Tính toán kiểm nghiệm động cơ UAZ - 3160 ở chế độ Neđm

t«ng tr¸nh cµo x­íc mÆt g­¬ng xi lanh . Ng­êi ta dïng kho¸ h·m , kho¸ h·m cã tiÕt diÖn trßn lµm b»ng thÐp lo xo. Chèt pÝt t«ng ®­îc b«i tr¬n b»ng c¸ch høng dÇu .Trªn ®Çu nhá thanh truyÒn ng­êi ta cã khoan 1 lç dÇu ®Ó høng dÇu b¬i tr¬n cho chèt pÝt t«ng víi ®Çu nhá thanh truyÒn. Cßn trªn bÖ chèt ®­îc b«i tr¬n nhê dÇu g¹t tõ xÐc m¨ng dÇu qua lç trªn th©n pÝt t«ng. c) XÐc m¨ng Trªn ®Çu pÝt t«ng cã l¾p 2 lo¹i xÐc m¨ng lµ xÐc m¨ng khÝ vµ xÐc m¨ng dÇu. *XÐc m¨ng khÝ . Gåm 2 xÐc m¨ng cã nhiÖn vô bao kÝn buång ch¸y ng¨n c¸ch kh«ng khÝ ch¸y lät Xuèng c¸t te. §iÒu kiÖn lµm viÖc cña xÐc m¨ng chÞu nhiÖt ®é cao, ¸p suÊt lín, ma s¸t mµi mßn nhiÒu, chÞu sù ¨n mßn ho¸ häc cña khÝ ch¸y vµ dÇu nhên. Do ®ã xÐc m¨ng khÝ thø nhÊt ®­îc m¹ mét líp cr«n chiÒu dÇy líp m¹ lµ 0,08 - 0,13 mm xÐc m¨ng khÝ cã d¹ng mét vßng thÐp hë miÖng cã tiÕt diÖn ngang lµ h×nh thang, ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng bao kÝn . *XÐc m¨ng dÇu XÐc m¨ng dÇu cã nhiÖm vô g¹t dÇu b¸m trªn thµnh v¸ch xi lanh ch¶y vÒ c¸t te. Ngoµi t¸c dông g¹t dÇu, xÐc m¨ng dÇu cßn san ®Òu mét líp dÇu trªn mÆt xi lanh xÐc m¨ng dÇu ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i xÐc m¨ng dÇu tæ hîp gåm cã 2 vßng thÐp máng tiÕp xóc víi ®ai xÐc m¨ng vµ 2 vßng lo xo ®µn håi theo h­íng t©m vµ h­íng trôc. 2.1.2.2.Thanh truyÒn Thanh truyÒn lµ chi tiÕt nèi pÝt t«ng víi truc khuûu thanh truyÒn cã t¸c dông truyÒn l­ct¸c dông trªn pÝt t«ng xuèng trôc khuûu biÕn chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña pÝt t«ng thµnh chuyÓn ®éng quay cña truc khuûu. Khi ®éng c¬ lµm viÖc thanh truyÒn chÞu lùc khÝ thÓ lùc qu¸n tÝnh cña c¸c khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña nhãm pÝt t«ng, lùc qu¸n tÝnh cña thanh truyÒn. C¸c lùc nµy lu«n lu«n thay ®æi theo chu kú kÓ c¶ gi¸ trÞ sè vµ dÊu, nªn thanh truyÒn cã tÝnh chÞu va ®Ëp m¹nh kÕt cÊu cña thanh truyÒn gåm 3 phÇn: ®Çu nhá th©n, ®Çu to. + §Çu nhá thanh truyÒn: cã d¹ng h×nh trô máng. Trªn ®Çu nhá cã khoan lç høng dÇu b«i tr¬n cho b¹c lãt ®Çu nhá thanh truyÒn. B¹c ®Çu nhá thanh truyÒn ®­îc chÕ t¹o b»ng ®ång. Trªn b¹c cã khoan lç ®Ó trïng víi lç høng dÇu trªn ®Çu nhá thanh truyÒn. +Th©n thanh truyÒn : th©n thanh truyÒn cã tiÕt diÖn ngang h×nh ch÷ I lo¹i nµy cã ­u ®iÓm lµ gi¶m ®­îc träng l­îng cho thanh truyÒn mµ ®é cøng vÉn b¶o ®¶m. +§Çu to thanh truyÒn: ®­îc chia thµnh 2 nöa, nöa trªn lµm liÒn víi th©n, ®Çu to thanh truyÒn ®­îc l¾p víi trôc khuûu th«ng qua b¹c lãt. B¹c lãt còng ®­îc chia lµm 2 nöa, b¹c ®­îc ®Þnh vÞ víi ®Çu to b»ng vÊu l­ìi gµ. Trªn b¹c ®Çu to thanh truyÒn cã khoan lç dÉn dÇu b«i tr¬n, khi lç nµy trïng víi lç dÇu cña chèt trôc khuûu th× dÇu ®­îc phun ra ®Ó b«i tr¬n cho thµnh xi lanh vµ cam c¬ cÊu ph©n phèi khÝ. 2.1.3.trôc khuûu Trôc khuûu lµ mét trong nh÷ng chi tiÕt quan träng nhÊt cña ®éng c¬. Trôc khuûu tiÕp nhËn lùc tõ thanh truyÒn biÕn chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña nhãm pÝt t«ng thµnh chuyÓn ®éng quay cña chÝnh nã, truyÒn mo men xo¾n qua hÖ thèng truyÒn lùc lµm cho b¸nh xe quay vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c lµm viÖc. Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc trôc khuûu chÞu t¸c dông cña lùc khÝ thÓ, lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn, lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng quay. Nh÷nglùc nµy cã trÞ sè rÊt línvµ thay ®æi theo chu kú nªn cã tÝnh va ®Ëp m¹nh. Trôc khuûu ®énh c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i trôc khuûu nguyªn, cã ®ñ cæ trôc. Trªn trôc khuûu cã gia c«ng 5 cæ trôc khuûu, trôc khuûu ®­îc ®óc b»ng gang cÇu. Trôc khuûu gåm c¸c thµnh phÇn : ®Çu trôc khuûu, cæ trôc khuûu, chèt khuûu, m¸ khuûu vµ ®u«i trôc khuûu. +§Çu trôc khuûu: dïng ®Ó l¾p b¸nh r¨ng dÉn ®éng trôc cam, b¸nh ®ai (pu li)dÉn ®éng qu¹t giã vµ ®ai èc khëi ®éng ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ b»ng tay. +Chèt khuûu vµ cæ trôc khuûu: ®­îc lµm rçng ®Ó giÈm träng l­îng vµ chøa dÇu b¬i tr¬n cho b¹c ®Çu to thanh truyÒn vµ b¹c cæ trôc. + B¹c cæ trôc vµ cæ chèt khuûu: ®Òu ®­îc chia lµm hai nöa vµ ®­îc ®Þnh vi b»ng vÊu l­ìi gµ. Gép thÐp cña b¹c lãt vµ b¹c cæ trôc ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp c¸c bon thÊp, bÒ mÆt lµm viÖc ®­îc phñ mét líp hîp kim chèng mßn COC- 66. ChiÒu dµy cña b¹c cæ trôc lµ 2,25 (-0,013) . B¹c lãt ®Çu to thanh truyÒn dµy 1,75(-0,020) mm . 2.1.4 B¸nh ®µ B¸nh ®µ cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ ®¶m b¶o tèc ®é gãc cña trôc khuûu ®­îc ®ång ®Òu. B¸nh ®µ ®éng c¬ UAZ - 3160 cã d¹ng ®Üa ®­îc ®óc b»ng gang trªn b¸nh ®µ cã Ðp vµnh r¨ngb»ng thÐp ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ b»ng ®éng c¬ ®iÖn. B¸nh ®µ ®­îc tiÕn hµnh c©n b»ng ®éng cïng víi trôc khuûu vµ ®­îc liªn kÕt víi trôc khuûu nhê 4 bu l«ng. Trªn b¸nh ®µ cã ghi c¸c ký hiÖu §CT vµ gãc ®¸nh löa sím . 2.2. c¬ cÊu ph©n phèi khÝ. Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 bè trÝ c¬ cÊu ph©n phèi khÝ xu p¸p treo (h×nh 3). y cña b¹c cæ trôc lµ 2,25 ,25 p, bÒ mÆt lµm viÖc ®­îc phñ mét líp hîp kim chèng mßn COC 66 . ®éng quay cña chÝnh nã H×nh 3 : C¬ cÊu phèi khÝ cña ®éng c¬ UAZ - 3160 1.Trôc cam; 2.Con ®éi; 3. §òa ®Èy; 4.§Õ xu p¸p; 5.Th©n xu p¸p; 6. èng dÉn h­íng; 7. Vai èng dÉn h­íng; 8. §Õ tùa lß xo; 9. Lß xo; 10.§Öm ch¾n dÇu; 11. §Üa lß xo; 12. Mãng h·m; 14.cß mæ; 15. VÝt ®iÒu chØnh; 16. §ai èc h·m. Víi c¬ cÊu phèi khÝ xu p¸p treo b¶o ®¶m cho buång ch¸y nhá gän, chèng ch¸y kÝch næ tèt nªn cã thÓ t¨ng ®­îc tØ sè nÐn vµ lµm cho d¹ng ®­êng th¶i, n¹p thanh tho¸t, khiÕn søc c¶n khÝ ®éng gi¶m nhá, ®ång thêi do cã thÓ bè trÝ xu p¸p hîp lÝ h¬n nªn cã thÓ t¨ng ®­îc tiÕt diÖn l­u th«ng cña dßng khÝ khiÕn hÖ sè n¹p t¨ng. CÊu t¹o c¬ cÊu phèi khÝ gåm c¸c chi tiÕt chÝnh sau : trôc cam, xu p¸p, con ®éi, ®òa ®Èy, cß mæ. 2.2.1.Xu p¸p Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 gåm 4 xu p¸p n¹p; vµ 4 xu p¸p x¶ ®­îc l¾p trªn n¾p m¸y thµnh mét d·y. C¸c xu p¸p ®­îc dÉn ®éng tõ trôc cam th«ng qua con ®éi, ®òa ®Èy vµ dµn cß mæ. C¸c xu p¸p lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn rÊt xÊu; chÞu t¶i ®éng vµ phô t¶i nhiÖt rÊt lín nhÊt lµ ®èi víi xu p¸p th¶i. * Xu p¸p n¹p Xu p¸p n¹p lµm b»ng thÐp. T¸n nÊm d¹ng lâm ®­êng kÝnh t¸n nÊm D = 44mm, gi÷a th©n vµ t¸n nÊm cã b¸n k×nh gãc l­în lín ®Ó c¶i thiÖn t×nh tr¹ng l­u th«ng cña dßng khÝ n¹p vµo xi lanh, ®ång thêi t¨ng ®é cøng v÷ng cho xu p¸p, gi¶m ®­îc träng l­îng. PhÇn ®u«i ®­îc t«i cøng. * Xu p¸p th¶i. Xu p¸p th¶i lµm b»ng thÐp chÞu nhiÖt. NÊm xu p¸p th¶i d¹ng låi ®­êng kÝnh t¸n nÊm D = 36mm , gãc a = 45 ®é. PhÇn ®u«i ®­îc t«i cøng ®Ó tr¸nh mßn vµ cã r·nh ®Ó l¾p mãng h·m gi÷a ®u«i xu p¸p vµ lß xo xu p¸p. Mãng h·m h×nh c«n gåm 2 nöa víi kiÓu l¾p nµy cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n, ®é an toµn cao, vµ kh«ng g©y nªn øng suÊt tËp trung trªn ®u«i xu p¸p. §Ó dÔ söa vµ tr¸nh hao mßn cho n¾p xi lanh ë chç l¾p xu p¸p ng­êi ta l¾p èng dÉn h­íng.èng dÉn h­íng cã d¹ng h×nh trô rçng ®­îc ®ãng Ðp vµo n¾p xi lanh ®Õn mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh. + §Õ xu p¸p h×nh èng mÆt trong ®­îc v¸t gãc theo gãc v¸t cña t¸n nÊm vµ ®­îc ®ãng trªn n¾p m¸y + Lß xo xu p¸p h×nh trô hai ®Çu ®­îc quÊn sÝt víi nhau vµ mµi ph¼ng. 2.2.2. Trôc cam Trôc cam ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp hîp kim thµnh phÇn c¸c bon thÊp. Trôc cam gåm 5 cæ trôc cam víi c¸c ®­êng kÝnh thu nhá dÇn tõ ®Çu trôc cam ®Õn ®u«i trôc cam. D1 = 52 mm. D2 = 51 mm; D3 = 50 mm; D4 = 49 mm; D5 = 48 mm Trªn trôc cam cã 4 cam n¹p vµ 4 cam th¶i. C¸c cam n¹p vµ c¸c cam th¶i ®­îc lµm liÒn trôc, trªn trôc cam cßn cã b¸nh lÖch t©m ®Ó dÉn ®éng b¬m x¨ng. trôc cam ®­îc dÉn ®éng tõ trôc khuûu b»ng cÆp b¸nh r¨ng riªng. B¸nh r¨ng trªn trôc cam ®­îc lµm b»ng gç phÝp cßn moay ¬ b»ng gang. Trªn b¸nh r¨ng ®ã cã hai lç ren ®Ó tiÖn th¸o l¾p. §Ó h¹n chÕ sù dÞch chuyÓn däc chôc cña trôc cam ng­êi ta dïng æ ch¾n däc trôc ( h×nh 4) H×nh 4 : æ ch¾n däc trôc cam æ ch¾n gåm cã mÆt bÝch 2 b»ng thÐp ®­îc cè ®Þnh trªn mÆt ®Çu cña th©n m¸y b»ng bu l«ng. Mét mÆt cña mÆt bÝch 2 tiÕp xóc víi mÆt ®Çu cña cæ trôc cam, mÆt kia c¸ch mÆt ®Çu cña moay ¬ b¸nh r¨ng cam mét khe hë kho¶ng 0,1- 0,2 mm. TrÞ sè khe hë däc trôc nµy do chiÒu dµi cña vßng ch¾n 3 quyÕt ®Þnh. Vßng ch¾n 3 l¾p trªn ®Çu æ chôc cam vµ bÞ b¸nh r¨ng cam Ðp s¸t vµo mÆt ®Çu cña æ chôc cam. Trong qu¸ tr×nh söa ch÷a sau nµy ®Ó ®iÒu chØnh khe hë ®óng quy ®Þnh chØ cÇn thay ®æi chiÒu dµi cña vßng ch¾n 3. DÇu b«i tr¬n mÆt ma s¸t cña æ ch¾n ®­îc dÉn tõ cæ chôc cam tíi. Ngoµi mÆt bÝch hai cßn ®­îc b«i tr¬n b»ng dÇu vung tÐ. Trong hép b¸nh r¨ng cam trªn c¸c b¸nh r¨ng trôc khuûu vµ b¸nh r¨ng trôc cam cã hai dÊu khi l¾p r¸p ph¶i ®Ó c¸c dÊu trïng nhau ®Ó ®¶m b¶o gãc pha phèi khÝ (h×nh 5). H×nh 5 : DÊu ®Æt gãc pha phèi khÝ 2.2.3. Con ®éi Con ®éi cã d¹ng h×nh trô rçng, ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng mßn vÑt mÆt con ®éi hoÆc mÆt cam. Con ®éi ®­îc lµm b»ng thÐp. PhÇn mÆt cÇu tiÕp xóc víi cam ®­îc t«i cøng ®Ó chèng mßn trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. 2.2.4. §òa ®Èy §òa ®Èy lµ mét thanh thÐp nhá h×nh trô rçng dïng ®Ó truyÒn lùc tõ con ®éi ®Õn ®ßn bÈy, hai ®Çu ®òa ®Èy hµn víi ®Çu tiÕp xóc h×nh cÇu ®Ó tiÕp xóc víi con ®éi vµ chôp trªn cß mæ. C¸c ®Çu tiÕp xóc nµy ®­îc t«i cøng ®Ó gi¶m mµi mßn. 2.2.5. §ßn bÈy §ßn bÈy lµ chi tiÕt chuyÒn lùc trung gian, mét ®Çu tiÕp xóc víi ®òa ®Èy, mét ®Çu tiÕp xóc víi ®u«i xu p¸p. §Çu tiÕp xóc víi ®òa ®Èy cã vÝt ®iÒu chØnh vµ ®­îc h·m b»ng ®ai èc. §Çu tiÕp tiÕp xóc víi ®u«i xu p¸p cã mÆt tiÕp xóc ph¼ng vµ ®­îc t«i cøng ®Ó chèng mßn. MÆt ma s¸t gi÷a trôc vµ b¹c lãt Ðp trªn ®ßn bÈy ®­îc b«i tr¬n b»ng bÇu nhê chøa trong phÇn rçng cña trôc. §ßn bÈy ®­îc dËp b»ng thÕp c¸c bon trong b×nh. 2.3. HÖ thèng b«i tr¬n HÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ UAZ - 3160 (h×nh 6) lµ hÖ thèng b«i tr¬n b»ng dÇu cã ¸p lùc kÕt hîp víi vung tÐ dÇu. 1. B¬m dÇu; 2. Nót x¶ dÇu; 3. Phao hót dÇu; 4. Van an toµn; 5. KÐt m¸t dÇu; 6. kho¸ kÐt m¸t; 7. Bé c¶m biÕn ¸p suÊt dÇu; 8. Bé c¶m biÕn b¸o háng; 9. Bçu läc dÇu; 10. Lç dÇu b«i tr¬n cho cÆp b¸nh r¨ng ph©n phèi khÝ. 2.3.1. NhiÖm vô cña hÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ UAZ - 3160 NhiÖm vô hÖ thèng b«i tr¬n lµ b«i tr¬n tÊt c¶ c¸c bÒ mÆt ma s¸t, lµm gi¶m tæn thÊt ma s¸t, lµm m¸t æ trôc ®ång thêi tÈy röa mÆt ma s¸t. Ngoµi ra hÖ thèng b«i tr¬n cßn lµm nhiÖm vô bao kÝn gi÷a pit t«ng, xÐc m¨ng vµ thµnh xi lanh. 2.3.2. Nguyªn lÝ lµm viÖc Khi ®éng c¬ lµm viÖc, th«ng qua hÖ thèng dÉn ®éng lµm cho b¬m dÇu 1 lµm viÖc: dÇu ®­îc hót tõ c¸t te qua phao dÇu (3) dÇu ®­îc b¬m dÇu ®Èy tíi bÇu läc dÇu, bÇu läc ®­îc lµm s¹ch vµ theo c¸c ®­êng dÇu chÝnh ®i b«i tr¬n cho b¹c trôc khuûu. Trôc cam vµ mét phÇn dÇu ®­îc ®Èy lªn b«i tr¬n cho b¹c dÇu cßn mæ. Khi nhiÖt ®é dÇu v­ît qu¸ quy ®Þnh dÇu ®­îc qua kÐt m¸t dÇu 5 vµ ®­îc lµm m¸t sau ®ã trë vÒ cat te tiÕp tôc hµnh tr×nh tiÕp theo. 2.3.3. KÕt cÊu cô thÓ cña hÖ thèng HÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ UAZ - 3160 gåm c¸c bé phËn chÝnh nh­ sau: B¬m dÇu, bé läc dÇu, kÐt m¸t dÇu 2.3.3.1. B¬m dÇu B¬m dÇu ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i b¬m dÇu dïng mét cÆp b¸nh r¨ng. KÕt cÊu cña b¬m dÇu gåm: N¾p 10 vµ vá 5 ®­îc chÕ t¹o b»ng hîp kim nh«m, gi÷a th©n vµ vá ®­îc l¾p mét tÊm ®Öm nhùa dµy. CÆp b¸nh r¨ng b¬m dÇu lµ cÆp b¸nh r¨ng th¼ng, b¸nh r¨ng chñ ®éng 6, lµm b»ng thÐp ®· ®­îc l¾p víi trôc (4) b»ng then. B¸nh r¨ng bÞ ®éng 7 còng ®­îc lµm b»ng thÐp vµ ®­îc l¾p quay tù do trªn chôc bÞ ®éng nhê b¹c. Trªn b¬m dÇu cßn ®­îc bè trÝ mét van an toµn 2. Nguyªn lÝ lµm viÖc: Khi ®éng c¬ lµm viÖc, th«ng qua hÖ thèng dÉn ®éng lµm trôc (4) vµ b¸nh r¨ng chñ ®éng 6 quay. B¸nh r¨ng bÞ ®éng 7 quay theo. DÇu ®­îc hót tõ phao dÇu vµo khoang thÊp ¸p ®­îc cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp ®Èy sang khoang cao ¸p ®i b«i tr¬n cho hÖ thèng. Khi ¸p suÊt trªn ®­êng dÇu chÝnh v­ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp, dÇu ®Èy van an toµn 2, nÐn lß so 3 l¹i, van an toµn më ra. DÇu ®­îc ch¶y vÒ ®­êng dÇu thÊp ¸p. 2.3.3.2. BÇu läc dÇu Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 n¾p bÇu läc dÇu lµ lo¹i bÇu läc thÊm. Lâi läc b»ng vßng d¹ ®­îc xÕp xen kÏ víi nhau thµnh c¸c khe hë läc. DÇu nhên cã ¸p suÊt cao ®­îc b¬m dÇu tíi thÊm qua c¸c khe hë nhá cña c¸c vßng d¹. Do ®ã c¸c t¹p chÊt cã ®­êng kÝnh h¹t lín h¬n kÝch th­íc khe hë ®Òu bÞ gi÷ l¹i kh«ng chui qua phÇn tö läc. DÇu b«i tr¬n ®­îc läc s¹ch qua c¸c r·nh ra ®­êng dÇu chÝnh ®i b«i tr¬n cho hÖ thèng. Khi c¸c phÇn tö läc hoµn toµn bÞ t¾c do cÆn bÈn th× van th«ng qua sÏ më dÇu ®­îc läc ch¶y vµo hÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬. Van th«ng qua më khi cã sù chªnh lÖch ¸p suÊt lµ 0,6-0,75 KG/cm2 gi÷a ®iÓm ®Çu vµo bÇu läc vµ ®iÓm ®Çu ra khái bÇu läc. Khi ®ã cÇn ph¶i tiÕn hµnh thay thÕ lâi läc. 2.3.3.3. KÐt lµm m¸t dÇu nhên KÐt lµm m¸t dÇu nhên ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i kÐt lµm m¸t dÇu nhên b»ng kh«ng khÝ. KÐt m¸t dÇu ®­îc l¾p phÝa tr­íc kÐt lµm m¸t n­íc. KÕt cÊu gåm: èng dÉn dÇu b»ng ®ång ®­îc xÕp h×nh ch÷ U, èng nµy ®­îc ®Æt vµo c¸c phiÕn t¶i nhiÖt. Nguyªn lý: DÇu cã nhiÖt ®é cao ®­îc dÉn vµo èng dÉn dÇu h×nh ch÷ U, nhê qu¹t giã cña ®éng c¬ hót giã qua c¸c phiÕn t¶i nhiÖt. §­a nhiÖt cña dÇu nhên t¶n ra ngoµi * Th«ng giã hép trôc khuûu: Th«ng giã hép trôc khuûu ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ kiÓu th«ng giã tù nhiªn. Khi ®éng c¬ lµm viÖc khÝ ch¸y lät tõ buång ch¸y xuèng hép trôc khuûu lµm cho ¸p suÊt, nhiÖt ®é trong hép trôc khuûu t¨ng so víi m«i tr­êng bªn ngoµi. Lóc nµy ¸p suÊt khÝ trong hép trôc khuûu th«ng qua èng dÉn nèi th«ng hép trôc khuûu víi khÝ trêi. 2.4. HÖ thèng lµm m¸t. HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬ UAZ - 3160 cã nhiÖm vô thùc hiÖn qu¸ tr×nh truyÒn nhiÖt c¸c chi tiÕt bÞ nung nãng cña ®éng c¬ cho n­íc lµm m¸t ®Ó b¶o ®¶m cho c¸c chi tiÕt kh«ng bÞ qu¸ nãng. §ång thêi gi÷ cho tr¹ng th¸i nhiÖt cña ®éng c¬ ®­îc æn ®Þnh. Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 sö dông hÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc, kiÓu kÝn tuÇn hoµn c­ìng bøc nhê b¬m n­íc. Nguyªn lÝ cña hÖ thèng lµm m¸t ®­îc tr×nh bµy trªn (h×nh 9). H×nh 9: HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬ UAZ - 3160 1.Van x¶ n­íc; 2. ®­ßng n­íc tõ kÐt m¸t ra b¬m n­íc;3. trôc b¬m n­íc; 4.Buli n­íc; 5. Van h»ng nhiÖt; 6. KÐt m¸t; 7.qu¹t giã; 8. ®­êng dÉn n­íc ra kÐt lµm m¸t; 12.th©n m¸y; 13. van th¸o n­íc. * Nguyªn lÝ lµm viÖc cña hÖ thèng: Khi ®éng c¬ lµm viÖc th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng lµm cho b¬m n­íc lµm viÖc. N­íc l¹nh tõ kÕt m¸t ®­îc b¬m n­íc ®Èy vµo c¸c ®­êng dÉn vµo c¸c khoang trong n¾p m¸y råi theo c¸c ®­êng dÉn trªn n¾p m¸y trë vÒ kÐt m¸t vµ b¬m n­íc. §Ó duy tr× nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t trong hÖ thèng ®­îc æn ®Þnh trªn hÖ thèng lµm m¸t cã bè trÝ van h»ng nhiÖt 5. Khi nhiÖt ®é n­íc trong hÖ thèng nhá h¬n 70C van h»ng nhiÖt 5 ®ãng ®­êng n­íc ra kÐt m¸t. N­íc ®­îc tuÇn hoµn c­ìng bøc tõ b¬m n­íc ®Õn c¸c khoang trªn n¾p m¸y ®Ó lµm m¸t cho hÖ thèng. Khi nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t lín h¬n 800C, d­íi t¸c dông cña nhiệt ®é van h»ng nhiÖt më hoµn toµn. N­íc tõ b¬m n­íc vµo c¸c khoang trªn l¾p m¸y.Khi ra khái n¾p m¸y n­íc cã nhiÖt ®é cao ®­îc dÉn vµo trong kÐt m¸t nhê van h»ng nhiÖt 5 më .Sau khi qua kÐt n­íc.N­íc ®­îc lµm m¸t quay trë vÒ b¬m n­íc thùc hiÖn chu tr×nh tiÕp theo §Ó kiÓm tra nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t trªn b¶ng ®ång hå cã l¾p ®ång hå b¸o nhiÖt ®é n­íc. Ngoµi ra cßn l¾p mét bé c¶m biÕn b¸o lªn ®Ìn nguy hiÎm trªn ca bin buång l¸i. khi ®Ìn s¸ng là b¸o hiÖu ®éng c¬ qu¸ nãng qu¸ nãng. HÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬ UAZ - 3160 gåm nh÷ng bé phËn chÝnh sau: B¬m n­íc, van h»ng nhiÖt, kÐt m¸t. 2.4.1.B¬m n­íc B¬m n­íc ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ kiÓu b¬m n­íc kiÓu ly t©m ®­îc bè trÝ ë mÆt ®Çu cña th©n m¸y. Trôc b¬m n­íc trïng víi trôc qu¹t giã. CÊu t¹o cña b¬m n­íc ®­îc tr×nh bày trªn (h×nh 10. ) H×nh 10: B¬m n­íc ®éng c¬ UAZ - 3160. 1. §ai èc h·m 2. Trôc b¬m n­íc 3.Vá b¬m n­íc ; 4. Lç kiÓm tra mì vßng bi; 5. Vó mì ; 6 .B¹c chÆn däc trôc ; 7. vßng ®Öm làm kÝn; 8.Mµng cau su; 9.lß xo ; 10. c¸nh b¬m n­íc; 11. Bu l«ng b¾t c¸nh b¬m ; 13. Vßng bi; 12. Lç kiÓm tra ro n­íc Vá b¬m n­íc lµm b»ng hîp kim nh«m cã mÆt bÝch l¾p ghÐp víi mÆt ®Çu cña th©n m¸y. C¸nh b¬m n­íc 9 ®­îc lµm b»ng chÊt dÎo. Trôc b¬m n­íc ®­îc quay trªn 2 æ bi cÇu vµ ®­îc lµm kÝn b»ng mµng cau su chÞu n­íc 7 vµ xo Ðp 8. *Nguyªn lý làm viÖc Khi ®éng c¬ lµm viÖc th«ng qua hÖ thèng dÉn ®éng lµm trôc b¬m 2 vµ c¸nh b¬m 9 quay. D­íi t¸c dông cña lùc ly t©m, c¸c phÇn tö n­íc bÞ dån tõ trong ra ngoµi víi ¸p suÊt cao n­íc ®­îc b¬m ®i lµm m¸t cho hÖ thèng. 2.4.2. Van h»ng nhiÖt Van h»ng nhiÖt nh»m duy tr× tr¹ng th¸i nhiÖt æn ®Þnh cho ®éng c¬ khi ®ãng hoÆc më ®­êng n­íc vµo kÐt m¸t. Van h»ng nhiÖt ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i van kiÓu hép xÕp ®­îc l¾p trªn ®­êng n­íc ra khái ®éng c¬. Nguyªn lý lµm viÖc cña van h»ng nhiÖt ®­îc tr×nh bµy nh­ sau: H×nh 11: Van h»ng nhiÖt ®éng c¬ UAZ - 3160 1.Vá cña b¬m n­íc; 2. Gi¸; 3, 7. TÊm ®iÖm; 4. Vá van h»ng nhiÖt; 5. N­íc ra kÐt m¸t; 6. Van ; 8. CÇn ®Èy van; 9. Hép xÕp. CÇn ®Èy 8 ®­îc l¾p chÆt víi hép xÕ (9) cã chøa chÊt láng gi·n në cã thµnh phÇn lµ 1/3 r­îu ªtylÝc 2/3 lµ n­íc cÊt. * Nguyªn lÝ lµm viÖc: Khi nhiÖt ®é n­íc trong hÖ thèng thÊp h¬n 70°C, trong hép xÕp 9 ch­a bÞ gi·n në do ®ã van 6 ®ãng. N­íc lµm m¸t kh«ng vµo kÐt m¸t ®­îc vµ chØ tuÇn hoµn tõ b¬m n­íc vµo n¾p xi lanh vµ ng­îc l¹i. Khi nhiÖt ®é n­íc trong hÖ thèng lín h¬n 70°C (70÷72°C), chÊt láng trong hép xÕp bÞ gi·n në lµm cÇn 8 ®Èy van 6 më. N­íc trong hÖ thèng b¾t ®Çu vµo kÐt m¸t. Khi nhiÖt ®é lín h¬n 80°C (tõ 80÷85°C) chÊt láng gi·n në trong hép xÕp bÞ gi·n në m¹nh lµm cÇn ®Èy 8 ®Èy van 6 më hoµn toµn. N­íc cã nhiÖt ®é cao chñ yÕu ®i qua van h»ng nhiÖt vµo kÐt lµm m¸t. 2.4.3 KÐt lµm m¸t (kÐt n­íc) KÐt lµm m¸t dïng ®Ó h¹ nhiÖt ®é cña n­íc tõ ®éng c¬ ra råi l¹i ®­a trë vµo lµm m¸t ®éng c¬. Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 kÐt lµm m¸t ®­îc ®Æt phÝa tr­íc qu¹t giã. KÕt cÊu cña kÐt lµm m¸t gåm 3 phÇn chñ yÕu: ng¨n trªn, ng¨n d­íi vµ giµn èng truyÒn nhiÖt, ng¨n trªn chøa n­íc nãng, ng¨n d­íi chøa n­íc nguéi vµ giµn èng truyÒn nhiÖt nèi ng¨n trªn vµ ng¨n d­íi víi nhau. HiÖu suÊt truyÒn nhiÖt cña bé phËn truyÒn nhiÖt phô thuéc chñ yÕu vµo tèc ®é l­u ®éng cña 2 dßng m«i chÊt (m«i chÊt to¶ nhiÖt lµ n­íc vµ m«i chÊt thu nhiÖt lµ kh«ng khÝ) v× vËy ®Ó t¨ng hiÖu suÊt truyÒn nhiÖt, phÝa sau kÐt n­íc ®­îc bè trÝ qu¹t giã ®Ó hót giã ®i qua giµn èng truyÒn nhiÖt. KÕt cÊu cña bé phËn giµn èng truyÒn nhiÖt gåm nhiÒu èng dÉn n­íc dÑt lµm b»ng ®ång bè trÝ thµnh hµng c¾m trong c¸c l¸ t¶n nhiÖt. C¸c l¸ t¶n nhiÖt còng ®­îc lµm b»ng ®ång ®­îc hµn vµo èng dÉn n­íc vµ s¾p thµnh c¸c hµng song song víi nhau t¹o thµnh c¸c khe ®Ó cho giã lät qua. * Nguyªn lý lµm viÖc: N­íc nãng tõ khoang trªn ch¶y trong c¸c èng dÑt xuèng khoang d­íi (khoang chøa n­íc nguéi) trong khi ch¶y qua èng nhiÖt cña n­íc ®­îc truyÒn qua thµnh èng truyÒn vµo c¸c l¸ t¶n nhiÖt. Qu¹t giã hót giã qua c¸c khe cña c¸c l¸ t¶n nhiÖt, truyÒn nhiÖt ra m«i tr­êng bªn ngoµi. §Ó gi¶m l­îng n­íc bèc h¬i trªn kÐt m¸t ®éng c¬ UAZ - 3160 cã bè trÝ n¾p kÐt m¸t (h×nh 12) H×nh 12: N¾p kÐt m¸t ®éng c¬ UAZ - 3160 1:Vá; 2: Lß xo van x¶ h¬i n­íc; 3: §Õ lß xo; 4: TÊm ®Öm van x¶; 5: Van hót; 6: §Õ van x¶; 7: Lç x¶ Khi nhiÖt ®é n­íc trong kÐt m¸t lín h¬n 90°C vµ ¸p suÊt trong kÐt b»ng 0,45÷0,6 Kg/cm², d­íi ¸p suÊt nµy Ðp lß xo van x¶, van x¶ më ®ång thêi van hót ®ãng h¬i n­íc ®­îc x¶ ra ngoµi, qua van x¶ th«ng ra lç x¶ 7. Cßn khi ¸p suÊt trong kÐt gi¶m xuèng 0,01÷0,1 Kg/cm², d­íi t¸c dông cña lß xo 2 van x¶ ®ãng l¹i ®ång thêi van hót kh«ng khÝ 5 më cho kh«ng khÝ lät vµo trong kÐt m¸t. 2.5 HÖ thèng nhiªn liÖu HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 cã nhiÖm vô chuÈn bÞ vµ cung cÊp hçn hîp h¬i x¨ng vµ kh«ng khÝ cho ®éng c¬ b¶o ®¶m sè l­îng vµ thµnh phÇn cña khÝ hçn hîp lu«n lu«n phï hîp víi chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬. HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 (h×nh 13) H×nh 13: S¬ ®å hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 1,8: Thïng chøa nhiªn liÖu; 2: Nót x¶ cÆn bÈn bÇu läc th«; 3: BÇu läc th«; 4: Kho¸ 3 nÊc; 5: B¬m x¨ng; 6:BÇu läc tinh; 7: ChÕ hoµ khÝ * Nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng: Khi ®éng c¬ lµm viÖc qua c¬ cÊu dÉn ®éng lµm b¬m x¨ng 5 ho¹t ®éng, nhiªn liÖu ®­îc hót tõ c¸c thïng chøa qua kho¸ 3 nÊc 4 vµo bÇu läc nhiªn liÖu 3. Nhiªn liÖu ®­îc b¬m x¨ng ®Èy vµo bÇu läc tinh 6, vµo chÕ hoµ khÝ 7 n¹p vµo xi lanh ®éng c¬. HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 gåm c¸c thiÕt bÞ chÝnh sau: Thïng nhiªn liÖu, bÇu läc th«, b¬m x¨ng, bÇu läc tinh, chÕ hoµ khÝ 2.5.1 Thïng nhiªn liÖu Trªn hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 ®­îc bè trÝ 2 thïng nhiªn liÖu. ThÓ tÝch mçi thïng lµ 39 lÝt, thïng nhiªn liÖu ®­îc dËp b»ng t«n vµ b¾t víi khung xe b»ng c¸c ®ai thÐp. Trªn thïng cã l¾p bé c¶m biÕn b¸o møc x¨ng trong thïng. Trªn thïng x¨ng cã èng phÔu ®Ó ®æ x¨ng vµo thïng, cã n¾p ®Ó ®¹y kÝn phÔu. PhÝa d­íi mçi thïng cã lç x¶ cÆn bÈn. §Ó tr¸nh hiÖn t­îng bèc h¬i vµ hiÖn t­îng sãng s¸nh cña x¨ng trong thïng trªn n¾p cã l¾p van hót vµ van x¶ ®Æc biÖt. CÊu t¹o n¾p thïng nhiªn liÖu ®­îc tr×nh bµy trªn. * Nguyªn lý lµm viÖc: Khi ¸p suÊt trong thïng v­ît qua ¸p suÊt khÝ trêi kho¶ng 85-140 mm Hg, ¸p suÊt nµy ®Èy cho van x¶ më. Cßn khi trong thïng cã ®é ch©n kh«ng lªn tíi 10-25 mm Hg th× van hót më ®Ó hót kh«ng khÝ ngoµi trêi vµo thïng. 2.5.2 BÇu läc th« nhiªn liÖu BÇu läc th« nhiªn liÖu lµm nhiÖm vô läc s¹ch n­íc vµ t¹p chÊt c¬ häc lÉn trong x¨ng tr­íc khi vµo b¬m x¨ng. CÊu t¹o bÇu läc th« nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 ®­îc giíi thiÖu trªn h×nh 15. H×nh 15: BÇu läc th« nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 1.§Öm, 2. N¾p, 3. Bu l«ng; 4.§Öm cña phÇn tö läc; 5. PhÇn tö läc; 6. bÇu chøa; 7. Nót x¶; 8. C¸c tÊm lâi läc. a.Lç ®Ó x¨ng ®i qua; b. VÊu låi. Lâi läc 5 gåm nhiÒu l¸ ®ång thanh máng 8 xÕp lªn nhau t¹o thµnh. ChiÒu dµy cña l¸ ®ång lµ 0,14 mm. Mçi l¸ ®Òu cã nh÷ng ®iÓm låi b nh« nªn kho¶ng 0.05 mm vµ c¸c lç a ®Ó x¨ng ®i qua, c¸c l¸ ®ång ®­îc lång vµo ®òa thÐp råi dïng lß xo Ðp, Ðp chóng l¹i víi nhau. Do ®ã gi÷a c¸c l¸ ®ång h×nh thµnh c¸c khe hë, chiÒu réng cña nh÷ng khe hë nµy võa b»ng chiÒu cao cña c¸c ®iÓm låi trªn mçi l¸. * Nguyªn lý: x¨ng ®­îc b¬m tõ b¬m x¨ng tíi vµo bÇu chøa 6, x¨ng l¸ch qua nh÷ng khe hë gi÷a c¸c l¸ råi theo lç a ra cung cÊp cho hÖ thèng. C¸c t¹p chÊt c¬ häc cã ®­êng kÝnh h¹t lín h¬n 0,05 mm ®Òu ®­îc gi÷ l¹i trªn mÆt lâi läc l¾ng ®äng l¹i trong bÇu cïng víi n­íc vµ ®­îc x¶ ra ngoµi theo lç cña nót 7 theo ®Þnh kú. 2.5.3. BÇu läc tinh nhiªn liÖu Ngoµi bÇu läc th« kÓ trªn,trªn hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu ®éng c¬ UAZ - 3160 ng­êi ta cßn bè trÝ bÇu läc tinh nhiªn liÖu .Lâi läc tinh 3 ®­îc lµm b»ng gèm, cèc lâi läc 5 ®­îc lµm b»ng chÊt dÎo. Lß xo 4 lu«n Ðp phÇn tö läc 3 vµo tÊm ®Öm (2). X¨ng ®­îc thÊm qua lâi läc gèm do ®ã chÊt l­îng läc rÊt tèt. 2.5.4.B¬m x¨ng B¬m x¨ng ®éng c¬ UAZ - 3160 lµ lo¹i b¬m mµng dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ. B¬m x¨ng gåm n¾p th©n b¬m, th©n b¬m vµ vá ®­îc chÕ t¹o b»ng hîp kim nh«m. Trªn n¾p b¬m cã bè trÝ ®­êng dÉn x¨ng vµo vµ ®­êng dÉn x¨ng ra. Côm van gåm c¸c van n¹p 9, van x¶ 14 c¸c van ®Òu cã cÊu t¹o gièng nhau, l¸ van lµm b»ng cao su chÞu x¨ng. Gi÷a th©n b¬m 15 vµ vá 7 cã n¾p mµng b¬m x¨ng 8.Mµng b¬m ®­îc lµm b»ng v¶i cã tÈm cao su chÞu x¨ng. Trôc mµng b¬m 4 ®Çu trªn ®­îc l¾p chÆt víi mµng b¬m nhê ®ai èc ®Çu d­íi ®­îc liªn kÕt víi ®Çu cÇn b¬m m¸y trôc b¸n nguyÖt cña cÇn b¬m tay lu«n ®­îc gi÷ ë vÞ trÝ kh«ng tú lªn ®Çu trong cÇn b¬m m¸y nhê lß xo håi vÞ 20. *Nguyªn lý lµm viÖc: +ChÕ ®é b¬m m¸y Khi ®éng c¬ lµm viÖc th«ng qua b¸nh lÖch t©m trôc cña cam quay ë vÞ trÝ gê cao cña cam tiÕp xóc víi ®Çu ngoµi cÇn b¬m m¸y lµm cho ®Çu ngoµi ®i lªn ®Çu trong kÐo mµng b¬m ®i xuèng nÐn lß xo mµng b¬m 6 l¹i , ¸p suÊt trong khoang trªn gi¶m lµm cho côm van n¹p më x¨ng qua van n¹p vµo ®iÒn ®Çy khoang nµy. Khi ®Çu ngoµi cÇn b¬m m¸y ®i xuèng do t¸c ®éng cña lß xo mµng 6 lµm ®Çu trong cña cÇn b¬m ®i lªn, lß xo ®Èy mµng b¬m ®i lªn , x¨ng bÞ nÐn l¹i do ®ã van x¶ 14 më x¨ng ®­îc ®Èy theo ®­êng èng dÉn tíi bé chÕ hoµ khÝ. + ChÕ ®é b¬m tay Tr­íc khi khëi ®éng ®éng c¬ ®Ó l©u, ng­êi ta ®iÒukhiÓn l¾c cÇn b¬m tay trong mÆt ph¼ng ®øng lµm cho trôc b¸n nguyÖt dao ®éng xoay quay trôc. §Çu trong cña cÇn b¬m ®­îc trôc dÉn ®éng lªn xuèng lµm trôc mµng b¬m kÐo mµng b¬m ®i xuèng, ®i lªn vµ x¨ng ®­îc b¬m ra khái b¬m nh­ cÇn b¬m m¸y. Chó ý : ChØ b¬m tay ®­îc khi ®Çu ngoµi cña cÇn b¬m m¸y ë vÞ trÝ thÊp nhÊt. Khi ¸p suÊt ®­êng ra cña b¬m t¨ng lªn ( bé CHK ®Çy x¨ng ) lµm cho mµng b¬m chïng xuèng. Do vËy mÆc dï hµnh tr×nh cña ®Çu trong cÇn b¬m kh«ng thay ®æi, nh­ng hµnh tr×nh cña mµng b¬m gi¶m nhiÒu. Hµnh tr×nh nµy phô thuéc vµo ¸p suÊt cña ®­êng x¨ng ra. 2.5.5. Bé chÕ hoµ khÝ Trªn ®éng c¬ UAZ - 3160 bè trÝ bé chÕ hoµ khÝ K129B bé chÕ hoµ khÝ K129B cã nhiÖm vô t¹o hçn hîp gi÷a h¬i x¨ng vµo kh«ng khÝ ®Ó cung cÊp cho ®éng c¬ mét hçn hîp c«ng t¸c cã thµnh phÇn vµ sè l­îng thÝch hîp. §©y lµ lo¹i chÕ hoµ khÝ cã mét buång phao, 2 häng khuyÕch t¸n, dÉn ®éng ®iÓu khiÓn b»ng c¬ khÝ. *C¸c th«ng sè vÒ l­u l­îng nhiªn liÖu vµ kh«ng khÝ qua gÝc l¬ cña hÖ thèng chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i. -L­u l­îng nhiªn liÖu qua gÝc l¬ chÝnh lµ -L­u l­îng nhiªn liÖu qua gÝc l¬ kh«ng t¶i lµ -L­u l­îng nhiªn liÖu qua gÝc l¬ kh«ng khÝ chÝnh -L­u l­îng kh«ng khÝ chÝnh cña hÖ thèng kh«ng t¶i lµ *Nguyªn lý lµm viÖc cña bé chÕ hoµ khÝ K129B Nguyªn lý lµm viÖc cña bé chÕ hoµ khÝ K129B cã thÓ chia lµm 5 chÕ ®é : ChÕ ®é khëi ®éng, chÕ ®é kh«ng t¶i, chÕ ®é t¶i trung b×nh ( t¶i côc bé ), chÕ ®é hoµn t¶i vµ chÕ ®é t¨ng tèc. +ChÕ ®é khëi ®éng: Khi khëi ®éng ng­êi l¸i kÐo cÇn ®iÒu khiÓn lµm cho b­ím giã 5 ®ãng kÝn, b­íc ga 22 hÐ më. Khi trôc khuûu quay t¹o thµnh ®é ch©n kh«ng lín ( ë hµnh tr×nh n¹p ) tõ xi lanh ®Õn sau b­ím ga t¹o lµm cho hÖ thèng chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i cïng lµm viÖc. ë hÖ thèng phun chÝnh, x¨ng ®­îc hót tõ bÇu phao qua gÝc l¬ nhiªn liÖu chÝnh 16 hoµ trén víi kh«ng khÝ qua gÝc l¬ kh«ng khÝ chÝnh 8. T¹o thµnh chÊt nhò t­¬ng phun vµo häng khuyÕch t¸n nhá 6. §ång thêi nhiªn liÖu ®­îc hót qua gÝc l¬ nhiªn liÖu cña gÝc l¬ kh«ng t¶i 17, nhiªn liÖu ®­îc hoµ trén víi kh«ng khÝ qua gÝc l¬ kh«ng khÝ cña hÖ thèng . Kh«ng t¶i 9 t¹o thµnh chÊt nhò t­¬ng phun vµo kh«ng gian phÝa sau b­ím ga qua r·nh a vµ 21. Khi ®éng c¬ ®· lµm viÖc, sè vßng quay trôc khuûu t¨ng lªn rÊt nhanh mµ ng­êi l¸i ch­a kÞp më b­ím giã th× van tù ®éng trªn b­ím giã 5 tù ®éng më ra bæ sung kÞp thêi kh«ng khÝ vµo èng khuyÕch t¸n ®Ó tr¸nh hçn hîp qu¸ ®Ëm ®Æc. +ChÕ ®é kh«ng t¶i: B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më nhá, rÊt nhá, do ®ã chÕ ®é ch©n kh«ng sau häng khuyÕch t¸n 6 nhá, kh«ng ®ñ hót nhiªn liÖu ra khái vßi phun chÝnh. §é ch©n kh«ng phÝa sau b­ím ga lín lµm cho hÖ thèng kh«ng t¶i lµm viÖc, nhiªn liÖu ®­îc hót qua gÝc l¬ kh«ng t¶i 17 hoµ trén víi kh«ng khÝ qua gÝc l¬ kh«ng khÝ cña hÖ thèng kh«ng t¶i 9 t¹o thµnh chÊt nhò t­¬ng phun vµo r·nh dÉn 21 vµ r·nh a phÝa sau b­ím ga. +ChÕ ®é t¶i côc bé ( t¶i trung b×nh ) B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më ë vÞ trÝ trung b×nh, lóc nµy ®é ch©n kh«ng sau häng khuyÕch t¸n ®­îc t¹o thµnh do t¸c dông l­u ®éng cña dßng khÝ qua häng khuyÕch t¸n. Lóc nµy c¶ hai hÖ thèng phun chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i ®Òu lµm viÖc nh­ trong chÕ ®é khëi ®éng. +ChÕ ®é toµn t¶i: B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më lín ( 80-85%) Lóc nµy ngoµi hai hÖ thèng phun chÝnh vµ hÖ thèng kh«ng t¶i cïng lµm viÖc nh­ trong chÕ ®é t¶i côc cßn cã thªm hai hÖ thèng lµm ®Ëm cïng lµm viÖc. Khi b­ím ga më lín th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng lµm van lµm ®Ëm 26 më. X¨ng ®­îc hót qua van 26, qua vßi phun nhiªn liÖu cña hÖ thèng lµm ®Ëm 7 phun vµo trong häng khuyÕch t¸n, lµm hçn hîp ®Ëm ®Æc lªn gióp cho ®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt cùc ®¹i. +ChÕ ®é t¨ng tèc: B­ím giã më hoµn toµn, b­ím ga më ®ét ngét th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng 2 lµm pÝt t«ng b¬m t¨ng tèc ®i xuèng nhanh nÐn nhiªn liÖu trong b¬m t¨ng tèc lµm van ng­îc 25 ®ãng, van 24 më nhiªn liÖu qua van 24 phun ra vßi phun 4 phun vµo trong häng khuyÕch t¸n, bæ xung kÞp thêi mét l­îng x¨ng cÇn thiÕt vµo trong häng khuyÕch t¸n. Khi b­ím ga ®· gi÷ cè ®Þnh ë mét vÞ trÝ nµo ®ã th× x¨ng l¹i ®­îc n¹p qua van 25 vµo xi lanh b¬m , van 24 ®ãng l¹i d­íi t¸c dông cña tù träng. §éng c¬ lµm viÖc b×nh th­êng. C¸c th«ng sè cña ®éng c¬ ë chÕ ®é kiÓm nghiÖm. STT Tªn c¸c th«ng sè Gi¸ TrÞ §¬n vÞ 1 M« men cã Ých lín nhÊt Memax 174,61 Nm 2 Tèc ®é quay cña ®éng c¬ øng víi Mem ax 2800 v/ph 3 C«ng suÊt cã Ých lín nhÊt Nemax 65,5 KW 4 Tèc ®é quay cña ®éng c¬ øng víi Nem ax 4000 v/ph 5 Hµnh Tr×nh cña pit t«ng S 92 mm 6 §­êng kÝnh pit t«ng D 92 mm 7 Tèc ®é trung b×nh cña pit t«ng CTB 12,667 m/s 8 Sè xi lanh cña ®éng c¬ i 4 9 Tû sè gi÷a hanh tr×nh pit t«ng vµ ®­êng kÝnh xi lanh S/D 92/92 10 Tû Sè nÐn 8,2 11 ThÓ tÝch c«ng t¸c Vh 0, 6113 dm3 12 Sè kú cña ®éng c¬ 4 13 Thø tù c«ng t¸c: 1-2-4-3 PhÇn ii TÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬ 1.Môc ®Ých Môc ®Ých cña viÖc tÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c lµ x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu vÒ kinh tÕ, hiÖu qu¶ cña chu tr×nh c«ng t¸c vµ sù lµm viÖc cña ®éng c¬. KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho phÐp x©y dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu t×nh ®Ó lµm c¬ së cho viÖc tÝnh to¸n ®éng lùc häc, tÝnh to¸n søc bÒn vµ sù mµi mßn c¸c chi tiÕt cña ®éng c¬. 2.TÝnh to¸n c¸c qu¸ tr×nh cña chu tr×nh c«ng t¸c: TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khi: §éng c¬ UAZ- 3160 lµ ®éng c¬ x¨ng 4 kú kh«ng t¨ng ¸p, lµm m¸t b»ng n­íc. TT Néi dung Ký hiÖu KÕt qu¶ §¬n vÞ Giíi h¹n cho phÐp 1 NhiÖt ®é m«i tr­êng T0 297 0K 2 ¸p suÊt khÝ quyÓn P0 0, 101 MPa 3 HÖ sè d­ l­îng kh«ng khÝ 0, 8 5 0, 85- 0, 9 4 HÖ sè n¹p (®éng c¬ cã xu p¸p treo) hv 0, 67 0K 0, 75-0, 82 5 ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh th¶i Pr 0, 11 Mpa 0, 11-0, 12 6 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh th¶i Tr 1060 0K 900-1100 7 §é sÊy nãng khÝ n¹p T 18 0K 10-30 8 HÖ sè sö dông nhiÖt xZ 0, 85 0, 85-0, 92 9 ChØ sè nÐn ®a biÕn trung b×nh n1 1, 35 1, 34-1, 37 10 NhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu QT 44.103 11 ChØ sè gi·n në ®a biÕn trung b×nh n2 1, 23 1, 23-1, 27 12 Träng l­îng nguyªn tö nhiªn liÖu nl 110 110-114 A. Lùa chän c¸c th«ng sè: B.Qu¸ tr×nh tÝnh vµ kÕt qu¶ : TT Th«ng sè Ký hiÖu C«ng thøc tÝnh KÕt qu¶ §¬n vÞ TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ HÖ sè khÝ sãt r = 0, 063 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh n¹p Ta = = 359, 32 0K ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh n¹p pa == 0, 076 Mpa TÝnh to¸n qu¸ tr×nh nÐn ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh nÐn pc pc = pa =0, 076. 8, 21, 35 = 1, 309 Mpa NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh nÐn Tc Tc=Ta=359,32. 8, 21, 35-1= 750,45 0K TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y Kl kh«ng khÝ ®Ó ®èt ch¸y hÕt 1 kg nhiªn liÖu M0 = 0, 506 L­îng kk s¹ch n¹p vµo øng víi 1kg nl Mt Mt = aMo=0,85 . 0,506 0, 43 L­îng hh ch¸y t­¬ng øng víi l­îng kk thùc tÕ n¹p vµo M1 M1 = aMo =0, 43+1/110 0, 44 Sè mol s¶n vËt ch¸y (víi <1) M2 = 0, 79.0,44 + 0, 48 HÖ sè thay ®æi p.tö lý thuyÕt 0 =0, 48/0, 44= 1, 095 HÖ sè thay ®æi ph©n tö thùc tÕ = (1, 095+0, 063)/(1+0, 063)= 1, 089 NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch tb cuèi nÐn mcvc mcvc=20, 223+1, 742. 10-3. Tc = 20, 223+1, 742. 10-3. 750,45= 23, 563 TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch tb t¹i ®iÓm z mcvz mcvz= =20,63+0,002723.TZ Tæn thÊt do ch¸y kh«ng hoµn toµn QT QT =120.103.(1-).M0 =120.103.(1- 0,85).0,5059 9107,14 Ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng 0, 00296704TZ2+22, 47844Tz- 81201,85=0 NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh ch¸y Tz (nghiÖm d­¬ng cña ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng) 2670,85 0K Tû sè t¨ng ¸p suÊt lP = = 3, 878 ¸p suÊt cuèi q.tr×nh ch¸y pz pz = lP pc=3,878. 1,309= 5,076 MPa TÝnh to¸n qu¸ tr×nh gi·n në ¸p suÊt cuèi q.tr×nh gi·n në pb = 5,076/8, 21, 23= 0, 382 MPa NhiÖt ®é cuèi q.tr×nh gi·n në Tb =2670, 85/8,21, 23-1= 1646,16 0K Sau khi tÝnh to¸n nhiÖt cho ®éng c¬, ta dïng c«ng thøc thùc nghiÖm ®Ó kiÓm tra l¹i kÕt qu¶ tÝnh to¸n: = =1087,48 0K So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n b»ng c«ng thøc thùc nghiÖm vµ lùa chän ban ®Çu, ta thÊy sai sè kh¸ bÐ, cã thÓ chÊp nhËn ®­îc: = = 2,48 % < 3 % Nh­ vËy c¸c th«ng sè ®· lùa chän hîp lý, kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®¶m b¶o tin cËy PhÇn iii TÝnh to¸n ®éng lùc häc A. X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ chu tr×nh c«ng t¸c vµ sù ho¹t ®éng cña ®éng c¬. 1. C¸c th«ng sè chØ thÞ §ã lµ nh÷ng th«ng sè ®Æc tr­ng cho chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬. Khi x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè chØ thÞ, ta ch­a kÓ ®Õn c¸c d¹ng tæn thÊt vÒ c«ng mµ chØ xÐt c¸c tæn thÊt vÒ nhiÖt. C¸c th«ng sè cÇn tÝnh bao gåm: TT Th«ng sè Ký hiÖu C«ng thøc tÝnh KÕt qu¶ §¬n vÞ TÝnh c¸c th«ng sè chØ thÞ ¸p suÊt chØ thÞ tb lý thuyÕt pi' p'i = = 0, 905 MPa HÖ sè ®iÒn ®Çy ®å thÞ c«ng j® (0, 9-0, 96) 0, 96 ¸p suÊt chØ thÞ tb thùc tÕ pi pi = p'i j®= 0, 905. 0, 96= 0, 98 MPa SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu chØ thÞ gi == 221, 95 H.suÊt chØ thÞ hi =3600.103/44000.0,2219 36, 86 % C¸c th«ng sè cã Ých ¸p suÊt tæn hao c¬ khÝ T.b×nh pc¬ pc¬=0,04 +0,0155.CTB=0, 04 +0,0135.12,27 0, 206 MPa ¸p suÊt cã Ých trung b×nh pe pe=pi -pc¬=0, 98-0, 206 0, 7832 MPa H.suÊt c¬ khÝ hc¬ hc¬ =0, 7832/0. 98 0, 792 SuÊt tiªu hao n.liÖu cã Ých ge ge = =221,95/ 0, 792 280,22 H.suÊt cã Ých he he = hi hc¬=0, 368. 0, 792 0, 292 C«ng suÊt cã Ých ë nN Ne 63, 86 KW ThÓ tÝch c«ng t¸c cña xi lanh Vh Vh = 0, 6112 dm3 M« men xo¾n cã Ých ë nM Me 190,58 Nm So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n víi sè liÖu ban ®Çu ®Ò bµi cho, ta thÊy sai lÖch: = = 2, 5 % < 3 % Nh­ vËy qu¸ tr×nh tÝnh to¸n cña ta ®¶m b¶o tin cËy. 2. Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu tr×nh c«ng t¸c. §å thÞ c«ng chØ thÞ biÓu diÔn c¸c qu¸ tr×nh cña chu tr×nh c«ng t¸c trong xi lanh ®éng c¬ trªn hÖ to¹ ®é P-V. Chia lµm hai b­íc. Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ lý thuyÕt Tû sè d·n në sím =1. AB(mm) Vh(dm) OO1(mm) (Mpa/mm) (dm/mm) 203,87 0,61158 13,76 0.02 3.10-3 B¶ng gi¸ trÞ c¸c ®iÓm trªn ®­êng gi·n në ®a biÕn e1 = e2 Vn = Vd pn Pd 8.2 0.08494168 1.308974182 5.0761706 6.307692308 0.110424189 0.918560054 3.67608789 5.125 0.135906694 0.694015395 2.84753211 4.315789474 0.1613892 0.550318002 2.30499125 3.727272727 0.186871705 0.451502814 1.92467016 3.28 0.21235421 0.37993742 1.64463678 2.928571429 0.237836715 0.326037638 1.43064483 2.64516129 0.263319221 0.284179532 1.26229635 2.411764706 0.288801726 0.250861805 1.12672295 2.216216216 0.314284231 0.223799315 1.01542555 2.05 0.339766736 0.201442031 0.92257657 1.906976744 0.365249241 0.182704257 0.84405357 1.782608696 0.390731747 0.166804594 0.77686235 1.673469388 0.416214252 0.153167411 0.71877842 1.576923077 0.441696757 0.14136001 0.66811635 1.490909091 0.467179262 0.131051335 0.62357702 1.413793103 0.492661767 0.121984118 0.58414381 1.344262295 0.518144273 0.113955634 0.54901033 1.28125 0.543626778 0.106804147 0.51752918 1.223880597 0.569109283 0.100399164 0.48917494 1.171428571 0.594591788 0.094634333 0.46351695 1.123287671 0.620074293 0.089422173 0.44019904 1.078947368 0.645556799 0.084690117 0.41892424 1.037974684 0.671039304 0.080377502 0.39944307 1 0.696521809 0.076433259 0.38154448 b. HiÖu chØnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ lý thuyÕt, h×nh thµnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ thùc tÕ: pz' = 0, 85pz = 0, 85. 5, 076 = 4, 416 MPa pc'' = 1, 25pc = 1, 25. 1, 309 = 1, 571 Mpa VÏ vßng trßn Brich ®Ó x¸c ®Þnh vµ dùa vµo gãc ®¸nh löa sím 27o, gãc më sím xu p¸p n¹p 24o, gãc ®ãng muén xu p¸p n¹p 24o, gãc më sím xu p¸p th¶i 47o vµ gãc ®ãng muén xu p¸p th¶i 22o ta lÇn l­ît x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm c’, c’’, r, f, ao nh­ h×nh vÏ. 3. Dùng ®Æc tÝnh ngoµi cña ®éng c¬ §Ó dùng ®­êng ®Æc tÝnh, ta chän tr­íc mét sè gi¸ trÞ trung gian cña sè vßng quay n trong giíi h¹n gi÷a nmin vµ nmax råi tÝnh c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn t­¬ng øng cña Ne, Me, Gnl, ge theo c¸c biÓu thøc sau: [kW] [Nm] Gnl=ge.Ne Trong ®ã: Nemax = 65, 504 KW MeN = 190, 58 Nm = 280, 22 g/KWh Nemax: Lµ c«ng suÊt cã Ých lín nhÊt tÝnh ®­îc. nN : Sè vßng quay øng víi c«ng suÊt lín nhÊt. : M« men xo¾n cã Ých øng víi sè vßng quay nN :SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých øng víi tèc ®é quay nN Ne, Me, ge: Lµ c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn cña c«ng suÊt, m« men xo¾n vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých øng víi tõng gi¸ trÞ sè vßng quay ®­îc chän tr­íc. C¸c hÖ sè a =1 ; b = 1; c = 1 KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc cho trong b¶ng sau: n Ne [KW] Me [Nm] ge [g/KWh] Gnl [kg/h] 600 11.07836 214.8833 299.271495 3.31543856 650 12.09304 216.5212 296.644463 3.58733226 700 13.1182 218.0994 294.087485 3.8578983 750 14.15309 219.6182 291.600561 4.1270478 800 15.19693 221.0773 289.183692 4.39470374 850 16.24896 222.4769 286.836877 4.66080038 900 17.30841 223.817 284.560115 4.92528272 950 18.37451 225.0974 282.353408 5.188106 1000 19.4465 226.3184 280.216756 5.44923514 1050 20.52361 227.4797 278.150157 5.70864418 1100 21.60506 228.5816 276.153613 5.96631579 1150 22.6901 229.6238 274.227123 6.22224068 1200 23.77795 230.6065 272.370687 6.47641711 1250 24.86785 231.5296 270.584305 6.72885032 1300 25.95903 232.3932 268.867977 6.97955202 1350 27.05072 233.1973 267.221704 7.2285398 1400 28.14216 233.9417 265.645484 7.47583666 1450 29.23257 234.6266 264.139319 7.72147043 1500 30.32119 235.252 262.703208 7.96547324 1550 31.40725 235.8178 261.337152 8.20788098 1600 32.48998 236.324 260.041149 8.44873278 1650 33.56863 236.7707 258.815201 8.68807044 1700 34.6424 237.1578 257.659307 8.92593793 1750 35.71055 237.4854 256.573467 9.16238082 1800 36.77231 237.7534 255.557681 9.39744576 1850 37.8269 237.9619 254.61195 9.63117995 1900 38.87355 238.1107 253.736272 9.86363055 1950 39.91151 238.2001 252.930649 10.0948442 2000 40.94 238.2299 252.19508 10.3248666 2050 41.95825 238.2001 251.529565 10.5537415 2100 42.96551 238.1107 250.934105 10.7815109 2150 43.96099 237.9619 250.408698 11.0082138 2200 44.94393 237.7534 249.953346 11.2338862 2250 45.91357 237.4854 249.568048 11.4585601 2300 46.86914 237.1578 249.252804 11.6822635 2350 47.80986 236.7707 249.007615 11.9050192 2400 48.73498 236.324 248.832479 12.1268449 2450 49.64372 235.8178 248.727398 12.3477523 2500 50.53531 235.252 248.692371 12.5677467 2550 51.409 234.6266 248.727398 12.7868262 2600 52.264 233.9417 248.832479 13.0049817 2650 53.09956 233.1973 249.007615 13.2221957 2700 53.91491 232.3932 249.252804 13.4384424 2750 54.70927 231.5296 249.568048 13.6536866 2800 55.48189 230.6065 249.953346 13.8678836 2850 56.23199 229.6238 250.408698 14.0809783 2900 56.9588 228.5816 250.934105 14.2929051 2950 57.66156 227.4797 251.529565 14.5035869 3000 58.3395 226.3184 252.19508 14.7129349 3050 58.99185 225.0974 252.930649 14.9208477 3100 59.61785 223.817 253.736272 15.1272114 3150 60.21673 222.4769 254.61195 15.3318982 3200 60.78771 221.0773 255.557681 15.5347667 3250 61.33004 219.6182 256.573467 15.7356607 3300 61.84294 218.0994 257.659307 15.9344092 3350 62.32565 216.5212 258.815201 16.1308253 3400 62.7774 214.8833 260.041149 16.3247062 3450 63.19741 213.1859 261.337152 16.5158324 3500 63.58494 211.429 262.703208 16.7039671 3550 63.9392 209.6125 264.139319 16.8888558 3600 64.25942 207.7364 265.645484 17.0702258 3650 64.54485 205.8008 267.221704 17.2477855 3700 64.79471 203.8056 268.867977 17.4212238 3750 65.00824 201.7509 270.584305 17.59021 3800 65.18467 199.6366 272.370687 17.7543928 3850 65.32322 197.4628 274.227123 17.9133998 3900 65.42314 195.2294 276.153613 18.0668374 3950 65.48366 192.9364 278.150157 18.2142897 4000 65.504 190.5839 280.216756 18.3553184 Chän tû lÖ xÝch: mNe = 0, 29 KW/mm ; mMe = 1,44 Nm/mm mGnl = 0, 111 [kg/h]/mm ; mge = 3,74 [g/KWh]/mm mn = 15 [v/ph]/mm Ta vÏ ®å thÞ nh­ h×nh sau: B. TÝnh to¸n ®éng lùc häc 1. TriÓn khai ®å thÞ c«ng chØ thÞ p – V thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk t¸c dông lªn pit t«ng, theo gãc quay §å thÞ c«ng chØ thÞ thÓ hiÖn sù biÕn thiªn ¸p suÊt tuyÖt ®èi bªn trong xy lanh theo sù thay ®æi thÓ tÝch cña xy lanh trong suèt mét chu tr×nh c«ng t¸c (hai vßng quay cña trôc khuûu - t­¬ng øng víi 4 hµnh tr×nh cña pÝt t«ng ®èi víi ®éng c¬ 4 kú). Lùc khÝ thÓ ®­îc t¹o bëi sù chªnh ¸p suÊt gi÷a mÆt trªn vµ mÆt d­íi ®Ønh pÝt t«ng vµ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: [MN] Trong ®ã: p : ¸p suÊt khÝ thÓ trong xy lanh, [MPa]; p0 : ¸p suÊt phÝa d­íi ®Ønh pÝt t«ng, [MPa] Chän p0 = 0, 101 MPa » ¸p suÊt m«i tr­êng D : ®­êng kÝnh danh nghÜa cña pÝt t«ng, [m]. Lùc Pk ®­îc coi nh­ tËp trung thµnh mét vÐc t¬ t¸c dông däc theo ph­¬ng ®­êng t©m xy lanh vµ c¾t ®­êng t©m chèt pÝt t«ng. Ta triÓn khai ®å thÞ c«ng thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ theo gãc quay a cña khuûu trôc nh­ sau: * Dùng trôc hoµnh (trôc gãc quay a) ngang b»ng víi ®­êng n»m ngang thÓ hiÖn ¸p suÊt p0 cña m«i tr­êng trªn ®å thÞ c«ng. * Trôc tung thÓ hiÖn lùc Pk víi tû lÖ xÝch mP =mp Víi mp = 0, 02 Þ mP = 0, 0001329 ViÖc x¸c ®Þnh quan hÖ gi÷a chuyÓn vÞ pÝt t«ng vµ gãc quay a cã thÓ thùc hiÖn b»ng ph­¬ng ph¸p vßng trßn BrÝch, c¸c b­íc nh­ sau: - VÒ phÝa d­íi trôc hoµnh ®å thÞ c«ng p - V vÏ nöa d­íi vßng trßn BrÝch ®­êng kÝnh AB b»ng kho¶ng c¸ch tõ §CT tíi §CD trªn ®å thÞ p - V, t©m O, (®­êng kÝnh AB nµy t­¬ng øng hµnh tr×nh cña pit t«ng S =2R = 92.10-3mm cña ®éng c¬ thùc; A t­¬ng øng víi §CT, ®iÓm B t­¬ng øng víi ®iÓm chÊt d­íi). Þ AB = 203,87 mm - VÒ phÝa ®iÓm chÕt d­íi, x¸c ®Þnh ®iÓm O' sao cho Víi l = = 0,27 Þ OO’ = 13,76 mm - Tõ O' dùng tia t¹o gãc a víi O'A, tia nµy c¾t vßng trßn BrÝch t¹i mét ®iÓm. Tõ ®iÓm ®ã dùng ®­êng song song víi trôc ¸p suÊt, c¾t ®å thÞ c«ng t¹i ®iÓm t­¬ng øng (víi qu¸ tr×nh n¹p, nÐn, d·n në hoÆc th¶i). Tõ giao ®iÓm ®ã giãng ngang sang ®å thÞ lùc khÝ thÓ vµ c¾t ®­êng th¼ng ®øng t­¬ng øng giãng tõ trôc a lªn. Giao ®iÓm ®ã chÝnh lµ ®é lín cña lùc khÝ thÓ t¹i gãc a t­¬ng øng trªn ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk-a. - LÇn l­ît dùng gãc a lín dÇn a = 150, 300, 450, 600, . ..180) vµ tiÕn hµnh t­¬ng tù nh­ trªn ta ®­îc tËp hîp c¸c giao ®iÓm trªn ®å thÞ Pk - a. - Nèi c¸c giao ®iÓm nhËn ®­îc b»ng ®­êng cong liªn tôc ta ®­îc ®å thÞ biÕn thiªn cña lùc khÝ thÓ theo gãc quay a cña khuûu trôc trong mét chu tr×nh c«ng t¸c cña xy lanh. - §èi víi ®éng c¬ UAZ-3160 , trôc hoµnh thÓ hiÖn gãc a tõ 00 ®Õn 7200 Minh häa triÓn khai ®å thÞ c«ng p -V thµnh ®å thÞ lùc khÝ thÓ Pk - a 2. Lùc qu¸n tÝnh vµ tæng lùc, lùc tiÕp tuyÕn vµ ph¸p tuyÕn. Lùc qu¸n tÝnh do khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn mj g©y nªn th­êng ®­îc gäi t¾t lµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn: Pj = - mj. Rw2 (cosa + l cos 2a). 10-6 [MN] Trong ®ã: - B¸n kÝnh quay cña khuûu trôc: R = 46 .10-3 [m]; - VËn tèc gãc khuûu trôc: w = ==418, 88[] - HÖ sè kÕt cÊu cña ®éng c¬: l = 0, 27 - Khèi l­îng chuyÓn ®éng tuyÕn tÝnh: mj = m1 + mp = 0, 999 kg. Trong ®ã: - m1=277[g] - Khèi l­îng thanh truyÒn quy dÉn vÒ t©m ®Çu nhá thanh truyÒn - mp =722[g] - Khèi l­îng toµn bé pit t«ng [g] Lùc Pj thay ®æi trong suèt chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬ vµ ®­îc coi nh­ cã ph­¬ng t¸c dông trïng víi ph­¬ng cña lùc khÝ thÓ Pk. Tæng lùc khÝ thÓ vµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn: PS = Pk + Pj [MN] Dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh lùc Pj trong b¶ng, ta x©y dùng ®­êng cong biÕn thiªn lùc Pj trªn ®å thÞ Pk-a víi cïng tû lÖ xÝch mP nh­ ®èi víi lùc khÝ thÓ. Céng trùc tiÕp hai ®å thÞ Pk vµ Pj hoÆc dùa vµo b¶ng biÕn thiªn PS ®Ó x©y dùng ®å thÞ lùc PS. Lùc qu¸n tÝnh ly t©m do phÇn khèi l­îng qui dÉn tõ ®Çu to thanh truyÒn sinh ra: Pr2 = m2 .R.w2.10-6 = 0, 744.46.10-3.418, 88^2.10-6 = 0, 006005 [MN] Víi khèi l­îng thanh truyÒn quy dÉn vÒ t©m ®Çu to thanh truyÒn : m2 = 744 [g] Ta x¸c ®Þnh c¸c trÞ sè tøc thêi cña lùc tiÕp tuyÕn T, lùc ph¸p tuyÕn Z theo c«ng thøc; T = P. , Z = P. KÕt qu¶ cho trong b¶ng 1( Phô lôc ) 3. §å thÞ vÐc t¬ phô t¶i t¸c dông lªn bÒ mÆt cæ khuûu: §å thÞ nµy ph¶n ¸nh sù t¸c dông cña lùc T, Z, vµ Pr2 lªn bÒ mÆt cæ khuûu th«ng qua b¹c trong mét chu tr×nh c«ng t¸c cña xy lanh, ta cã: [MN] Dïng ph­¬ng ph¸p céng vÐc t¬ trªn ®å thÞ ®Ó x¸c ®Þnh Qck ta vÏ d­îc nh­ h×nh sau: Trong hÖ §Ò c¸c Qck-. §tvtpt cæ khuûu vÏ ®­îc nh­ h×nh d­íi. = 0, 0104 [MN] ; Qckmax = 0. 01619[MN] HÖ sè va ®Ëp : = = 1,557 T¶i träng riªng Trong ®ã: ChiÒu dµi tiÕp xóc: lc =32, 16. 10-3 = 0, 03216 [m] §­êng kÝnh cæ khuûu: d c = 0, 075 [m] Þ = = 0, 1768 Þ ==0, 275 4. §å thÞ mµi mßn cæ khuûu §å thÞ mµi mßn thÓ hiÖn mét c¸ch t­îng tr­ng møc ®é mµi mßn bÒ mÆt cæ khuûu sau mét chu tr×nh t¸c dông cña lùc. - Trªn ®tvtpt cæ khuûu, vÏ vßng trßn t­îng tr­ng cho bÒ mÆt vµ chia thµnh 24 phÇn (0….23) b»ng nhau - TÝnh hîp lùc SQ' cña tÊt c¶ c¸c lùc t¸c dông lÇn l­ît lªn c¸c ®iÓm 0, 1, 2, 3..., 23 ký hiÖu t­¬ng øng lµ SQ0', SQ1', SQ2' …. ghi trÞ sè lùc vµ ph¹m vi t¸c dông lªn b¶ng sau víi gi¶ thiÕt lµ lùc SQ' t¸c dông ®Òu lªn tÊt c¶ c¸c ®iÓm trong ph¹m vi 1200, tøc lµ vÒ mçi phÝa cña ®iÓm chia lµ 600. - X¸c ®Þnh tæng lùc t­¬ng ®­¬ng SQi cña tÊt c¶ c¸c hîp lùc SQ' t¸c dông lªn ®iÓm thø i vµ ghi vµo c¸c « hµng d­íi cïng (b¶ng 2). - Trªn ®å thÞ, vÏ vßng trßn t­îng tr­ng vµ m¸ khuûu nh­ trªn h×nh 2 vµ còng chia thµnh 2n phÇn b»ng nhau t­¬ng øng ®¸nh sè tõ 0 tíi 2n-1. Chän mét tû lÖ xÝch lùc thÝch hîp, ®Æt c¸c ®o¹n th¼ng t­¬ng øng víi SQi tõ vßng trßn theo h­íng kÝnh vµo phÝa t©m. - Nèi c¸c ®iÓm cuèi cña c¸c ®o¹n th¼ng Êy b»ng mét ®­êng cong liªn tôc råi g¹ch nghiªng phÇn diÖn tÝch n»m gi÷a vßng trßn vµ ®­êng cong liªn tôc khÐp kÝn võa nhËn ®­îc, ta ®­îc ®å thÞ mµ phÇn g¹ch nghiªng ®­îc coi nh­ tû lÖ thuËn víi møc ®é mßn cña bÒ mÆt sau mét chu tr×nh t¸c dông cña lùc. Tõ ®å thÞ nµy, ta chän vÞ trÝ mßn Ýt nhÊt ®Ó khoan lç dÇu b«i tr¬n. B¶ng sè liÖu tÝnh ®­îc cho vµo b¶ng 2 ( phô lôc ). C¨n cø vµo sè liÖu tÝnh ®­¬c ta vÏ ®­¬c ®å thÞ nh­ h×nh d­íi. §å thÞ mµi mßn cæ khuûu 5. §å thÞ tæng lùc tiÕp tuyÕn vµ m« men tæng §éng c¬ UAZ-469 lµ ®éng c¬ mét hµng; 4kú ;=1800 Thø tù c«ng t¸c: 1 – 2- 4- 3 Tõ thø tù c«ng t¸c ta x¸c ®Þnh vÞ trÝ tøc thêi cña c¸c pÝt t«ng nh­ sau: 1 ® 2 ® 4 ® 3 ® 0o 540o 360o 180o Ta cã b¶ng biÕn thiªn c¸c lùc tiÕp tuyÕn nh­ b¶ng d­íi ®©y: 1 ® T1 2 ® T2 4 ® T4 3 ® T3 TS 0 [MN] 540 [MN] 360 [MN] 180 [MN] [MN] 0 0 540 0 360 0 180 0 0 15 -0.0032 555 -0.00128 375 0.00578353 195 -0.0011 0.0002 30 -0.0051 570 -0.00246 390 0.0061525 210 -0.0022 -0.0036 45 -0.005 585 -0.00342 405 0.00481786 225 -0.0032 -0.0068 60 -0.0031 600 -0.00386 420 0.0044892 240 -0.0038 -0.0063 75 -0.0004 615 -0.00361 435 0.00522905 255 -0.0037 -0.0024 90 0.002 630 -0.00224 450 0.00608751 270 -0.0025 0.00339 105 0.0034 645 0.00015 465 0.00631632 285 -0.0004 0.00945 120 0.0037 660 0.00285 480 0.00572938 300 0.00176 0.01404 135 0.0032 675 0.00477 495 0.00450153 315 0.00301 0.01544 150 0.0022 690 0.00496 510 0.00291762 330 0.0026 0.01266 165 0.0011 705 0.00314 525 0.00139259 345 0.00086 0.00649 180 0 720 0 540 0 360 0 0 195 -0.0011 15 -0.00321 555 -0.00128057 375 0.00578 0.0002 210 -0.0022 30 -0.00509 570 -0.00246281 390 0.00615 -0.0036 225 -0.0032 45 -0.00496 585 -0.00342164 405 0.00482 -0.0068 240 -0.0038 60 -0.00307 600 -0.003865 420 0.00449 -0.0063 255 -0.0037 75 -0.00038 615 -0.00361418 435 0.00523 -0.0024 270 -0.0025 90 0.00201 630 -0.00223682 450 0.00609 0.00339 285 -0.0004 105 0.00341 645 0.00014902 465 0.00632 0.00945 300 0.0018 120 0.0037 660 0.0028482 480 0.00573 0.01404 315 0.003 135 0.00316 675 0.00477114 495 0.0045 0.01544 330 0.0026 150 0.00219 690 0.00495679 510 0.00292 0.01266 345 0.0009 165 0.0011 705 0.00314227 525 0.00139 0.00649 360 0 180 0 720 0 540 0 0 375 0.0058 195 -0.0011 15 -0.00320642 555 -0.0013 0.0002 390 0.0062 210 -0.0022 30 -0.00509491 570 -0.0025 -0.0036 405 0.0048 225 -0.0032 45 -0.00495993 585 -0.0034 -0.0068 420 0.0045 240 -0.00381 60 -0.00306863 600 -0.0039 -0.0063 435 0.0052 255 -0.00365 75 -0.00038054 615 -0.0036 -0.0024 450 0.0061 270 -0.00247 90 0.00201332 630 -0.0022 0.00339 465 0.0063 285 -0.00043 105 0.00341391 645 0.00015 0.00945 480 0.0057 300 0.00176 120 0.00369831 660 0.00285 0.01404 495 0.0045 315 0.00301 135 0.00315598 675 0.00477 0.01544 510 0.0029 330 0.0026 150 0.00219041 690 0.00496 0.01266 525 0.0014 345 0.00086 165 0.00109772 705 0.00314 0.00649 540 0 360 0 180 0 720 0 0 555 -0.0013 375 0.00578 195 -0.00110026 15 -0.0032 0.0002 570 -0.0025 390 0.00615 210 -0.00219853 30 -0.0051 -0.0036 585 -0.0034 405 0.00482 225 -0.00319574 45 -0.005 -0.0068 600 -0.0039 420 0.00449 240 -0.00380979 60 -0.0031 -0.0063 615 -0.0036 435 0.00523 255 -0.00365367 75 -0.0004 -0.0024 630 -0.0022 450 0.00609 270 -0.0024746 90 0.00201 0.00339 645 0.0001 465 0.00632 285 -0.00042549 105 0.00341 0.00945 660 0.0028 480 0.00573 300 0.00176363 120 0.0037 0.01404 675 0.0048 495 0.0045 315 0.00301108 135 0.00316 0.01544 690 0.005 510 0.00292 330 0.00259609 150 0.00219 0.01266 705 0.0031 525 0.00139 345 0.00085527 165 0.0011 0.00649 720 0 540 0 360 0 180 0 0 Dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh chän tû lÖ xÝch: mTå = 0, 0001316 m =0,75 [®é/mm] ta vÏ ®­îc ®å thÞ nh­ h×nh sau: Dùa vµo b¶ng biÕn thiªn c¸c lùc tiÕp tuyÕn ta tÝnh ®­îc: TåTB = 0, 0048 X¸c ®Þng m« men xo¾n cã Ých Metb: Metb = TåTB. R. hc¬. 106 = 0. 0048. 0, 046. 0, 792. 106=174,432 (Nm) Sai sè Metb so víi Me trong phÇn tÝnh nhiÖt: < 10%. Do vËy kÕt qu¶ tÝnh lµ ®¹t yªu cÇu. PhÇn IV KÕt luËn Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®å ¸n ¸p dông chñ yÕu lµ phÇn mÒm Microsoft Exel ®Ó tÝnh to¸n vµ sù trî gióp cña Autocad ®Ó vÏ c¸c ®å thÞ, trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¸c b¶ng vÏ cña tõng ®èi t­îng lµm sinh ra c¸c sai sè, v× l­îng c«ng thøc t­¬ng ®èi phøc t¹p. Tuy nhiªn víi sù h­íng dÉn cña gi¸o viªn, t«i ®· hoµn thµnh ®å ¸n m«n häc nµy. §óng nh­ gi¸o viªn d¹y r»ng:”M¸y tÝnh chØ lµ c«ng cô hç trî, Con ng­êi míi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh”. Thùc hiÖn mét bµi tËp tèt kh«ng chØ cÇn cã c«ng cô tèt lµ ch­a ®ñ mµ cßn ph¶i cã ng­êi thùc hiÖn bµi tËp víi ph­¬ng ph¸p thùc sù khoa häc vµ hîp lý. T«i ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c ThÇy gi¸o trong bé m«n vµ ThÇy §µo Träng Th¾ng ng­ßi trùc tiÕp h­íng dÉn ®å ¸n cho t«i. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng ®iÒu mµ c¸c ThÇy gi¸o ®· chØ d¹y, truyÒn ®¹t kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trong qu¸ hoµn thµnh ®å ¸n m«n häc. Hµ néi, ngµy 22/12/2006. Tµi liÖu tham kh¶o 1. H­íng dÉn ®å ¸n m«n häc ®éng c¬ ®èt trong – NXB Q§ND 2003 TiÕn sÜ Vy H÷u Thµnh Th. sÜ Vò Anh TuÊn 2. §¹i c­¬ng ®éng c¬ ®èt trong-HVKTQS-1990 L¹i V¨n §Þnh 3. KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong T1, 2 - HVKTQS 1996 L¹i V¨n §Þnh Vy H÷u Thµnh 4. Lý thuyÕt ®éng c¬ ®èt trong-NXB Q§NN 2000 PGS. TS Hµ Quang Minh 5. KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong T3 - NXB §H vµ TH CN Hå TÊn ChuÈn NguyÔn §øc Phó TrÇn V¨n TÕ NguyÕn TÊt TiÕn 6. TËp ALAT ®éng c¬ ®èt trong T1, 2–HVKTQS 2003