Tính toán kiểm nghiệm động cơ UAZ - 3160 ở chế độ Međm

õ xÐc m¨ng dÇu qua lç trªn th©n pÝt t«ng. c) XÐc m¨ng Trªn ®Çu pÝt t«ng cã l¾p 2 lo¹i xÐc m¨ng lµ xÐc m¨ng khÝ vµ xÐc m¨ng dÇu. *XÐc m¨ng khÝ . Gåm 2 xÐc m¨ng cã nhiÖn vô bao kÝn buång ch¸y ng¨n c¸ch kh«ng khÝ ch¸y lät Xuèng c¸t te. §iÒu kiÖn lµm viÖc cña xÐc m¨ng chÞu nhiÖt ®é cao, ¸p suÊt lín, ma s¸t mµi mßn nhiÒu, chÞu sù ¨n mßn ho¸ häc cña khÝ ch¸y vµ dÇu nhên. Do ®ã xÐc m¨ng khÝ thø nhÊt ®­îc m¹ mét líp cr«n chiÒu dÇy líp m¹ lµ 0,08 - 0,13 mm xÐc m¨ng khÝ cã d¹ng mét vßng thÐp hë miÖng cã tiÕt diÖn ngang lµ h×nh thang, ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng bao kÝn . *XÐc m¨ng dÇu XÐc m¨ng dÇu cã nhiÖm vô g¹t dÇu b¸m trªn thµnh v¸ch xi lanh ch¶y vÒ c¸t te. Ngoµi t¸c dông g¹t dÇu, xÐc m¨ng dÇu cßn san ®Òu mét líp dÇu trªn mÆt xi lanh xÐc m¨ng dÇu ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i xÐc m¨ng dÇu tæ hîp gåm cã 2 vßng thÐp máng tiÕp xóc víi ®ai xÐc m¨ng vµ 2 vßng lo xo ®µn håi theo h­íng t©m vµ h­íng trôc. 2.1.2.2.Thanh truyÒn Thanh truyÒn lµ chi tiÕt nèi pÝt t«ng víi truc khuûu thanh truyÒn cã t¸c dông truyÒn l­ct¸c dông trªn pÝt t«ng xuèng trôc khuûu biÕn chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña pÝt t«ng thµnh chuyÓn ®éng quay cña truc khuûu. Khi ®éng c¬ lµm viÖc thanh truyÒn chÞu lùc khÝ thÓ lùc qu¸n tÝnh cña c¸c khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña nhãm pÝt t«ng, lùc qu¸n tÝnh cña thanh truyÒn. C¸c lùc nµy lu«n lu«n thay ®æi theo chu kú kÓ c¶ gi¸ trÞ sè vµ dÊu, nªn thanh truyÒn cã tÝnh chÞu va ®Ëp m¹nh kÕt cÊu cña thanh truyÒn gåm 3 phÇn: ®Çu nhá th©n, ®Çu to. + §Çu nhá thanh truyÒn: cã d¹ng h×nh trô máng. Trªn ®Çu nhá cã khoan lç høng dÇu b«i tr¬n cho b¹c lãt ®Çu nhá thanh truyÒn. B¹c ®Çu nhá thanh truyÒn ®­îc chÕ t¹o b»ng ®ång. Trªn b¹c cã khoan lç ®Ó trïng víi lç høng dÇu trªn ®Çu nhá thanh truyÒn. +Th©n thanh truyÒn : th©n thanh truyÒn cã tiÕt diÖn ngang h×nh ch÷ I lo¹i nµy cã ­u ®iÓm lµ gi¶m ®­îc träng l­îng cho thanh truyÒn mµ ®é cøng vÉn b¶o ®¶m. +§Çu to thanh truyÒn: ®­îc chia thµnh 2 nöa, nöa trªn lµm liÒn víi th©n, ®Çu to thanh truyÒn ®­îc l¾p víi trôc khuûu th«ng qua b¹c lãt. B¹c lãt còng ®­îc chia lµm 2 nöa, b¹c ®­îc ®Þnh vÞ víi ®Çu to b»ng vÊu l­ìi gµ. Trªn b¹c ®Çu to thanh truyÒn cã khoan lç dÉn dÇu b«i tr¬n, khi lç nµy trïng víi lç dÇu cña chèt trôc khuûu th× dÇu ®­îc phun ra ®Ó b«i tr¬n cho thµnh xi lanh vµ cam c¬ cÊu ph©n phèi khÝ. 2.1.3.trôc khuûu Trôc khuûu lµ mét trong nh÷ng chi tiÕt quan träng nhÊt cña ®éng c¬. Trôc khuûu tiÕp nhËn lùc tõ thanh truyÒn biÕn chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña nhãm pÝt t«ng thµnh chuyÓn ®éng quay cña chÝnh nã, truyÒn mo men xo¾n qua hÖ thèng truyÒn lùc lµm cho b¸nh xe quay vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c lµm viÖc. Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc trôc khuûu chÞu t¸c dông cña lùc khÝ thÓ, lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn, lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng quay. Nh÷nglùc nµy cã trÞ sè rÊt línvµ thay ®æi theo chu kú nªn cã tÝnh va ®Ëp m¹nh. Trôc khuûu ®énh c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i trôc khuûu nguyªn, cã ®ñ cæ trôc. Trªn trôc khuûu cã gia c«ng 5 cæ trôc khuûu, trôc khuûu ®­îc ®óc b»ng gang cÇu. Trôc khuûu gåm c¸c thµnh phÇn : ®Çu trôc khuûu, cæ trôc khuûu, chèt khuûu, m¸ khuûu vµ ®u«i trôc khuûu. +§Çu trôc khuûu: dïng ®Ó l¾p b¸nh r¨ng dÉn ®éng trôc cam, b¸nh ®ai (pu li)dÉn ®éng qu¹t giã vµ ®ai èc khëi ®éng ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ b»ng tay. +Chèt khuûu vµ cæ trôc khuûu: ®­îc lµm rçng ®Ó giÈm träng l­îng vµ chøa dÇu b¬i tr¬n cho b¹c ®Çu to thanh truyÒn vµ b¹c cæ trôc. + B¹c cæ trôc vµ cæ chèt khuûu: ®Òu ®­îc chia lµm hai nöa vµ ®­îc ®Þnh vi b»ng vÊu l­ìi gµ. Gép thÐp cña b¹c lãt vµ b¹c cæ trôc ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp c¸c bon thÊp, bÒ mÆt lµm viÖc ®­îc phñ mét líp hîp kim chèng mßn COC- 66. ChiÒu dµy cña b¹c cæ trôc lµ 2,25 (-0,013) . B¹c lãt ®Çu to thanh truyÒn dµy 1,75(-0,020) mm . 2.1.4 B¸nh ®µ B¸nh ®µ cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ ®¶m b¶o tèc ®é gãc cña trôc khuûu ®­îc ®ång ®Òu. B¸nh ®µ ®éng c¬ UAZ - 3160 cã d¹ng ®Üa ®­îc ®óc b»ng gang trªn b¸nh ®µ cã Ðp vµnh r¨ngb»ng thÐp ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ b»ng ®éng c¬ ®iÖn. B¸nh ®µ ®­îc tiÕn hµnh c©n b»ng ®éng cïng víi trôc khuûu vµ ®­îc liªn kÕt víi trôc khuûu nhê 4 bu l«ng. Trªn b¸nh ®µ cã ghi c¸c ký hiÖu §CT vµ gãc ®¸nh löa sím . 2.2. c¬ cÊu ph©n phèi khÝ. Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 bè trÝ c¬ cÊu ph©n phèi khÝ xu p¸p treo (h×nh 3). y cña b¹c cæ trôc lµ 2,25 ,25 p, bÒ mÆt lµm viÖc ®­îc phñ mét líp hîp kim chèng mßn COC 66 . ®éng quay cña chÝnh nã H×nh 3 : C¬ cÊu phèi khÝ cña ®éng c¬ UAZ - 3160 1.Trôc cam; 2.Con ®éi; 3. §òa ®Èy; 4.§Õ xu p¸p; 5.Th©n xu p¸p; 6. èng dÉn h­íng; 7. Vai èng dÉn h­íng; 8. §Õ tùa lß xo; 9. Lß xo; 10.§Öm ch¾n dÇu; 11. §Üa lß xo; 12. Mãng h·m; 14.cß mæ; 15. VÝt ®iÒu chØnh; 16. §ai èc h·m. Víi c¬ cÊu phèi khÝ xu p¸p treo b¶o ®¶m cho buång ch¸y nhá gän, chèng ch¸y kÝch næ tèt nªn cã thÓ t¨ng ®­îc tØ sè nÐn vµ lµm cho d¹ng ®­êng th¶i, n¹p thanh tho¸t, khiÕn søc c¶n khÝ ®éng gi¶m nhá, ®ång thêi do cã thÓ bè trÝ xu p¸p hîp lÝ h¬n nªn cã thÓ t¨ng ®­îc tiÕt diÖn l­u th«ng cña dßng khÝ khiÕn hÖ sè n¹p t¨ng. CÊu t¹o c¬ cÊu phèi khÝ gåm c¸c chi tiÕt chÝnh sau : trôc cam, xu p¸p, con ®éi, ®òa ®Èy, cß mæ. 2.2.1.Xu p¸p Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 gåm 4 xu p¸p n¹p; vµ 4 xu p¸p x¶ ®­îc l¾p trªn n¾p m¸y thµnh mét d·y. C¸c xu p¸p ®­îc dÉn ®éng tõ trôc cam th«ng qua con ®éi, ®òa ®Èy vµ dµn cß mæ. C¸c xu p¸p lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn rÊt xÊu; chÞu t¶i ®éng vµ phô t¶i nhiÖt rÊt lín nhÊt lµ ®èi víi xu p¸p th¶i. * Xu p¸p n¹p Xu p¸p n¹p lµm b»ng thÐp. T¸n nÊm d¹ng lâm ®­êng kÝnh t¸n nÊm D = 44mm, gi÷a th©n vµ t¸n nÊm cã b¸n k×nh gãc l­în lín ®Ó c¶i thiÖn t×nh tr¹ng l­u th«ng cña dßng khÝ n¹p vµo xi lanh, ®ång thêi t¨ng ®é cøng v÷ng cho xu p¸p, gi¶m ®­îc träng l­îng. PhÇn ®u«i ®­îc t«i cøng. * Xu p¸p th¶i. Xu p¸p th¶i lµm b»ng thÐp chÞu nhiÖt. NÊm xu p¸p th¶i d¹ng låi ®­êng kÝnh t¸n nÊm D = 36mm , gãc a = 45 ®é. PhÇn ®u«i ®­îc t«i cøng ®Ó tr¸nh mßn vµ cã r·nh ®Ó l¾p mãng h·m gi÷a ®u«i xu p¸p vµ lß xo xu p¸p. Mãng h·m h×nh c«n gåm 2 nöa víi kiÓu l¾p nµy cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n, ®é an toµn cao, vµ kh«ng g©y nªn øng suÊt tËp trung trªn ®u«i xu p¸p. §Ó dÔ söa vµ tr¸nh hao mßn cho n¾p xi lanh ë chç l¾p xu p¸p ng­êi ta l¾p èng dÉn h­íng.èng dÉn h­íng cã d¹ng h×nh trô rçng ®­îc ®ãng Ðp vµo n¾p xi lanh ®Õn mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh. + §Õ xu p¸p h×nh èng mÆt trong ®­îc v¸t gãc theo gãc v¸t cña t¸n nÊm vµ ®­îc ®ãng trªn n¾p m¸y + Lß xo xu p¸p h×nh trô hai ®Çu ®­îc quÊn sÝt víi nhau vµ mµi ph¼ng. 2.2.2. Trôc cam Trôc cam ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp hîp kim thµnh phÇn c¸c bon thÊp. Trôc cam gåm 5 cæ trôc cam víi c¸c ®­êng kÝnh thu nhá dÇn tõ ®Çu trôc cam ®Õn ®u«i trôc cam. D1 = 52 mm. D2 = 51 mm; D3 = 50 mm; D4 = 49 mm; D5 = 48 mm Trªn trôc cam cã 4 cam n¹p vµ 4 cam th¶i. C¸c cam n¹p vµ c¸c cam th¶i ®­îc lµm liÒn trôc, trªn trôc cam cßn cã b¸nh lÖch t©m ®Ó dÉn ®éng b¬m x¨ng. trôc cam ®­îc dÉn ®éng tõ trôc khuûu b»ng cÆp b¸nh r¨ng riªng. B¸nh r¨ng trªn trôc cam ®­îc lµm b»ng gç phÝp cßn moay ¬ b»ng gang. Trªn b¸nh r¨ng ®ã cã hai lç ren ®Ó tiÖn th¸o l¾p. §Ó h¹n chÕ sù dÞch chuyÓn däc chôc cña trôc cam ng­êi ta dïng æ ch¾n däc trôc ( h×nh 4) H×nh 4 : æ ch¾n däc trôc cam æ ch¾n gåm cã mÆt bÝch 2 b»ng thÐp ®­îc cè ®Þnh trªn mÆt ®Çu cña th©n m¸y b»ng bu l«ng. Mét mÆt cña mÆt bÝch 2 tiÕp xóc víi mÆt ®Çu cña cæ trôc cam, mÆt kia c¸ch mÆt ®Çu cña moay ¬ b¸nh r¨ng cam mét khe hë kho¶ng 0,1- 0,2 mm. TrÞ sè khe hë däc trôc nµy do chiÒu dµi cña vßng ch¾n 3 quyÕt ®Þnh. Vßng ch¾n 3 l¾p trªn ®Çu æ chôc cam vµ bÞ b¸nh r¨ng cam Ðp s¸t vµo mÆt ®Çu cña æ chôc cam. Trong qu¸ tr×nh söa ch÷a sau nµy ®Ó ®iÒu chØnh khe hë ®óng quy ®Þnh chØ cÇn thay ®æi chiÒu dµi cña vßng ch¾n 3. DÇu b«i tr¬n mÆt ma s¸t cña æ ch¾n ®­îc dÉn tõ cæ chôc cam tíi. Ngoµi mÆt bÝch hai cßn ®­îc b«i tr¬n b»ng dÇu vung tÐ. Trong hép b¸nh r¨ng cam trªn c¸c b¸nh r¨ng trôc khuûu vµ b¸nh r¨ng trôc cam cã hai dÊu khi l¾p r¸p ph¶i ®Ó c¸c dÊu trïng nhau ®Ó ®¶m b¶o gãc pha phèi khÝ (h×nh 5). H×nh 5 : DÊu ®Æt gãc pha phèi khÝ 2.2.3. Con ®éi Con ®éi cã d¹ng h×nh trô rçng, ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng mßn vÑt mÆt con ®éi hoÆc mÆt cam. Con ®éi ®­îc lµm b»ng thÐp. PhÇn mÆt cÇu tiÕp xóc víi cam ®­îc t«i cøng ®Ó chèng mßn trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. 2.2.4. §òa ®Èy §òa ®Èy lµ mét thanh thÐp nhá h×nh trô rçng dïng ®Ó truyÒn lùc tõ con ®éi ®Õn ®ßn bÈy, hai ®Çu ®òa ®Èy hµn víi ®Çu tiÕp xóc h×nh cÇu ®Ó tiÕp xóc víi con ®éi vµ chôp trªn cß mæ. C¸c ®Çu tiÕp xóc nµy ®­îc t«i cøng ®Ó gi¶m mµi mßn. 2.2.5. §ßn bÈy §ßn bÈy lµ chi tiÕt chuyÒn lùc trung gian, mét ®Çu tiÕp xóc víi ®òa ®Èy, mét ®Çu tiÕp xóc víi ®u«i xu p¸p. §Çu tiÕp xóc víi ®òa ®Èy cã vÝt ®iÒu chØnh vµ ®­îc h·m b»ng ®ai èc. §Çu tiÕp tiÕp xóc víi ®u«i xu p¸p cã mÆt tiÕp xóc ph¼ng vµ ®­îc t«i cøng ®Ó chèng mßn. MÆt ma s¸t gi÷a trôc vµ b¹c lãt Ðp trªn ®ßn bÈy ®­îc b«i tr¬n b»ng bÇu nhê chøa trong phÇn rçng cña trôc. §ßn bÈy ®­îc dËp b»ng thÕp c¸c bon trong b×nh. 2.3. HÖ thèng b«i tr¬n HÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ UAZ - 3160 (h×nh 6) lµ hÖ thèng b«i tr¬n b»ng dÇu cã ¸p lùc kÕt hîp víi vung tÐ dÇu. 1. B¬m dÇu; 2. Nót x¶ dÇu; 3. Phao hót dÇu; 4. Van an toµn; 5. KÐt m¸t dÇu; 6. kho¸ kÐt m¸t; 7. Bé c¶m biÕn ¸p suÊt dÇu; 8. Bé c¶m biÕn b¸o háng; 9. Bçu läc dÇu; 10. Lç dÇu b«i tr¬n cho cÆp b¸nh r¨ng ph©n phèi khÝ. 2.3.1. NhiÖm vô cña hÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ UAZ - 3160 NhiÖm vô hÖ thèng b«i tr¬n lµ b«i tr¬n tÊt c¶ c¸c bÒ mÆt ma s¸t, lµm gi¶m tæn thÊt ma s¸t, lµm m¸t æ trôc ®ång thêi tÈy röa mÆt ma s¸t. Ngoµi ra hÖ thèng b«i tr¬n cßn lµm nhiÖm vô bao kÝn gi÷a pit t«ng, xÐc m¨ng vµ thµnh xi lanh. 2.3.2. Nguyªn lÝ lµm viÖc Khi ®éng c¬ lµm viÖc, th«ng qua hÖ thèng dÉn ®éng lµm cho b¬m dÇu 1 lµm viÖc: dÇu ®­îc hót tõ c¸t te qua phao dÇu (3) dÇu ®­îc b¬m dÇu ®Èy tíi bÇu läc dÇu, bÇu läc ®­îc lµm s¹ch vµ theo c¸c ®­êng dÇu chÝnh ®i b«i tr¬n cho b¹c trôc khuûu. Trôc cam vµ mét phÇn dÇu ®­îc ®Èy lªn b«i tr¬n cho b¹c dÇu cßn mæ. Khi nhiÖt ®é dÇu v­ît qu¸ quy ®Þnh dÇu ®­îc qua kÐt m¸t dÇu 5 vµ ®­îc lµm m¸t sau ®ã trë vÒ cat te tiÕp tôc hµnh tr×nh tiÕp theo. 2.3.3. KÕt cÊu cô thÓ cña hÖ thèng HÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ UAZ - 3160 gåm c¸c bé phËn chÝnh nh­ sau: B¬m dÇu, bé läc dÇu, kÐt m¸t dÇu 2.3.3.1. B¬m dÇu B¬m dÇu ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i b¬m dÇu dïng mét cÆp b¸nh r¨ng. KÕt cÊu cña b¬m dÇu gåm: N¾p 10 vµ vá 5 ®­îc chÕ t¹o b»ng hîp kim nh«m, gi÷a th©n vµ vá ®­îc l¾p mét tÊm ®Öm nhùa dµy. CÆp b¸nh r¨ng b¬m dÇu lµ cÆp b¸nh r¨ng th¼ng, b¸nh r¨ng chñ ®éng 6, lµm b»ng thÐp ®· ®­îc l¾p víi trôc (4) b»ng then. B¸nh r¨ng bÞ ®éng 7 còng ®­îc lµm b»ng thÐp vµ ®­îc l¾p quay tù do trªn chôc bÞ ®éng nhê b¹c. Trªn b¬m dÇu cßn ®­îc bè trÝ mét van an toµn 2. Nguyªn lÝ lµm viÖc: Khi ®éng c¬ lµm viÖc, th«ng qua hÖ thèng dÉn ®éng lµm trôc (4) vµ b¸nh r¨ng chñ ®éng 6 quay. B¸nh r¨ng bÞ ®éng 7 quay theo. DÇu ®­îc hót tõ phao dÇu vµo khoang thÊp ¸p ®­îc cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp ®Èy sang khoang cao ¸p ®i b«i tr¬n cho hÖ thèng. Khi ¸p suÊt trªn ®­êng dÇu chÝnh v­ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp, dÇu ®Èy van an toµn 2, nÐn lß so 3 l¹i, van an toµn më ra. DÇu ®­îc ch¶y vÒ ®­êng dÇu thÊp ¸p. 2.3.3.2. BÇu läc dÇu Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 n¾p bÇu läc dÇu lµ lo¹i bÇu läc thÊm. Lâi läc b»ng vßng d¹ ®­îc xÕp xen kÏ víi nhau thµnh c¸c khe hë läc. DÇu nhên cã ¸p suÊt cao ®­îc b¬m dÇu tíi thÊm qua c¸c khe hë nhá cña c¸c vßng d¹. Do ®ã c¸c t¹p chÊt cã ®­êng kÝnh h¹t lín h¬n kÝch th­íc khe hë ®Òu bÞ gi÷ l¹i kh«ng chui qua phÇn tö läc. DÇu b«i tr¬n ®­îc läc s¹ch qua c¸c r·nh ra ®­êng dÇu chÝnh ®i b«i tr¬n cho hÖ thèng. Khi c¸c phÇn tö läc hoµn toµn bÞ t¾c do cÆn bÈn th× van th«ng qua sÏ më dÇu ®­îc läc ch¶y vµo hÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬. Van th«ng qua më khi cã sù chªnh lÖch ¸p suÊt lµ 0,6-0,75 KG/cm2 gi÷a ®iÓm ®Çu vµo bÇu läc vµ ®iÓm ®Çu ra khái bÇu läc. Khi ®ã cÇn ph¶i tiÕn hµnh thay thÕ lâi läc. 2.3.3.3. KÐt lµm m¸t dÇu nhên KÐt lµm m¸t dÇu nhên ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i kÐt lµm m¸t dÇu nhên b»ng kh«ng khÝ. KÐt m¸t dÇu ®­îc l¾p phÝa tr­íc kÐt lµm m¸t n­íc. KÕt cÊu gåm: èng dÉn dÇu b»ng ®ång ®­îc xÕp h×nh ch÷ U, èng nµy ®­îc ®Æt vµo c¸c phiÕn t¶i nhiÖt. Nguyªn lý: DÇu cã nhiÖt ®é cao ®­îc dÉn vµo èng dÉn dÇu h×nh ch÷ U, nhê qu¹t giã cña ®éng c¬ hót giã qua c¸c phiÕn t¶i nhiÖt. §­a nhiÖt cña dÇu nhên t¶n ra ngoµi * Th«ng giã hép trôc khuûu: Th«ng giã hép trôc khuûu ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ kiÓu th«ng giã tù nhiªn. Khi ®éng c¬ lµm viÖc khÝ ch¸y lät tõ buång ch¸y xuèng hép trôc khuûu lµm cho ¸p suÊt, nhiÖt ®é trong hép trôc khuûu t¨ng so víi m«i tr­êng bªn ngoµi. Lóc nµy ¸p suÊt khÝ trong hép trôc khuûu th«ng qua èng dÉn nèi th«ng hép trôc khuûu víi khÝ trêi. 2.4. HÖ thèng lµm m¸t. HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬ UAZ - 3160 cã nhiÖm vô thùc hiÖn qu¸ tr×nh truyÒn nhiÖt c¸c chi tiÕt bÞ nung nãng cña ®éng c¬ cho n­íc lµm m¸t ®Ó b¶o ®¶m cho c¸c chi tiÕt kh«ng bÞ qu¸ nãng. §ång thêi gi÷ cho tr¹ng th¸i nhiÖt cña ®éng c¬ ®­îc æn ®Þnh. Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 sö dông hÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc, kiÓu kÝn tuÇn hoµn c­ìng bøc nhê b¬m n­íc. Nguyªn lÝ cña hÖ thèng lµm m¸t ®­îc tr×nh bµy trªn (h×nh 9). H×nh 9: HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬ UAZ - 3160 1.Van x¶ n­íc; 2. ®­ßng n­íc tõ kÐt m¸t ra b¬m n­íc;3. trôc b¬m n­íc; 4.Buli n­íc; 5. Van h»ng nhiÖt; 6. KÐt m¸t; 7.qu¹t giã; 8. ®­êng dÉn n­íc ra kÐt lµm m¸t; 12.th©n m¸y; 13. van th¸o n­íc. * Nguyªn lÝ lµm viÖc cña hÖ thèng: Khi ®éng c¬ lµm viÖc th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng lµm cho b¬m n­íc lµm viÖc. N­íc l¹nh tõ kÕt m¸t ®­îc b¬m n­íc ®Èy vµo c¸c ®­êng dÉn vµo c¸c khoang trong n¾p m¸y råi theo c¸c ®­êng dÉn trªn n¾p m¸y trë vÒ kÐt m¸t vµ b¬m n­íc. §Ó duy tr× nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t trong hÖ thèng ®­îc æn ®Þnh trªn hÖ thèng lµm m¸t cã bè trÝ van h»ng nhiÖt 5. Khi nhiÖt ®é n­íc trong hÖ thèng nhá h¬n 70C van h»ng nhiÖt 5 ®ãng ®­êng n­íc ra kÐt m¸t. N­íc ®­îc tuÇn hoµn c­ìng bøc tõ b¬m n­íc ®Õn c¸c khoang trªn n¾p m¸y ®Ó lµm m¸t cho hÖ thèng. Khi nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t lín h¬n 800C, d­íi t¸c dông cña nhiệt ®é van h»ng nhiÖt më hoµn toµn. N­íc tõ b¬m n­íc vµo c¸c khoang trªn l¾p m¸y.Khi ra khái n¾p m¸y n­íc cã nhiÖt ®é cao ®­îc dÉn vµo trong kÐt m¸t nhê van h»ng nhiÖt 5 më .Sau khi qua kÐt n­íc.N­íc ®­îc lµm m¸t quay trë vÒ b¬m n­íc thùc hiÖn chu tr×nh tiÕp theo §Ó kiÓm tra nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t trªn b¶ng ®ång hå cã l¾p ®ång hå b¸o nhiÖt ®é n­íc. Ngoµi ra cßn l¾p mét bé c¶m biÕn b¸o lªn ®Ìn nguy hiÎm trªn ca bin buång l¸i. khi ®Ìn s¸ng là b¸o hiÖu ®éng c¬ qu¸ nãng qu¸ nãng. HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬ UAZ - 3160 gåm nh÷ng bé phËn chÝnh sau: B¬m n­íc, van h»ng nhiÖt, kÐt m¸t. 2.4.1.B¬m n­íc B¬m n­íc ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ kiÓu b¬m n­íc kiÓu ly t©m ®­îc bè trÝ ë mÆt ®Çu cña th©n m¸y. Trôc b¬m n­íc trïng víi trôc qu¹t giã. CÊu t¹o cña b¬m n­íc ®­îc tr×nh bày trªn (h×nh 10. ) H×nh 10: B¬m n­íc ®éng c¬ UAZ - 3160. 1. §ai èc h·m 2. Trôc b¬m n­íc 3.Vá b¬m n­íc ; 4. Lç kiÓm tra mì vßng bi; 5. Vó mì ; 6 .B¹c chÆn däc trôc ; 7. vßng ®Öm làm kÝn; 8.Mµng cau su; 9.lß xo ; 10. c¸nh b¬m n­íc; 11. Bu l«ng b¾t c¸nh b¬m ; 13. Vßng bi; 12. Lç kiÓm tra ro n­íc Vá b¬m n­íc lµm b»ng hîp kim nh«m cã mÆt bÝch l¾p ghÐp víi mÆt ®Çu cña th©n m¸y. C¸nh b¬m n­íc 9 ®­îc lµm b»ng chÊt dÎo. Trôc b¬m n­íc ®­îc quay trªn 2 æ bi cÇu vµ ®­îc lµm kÝn b»ng mµng cau su chÞu n­íc 7 vµ xo Ðp 8. *Nguyªn lý làm viÖc Khi ®éng c¬ lµm viÖc th«ng qua hÖ thèng dÉn ®éng lµm trôc b¬m 2 vµ c¸nh b¬m 9 quay. D­íi t¸c dông cña lùc ly t©m, c¸c phÇn tö n­íc bÞ dån tõ trong ra ngoµi víi ¸p suÊt cao n­íc ®­îc b¬m ®i lµm m¸t cho hÖ thèng. 2.4.2. Van h»ng nhiÖt Van h»ng nhiÖt nh»m duy tr× tr¹ng th¸i nhiÖt æn ®Þnh cho ®éng c¬ khi ®ãng hoÆc më ®­êng n­íc vµo kÐt m¸t. Van h»ng nhiÖt ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i van kiÓu hép xÕp ®­îc l¾p trªn ®­êng n­íc ra khái ®éng c¬. Nguyªn lý lµm viÖc cña van h»ng nhiÖt ®­îc tr×nh bµy nh­ sau: H×nh 11: Van h»ng nhiÖt ®éng c¬ UAZ - 3160 1.Vá cña b¬m n­íc; 2. Gi¸; 3, 7. TÊm ®iÖm; 4. Vá van h»ng nhiÖt; 5. N­íc ra kÐt m¸t; 6. Van ; 8. CÇn ®Èy van; 9. Hép xÕp. CÇn ®Èy 8 ®­îc l¾p chÆt víi hép xÕ (9) cã chøa chÊt láng gi·n në cã thµnh phÇn lµ 1/3 r­îu ªtylÝc 2/3 lµ n­íc cÊt. * Nguyªn lÝ lµm viÖc: Khi nhiÖt ®é n­íc trong hÖ thèng thÊp h¬n 70°C, trong hép xÕp 9 ch­a bÞ gi·n në do ®ã van 6 ®ãng. N­íc lµm m¸t kh«ng vµo kÐt m¸t ®­îc vµ chØ tuÇn hoµn tõ b¬m n­íc vµo n¾p xi lanh vµ ng­îc l¹i. Khi nhiÖt ®é n­íc trong hÖ thèng lín h¬n 70°C (70÷72°C), chÊt láng trong hép xÕp bÞ gi·n në lµm cÇn 8 ®Èy van 6 më. N­íc trong hÖ thèng b¾t ®Çu vµo kÐt m¸t. Khi nhiÖt ®é lín h¬n 80°C (tõ 80÷85°C) chÊt láng gi·n në trong hép xÕp bÞ gi·n në m¹nh lµm cÇn ®Èy 8 ®Èy van 6 më hoµn toµn. N­íc cã nhiÖt ®é cao chñ yÕu ®i qua van h»ng nhiÖt vµo kÐt lµm m¸t. 2.4.3 KÐt lµm m¸t (kÐt n­íc) KÐt lµm m¸t dïng ®Ó h¹ nhiÖt ®é cña n­íc tõ ®éng c¬ ra råi l¹i ®­a trë vµo lµm m¸t ®éng c¬. Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 kÐt lµm m¸t ®­îc ®Æt phÝa tr­íc qu¹t giã. KÕt cÊu cña kÐt lµm m¸t gåm 3 phÇn chñ yÕu: ng¨n trªn, ng¨n d­íi vµ giµn èng truyÒn nhiÖt, ng¨n trªn chøa n­íc nãng, ng¨n d­íi chøa n­íc nguéi vµ giµn èng truyÒn nhiÖt nèi ng¨n trªn vµ ng¨n d­íi víi nhau. HiÖu suÊt truyÒn nhiÖt cña bé phËn truyÒn nhiÖt phô thuéc chñ yÕu vµo tèc ®é l­u ®éng cña 2 dßng m«i chÊt (m«i chÊt to¶ nhiÖt lµ n­íc vµ m«i chÊt thu nhiÖt lµ kh«ng khÝ) v× vËy ®Ó t¨ng hiÖu suÊt truyÒn nhiÖt, phÝa sau kÐt n­íc ®­îc bè trÝ qu¹t giã ®Ó hót giã ®i qua giµn èng truyÒn nhiÖt. KÕt cÊu cña bé phËn giµn èng truyÒn nhiÖt gåm nhiÒu èng dÉn n­íc dÑt lµm b»ng ®ång bè trÝ thµnh hµng c¾m trong c¸c l¸ t¶n nhiÖt. C¸c l¸ t¶n nhiÖt còng ®­îc lµm b»ng ®ång ®­îc hµn vµo èng dÉn n­íc vµ s¾p thµnh c¸c hµng song song víi nhau t¹o thµnh c¸c khe ®Ó cho giã lät qua. * Nguyªn lý lµm viÖc: N­íc nãng tõ khoang trªn ch¶y trong c¸c èng dÑt xuèng khoang d­íi (khoang chøa n­íc nguéi) trong khi ch¶y qua èng nhiÖt cña n­íc ®­îc truyÒn qua thµnh èng truyÒn vµo c¸c l¸ t¶n nhiÖt. Qu¹t giã hót giã qua c¸c khe cña c¸c l¸ t¶n nhiÖt, truyÒn nhiÖt ra m«i tr­êng bªn ngoµi. §Ó gi¶m l­îng n­íc bèc h¬i trªn kÐt m¸t ®éng c¬ UAZ - 3160 cã bè trÝ n¾p kÐt m¸t (h×nh 12) H×nh 12: N¾p kÐt m¸t ®éng c¬ UAZ - 3160 1:Vá; 2: Lß xo van x¶ h¬i n­íc; 3: §Õ lß xo; 4: TÊm ®Öm van x¶; 5: Van hót; 6: §Õ van x¶; 7: Lç x¶ Khi nhiÖt ®é n­íc trong kÐt m¸t lín h¬n 90°C vµ ¸p suÊt trong kÐt b»ng 0,45÷0,6 Kg/cm², d­íi ¸p suÊt nµy Ðp lß xo van x¶, van x¶ më ®ång thêi van hót ®ãng h¬i n­íc ®­îc x¶ ra ngoµi, qua van x¶ th«ng ra lç x¶ 7. Cßn khi ¸p suÊt trong kÐt gi¶m xuèng 0,01÷0,1 Kg/cm², d­íi t¸c dông cña lß xo 2 van x¶ ®ãng l¹i ®ång thêi van hót kh«ng khÝ 5 më cho kh«ng khÝ lät vµo trong kÐt m¸t. 2.5 HÖ thèng nhiªn liÖu HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 cã nhiÖm vô chuÈn bÞ vµ cung cÊp hçn hîp h¬i x¨ng vµ kh«ng khÝ cho ®éng c¬ b¶o ®¶m sè l­îng vµ thµnh phÇn cña khÝ hçn hîp lu«n lu«n phï hîp víi chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬. HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 (h×nh 13) H×nh 13: S¬ ®å hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 1,8: Thïng chøa nhiªn liÖu; 2: Nót x¶ cÆn bÈn bÇu läc th«; 3: BÇu läc th«; 4: Kho¸ 3 nÊc; 5: B¬m x¨ng; 6:BÇu läc tinh; 7: ChÕ hoµ khÝ * Nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng: Khi ®éng c¬ lµm viÖc qua c¬ cÊu dÉn ®éng lµm b¬m x¨ng 5 ho¹t ®éng, nhiªn liÖu ®­îc hót tõ c¸c thïng chøa qua kho¸ 3 nÊc 4 vµo bÇu läc nhiªn liÖu 3. Nhiªn liÖu ®­îc b¬m x¨ng ®Èy vµo bÇu läc tinh 6, vµo chÕ hoµ khÝ 7 n¹p vµo xi lanh ®éng c¬. HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 gåm c¸c thiÕt bÞ chÝnh sau: Thïng nhiªn liÖu, bÇu läc th«, b¬m x¨ng, bÇu läc tinh, chÕ hoµ khÝ 2.5.1 Thïng nhiªn liÖu Trªn hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 ®­îc bè trÝ 2 thïng nhiªn liÖu. ThÓ tÝch mçi thïng lµ 39 lÝt, thïng nhiªn liÖu ®­îc dËp b»ng t«n vµ b¾t víi khung xe b»ng c¸c ®ai thÐp. Trªn thïng cã l¾p bé c¶m biÕn b¸o møc x¨ng trong thïng. Trªn thïng x¨ng cã èng phÔu ®Ó ®æ x¨ng vµo thïng, cã n¾p ®Ó ®¹y kÝn phÔu. PhÝa d­íi mçi thïng cã lç x¶ cÆn bÈn. §Ó tr¸nh hiÖn t­îng bèc h¬i vµ hiÖn t­îng sãng s¸nh cña x¨ng trong thïng trªn n¾p cã l¾p van hót vµ van x¶ ®Æc biÖt. CÊu t¹o n¾p thïng nhiªn liÖu ®­îc tr×nh bµy trªn. * Nguyªn lý lµm viÖc: Khi ¸p suÊt trong thïng v­ît qua ¸p suÊt khÝ trêi kho¶ng 85-140 mm Hg, ¸p suÊt nµy ®Èy cho van x¶ më. Cßn khi trong thïng cã ®é ch©n kh«ng lªn tíi 10-25 mm Hg th× van hót më ®Ó hót kh«ng khÝ ngoµi trêi vµo thïng. 2.5.2 BÇu läc th« nhiªn liÖu BÇu läc th« nhiªn liÖu lµm nhiÖm vô läc s¹ch n­íc vµ t¹p chÊt c¬ häc lÉn trong x¨ng tr­íc khi vµo b¬m x¨ng. CÊu t¹o bÇu läc th« nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 ®­îc giíi thiÖu trªn h×nh 15. H×nh 15: BÇu läc th« nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 1.§Öm, 2. N¾p, 3. Bu l«ng; 4.§Öm cña phÇn tö läc; 5. PhÇn tö läc; 6. bÇu chøa; 7. Nót x¶; 8. C¸c tÊm lâi läc. a.Lç ®Ó x¨ng ®i qua; b. VÊu låi. Lâi läc 5 gåm nhiÒu l¸ ®ång thanh máng 8 xÕp lªn nhau t¹o thµnh. ChiÒu dµy cña l¸ ®ång lµ 0,14 mm. Mçi l¸ ®Òu cã nh÷ng ®iÓm låi b nh« nªn kho¶ng 0.05 mm vµ c¸c lç a ®Ó x¨ng ®i qua, c¸c l¸ ®ång ®­îc lång vµo ®òa thÐp råi dïng lß xo Ðp, Ðp chóng l¹i víi nhau. Do ®ã gi÷a c¸c l¸ ®ång h×nh thµnh c¸c khe hë, chiÒu réng cña nh÷ng khe hë nµy võa b»ng chiÒu cao cña c¸c ®iÓm låi trªn mçi l¸. * Nguyªn lý: x¨ng ®­îc b¬m tõ b¬m x¨ng tíi vµo bÇu chøa 6, x¨ng l¸ch qua nh÷ng khe hë gi÷a c¸c l¸ råi theo lç a ra cung cÊp cho hÖ thèng. C¸c t¹p chÊt c¬ häc cã ®­êng kÝnh h¹t lín h¬n 0,05 mm ®Òu ®­îc gi÷ l¹i trªn mÆt lâi läc l¾ng ®äng l¹i trong bÇu cïng víi n­íc vµ ®­îc x¶ ra ngoµi theo lç cña nót 7 theo ®Þnh kú. 2.5.3. BÇu läc tinh nhiªn liÖu Ngoµi bÇu läc th« kÓ trªn,trªn hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 ng­êi ta cßn bè trÝ bÇu läc tinh nhiªn liÖu .Lâi läc tinh 3 ®­îc lµm b»ng gèm, cèc lâi läc 5 ®­îc lµm b»ng chÊt dÎo. Lß xo 4 lu«n Ðp phÇn tö läc 3 vµo tÊm ®Öm (2). X¨ng ®­îc thÊm qua lâi läc gèm do ®ã chÊt l­îng läc rÊt tèt. 2.5.4.B¬m x¨ng B¬m x¨ng ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i b¬m mµng dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ. B¬m x¨ng gåm n¾p th©n b¬m, th©n b¬m vµ vá ®­îc chÕ t¹o b»ng hîp kim nh«m. Trªn n¾p b¬m cã bè trÝ ®­êng dÉn x¨ng vµo vµ ®­êng dÉn x¨ng ra. Côm van gåm c¸c van n¹p 9, van x¶ 14 c¸c van ®Òu cã cÊu t¹o gièng nhau, l¸ van lµm b»ng cao su chÞu x¨ng. Gi÷a th©n b¬m 15 vµ vá 7 cã n¾p mµng b¬m x¨ng 8.Mµng b¬m ®­îc lµm b»ng v¶i cã tÈm cao su chÞu x¨ng. Trôc mµng b¬m 4 ®Çu trªn ®­îc l¾p chÆt víi mµng b¬m nhê ®ai èc ®Çu d­íi ®­îc liªn kÕt víi ®Çu cÇn b¬m m¸y trôc b¸n nguyÖt cña cÇn b¬m tay lu«n ®­îc gi÷ ë vÞ trÝ kh«ng tú lªn ®Çu trong cÇn b¬m m¸y nhê lß xo håi vÞ 20. *Nguyªn lý lµm viÖc: +ChÕ ®é b¬m m¸y Khi ®éng c¬ lµm viÖc th«ng qua b¸nh lÖch t©m trôc cña cam quay ë vÞ trÝ gê cao cña cam tiÕp xóc víi ®Çu ngoµi cÇn b¬m m¸y lµm cho ®Çu ngoµi ®i lªn ®Çu trong kÐo mµng b¬m ®i xuèng nÐn lß xo mµng b¬m 6 l¹i , ¸p suÊt trong khoang trªn gi¶m lµm cho côm van n¹p më x¨ng qua van n¹p vµo ®iÒn ®Çy khoang nµy. Khi ®Çu ngoµi cÇn b¬m m¸y ®i xuèng do t¸c ®éng cña lß xo mµng 6 lµm ®Çu trong cña cÇn b¬m ®i lªn, lß xo ®Èy mµng b¬m ®i lªn , x¨ng bÞ nÐn l¹i do ®ã van x¶ 14 më x¨ng ®­îc ®Èy theo ®­êng èng dÉn tíi bé chÕ hoµ khÝ. + ChÕ ®é b¬m tay Tr­íc khi khëi ®éng ®éng c¬ ®Ó l©u, ng­êi ta ®iÒukhiÓn l¾c cÇn b¬m tay trong mÆt ph¼ng ®øng lµm cho trôc b¸n nguyÖt dao ®éng xoay quay trôc. §Çu trong cña cÇn b¬m ®­îc trôc dÉn ®éng lªn xuèng lµm trôc mµng b¬m kÐo mµng b¬m ®i xuèng, ®i lªn vµ x¨ng ®­îc b¬m ra khái b¬m nh­ cÇn b¬m m¸y. Chó ý : ChØ b¬m tay ®­îc khi ®Çu ngoµi cña cÇn b¬m m¸y ë vÞ trÝ thÊp nhÊt. Khi ¸p suÊt ®­êng ra cña b¬m t¨ng lªn ( bé CHK ®Çy x¨ng ) lµm cho mµng b¬m chïng xuèng. Do vËy mÆc dï hµnh tr×nh cña ®Çu trong cÇn b¬m kh«ng thay ®æi, nh­ng hµnh tr×nh cña mµng b¬m gi¶m nhiÒu. Hµnh tr×nh nµy phô thuéc vµo ¸p suÊt cña ®­êng x¨ng ra. 2.5.5. Bé chÕ hoµ khÝ Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 bè trÝ bé chÕ hoµ khÝ K129B bé chÕ hoµ khÝ K129B cã nhiÖm vô t¹o hçn hîp gi÷a h¬i x¨ng vµo kh«ng khÝ ®Ó cung cÊp cho ®éng c¬ mét hçn hîp c«ng t¸c cã thµnh phÇn vµ sè l­îng thÝch hîp. §©y lµ lo¹i chÕ hoµ khÝ cã mét buång phao, 2 häng khuyÕch t¸n, dÉn ®éng ®iÓu khiÓn b»ng c¬ khÝ. *C¸c th«ng sè vÒ l­u l­îng nhiªn liÖu vµ kh«ng khÝ qua gÝc l¬ cña hÖ thèng chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i. -L­u l­îng nhiªn liÖu qua gÝc l¬ chÝnh lµ -L­u l­îng nhiªn liÖu qua gÝc l¬ kh«ng t¶i lµ -L­u l­îng nhiªn liÖu qua gÝc l¬ kh«ng khÝ chÝnh -L­u l­îng kh«ng khÝ chÝnh cña hÖ thèng kh«ng t¶i lµ *Nguyªn lý lµm viÖc cña bé chÕ hoµ khÝ K129B Nguyªn lý lµm viÖc cña bé chÕ hoµ khÝ K129B cã thÓ chia lµm 5 chÕ ®é : ChÕ ®é khëi ®éng, chÕ ®é kh«ng t¶i, chÕ ®é t¶i trung b×nh ( t¶i côc bé ), chÕ ®é hoµn t¶i vµ chÕ ®é t¨ng tèc. +ChÕ ®é khëi ®éng: Khi khëi ®éng ng­êi l¸i kÐo cÇn ®iÒu khiÓn lµm cho b­ím giã 5 ®ãng kÝn, b­íc ga 22 hÐ më. Khi trôc khuûu quay t¹o thµnh ®é ch©n kh«ng lín ( ë hµnh tr×nh n¹p ) tõ xi lanh ®Õn sau b­ím ga t¹o lµm cho hÖ thèng chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i cïng lµm viÖc. ë hÖ thèng phun chÝnh, x¨ng ®­îc hót tõ bÇu phao qua gÝc l¬ nhiªn liÖu chÝnh 16 hoµ trén víi kh«ng khÝ qua gÝc l¬ kh«ng khÝ chÝnh 8. T¹o thµnh chÊt nhò t­¬ng phun vµo häng khuyÕch t¸n nhá 6. §ång thêi nhiªn liÖu ®­îc hót qua gÝc l¬ nhiªn liÖu cña gÝc l¬ kh«ng t¶i 17, nhiªn liÖu ®­îc hoµ trén víi kh«ng khÝ qua gÝc l¬ kh«ng khÝ cña hÖ thèng . Kh«ng t¶i 9 t¹o thµnh chÊt nhò t­¬ng phun vµo kh«ng gian phÝa sau b­ím ga qua r·nh a vµ 21. Khi ®éng c¬ ®· lµm viÖc, sè vßng quay trôc khuûu t¨ng lªn rÊt nhanh mµ ng­êi l¸i ch­a kÞp më b­ím giã th× van tù ®éng trªn b­ím giã 5 tù ®éng më ra bæ sung kÞp thêi kh«ng khÝ vµo èng khuyÕch t¸n ®Ó tr¸nh hçn hîp qu¸ ®Ëm ®Æc. +ChÕ ®é kh«ng t¶i: B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më nhá, rÊt nhá, do ®ã chÕ ®é ch©n kh«ng sau häng khuyÕch t¸n 6 nhá, kh«ng ®ñ hót nhiªn liÖu ra khái vßi phun chÝnh. §é ch©n kh«ng phÝa sau b­ím ga lín lµm cho hÖ thèng kh«ng t¶i lµm viÖc, nhiªn liÖu ®­îc hót qua gÝc l¬ kh«ng t¶i 17 hoµ trén víi kh«ng khÝ qua gÝc l¬ kh«ng khÝ cña hÖ thèng kh«ng t¶i 9 t¹o thµnh chÊt nhò t­¬ng phun vµo r·nh dÉn 21 vµ r·nh a phÝa sau b­ím ga. +ChÕ ®é t¶i côc bé ( t¶i trung b×nh ) B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më ë vÞ trÝ trung b×nh, lóc nµy ®é ch©n kh«ng sau häng khuyÕch t¸n ®­îc t¹o thµnh do t¸c dông l­u ®éng cña dßng khÝ qua häng khuyÕch t¸n. Lóc nµy c¶ hai hÖ thèng phun chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i ®Òu lµm viÖc nh­ trong chÕ ®é khëi ®éng. +ChÕ ®é toµn t¶i: B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më lín ( 80-85%) Lóc nµy ngoµi hai hÖ thèng phun chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i cïng lµm viÖc nh­ trong chÕ ®é t¶i côc cßn cã thªm hai hÖ thèng lµm ®Ëm cïng lµm viÖc. Khi b­ím ga më lín th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng lµm van lµm ®Ëm 26 më. X¨ng ®­îc hót qua van 26, qua vßi phun nhiªn liÖu cña hÖ thèng lµm ®Ëm 7 phun vµo trong häng khuyÕch t¸n, lµm hçn hîp ®Ëm ®Æc lªn gióp cho ®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt cùc ®¹i. +ChÕ ®é t¨ng tèc: B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më ®ét ngét th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng 2 lµm pÝt t«ng b¬m t¨ng tèc ®i xuèng nhanh nÐn nhiªn liÖu trong b¬m t¨ng tèc lµm van ng­îc 25 ®ãng, van 24 më nhiªn liÖu qua van 24 phun ra vßi phun 4 phun vµo trong häng khuyÕch t¸n, bæ xung kÞp thêi mét l­îng x¨ng cÇn thiÕt vµo trong häng khuyÕch t¸n. Khi b­ím ga ®· gi÷ cè ®Þnh ë mét vÞ trÝ nµo ®ã th× x¨ng l¹i ®­îc n¹p qua van 25 vµo xi lanh b¬m , van 24 ®ãng l¹i d­íi t¸c dông cña tù träng. §éng c¬ lµm viÖc b×nh th­êng. C¸c th«ng sè cña ®éng c¬ ë chÕ ®é kiÓm nghiÖm. STT Tªn c¸c th«ng sè Gi¸ TrÞ §¬n vÞ 1 M« men cã Ých lín nhÊt Memax 174,61 Nm 2 Tèc ®é quay cña ®éng c¬ øng víi Mem ax 2800 v/ph 3 C«ng suÊt cã Ých lín nhÊt Nemax 65,5 KW 4 Tèc ®é quay cña ®éng c¬ øng víi Nem ax 4000 v/ph 5 Hµnh Tr×nh cña pit t«ng S 92 mm 6 §­êng kÝnh pit t«ng D 92 mm 7 Tèc ®é trung b×nh cña pit t«ng CTB 12,667 m/s 8 Sè xi lanh cña ®éng c¬ i 4 9 Tû sè gi÷a hanh tr×nh pit t«ng vµ ®­êng kÝnh xi lanh S/D 92/92 10 Tû Sè nÐn 8,2 11 ThÓ tÝch c«ng t¸c Vh 0, 6113 dm3 12 Sè kú cña ®éng c¬ 4 13 Thø tù c«ng t¸c: 1-2-4-3 PhÇn ii TÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬ 1.Môc ®Ých Môc ®Ých cña viÖc tÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c lµ x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu vÒ kinh tÕ, hiÖu qu¶ cña chu tr×nh c«ng t¸c vµ sù lµm viÖc cña ®éng c¬. KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho phÐp x©y dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu t×nh ®Ó lµm c¬ së cho viÖc tÝnh to¸n ®éng lùc häc, tÝnh to¸n søc bÒn vµ sù mµi mßn c¸c chi tiÕt cña ®éng c¬. 2.TÝnh to¸n c¸c qu¸ tr×nh cña chu tr×nh c«ng t¸c: TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khi: §éng c¬ UAZ- 3160 lµ ®éng c¬ x¨ng 4 kú kh«ng t¨ng ¸p, lµm m¸t b»ng n­íc. TT Néi dung Ký hiÖu KÕt qu¶ §¬n vÞ Giíi h¹n cho phÐp 1 NhiÖt ®é m«i tr­êng T0 297 0K 2 ¸p suÊt khÝ quyÓn P0 0, 101 MPa 3 HÖ sè d­ l­îng kh«ng khÝ 0, 8 5 0, 85- 0, 9 4 HÖ sè n¹p (®éng c¬ cã xu p¸p treo) hv 0, 67 0K 0, 75-0, 82 5 ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh th¶i Pr 0, 11 Mpa 0, 11-0, 12 6 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh th¶i Tr 1060 0K 900-1100 7 §é sÊy nãng khÝ n¹p T 18 0K 10-30 8 HÖ sè sö dông nhiÖt xZ 0, 85 0, 85-0, 92 9 ChØ sè nÐn ®a biÕn trung b×nh n1 1, 35 1, 34-1, 37 10 NhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu QT 44.103 11 ChØ sè gi·n në ®a biÕn trung b×nh n2 1, 23 1, 23-1, 27 12 Träng l­îng nguyªn tö nhiªn liÖu nl 110 110-114 A. Lùa chän c¸c th«ng sè: B.Qu¸ tr×nh tÝnh vµ kÕt qu¶ : TT Th«ng sè Ký hiÖu C«ng thøc tÝnh KÕt qu¶ §¬n vÞ TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ HÖ sè khÝ sãt r = 0, 063 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh n¹p Ta = = 359, 32 0K ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh n¹p pa == 0, 076 Mpa TÝnh to¸n qu¸ tr×nh nÐn ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh nÐn pc pc = pa =0, 076. 8, 21, 35 = 1, 309 Mpa NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh nÐn Tc Tc=Ta=359,32. 8, 21, 35-1= 750,45 0K TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y Kl kh«ng khÝ ®Ó ®èt ch¸y hÕt 1 kg nhiªn liÖu M0 = 0, 506 L­îng kk s¹ch n¹p vµo øng víi 1kg nl Mt Mt = aMo=0,85 . 0,506 0, 43 L­îng hh ch¸y t­¬ng øng víi l­îng kk thùc tÕ n¹p vµo M1 M1 = aMo =0, 43+1/110 0, 44 Sè mol s¶n vËt ch¸y (víi <1) M2 = 0, 79.0,44 + 0, 48 HÖ sè thay ®æi p.tö lý thuyÕt 0 =0, 48/0, 44= 1, 095 HÖ sè thay ®æi ph©n tö thùc tÕ = (1, 095+0, 063)/(1+0, 063)= 1, 089 NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch tb cuèi nÐn mcvc mcvc=20, 223+1, 742. 10-3. Tc = 20, 223+1, 742. 10-3. 750,45= 23, 563 TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch tb t¹i ®iÓm z mcvz mcvz= =20,63+0,002723.TZ Tæn thÊt do ch¸y kh«ng hoµn toµn QT QT =120.103.(1-).M0 =120.103.(1- 0,85).0,5059 9107,14 Ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng 0, 00296704TZ2+22, 47844Tz- 81201,85=0 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh ch¸y Tz (nghiÖm d­¬ng cña ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng) 2670,85 0K Tû sè t¨ng ¸p suÊt lP = = 3, 878 ¸p suÊt cuèi q.tr×nh ch¸y pz pz = lP pc=3,878. 1,309= 5,076 MPa TÝnh to¸n qu¸ tr×nh gi·n në ¸p suÊt cuèi q.tr×nh gi·n në pb = 5,076/8, 21, 23= 0, 382 MPa NhiÖt ®é cuèi q.tr×nh gi·n në Tb =2670, 85/8,21, 23-1= 1646,16 0K Sau khi tÝnh to¸n nhiÖt cho ®éng c¬, ta dïng c«ng thøc thùc nghiÖm ®Ó kiÓm tra l¹i kÕt qu¶ tÝnh to¸n: = =1087,48 0K So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n b»ng c«ng thøc thùc nghiÖm vµ lùa chän ban ®Çu, ta thÊy sai sè kh¸ bÐ, cã thÓ chÊp nhËn ®­îc: = = 2,48 % < 3 % Nh­ vËy c¸c th«ng sè ®· lùa chän hîp lý, kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®¶m b¶o tin cËy PhÇn iii TÝnh to¸n ®éng lùc häc A. X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ chu tr×nh c«ng t¸c vµ sù ho¹t ®éng cña ®éng c¬. 1. C¸c th«ng sè chØ thÞ §ã lµ nh÷ng th«ng sè ®Æc tr­ng cho chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬. Khi x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè chØ thÞ, ta ch­a kÓ ®Õn c¸c d¹ng tæn thÊt vÒ c«ng mµ chØ xÐt c¸c tæn thÊt vÒ nhiÖt. C¸c th«ng sè cÇn tÝnh bao gåm: TT Th«ng sè Ký hiÖu C«ng thøc tÝnh KÕt qu¶ §¬n vÞ TÝnh c¸c th«ng sè chØ thÞ ¸p suÊt chØ thÞ tb lý thuyÕt pi' p'i = = 0, 905 MPa HÖ sè ®iÒn ®Çy ®å thÞ c«ng j® (0, 9-0, 96) 0, 94 ¸p suÊt chØ thÞ tb thùc tÕ pi pi = p'i j®= 0, 905. 0, 94= 0, 8836 MPa SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu chØ thÞ gi == 248, 376 H.suÊt chØ thÞ hi =3600.103/44000.0,24837 32, 941 % C¸c th«ng sè cã Ých ¸p suÊt tæn hao c¬ khÝ T.b×nh pc¬ pc¬=0,04 +0,0155.CTB=0, 04 +0,0135.8,586 0, 15592 MPa ¸p suÊt cã Ých trung b×nh pe pe=pi -pc¬=0, 8836-0, 15592 0, 7276 MPa H.suÊt c¬ khÝ hc¬ hc¬ =0, 7276/0. 8836 0, 8235 SuÊt tiªu hao n.liÖu cã Ých ge ge = =248,376/ 0, 8235 301,596 H.suÊt cã Ých he he = hi hc¬=0, 3294. 0, 8235 0, 2713 C«ng suÊt cã Ých ë nN Ne 59, 338 KW ThÓ tÝch c«ng t¸c cña xi lanh Vh Vh = 0, 6112 dm3 M« men xo¾n cã Ých ë nM Me 177,073 Nm So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n víi sè liÖu ban ®Çu ®Ò bµi cho, ta thÊy sai lÖch: = = 1,38 % < 3 % Nh­ vËy qu¸ tr×nh tÝnh to¸n cña ta ®¶m b¶o tin cËy. 2. Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu tr×nh c«ng t¸c. §å thÞ c«ng chØ thÞ biÓu diÔn c¸c qu¸ tr×nh cña chu tr×nh c«ng t¸c trong xi lanh ®éng c¬ trªn hÖ to¹ ®é P-V. Chia lµm hai b­íc. Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ lý thuyÕt Tû sè d·n në sím =1. AB(mm) Vh(dm) OO1(mm) (Mpa/mm) (dm/mm) 197,28 0,61158 13,3164 0.02 3,1.10-3 B¶ng gi¸ trÞ c¸c ®iÓm trªn ®­êng gi·n në ®a biÕn STT e1 = e2 Vn = Vd pn pd 1 8.2 0.08494168 1.308974182 5.0761706 2 6.307692308 0.110424189 0.918560054 3.67608789 3 5.125 0.135906694 0.694015395 2.84753211 4 4.315789474 0.1613892 0.550318002 2.30499125 5 3.727272727 0.186871705 0.451502814 1.92467016 6 3.28 0.21235421 0.37993742 1.64463678 7 2.928571429 0.237836715 0.326037638 1.43064483 8 2.64516129 0.263319221 0.284179532 1.26229635 9 2.411764706 0.288801726 0.250861805 1.12672295 10 2.216216216 0.314284231 0.223799315 1.01542555 11 2.05 0.339766736 0.201442031 0.92257657 12 1.906976744 0.365249241 0.182704257 0.84405357 13 1.782608696 0.390731747 0.166804594 0.77686235 14 1.673469388 0.416214252 0.153167411 0.71877842 15 1.576923077 0.441696757 0.14136001 0.66811635 16 1.490909091 0.467179262 0.131051335 0.62357702 17 1.413793103 0.492661767 0.121984118 0.58414381 18 1.344262295 0.518144273 0.113955634 0.54901033 19 1.28125 0.543626778 0.106804147 0.51752918 20 1.223880597 0.569109283 0.100399164 0.48917494 21 1.171428571 0.594591788 0.094634333 0.46351695 22 1.123287671 0.620074293 0.089422173 0.44019904 23 1.078947368 0.645556799 0.084690117 0.41892424 24 1.037974684 0.671039304 0.080377502 0.39944307 25 1 0.696521809 0.076433259 0.38154448 b. HiÖu chØnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ lý thuyÕt, h×nh thµnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ thùc tÕ: pz' = 0, 85pz = 0, 85. 5, 076 = 4, 416 MPa pc'' = 1, 25pc = 1, 25. 1, 308 = 1, 571 Mpa VÏ vßng trßn Brich ®Ó x¸c ®Þnh vµ dùa vµo gãc ®¸nh löa sím 27o, gãc më sím xu p¸p n¹p 24o, gãc ®ãng muén xu p¸p n¹p 24o, gãc më sím xu p¸p th¶i 47o vµ gãc ®ãng muén xu p¸p th¶i 22o ta lÇn l­ît x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm c’, c’’, r, f, ao nh­ h×nh vÏ. 3. Dùng ®Æc tÝnh ngoµi cña ®éng c¬ §Ó dùng ®­êng ®Æc tÝnh, ta chän tr­íc mét sè gi¸ trÞ trung gian cña sè vßng quay n trong giíi h¹n gi÷a nmin vµ nmax råi tÝnh c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn t­¬ng øng cña Ne, Me, Gnl, ge theo c¸c biÓu thøc sau: [kW] [Nm] Gnl=ge.Ne Trong ®ã: Nemax== 60,449 [KW] MeN ==144,312 [Nm] geN ==338,112 [ g/KWh] Nemax: Lµ c«ng suÊt cã Ých lín nhÊt tÝnh ®­îc. nN : Sè vßng quay øng víi c«ng suÊt lín nhÊt. : M« men xo¾n cã Ých øng víi sè vßng quay nN :SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých øng víi tèc ®é quay nN Ne, Me, ge: Lµ c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn cña c«ng suÊt, m« men xo¾n vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých øng víi tõng gi¸ trÞ sè vßng quay ®­îc chän tr­íc. C¸c hÖ sè a =1 ; b = 1; c = 1 KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc cho trong b¶ng sau: n Ne [KW] Me [Nm] ge [g/ KWh] Gnl[kg/h] 600 10.22351 162.7122 361.104366 3.69175437 650 11.15989 163.9524 357.934559 3.99450912 700 12.10594 165.1475 354.849281 4.2957855 750 13.06097 166.2975 351.84853 4.59548458 800 14.02427 167.4024 348.932308 4.89352056 850 14.99512 168.4622 346.100615 5.18982025 900 15.97282 169.4769 343.353449 5.48432241 950 16.95666 170.4465 340.690811 5.77697721 1000 17.94593 171.371 338.112702 6.06774557 1050 18.93992 172.2504 335.619121 6.3565986 1100 19.93792 173.0847 333.210068 6.64351698 1150 20.93924 173.8739 330.885543 6.92849039 1200 21.94315 174.618 328.645546 7.21151689 1250 22.94894 175.317 326.490078 7.4926023 1300 23.95592 175.9709 324.419138 7.77175966 1350 24.96337 176.5797 322.432725 8.04900857 1400 25.97059 177.1435 320.530841 8.32437464 1450 26.97686 177.6621 318.713486 8.59788884 1500 27.98148 178.1356 316.980658 8.86958697 1550 28.98373 178.564 315.332359 9.13950898 1600 29.98292 178.9474 313.768587 9.40769844 1650 30.97833 179.2856 312.289344 9.6742019 1700 31.96925 179.5787 310.894629 9.93906832 1750 32.95498 179.8268 309.584443 10.2023484 1800 33.9348 180.0297 308.358784 10.4640942 1850 34.90801 180.1876 307.217654 10.7243582 1900 35.87391 180.3003 306.161052 10.9831929 1950 36.83177 180.3679 305.188978 11.2406503 2000 37.7809 180.3905 304.301432 11.4967811 2050 38.72058 180.3679 303.498414 11.7516343 2100 39.65011 180.3003 302.779925 12.0052564 2150 40.56877 180.1876 302.145963 12.257691 2200 41.47587 180.0297 301.59653 12.5089781 2250 42.37069 179.8268 301.131625 12.7591535 2300 43.25252 179.5787 300.751248 13.008248 2350 44.12065 179.2856 300.4554 13.2562874 2400 44.97438 178.9474 300.244079 13.5032913 2450 45.813 178.564 300.117287 13.7492726 2500 46.63579 178.1356 300.075023 13.9942372 2550 47.44206 177.6621 300.117287 14.2381832 2600 48.23109 177.1435 300.244079 14.4811002 2650 49.00218 176.5797 300.4554 14.7229689 2700 49.75461 175.9709 300.751248 14.9637604 2750 50.48768 175.317 301.131625 15.2034357 2800 51.20067 174.618 301.59653 15.4419449 2850 51.89289 173.8739 302.145963 15.6792268 2900 52.56362 173.0847 302.779925 15.9152082 2950 53.21215 172.2504 303.498414 16.1498032 3000 53.83778 171.371 304.301432 16.382913 3050 54.43979 170.4465 305.188978 16.6144249 3100 55.01749 169.4769 306.161052 16.8442116 3150 55.57015 168.4622 307.217654 17.0721313 3200 56.09708 167.4024 308.358784 17.2980262 3250 56.59755 166.2975 309.584443 17.5217225 3300 57.07088 165.1475 310.894629 17.7430297 3350 57.51634 163.9524 312.289344 17.9617398 3400 57.93323 162.7122 313.768587 18.177627 3450 58.32084 161.4269 315.332359 18.3904468 3500 58.67846 160.0966 316.980658 18.5999355 3550 59.00538 158.7211 318.713486 18.8058099 3600 59.3009 157.3005 320.530841 19.0077661 3650 59.5643 155.8348 322.432725 19.2054795 3700 59.79488 154.3241 324.419138 19.3986038 3750 59.99193 152.7682 326.490078 19.5867707 3800 60.15474 151.1672 328.645546 19.7695888 3850 60.28261 149.5212 330.885543 19.9466438 3900 60.37482 147.83 333.210068 20.1174972 3950 60.43066 146.0938 335.619121 20.281686 4000 60.44944 144.3124 338.112702 20.4387219 Chän tû lÖ xÝch: mNe = 0, 29 KW/mm ; mMe = 1,44 Nm/mm mGnl = 0, 111 [kg/h]/mm ; mge = 3,74 [g/KWh]/mm mn = 15 [v/ph]/mm Ta vÏ ®å thÞ nh­ h×nh sau: B. TÝnh to¸n ®éng lùc häc 1. TriÓn khai ®å thÞ c«ng chØ thÞ p – V thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk t¸c dông lªn pit t«ng, theo gãc quay §å thÞ c«ng chØ thÞ thÓ hiÖn sù biÕn thiªn ¸p suÊt tuyÖt ®èi bªn trong xy lanh theo sù thay ®æi thÓ tÝch cña xy lanh trong suèt mét chu tr×nh c«ng t¸c (hai vßng quay cña trôc khuûu - t­¬ng øng víi 4 hµnh tr×nh cña pÝt t«ng ®èi víi ®éng c¬ 4 kú). Lùc khÝ thÓ ®­îc t¹o bëi sù chªnh ¸p suÊt gi÷a mÆt trªn vµ mÆt d­íi ®Ønh pÝt t«ng vµ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: [MN] Trong ®ã: p : ¸p suÊt khÝ thÓ trong xy lanh, [MPa]; p0 : ¸p suÊt phÝa d­íi ®Ønh pÝt t«ng, [MPa] Chän p0 = 0, 101 MPa » ¸p suÊt m«i tr­êng D : ®­êng kÝnh danh nghÜa cña pÝt t«ng, [m]. Lùc Pk ®­îc coi nh­ tËp trung thµnh mét vÐc t¬ t¸c dông däc theo ph­¬ng ®­êng t©m xy lanh vµ c¾t ®­êng t©m chèt pÝt t«ng. Ta triÓn khai ®å thÞ c«ng thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ theo gãc quay a cña khuûu trôc nh­ sau: * Dùng trôc hoµnh (trôc gãc quay a) ngang b»ng víi ®­êng n»m ngang thÓ hiÖn ¸p suÊt p0 cña m«i tr­êng trªn ®å thÞ c«ng. * Trôc tung thÓ hiÖn lùc Pk víi tû lÖ xÝch mP =mp Víi mp = 0, 02 Þ mP = 0, 0001329 ViÖc x¸c ®Þnh quan hÖ gi÷a chuyÓn vÞ pÝt t«ng vµ gãc quay a cã thÓ thùc hiÖn b»ng ph­¬ng ph¸p vßng trßn BrÝch, c¸c b­íc nh­ sau: - VÒ phÝa d­íi trôc hoµnh ®å thÞ c«ng p - V vÏ nöa d­íi vßng trßn BrÝch ®­êng kÝnh AB b»ng kho¶ng c¸ch tõ §CT tíi §CD trªn ®å thÞ p - V, t©m O, (®­êng kÝnh AB nµy t­¬ng øng hµnh tr×nh cña pit t«ng S =2R = 92.10-3mm cña ®éng c¬ thùc; A t­¬ng øng víi §CT, ®iÓm B t­¬ng øng víi ®iÓm chÊt d­íi). Þ AB = 203,87 mm - VÒ phÝa ®iÓm chÕt d­íi, x¸c ®Þnh ®iÓm O' sao cho Víi l = = 0,27 Þ OO’ = 13,3164 mm - Tõ O' dùng tia t¹o gãc a víi O'A, tia nµy c¾t vßng trßn BrÝch t¹i mét ®iÓm. Tõ ®iÓm ®ã dùng ®­êng song song víi trôc ¸p suÊt, c¾t ®å thÞ c«ng t¹i ®iÓm t­¬ng øng (víi qu¸ tr×nh n¹p, nÐn, d·n në hoÆc th¶i). Tõ giao ®iÓm ®ã giãng ngang sang ®å thÞ lùc khÝ thÓ vµ c¾t ®­êng th¼ng ®øng t­¬ng øng giãng tõ trôc a lªn. Giao ®iÓm ®ã chÝnh lµ ®é lín cña lùc khÝ thÓ t¹i gãc a t­¬ng øng trªn ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk-a. - LÇn l­ît dùng gãc a lín dÇn a = 150, 300, 450, 600, . ..180) vµ tiÕn hµnh t­¬ng tù nh­ trªn ta ®­îc tËp hîp c¸c giao ®iÓm trªn ®å thÞ Pk - a. - Nèi c¸c giao ®iÓm nhËn ®­îc b»ng ®­êng cong liªn tôc ta ®­îc ®å thÞ biÕn thiªn cña lùc khÝ thÓ theo gãc quay a cña khuûu trôc trong mét chu tr×nh c«ng t¸c cña xy lanh. - §èi víi ®éng c¬ UAZ-3160 , trôc hoµnh thÓ hiÖn gãc a tõ 00 ®Õn 7200 Minh häa triÓn khai ®å thÞ c«ng p -V thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk - a 2. Lùc qu¸n tÝnh vµ tæng lùc, lùc tiÕp tuyÕn vµ ph¸p tuyÕn. Lùc qu¸n tÝnh do khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn mj g©y nªn th­êng ®­îc gäi t¾t lµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn: Pj = - mj. Rw2 (cosa + l cos 2a). 10-6 [MN] Trong ®ã: - B¸n kÝnh quay cña khuûu trôc: R = 46 .10-3 [m]; - VËn tèc gãc khuûu trôc: w = ==293, 215[] - HÖ sè kÕt cÊu cña ®éng c¬: l = 0, 27 - Khèi l­îng chuyÓn ®éng tuyÕn tÝnh: mj = m1 + mp = 0, 999 kg. Trong ®ã: - m1=277[g] - Khèi l­îng thanh truyÒn quy dÉn vÒ t©m ®Çu nhá thanh truyÒn - mp =722[g] - Khèi l­îng toµn bé pit t«ng [g] Lùc Pj thay ®æi trong suèt chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬ vµ ®­îc coi nh­ cã ph­¬ng t¸c dông trïng víi ph­¬ng cña lùc khÝ thÓ Pk. Tæng lùc khÝ thÓ vµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn: PS = Pk + Pj [MN] Dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh lùc Pj trong b¶ng, ta x©y dùng ®­êng cong biÕn thiªn lùc Pj trªn ®å thÞ Pk-a víi cïng tû lÖ xÝch mP nh­ ®èi víi lùc khÝ thÓ. Céng trùc tiÕp hai ®å thÞ Pk vµ Pj hoÆc dùa vµo b¶ng biÕn thiªn PS ®Ó x©y dùng ®å thÞ lùc PS. Lùc qu¸n tÝnh ly t©m do phÇn khèi l­îng qui dÉn tõ ®Çu to thanh truyÒn sinh ra: Pr2 = m2 .R.w2.10-6 = 0, 744.46.10-3. 293, 215^2.10-6 = 0, 002942 [MN] Víi khèi l­îng thanh truyÒn quy dÉn vÒ t©m ®Çu to thanh truyÒn : m2 = 744 [g] Ta x¸c ®Þnh c¸c trÞ sè tøc thêi cña lùc tiÕp tuyÕn T, lùc ph¸p tuyÕn Z theo c«ng thøc; T = P. , Z = P. KÕt qu¶ cho trong b¶ng 1( Phô lôc ) 3. §å thÞ vÐc t¬ phô t¶i t¸c dông lªn bÒ mÆt cæ khuûu: §å thÞ nµy ph¶n ¸nh sù t¸c dông cña lùc T, Z, vµ Pr2 lªn bÒ mÆt cæ khuûu th«ng qua b¹c trong mét chu tr×nh c«ng t¸c cña xy lanh, ta cã: [MN] Dïng ph­¬ng ph¸p céng vÐc t¬ trªn ®å thÞ ®Ó x¸c ®Þnh Qck ta vÏ d­îc nh­ h×nh sau: Trong hÖ §Ò c¸c Qck-. §tvtpt cæ khuûu vÏ ®­îc nh­ h×nh d­íi. = 0, 00231 [MN] ; Qckmax = 0. 00764[MN] HÖ sè va ®Ëp : = = 3,309 T¶i träng riªng Trong ®ã: ChiÒu dµi tiÕp xóc: lc =32, 16. 10-3 = 0, 03216 [m] §­êng kÝnh cæ khuûu: d c = 0, 075 [m] Þ = = 0, 0392 Þ ==0, 13 4. §å thÞ mµi mßn cæ khuûu §å thÞ mµi mßn thÓ hiÖn mét c¸ch t­îng tr­ng møc ®é mµi mßn bÒ mÆt cæ khuûu sau mét chu tr×nh t¸c dông cña lùc. - Trªn ®tvtpt cæ khuûu, vÏ vßng trßn t­îng tr­ng cho bÒ mÆt vµ chia thµnh 24 phÇn (0….23) b»ng nhau - TÝnh hîp lùc SQ' cña tÊt c¶ c¸c lùc t¸c dông lÇn l­ît lªn c¸c ®iÓm 0, 1, 2, 3..., 23 ký hiÖu t­¬ng øng lµ SQ0', SQ1', SQ2' …. ghi trÞ sè lùc vµ ph¹m vi t¸c dông lªn b¶ng sau víi gi¶ thiÕt lµ lùc SQ' t¸c dông ®Òu lªn tÊt c¶ c¸c ®iÓm trong ph¹m vi 1200, tøc lµ vÒ mçi phÝa cña ®iÓm chia lµ 600. - X¸c ®Þnh tæng lùc t­¬ng ®­¬ng SQi cña tÊt c¶ c¸c hîp lùc SQ' t¸c dông lªn ®iÓm thø i vµ ghi vµo c¸c « hµng d­íi cïng (b¶ng 2). - Trªn ®å thÞ, vÏ vßng trßn t­îng tr­ng vµ m¸ khuûu nh­ trªn h×nh 2 vµ còng chia thµnh 2n phÇn b»ng nhau t­¬ng øng ®¸nh sè tõ 0 tíi 2n-1. Chän mét tû lÖ xÝch lùc thÝch hîp, ®Æt c¸c ®o¹n th¼ng t­¬ng øng víi SQi tõ vßng trßn theo h­íng kÝnh vµo phÝa t©m. - Nèi c¸c ®iÓm cuèi cña c¸c ®o¹n th¼ng Êy b»ng mét ®­êng cong liªn tôc råi g¹ch nghiªng phÇn diÖn tÝch n»m gi÷a vßng trßn vµ ®­êng cong liªn tôc khÐp kÝn võa nhËn ®­îc, ta ®­îc ®å thÞ mµ phÇn g¹ch nghiªng ®­îc coi nh­ tû lÖ thuËn víi møc ®é mßn cña bÒ mÆt sau mét chu tr×nh t¸c dông cña lùc. Tõ ®å thÞ nµy, ta chän vÞ trÝ mßn Ýt nhÊt ®Ó khoan lç dÇu b«i tr¬n. B¶ng sè liÖu tÝnh ®­îc cho vµo b¶ng 2 ( phô lôc ). C¨n cø vµo sè liÖu tÝnh ®­¬c ta vÏ ®­¬c ®å thÞ nh­ h×nh d­íi. §å thÞ mµi mßn cæ khuûu 5. §å thÞ tæng lùc tiÕp tuyÕn vµ m« men tæng §éng c¬ UAZ-469 lµ ®éng c¬ mét hµng; 4kú ;=1800 Thø tù c«ng t¸c: 1 – 2- 4- 3 Tõ thø tù c«ng t¸c ta x¸c ®Þnh vÞ trÝ tøc thêi cña c¸c pÝt t«ng nh­ sau: 1 ® 2 ® 4 ® 3 ® 0o 540o 360o 180o Ta cã b¶ng biÕn thiªn c¸c lùc tiÕp tuyÕn nh­ b¶ng d­íi ®©y: 1 ® T1 2 ® T2 4 ® T4 3 ® T3 TS 0 [MN] 540 [MN] 360 [MN] 180 [MN] [MN] 0 0 540 0 360 0 180 0 0 15 -0.00159 555 -0.00071 375 0.007387 195 -0.000525 0.0045578 30 -0.00257 570 -0.00133 390 0.008717 210 -0.001055 0.0037617 45 -0.0025 585 -0.00181 405 0.007295 225 -0.001537 0.0014493 60 -0.00159 600 -0.00198 420 0.005988 240 -0.001851 0.0005648 75 -0.00028 615 -0.00181 435 0.005396 255 -0.001828 0.0014838 90 0.000899 630 -0.00114 450 0.00501 270 -0.00135 0.0034201 105 0.001593 645 2.86E-05 465 0.004533 285 -0.000509 0.0056458 120 0.001746 660 0.001342 480 0.003802 300 0.0002926 0.0071822 135 0.001495 675 0.0023 495 0.002854 315 0.0005609 0.0072101 150 0.001039 690 0.0024 510 0.001781 330 3.166E-05 0.0052521 165 0.000521 705 0.001524 525 0.000826 345 -0.000707 0.0021642 180 0 720 0 540 0 360 0 0 195 -0.00052 15 -0.00159 555 -0.000712 375 0.0073866 0.0045578 210 -0.00105 30 -0.00257 570 -0.001333 390 0.0087167 0.0037617 225 -0.00154 45 -0.0025 585 -0.001807 405 0.0072949 0.0014493 240 -0.00185 60 -0.00159 600 -0.001985 420 0.0059882 0.0005648 255 -0.00183 75 -0.00028 615 -0.001808 435 0.0053955 0.0014838 270 -0.00135 90 0.000899 630 -0.001138 450 0.0050095 0.0034201 285 -0.00051 105 0.001593 645 2.86E-05 465 0.004533 0.0056458 300 0.000293 120 0.001746 660 0.001342 480 0.0038018 0.0071822 315 0.000561 135 0.001495 675 0.0023 495 0.0028542 0.0072101 330 3.17E-05 150 0.001039 690 0.0024 510 0.0017812 0.0052521 345 -0.00071 165 0.000521 705 0.001524 525 0.0008263 0.0021642 360 0 180 0 720 0 540 0 0 375 0.007387 195 -0.00052 15 -0.001593 555 -0.000712 0.0045578 390 0.008717 210 -0.00105 30 -0.002567 570 -0.001333 0.0037617 405 0.007295 225 -0.00154 45 -0.002502 585 -0.001807 0.0014493 420 0.005988 240 -0.00185 60 -0.001588 600 -0.001985 0.0005648 435 0.005396 255 -0.00183 75 -0.000276 615 -0.001808 0.0014838 450 0.00501 270 -0.00135 90 0.000899 630 -0.001138 0.0034201 465 0.004533 285 -0.00051 105 0.001593 645 2.86E-05 0.0056458 480 0.003802 300 0.000293 120 0.001746 660 0.0013422 0.0071822 495 0.002854 315 0.000561 135 0.001495 675 0.0022996 0.0072101 510 0.001781 330 3.17E-05 150 0.001039 690 0.0024002 0.0052521 525 0.000826 345 -0.00071 165 0.000521 705 0.0015243 0.0021642 540 0 360 0 180 0 720 0 0 555 -0.00071 375 0.007387 195 -0.000525 15 -0.001593 0.0045578 570 -0.00133 390 0.008717 210 -0.001055 30 -0.002567 0.0037617 585 -0.00181 405 0.007295 225 -0.001537 45 -0.002502 0.0014493 600 -0.00198 420 0.005988 240 -0.001851 60 -0.001588 0.0005648 615 -0.00181 435 0.005396 255 -0.001828 75 -0.000276 0.0014838 630 -0.00114 450 0.00501 270 -0.00135 90 0.0008986 0.0034201 645 2.86E-05 465 0.004533 285 -0.000509 105 0.0015933 0.0056458 660 0.001342 480 0.003802 300 0.000293 120 0.0017456 0.0071822 675 0.0023 495 0.002854 315 0.000561 135 0.0014954 0.0072101 690 0.0024 510 0.001781 330 3.17E-05 150 0.0010391 0.0052521 705 0.001524 525 0.000826 345 -0.000707 165 0.0005208 0.0021642 720 0 540 0 360 0 180 0 0 Dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh chän tû lÖ xÝch: mTå = 0, 0000627 m =0,75 [®é/mm] ta vÏ ®­îc ®å thÞ nh­ h×nh sau: Dùa vµo b¶ng biÕn thiªn c¸c lùc tiÕp tuyÕn ta tÝnh ®­îc: TåTB = 0, 0046 X¸c ®Þng m« men xo¾n cã Ých Metb: Metb = TåTB. R. hc¬. 106 = 0. 0046. 0, 046. 0, 823. 106=174,432 (Nm) Sai sè Metb so víi Me trong phÇn tÝnh nhiÖt: < 10%. Do vËy kÕt qu¶ tÝnh lµ ®¹t yªu cÇu. PhÇn IV KÕt luËn Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®å ¸n ¸p dông chñ yÕu lµ phÇn mÒm Microsoft Exel ®Ó tÝnh to¸n vµ sù trî gióp cña Autocad ®Ó vÏ c¸c ®å thÞ, trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¸c b¶ng vÏ cña tõng ®èi t­îng lµm sinh ra c¸c sai sè, v× l­îng c«ng thøc t­¬ng ®èi phøc t¹p. Tuy nhiªn víi sù h­íng dÉn cña gi¸o viªn, t«i ®· hoµn thµnh ®å ¸n m«n häc nµy. §óng nh­ gi¸o viªn d¹y r»ng:”M¸y tÝnh chØ lµ c«ng cô hç trî, Con ng­êi míi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh”. Thùc hiÖn mét bµi tËp tèt kh«ng chØ cÇn cã c«ng cô tèt lµ ch­a ®ñ mµ cßn ph¶i cã ng­êi thùc hiÖn bµi tËp víi ph­¬ng ph¸p thùc sù khoa häc vµ hîp lý. T«i ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c ThÇy gi¸o trong bé m«n vµ ThÇy §µo Träng Th¾ng ng­ßi trùc tiÕp h­íng dÉn ®å ¸n cho t«i. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng ®iÒu mµ c¸c ThÇy gi¸o ®· chØ d¹y, truyÒn ®¹t kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trong qu¸ hoµn thµnh ®å ¸n m«n häc. Hµ néi, ngµy 22/12/2006. Tµi liÖu tham kh¶o 1. H­íng dÉn ®å ¸n m«n häc ®éng c¬ ®èt trong – NXB Q§ND 2003 TiÕn sÜ Vy H÷u Thµnh Th. sÜ Vò Anh TuÊn 2. §¹i c­¬ng ®éng c¬ ®èt trong-HVKTQS-1990 L¹i V¨n §Þnh 3. KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong T1, 2 - HVKTQS 1996 L¹i V¨n §Þnh Vy H÷u Thµnh 4. Lý thuyÕt ®éng c¬ ®èt trong-NXB Q§NN 2000 PGS. TS Hµ Quang Minh 5. KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong T3 - NXB §H vµ TH CN Hå TÊn ChuÈn NguyÔn §øc Phó TrÇn V¨n TÕ NguyÕn TÊt TiÕn 6. TËp ALAT ®éng c¬ ®èt trong T1, 2–HVKTQS 2003