Tính toán kiểm nghiệm hộp số xe MAZ 500

Qua thời gian thực hiện đố án được sự hướng dẫn tận tình của giáo viên hướng dẫn, đến nay tôi đã hoàn thành nhiệm vụ đồ án đặt ra, toàn bộ phần lý thuyết kết cấu và quá trình tính toán kiểm nghiệm hộp số xe MAZ 500 như tôi đã trình bày ở trên, phương pháp tính toán theo các công thức đã nêu ở từng phần. Qua quá trình kiểm nghiệm hộp số ô tô MAZ 500 ta thấy: -Phần tính toán kéo kiểm nghiệm ta nhận thấy ô tô MAZ 500 có lực kéo đơn vị lớn và được phân chia một cách hợp lý tạo cho xe tính năng thông qua cao nhưng cũng phát huy được tốc độ và công suất của xe khi chuyển động trên đường tốt, nâng cao vận tốc trung bình của xe. Tính toán kiểm bền các chi tiết của hộp số cho ta thấy hộp số ô tô MAZ 500 là loại hộp số cơ khí đơn giản có độ bền cao, dễ sử dụng và có độ tin cậy cao. Cụ thể tính bền cho bánh răng, trục hính hộp số và kiểm nghiệm ổ đỡ ta đều thấy chúng đều thoả mãn tốt các điều kiện trên. Tóm lại hộp số ô tô MAZ 500 có thể sử dụng tốt ở địa hình và khí hậu nước ta. Mặc dù có những điểm hạn chế nhưng nhiệm vụ cơ bản của đồ án đươc giao tôi đã hoàn thành. Với kết quả này nói chung cũng không thể tránh khỏi những thiếu sót bởi thời gian làm đồ án có hạn, trình độ tiếp thu hiểu biết và kiến thức thực tế còn hạn chế. Vậy tôi rất mong được sự góp ý của Thầy giáo cũng như các bạn và xin chân thành cảm ơn các đồng chí đã giúp đỡ tôi hoàn thành được nhiệm vụ đồ án được giao.

doc26 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2476 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tính toán kiểm nghiệm hộp số xe MAZ 500, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
PhÇn thø nhÊt Giíi thiÖu chung vµ tÝnh n¨ng kü thuËt cña xe Maz 500 1.1: Giíi thiÖu chung vÒ xe Maz –500 . Nhµ m¸y «t« MÜnc¬ ®­îc chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt c¸c lo¹i «t« cã t¶i träng , b¾t ®Çu tõ n¨m 1965 chuyÓn sang s¶n xuÊt c¸c lo¹i «t« vËn t¶i chuyªn dïng hä Maz –500 thay cho hä Maz –300 vµ c¸c kiÓu cña nã . Tõ cuèi n¨m 1970 nhµ m¸y b¾t ®©ï s¶n xuÊt c¸c lo¹i «t« Maz –500, «t« Maz nµy cã ®Æc ®Ýnh kü thuËt cao ®¸p øng nhu cÇu ®ßi hái thùc tÕ . Do sù hoµn thiÖn vÒ kÕt cÊu, ®é tin cËy cao cña «t« Maz míi nµy nhµ m¸y ®· ®­îc tÆng huy hiÖu quèc gia vÒ chÊt l­îng cho c¸c «t« Mz –500 vµ Maz 504 . Trong sè «t« vËn t¶i hä míi cã : MAZ-500 cã c«ng thøc b¸nh xe : 4x2, cã mät cÇu chñ ®éng truyÒn lùc chÝnh ph©n chia, bè trÝ gi¶m tèc b¸nh xe kiÓu hµnh tinh . MAZ-516 cã c«ng thøc b¸nh xe : 6x4, ®Æc biÖt h¬n «t« nµy ®­îc c¬ cÊu troe phô, do vËy gi¶m ®­îc l­c c¶n l¨n, ®é mßn lèp, tiªu hao nhiªn liÖu. MAZ-504 cã c«ng thøc b¸nh xe : 4x2 . Buång l¸i cña «t« MAZ - 500 còng nh­ hä MA - 500 lµ lo¹i lËt ra ®»ng tr­íc ®­îc, ®Æt ë phÝa trªn ®éng c¬ vµ cã hai chç ngåi . Víi mét tËp hîp «t« nh­ vËy cho phÐp ta so s¸nh víi c¸c «t« hä MAZ - 200 vµ ta thÊy r»ng hä «t« MAZ-500 cã t¨ng h¬n ®¸ng kÓ vÒ t¶i träng do sù ph©n bè hîp lý gi÷a c¸c trôc, gi¶m kho¶ng c¸c trôc,vµ chiÒu dµi chung cña «t«, t¨ng sµn xÕp t¶i, ngoµi ra sù ph©n bè buång l¸i ë phÝa tr­íc b¶o ®¶m kh¶ n¨ng quan s¸t tèt h¬n cho ng­êi l¸i .ViÖc lËt nghiªng buång l¸i vÒ phÝa tr­íc cho phÐp kh¶ n¨ng lín nhÊt ®Ó tiÕp xóc víi tÊt c¶ c¸c hÖ thèng, c¬ cÊu cña ®éng c¬, thiÕt bÞ ®iÖn, tay l¸i vµ trôc tr­íc . §iÓm chó ý ®Æc biÖt trong cÊu tróc cña «t« hä nµy lµ gi¶m nhÑ sù ®iÒu khiÓn vµ ch¨m sãc kü thuËt, n©ng cao tiÖn nghi vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ng­êi l¸i tèt h¬n . C¸c ®Æc tÝnh ®éng lùc häc cña «t« míi tèt h¬n do sù l¾p ®Æt ®éng c¬ §iezen 4 kú, M3-236 c«ng suÊt 180 m· lùc, xi lanh ®Æt h×nh ch÷ V . §éng c¬ M3-266 cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, chÞu mµi mßn vµ ®Æc tÝnh khëi ®éng tèt. HÖ thèng ®iÖn khëi ®éng cña ®éng c¬ ®¶m b¶o ®é tin cËy. Trªn « t« MAZ-500 ®­îc l¾p ly hîp hai ®Üa bÞ ®éng vµ hép sè cã tû sè truyÒn hîp lý nã ®¶m b¶o h¬n cho « t« chuyÓn ®éng ë tèc ®é cao vµ trung b×nh, ®ã lµ nh©n tè quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vËn chuyÓn. HÖ thèng ®iÒu khiÓn ly hîp cã trî lùc khÝ nÐn nªn nhÑ nhµng vµ gi¶m lùc t¸c dông cña ng­êi l¸i. §iÓm ®Æc biÖt cña cÊu t¹o cÇu sau lµ truyÒn lùc chÝnh ph©n chia, bè trÝ gi¶m tèc kiÓu hµnh tinh, cÊu t¹o nh­ vËy cña cÇu sau ®¶m b¶o ®é bÒn cao cña tÊt c¶ c¸c linh kiÖn cña nã, n©ng cao kho¶ng s¸ng gÇm xe, t¨ng tÝnh n¨ng th«ng qua xe . NhÝp xe MAZ - 500 tõ c¸c tÊm cã ®é dµy kh¸c nhau chóng kÕt hîp víi gi¶m chÊn kiÓu xÕp lång hiÖn ®¹i cña gi¸ treo tr­íc, n©ng cao ®¸ng kÓ ®é ªm dÞu chuyÓn ®éng « t«. HÖ thèng tay l¸i trî lùc, bè trÝ hîp lý, ®iÒu khiÓn nhÑ nhµng thuËn tiÖn Trong khíp cña trôc c¸c ®¨ng ng­êi ta ®Æt c¸c æ bi cã kÝch th­íc lín nªn ®¶m b¶o kh¶ n¨ng truyÒn lùc lín, tin cËy. Trªn « t« MAZ-500 ®­îc l¾p ®Æt hÖ thèng phanh ®¶m b¶o phanh tin cËy, do ®­îc ®Æt m¸y nÐn khÝ cã l­u l­îng lín, clµm ¸c buång phanh cã thÓ tÝch lín vµ sö dông c¸c æ ®ì lín con l¨n, trong c¬ cÊu phanh ®Ó gi¶m lùc ma s¸t. Phanh tay lo¹i míi cã t¸c dông hai chiÒu ®¶m b¶o duy tr× ®é tin cËy cña « t« ë ®é nghiªng ®¸ng tin cËy. §iÓm ®Æc biÖt cña hÖ thèng ®iÖn lµ: Sö dông m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu cã c«ng xuÊt lín, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng lµm viÖc cao, n¹p ®Çy cho ¸c quy vµ ®é tin cËy cao. TÊt c¶ c¸c ®Æc tÝnh kü thuËt trªn « t« MAZ-500, ®ång thêi n©ng cao t¶i träng vµ tèc ®é chuyÓn ®éng h¬n 1,5 lÇn ®é bÒn so víi « t« hä MAZ-500. T¶i träng cña « t« lo¹i míi nµy lín, tèc ®é cao, hiÖu qu¶ vµ kinh tÕ tèt, ta thÊy « t« MAZ - 500A rÊt tiÖn lîi cho ng­êi sö dông. H×nh 1: H×nh d¸ng bªn ngoµi xe « t« MAZ - 500. 1.2 §Æc tÝnh kü thuËt xe « t« MAZ- 500 1.2.1. C¸c tham sè chÝnh : T¶i träng trªn ®­êng chÝnh cøng :8000kg Khèi l­îng cho phÐp cña r¬ moãc :12000kg Tæng träng l­îng cña xe cã t¶i :14825kg Tæng träng l­îng ®oµn xe cã t¶i :26825kg Ph©n bè träng l­îng « t« kh«ng t¶i - Lªn cÇu tr­íc :3550kg - Lªn cÇu sau :3250kg Ph©n bè träng l­îng « t« cã t¶i - Lªn cÇu tr­íc :4820kg - Lªn cÇu sau :10000kg Kho¶ng c¸ch trôc cña « t« :3950mm VÕt b¸nh xe sau gi÷a 2 cÆp b¸nh :1900mm VÕt bµnh xe tr­íc :1950mm Kho¶ng s¸ng gÇn xe - CÇu tr­íc : 290mm - CÇu sau : 290mm B¸n kÝnh quay vßng nhá nhÊt c¶ hai phÝa - Theo ch¾n b¶o hiÓm : 9.50 m - Theo vÕt b¸nh xe tr­íc : 8.50 m Gãc v­ît ( khi cã t¶i) - Tr­íc : 280 - Sau : 260 KÝch th­íc cña xe -Dµi : 7140mm - Réng : 2480mm - Cao : 2600mm KÝch th­íc cña thïng xe - Dµi : 4860mm - Réng : 2480mm - Cao : 670mm ThÓ tÝch thïng xe ( kh«ng cã hµnh) : 8.05m3 Tèc ®é lín nhÊt khi xe ®Èy t¶i träng ch¹y trªn ®­êng th¼ng , b»ng : 85K/h Qu·ng ®­êng phanh lín nhÊt khi xe ®Çy t¶i träng kh«ng kÐo r¬ moãc víi tèc ®é 40 K/h trªn ®­êng kh« cøng. : 18m Tiªu hao nhiªn liÖu : 22lÝt/100Km 1.2.2 §éng c¬ Nh·n hiÖu : M3-236. Lo¹i ®éng c¬ : Diezen4 kú. Sè xi lanh : 6 . Ph©n bè xi lanh : Ch÷ V víi gãc lÖch gi­a hai hµng xi lanh 900 Thø tù c«ng t¸c : 1-4-2-5-3-6 §­êng kÝnh xi lanh : 130mm Hµnh tr×nh piston : 140mm ThÓ tÝch lµm viÖc cña tÊt c¶ c¸c xi lanh : 11.15 lit. Tû sè nÐn : 16.5 C«ng suÊt ®Þnh møc ë 2100v/ph : 180 m· lùc M« men xo¾n lín nhÊt ë 1500v/p : 68 KGm Sè vßng quay nhá nhÊt kh«ng t¶i : 450-550 v/p Bé chØnh sè vßng quay : Ly t©m mäi chÕ ®é HÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu - ThiÕt bÞ cung cÊp nhiªn liÖu : Lo¹i riªng biÖt - B¬m nhiªn liÖu : Lo¹i piston - B¬m nhiªn liÖu cao ¸p : 6 xi lanh - Vßi phun : D¹ng kÝn. - C¸c bÇu läc nhiªn liÖu : 2 líp th« vµ 1 líp tinh. HÖ thèng b«i tr¬n : Tæng hîp – do ¸p suÊt vµ vung tÐ. ¸p suÊt trong hÖ thèng b«i tr¬n Khi ®¹t ®Õn vßng quay ®Þnh møc : 4-7KG/cm2 BÇu läc dÇu nhên : 2 líp th« vµ mét líp tinh. HÖ thèng lµm m¸t : ChÊt láng, chu kú lµm m¸t c­ìng bøc. D¹ng hë, lµm m¸t dÇu nhên t¶n nhiÖt. D¹ng kÝn Bé läc kh«ng khÝ : Qu¸n tÝnh dÇu nhên, cïng víi phÇn tö tiÕp xóc Träng l­îng kh« cña ®éng c¬ + ly hîp + hép sè vµ thiÕt bÞ phô : 1195 kg 1.2.3 TruyÒn ®éng : Ly hîp : 2 ®Üa bÞ ®éng ma s¸t kh« Hép sè : C¬ khÝ , 5 tèc ®é , 2 bé ®ång tèc ë II-III, IV-V. Tû sè truyÒn cña hép sè : iI =5,26; iII =2.90 ; iIII =1.52 IIV= 1.00; iV=0.66 ; iVII = 5.48 Trôc c¸c ®¨ng : 1 trôc phÇn gi÷a cña lµ d¹ng èng, c¸c ch÷ thËp cã æ ®ì bi kim. TruyÒn lùc chÝnh : CÆp b¸nh r¨ng c«n d¹ng r¨ng cong. Gi¶m tèc b¸nh xe : C¸c r¨ng h×nh trô, 1 b¸nh r¨ng ngo¹i lu©n, 3 b¸nh r¨ng hµnh tinh vµ 1 b¸nh r¨ng mÆt trêi . Tû sè truyÒn chung cña cÇu xe : 7.73 Bé vi sai : C«n ®èi xøng, 4 b¸nh r¨ng hµnh tinh. B¸n trôc : Gi¶m t¶i hoµn toµn DÇu hép sè : 5.50 lÝt MK –22 hoÆc MC- 14 D©ï cÇu xe : 11.5 lÝt TCII-14 hoÆc TAII-15B. Khèi l­îng hép sè : 215 kg Khèi l­îng cÇu sau : 41 kg Lèp xe : 825kg - ¸p suÊt b¸nh tr­íc : 5 Kg/cm2 - ¸p suÊt b¸nh sau : 5.5 Kg/ cm2 - Cì lèp : 320 - 508. 1.2.4 C¬ cÊu ®iÒu khiÓn. -C¬ cÊu l¸i : Trôc vÝt, ®ai èc, thanh r¨ng vµ bi l¨n. -Tû sè truyÒn c¬ cÊu l¸i : 23.6 - Trî lùc l¸i : Thñy lùc - Gãc quay lín nhÊt cña b¸nh xe tr­íc(phÝa trong). + Bªn ph¶i: 380 + Bªn tr¸i: 380 - Phanh ch©n : D¹ng guèc ë tÊt c¶ c¸c b¸nh . - TruyÒn ®éng phanh ch©n : KhÝ nÐn, bÇu phanh cïng víi mµng cao su. - M¸y nÐn khÝ : Lo¹i 2 xi lanh víi chÊt láng lµm m¸t ®Çu c¸c xi lanh. - Phanh tay : D¹ng guèc. - Phanh ®éng c¬ : D¹ng nÐn víi sù quay cu¶ con tr­ît trong hÖ thèng x¶. 1.2.5 PhÇn chuyÓn ®éng - Khung : Lo¹i t¸n ®inh tõ c¸c linh kiÖn rÌn dËp. - HÖ thèng gi¸ treo cña «t« : B»ng c¸c l¸ nhÝp phÝa sau cã nhÝp phô. - C¸c gi¶m chÊn : Thñy lùc, xÕp lång, t¸c dông hai chiÒu. - Trôc tr­íc : Lo¹i dÇm kh«ng xÎ cã thÓ cã tiÕt diÖn h×nh èng vµ cïng c¸c gi¸ ®ì phanh. - B¸nh tr­íc + §é nghiªng ngang cña chèt trô : 80 + §é nghiªng däc cña chèt trô : 2.50 + §é chôm cña b¸nh : 3.5mm. PhÇn thø 2 Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm kÕt cÊu hÖ thèng TruyÒn lùc xe «t« maz-500 HÖ thèng truyÒn lùc cña xe MAZ-500 lµ tæ hîp c¸c côm, c¬ cÊu s¾p xÕp theo mét qui luËt x¸c ®Þnh vµ hîp lý ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau ®©y: - TruyÒn m« mem xo¾n tõ ®éng c¬ ®Õn c¸c b¸nh xe chñ ®éng . - Thay ®æi lùc kÐo vµ tèc ®é ë b¸nh xe chñ ®éng ®Ó kh¾c phôc søc c¶n cña ®­êng. - C¾t nèi nguån tù ®éng c¬ tíi c¸c b¸nh xe chñ ®éng khi cÇn thiÕt. - Lïi xe . - Lµ c¬ cÊu an toµn cho hÖ thèng an toµn lùc. §Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô trªn th× hÖ thèng truyÒn lùc ph¶i ®¶m b¶o c¸c an toµn sau: - Cã tû sè truyÒn hîp lý ®Ó ®¶m baá chÊt l­îng kÐo tèt. - HiÖu xuÊt truyÒn lùc cao, lµm viÖc kh«ng ån. - KÝch th­íc vµ träng lùîng nhá phï hîp cho bè trÝ chung. - §iÒu khiÓn thuËn tiÖn, nhÑ nhµng. - Cã tÝnh c«ng nghÖ cao dÔ ch¨m sãc b¶o d­ìng vµ söa ch÷a. H×nh 2 :HÖ thèng truyÒn lùc xe MAZ-500. 1- B¸nh xe cÇu tr­íc ; 2- §éng c¬ ; 3- Ly hîp ; 4- Hép sè ; 5- C¸c ®¨ng ; 6- TruyÒn lùc chÝnh ; 7- B¸nh xe cÇu sau ; 8- CÇu chñ ®éng. HÖ thèng truyÒn lùc xe MAZ-500 lµ hÖ thèng truyÒn lùc c¬ khÝ , hÖ thèng nµy gåm cã: Ly hîp, hép sè chÝnh, truyÒn ®éng c¸c ®¨ng, cÇu xe. ¦u ®iÓm cña hÖ thèng truyÒn lùc nµy lµ ®¬n gi¶n, hiÖu suÊt truyÒn cao, t¨ng kho¶ng s¸ng gÇm xe, dÔ ch¨m sãc b¶o qu¶n. 2.1.Hép sè §éng c¬ ®èt trong dïng trong «t« cã hÖ sè thÝch øng rÊt thÊp, ®èi víi ®éng c¬ x¨ng hÖ sè nµy b»ng 1,1-1,2 vµ ®èi víi ®éng c¬ ®iezen b»ng 1,05 - 1,15 do ®ã m« men xo¾n cña ®éng c¬ kh«ng thÓ ®¸p øng yªu cÇu m«men cÇn thiÕt ®Ó th¾ng søc c¶n chuyÓn ®éng thay ®æi kh¸ nhiÒu khi «t« lµm viÖc, muèn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy trªn «t« cÇn ph¶i ®Æt hép sè. 2.1.1 C«ng dông vµ yªu cÇu . Hép sè dïng ®Ó truyÒn m«men xo¾n, thay ®æi tû sè truyÒn, nh»m môc ®Ých thay ®æi lùc kÐo trªn b¸nh xe chñ ®éng vµ thay ®æi vËn tèc chuyÓn ®éng cña xe trong ph¹m vi réng theo søc c¶n cña ®­êng, cho phÐp chuyÓn ®éng lïi , c¾t m«men xo¾n ra khái côm truyÒn lùc phÝa sau hép sè víi thêi gian tïy ý. §Ó tháa m·n chøc n¨ng trªn nh÷ng yªu cÇu cña hép sè lµ : - B¶o ®¶m cho xe cã chÊt l­îng kÐo trong nh÷ng ®iÒu kiÖn sö dông cho tr­íc. - §iÒu khiÓn thuËn tiÖn nhÑ nhµng. - Lµm viÖc ªm vµ kh«ng ån. - HiÖu suÊt cao. 2.1.2 Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ mét sè chi tiÕt chñ yÕu cña hép sè . Hép sè xe Maz-500 lµ hép sè c¬ khÝ, 5 tiÕn vµ 1 sè lïi, 2 bé ®ång tèc ë sè II-III vµ IV-V. Hép sè ®­îc l¾p víi vá ngoµi ly hîp. Trôc chñ ®éng cña hép sè lµ trôc bÞ ®éng cña ly hîp nh­ vËy ®éng c¬, ly hîp, hép sè hîp thµnh mét côm tæng thµnh. - Trôc s¬ cÊp hép sè 2 : Cã r·nh then hoa then ®Ó l¾p víi ®Üa bÞ ®éng cña ly hîp, ®­îc ®óc liÒn víi b¸nh r¨ng nghiªng chñ ®éng ®Ó dÉn ®éng trôc trung gian. Trªn trôc cã khoan lç däc ®Ó dÉn dÇu b«i tr¬n æ ®ì trôc thø cÊp hép sè. Trªn b¸nh r¨ng cã vµnh r¨ng ®Ó gµi sè. H×nh 3: Hép sè xe Maz –500 1. B¹c më ; 2. Trôc chñ ®éng ; 3. N¾p ®Ëy vßng bi trôc chñ ®éng ; 4. C¸c te ly hîp ; 5. Bé ®ång tèc IV-V ; 6. CÇn nèi vµo sè ; 7. Hßn bi h·m víi lß xo ; 8. Vµnh r¨ng sè 5 cña trôc bÞ ®éng 9. B¸nh r¨ng sè 3 cña trôc bÞ ®éng ; 10. Bé ®ång tèc sè II - III 11. B¸nh r¨ng sè II cña trôc bÞ ®éng ; 12. b¸nh r¨ng sè I vµ sè lïi cña trôc bÞ ®éng 13. N¾p trªn cña hép sè ; 14. Trôc bÞ ®éng ; 15. N¾p ®Ëy æ bi trôc bÞ ®éng 16. MÆt bÝch cè ®Þnh trôc c¸c ®¨ng vµ hép sè ; 17. Trôc trung gian 18. Vá hép sè ; 19. B¸nh r¨ng sè II cña trôc trung gian 20. Nam ch©m ; 21. B¸nh r¨ng sè III cña trôc trung gian 22. B¸nh r¨ng sè V cña trôc trung gian ; 23. B¸nh r¨ng trÝch c«ng suÊt 24. B¸nh r¨ng dÉn ®éng trôc trung gian ; 25. B¬m dÇu. - Trôc trung gian 17 : §­îc l¾p trªn hai æ bi trªn vá hép sè, b¸nh r¨ng sè lïi ®­îc chÕ t¹o liÓntôc, b¸nh r¨ng cßn l¹i l¾p víi trôc b»ng then b¸n nguyÖt, trªn trôc trung gian mét ®Çu dÉn ®éng b¬m dÇu. PhÝa sau trôc trung gian cã phay r·nh l¾p mãng h·m trong thµnh hép sè vµ n¾p ®Ëy, phÝa æ bi cÇu. Ngoµi ra phÝa sau cu¶ trôc trung gian, phÝa vßng trong cña æ bi cÇu bëi vßng ®Öm 2 con èc. §Þnh vÞ nh­ vËy t¨ng kh¶ n¨ng chÞu lùc vµ cøng v÷ng tèt. Trªn trôc trung gian ®­îc l¾p ®Æt theo thø tù vµnh r¨ng 24 cè ®Þnh, vµnh r¨ng 23 trÝch c«ng suÊt ra cöa bªn. - Trôc thø cÊp : §­îc gia c«ng cã tiÕt diÖn thay ®æi, trªn trôc thø cÊp b¾t ®Çu trôc ®­îc l¾p ®Æt bé ®ång tèc sè IV vµ sè V, b¸nh r¨ng 8 ®i tõ sè V, b¸nh r¨ng 9 ®i sè III, bé ®ång tèc 10 ®i sè II vµ Sè III, b¸nh r¨ng 11 ®i sè II, b¸nh r¨ng sè 12 ®i sè I vµ sè lïi. §ång tèc ®é IV vµ V l¾p then trªn trôc, ®ång tèc sè II- III l¾p qua èng lãt. - B¸nh r¨ng sè 2,3,5 ®­îc l¾p trªn l¾p bi tr­ît, b¸nh r¨ng sè1 vµ sè Lïi cã thÓ dÞch chuyÓn theo phÇn gê cña trôc thø cÊp. Sù dÞch chuyÓn cña c¸c b¸nh r¨ng cßn l¹i ®­îc h¹n chÕ bëi c¸c vßng ®Öm vµ c¸c èng lãt. TÊt c¶ c¸c b¸nh r¨ng sè1, sè Lïi vµ b¸nh r¨ng trÝch c«ng suÊt, ®Òu ®­îc ®Æt cè ®Þnh vµ t­¬ng øng víi c¸c b¸nh r¨ng cña trôc chñ ®éng vµ bÞ ®éng. C¸c b¸nh r¨ng nµy cã ®Þnh d¹ng h×nh xo¾n môc ®Ých ®Ó lµm gi¶m tiÕng ån khi lµm viÖc ®­îc b«i tr¬n b»ng dÇu nhên tõ ®¸y c¸c te. æ bi vµ c¸c b¸nh r¨ng bÞ ®éng ®­îc b«i tr¬n b»ng dÇu do ¸p suÊt dÇu t¹o ra, b¬m dÇu kiÓu b¬m, b¸nh r¨ng vµ cã l¾p van an toµn. DÇu b«i tr¬n ®i theo ®­êng tr­íc thµnh hép sè vµ trong n¾p ®Ëy trôc chñ ®éng, dÇu nhên sÏ ®­a ®Õn r·nh xuyªn t©m cña trôc chñ ®éng, tõ c¸c r·nh nµy dÇu nhên ®Õn ë bi trôc gèi ®ì æ bÞ ®éng vµ ®Õn trôc bÞ ®éng vµ tiÕp tôc ®Õn c¸c lç xuyªn t©m, ®Õn c¸c æ bi cña b¸nh r¨ng sè V, III vµ II. §Ó lµm s¹ch dÇu nhên khái m¹t kim lo¹i ë phÇn ®¸y cã thݪt bÞ thu cÆn dÇu vµ nam ch©m. Hép sè xe MAZ-500 ®­îc thiÕt kÕ theo s¬ ®å trªn, trong hép sè cã vµnh r¨ng t­¬ng øng cña tÊt c¶ c¸c sè trõ sè I vµ sè Lïi ®Òu ®­îc n»m ë vi trÝ cè ®Þnh. Dïng c¸c bé ®ång tèc nµy ®¶m b¶o vµo sè kh«ng cã tiÕng kªu vµ va ®Ëp cña c¸c b¸nh r¨ng. Nh­ vËy, ®é bÒn cña c¸c chi tiÕt ®­îc t¨ng lªn. Bé ®ång tèc cÊu t¹o gåm nh÷ng phÇn chÝnh sau: Khíp nèi 5, trôc l¨n 6, vá ngoµi 7. Vá ngoµi lµ mét chi tiÕt chÞu lùc nªn nã ®­îc gia c«ng b»ng thÐp ngoµi cã 4 vÊu cña con tr­ît cña bé ®ång tèc trªn chóng ®Æt èng nèi. Con tr­ît cña bé ®ång tèc cã 4 lç n»m xung quanh. Trªn c¸c lç nµy ®­îc ®Æt c¸c hßn bi 12 cïng víi c¸c lß xo h·m. ë vÞ trÝ ban ®Çu cña vá bäc ngoµi liªn kÕt víi c¸c con tr­ît nhê c¸c lo xo h·m, c¸c viªn bi d­íi t¸c dông cña c¸c lß xo ®i vµo c¸c r·nh kÑp vµo 2 mÆt ®¸y vá ngoµi. C¸c vßng h×nh nªn b»ng ®ång tèc 3 vµ 8 ®­îc kÑp vµo 2 mÆt vá ngoµi bé ®ång tèc. ë hai mÆt cña trôc con l¨n bé ®ång tèc l¾p khíp nèi r¨ng 10 vµ 13. Nguyªn lý lµm viÖc cñ¨ bé ®ång tèc. Khi muèn gµi sè theo h­íng nµy hay sè truyÒn kia ph¶i dÞch chuyÓn khíp cña bé ®ång tèc theo h­íng b¸nh r¨ng gµi sè, lóc nµy th©n dÞch chuyÓn liÒn khèi víi con tr­ît, tr­ît theo r·nh then ë c¸c trôc bi dÉn cho ®Õn khi tiÕp xóc víi mÆt con cña vµnh ®ång thau vµ b¸nh r¨ng gµi sè. Ma s¸t gi÷a mÆt c«n vµnh ®ång thau cña th©n bé ®ång tèc víi b¸nh r¨ng lµm cho th©n quay ®i mét gãc nhá, do ®ã c¸c vÊu låi cña con truît lät vµo chç lâm ë bªn s­ên th©n, ng¨n kh«ng cho con tr­ît tiÕp tôc dÞch chuyÓn theo chiÒu trôc. Khi tèc ®é quay cña b¸nh r¨ng gµi c¸c sè vµ th©n bé ®ång tèc b»ng nhau ( nhê cã ma s¸t gi÷a c¸c mÆt c«n ), con tr­ît rêi khái bi ®Þnh vÞ cÊu låi vµ di chuyÓn vÒ phÝa b¸nh r¨ng cho ®Õn lóc b¸nh r¨ng cña bé ®ång tèc vµo ¨n khíp víi vµnh r¨ng t­¬ng øng. Ta thÊy r»ng kÕt cÊu ®ång tèc l¾p trªn xe MAZ-500 ®¬n gi¶n, ®é tin cËy cao, dÔ ch¨m sãc b¶o d­ìng. Hai ®ång tèc nµy ®­îc l¾p then víi trôc thø cÊp hép sè. H×nh 4 :Bé ®ång tèc sè IV- V : MÆt c¾t. B: S¬ ®å lµm viÖc. 1. Trôc bÞ ®éng hép sè 2. B¸nh r¨ng sè V 3. Vßng h×nh nãn bé ®ång tèc 4. Vßng h×nh nãn vµnh r¨ng sè V 5. khíp gµi 6. Con tr­ît 7. Vá bäc ngoµi 8. Vßng h×nh nãn ®Ó vµo sè IV 9. Trôc chñ ®éng hép sè 10. Khíp nèi r¨ng cña con tr­ît 11. Khíp nèi r¨ng bé ®ång tèc 12. Viªn bi h·m con tr­ît 3. Khíp nèi r¨ng sè V 14. Khíp nèi r¨ng bé ®ång tèc. 2.1.3 §Þnh vÞ khãa h·m. H×nh 5. §Þnh vÞ khãa h·m. N¾p trªn 2. Lç bæ xung dÇu nhên Ch¹c sang sè I vµ sè Lïi 4. Ch¹c sang sè II - III 5. Thanh tr­ît cña ch¹c sè IV- V 6. N¾p ®Ëy 7. Bi khãa thanh tr­ît 8. Ch¹c sang sè IV- V 9. Chèt h·m. 10. N¾p ®Ëy 11. Thanh tr­ît sè I vµ sè Lïi 12. Lß xo 13. Cèc lß xo 14. Trôc dÉn ®éng 15. C¬ cÊu b¸o ®i sè Lïi 16. C¬ cÊu c¶m gi¸c sè Lïi 17. §Çu nhá thanh tr­ît sang sè II vµ III 18. Bi h·m 19. Lß xo h·m 20. Thanh tr­ît ch¹c sang sè II- III 21. Thanh tr­ît ch¹c sang sè I vµ sè Lïi 22. CÇn g¹t cña c¬ cÊu sang sè. ë chç lçi cña n¾p hép sè (h×nh trªn) ®­îc bè trÝ 3 thanh tr­ît ë mçi thanh tr­ît l¾p c¸c ch¹c gµi 3 cña hép sè I vµ cña gµi cña sè I vµ sè Lïi. Trªn thanh tr­ît gi÷a, ch¹c 4 cña sè II- III. Trªn thanh ch¹c thø 3 - ch¹c 8 cña sè IV - V, c¸c ch¹c sang sè nµy ®­îc gia c«ng tû mû vµ nhiÖt luyÖn. Môc ®Ých cña ®Þnh vÞ vµ khãa h·m gióp cho gµi sè ®óng vÞ trÝ, gi÷ sè ë vÞ trÝ ®· x¸c ®Þnh vµ tr¸nh gµi 2 sè mét lóc. §Þnh vÞ trong hép sè xe MAZ-500 kiÓu bi vµ lß xo, kÕt cÊu ®¬n gi¶n Ýt háng hãc. Khãa h·m kiÓu chèt vµ con tr­ît kÕt cÊu cã ®é tin cËy cao, ®¬n gi¶n. Khãa an toµn sè Lïi ( c¶m gi¸c sè Lïi )®Ó tr¸nh gµi sè, mét c¸ch ngÉu nhiªn, nh»m ®¶m b¶o an toµn cho ng­êi, xe vµ hµng hãa trªn xe, khãa an toµn sè Lïi. Ch­¬ng 3 TÝnh to¸n kiÓm nghiÖm c¸c chi tiÕt 3.1. TÝnh to¸n kiÓm bÒn c¸c b¸nh r¨ng cña hép sè. B¸nh r¨ng lµ chi tiÕt c¬ b¶n cña hép sè, trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, c¸c b¸nh r¨ng lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn kh¸ nÆng nÒ, v× vËy ®Ó ®¶m b¶o c¸c b¸nh r¨ng lµm viÖc tèt trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n kiÓm nghiÖm hép sè cÇn thiÕt ph¶i kiÓm bÒn cho c¸c b¸nh r¨ng. Qua ph©n tÝch phÇn kÕt cÊu cña hép sè ta nhËn thÊy trong hép sè «t« MAZ 500 gåm cã c¸c cÆp b¸nh r¨ng th­êng xuyªn ¨n khíp. Trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ hép sè «t« MAZ 500 ®Ó ®¬n gi¶n trong chÕ t¹o ng­êi ta dïng c¸c b¸nh r¨ng trô ®Òu cïng m« ®un. §Ó ®¶m b¶o kÕt cÊu nhá gän ng­êi ta dïng b¸nh r¨ng chñ ®éng sè I cã sè r¨ng lµ nhá nhÊt, theo ®iÒu kiÖn c¾t ch©n r¨ng ë hép sè « t« MAZ 500 b¸nh r¨ng chñ ®éng sè I lµ nhá nhÊt vµ cã sè r¨ng lµ 12. Nh­ vËy ta thÊy cÆp b¸nh r¨ng sè I ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn nÆng nÒ nhÊt (lùc vßng ë ®ã lµ lín nhÊt) ta cÇn thiÕt tÝnh to¸n cho chóng. ChÕ ®é tÝnh to¸n: Khi xe lµm viÖc ë sè I vµ ®éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é m« men xo¾n cùc ®¹i. T¶i träng tÝnh to¸n cho b¸nh r¨ng ®­îc x¸c ®Þnh theo m« men xo¾n tù do cùc ®¹i cña ®éng c¬. C¸c b¸nh r¨ng th­êng ®­îc tÝnh bÒn theo øng suÊt uèn vµ øng suÊt tiÕp xóc. §èi víi vËt liÖu lµm b¸nh r¨ng cña xe t¨ng th­êg lµm b»ng vËt liªu ®Æc biÖt, th­êng lµ thÐp hîp kim 12XH4BA cã sb = 800 MPa; sch = 1150 MPa, cã ®é cøng bÒ mÆt lín h¬n 350HB. Trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n kiÓm nghiÖm ta tÝnh øng suÊt uèn vµ øng suÊt tiÕp xóc. 3.1.1. KiÓm nghiÖm b¸nh r¨ng bÞ ®éng sè I vÒ ®é bÒn uèn. - B¸nh r¨ng bÞ ®éng sè I lµ b¸nh r¨ng trô r¨ng th¼ng nªn øng suÊt uèn cña nã ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Theo c«ng thøc( 2.23) Trong ®ã: Mt- M« men tÝnh to¸n. Mt = M®max. i. h=680*1,5*0,98=1001,51N.m M®max- M« men xo¾n lín nhÊt cña ®éng c¬. M®max = 650N.m h- HiÖu suÊt truyÒn lùc tõ ®éng c¬ ®Õn BZ cÇn tÝnh. h=0.98 i-Tû sè truyÒn tõ ®éng c¬ ®Õn BZ cÇn tÝnh. : i=5,26/3,5=1,5 m=9 :b= 36 :d=m*z=12*9 =108 : Y-HÖ sè kÓ ®Õn sù trïng khíp cña r¨ng, Y=1/e: e=1.88-3.2(1/z+1/z)=1.54 v©y Y=1/e=1/1.54=0.65 Y- HÖ sè kÓ ®Õn ®é nghiªng cña r¨ng ,víi r¨ng th¨ng Y=1 Y, Y- HÖ sè d¹ng r¨ng b¸nh r¨ng sè1,b¸nh r¨ng sè 2 Y=3.46 : Y=3.42 K- HÖ sè t¶i träng; K = K. KFb k KFb - HÖ sè kÓ ®Õn sù tËp trung t¶i träng theo chiÒu réng vµnh r¨ng, KFb =1.05 K-HÖ sè t¶i träng ®éng K=1 k-HÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè t¶i träng kh«ng ®Òu cho c¸c ®«i r¨ng k=1 Nh­ vËy ta cã: K = 1.05*1*1=1.05 VËy: s=198[N/mm]£ : s=196 [N/mm]£ 3.1.2. KiÓm nghiÖm b¸nh r¨ng bÞ ®éng sè I vÒ ®é bÒn tiÕp xóc. ¸p dông c«ng thøc V-22 trang 158 tµi liÖu [2] tËp II phÇn II øng suÊt tiÕp ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Trong ®ã i lµ tû sè truyÒn cña cÆp b¸nh r¨ng sè I. ta cã: Z-HÖ sè kÓ ®Õn c¬ tÝnh vËt liÖu lµm b¸nh r¨ng: =6,5 Z -HÖ sè kÓ ®Õn h×nh d¹ng tiÕp xóc:=1.56 Z -HÖ sè kÓ ®Õn sù trïng khíp cña r¨ng, víi r¨ng th¨ng Z== 0.9 K : HÖ sè t¶i träng khi tÝnh vÒ tiÕp xóc , víi : K=K .K .Kvíi K=1 : K-hÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng trªn chiÒu réng vµnh r¨ng khi tÝnh vÒ tiÕp xóc: K=1.05 : K=1 s=105 [N/mm]£ KiÓm nghiÖm r¨ng vÒ qu¸ t¶i: Khi lµm viÖc b¸nh r¨ng cã thÓ bÞ qu¸ t¶i do nhiÒu nguyªn nh©n : nh¶ li hîp ®ét ngét, ga ®ét ngét ,xe sa xuèng hè .víi hÖ sè t¶i träng ®éng K==b ( lµ hÖ sè d­ tr÷ m«men li hîp ) b =2 ¸2.5 chon b =2 V× vËy cÇn kiÓm nghiÖm r¨ng vÒ qu¸ t¶i dùa vµo øng suÊt tiÕp xóc vµ øng suÊt uèn lín nhÊt . §Ó tr¸nh biÕn d¹ng d­ hoÆc mßn l¬p bÒ mÆt r¨ng ,øng suÊt tiÕp xóc cùc ®¹i s =s £ [s]=105. =148,5 [N/mm] §ång thêi ®Ò phßng biÕn d¹ng d­ hoÆc ph¸ háng tÜnh mÆt l­în ch©n r¨ng , øng suÊt uèn cùc ®¹i st¹i mÆt l­în kh«ng ®­îc v­ît qu¸ mét gi¸ trÞ cho phÐp s=s.k£ [s]=198*2=396 [N/mm] 3.2. TÝnh to¸n kiÓm bÒn trôc chÝnh cña hép sè. TÝnh to¸n kiÓm nghiÖm trôc cña hép sè nh»m môc ®Ých xem trôc cã tho¶ m·n víi ®iÒu kiÖn lµm viÖc hay kh«ng. TÝnh to¸n trôc lµm c¬ së cho viÖc khai th¸c sö dông hép sè vµ tÝnh to¸n thiÕt kÕ sau nµy. Trôc cña hép sè ®­îc tÝnh to¸n theo ®é bÒn xo¾n, uèn, øng suÊt chÌn dËp vµ hÖ sè an toµn còng nh­ ®é c÷ng v÷ng cña trôc. Ta tiÕn hµnh kiÓm nghiÖm bÒn trôc chÝnh hép sè khi b¸nh r¨ng sè I ¨n khíp. 3.2.1. T¶i trong t¸c dông lªn trôc. + X¸c ®Þnh lùc vßng t¸c dông lªn trôc. ¸p dông c«ng thøc Ta cã: + X¸c ®Þnh lùc h­íng kÝnh t¸c dông lªn trôc. Pr = P.tga a- Lµ gãc ¨n khíp; a = 200 VËy Pr = 27222.tg200 = 9908 [N] X¸c ®Þnh ph¶n lùc ë c¸c gèi ®ì. S¬ ®å tÝnh to¸n nh­ h×nh (4.1) Ph­¬ng tr×nh ®µn håi khi kh«ng cã æ ®ì gi÷a: (2.26) Trong ®ã: J - m« men qu¸n tÝnh tiÕt diÖn ngang cña trôc E - m« ®un ®µn håi cña vËt liÖu chÕ t¹o trôc x,y - to¹ ®é cña tiÕt diÖn x¸c ®Þnh ®é vâng Gi¶ thiÕt trôc chØ chÞu t¸c dông cña ph¶n lùc C = Pr ®Æt t¹i æ ®ì gi÷a, x¸c ®Þnh ®é vâng trôc t¹i tiÕt diÖn ®Æt lùc C. Khi ®ã x = L1, a = L2; tõ ph­¬ng tr×nh (4.9) ta cã: (2.27) Trong ®ã: Pr- lùc h­íng kÝnh t¸c dông lªn trôc (N) L1- kho¶ng c¸ch gèi tùa A- C (mm) L2- kho¶ng c¸ch gèi tùa B - C (mm) L - tæng chiÒu dµi trôc (mm) Trong thùc tÕ æ ®ì gi÷a (C) cã ®é vâng b»ng kh«ng, do ®ã yP = yC. Tõ (4.10) ta x¸c ®Þnh ®­îc ph¶n lùc t¹i æ ®ì gi÷a do lùc Pr g©y ra lµ: =10280 N (2.28) Ph¶n lùc t¹i c¸c æ ®ì cßn l¹i: =1370 N (2.29) =998 N (2.30) B»ng c¸ch t­¬ng tù ta x¸c ®Þnh ®­îc ph¶n lùc cña c¸c æ ®ì theo ph­¬ng lùc vßng P nh­ sau: =28244 N (2.31) =3626 N (2.32) =2741 N (2.33) Tõ c¸c gi¸ trÞ ph¶n lùc ta vÏ ®­îc biÓu ®å néi lùc m« men uèn theo ph­¬ng x,y nh­ (h×nh 4.2):+ Ph¶n lùc sinh ra ë c¸c gèi ®ì. H×nh 2-11. BiÓu ®å biÓu ®å néi lùc cña trôc bÞ ®éng hép sè Ta cã: Mx = RAx . L = 3626 . 215 = 779590 [N.mm] My = RAy . L = 1370 . 215 = 294550 [N.mm] =833 [Nm] st® = s = == 16.2[N/mm] ==50.24[N/mm] st® = dn = 80 [mm] ®­êng kÝnh ngoµi trôc. tû sè gi÷a ®­êng kÝnh trong vµ ®­êng kÝnh ngoµi cña trôc. So s¸nh su = 79,6 < [su] = 169,7 VËy trôc ®ñ bÒn. 3.2.3. KiÓm tra ®é cøng cña trôc. §é cøng v÷ng cña trôc ¶nh h­ëng rÊt lín tíi chÊt l­îng lµm viÖc cña c¸c cÆp b¸nh r¨ng. Khi ®é cøng v÷ng cao th× cho ®é bÒn cña b¸nh r¨ng cao vµ gi¶m tiÕng ån khi lµm viÖc. Nh­ vÇy cÇn thÊy ph¶i kiÓm tra ®é cøng cña trôc b»ng 2 th«ng sè lµ ®é v÷ng vµ gãc xoay cña trôc t¹i c¸c tiÕt diÖn ®Æt b¸nh r¨ng. T¹i tiÕt diÖn r trôc sÏ cã ®é cøng lín nhÊt vµ ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc K B C A X Y L1 L2 Pr a P L H×nh 2-12. S¬ ®å x¸c ®Þnh ®é vâng cña trôc t¹i K L-ChiÒu dµi trôc; L1, L2Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c gèi ®ì; a-Kho¶ng c¸ch tõ æ A ®Õn vÞ trÝ l¾p b¸nh r¨ng. X¸c ®Þnh ®é vâng cña trôc. §é vâng cña trôc t¹i tiÕt diÖn K ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: yK [yK] (2.45) Trong ®ã: E - m« ®un ®µn håi cña vËt liÖu lµm trôc, E = 2,15.105 (N/mm2) J - m« men qu¸n tÝnh cña tiÕt diÖn trôc [y] 0,15 (mm) – Lµ ®é vâng cho phÐp cña trôc. TÝnh gãc xoay cña trôc t¹i tiÕt diÖn K. Gãc xoay cña trôc ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: [d] (2.46) [d] 0,002 (rad) - Lµ gãc xoay cho phÐp J-M« men qu¸n tÝnh cña tiÕt diÖn trôc. Víi trôc rçng ta cã: ta cã VËy yr = 0,95.10-4 [mm] §é vâng cho phÐp [y] £ 0,15 [mm] Ta cã yr < [yr] VËy t¹i tiÕt diÖn r trôc cã ®é vâng nhá h¬n ®é vâng cho phÐp. *TÝnh gãc xoay cña trôc t¹i chç l¾p æ chÆn: s Ta cã: s = 0,0015 rad VËy s < [s] = 0,002 rad VËy gãc xoay cho phÐp so víi ®­êng t©m trôc b¶o ®¶m theo yªu cÇu. 3.2.4. TÝnh to¸n kiÓm nghiÖm hÖ sè an toµn cña trôc. Do tiÕt diÖn r g©y ra m« men uèn vµ xo¾n, hÖ sè an toµn x¸c ®Þnh theo c«ng thøc ns- HÖ sè an toµn xÐt ®Õn øng suÊt ph¸p. nt-HÖ sè an toµn xÐt ®Õn øng suÊt tiÕp. ; s-1; t-1: Giíi h¹n mái cña vËt liÖu khi uèn vµ xo¾n theo chu kú ®èi xøng. js; jt: HÖ sè ®Æc tr­ng quan hÖ gi÷a giíi h¹n mái khi uèn vµ xo¾n tuÇn hoµn ®èi xøng m¹ch ®éng. sm; tm: Gi¸ trÞ trung b×nh cña øng suÊt ph¸p khi uèn vµ øng suÊt tiÕp khi xo¾n. sa; ta: Biªn ®é øng suÊt ph¸p vµ øng suÊt tiÕp. Ks; Kt: HÖ sè tËp trung øng suÊt ph¸p vµ øng suÊt tiÕp. es; et:HÖ sè kÝch th­íc cña øng suÊt ph¸p vµ øng suÊt tiÕp. Víi c¸c hÖ sè tra b¶ng tõ (7 -4) ®Õn (7 -7) thiÕt kÕ chi tiÕt. js jt Ks Kt es et b sb N/mm2 s-1 N/mm2 t-1 N/mm2 0,15 0,1 0,25 2,1 0,6 0,6 1 1150 460 230 Trong ®ã: s-1 = (0,4 ¸ 0,45) sb chän s-1 = 0,4. sb s-1 = 0,4sb = 0,4. 1150 = 460[N/mm2] t-1 = (0,2 ¸ 0,25) sb chän t-1 = 0,2. sb t-1 = 0,2. 1150 = 230 [N/mm2] Do trôc quay mét chiÒu vµ lµm viÖc kh«ng liªn tôc nªn: - øng suÊt uèn thay ®æi theo chu kú ®èi xøng. nªn sm = 0; sm = smax = su = 79,6 [N/mm2] - øng suÊt xo¾n thay ®æi theo chu kú ®èi xøng. nªn ta = 0; tm = 0 = ttx/2= 5,42/2 = 2,71 [N/mm2] Do ®ã ta cã: ; VËy So s¸nh n = 11,9 > [n] = 1,5 ¸ 2,5 VËy ®é cøng cña trôc b¶o ®¶m. 3.2.5. KiÓm nghiÖm gãc xo¾n cña trôc. Theo c«ng thøc: Trong ®ã: Mx: M« men xo¾n t¸c dông lªn trôc : ChiÒu dµi chÞu xo¾n cña trôc. Jp: M« men qu¸n tÝnh ®éc cùc cña tiÕt diÖn. J= 0,1. d4. G: M« ®un ®µn håi lo¹i 2 cña vËt liÖu. G = 8,5.105 [KG/cm2] VËy ta cã: §Ó ®¸nh gi¸ xo¾n cña trôc ng­êi ta th­êng dïng th«ng sè gãc xo¾n trªn ®¬n vÞ chiÒu dµi trôc. Ta cã: Víi [q] = 20 trªn mét mÐt chiÒu dµi trôc. VËy [q] = 20 > q KÕt luËn: Sau qu¸ tr×nh tÝnh to¸n kiÓm bÒn trôc chÝnh cña hép sè xe ch¹y ë sè I ë chÕ ®é m« men xo¾n cùc ®¹i ta thÊy trôc chÝnh cña hép sè ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn bÒn vÒ øng suÊt, vÒ hÖ sè an toµn, vÒ ®é cøng (®é vâng vµ gãc xoay) vµ ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn gãc xo¾n cho phÐp. KÕt luËn Qua thêi gian thùc hiÖn ®è ¸n ®­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña gi¸o viªn h­íng dÉn, ®Õn nay t«i ®· hoµn thµnh nhiÖm vô ®å ¸n ®Æt ra, toµn bé phÇn lý thuyÕt kÕt cÊu vµ qu¸ tr×nh tÝnh to¸n kiÓm nghiÖm hép sè xe MAZ 500 nh­ t«i ®· tr×nh bµy ë trªn, ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n theo c¸c c«ng thøc ®· nªu ë tõng phÇn. Qua qu¸ tr×nh kiÓm nghiÖm hép sè « t« MAZ 500 ta thÊy: -PhÇn tÝnh to¸n kÐo kiÓm nghiÖm ta nhËn thÊy « t« MAZ 500 cã lùc kÐo ®¬n vÞ lín vµ ®­îc ph©n chia mét c¸ch hîp lý t¹o cho xe tÝnh n¨ng th«ng qua cao nh­ng còng ph¸t huy ®­îc tèc ®é vµ c«ng suÊt cña xe khi chuyÓn ®éng trªn ®­êng tèt, n©ng cao vËn tèc trung b×nh cña xe. TÝnh to¸n kiÓm bÒn c¸c chi tiÕt cña hép sè cho ta thÊy hép sè « t« MAZ 500 lµ lo¹i hép sè c¬ khÝ ®¬n gi¶n cã ®é bÒn cao, dÔ sö dông vµ cã ®é tin cËy cao. Cô thÓ tÝnh bÒn cho b¸nh r¨ng, trôc hÝnh hép sè vµ kiÓm nghiÖm æ ®ì ta ®Òu thÊy chóng ®Òu tho¶ m·n tèt c¸c ®iÒu kiÖn trªn. Tãm l¹i hép sè « t« MAZ 500 cã thÓ sö dông tèt ë ®Þa h×nh vµ khÝ hËu n­íc ta. MÆc dï cã nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ nh­ng nhiÖm vô c¬ b¶n cña ®å ¸n ®­¬c giao t«i ®· hoµn thµnh. Víi kÕt qu¶ nµy nãi chung còng kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt bëi thêi gian lµm ®å ¸n cã h¹n, tr×nh ®é tiÕp thu hiÓu biÕt vµ kiÕn thøc thùc tÕ cßn h¹n chÕ. VËy t«i rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña ThÇy gi¸o còng nh­ c¸c b¹n vµ xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c ®ång chÝ ®· gióp ®ì t«i hoµn thµnh ®­îc nhiÖm vô ®å ¸n ®­îc giao.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docthuyet minh.doc
  • dwgBan Ve.dwg