm vô g¹t dÇu b¸m trªn thµnh v¸ch xi lanh ch¶y vÒ c¸t te. Ngoµi t¸c dông g¹t dÇu, xÐc m¨ng dÇu cßn san ®Òu mét líp dÇu trªn mÆt xi lanh xÐc m¨ng dÇu ®éng c¬ Moskvich 412 lµ lo¹i xÐc m¨ng dÇu tæ hîp gåm cã 2 vßng thÐp máng tiÕp xóc v¬i víi xÐc m¨ng vµ 2 vßng lo xo ®µn håi theo h­íng t©m vµ h­íng trôc. 2.1.2.2.Thanh truyÒn Thanh truyÒn lµ chi tiÕt nèi pÝt t«ng víi truc khuûu thanh truyÒn cã t¸c dông truyÒn l­c t¸c dông trªn pÝt t«ng xuèng trôc khuûu biÕn chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña pÝt t«ng thµnh chuyÓn ®éng quay cña truc khuûu. Khi ®éng c¬ lµm viÖc thanh truyÒn chÞu lùc khÝ thÓ lùc qu¸n tÝnh cña c¸c khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña nhãm pÝt t«ng, lùc qu¸n tÝnh cña thanh truyÒn. C¸c lùc nµy lu«n lu«n thay ®æi theo chu kú kÓ c¶ gi¸ trÞ sè vµ dÊu, nªn thanh truyÒn cã tÝnh chÞu va ®Ëp m¹nh.kÕt cÊu cña thanh truyÒn gåm 3 phÇn : ®Çu nhá , th©n, ®Çu to. + §Çu nhá thanh truyÒn cã d¹ng h×nh trô máng. Trªn ®Çu nhá cã khoan lç høng dÇu b«i tr¬n cho b¹c lãt ®Çu nhá thanh truyÒn. B¹c ®Çu nhá thanh truyÒn ®­îc chÕ t¹o b»ng ®ång. Trªn b¹c cã khoan lç ®Ó trïng víi lç høng dÇu trªn ®Çu nhá thanh truyÒn. +Th©n thanh truyÒn :thanh th©n truyÒn cã tiÕt diÖn ngang h×nh ch÷ I lo¹i nµy cã ­u ®iÓm lµ gi¶m ®­¬c träng l­îng cho thanh truyÒn mµ ®é cøng vÉn b¶o ®¶m. +§Çu to thanh truyÒn ®­îc chia thµnh 2 nöa, nöa trªn lµm liÒn víi th©n, ®Çu to thanh truyÒn thanh truyÒn ®­îc l¾p víi trôc khuûu th«ng qua b¹c lãt. B¹c lãt còng ®ùoc chia lµm 2 nöa, b¹c ®­îc ®Þnh vÞ víi ®Çu to b»ng vÊu l­ìi gµ. Trªn b¹c ®Çu to thanh truyÒn cã khoan lç dÉn dÇu b«i tr¬n, khi lç nµy trïng víi lç dÇu cña chèt trôc khuûu th× dÇu ®­îc phun ra ®Ó b«i tr¬n cho thµnh xi lanh vµ cam c¬ cÊu ph©n phèi khÝ. 2.1.3.Trôc khuûu Trôc khuûu lµ mét trong nh÷ng chi tiÕt quan träng nhÊt cña ®éng c¬. Trôc khuûu tiÕp nhËn lùc tõ thanh truyÒn biÕn chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña nhãm pÝt t«ng thµnh chuyÓn ®éng quay cña chÝnh nã, truyÒn momen xo¾n qua hÖ thèng truyÒn lùc lµm cho b¸nh xe quay vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c lµm viÖc. Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc trôc khuûu chÞu t¸c dôngcña lùc khÝ thÓ, lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn, lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng quay. Nh÷ng lùc nµy cã trÞ sè rÊt lín vµ thay ®æi theo chu kú nªn cã tÝnh va ®Ëp m¹nh. Trôc khuûu ®énh c¬ Moskvich 412 lµ lo¹i trôc khuûu thiÕu cæ trôc. Trªn trôc khuûu cã gia c«ng 3 cæ trôc khuûu, trôc khuûu ®­îc ®óc b»ng gang cÇu. Trôc khuûu gåm c¸c thµnh phÇn : ®Çu trôc khuûu , cæ trôc khuûu, chèt khuûu, m¸ khuûu vµ ®u«i trôckhuûu. +§Çu trôc khuûu dïng ®Ó l¾p b¸nh r¨ng dÉn ®éng trôc cam, b¸nh ®ai (pu li)dÉn ®éng qu¹t giã vµ ®ai èc khëi ®éng ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ b»ng tay. + Chèt khuûu vµ cæ trôc khuûu ®­îc lµm rçng ®Ó giÈm träng l­îng vµ chøa dÇu b«i tr¬n cho b¹c ®Çu to thanh truyÒn vµ b¹c cæ trôc. + B¹c cæ trôc vµ cæ chèt khuûu ®Òu ®­îc chia lµm hai nöa vµ ®­îc ®Þnh vi b»ng vÊu l­ìi gµ. Gép thÐp cña b¹c lãt vµ b¹c cæ trôc ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp c¸c bon thÊp , bÒ mÆt lµm viÖc ®­îc phñ mét líp hîp kim chèng mßn COC 66 . 2.1.4 B¸nh ®µ B¸nh ®µ cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ ®¶m b¶o tèc ®é gãc cña trôc khuûu ®­îc ®ång ®Òu. B¸nh ®µ ®éng c¬ Moskvich 412 cã d¹ng ®Üa ®­îc ®óc b»ng gang trªn b¸nh ®µ cã Ðp vµnh r¨ng b»ng thÐp ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ b»ng ®éng c¬ ®iÖn. B¸nh ®µ ®­îc tiÕn hµnh c©n b»ng ®éng cïng víi trôc khuûu vµ ®­îc liªn kÕt víi trôc khuûu nhê 4 bu l«ng. Trªn b¸nh ®µ cã ghi c¸c ký hiÖu §CT vµ gãc ®¸nh löa sím . 2.2. c¬ cÊu ph©n phèi khÝ. Trªn ®éng c¬ Moskvich 412 bè trÝ c¬ cÊu ph©n phèi khÝ xu p¸p treo (h×nh 3). y cña b¹c cæ trôc lµ 2,25 ,25 p, bÒ mÆt lµm viÖc ®­îc phñ mét líp hîp kim chèng mßn COC 66 . ®éng quay cña chÝnh nã H×nh 3 : C¬ cÊu phèi khÝ cña ®éng c¬ Moskvich 412 1.Trôc cam; 2.Con ®éi; 3.; §òa ®Èy; 4.§Õ xu p¸p; 5.Th©n xu p¸p; 6. èng dÉn h­íng; 7. Vai èng dÉn h­íng; 8. §Õ tùa lß xo; 9. Lß xo; 10.§Öm ch¾n dÇu; 11. §Üa lß xo; 12. Mãng h·m; 14.cß mæ; 15. VÝt ®iÒu chØnh; 16. §ai èc h·m. Víi c¬ cÊu phèi khÝ xu p¸p treo b¶o ®¶m cho buång ch¸y nhá gän, chèng ch¸y kÝch næ tèt nªn cã thÓ t¨ng ®­îc tØ sè nÐn vµ lµm cho d¹ng ®­êng th¶i , n¹p dÔ dµng , khiÕn søc c¶n khÝ ®éng gi¶m nhá, ®ång thêi do cã thÓ bè trÝ xu p¸p hîp lÝ h¬n nªn cã thÓ t¨ng ®­îc tiÕt diÖn l­u th«ng cña dßng khÝ khiÕn hÖ sè n¹p t¨ng. CÊu t¹o c¬ cÊu phèi khÝ gåm c¸c chi tiÕt chÝnh sau : trôc cam, xu p¸p , con ®éi , ®òa ®Èy ,cß mæ. 2.2.1.Xu p¸p Trªn ®éng c¬ Moskvich 412 gåm 4 xu p¸p n¹p vµ 4 xu p¸p x¶ ®­îc l¾p trªn n¾p m¸y thµnh mét d·y. C¸c xu p¸p ®­îc dÉn ®éng tõ trôc cam th«ng qua con ®éi, ®òa ®Èy vµ dµn cß mæ. C¸c xu p¸p lam viÖc trong ®iÒu kiÖn rÊt xÊu : chÞu t¶i ®éng vµ phô t¶i nhiÖt rÊt lín nhÊt lµ ®èi víi xu p¸p th¶i. * Xu p¸p n¹p Xu p¸p n¹p lµm b»ng thÐp. T¸n nÊm d¹ng lâm ®­êng kÝnh t¸n nÊm D = 44mm, gi÷a th©n vµ t¸n nÊm cã b¸n k×nh gãc l­în lín ®Ó c¶i thiÖn t×nh tr¹ng l­u th«ng cña dßng khÝ n¹p vµo xi lanh , ®ång thêi t¨ng ®é cøng v÷ng cho xu p¸p, gi¶m ®­îc träng l­îng. PhÇn ®u«i ®­îc t«i cøng. * Xu p¸p th¶i. Xu p¸p th¶i lµm b»ng thÐp chÞu nhiÖt. NÊm xu p¸p th¶i d¹ng låi ®­êng kÝnh t¸n nÊm D = 36mm , gãc anpha = 45 ®é. PhÇn ®u«i ®­îc t«i cøng ®Ó tr¸nh mßn vµ cã r·nh ®Ó l¾p mãng h·m gi÷a ®u«i xu p¸p vµ lß xo xu p¸p. Mãng h·m h×nh c«n gåm 2 nöa víi kiÓu l¾p nµy cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n, ®é an toµn cao , vµ kh«ng g©y nªn øng suÊt tËp trung trªn ®u«i xu p¸p. §Ó dÔ söa vµ tr¸nh hao mßn cho n¾p xi lanh ë chç l¾p xu p¸p ng­êi ta l¾p èng dÉn h­íng . èng dÉn h­íng cã d¹ng h×nh trô rçng ®­îc ®ãng Ðp vµo n¾p xi lanh ®Õn mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh. + §Õ xu p¸p h×nh èng mÆt trong ®­îc v¸t gãc theo gãc v¸t cña t¸n nÊm vµ ®­îc ®ãng trªn n¾p m¸y + Lß xo xu p¸p h×nh trô hai ®Çu ®­îc quÊn sÝt víi nhau vµ mµi ph¼ng. 2.2.2. Trôc cam Trôc cam ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp hîp kim thµnh phÇn c¸c bon thÊp. Trôc cam gåm 5 cæ trôc cam víi c¸c ®­êng kÝnh thu nhá dÇn tõ ®Çu trôc cam ®Õn ®u«i trôc cam Trªn trôc cam cã 4 cam n¹p vµ 4 cam th¶i. C¸c cam n¹p vµ c¸c cam th¶i ®­îc lµm liÒn trôc, trªn trôc cam cßn cã b¸nh lÖch t©m ®Ó dÉn ®éng b¬m x¨ng.trôc cam ®­îc dÉn ®éng tõ trôc khuûu b»ng cÆp b¸nh r¨ng riªng. B¸nh r¨ng trªn trôc cam ®­îc lµm b»ng gç phÝp cßn moay ¬ b»ng gang. Trªn b¸nh r¨ng ®ã cã hai lç ren ®Ó tiÖn th¸o l¾p. §Ó h¹n chÕ sù dÞch chuyÓn däc chôc cña trôc cam ng­êi ta dïng æ ch¾n däc trôc æ ch¾n gåm cã mÆt bÝch 2 b»ng thÐp ®­îc cè ®Þnh trªn mÆt ®Çu cña th©n m¸y b»ng bu l«ng. Mét mÆt cña mÆt bÝch 2 tiÕp xóc víi mÆt ®Çu cña cæ trôc cam, mÆt kia c¸ch mÆt ®Çu cña moay ¬ b¸nh r¨ng cam mét khe hë kho¶ng 0,1- 0,2 mm. TrÞ sè khe hë däc trôc nµy do chiÒu dµi cña vßng ch¾n 3 quyÕt ®Þnh. Vßng ch¾n 3 l¾p trªn ®Çu æ trôc cam vµ bÞ b¸nh r¨ng cam Ðp s¸tvµo mÆt ®Çu cña æ trôc cam. Trong qu¸ tr×nh söa ch÷a sau nµy ®Ó ®iÒu chØnh khe hë ®óng quy ®ÞnhchØ cÇn thay ®æi chiÒu dµi cña vßng ch¾n 3. DÇu b«i tr¬n mÆt ma s¸t cña æ ch¾n ®­îc dÉn tõ cæ chôc cam tíi. Ngoµi mÆt bÝch hai cßn ®­îc b«i tr¬n b»ng dÇu vung tÐ. Trong hép b¸nh r¨ng cam trªn c¸c b¸nh r¨ng trôc khuûu vµ b¸nh r¨ng trôc cam cã hai dÊu khi l¾p r¸p ph¶i ®Ó c¸c dÊu trïng nhau®Ó ®¶m b¶o gãc pha phèi khÝ (h×nh 4). H×nh 4 : DÇu ®Æt gãc pha phèi khÝ 2.2.3. Con ®éi Con ®éi cã d¹ng h×nh trô rçng, ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng mßn vÑt mÆt con ®éi hoÆc mÆt cam. Con ®éi ®­îc lµm b»ng thÐp. PhÇn mÆt cÇu tiÕp xóc víi cam ®­îc t«i cøng ®Ó chèng mßn trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. 2.2.4. §òa ®Èy §òa ®Èy lµ mét thanh thÐp nhá h×nh trô rçng dïng ®Ó truyÒn lùc tõ con ®éi ®Õn ®ßn bÈy, hai ®Çu ®òa ®Èy hµn víi ®Çu tiÕp xóc h×nh cÇu ®Ó tiÕp xóc víi con ®éi vµ chôp trªn cß mæ. C¸c ®Çu tiÕp xóc nµy ®­îc t«i cøng ®Ó gi¶m mµi mßn. 2.2.5. §ßn bÈy §ßn bÈy lµ chi tiÕt chuyÒn lùc trung gian , mét ®Çu tiÕp xóc víi ®òa ®Èy, mét ®Çu tiÕp xóc víi ®u«i xu p¸p. §Çu tiÕp xóc víi ®òa ®Èy cã vÝt ®iÒu chØnh vµ ®­îc h·m b»ng ®ai èc. §Çu tiÕp tiÕp xóc víi ®u«i xu p¸p cã mÆt tiÕp xóc ph¼ng vµ ®­îc t«i cøng ®Ó chèng mßn. MÆt ma s¸t gi÷a trôc vµ b¹c lãt Ðp trªn ®ßn bÈy ®­îc b«i tr¬n b»ng bÇu nhê dÇuchøa trong phÇn rçng cña trôc. §ßn bÈy ®­îc dËp b»ng thÕp c¸c bon trong b×nh. 2.3. HÖ thèng b«i tr¬n HÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ Moskvich 412 (h×nh 5) lµ hÖ thèng b«i tr¬n b»ng dÇu cã ¸p lùc kÕt hîp víi vung tÐ dÇu 1. B¬m dÇu; 2. Nót x¶ dÇu; 3. Phao hót dÇu; 4. Van an toµn; 5. KÐt m¸t dÇu; 6. kho¸ kÐt m¸t; 7. Bé c¶m biÕn ¸p suÊt dÇu; 8. Bé c¶m biÕn b¸o háng; 9. BÇu läc dÇu; 10. Lç dÇu b«i tr¬n cho cÆp b¸nh r¨ng ph©n phèi khÝ. 2.3.1. NhiÖm vô cña hÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ Moskvich 412 NhiÖm vô hÖ thèng b«i tr¬n lµ b«i tr¬n tÊt c¶ c¸c bÒ mÆt ma s¸t, lµm gi¶m tæn thÊt ma s¸t, lµm m¸t æ trôc ®ång thêi tÈy röa mÆt ma s¸t. Ngoµi ra hÖ thèng b«i tr¬n cßn lµm nhiÖm vô bao kÝn gi÷a pit t«ng, xÐcm¨ng vµ thµnh xi lanh. 2.3.2. Nguyªn lÝ lµm viÖc Khi ®éng c¬ lµm viÖc, th«ng qua hÖ thèng dÉn ®éng lµm cho b¬m dÇu 1 lµm viÖc: dÇu ®­îc hót tõ c¸t te qua phao dÇu (3) dÇu ®­îc b¬m dÇu ®Èy tíi bÇu läc dÇu, bÇu läc ®­îc lµm s¹ch vµ theo c¸c ®­êng dÇu chÝnh ®i b«i tr¬n cho b¹c trôc khuûu. Trôc cam vµ mét phÇn dÇu ®­îc ®Èy lªn b«i tr¬n cho b¹c dÇu cßn mæ. Khi nhiÖt ®é dÇu v­ît qu¸ quy ®Þnh dÇu ®­îc qua kÐt m¸t dÇu 5 vµ ®­îc lµm m¸t sau ®ã trë vÒ c¸c te tiÕp tôc hµnh tr×nh tiÕp theo. 2.3.3. KÕt cÊu cô thÓ cña hÖ thèng HÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ Moskvich 412 gåm c¸c bé phËn chÝnh nh­ sau: B¬m dÇu, bé läc dÇu, kÐt m¸t dÇu 2.3.3.1. B¬m dÇu B¬m dÇu ®éng c¬ Moskvich 412 lµ lo¹i b¬m dÇu dïng mét cÆp b¸nh r¨ng. KÕt cÊu cña b¬m dÇu gåm: N¾p vµ vá ®­îc chÕ t¹o b»ng hîp kim nh«m, gi÷a th©n vµ vá ®­îc l¾p mét tÊm ®Öm nhùa dµy. CÆp b¸nh r¨ng b¬m dÇu lµ cÆp b¸nh r¨ng th¼ng, b¸nh r¨ng chñ ®éng , lµm b»ng thÐp ®· ®­îc l¾p víi trôc b»ng then. B¸nh r¨ng bÞ ®éng còng ®­îc lµm b»ng thÐp vµ ®­îc l¾p quay tù do trªn trôc bÞ ®éng nhê b¹c. Trªn b¬m dÇu cßn ®­îc bè trÝ mét van an toµn . *Nguyªn lÝ lµm viÖc: Khi ®éng c¬ lµm viÖc, th«ng qua hÖ thèng dÉn ®éng lµm trôc vµ b¸nh r¨ng chñ ®«ng quay. B¸nh r¨ng bÞ ®éng quay theo. DÇu ®­îc hót tõ phao dÇu vµo khoan thÊp ¸p ®­îc cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp ®Èy sang khoang cao ¸p ®i b«i tr¬n cho hÖ thèng. Khi ¸p suÊt trªn ®­êng dÇu chÝnh v­ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp, dÇu ®Èy van an toµn , nÐn lß xo l¹i, van an toµn më ra. DÇu ®­îc ch¶y vÒ ®­êng dÇu thÊp ¸p. 2.3.3.2. BÇu läc dÇu Trªn ®éng c¬ Moskvich 412 n¾p bÇu läc dÇu lµ lo¹i bÇu läc thÊm. Lâi läc b»ng vßng d¹ ®­îc xÕp xen kÏ víi nhau thµnh c¸c khe hë läc. DÇu nhên cã ¸p suÊt cao ®­îc b¬m dÇu tíi thÊm qua c¸c khe hë nhá cña c¸c vßng d¹. Do ®ã c¸c t¹p chÊt cã ®­êng kÝnh h¹t lín h¬n kÝch th­íc khe hë ®Òu bÞ gi÷ l¹i kh«ng chui qua phÇn tö läc. DÇu b«i tr¬n ®­îc läc s¹ch qua c¸c r·nh ra ®­êng dÇu chÝnh ®i b«i tr¬n cho hÖ thèng. Khi c¸c phÇn tö läc hoµn toµn bÞ t¾c do c¸u bÈn th× van th«ng qua sÏ më dÇu ®­îc läc ch¶y vµo hÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬. Van th«ng qua më khi cã sù chªnh lÖch ¸p suÊtlµ 0,6-0.75 KG/cm2 gi÷a ®iÓm ®Çu vµo bÇu läc vµ ®iÓm ®Çu ra khái bÇu läc. Khi ®ã cÇn ph¶i tiÕn hµnh thay thÕ lâi läc. 2.3.3.3. KÐt lµm m¸t dÇu nhên KÐt lµm m¸t dÇu nhên ®éng c¬ Moskvich 412 lµ lo¹i kÐt lµm m¸t dÇu nhên b»ng kh«ng khÝ. KÐt m¸t dÇu ®­îc l¾p phÝa tr­íc kÐt lµm m¸t n­íc. KÕt cÊu gåm: èng dÉn dÇu b»ng ®ång ®­îc xÕp h×nh ch÷ U èng nµy ®­îc ®Æt vµo c¸c phiÕn t¶i nhiÖt. Nguyªn lý: DÇu cã nhiÖt ®é cao ®­îc dÉn vµo èng dÉn dÇu h×nh ch÷ U, nhê qu¹t giã cña ®éng c¬ hót giã qua c¸c phiÕn t¶i nhiÖt. §­a nhiÖt cña dÇu nhên t¶n ra ngoµi 2.4. HÖ thèng lµm m¸t. HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬ Moskvich 412 cã nhiÖm vô thùc hiÖn qu¸ tr×nh truyÒn nhiÖt c¸c chi tiÕt bÞ nung nãng cña ®éng c¬ cho n­íc lµm m¸t ®Ó b¶o ®¶m cho c¸c chi tiÕt kh«ng bÞ qu¸ nãng. §ång thêi gi÷ cho tr¹ng th¸i nhiÖt cña ®éng c¬ ®­îc æn ®Þnh. Trªn ®éng c¬ Moskvich 412 sö dông hÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc, kiÓu kÝn tuÇn hoµn c­ìng bøc nhê b¬m n­íc. * Nguyªn lÝ lµm viÖc cña hÖ thèng: Khi ®éng c¬ lµm viÖc th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng lµm cho b¬m n­íc lµm viÖc. N­íc l¹nh tõ kÕt m¸t ®­îc b¬m n­íc ®Èy vµo c¸c ®­êng dÉn vµo c¸c khoang trong n¾p m¸y råi theo c¸c ®­êng dÉn trªn n¾p m¸y trë vÒ trªn kÐt m¸t vµ b¬m n­íc. §Ó duy tr× nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t trong hÖ thèng ®­îc æn ®Þnh trªn hÖ thèng lµm m¸t cã bè trÝ van h»ng nhiÖt 5. Khi nhiÖt ®é n­íc trong hÖ thèng nhá h¬n 70C van h»ng nhiÖt 5 ®ãng ®­êng n­íc ra kÐt m¸t. N­íc ®­îc tuÇn hoµn c­ìng bøc tõ b¬m n­íc ®Õn c¸c khoang trªn n¾p m¸y ®Ó lµm m¸t cho hÖ thèng. Khi nhiệt độ nước lớn hơn 80°C dưới t¸c dụng của nhiệt độ van hằng nhiệt mở hoàn toàn nước từ b¬m nước vào c¸c khoang trªn nắp m¸y. Khi ra khỏi nắp m¸y nước cã nhiệt độ cao được dẫn vào trong kÐt m¸t nhờ van hằng nhiệt 5 mở. Sau khi qua kÐt nước, nhiệt độ nước được tản ra ngoài nhờ kÐt. Nước được làm m¸t quay trở về bơm nước thực hiện chu tr×nh tiếp theo. Để kiểm tra nhiệt độ của nước làm m¸t trªn bảng đồng hồ cã lắp đồng hồ b¸o nhiệt độ nước. Ngoài ra cßn lắp 1 bộ cảm biến b¸o lªn ®Ìn nguy hiểm trªn ca bin buồng l¸i. Khi ®Ìn s¸ng là b¸o hiệu động cơ qu¸ nãng. Hệ thống làm m¸t động cơ Moskvich 412 gồm một số bộ phận sau: Bơm nước, van hằng nhiệt, kÐt m¸t. 2.4.1.Bơm nước Bơm nước động cơ Moskvich 412 là loại bơm nước kiểu ly t©m được bố trÝ ở mặt đầu của th©n m¸y.Trục bơm nước trïng với trục quạt giã. Cấu tạo của bơm nước được tr×nh bày trªn (h×nh 10. ) H×nh 10: Bơm nước động cơ Moskvich 407 1. Đai ốc h·m 2. Trục bơm nước 3. Vỏ bơm nước; 4. Lỗ kiểm tra mỡ vßng bi 5. Vó mỡ; 6. Bạc chặn dọc trục; 7. vßng đệm làm kÝn; 8. Màng cao su; 9. lß xo; 10. c¸nh bơm nước; 11. Bu l«ng bắt c¸nh bơm; 13. Vßng bi; 12. Lỗ kiểm tra rß nước. Vỏ bơm 3 được chế tạo bằng hợp kim nh«m cã mặt bÝch lắp ghÐp với mặt đầu của th©n m¸y. C¸nh bơm nước 9 được làm bằng chất dẻo. Trục bơm nước được quay trªn 2 ổ bi cầu và được làm kÝn bằng màng cao su chịu nước 7 vßng đệm và lß xo Ðp 8. *Nguyªn lý làm việc: Khi động cơ làm việc th«ng qua hệ thống dẫn động làm trục bơm 2 và c¸nh bơm 9 quay. Dưới t¸c động của lực ly t©m, c¸c phần tử nước bị dồn từ trong ra ngoài với ¸p suất cao nước được bơm đi làm m¸t cho hệ thống. 2.4.2. Van hằng nhiệt Van hằng nhiệt nhằm duy tr× trạng th¸i nhiệt ổn định cho động cơ khi đãng hoặc mở đường nước vào kÐt m¸t. Van hằng nhiệt động cơ Moskvich 412 là loại van kiểu hộp xếp được lắp trªn đường nước ra khỏi động cơ. Nguyªn lý làm việc của van hằng nhiệt được thÓ hiÖn d­íi sau: H×nh 11: van hằng nhiệt động cơ Moskvich 412 1.Vỏ bơm nước; 2. Gi¸; 3, 7. Tấm đệm; 4. Vỏ van hằng nhiệt; 5. Nước ra kÐt m¸t; 6. Van; 8. Cần đẩy van; 9. Hộp xếp. Cần đẩy 8 được lắp chặt với hộp xếp 9. Trong hộp xếp (9) cã chứa chất lỏng gi·n nở cã thành phần là: 1/3 rượu ªtylÝc 2/3 là nước cất, * Nguyªn lÝ lµm viÖc: Khi nhiÖt ®é n­íc trong hÖ thèng thÊp h¬n 70°C, trong hép xÕp 9 ch­a bÞ gi·n në do ®ã van 6 ®ãng. N­íc lµm m¸t kh«ng vµo kÐt m¸t ®­îc vµ chØ tuÇn hoµn tõ b¬m n­íc vµo n¾p xilanh vµ ng­îc l¹i. Khi nhiÖt ®é n­íc trong hÖ thèng lín h¬n 70°C (70÷72°C), chÊt láng trong hép xÕp bÞ gi·n në lµm cÇn 8 ®Èy van 6 më. N­íc trong hÖ thèng b¾t ®Çu vµo kÐt m¸t. Khi nhiÖt ®é lín h¬n 80°C (tõ 80÷85°C) chÊt láng gi·n në trong hép xÕp bÞ gi·n në m¹nh lµm cÇn ®Èy 8 ®Èy van 6 më hoµn toµn. N­íc cã nhiÖt ®é cao chñ yÕu ®i qua van h»ng nhiÖt vµo kÐt lµm m¸t. 2.4.3 KÐt lµm m¸t (kÐt n­íc) KÐt lµm m¸t dïng ®Ó h¹ nhiÖt ®é cña n­íc tõ ®éng c¬ ra råi l¹i ®­a trë vµo lµm m¸t ®éng c¬. KÕt cÊu cña kÐt lµm m¸t gåm 3 phÇn chñ yÕu: ng¨n trªn, ng¨n d­íi vµ giµn èng truyÒn nhiÖt, ng¨n trªn chøa n­íc nãng, ng¨n d­íi chøa n­íc nguéi vµ giµn èng truyÒn nhiÖt nèi ng¨n trªn vµ ng¨n d­íi víi nhau. HiÖu suÊt truyÒn nhiÖt cña bé phËn truyÒn nhiÖt phô thuéc chñ yÕu vµo tèc ®é l­u ®éng cña 2 dßng m«i chÊt (m«i chÊt to¶ nhiÖt lµ n­íc vµ m«i chÊt thu nhiÖt lµ kh«ng khÝ) v× vËy ®Ó t¨ng hiÖu suÊt truyÒn nhiÖt, phÝa sau kÐt n­íc ®­îc bè trÝ qu¹t giã ®Ó hót giã ®i qua giµn èng truyÒn nhiÖt. * Nguyªn lý lµm viÖc: N­íc nãng tõ khoang trªn ch¶y trong c¸c èng dÑt xuèng khoang d­íi (khoang chøa n­íc nguéi) trong khi ch¶y qua èng nhiÖt cña n­íc ®­îc truyÒn qua thµnh èng truyÒn vµo c¸c l¸ t¶n nhiÖt. Qu¹t giã hót giã qua c¸c khe cña c¸c l¸ t¶n nhiÖt, truyÒn nhiÖt ra m«i tr­êng bªn ngoµi. §Ó gi¶m l­îng n­íc bèc h¬i trªn kÐt m¸t ®éng c¬ Moskvich 412 cã bè trÝ n¾p kÐt m¸t (h×nh 12) H×nh 12: N¾p kÐt m¸t ®éng c¬ Moskvich 412 1:Vá; 2: Lß xo van x¶ h¬i n­íc; 3: §Õ lß xo ;4: TÊm ®Öm van x¶; 5: Van hót; 6: §Õ van x¶; 7: Lç x¶ Khi nhiÖt ®é n­íc trong kÐt m¸t lín h¬n 90°C vµ ¸p suÊt trong kÐt b»ng 0,45÷0,6 Kg/cm², d­íi ¸p suÊt nµy Ðp lß xo van x¶, van x¶ më ®ång thêi van hót ®ãng h¬i n­íc ®­îc x¶ ra ngoµi, qua van x¶ th«ng ra lç x¶ 7. Cßn khi ¸p suÊt trong kÐt gi¶m xuèng 0,01÷0,1 Kg/cm², d­íi t¸c dông cña lß xo 2 van x¶ ®ãng l¹i ®ång thêi van hót kh«ng khÝ 5 më cho kh«ng khÝ lät vµo trong kÐt m¸t. 2.5 HÖ thèng nhiªn liÖu HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ Moskvich 412 cã nhiÖm vô chuÈn bÞ vµ cung cÊp hçn hîp h¬i x¨ng vµ kh«ng khÝ cho ®éng c¬ b¶o ®¶m sè l­îng vµ thµnh phÇn cña khÝ hçn hîp lu«n lu«n phï hîp víi chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬. Moskvich 412 (h×nh 13) H×nh 13: S¬ ®å hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ Moskvich 412 1,8: Thïng chøa nhiªn liÖu; 2: Nót x¶ cÆn bÈn bÇu läc th«; 3: BÇu läc th«; 4: Kho¸ 3 nÊc; 5: B¬m x¨ng; 6:BÇu läc tinh; 7: ChÕ hoµ khÝ * Nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng: Khi ®éng c¬ lµm viÖc qua c¬ cÊu dÉn ®éng lµm b¬m x¨ng 5 ho¹t ®éng, nhiªn liÖu ®­îc hót tõ c¸c thïng chøa qua kho¸ 3 nÊc 4 vµo bÇu läc nhiªn liÖu 3. Nhiªn liÖu ®­îc b¬m x¨ng ®Èy vµo bÇu läc tinh 6, vµo chÕ hoµ khÝ 7 n¹p vµo xi lanh ®éng c¬. HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ Moskvich 412 gåm c¸c thiÕt bÞ chÝnh sau: Thïng nhiªn liÖu, bÇu läc th«, b¬m x¨ng, bÇu läc tinh, chÕ hoµ khÝ 2-5-1 Thïng nhiªn liÖu Trªn hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu ®éng c¬ Moskvich 412 ®­îc bè trÝ 2 thïng nhiªn liÖu. ThÓ tÝch mçi thïng lµ 37 lÝt, thïng nhiªn liÖu ®­îc dËp b»ng t«n vµ b¾t víi khung xe b»ng c¸c ®ai thÐp. Trªn thïng cã l¾p bé c¶m biÕn b¸o møc x¨ng trong thïng. Trªn thïng x¨ng cã èng phÔu ®Ó ®æ x¨ng vµo thïng, cã n¾p ®Ó ®¹y kÝn phÔu. PhÝa d­íi mçi thïng cã lç x¶ cÆn bÈn. §Ó tr¸nh hiÖn t­îng bèc h¬i vµ hiÖn t­îng sãng s¸nh cña x¨ng trong thïng trªn n¾p cã l¾p van hót vµ van x¶ ®Æc biÖt. * Nguyªn lý lµm viÖc: Khi ¸p suÊt trong thïng v­ît qua ¸p suÊt khÝ trêi kho¶ng 85 ÷140 mm Hg, ¸p suÊt nµy ®Èy cho van x¶ më. Cßn khi trong thïng cã ®é ch©n kh«ng lªn tíi 10÷25 mm Hg th× van hót më ®Ó hót kh«ng khÝ ngoµi trêi vµo thïng. 2.5.2 BÇu läc th« nhiªn liÖu BÇu läc th« nhiªn liÖu lµm nhiÖm vô läc s¹ch n­íc vµ t¹p chÊt c¬ häc lÉn trong x¨ng tr­íc khi vµo b¬m x¨ng. CÊu t¹o bÇu läc th« nhiªn liÖu ®éng c¬ Moskvich 412 ®­îc giíi thiÖu trªn h×nh 15. H×nh 15: 1.§Öm, 2. N¾p, 3. Bu l«ng; 4.§Öm cña phÇn tö läc; 5. PhÇn tö läc; 6. bÇu chøa; 7.Nót x¶; 8. C¸c tÊm lâi läc. a.Lç ®Ó x¨ng ®i qua; b. VÊu låi. Lâi läc 5 gåm nhiÒu l¸ ®ång thanh máng 8 xÕp lªn nhau t¹o thµnh. ChiÒu dµy cña l¸ ®ång lµ 0,14 mm. Mçi l¸ ®Òu cã nh÷ng ®iÓm låi b nh« nªn kho¶ng 0.05 mm vµ c¸c lç a ®Ó x¨ng ®i qua, c¸c l¸ ®ång ®­îc lång vµo ®òa thÐp råi dïng lß xo Ðp, Ðp chóng l¹i víi nhau. Do ®ã gi÷a c¸c l¸ ®ång h×nh thµnh c¸c khe hë, chiÒu réng cña nh÷ng khe hë nµy võa b»ng chiÒu cao cña c¸c ®iÓm låi trªn mçi l¸. * Nguyªn lý: x¨ng ®­îc b¬m tõ b¬m x¨ng tíi vµo bÇu chøa 6, x¨ng l¸ch qua nh÷ng khe hë gi÷a c¸c l¸ råi theo lç a ra cung cÊp cho hÖ thèng. C¸c t¹p chÊt c¬ häc cã ®­êng kÝnh h¹t lín h¬n 0,05 mm ®Òu ®­îc gi÷ l¹i trªn mÆt lâi läc l¾ng ®äng l¹i trong bÇu cïng víi n­íc vµ ®­îc x¶ ra ngoµi theo lç cña nót 7 theo ®Þnh kú. 2.5.3. BÇu läc tinh nhiªn liÖu Ngoµi bÇu läc th« kÓ trªn,trªn hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu ®éng c¬ Moskvich 407 ng­êi ta cßn bè trÝ bÇu läc tinh nhiªn liÖu . Lâi läc tinh 3 ®­îc lµm b»ng gèm, cèc lâi läc 5 ®­îc lµm b»ng chÊt dÎo. Lß xo 4 lu«n Ðp phÇn tö läc 3 vµo tÊm ®Öm (2). X¨ng ®­îc thÊm qua lâi läc gèm do ®ã chÊt l­îng läc rÊt tèt. 2.5.4.B¬m x¨ng B¬m x¨ng ®éng c¬ Moskvich 412 lµ lo¹i b¬m mµng dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ. B¬m x¨ng gåm n¾p th©n b¬m, th©n b¬m vµ vá ®­îc chÕ t¹o b»ng hîp kim nh«m. Trªn n¾p b¬m cã bè trÝ ®­êng dÉn x¨ng vµo vµ ®­êng dÉn x¨ng ra. Côm van gåm c¸c van n¹p 9, van x¶ 14 c¸c van ®Òu cã cÊu t¹o gièng nhau, l¸ van lµm b»ng cao su chÞu x¨ng. Gi÷a th©n b¬m 15 vµ vá 7 cã n¾p mµng b¬m x¨ng 8. Mµng b¬m ®­îc lµm b»ng v¶i cã tÈm cao su chÞu x¨ng. Trôc mµng b¬m 4 ®Çu trªn ®­îc l¾p chÆt víi mµng b¬m nhê ®ai èc ®Çu d­íi ®­îc liªn kÕt víi ®Çu cÇn b¬m m¸y trôc b¸n nguyÖt cña cÇn b¬m tay lu«n ®­îc gi÷ ë vÞ trÝ kh«ng tú lªn ®Çu trong cÇn b¬m m¸y nhê lß xo håi vÞ 20. *Nguyªn lý lµm viÖc: +ChÕ ®é b¬m m¸y Khi ®éng c¬ lµm viÖc th«ng qua b¸nh lÖch t©m trôc cña cam quay ë vÞ trÝ gê cao cña cam tiÕp xóc víi ®Çu ngoµi cÇn b¬m m¸y lµm cho ®Çu ngoµi ®i lªn ®Çu trong kÐo mµng b¬m ®i xuèng nÐn lß xo mµng b¬m 6 l¹i , ¸p suÊt trong khoang trªn gi¶m lµm cho côm van n¹p më x¨ng qua van n¹p vµo ®iÒn ®Çy khoang nµy. Khi ®Çu ngoµi cÇn b¬m m¸y ®i xuèng do t¸c ®éng cña lß xo mµng 6 lµm ®Çu trong cña cÇn b¬m ®i lªn, lß xo ®Èy mµng b¬m ®i lªn , x¨ng bÞ nÐn l¹i do ®ã van x¶ 14 më x¨ng ®­îc ®Èy theo ®­êng èng dÉn tíi bé chÕ hoµ khÝ. + ChÕ ®é b¬m tay Tr­íc khi khëi ®éng ®éng c¬ ®Ó l©u, ng­êi ta ®iÒukhiÓn l¾c cÇn b¬m tay trong mÆt ph¼ng ®øng lµm cho trôc b¸n nguyÖt dao ®éng xoay quay trôc. §Çu trong cña cÇn b¬m ®­îc trôc dÉn ®éng lªn xuèng lµm trôc mµng b¬m kÐo mµng b¬m ®i xuèng, ®i lªn vµ x¨ng ®­îc b¬m ra khái b¬m nh­ cÇn b¬m m¸y. 2.5.5. Bé chÕ hoµ khÝ Trªn ®éng c¬ Moskvich 412 bè trÝ bé chÕ hoµ khÝ cã nhiÖm vô t¹o hçn hîp gi÷a h¬i x¨ng vµo kh«ng khÝ ®Ó cung cÊp cho ®éng c¬ mét hçn hîp c«ng t¸c cã thµnh phÇn vµ sè l­îng thÝch hîp. §©y lµ lo¹i chÕ hoµ khÝ cã mét buång phao, 2 häng khuyÕch t¸n, dÉn ®éng ®iÓu khiÓn b»ng c¬ khÝ. *Nguyªn lý lµm viÖc cña bé chÕ hoµ khÝ Nguyªn lý lµm viÖc cña bé chÕ hoµ khÝ cã thÓ chia lµm 5 chÕ ®é : ChÕ ®é khëi ®éng, chÕ ®é kh«ng t¶i, chÕ ®é t¶i trung b×nh ( t¶i côc bé ), chÕ ®é hoµn t¶i vµ chÕ ®é t¨ng tèc. +ChÕ ®é khëi ®éng: Khi khëi ®éng ng­êi l¸i kÐo cÇn ®iÒu khiÓn lµm cho b­ím giã 5 ®ãng kÝn, b­íc ga 22 hÐ më. Khi trôc khuûu quay t¹o thµnh ®é ch©n kh«ng lín ( ë hµnh tr×nh n¹p ) tõ xi lanh ®Õn sau b­ím ga t¹o lµm cho hÖ thèng chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i cïng lµm viÖc. ë hÖ thèng phun chÝnh, x¨ng ®­îc hót tõ bÇu phao qua gÝc l¬ nhiªn liÖu chÝnh 16 hoµ trén víi kh«ng khÝ qua gÝc l¬ kh«ng khÝ chÝnh 8. T¹o thµnh chÊt nhò t­¬ng phun vµo häng khuyÕch t¸n nhá 6. §ång thêi nhiªn liÖu ®­îc hót qua gÝc l¬ nhiªn liÖu cña gÝc l¬ kh«ng t¶i 17, nhiªn liÖu ®­îc hoµ trén víi kh«ng khÝ qua gÝc l¬ kh«ng khÝ cña hÖ thèng Kh«ng t¶i 9 t¹o thµnh chÊt nhò t­¬ng phun vµo kh«ng gian phÝa sau b­ím ga qua r·nh a vµ 21. Khi ®éng c¬ ®· lµm viÖc, sè vßng quay trôc khuûu t¨ng lªn rÊt nhanh mµ ng­êi l¸i ch­a kÞp më b­ím giã th× van tù ®éng trªn b­ím giã 5 tù ®éng më ra bæ sung kÞp thêi kh«ng khÝ vµo èng khuyÕch t¸n ®Ó tr¸nh hçn hîp qu¸ ®Ëm ®Æc. +ChÕ ®é kh«ng t¶i: B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më nhá, rÊt nhá, do ®ã chÕ ®é ch©n kh«ng sau häng khuyÕch t¸n 6 nhá, kh«ng ®ñ hót nhiªn liÖu ra khái vßi phun chÝnh. §é ch©n kh«ng phÝa sau b­ím ga lín lµm cho hÖ thèng kh«ng t¶i lµm viÖc, nhiªn liÖu ®­îc hót qua gÝc l¬ kh«ng t¶i 17 hoµ trén víi kh«ng khÝ qua gÝc l¬ kh«ng khÝ cña hÖ thèng kh«ng t¶i 9 t¹o thµnh chÊt nhò t­¬ng phun vµo r·nh dÉn 21 vµ r·nh a phÝa sau b­ím ga. +ChÕ ®é t¶i côc bé ( t¶i trung b×nh ) B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më ë vÞ trÝ trung b×nh, lóc nµy ®é ch©n kh«ng sau häng khuyÕch t¸n ®­îc t¹o thµnh do t¸c dông l­u ®éng cña dßng khÝ qua häng khuyÕch t¸n. Lóc nµy c¶ hai hÖ thèng phun chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i ®Òu lµm viÖc nh­ trong chÕ ®é khëi ®éng. +ChÕ ®é toµn t¶i: B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më lín ( 80-85%) Lóc nµy ngoµi hai hÖ thèng phun chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i cïng lµm viÖc nh­ trong chÕ ®é t¶i côc cßn cã thªm hai hÖ thèng lµm ®Ëm cïng lµm viÖc. Khi b­ím ga më lín th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng lµm van lµm ®Ëm 26 më. X¨ng ®­îc hót qua van 26, qua vßi phun nhiªn liÖu cña hÖ thèng lµm ®Ëm 7 phun vµo trong häng khuyÕch t¸n , lµm hçn hîp ®Ëm ®Æc lªn gióp cho ®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt cùc ®¹i. +ChÕ ®é t¨ng tèc: B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më ®ét ngét th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng 2 lµm pÝt t«ng b¬m t¨ng tèc ®i xuèng nhanh nÐn nhiªn liÖu trong b¬m t¨ng tèc lµm van ng­îc 25 ®ãng, van 24 më nhiªn liÖu qua van 24 phun ra vßi phun 4 phun vµo trong häng khuyÕch t¸n, bæ xung kÞp thêi mét l­îng x¨ng cÇn thiÕt vµo trong häng khuyÕch t¸n. Khi b­ím ga ®· gi÷ cè ®Þnh ë mét vÞ trÝ nµo ®ã th× x¨ng l¹i ®­îc n¹p qua van 25 vµo xi lanh b¬m , van 24 ®ãng l¹i d­íi t¸c dông cña tù träng. §éng c¬ lµm viÖc b×nh th­êng. C¸c th«ng sè cña ®éng c¬ ë chÕ ®é kiÓm nghiÖm. STT Tªn c¸c th«ng sè Gi¸ TrÞ §¬n vÞ 1 C«ng suÊt cã Ých lín nhÊt Nemax 54.7 KW 2 Tèc ®é quay cña ®éng c¬ øng víi Nemax 5800 v/ph 3 Hµnh Tr×nh cña pitt«ng S 70 mm 4 §­êng kÝnh pitt«ng D 82 mm 5 Tèc ®é trung b×nh cña pitt«ng CTB 13.5 m/s 6 Sè xi lanh cña ®éng c¬ i 4 7 Tû sè gi÷a hanh tr×nh pitt«ng vµ ®­êng kÝnh xilanh a=S/D 70/82 8 Tû Sè nÐn e 8.8 9 ThÓ tÝch c«ng t¸c 0.37 dm3 10 Sè ky cña ®éng c¬ 4 11 Thø tù c«ng t¸ 1 – 3 – 4 –2 PhÇn II tÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬. 1. Môc ®Ých cña viÖc tÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c lµ x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu vÒ kinh tÕ, hiÖu qu¶ cña chu tr×nh c«ng t¸c vµ sù lµm viÖc cña ®éng c¬. KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho phÐp x©y dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu t×nh ®Ó lµm c¬ së cho viÖc tÝnh to¸n ®éng lùc häc, tÝnh to¸n søc bÒn vµ sù mµi mßn c¸c chi tiÕt cña ®éng c¬. 2. TÝnh to¸n c¸c qu¸ tr×nh cña chu tr×nh c«ng t¸c. 2. 1. TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khi: §éng Moskvich 412 lµ ®éng c¬ x¨ng 4 kú kh«ng t¨ng ¸p. A. Lùa chän c¸c th«ng sè. *B. Qu¸ tr×nh tÝnh vµ kÕt qu¶. TT Th«ng sè Ký hiÖu C«ng thøc tÝnh KÕt qu¶ §¬n vÞ TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ HÖ sè khÝ sãt gr = 0, 057 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh n¹p Ta = 345.68 0K ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh n¹p pa = 0,085 Mpa TÝnh to¸n qu¸ tr×nh nÐn ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh nÐn pc pc = pa = 1, 573 Mpa NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh nÐn Tc Tc=Ta= 724.109 0K TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y Kl kh«ng khÝ ®Ó ®èt ch¸y hÕt 1 kg nhiªn liÖu M0 = 0, 5119 L­îng kk s¹ch n¹p vµo øng víi 1kg nl Mt Mt = aMo=0.9. 0,5119 0, 46 L­îng hh ch¸y t­¬ng øng víi l­îng kk thùc tÕ n¹p vµo M1 M1 = aMo = 0, 47 Sè mol s¶n vËt ch¸y [víi a<1] M2 = 0, 6 HÖ sè thay ®æi ptö lý thuyÕt b0 = 1,275 HÖ sè thay ®æi ph©n tö thùc tÕ b = 1, 260 NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch tb cuèi nÐn mcvc mcvc=20, 223+1, 742. 10-3. Tc =20, 223+1, 742. 10-3. 691,773= 21, 44281 TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch tb t¹i ®iÓm z mcvz =20,759+ 0,0028Tz Tæn thÊt do ch¸y kh«ng hoµn toµn QT 6142.86 Ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng 0, 003TZ2+22.344Tz-80360=0 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh ch¸y Tz [nghiÖm d­¬ng cña ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng] 22651 0K Tû sè t¨ng ¸p suÊt lP = 3,94 ¸p suÊt cuèi qtr×nh ch¸y pz pz = lP pc= 6.2 MPa TÝnh to¸n qu¸ tr×nh gi·n në ¸p suÊt cuèi qtr×nh gi·n në pb 0, 427 MPa NhiÖt ®é cuèi qtr×nh gi·n në Tb = 1607.7 0K TT Néi dung Ký hiÖu KÕt qu¶ §¬n vÞ Giíi h¹n cho phÐp 1 NhiÖt ®é m«i tr­êng T0 297 0K 2 Ap suÊt khÝ quyÓn P0 0, 103 MPa 3 HÖ sè d­ l­îng kh«ng khÝ a 0.9 0.8-0.9 4 HÖ sè n¹p (®éng c¬ cã xup¸p treo) hv 0, 76 0K 0,75- 0,82 5 ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh th¶i Pr 0, 12 Mpa 0,11- 0,12 6 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh th¶i Tr 1025 0K 900-1100 7 §é sÊy nãng khÝ n¹p DT 10 0K 10-30 8 HÖ sè sö dông nhiÖt xZ 0, 85 0,85- 0,92 9 Tû sè nÐn ®a biÕn trung b×nh n1 1, 34 1,34-1,37 10 NhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu QT 44. 103 11 TrÞ sè gi·n në ®a biÕn trung b×nh n2 1, 24 1,23- 1,27 12 Träng l­îng nguyªn tö nhiªn liÖu mnl 110 110-114 Sau khi tÝnh to¸n nhiÖt cho ®éng c¬, ta dïng c«ng thøc thùc nghiÖm ®Ó kiÓm tra l¹i kÕt qu¶ tÝnh to¸n: Tr= = 1052.8 K So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n b»ng c«ng thøc thùc nghiÖm vµ lùa chän ban ®Çu, ta thÊy sai sè kh¸ bÐ, cã thÓ chÊp nhËn ®­îc: D = (1052-1025) /1025= 2.71% < 3% Nh­ vËy c¸c th«ng sè ®· lùa chän hîp lý, kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®¶m b¶o tin cËy PhÇn III tÝnh to¸n ®éng lùc häc X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ chu tr×nh c«ng t¸c vµ sù lµm viÖc cña ®éng c¬. C¸c th«ng sè chØ thÞ. §ã lµ nh÷ng th«ng sè ®Æc tr­ng cho chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬. Khi x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè chØ thÞ, ta ch­a kÓ ®Õn c¸c d¹ng tæn thÊt vÒ c«ng mµ chØ xÐt c¸c tæn thÊt vÒ nhiÖt. C¸c th«ng sè cÇn tÝnh bao gåm: TT Th«ng sè Ký hiÖu C«ng thøc tÝnh KÕt qu¶ §¬n vÞ TÝnh c¸c th«ng sè chØ thÞ ¸p suÊt chØ thÞ tb lý thuyÕt pi' p'i= 1.05 MPa ¸p suÊt chØ thÞ tb thùc tÕ pi pi = p'i j®= 0. 988 hÖ sè ®iÒn ®Çy ®å thÞ c«ng j® [0, 9-0, 96] 0. 96 MPa SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu chØ thÞ gi = 239.998 HsuÊt chØ thÞ hi = 0,3409 C¸c th«ng Sè cã Ých ¸p suÊt tæn hao c¬ khÝ tb×nh pc¬ pc¬=0, 04 + 0, 0155CTB= 0,2227 MPa ¸p suÊt cã Ých trung b×nh pe pe=pi -pc¬= 0,7661 MPa HsuÊt c¬ khÝ hc¬ hc¬ = 0,7748 SuÊt tiªu hao nliÖu cã Ých ge ge = = 309.764 HsuÊt cã Ých he he = hi hc¬= 0, 264 C«ng suÊt cã Ých ë nM Ne = 54.725 KW So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n víi sè liÖu ban ®Çu ®Ò bµi cho, ta thÊy sailÖch: D = 0.86% <5% Nh­ vËy qu¸ tr×nh tÝnh to¸n cña ta ®¶m b¶o tin cËy 1. Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu tr×nh c«ng t¸c. a. Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ l‎ý thuyÕt: Tû sè d·n në sím =1 AB[mm] Vh[dm] OO’[mm] [Mpa/mm] [dm/mm] 170.117 0,37 15.1894 0.0133 0,002 B¶ng gi¸ trÞ c¸c ®iÓm trªn ®­êng gi·n në ®a biÕn. STT e1 = e2 Vn = Vd pn pd P0 1 8.8 0.047436 1.57343 7.1096 0.103 2 6.641509 0.0628526 1.07914 5.00121 0.103 3 5.333333 0.0782692 0.8043 3.80181 0.103 4 4.455696 0.0936859 0.6321 3.03659 0.103 5 3.826087 0.1091026 0.51538 2.51007 0.103 6 3.352381 0.1245192 0.43173 2.12781 0.103 7 2.983051 0.1399359 0.36922 1.83894 0.103 8 2.687023 0.1553526 0.32097 1.61373 0.103 9 2.444444 0.1707692 0.28275 1.43373 0.103 10 2.242038 0.1861859 0.25183 1.2869 0.103 11 2.070588 0.2016026 0.22636 1.16509 0.103 12 1.923497 0.2170192 0.20508 1.06257 0.103 13 1.795918 0.2324359 0.18706 0.97521 0.103 14 1.684211 0.2478526 0.17164 0.89999 0.103 15 1.585586 0.2632692 0.1583 0.8346 0.103 16 1.497872 0.2786859 0.14668 0.77729 0.103 17 1.419355 0.2941026 0.13647 0.7267 0.103 18 1.348659 0.3095192 0.12744 0.68174 0.103 19 1.284672 0.3249359 0.1194 0.64155 0.103 20 1.226481 0.3403526 0.11221 0.60544 0.103 21 1.173333 0.3557692 0.10575 0.57282 0.103 22 1.124601 0.3711859 0.0999 0.54324 0.103 23 1.079755 0.3866026 0.0946 0.5163 0.103 24 1.038348 0.4020192 0.08977 0.49167 0.103 25 1 0.4174359 0.08536 0.46907 0.103 HiÖu chØnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ lý thuyÕt hµnh thµnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ thùc tÕ. pz'= 0, 87pz = 0, 87. 6.2 = 5.394 [Mpa] pc''= 1. 2pc = 1, 2. 1,573 = 1. 8876 [Mpa] VÏ vßng trßn Brich ®Ó x¸c ®Þnh vµ dùa vµo gãc ®¸nh löa sím 27o, gãc më sím xu p¸p n¹p 21o, gãc ®ãng muén xu p¸p n¹p 55o, gãc më sím xu p¸p th¶i 57o vµ gãc ®ãng muén xu p¸p th¶i 19o ta lÇn l­ît x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm c’, c’’, r, f, ao nh­ h×nh vÏ.  §å thi c«ng chØ thÞ cña ®éng c¬: OO’=AB./4=226,708.0,268/4=15.18944[mm] =0.0133Mpa/mm] =0.002[dm3/mm] 4. Dùng ®Æc tÝnh ngoµi cña ®éng c¬: §Ó dùng ®­êng ®Æc tÝnh, ta chän tr­íc mét sè gi¸ trÞ trung gian cña sè vßng quay n trong giíi h¹n gi÷a nmin vµ nmax råi tÝnh c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn t­¬ng øng cña Ne, Me, Gnl, ge theo c¸c biÓu thøc sau: [kW] [Nm] Gnl=ge.Ne Trong ®ã: Nemax== 55.2 [KW] MeN ==90.88 [Nm] geN ==310 [ g/KWh] Nemax: Lµ c«ng suÊt cã Ých lín nhÊt tÝnh ®­îc nN : Sè vßng quay øng víi c«ng suÊt lín nhÊt : M« men xo¾n cã Ých øng víi sè vßng quay nN :SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých øng víi tèc ®é quay nN Ne, Me, ge: Lµ c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn cña c«ng suÊt, m« men xo¾n vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých øng víi tõng gi¸ trÞ sè vßng quay ®­îc chän tr­íc. a = 0.802 ; b = 1.396 ; c = 1.198 *§å thÞ ®Æc tÝnh ngoµi: +KÕt tÝnh to¸n ®­îc cho trong b¶ng sau: n n/nNem Ne Me ge Gnl n N Nemax Me(N) ge(N) 600 0.103 6.24 99.31 0.34 2.14 5800 55.2 90.88 0.31 800 0.138 8.52 101.7 0.33 2.84 5800 55.2 90.88 0.31 1000 0.172 10.9 103.9 0.33 3.54 5800 55.2 90.88 0.31 1200 0.207 13.3 105.8 0.32 4.23 5800 55.2 90.88 0.31 1400 0.241 15.8 107.5 0.31 4.91 5800 55.2 90.88 0.31 1600 0.276 18.3 109 0.31 5.58 5800 55.2 90.88 0.31 1800 0.31 20.8 110.3 0.3 6.23 5800 55.2 90.88 0.31 2000 0.345 23.3 111.4 0.29 6.87 5800 55.2 90.88 0.31 2200 0.379 25.9 112.3 0.29 7.5 5800 55.2 90.88 0.31 2400 0.414 28.4 112.9 0.29 8.12 5800 55.2 90.88 0.31 2600 0.448 30.9 113.4 0.28 8.73 5800 55.2 90.88 0.31 2800 0.483 33.3 113.6 0.28 9.32 5800 55.2 90.88 0.31 3000 0.517 35.7 113.6 0.28 9.91 5800 55.2 90.88 0.31 3200 0.552 38 113.4 0.28 10.5 5800 55.2 90.88 0.31 3400 0.586 40.2 112.9 0.28 11.1 5800 55.2 90.88 0.31 3600 0.621 42.3 112.3 0.27 11.6 5800 55.2 90.88 0.31 3800 0.655 44.3 111.4 0.28 12.2 5800 55.2 90.88 0.31 4000 0.69 46.2 110.3 0.28 12.8 5800 55.2 90.88 0.31 4200 0.724 48 109 0.28 13.3 5800 55.2 90.88 0.31 4400 0.759 49.5 107.5 0.28 13.8 5800 55.2 90.88 0.31 4600 0.793 51 105.8 0.28 14.4 5800 55.2 90.88 0.31 4800 0.828 52.2 103.9 0.29 14.9 5800 55.2 90.88 0.31 5000 0.862 53.2 101.7 0.29 15.4 5800 55.2 90.88 0.31 5200 0.897 54.1 99.31 0.29 15.9 5800 55.2 90.88 0.31 5400 0.931 54.7 96.72 0.3 16.3 5800 55.2 90.88 0.31 5600 0.966 55.1 93.91 0.3 16.7 5800 55.2 90.88 0.31 5800 1 55.2 90.88 0.31 17.1 5800 55.2 90.88 0.31 Chän tû lÖ xÝch mNe = 0.20 [KW/mm]; mMe = 0,5 [Nm/mm] mGnl = 0.08 [kg/h]/mm] ;mge = 0,0025 [g/KWh]/mm] mn = 20 [v/ph]/mm] PHÇn IV tÝnh to¸n ®éng lùc häc TriÓn khai ®å thÞ c«ng chØ thÞ p -V thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk t¸c dông lªn pÝt t«ng, theo gãc quay a. §å thÞ c«ng chØ thÞ thÓ hiÖn sù biÕn thiªn ¸p suÊt tuyÖt ®èi bªn trong xy lanh theo sù thay ®æi thÓ tÝch cña xy lanh trong suèt mét chu tr×nh c«ng t¸c (hai vßng quay cña trôc khuûu - t­¬ng øng víi 4 hµnh tr×nh cña pÝt t«ng ®èi víi ®éng c¬ 4 kú). Lùc khÝ thÓ ®­îc t¹o bëi sù chªnh ¸p suÊt gi÷a mÆt trªn vµ mÆt d­íi ®Ønh pÝt t«ng vµ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: [MN] Lùc Pk ®­îc coi nh­ tËp trung thµnh mét vÐc t¬ t¸c dông däc theo ph­¬ng ®­êng t©m xy lanh vµ c¾t ®­êng t©m chèt pÝt t«ng. Ta triÓn khai ®å thÞ c«ng thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ theo gãc quay a cña khuûu trôc nh­ sau: * Dùng trôc hoµnh (trôc gãc quay a) ngang b»ng víi ®­êng n»m ngang thÓ hiÖn ¸p suÊt p0 cña m«i tr­êng trªn ®å thÞ c«ng. * Trôc tung thÓ hiÖn lùc Pk víi tû lÖ xÝch mP =mp Víi D=0.082[m] mp = 0. 0133 Þ mP = 0. 00064 ViÖc x¸c ®Þnh quan hÖ gi÷a chuyÓn vÞ pÝt t«ng vµ gãc quay a cã thÓ thùc hiÖn b»ng ph­¬ng ph¸p vßng trßn BrÝch, c¸c b­íc nh­ sau: - VÒ phÝa d­íi trôc hoµnh ®å thÞ c«ng p - V vÏ nöa d­íi vßng trßn BrÝch ®­êng kÝnh AB b»ng kho¶ng c¸ch tõ §CT tíi §CD trªn ®å thÞ p - V, t©m O, [®­êng kÝnh AB nµy t­¬ng øng hµnh tr×nh cña pitt«ng S=2R = 70.10-3m cña ®éng c¬ thùc; A t­¬ng øng víi §CT, ®iÓm B t­¬ng øng víi ®iÓm chÊt d­íi]. Þ AB = 226.708 mm VÒ phÝa ®iÓm chÕt d­íi, x¸c ®Þnh ®iÓm O1 sao cho Víi l = = 35 / 140.15=0. 268 Þ OO1 = 15.1894 mm - Tõ O1 dùng tia t¹o gãc a víi O1A, tia nµy c¾t vßng trßn BrÝch t¹i mét ®iÓm. Tõ ®iÓm ®ã dùng ®­êng song song víi trôc ¸p suÊt, c¾t ®å thÞ c«ng t¹i ®iÓm t­¬ng øng (víi qu¸ tr×nh n¹p, nÐn, d·n në hoÆc th¶i). Tõ giao ®iÓm ®ã giãng ngang sang ®å thÞ lùc khÝ thÓ vµ c¾t ®­êng th¼ng ®øng t­¬ng øng giãng tõ trôc a lªn. Giao ®iÓm ®ã chÝnh lµ ®é lín cña lùc khÝ thÓ t¹i gãc a t­¬ng øng trªn ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk-a. - LÇn l­ît dùng gãc a lín dÇn a = 100, 200, 300, 400, . ..180] vµ tiÕn hµnh t­¬ng tù nh­ trªn ta ®­îc tËp hîp c¸c giao ®iÓm trªn ®å thÞ Pk - a. - Nèi c¸c giao ®iÓm nhËn ®­îc b»ng ®­êng cong liªn tôc ta ®­îc ®å thÞ biÕn thiªn cña lùc khÝ thÓ theo gãc quay a cña khuûu trôc trong mét chu tr×nh c«ng t¸c cña xy lanh. - §èi víi ®éng c¬ Moskvich412, trôc hoµnh thÓ hiÖn gãc a tõ 00 ®Õn 7200 Minh häa triÓn khai ®å thÞ c«ng p -V thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk - a Lùc qu¸n tÝnh vµ tæng lùc, lùc tiÕp tuyÕn vµ ph¸p tuyÕn. Lùc qu¸n tÝnh do khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn mj g©y nªn th­êng ®­îc gäi t¾t lµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn: Pj = - mj. Rw2 [cosa + l cos 2a]. 10-6 [MN] Trong ®ã: B¸n kÝnh quay cña khuûu trôc: R = 35.10-3 [m]; VËn tèc gãc khuûu trôc: w = =607.667[] HÖ sè kÕt cÊu cña ®éng c¬: l = 0.268 Khèi l­îng chuyÓn ®éng tuyÕn tÝnh: mj = m1 + mp = 0, 6716 kg. Trong ®ã m1=230 [g]- Khèi l­îng thanh truyÒn quy dÉn vÒ t©m ®Çu nhá thanh truyÒn. mp =441,6[g]- Khèi l­îng toµn bé pitt«ng [g] Lùc Pj thay ®æi trong suèt chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬ vµ ®­îc coi nh­ cã ph­¬ng t¸c dông trïng víi ph­¬ng cña lùc khÝ thÓ Pk. Tæng lùc khÝ thÓ vµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn. PS = Pk + Pj [MN] Dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh lùc Pj trong b¶ng, ta x©y dùng ®­êng cong biÕn thiªn lùc Pj trªn ®å thÞ Pk-a víi cïng tû lÖ xÝch mP nh­ ®èi víi lùc khÝ thÓ. Céng trùc tiÕp hai ®å thÞ Pk vµ Pj hoÆc dùa vµo b¶ng biÕn thiªn PS ®Ó x©y dùng ®å thÞ lùc PS. Pr2 = m2 Rw2.10-6 = 0, 00168132[MN] Víi khèi l­îng thanh truyÒn quy dÉn vÒ t©m ®Çu to thanh truyÒn m2 = 0.750 [kg] Ta x¸c ®Þnh c¸c trÞ sè tøc thêi cña lùc tiÕp tuyÕn T, lùc ph¸p tuyÕn Z theo c«ng thøc; T=P∑. : Z= P∑. KÕt qu¶ cho trong b¶ng 1. a Pk Pk Pj PS T Z Qck [GGTK] đo */ ĐT [MN] [MN] [MN] [MN] [MN] [MN] 0 0.435000 0.00006 -0.0102 -0.0102 0.0000 -0.0102 0.0162 15 -1.042800 -0.00014 -0.0097 -0.0098 -0.0032 -0.0093 0.0156 30 -1.246100 -0.00017 -0.0081 -0.0082 -0.0051 -0.0066 0.0136 45 -1.246100 -0.00017 -0.0057 -0.0059 -0.0050 -0.0033 0.0106 60 -1.246100 -0.00017 -0.0029 -0.0031 -0.0031 -0.0009 0.0076 75 -1.246100 -0.00017 -0.0002 -0.0004 -0.0004 0.0000 0.0060 90 -1.246100 -0.00017 0.0022 0.0020 0.0020 -0.0006 0.0069 105 -1.246100 -0.00017 0.0040 0.0038 0.0034 -0.0020 0.0087 120 -1.246100 -0.00017 0.0051 0.0050 0.0037 -0.0035 0.0102 135 -1.246100 -0.00017 0.0057 0.0055 0.0032 -0.0047 0.0111 150 -1.246100 -0.00017 0.0059 0.0057 0.0022 -0.0054 0.0116 165 -1.246100 -0.00017 0.0059 0.0057 0.0011 -0.0057 0.0117 180 -1.246100 -0.00017 0.0059 0.0057 0.0000 -0.0057 0.0117 195 -1.146200 -0.00015 0.0059 0.0058 -0.0011 -0.0057 0.0117 210 -1.086200 -0.00014 0.0059 0.0058 -0.0022 -0.0054 0.0116 225 -0.721100 -0.00010 0.0057 0.0056 -0.0032 -0.0047 0.0112 240 -0.121800 -0.00002 0.0051 0.0051 -0.0038 -0.0036 0.0103 255 0.766500 0.00010 0.0040 0.0041 -0.0037 -0.0021 0.0089 270 2.223400 0.00030 0.0022 0.0025 -0.0025 -0.0007 0.0071 285 4.606600 0.00061 -0.0002 0.0004 -0.0004 0.0000 0.0060 300 8.706100 0.00116 -0.0029 -0.0018 0.0018 -0.0005 0.0068 315 16.108400 0.00214 -0.0057 -0.0036 0.0030 -0.0020 0.0086 330 29.166700 0.00388 -0.0081 -0.0042 0.0026 -0.0034 0.0097 345 53.122700 0.00706 -0.0097 -0.0026 0.0009 -0.0025 0.0085 360 197.72480 0.02629 -0.0102 0.0160 0.0000 0.0160 0.0100 375 206.06630 0.02740 -0.0097 0.0177 0.0058 0.0168 0.0122 390 135.64330 0.01803 -0.0081 0.0100 0.0062 0.0079 0.0065 405 85.825200 0.01141 -0.0057 0.0057 0.0048 0.0032 0.0056 420 56.391400 0.00750 -0.0029 0.0046 0.0045 0.0013 0.0065 435 39.486300 0.00525 -0.0002 0.0050 0.0052 0.0000 0.0080 450 29.397900 0.00391 0.0022 0.0061 0.0061 -0.0017 0.0098 465 23.118100 0.00307 0.0040 0.0070 0.0063 -0.0037 0.0115 480 19.238100 0.00256 0.0051 0.0077 0.0057 -0.0054 0.0128 495 16.522400 0.00220 0.0057 0.0079 0.0045 -0.0067 0.0135 510 13.072300 0.00174 0.0059 0.0076 0.0029 -0.0071 0.0135 525 10.356300 0.00138 0.0059 0.0073 0.0014 -0.0072 0.0132 540 8.030700 0.00107 0.0059 0.0070 0.0000 -0.0070 0.0130 555 5.948700 0.00079 0.0059 0.0067 -0.0013 -0.0066 0.0127 570 4.117500 0.00055 0.0059 0.0064 -0.0025 -0.0060 0.0123 585 2.262000 0.00030 0.0057 0.0060 -0.0034 -0.0051 0.0116 600 0.435000 0.00006 0.0051 0.0052 -0.0039 -0.0037 0.0104 615 0.435000 0.00006 0.0040 0.0040 -0.0036 -0.0021 0.0089 630 0.435000 0.00006 0.0022 0.0022 -0.0022 -0.0006 0.0070 645 0.435000 0.00006 -0.0002 -0.0001 0.0001 0.0000 0.0060 660 0.435000 0.00006 -0.0029 -0.0029 0.0028 -0.0008 0.0074 675 0.435000 0.00006 -0.0057 -0.0056 0.0048 -0.0032 0.0104 690 0.435000 0.00006 -0.0081 -0.0080 0.0050 -0.0064 0.0134 705 0.435000 0.00006 -0.0097 -0.0096 0.0031 -0.0091 0.0154 720 0.435000 0.00006 -0.0102 -0.0102 0.0000 -0.0102 0.0162 §å thÞ vÐc t¬ phô t¶i t¸c dông lªn bÒ mÆt cæ khuûu. §å thÞ nµy ph¶n ¸nh sù t¸c dông cña lùc T, Z, vµ Pr2 lªn bÒ mÆt cæ khuûu th«ng qua b¹c trong mét chu tr×nh c«ng t¸c cña xy lanh, ta cã: [MN] Dïng ph­¬ng ph¸p céng vÐctor trªn ®å thÞ ®Ó x¸c ®Þnh Qck ta vÏ d­îc nh­ h×nh sau Trong hÖ §Ò c¸c Qck-. §tvtpt cæ khuûu triÓn khai vÏ ®­îc nh­ h×nh d­íi. = 0. 003372429 [MN] ; Qckmax = 0. 0152848[MN] HÖ sè va ®Ëp = = 4.53233 T¶i träng riªng Trong ®ã: ChiÒu dµi tiÕp xóc: lc =27, 3. 10-3 = 0, 0273 [m] §­êng kÝnh cæ khuûu: d c = 0, 051 [m] Þ = 0,0033724/(0.0273.0.051)=2,2031 Þ =0,0265/(0.0233.0.060)=18. 95 §å thÞ mµi mßn cæ khuûu. §å thÞ mµi mßn thÓ hiÖn mét c¸ch t­îng tr­ng møc ®é mµi mßn bÒ mÆt cæ khuûu sau mét chu tr×nh t¸c dông cña lùc. - Trªn ®tvtpt cæ khuûu, vÏ vßng trßn t­îng tr­ng cho bÒ mÆt vµ chia thµnh 24phÇn[0….23]b»ng nhau. - TÝnh hîp lùc SQ' cña tÊt c¶ c¸c lùc t¸c dông lÇn l­ît lªn c¸c ®iÓm 0, 1, 2, 3..., 24 ký hiÖu t­¬ng øng lµ SQ0', SQ1', SQ2' ghi trÞ sè lùc vµ ph¹m vi t¸c dông lªn b¶ng sau víi gi¶ thiÕt lµ lùc SQ' t¸c dông ®Òu lªn tÊt c¶ c¸c ®iÓm trong ph¹m vi 1200, tøc lµ vÒ mçi phÝa cña ®iÓm chia lµ 600. - X¸c ®Þnh tæng lùc t­¬ng ®­¬ng SQi cña tÊt c¶ c¸c hîp lùc SQ' t¸c dông lªn ®iÓm thø i vµ ghi vµo c¸c « hµng d­íi cïng [b¶ng 2]. - Trªn ®å thÞ, vÏ vßng trßn t­îng tr­ng vµ m¸ khuûu nh­ trªn h×nh 2 vµ còng chia thµnh 2n phÇn b»ng nhau t­¬ng øng ®¸nh sè tõ 0 tíi 2n-1. Chän mét tû lÖ xÝch lùc thÝch hîp, ®Æt c¸c ®o¹n th¼ng t­¬ng øng víi SQi tõ vßng trßn theo h­íng kÝnh vµo phÝa t©m. - Nèi c¸c ®iÓm cuèi cña c¸c ®o¹n th¼ng Êy b»ng mét ®­êng cong liªn tôc råi g¹ch nghiªng phÇn diÖn tÝch n»m gi÷a vßng trßn vµ ®­êng cong liªn tôc khÐp kÝn võa nhËn ®­îc, ta ®­îc ®å thÞ mµ phÇn g¹ch nghiªng ®­îc coi nh­ tû lÖ thuËn víi møc ®é mßn cña bÒ mÆt sau mét chu tr×nh t¸c dông cña lùc. Tõ ®å thÞ nµy, ta chän vÞ trÝ mßn Ýt nhÊt ®Ó khoan lç dÇu b«i tr¬n *B¶ng sè liÖu tÝnh ®­îc trong b¶ng (b¶ng 3) : `  điểm hợp lực 0 1 2 3 4 5 6 0 Q0 210.6 210.6 210.6 210.6 210.6 15 Q1 194.2343 194.2343 194.2343 194.2343 194.2343 194.2343 30 Q2 16.935 16.935 16.935 16.935 16.935 16.935 16.935 45 Q3 14.7961 14.7961 14.7961 14.7961 14.7961 14.7961 14.7961 60 Q4 13.5905 13.5905 13.5905 13.5905 13.5905 13.5905 13.5905 75 Q5 13.1278 13.1278 13.1278 13.1278 13.1278 13.1278 90 Q6 13.3631 13.3631 13.3631 13.3631 13.3631 105 Q7 14.363 14.363 14.363 14.363 120 Q8 16.3477 16.3477 16.3477 135 Q9 19.8 19.8 150 Q10 25.7886 165 Q11 180 Q12 195 Q13 210 Q14 225 Q15 240 Q16 255 Q17 270 Q18 285 Q19 300 Q20 78.8088 315 Q21 77.9236 77.9236 330 Q22 77.7671 77.7671 77.7671 345 Q23 388.4686 388.4686 388.4686 388.4686 QΣ 1073.124 1007.443 942.8825 879.4784 507.3575 316.5575 148.1118 tle thuc QΣ thuc te 0.08585 0.080595 0.075431 0.070358 0.040589 0.025325 0.011849 0.00008 MN/mm 14 14 14 14 14 14 14 QΣ Ve 76.65171 71.96021 67.34875 62.81989 36.23982 22.61125 10.57941 7 8 9 10 11 12 13 14 15 14.7961 13.5905 13.5905 13.1278 13.1278 13.1278 13.3631 13.3631 13.3631 13.3631 14.363 14.363 14.363 14.363 14.363 16.3477 16.3477 16.3477 16.3477 16.3477 19.8 19.8 19.8 19.8 19.8 19.8 19.8 25.7886 25.7886 25.7886 25.7886 25.7886 25.7886 25.7886 25.7886 35.9435 35.9435 35.9435 35.9435 35.9435 35.9435 35.9435 35.9435 35.9435 60.57 60.57 60.57 60.57 60.57 60.57 60.57 60.57 288.109 288.109 288.109 288.109 288.109 288.109 288.109 250.0924 250.0924 250.0924 250.0924 250.0924 250.0924 183.3469 183.3469 183.3469 183.3469 183.3469 138.4245 138.4245 138.4245 138.4245 114.5838 114.5838 114.5838 98.6708 98.6708 82.7709 167.1203 196.5465 487.4127 724.3773 894.3611 1018.423 1116.659 1195.53 1252.512 0.01337 0.015724 0.038993 0.05795 0.071549 0.081474 0.089333 0.095642 0.100201 14 14 14 14 14 14 14 14 14 11.93716 14.03904 34.81519 51.74124 63.88294 72.74447 79.76134 85.39496 89.46513 16 17 18 19 20 21 22 23 210.6 210.6 210.6 210.6 194.2343 194.2343 194.2343 16.935 16.935 14.7961 60.57 288.109 288.109 250.0924 250.0924 250.0924 183.3469 183.3469 183.3469 183.3469 138.4245 138.4245 138.4245 138.4245 138.4245 114.5838 114.5838 114.5838 114.5838 114.5838 114.5838 98.6708 98.6708 98.6708 98.6708 98.6708 98.6708 98.6708 82.7709 82.7709 82.7709 82.7709 82.7709 82.7709 82.7709 82.7709 78.8088 78.8088 78.8088 78.8088 78.8088 78.8088 78.8088 78.8088 77.9236 77.9236 77.9236 77.9236 77.9236 77.9236 77.9236 77.7671 77.7671 77.7671 77.7671 77.7671 77.7671 388.4686 388.4686 388.4686 388.4686 388.4686 1295.377 1312.731 1102.389 1240.765 1268.018 1323.828 1226.179 1142.304 0.10363 0.105018 0.088191 0.099261 0.101441 0.105906 0.098094 0.091384 14 14 14 14 14 14 14 14 92.52694 93.76648 78.74206 88.62607 90.57272 94.55914 87.58422 81.59317 C¨n cø vµo sè liÖu tÝnh ®­¬c ta vÏ ®­¬c ®å thÞ nh­ h×nh d­íi. §å thÞ tæng lùc tiÕp tuyÕn vµ m« men tæng T∑ §éng c¬ Moskvich 412 lµ ®éng c¬ 1 hµng 4 kú; d =180 ®é . Thø tù c«ng t¸c: 1 - 3 - 4 – 2 Tõ thø tù c«ng t¸c ta x¸c ®Þnh vÞ trÝ tøc thêi cña c¸c pÝt t«ng nh­ sau: 1 ® 3 ® 4 ® 2 0o 180o 360o 270o Dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh chän tû lÖ xÝch mTå = 0. 00008 sè liÖu tÝnh ®­îc d­íi (b¶ng 3), ta vÏ ®­îc ®å thÞ nh­ h×nh sau: Dùa vµo b¶ng biÕn thiªn c¸c lùc tiÕp tuyÕn ta tÝnh ®­îc: TåTB = 0. 0024784 X¸c ®Þnh momen xo¾n cã Ých Metb: Netb = TåTB. R. hc¬. 106 = 0,0024784. 0, 03755. 0, 0008. 106=79.94876 [Nm] Sai sè Netb so víi Ne trong phÇn tÝnh nhiÖt: *B¶ng biÕn thiªn lùc tiÕp tuyÕn(b¶ng3): a T1 T2 T3 T4 T (®é) [MN] [MN] [MN] [MN] [MN] 0 0.000000 180 0.000000 360 0.000000 540 0.000000 0.000000 10 -0.000510 190 -0.000169 370 0.003710 550 -0.000247 0.002784 20 -0.000938 200 -0.000340 380 0.006092 560 -0.000451 0.004363 30 -0.001183 210 -0.000513 390 0.006622 570 -0.000648 0.004278 40 -0.001217 220 -0.000681 400 0.006220 580 -0.000783 0.003539 50 -0.001047 230 -0.000828 410 0.005506 590 -0.000879 0.002751 60 -0.000721 240 -0.000933 420 0.004835 600 -0.000924 0.002256 70 -0.000312 250 -0.000972 430 0.003449 610 -0.000900 0.001266 80 0.000101 260 -0.000928 440 0.003412 620 -0.000778 0.001808 90 0.000453 270 -0.000797 450 0.003077 630 -0.000535 0.002197 100 0.000701 280 -0.000603 460 0.002863 640 -0.000186 0.002774 110 0.000830 290 -0.000392 470 0.002605 650 0.000227 0.003270 120 0.000849 300 -0.000233 480 0.002233 660 0.000640 0.003489 130 0.000783 310 -0.000195 490 0.001776 670 0.000973 0.003337 140 0.000660 320 -0.000311 500 0.001337 680 0.001153 0.002839 150 0.000506 330 -0.000535 510 0.000997 690 0.001132 0.002100 160 0.000339 340 -0.000686 520 0.000606 700 0.000902 0.001162 170 0.000169 350 -0.000552 530 0.000284 710 0.000500 0.000400 180 0.000000 360 0.000000 540 0.000000 720 0.000000 0.000000 PhÇn V kÕt luËn Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®å ¸n ¸p dông chñ yÕu lµ phÇn mÒm Microsoft Exel ®Ó tÝnh to¸n vµ sù trî gióp cña phÇn mÒm Autolit trong Autocad ®Ó vÏ c¸c ®å thÞ, trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¸c b¶ng vÏ cña tõng ®èi t­îng lµm sinh ra c¸c sai sè, v× l­îng c«ng thøc t­¬ng ®èi phøc t¹p. Tuy nhiªn víi sù h­íng dÉn cña gi¸o viªn, em ®· hoµn thµnh ®å ¸n m«n häc nµy. §óng nh­ gi¸o viªn d¹y r»ng:”M¸y tÝnh chØ lµ c«ng cô hç trî, Con ng­êi míi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh”. Thùc hiÖn mét bµi tËp tèt cÇn cã c«ng cô tèt lµ ch­a ®ñ mµ cßn ph¶i cã ng­êi thùc hiÖn bµi tËp víi ph­¬ng ph¸p thùc sù khoa häc vµ hîp lý. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®å ¸n em nhËn ®­îc sù gióp ®ì t©n t©m cña c¸c thÇy gi¸o trong bé m«n vµ thÇy Vy H÷u Thµnh ng­ßi trùc tiÕp h­¬ng dÉn ®å ¸n cho em. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng ®iÒu mµ c¸c thÇy gi¸o ®· chØ d¹y, truyÒn ®¹t kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trong qu¸ hoµn thµnh ®å ¸n m«n hoc. Hµ néi, ngµy 24/12/2007 Tµi liÖu tham kh¶o 1. H­íng dÉn ®å ¸n m«n häc ®éng c¬ ®èt trong – NXB Q§ND 2003 TiÕn sÜ Vy H÷u Thµnh Th. sÜ Vò Anh TuÊn 2. §¹i c­¬ng ®éng c¬ ®èt trong-HVKTQS-1990 L¹i V¨n §Þnh 3. KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong T1, 2 - HVKTQS 1996 L¹i V¨n §Þnh Vy H÷u Thµnh 4. Lý thuyÕt ®éng c¬ ®èt trong-NXB Q§NN 2000 PGS. TS Hµ Quang Minh 5. KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong T3 - NXB §H vµ TH CN Hå TÊn ChuÈn NguyÔn §øc Phó TrÇn V¨n TÕ NguyÕn TÊt TiÕn 6. TËp ALAT ®éng c¬ ®èt trong T1, 2–HVKTQS 2003