Tính toán thay thế bóng điện tử TY - 22A thay thế bóng 3V-20T đã cũ cho lò tôi cao tần GY-21

c hîp kim cña chóng, quÊn bao lÊy cat«t trªn c¸c gi¸ ®ì. Cùc l­íi ë gÇn cat«t h¬n so víi an«t. H×nh 3.1. S¬ ®å ®Êu ®Ìn ®iÖn tö 3 cùc cat«t nung gi¸n tiÕp H×nh 3.2. S¬ ®å ®Êu ®Ìn ®iÖn tö 3 cùc cat«t nung trùc tiÕp H×nh 3.3. S¬ ®å nguyªn t¾c m¾c d©y ®Ìn 3 cùc Cat«t ®Ìn 3 cùc còng gièng nh­ ®Ìn 2 cùc, cã lo¹i nung trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. CÊu t¹o vµ kÝ hiÖu qui ­íc cña ®Ìn 3 cùc vÏ trªn h×nh 3-2. ViÖc ®­a thªm cùc l­íi vµo ®Ìn ®iÖn tö sÏ cã t¸c dông ®iÒu khiÓn dßng an«t, vµ lµm cho ®Ìn ®iÖn tö trë thµnh mét dông cô cã nhiÒu tÝnh chÊt quÝ b¸u, cã thÓ sö dông ®Ó khuÕch ®¹i, t¹o sãng, r¬le v.v… V× thÕ, ®Ìn 3 cùc lµ lo¹i ®Ìn c¬ b¶n trong hÇu hÕt c¸c m¹ch ®iÖn tö. 3.1.2. Nguyªn lÝ ho¹t ®éng ®Ìn 3 cùc- t¸c dông cña l­íi §Ó ®Ìn 3 cùc ho¹t ®éng ®­îc, cÇn cã 3 nguån cung cÊp: Nguån ®iÖn nung UN, nguån ®iÖn an«t Ea vµ nguån ®iÖn ¸p l­íi Ec. Th­êng nguån Ea vµ Ec cã mét ®iÓm chung, coi lµ ®iÖn thÕ b»ng kh«ng, tõ ®ã x¸c ®Þnh thÕ c¸c ®iÓm cßn l¹i. H×nh 3-3 lµ nguyªn t¾c m¾c d©y ®Ìn 3 cùc. ë ®©y cã 3 nguån ®iÖn riªng (Nguån tõ EN , Ea vµ Ec ). Trªn thùc tÕ, c¸c nguån cung cÊp Ea vµ Ec ®Òu lÊy tõ mét nguån duy nhÊt, qua c¸c s¬ ®å thÝch hîp ta sÏ xÐt ë ch­¬ng sau. ë ®Ìn 2 cùc, dßng ®iÖn tö tõ K vÒ A (tøc dßng an«t Ua theo qui ­íc ®i A vÒ K) chØ chÞu ¶nh h­ëng cña ®iÖn ¸p an«t (nÕu coi ®iÖn ¸p trong UN lµ kh«ng ®æi). Ng­îc l¹i, trong ®Ìn 3 cùc, dßng ®iÖn tö còng lµ dßng an«t) sÏ phô thuéc c¶ vµo ®iÖn ¸p an«t Ua vµ ®iÖn ¸p cùc l­íi Uc. V× l­íi ë gÇn can«t h¬n nhiÒu so víi an«t, nªn ¶nh h­ëng cña Uc ®Õn dßng m¹nh h¬n nhiÒu so víi Ua, nghÜa lµ ®iÖn ¸p l­íi chØ cÇn biÕn thiªn nhá nh­ng ®ñ g©y ¶nh h­ëng ®Õn dßng an«t, trong khi ®iÖn ¸p an«t cÇn ph¶i biÕn thiªn ®ñ lín míi g©y ra cïng mét t¸c dông t­¬ng ®­¬ng. §ã chÝnh t¸c dông khuÕch ®¹i cña ®Ìn. Ta xÐt chi tiÕt ¶nh h­ëng nµy trong c¸c tr­êng hîp cô thÓ sau ®©y. H×nh 3.4. §iÖn tr­êng vµ sù ph©n bè ®iÖn thÕ trong ®Ìn ba cùc øng víi c¸c tr­êng hîp Uc kh¸c nhau: a) L­íi hë m¹ch b) L­íi nèi víi cat«t c) L­íi nèi víi ®iÖn thÕ ©m d)L­íi cã ®iÖn thÕ d­¬ng so víi cat«t 1- L­íi kh«ng l­íi tíi nguån, tøc l­íi C kh«ng hë m¹ch víi cat«t K, ®Ìn 3 cùc t­¬ng tù nh­ ®Ìn 2 cùc. Sù ph©n bè ®iÖn ¸p Ua trong ®Ìn gÇn nh­ ®­êng th¼ng (h×nh 3- 4a) vµ khi ®ã l­íi sÏ cã ®iÖn thÕ øng víi ®iÓm C lµ ®iÓm trªn ®­êng ph©n bè ®iÖn thÕ gi÷a A-K. Trong tr­êng hîp nµy, dßng ®iÖn l­íi I= 0, vµ dßng an«t b»ng dßng cat«t: Ia = Ik = I. (3-1) Dßng Ia khi ®ã sÏ phô thuéc vµo Ua theo ®Þnh luËt luü thõa 3 phÇn hai vµ ®Æc tÝnh I = f (Ua) còng gièng nh­ ë ®Ìn hai cùc. 2- L­íi nèi víi cat«t, tøc l­íi C nèi t¾t víi K, j Q = jK. Do thÕ ®iÓm C tôt xuèng, nªn ®­êng ph©n bè ®iÖn ¸p trong ®Ìn gi÷a an«t vµ cat«t bÞ vâng xuèng. NÕu vÏ ®­êng ph©n bè ®iÖn ¸p däc qua tiÕt diÖn vßng l­íi (®­êng 1-1 trªn h×nh 3-4b) th× ®iÖn ¸p sÏ triÖt tiªu t¹i ®iÓm C (®­êng 1 trªn ®å thÞ). NÕu xÐt ph©n bè ®iÖn ¸p däc theo ®­êng khe gi÷a c¸c vßng l­íi (®­êng 2-2) th× ®­êng ph©n bè còng bÞ vâng xuèng ë kho¶ng gi÷a l­íi A-K. Trong tr­êng hîp nµy, dßng ®iÖn l­íi I= 0; I = IK = Ie vµ dßng an«t còng phô thuéc U víi qui luËt gÇn gièng ®Ìn hai cùc. 3- L­íi cã ®iÖn thÕ ©m so víi cat«t, tøc nguån E cã cùc d­¬ng nèi tíi K, cùc ©m nèi tíi C, U < 0 (v× coi jK = jo = 0, h×nh 3-3). §©y lµ chÕ ®é lµm viÖc th«ng th­êng cña ®Ìn 3 cùc. Khi ®ã, ®­êng ph©n bè ®iÖn thÕ trong ®Ìn sÏ bÞ vâng xuèng d­íi trôc hoµnh, tuú theo møc ®é ©m cña l­íi (h×nh 3-4c) Do l­íi bÞ ©m nªn dßng ®iÖn tö cat«t qua l­íi, tíi an«t sÏ bÞ l­íi t¸c dông lùc ®Èy ng­îc l¹i, vµ gi¶m bít tèc ®é. Mét sè ®iÖn tö cã ®éng n¨ng nhá sÏ kh«ng qua ®­îc khe hë cña l­íi vµ quay trë vÒ cat«t (h×nh 3-5a). KÕt qu¶ lµ dßng an«t bÞ gi¶m ®i so víi tr­êng hîp U= 0. H×nh 3.5. ¶nh h­ëng cña ®iÖn ¸p l­íi ®Õn dßng ®iÖn tö trong ®Ìn ba cùc a) l­íi d­íi ©m; b) l­íi kh¸ ©m; c) l­íi rÊt ©m; d) l­íi d­¬ng NÕu l­íi bÞ ©m nhiÒu h¬n nghÜa lµ t¨ng trÞ sè U0, nh­ng cùc gi÷a nh­ tr­íc, th× lùc cña l­íi ®Çy ®iÖn tö trë l¹i cat«t cµng m¹nh sè ®iÖn tö qua ®­îc cµng Ýt vµ dßng an«t nhá h¬n tr­íc (H×nh 3-5b). NÕu l­íi bÞ ©m thªm, th× ®Õn møc ®é nµo ®ã toµn bé ®iÖn tö ®Òu bÞ l­íi ®Èy trë l¹i phÝa cat«t, dßng ®iÖn an«t Ua = 0, ta b¶o ®Ìn bÞ kho¸ (h×nh 3-5c). §iÖn ¸p l­íi lóc ®ã gäi lµ §iÖn ¸p kho¸ ®Ìn, Uc. kh. 4- L­íi ®iÖn cã thÕ ®iÖn d­¬ng so víi cat«t, tøc nguån Ee cã cùc d­¬ng nèi víi C, cùc ©m nèi víi K, Uc > 0, jc > 0. Trong tr­êng hîp nµy, ®­êng ph©n bè ®iÖn thÕ sÏ ®­îc n©ng lªn chót Ýt ë vïng l©n cËn l­íi (h×nh 3- 4d). Do ®ã cã ®iÖn thÕ d­¬ng, nªn cã c¸c lùc hót ®iÖn tö. Trong tr­êng hîp nµy, l­íi cã t¸c dông gia tèc ®iÖn tö, lµm sè ®iÖn tö qua l­íi vÒ an«t ®­îc t¨ng lªn, Ia t¨ng so víi Uc = 0 (h×nh 3-5d). Ngoµi ra, mét sè ®iÖn tö khi qua l­íi, v­íng vµo c¸c vßng d©y t¹o thµnh mét dßng ®iÖn l­íi, Ic ¹ 0. Ta cã: Ic + Ia = Ik = Ie (3-2) Qua viÖc ph©n tÝch trªn, ta thÊy khi thay ®æi Uc, ®iÖn tr­êng gi÷a cat«t l­íi thay ®æi rÊt m¹nh. §¸m m©y ®iÖn tÝch kh«ng gian n»m ë gi÷a kho¶ng kh«ng cat«t- l­íi. H×nh 3.6. S¬ ®å nguyªn t¾c m¹ch khuÕch ®¹i dïng ®Ìn ba cùc V× thÕ khi U thay ®æi ¶nh h­ëng cña nã ®Õn dßng ®iÖn tö rÊt Ýt. Ng­îc l¹i, nÕu U thay ®æi, nã sÏ lµm thay ®æi dßng ®iÖn tö rÊt m¹nh. Nguyªn nh©n cña hiÖn t­îng nµy lµ do l­íi võa ë gÇn cat«t, l¹i võa h×nh thµnh mµn ng¨n tÜnh ®iÖn gi÷a ®iÖn tr­êng A- K, nªn lµm gi¶m ®iÖn tr­êng nµy trong kho¶ng K-C, nh­ h×nh 3-4 ®· minh ho¹ râ. §Ó thÊy râ t¸c dông khuÕch ®¹i cña ®Ìn 3 cùc, ta xÐt nguyªn t¾c m¹ch khuÕch ®¹i vÏ trªn h×nh 3-6. §iÖn ¸p cÇn khuÕch ®¹i u, ®­îc m¾c nèi tiÕp víi nguån Ec. Khi u biÕn ®æi ®iÖn ¸p l­íi uc = Ec + u, biÕn ®æi theo. Dßng an«t ia còng biÕn thiªn theo qui luËt cña uv nh­ng víi trÞ sè lín h¬n nhiÒu lÇn, nghÜa lµ tÝn hiÖu ®· ®­îc khuÕch ®¹i. 3.2. §Æc tÝnh tÜnh cña ®Ìn 3 cùc Trong ®Ìn 3 cùc, dßng an«t Ia phô thuéc vµo hai ®iÖn ¸p an«t Ua vµ ®iÖn ¸p l­íi Uc. NÕu gi÷ ®iÖn ¸p l­íi Uc cè ®Þnh, thay ®æi Ua ®Ó kh¶o s¸t sù biÕn thiªn cña Ia theo Ua, ta sÏ cã ®Æc tÝnh a n«t- an«t, th­êng gäi t¾t lµ ®Æc tÝnh an«t . Ng­îc l¹i, nÕu cè ®Þnh Ua vµ kh¶o s¸t sù biÕn thiªn cña dßng an«t theo ®iÖn ¸p l­íi Uc, ta sÏ cã ®Æc tÝnh a n«t- l­íi, th­êng gäi t¾t lµ ®Æc tÝnh l­íi. Ngoµi ra, trong tr­êng hîp, ta cßn cã thÓ xÐt quan hÖ cña dßng ®iÖn l­íi Ic víi c¸c ®iÖn ¸p. H×nh 3.7. S¬ ®å thÝ nghiÖm lÊy ®Æc tÝnh tÜnh cña ®Ìm ba cùc C¸c ®Æc tÝnh x©y dùng víi ®iÒu kiÖn c¸c l­îng biÕn thiªn chËm, ta sÏ cã ®Æc tÝnh tÜnh. Ng­îc l¹i, nÕu c¸c l­îng biÕn thiªn nhanh, ta sÏ cã ®Æc tÝnh ®éng. §Ó x©y dùng c¸c ®Æc tÝnh tÜnh, ta m¾c s¬ ®å thÝ nghiÖm ®Ìn nh­ h×nh (3-7) . ë ®©y, ®iÖn ¸p an«t Ua ®­îc ®iÒu chØnh bëi ph©n ¸p Ra, ®iÖn ¸p l­íi Uc ®­îc ®iÒu chØnh bëi ph©n ¸p Rc vµ ®æi cùc tÝnh nhê cÇu dao chuyÓn ®æi §. C¸c dông cô ®o ®¶m b¶o ®äc ®­îc c¸c trÞ sè ®iÖn ¸p nung UN ®iÖn ¸p an«t Ua, ®iÖn ¸p l­íi Uc. dßng a n«t Ia vµ dßng l­íi Ic. Khi thÝ nghiÖm lÊy ®Æc tÝnh, ®iÖn ¸p nung ®Ìn UN ®­îc gi÷ kh«ng ®æi ë trÞ sè ®Þnh møc. 3.2.1. §Æc tÝnh an«t Theo ®Þnh nghÜa ®· nªu trªn, ®Æc tÝnh an«t lµ quan hÖ Ia = f (Ua) víi ®iÒu kiÖn Uc vµ UN kh«ng ®æi. Nh­ vËy, øng víi mçi ®iÖn ¸p Uc sÏ cho mét ®Æc tÝnh an«t øng víi c¸c gi¸ trÞ Uc kh¸c nhau, ta sÏ cã hä ®Æc tÝnh an«t (h×nh 3-8a). H×nh 3.8. D¹ng ®­êng ®Æc tÝnh anèt (a) vµ ®Æc tÝnh l­íi (b) cña ®Ìn ba cùc: ®­êng nÐt ®Ëm lµ ®å thÞ Ia, cßn ®­êng nÐt ®øt lµ ®å thÞ IC Khi Uc = 0, th× ®Ìn ba cùc trë thµnh ®Ìn hai cùc, nªn ®Æc tÝnh an«t cña ®Ìn ba cùc thùc tÕ gièng nh­ ®Ìn hai cùc, nghÜa lµ còng tu©n thñ theo qui luËt luü thõa ba phÇn hai trong giai ®o¹n ch­a b·o hoµ. H×nh 3-8a vÏ ®­êng ®Æc tÝnh an«t øng víi giai ®o¹n ch­a b·o hoµ. Khi Ua, ®ñ lín, ®Æc tÝnh sÏ ®¹t tíi dßng b·o hoµ Ia.bh + (®­êng ®øt trªn h×nh 3-8a vÏ giai ®o¹n nµy). Khi Uc cã gi¸ trÞ ©m (ch¼ng h¹n Uc = - 3V), nÕu Ua cßn nhá th× kh«ng ®ñ søc gia tèc ®iÖn tö v­ît qua l­íi, dßng Ia = 0, ®Ìn bÞ kho¸. Do ®ã, Ua cÇn t¨ng ®Õn mét gi¸ trÞ gäi lµ ®iÖn ¸p më ®Ìn Ua më, ®Ìn míi th«ng, dßng Ia b¾t ®Çu t¨ng. §­êng ®Æc tÝnh an«t trong tr­êng hîp nµy cã d¹ng t­¬ng tù nh­ tr­êng hîp trªn, nh­ng ®· ®i vÒ bªn ph¶i mét ®o¹n b»ng Ua.më. §iÖn ¸p l­íi Uc cµng ©m, Ua.më cµng lín, vµ ®­êng ®Æc tÝnh an«t cµng bÞ ®i vÒ phÝa ph¶i. Khi Uc cã gÝa trÞ t¨ng d­¬ng (ch¼ng h¹n Uc = + 3V), l­íi ®iÖn cã t¸c dông gia tèc c¸c ®iÖn tö ph¸t ra tõ can«t. NÕu Ua = 0, th× c¸c ®iÖn tö tõ cat«t bÞ hót vÒ phÝa l­íi, sÏ v­ît qua l­íi sang kho¶ng kh«ng gi÷a l­íi vµ an«t. T¹i ®©y, do Uc>0, Ua = 0, ®iÖn tö bÞ hót trë l¹i l­íi, nªn gi¶m dÇn tèc ®é. Do ®ã, h×nh thµnh mét ®¸m m©y ®iÖn tÝch n»m gi÷a C-A, gäi lµ ®¸m m©y ®iÖn tÝch kh«ng gian thø hai (®Ó ph©n biÖt ®¸m m©y ®iÖn tÝch kh«ng gian thø nhÊt n»m gi÷a cat«t vµ l­íi do cat«t ph¸t ra). H×nh vÏ phÝa trªn cña h×nh 3- 8 m« t¶ c¸c ®iÖn tÝch nµy. Ngoµi ra, mét sè ®iÖn tö v­íng vµo l­íi, t¹o thµnh dßng ®iÖn l­íi Ic. Khi Ua t¨ng, an«t sÏ hót c¸c ®iÖn tö tõ ®¸m m©y ®iÖn tÝch kh«ng gian thø hai ë ngay gÇn an«t, nªn dßng Ia t¨ng nhanh, vµ dßng Ic gi¶m nhanh (®­êng nÐt ®øt trªn h×nh 3-8a). 3.2.2. §Æc tÝnh l­íi. §Æc tÝnh l­íi lµ ®­êng biÓu diÔn quan hÖ Ia = f (Uc) øng víi Ua vµ UN kh«ng ®æi. Víi mçi gi¸ trÞ ®iÖn ¸p an«t Ua cã mét ®Æc tÝnh l­íi. TËp hîp c¸c ®Æc tÝnh nµy lËp thµnh hä ®Æc tÝnh l­íi cña ®Ìn. øng víi mçi trÞ sè Uc ®Ìn cã mét ®iÖn ¸p kho¸ Uc.kh lµm cho Ia = 0. §ã lµ ®iÓm c¾t trôc Uc cña ®­êng ®Æc tÝnh l­íi (h×nh 3-8b). §iÖn ¸p an«t Ua cµng lín th× Uc. kh còng cµng lín, vµ ®­êng ®Æc tÝnh l­íi cµng bÞ lÖch vÒ phÝa tr¸i. Khi v­ît qua Uc. kh dßng an«t Ia b¾t ®Çu t¨ng theo sù t¨ng cña Uc (lóc ®Çu l­íi gi¶m ©m, qua 0 vµ sau ®ã t¨ng vÒ phÝa d­¬ng). §Çu tiªn Ia t¨ng chËm theo Uc. §­êng ®Æc tÝnh l­íi cã mét ®o¹n cong ng¾n ban ®Çu vµ sau ®ã gÇn nh­ th¼ng. C¸c ®­êng ®Æc tÝnh l­íi øng víi c¸c Ua kh¸c nhau ®Òu gÇn song song víi nhau, vµ Ua cµng lín, ®Æc tÝnh cµng dÞch vÒ phÝa tr¸i. Khi Uc > 0, dßng ®iÖn l­íi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn, nªn quan hÖ Ic = f (Uc) chØ cã ë bªn ph¶i trôc tung (®­êng nÐt ®øt trªn h×nh 3-8b). H×nh 3.9. Hä ®Æc tÝnh l­íi cña ®Ìn ba cùc §Æc tÝnh l­íi nªn quan hÖ gi÷a ®iÖn ¸p ë cùc khèng chÕ víi dßng ®iÖn an«t, nªn lµ mét ®Æc tr­ng rÊt quan träng cña ®Ìn 3 cùc. Trªn c¬ së ®Æc tÝnh nµy ta sÏ x©y dùng ®Æc tÝnh ®éng cña ®Ìn. Cïng víi ®Æc tÝnh an«t, ®Æc tÝnh l­íi- th­êng ®­îc cho s½n trong c¸c sæ tay ®Ìn. H×nh 3-9 lµ hä ®­êng ®Æc tÝnh l­íi cña mét lo¹i ®Ìn 3 cùc. NÕu ®Ìn cã l­íi th­a th× kh¶ n¨ng ng¨n c¶n ®iÖn tö yÕu, nªn l­íi cÇn thËt ©m míi kho¸ ®­îc ®Ìn. Khi ®ã, ®Ìn Uc.kh víi trÞ sè lín, ®­êng ®Æc tÝnh l­íi lÖch nhiÒu vÒ phÝa tr¸i ta b¶o ®Ìn cã ®Æc tÝnh l­íi thiªn tr¸i. §o¹n ®­êng ®Æc tÝnh ë phÝa ©m trôc Uc cña lo¹i ®Ìn nµy kh¸ dµi. Nh­ ta biÕt, ®Ìn ba cùc th­êng lµm viÖc víi Uc ©m. Do ®ã ®Ìn cã ®Æc tÝnh thiªn tr¸i sÏ më réng ph¹m vi lµm viÖc. Nh­ng do l­íi th­a, nªn ¶nh h­ëng cña Uc ®Õn Ia sÏ yÕu vµ t¸c dông khuÕch ®¹i cña ®Ìn bÞ h¹n chÕ, tøc ®Ìn cã hÖ sè khuÕch ®¹i nhá. Muèn t¨ng hÖ sè khuÕch ®¹i cña ®Ìn, ta ph¶i ®an l­íi dÇy. Khi ®ã, chØ cÇn mét ®iÖn ¸p l­íi ©m Ýt còng ®ñ kho¸ ®Ìn, tøc Uc. kh cã trÞ sè nhá, vµ ®­êng ®Æc tÝnh l­íi lÖch Ýt vÒ phÝa tr¸i, ta b¶o ®Ìn cã ®Æc tÝnh l­íi thiªn ph¶i. Ph¹m vi lµm viÖc trªn ®­êng ®Æc tÝnh l­íi cña lo¹i ®Ìn nµy bÞ thu hÑp. 3.3. Th«ng sè tÜnh cña ®Ìn ba cùc Th«ng sè cña ®Ìn ba cùc lµ c¸c h»ng sè liªn tôc gi÷a sè gia (sù biÕn thiªn) cña dßng an«t, ®iÖn ¸p an«t vµ ®iÖn ¸p l­íi, vµ do ®ã chóng ®Æc tr­ng cho tÝnh chÊt cña ®Ìn. C¸c th«ng sè x¸c lËp mèi quan hÖ gi÷a c¸c l­îng Ia, Ua vµ Uc biÕn thiªn chËm gäi lµ c¸c th«ng sè tÜnh. §Ìn ba cùc cã ba th«ng sè c¬ b¶n lµ hÖ sè khuÕch ®¹i tÜnh m, néi trë Ri vµ ®é dèc ®Æc tÝnh l­íi S. ngoµi ra, cßn dïng ®é thÈm thÊu D vµ hÖ sè phÈm chÊt G. 3.3.1. §é dèc ®­êng ®Æc tÝnh l­íi S. §é dèc ®­êng ®Æc tÝnh l­íi (cßn gäi lµ hç dÉn) lµ tØ sè gi÷a dßng an«t víi sè gia ®iÖn ¸p l­íi: trong khi ®iÖn ¸p an«t gi÷ kh«ng ®æi (h×nh 3-10): (3.3) H×nh 3.10. X¸c ®Þnh hç dÉn cña ®Ìn ba cùc trªn ®Æc tÝnh l­íi ý nghÜa: NÕu DUc = 1V th× DIa = S. VËy hç dÉn cña ®Ìn ba cùc chÝnh lµ l­îng biÕn thiªn cña dßng an«t øng víi ®iÖn l­íi biÕn thiªn ®­îc 1 V trong ®iÒu kiÖn ®iÖn ¸p an«t kh«ng thay ®æi. Nh­ vËy, hç dÉn cµng lín th× t¸c dông ®iÒu khiÓn cña l­íi ®Õn dßng an«t cµng lín. L­íi quÊn cµng mau vµ cµng gÇn cat«t th× hç dÉn cña ®Ìn cµng lín. Ng­îc l¹i, l­íi quÊn cµng th­a vµ cµng ë xa cat«t th× hç dÉn cña ®Ìn cµng nhá. Hç dÉn cña ®Ìn ba cùc th­êng trong kho¶ng 1 ¸ 40 mA/ V, tuú lo¹i ®Ìn. C¸ch x¸c ®Þnh: X¸c ®Þnh trªn ®­êng ®Æc tÝnh l­íi: C¸ch x¸c ®Þnh ®· tr×nh bµy trªn h×nh 3-10. Hç dÉn trung b×nh kho¶ng AB cña ®Æc tÝnh chÝnh lµ ®é nghiªng cña ®o¹n AB: NÕu ®o¹n AB kh«ng th¼ng mµ lµ ®o¹n cong, th× ta vÏ tiÕp tuyÕn víi ®­êng cong t¹i ®iÓm xÐt. Hç dÉn S chÝnh lµ hÖ sè gãc cña tiÕp tuyÕn. X¸c ®Þnh trªn hä ®Æc tÝnh an«t: NÕu sö dông hä ®Æc tÝnh an«t th× hç dÉn S ®­îc x¸c ®Þnh nh­ trªn h×nh 3-11. H×nh 3.11. X¸c ®Þnh th«ng sè cña ®Ìn ba cùc trªn hä ®Æc tÝnh an«t Ch¼ng h¹n, cÇn x¸c ®Þnh hç dÉn øng víi Ua = Uc’’= h»ng sè vµ Uc = Uc’ ®Õn Uc = Uc’’ ta sÏ sö dông hai ®­êng ®Æc tÝnh an«t øng víi Uc’ vµ Uc = Uc’’. Trªn trôc Ua lÊy Ua = Ua’’, kÎ ®­êng song song víi trôc tung, c¾t c¸c ®­êng ®Æc tÝnh an«t ë c¸c ®iÓm B vµ C. Ta cã DIa = Ia’’ – Ia, = BC. Tõ ®ã: 3.3.2. Néi trë Ri Néi trë (®iÖn trë trong) cña ®Ìn ba cùc lµ tØ sè gi÷a sè gia ®iÖn ¸p an«t víi sè gia dßng an«t øng víi ®iÖn ¸p l­íi gi÷ kh«ng ®æi (H×nh 3-12). víi UC= h»ng sè (3.4) NghÞch ®¶o ®iÖn trë trong gäi lµ ®iÖn dÉn trong Gi víi UC= h»ng sè (3.5) Th­êng Ia tÝnh b»ng mA, Ua tÝnh b»ng V, nªn ®¬n vÞ cña ®iÖn trë trong lµ kW vµ cña ®iÖn dÉn trong lµ milismen (hay mA/V). ý nghÜa: Cho DIa = 1mA th× Da Ri. VËy ®iÖn trë trong cña ®Ìn ba cùc lµ ®é biÕn thiÕn ¸p an«t cÇn thiÕt ®Ó lµm biÕn ®æi dßng an«t 1mA, trong tr­êng hîp ®iÖn ¸p l­íi kh«ng thay ®æi. §iÖn trë trong cµng lín th× ¶nh h­ëng cña ®iÖn ¸p an«t ®Õn dßng an«t cµng nhá. H×nh 3.12. X¸c ®Þnh néi trë ®Ìn ba cùc trªn ®Æc tÝnh an«t Còng nh­ hç dÉn S, ®iÖn trë trong R phô thuéc vµo kÕt cÊu cña ®Ìn ba cùc, vµ phô thuéc vµo ®iÓm x¸c ®Þnh trªn hä ®Æc tÝnh. Trªn ®o¹n th¼ng cña ®­ênh ®Æc tÝnh an«t, Ri cã trÞ sè kh«ng ®æi, th­êng vµo kho¶ng 1 ¸ 100 kW,tuú theo lo¹i ®Ìn. C¸ch x¸c ®Þnh: 1. X¸c ®Þnh trªn ®­êng ®Æc tÝnh an«t: C¸ch x¸c ®Þnh tr×nh bµy trªn h×nh 3-12. Néi trë trung b×nh trong kho¶g AB cña ®­êng ®Æc tÝnh chÝnh lµ nghÞch ®¶o ®é nghiªng cña ®o¹n AB: §iÖn dÉn trong chÝnh lµ ®é nghiªng cña ®o¹n AB. NÕu ®o¹n AB cong th× ta vÏ tiÕp tuyÕn víi ®­êng cong t¹i ®iÓm xÐt. Khi ®ã, G chÝnh lµ hÖ sè gãc tiÕp tuyÕn cña ®­êng cong 2- X¸c ®Þnh trªn hä ®Æc tÝnh l­íi: NÕu sö dông hä ®Æc tÝnh l­íi, ta x¸c ®Þnh ®iÖn trë trong nh­ h×nh 3-13. Ch¼ng h¹n cÇn x¸c ®Þnh ®iÖn trë trong øng víi Uc = Uc” = h»ng sè, vµ Ua biÕn thiªn tõ Ua’ ®Õn Ua”. Trªn trôc Uc lÊy Uc = Uc”, kÎ ®­êng song song víi trôc tung, c¾t c¸c ®­êng ®Æc tÝnh l­íi ë c¸c ®iÓm B vµ C: Ta cã DIa = Ia’’ – Ia = BC. H×nh 3.13. X¸c ®Þnh th«ng sè ®Ìn ba cùc trªn hä ®Æc tÝnh l­íi Tõ ®ã: 3.3.3. HÖ sè khuÕch ®¹i tÜnh m HÖ sè khuÕch ®¹i tÜnh lµ tØ sè gi÷a sè gia ®iÖn ¸p an«t víi sè gia ®iÖn ¸p l­íi cung g©y ra mét l­îng biÕn thiªn dßng an«t: HÖ sè khuÕch ®¹i lµ ®¹i l­îng kh«ng thø nguyªn, tøc ®¬n vÞ cña nã kh«ng cã tªn. ý nghÜa cña nã lµ ®Ó cïng g©y ra l­îng biÕn thiªn dßng an«t lµ DIa nh­ nhau, th× t¸c dông cña ®iÖn ¸p l­íi m¹nh gÊp m lÇn ®iÖn ¸p an«t. víi Ia= h»ng sè (3.6) HÖ sè khuÕch ®¹i cµng lín th× t¸c dông cña ®iÖn ¸p l­íi cµng m¹nh so víi t¸c dông cña ®iÖn ¸p an«t. §Ìn ba cùc cã hÖ sè khuÕch ®¹i tÜnh vµo kho¶ng 4¸100, th­êng lµ 10¸30. NghÞch ®¶o cña hÖ sè khuÕch ®¹i gäi lµ ®é thÈm thÊu D: D=1/m víi Ia= h»ng sè (3.7) HÖ sè nµy cho biÕt t¸c dông cña ®iÖn ¸p an«t ®Õn dßng an«t nhá b»ng bao nhiªu so víi t¸c dông cña ®iÖn ¸p l­íi. NÕu l­íi cã cÊu t¹o cµng mau vµ cµng ®Æt gÇn cat«t th× ¶nh h­ëng ®iÖn l­íi cµng m¹nh, nªn hÖ sè khuÕch ®¹i cµng lín, hÖ sè thÈm thÊu cµng nhá, v× ®iÖn tö cµng khã v­ît qua l­íi ®Ó ®Õn an«t. Ng­îc l¹i, l­íi quÊn cµng th­a vµ cµng ®Æt xa cat«t, th× ®iÖn tö cµng dÔ v­ît qua l­íi ®Ó ®Õn an«t, nªn hÖ sè thÈm thÊu cµng lín, hÖ sè khuÕch ®¹i cµng nhá. H×nh 3.14. §i«t t­¬ng ®­¬ng cña ®Ìn ba cùc Tõ biÓu thøc 3-7 ta thÊy t¸c dông cña ®iÖn ¸p an«t chØ b»ng D lÇn t¸c dông cña ®iÖn ¸p l­íi. NÕu coi ®Ìn ba cùc nh­ mét ®Ìn hai cùc cã hai an«t A vµ C, vµ thay thÕ bëi mét an«t t­¬ng ®­¬ng ®Æt t¹i vÞ trÝ cò cña l­íi (h×nh 3-14), th× t¸c dông cña an«t míi sÏ lµ tæng hîp cña hai ®iÖn tr­êng, ®iÖn tr­êng cña Uc vµ ®iÖn tr­êng cña Ua ®Æt t¹i l­íi, cã gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng lµ D. Ua. VËy ®iÖn ¸p t¸c dông cña ®Ìn hai cùc t­¬ng ®­¬ng lµ: Ud = Uc + DUa (3.8) Tõ ®ã, ta cã ®Þnh luËt luü thõa ba phÇn hai ¸p dông cho ®Ìn ba cùc lµ: (3.9) ë ®©y, g lµ hÖ sè tØ lÖ phô thuéc vµo cÊu t¹o cña ®Ìn. Trong c«ng thøc nµy ta dïng Ik = Ic thay cho dßng Ia ë biÓu thøc (2-1) v× ë ®Ìn ba cùc, tr­êng hîp tæng qu¸t, ta cã Ik = Ia + Ic Quan hÖ gi÷a m víi S vµ Ri LÊy tÝch biÓu thøc (3-3), (3-4) vµ (3-7), ta cã: (3.10) BiÓu thøc nµy quan hÖ gi÷a c¸c th«ng sè cña ®Ìn ba cùc, gäi lµ ph­¬ng tr×nh trong cña ®Ìn ba cùc: S.Ri/m=1 (3.10a) Tõ ®ã: m=S.Ri (3.11) NghÜa lµ: HÖ sè khuÕch ®¹i tÜnh b»ng tÝch cña hç dÉn víi néi trë. C¸ch x¸c ®Þnh: Còng nh­ hÖ sè dÉn S vµ néi trë Ri, hÖ sè khuÕch ®¹i m cã thÓ x¸c ®Þnh tõ hä ®Æc tÝnh an«t hoÆc ®Æc tÝnh l­íi. 3.4. TÇng khuÕch ®¹i ®¬n gi¶n vµ th«ng sè ®éng 3.4.1. Sù khuÕch ®¹i tÝn hiÖu qua ®Ìn. ë trªn, ta xÐt sù lµm viÖc cña ®Ìn kh«ng cã t¶i, vµ do ®ã, ®iÖn ¸p an«t vµ ®iÖn ¸p l­íi biÕn thiªn ®éc lËp víi nhau. Thùc tÕ, ®Ìn lµm viÖc bao giê còng cã t¶i. H×nh 3-16a vÏ s¬ ®å m¹ch khuÕch ®¹i ®¬n gi¶n cã t¶i ®iÖn trë t¶i Ra m¾c ë an«t. Nguån Ea ®Ó cung cÊp ®iÖn ¸p an«t, cßn Ec ®Ó t¹o ra ®iÖn ¸p ©m trªn l­íi. §iÖn trë Rc gäi lµ ®iÖn trë tho¸t l­íi. NhiÖm vô cña ®iÖn trë nµy lµ khi ®iÖn tö v­íng vµo l­íi, cã thÓ tho¸t qua ®ã ®Ó vÒ nguån. ®iÖn ¸p ®Çu vµi uv ®­îc céng víi ®iÖn ¸p nguån Ec ®Æt vµo l­íi. Ta xÐt qóa tr×nh lµm viÖc cña ®Ìn khu uv lµ mét tÝn hiÖu xoay chiÒu. H×nh 3.16. S¬ ®å m¹ch khuÕch ®¹i ®¬n gi¶n (a), ®å thÞ ®iÖn ¸p trªn l­íi (b), dßng an«t (c), ®iÖn ¸p trªn t¶i Ra (d) vµ trªn an«t (e) Gi¶ sö uv = 0 (kh«ng cã tÝn hiÖu vµo) th× uv = -Ec. øng víi trÞ sè ®iÖn ¸p l­íi nµy, ®Ìn cã dßng ®iÖn an«t Ia0 phô thuéc vµo nguån Ea, ®iÖn trë t¶i Ra, ®iÖn trë trong Ri (Ri phô thuéc Ec) (3.13) Khi xuÊt hiÖn ®iÖn ¸p vµ uv lµ ®iÖn ¸p xoay chiÒu, uv = uc’, th× ®iÖn ¸p l­íi lµ tæng ®¹i sè cña Ec vµ uc’: uc=-Ec+uc’ (3.14) ë nöa chu kú dßng u’c lµm l­íi bít ©m (h×nh 3-16) vµ ®¹t gi¸ trÞ tuyÖt ®èi nhá nhÊt lµ -Ucmin = (E) + U’cmax . ë nöa chu k× ©m, u’c lµm l­íi ©m thªm, vµ ®¹t gi¸ trÞ tuyÖt ®èi lín nhÊt lµ - Ucmax = - (Ec) – U’cm Do sù biÕn thiªn cña uc nªn dßng an«t sÏ biÕn thiªn, vµ nh­ trªn ®· nãi, chØ mét sù biÕn thiªn nhá cña uc còng lµm ia biÕn thiªn kh¸ lín. KÕt qu¶, ta ®­îc d¹ng biÕn thiªn cña ia vÏ trªn h×nh 3-16c, vµ ia = Iao. + i’a (3-15) Dßng an«t ia qua ®iÖn trö Ra sÏ g©y sôt ¸p trªn ®iÖn trë uR: UR = iaRa = IaoRa + i’aRa = UR = u’a (3-16) §iÖn ¸p ®Æt vµo anèt lµ hiÖu cña søc ®iÖn ®éng nguån Ea víi sôt ¸p trªn ®iÖn trë uR: ua = Ea – uR = Ea – (UR + u’a) = (Ea – UR) – u’a = Uao – u’a (3-17) ë ®©y, Uao lµ thµnh phÇn mét chiÒu cña ®iÖn ¸p an«t. §å thÞ cña uR vµ ua vÏ trªn h×nh 3-16 d vµ e. Nh­ vËy, ®iÖn ¸p trªn an«t còng biÕn thiªn theo sù sù biÕn thiªn cña ®iÕn ¸p l­íi, vµ chÕ ®é lµm viÖc ®ã cña ®Ìn gäi lµ chÕ ®é ®éng. §iÖn ¸p trªn an«t cã hai thµnh phÇn biÕn ®æi (thµnh phÇn xoay chiÒu) (-u’a). Thµnh phÇn xoay chiÒu (-u’a) chÝnh lµ ®iÖn ¸p ®Çu vµp uv ®· ®­îc khuÕch ®¹i qua ®Ìn vµ gäi lµ ®iÖn ¸p ra ura. NÕu ®Ìn lµm viÖc trªn ®o¹n th¼ng cña ®­êng ®Æc tÝnh l­íi th× ura lÆp l¹i d¹ng cña uv víi biªn ®é lín h¬n nhiÒu lÇn. NÕu ta chØ chó ý ®Òn tÝn hiÖu vµo vµ ra ®Òu lµ ®iÖn ¸p th× m¹ch ®­îc gäi lµ khuÕch ®¹i ®iÖn ¸p. Ngoµi ra, ®Ìn cßn thùc hiÖn c¶ qu¸ tr×nh khuÕch ®¹i c«ng suÊt, v× c«ng suÊt ®Çu ra ia ura lín h¬n nhiÒu so víi c«ng suÊt ®Çu vµo. Tõ ®å thÞ trªn h×nh 3-16, ta thÊy thµnh phÇn xoay chiÒu cña dßng an«t i’a vµ ®iÖn ¸p trªn ®iÖn trë u’a ®ång pha víi ®iÖn ¸p ®Çu vµo u, cßn ®iÖn ¸p ra ura = u’a biÕn thiªn ng­îc pha víi u’c. Nh­ vËy, tÇng khuÕch ®¹i víi t¶i lµ ®iÖn trë sÏ lµm thay ®æi pha cña ®iÖn ¸p ®i mét nöa chuk× hay 1800. Nãi kh¸c ®i, ®iÖn ¸p bÞ ®¶o pha qua m¹ch khuÕch ®¹i. 3.4.2. §Æc tÝnh vµ th«ng sè ®éng cña tæng khuÕch ®¹i ®¬n gi¶n. ë chÕ ®é lµm viÖc ®éng, uc biÕn thiªn lµm c¶ ia vµ ua biÕn thiªn, vµ do ®ã, dßng ia phô thuéc vµo c¶ uc vµ ua. Khi ®ã, quan hÖ ia = ¦ (ua, uc) ®­îc gäi lµ ®Æc tÝnh ®éng cña ®Ìn. Ia = f (uc) víi Ea = h»ng sè vµ Ra = h»ng sè (3-18) Tõ ®iÒu kiÖn Ea vµ Ra kh«ng ®æi, khi ia biÕn thiªn theo quan hÖ ia biÕn theo ua trong ®iÒu kiÖn Ea vµ Ra kh«ng ®æi gäi lµ ®­êng phô t¶i an«t. Tõ s¬ ®å 3-16, ¸p dông ®Þnh luËt Kiªch«p II cho m¹ch an«t, ta cã: Ea – ua = iaRa (3-19) Rót ra: (3.19a) BiÓu thøc (3-19) gäi lµ ph­¬ng tr×nh ®­êng phô t¶i. §ã lµ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt, nªn ®å thÞ lµ mét ®­êng th¼ng, cã ®é dèc. §Ó vÏ, ta chØ cÇn x¸c ®Þnh hai ®iÓm: §iÓm A cã ia = 0, ua = Ea, ®iÓm B cã ua = 0, H×nh 3.17. §­êng phô t¶i ®éng an«t §­êng ®Æc tÝnh ®éng cã thÓ lËp ®­îc b»ng thÝ nghiÖm. S¬ ®ß thÝ nghiÖm vÏ trªn h×nh 3-18. Ph©n ¸p Rc ®Ó biÕn thiªn uc, cßn ph©n ¸p Ra ®Ó biÕn thiªn Ua ®Æt vµo m¹ch an«t. khi thÝ nghiÖm gi÷ ®iÖn ¸p nung vµ ®iÖn ¸p an«t Ua cè ®Þnh. Sau ®ã, thay ®æi uc, ®äc vµ ghi l¹i trÞ sè ia, vµ qua ®ã lËp ®­îc ®­êng ®Æc tÝnh ®éng. H×nh 3.18. S¬ ®å thÝ nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh ®éng H×nh 3.19. §Æc tÝnh l­íi ®éng vµ hä ®Æc tÝnh l­íi tÜnh §­êng ®Æc tÝnh ®éng bao giê còng Ýt dèc h¬n ®Æc tÝnh tÜnh (h×nh 3-19). §iÒu ®ã ®­îc gi¶i thÝch nh­ sau: Khi ®iÖn ¸p l­íi b»ng ®iÖn ¸p kho¸ ®Ìn uc = Uc. kh = Ec., dßng an«t b»ng kh«ng: ia = 0, nªn ®iÖn ¸p gi¸ng trªn Ra còng b»ng kh«ng, do ®ã ua = Ea – Uan. VËy ®iÓm c¾t trôc hoµnh cña ®­êng ®Æc tÝnh l­íi tÜnh øng víi Uan = Ea lµ mét ®iÓm (®iÓm xuÊt ph¸t ®iÓm a ) cña ®­êng ®Æc tÝnh ®éng. Khi uc = u’c bít ©m ®i, dßng an«t xuÊt hiÖn ®iÖn ¸p an«t ua = Ea – ia Ra = u’a nhá ®i so víi Ea vµ ®Ìn chuyÓn sang lµm viÖc trªn ®­êng ®Æc tÝnh øng víi ua = u’a (®iÓm b trªn h×nh 3-19) Khi uc bít ©m ®Õn gi¸ trÞ u”c, ia t¨ng lµm ua gi¶m tíi u”a, vµ ®Ìn chuyÓn sang ®­êng ®Æc tÝnh øng víi ua = u”a (®iÓm c). Nh­ vËy, ë chÕ ®é ®éng, ®Ìn kh«ng lµm viÖc ë mét ®­êng ®Æc tÝnh tÜnh mµ lu«n lu«n thay ®æi tõ ®­êng nµy qua ®­êng kh¸c. §ã lµ v× khi uc biÕn thiªn th× ua = Ea-iaRa còng biÕn thiªn chø kh«ng gi÷ cè ®Þnh nh­ ë chÕ ®é tÜnh. KÕt qu¶ lµ ë chÕ ®é ®éng ®­êng ®Æc tÝnh lµm viÖc lµ ®­êng abcd, cã ®é dèc nhá h¬n so víi ®Æc tÝnh tÜnh. Gäi ®é dèc ®­êng ®Æc tÝnh ®éng lµ S®, th× S® lu«n nhá h¬n hç dÉn S. NÕu Ra cµng lín so víi Ri th× khi ia t¨ng, ua =Ea- iaRa cµng gi¶m, ®­êng ®Æc tÝnh ®éng cµng bít dèc. Quan hÖ gi÷a S® vµ S x¸c ®Þnh qua biÓu thøc: (3.20) Tõ (3-20) ta thÊy Ra cµng lín so víi Ri th× S® cµng nhá so víi S. H×nh 3.20. LËp ®Æc tÝnh ®éng tõ hä ®Æc tÝnh an«t §­êng ®Æc tÝnh ®éng còng cã thÓ lËp ®­îc tõ hä ®Æc tÝnh an«t (h×nh 3-20). C¸ch lËp nh­ sau: Trªn hä ®Æc tÝnh an«t, ta vÏ ®­êng phô t¶i CAB. §­êng nµy c¾t c¸c ®Æc tÝnh, mçi ®Æc tÝnh c¾t ë mét ®iÓm. Trªn ®Æc tÝnh ta ®· x¸c ®Þnh ®­îc tri«s uc (ghi ngay ë mçi ®­êng ®Æc tÝnh an«t). tõ giao ®iÓm, dãng vµo trôc tung, ta t×m ®­îc ia t­¬ng øng. Mçi cÆp ia, uc x¸c ®Þnh mét ®iÓm cña ®­êng ®Æc tÝnh ®éng (h×n 3-20b) Khi kh«ng cã tÝn hiÖu vµo, uv= 0, ®iÖn ¸p l­íi b»ng ®iÖn ¸p nguån l­íi uco = E. Gi¸ trÞ nµy x¸c ®Þnh ®iÓm A trªn ®Æc tÝnh ®éng, gäi lµ ®iÓm lµm viÖc tÜnh. T¹i ®iÓm lµm viÖc tÜnh, ta cã c¸c gi¸ trÞ Iao vµ Uco ®­îc gäi lµ ®iÖn ¸p ®Þnh ®iÓm lµm viÖc cña ®Ìn, hay ®iÖn ¸p ®Þnh thiªn (gäi t¾t thiªn ¸p l­íi). ChÝnh vÞ trÝ ®iÓm lµm viÖc tÜnh sÏ quyÕt ®Þnh chÕ ®é lµm viÖc cña ®Ìn. Khi cã tÝn hiÖu vµo lµ ®iÖn ¸p xoay chiÒu h×nh sin uv = Uv.m sinwt, ®iÖn ¸p l­íi sÏ lµ tæng cña thµnh phÇn mét chiÒu Uco vµ thµnh phÇn xoay chiÒu uv,uc = Uco + Uv. sinwt. §å thÞ biÕn thiªn cña uc lµ ®­êng cong abcde. §iÓm lµm viÖc cña ®Ìn sÏ di chuyÓn trªn ®­êng ®Æc tÝnh ®éng xung quanh ®iÓm A, vµ do ®ã dßng ®iÖn an«t sÏ biÕn thiªn theo d¹ng ®­êng cong a’b’c‘d‘e’ (h×nh 3-20b). Ta thÊy ia còng gåm cã hai thµnh phÇn: Thµnh phÇn mét chiÒu Iao vµ thµnh phÇn xoay chiÒu Ia.m sinwt Ia = Iao + Ia.m sinwt (3-21) Do ia biÕn thiªn nªn ua còng biÕn thiªn theo ®­êng phô t¶i (ph­¬ng tr×nh 3-19) vµ do ®ã, tõ ®­êng cong ia vµ ®­êng phô t¶i, ta vÏ ®­îc ®å thÞ ua (h×nh 3-20a). §iÖn ¸p an«t ua còng gåm hai thµnh phÇn: Thµnh phÇn mét chiÒu Uao vµ thµnh phÇn xoay chiÒu ura (t) = ura. m sinwt . u’ra còng lµ thµnh phÇn xoay chiÒu cña ®iÖn ¸p trªn ®iÖn trë Ra: Ua = Uao – Ura.m sinwt (3-22) ë ®©y: ura (t) = iaRa = IaoRa+ Ia.mRa sinwt = IaoRa+u’ra(t) (3-23) u’ra(t) = Ura.m sinwt = RaIa.m sinwt (3-24) suy ra : Ura.m = Ia.mRa = UR.m (3-25) TØ sè gi÷a biªn ®é ®iÖn ¸p ra vµ ®iÖn ¸p vµo gäi lµ hÖ sè khuÕch ®¹i ®éng m®: (3.26) H×nh 3.21. S¬ ®å t­¬ng ®­¬ng cña ®Ìn ba cùc ë chÕ ®é khuÕch ®¹i ®iÖn ¸p §Ó x¸c ®Þnh quan hÖ gi÷ hÖ sè khuÕch d¹i ®éng vµ tÜnh, ta thay thÕ m¹ch khuÕch ®¹i h×nh 3-16 bëi s¬ ®å t­¬ng ®­¬ng h×nh 3-21. ë ®©y ®Ìn ba cùc ®­îc thay bëi nguån ®iÖn t­¬ng ®­¬ng, cã søc ®iÖn ®éng xoay chiÒu lµ tÝn hiÖu uv ®· ®­îc khuÕch ®¹i lªn m lÇn, tøc biªn ®é lµ mUv.m vµ trë ®iÖn trë trong Ra :ura= iaRa, ë ®©y ia lµ dßng anot, còng lµ dßng ®iÖn trong s¬ ®å t­¬ng ®­¬ng. ¸p dông ®Þnh luËt ¤m cho m¹ch thuÇn ®iÖn trë: hay vÒ biªn ®é: (3.27) Thay vµo (3-25) ta ®­îc: Chia c¶ hai vÕ cho Uv.m, ta cã hÖ sè khuÕch ®¹i ®éng: (3.28) NghÜa lµ hÖ sè khuÕch ®¹i ®éng lu«n nhá h¬n hÖ sè khuÕch ®¹i tÜnh vµ nÕu Ra cµng nhá so víi Ri th× hÖ sè khuÕch ®¹i ®éng cµng nhá so víi hÖ sè khuÕch ®¹i tÜnh. Th«ng th­êng Ra = (3¸ 4) Ri nªn m® = (0,7 ¸ 0,8) m Trong thùc tÕ nguån ®iÖn ¸p l­íi Ec th­êng ®­îc cung cÊp bëi cïng mét nguån an«t Ea. Muèn thÕ, ng­êi ta m¾c vµo m¹ch cat«t ®iÖn trë RK, gäi lµ ®iÖn trë ®Þnh thiªn l­íi (h×nh 3-22). Thµnh phÇn mét chiÒu cña dßng an«t Iao qua RK. Thay ®æi RK sÏ lµm thay ®æi ®iÖn ¸p ®Þnh thiªn Uco vµ do ®ã thay ®æi ®iÓm lµm viÖc tÜnh cña ®Ìn. TrÞ sè cña RK kho¶ng 50 ¸1.500W. H×nh 3.22. S¬ ®å m¹ch thiªn ¸p l­íi tù ®éng Tô CK m¾c song song víi RK ®Ó tho¸t thµnh phÇn xoay chiÒu cña dßng an«t i’a = Iam sin wt, tr¸nh lµm thay ®æi Uco. Muèn thÕ CK ph¶i cã trÞ sè ®ñ lín ®Ó trë kh¸ng ®èi víi thµnh phÇn xoay chiÒu ®ñ bÐ, kh«ng gay ra sôt ¸p trªn RK. Gäi tÇn sè thÊp nhÊt cña thµnh phÇn xoay chiÒu lµ wt, th× CK ph¶i tho¶ m·n: (3.29) Trong ®Ìn ba cùc, gi÷a cùc A, K vµ cùc C h×nh thµnh c¸c tô ®iÖn vµ do ®ã c¸c ®iÖn dung gäi lµ ®iÖn dung kÝ sinh: gi÷a an«t- l­íi cã Cac gi÷a an«t-cat«t cã Cak. Gi÷a cat«t l­íi cã Cck (h×nh 3-23). TrÞ sè c¸c ®iÖn dung nµy nhá, nªn ë tÇn sè thÊp (tÇn sè ©m thanh), chóng kh«ng cã ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ. Nh­ng nÕu ®Ìn lµm viÖc ë tÇn sè cao, th× dung kh¸ng cña chóng trë nªn bÐ so s¸nh ®­îc víi c¸c ®iÖn trë Rc. Ra (dung kh¸ng tØ lÖ nghÞch víi tÇn sè, w cµng lín, xc cµng bÐ). Khi ®ã Cca sÏ ph©n m¹ch Ra, Cck ph©n m¹ch Rc, tøc c¸c trÞ sè nµy coi nh­ bÞ gi¶m ®i, vµ hÖ sè khuÕch ®¹i còng gi¶m theo. Ngoµi ra, Cac cßn t¹o ra m¹ch liªn hÖ tÝn hiÖu ra ura víi tÝn hiÖu vµo uv, g©y ra hiÖn t­îng håi tiÕp (®­a tÝn hiÖu ra trë l¹i ®Çu vµo) gäi lµ mèi liªn hÖ ng­îc kÝ sinh, hay håi tiÕp kÝ sinh H×nh 3.23. §iÖn dung ký sinh trong ®Ìn ba cùc *C«ng dông cña ®Ìn ba cùc §Ìn ba cùc ®­îc dïng ®Ó khuÕch ®¹i (®iÖn ¸p, c«ng suÊt), t¹o sãng, lµm r¬ le ®iÖn tö hay nhiÒu m¹ch ®iÖn kh¸c. Theo c«ng dông, ng­êi ta chia ra ®Ìn khuÕch ®¹i vµ ®Ìn t¹o sãng. Theo cÊu t¹o, ng­êi ta chia ra ®Ìn ®¬n vµ ®Ìn kÐp. §Ìn ba cùc kÐp gåm cã hai an«t, hai l­íi, mét hoÆc hai cat«t, tÊt c¶ ®Æt chung trong mét vá (h×nh 3-24). §Ìn ba cùc dïng ®Ó khuÕch ®¹i ®iÖn ¸p cÇn cã hÖ sè m® lín (biÓu thøc 3-28). Muèn vËy, l­íi ph¶i ®an dÇy. HiÖn nay ng­êi ta ®· chÕ t¹o ®­îc ®Ìn ba cùc víi m = 30 ¸ 100, Ri = 50 ¸100k W vµ hç dÉn S =1 ¸ 2mA/V H×nh 3.24. §Ìn ba cùc kÐp cã cat«t chung (a) vµ cat«t riªng (b) H×nh 3.25. Håi tiÕp qua ®iÖn dung Cac ë ®Ìn ba cùc §Ìn dïng ®Ó khuÕch ®¹i c«ng suÊt cÇn ph¶i cã ®iÖn trë Ri ®ñ nhá ®Ó ®¶m b¶o cung cÊp dßng an«t ®ñ lín. MÆt kh¸c, ®Ìn ph¶i cã ®­êng ®Æc tÝnh l­íi thiªn tr¸i nh»m më réng ®o¹n th¼ng cña ®­êng ®Æc tÝnh l­íi ph¸i tr¸i trôc tung (phÝa trôc ua ©m) ®Ó dßng an«t cã ph¹m vi biÕn thiªn lín. Muèn thÕ ®Ìn ph¶i cã l­íi ®an th­a vµ c¸c ®iÖn cùc ph¶i chÞu dßng ®iÖn lín. HiÖn nay ng­êi ta chÕ t¹o ®­îc ®Ìn ba cùc cã m = 4¸ 10, Ri = 1 ¸10k W S =2 ¸ 6,5 mA/V. ¦u ®iÓm cña ®Ìn ba cùc lµ cÊu t¹o ®¬n gi¶n, lµm viÖc ch¾c ch¾n vµ cã ®o¹n th¼ng trªn ®­êng ®Æc tÝnh l­íi lín. KhuyÕt ®iÓm chñ yÕu cña ®Ìn ba cùc lµ hÖ sè khuÕch ®¹i nhá vµ ®iÖn dung kÝ sinh Cac lín, kh«ng cho phÐp ®Ìn sö dông ë tÇn sè cao. Ch­¬ng 4. giíi thiÖu lß t«i cao tÇn S¬ ®å lß nung b»ng dßng ®iÖn c¶m øng cao tÇn : HiÖn nay c¸c lß ®iÖn c¶m øng, ®Æc biÖt lµ lß t«i cao tÇn ®­îc sö dông rÊt réng r·i, v× nh÷ng ­u ®iÓm rÊt c¬ b¶n. Lß ®iÖn c¶m øng cho phÐp luyÖn c¸c kim lo¹i chÊt l­îng cao. Lß t«i tÇn sè cao cho phÐp chØ lµm cøng mét líp máng bÒ mÆt cña vËt liÖu, nªn vËt liÖu cã vá rÊt cøng nh­ng kh«ng rßn. Thêi gian t«i rÊt nhanh. §Ó n©ng cao c«ng suÊt vµ hiÖu suÊt c¸c lß c¶m øng, cÇn n©ng cao tÇn sè nguån ®iÖn, tøc ph¶i dïng c¸c nguån ®iÖn riªng kh¸c víi nguån ®iÖn c«ng nghiÖp cã tÇn sè 50 hz. Víi c¸c tÇn sè kh«ng cao l¾m cã thÓ dïng m¸y ph¸t ®iÖn tÇn sè cao ®Ó cung cÊp. ®èi víi c¸c lß dïng tÇn sè lín tõ (70- 5000)khz, nguån cung cÊp th«ng th­êng lµ m¹ch t¹o sãng dïng ®Ìn ®iÖn tö . 4.1. S¬ ®å nguyªn t¾c m¹ch t¹o sãng cung cÊp cho c¸c lß cao tÇn H×nh 4-1. S¬ ®å nguyªn t¾c m¹ch t¹o sãng cung cÊp cho c¸c lß cao tÇn 4.2. Nguyªn t¾c lµm viÖc S¬ ®å nguyªn t¾c m¹ch t¹o sãng cung cÊp cho c¸c lß cao tÇn (nh­ h×nh vÏ bªn ) lµ m¹ch gåm 4 khèi: Khèi 1 lµ nguån cung cÊp gåm mét M¸y biÕn ¸p 3 pha ; Khèi 2 lµ khèi n¾n ®iÖn dïng ®ièt m¾c theo s¬ ®å cÇu 3 pha; Khèi 3 lµ ®Ìn ph¸t sãng; Khèi 4 lµ lµ m¹ch dao ®éng. Khèi 3 &4 t¹o thµnh m¹ch ph¸t sãng. ë ®©y dïng s¬ ®å nguån cung cÊp nèi tiÕp, ghÐp 3 ®iÓm ®iÖn c¶m. Tô Ct ®Ó dÉn tÝn hiÖu, cuén Lc ®Ó chÆn tÝn hiÖu trë l¹i nguån. M¹ch L-C lµ m¹ch t¹o thiªn ¸p. Cuén Lg lµ cuén gia nhiÖt (cuén cña lß ®iÖn) §ång thêi dïng lµm cuén d©y cña m¹ch dao ®éng. TÇn sè cña ®iÖn ¸p ra phô thuéc vµo Lg & Cg. M¹ch t¹o sãng nµy cã thÓ ®¹t c«ng suÊt tõ (3-5)KW ®Õn 60 vµ 100KW. PhÇn II- TÝnh to¸n thiÕt kÕ c¶i t¹o lß 1. CÊu t¹o vµ c¸c th«ng sè cña ®Ìn 3V-20T vµ ®Ìn GY - 22A 1.1. §Ìn 3V-20T * CÊu t¹o ®Ìn 3V-20T: H×nh 1 . CÊu t¹o vµ ®Ìn 3V-20T * C¸c tham sè c¬ b¶n cña ®Ìn ®iÖn tö 3V-20T: 1 - c«ng suÊt : 3V-20T = 20 kw 2 -dßng ®iÖn anèt : 3V-20T =3,3 A 3 - ®iÖn ¸p kho¸ ®Ìn : 3V- 20T = - 640 V 4 - tÇn sè lµm viÖc : 3V-20T = 15 MHz 5 - ®iÖn ¸p nung ®Ìn : 3V - 20T = 14.5 V §Ìn lµm m¸t b»ng n­íc. 1.2. §Ìn GY - 22A * H×nh d¸ng ®Ìn GY - 22A: H×nh 2. CÊu t¹o ®Ìn GY - 22A *C¸c tham sè cña ®Ìn GY - 22A: - §iÖn ¸p nung ®Ìn : ( 7.5 ¸ 8.3 )V - §iÖn ¸p ®iÖn ¸p Anèt lín nhÊt : 11,5 KV - §iÖn ¸p ®iÖn ¸p kho¸ ®Ìn : -600V - C«ng suÊt tiªu t¸n lín nhÊt ë Anèt : 30Kw - C«ng suÊt tiªu t¸n lín nhÊt ë l­íi : 600W - TÇn sè c«ng t¸c lín nhÊt : 26 MHZ. -NhiÖt ®é cao nhÊt ë bÇu ®Ìn, ch©n ®Ìn vµ ë chç hµn nèi gi÷a thuû tinh vµ kim lo¹i :150 oC. - Ph¹m vi nhiÖt ®é m«i tr­êng c«ng t¸c : (5 - 60)oC 3. TÝnh to¸n m¸y biÕn ¸p cÊp ®iÖn cho nung ®Ìn Khi l¾p vµo m¸y, chØ cÇn tÝnh to¸n l¹i hai th«ng sè cÊp ®iÖn sau : - §iÖn ¸p nung ®Ìn . - §iÖn ¸p kho¸ ®Ìn . Riªng ®iÖn ¸p kho¸ ®Ìn , víi m¹ch cò lµ 3V- 20T .§Ó l¾p cho kho¸ ®Ìn GY - 22A vÉn sö dông ®­îc : Víi M¸y biÕn ¸p cò ®ang sö dông: * C«ng suÊt : 2000 KVA. * §iÖn ¸p vµo : 380 V. * §iÖn ¸p ra : 14.5 V. * Dßng I m· c¸p cho nung ®Òn :47 A . Qua kiÓm tra thùc tÕ : ThiÕt diÖn lâi thÐp dÉn tõ lµ : 8cm x 6cm = 48 cm. TÝnh sè vßng / v«n: Trong ®ã: - 45 ®­îc lÊy theo kinh nghiÖm lâi thÐp tèt. - 48 lµ thiÕt diÖn lâi thÐp tõ cã cuén d©y quÊn qua,tÝnh b»ng cm2 . KiÓm tra thùc tÕ : cuén thø cÊp ®­îc cuèn bªn ngoµi, sè l­îng : 15 vßng .( vËytheo víi tÝnh to¸n gÇn ®óng ) M¸y biÕn ¸p chØ cÇn cuèn l¹i cuén l¹i cuén thø cÊp b»ng 8 vßng. ThiÕt diÖn d©y : víi dßng ®iÖn : 75A Tra sæ tay kü thuËt ®iÖn ®­îc thiÕt diÖn d©y: S =20 mm2. Chän d©y dÑt (2.5 x8) d©y bäc sîi ami¨ng. 4. Nguyªn lý cÊp nguån cho sîi nung : Víi sîi nung ®Ìn ®iÖn tö cÇn cÊp ®iÖn tõ tõ. NÕu t¨ng ®ét ngét qu¸, ®iÖn ¸p ®Þnh møc sÏ t¨ng lªn g©y ch¸y ®Ìn, ®øt sîi nung. V× vËy s¬ cÊp cña m¸y biÕn ¸p cÊp cho sîi nung, dïng mét biÕn trë d©y cuèn cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m ®iÖn ¸p tõ : ( 0 ¸ 240 ) V . H×nh3 . Nguyªn lý cÊp nguån sîi nung L¾p bãng ®iÖn tö GY - 22A vµo m¹ch, m¸y lµm viÖc b×nh th­êng .S¶n phÈm lµm ra vÉn ®¹t yªu cÇu kü thuËt . 5. TÝnh to¸n trë kh¸ng vµo ra H×nh 5. M¹ch t­¬ng ®­¬ng ®Ìn ba cùc Trong ®ã: - m: HÖ sè khuÕch ®¹i cña ®Ìn - Ri: §iÖn trë trong cña ®Ìn - Ra: Tæng trë t¶i - Ia: Dßng ®iÖn an«t - UV: §iÖn ¸p vµo - Ea=11,5kV. *TÝnh néi trë: Tõ c«ng thøc: m=Ri*S, suy ra: Chän: Ra=1,5Ri=2,2k TÝnh ®­îc: X¸c ®Þnh: Ia=m.IC, suy ra: T¹i ®iÓm 204, theo ®Þnh luËt Kichhop1, chiÒu dßng ®iÖn theo mòi tªn: ta cã: Iht=IC+IV Uht=UV, suy ra: Tæng trë vµo: RV=1k Chän ®iÖn trë nh­ m¹ch håi tiÕp: VËy ta cã: Iht=IC+IV=0,06+0,23=0,29A Chän Rht=100/100W. C¨n cø vµo c¸c th«ng sè ®· tÝnh to¸n ta cã ®­êng ®Æc tÝnh ®éng: ia=0, suy ra: Ea=Ua=11,5kV Ua=0, suy ra: ia=Ea/Ra=11,5/2,2=5,2A H×nh 6. §Æc tÝnh ®éng tõ hä ®Æc tÝnh an«t PhÇn III. nh÷ng ®iÒu cÇn l­u ý khi sö dông ®Ìn C¸c ®Ìn ph¸t lµm viÖc cã ®¶m b¶o tèt hay kh«ng phÇn lín phô thuéc vµo c¸ch chän ®óng chÕ ®é c«ng t¸c cho ®Ìn, ®iÖn ¸p nguån cung cÊp, trÞ sè c«ng suÊt tiªu t¸n ë anot vµ ph­¬ng thøc lµm nguéi ®Ìn cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Ta h·y lÇn l­ît xem xÐt ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè trªn trong qu¸ tr×nh lµm viÖc cña ®Ìn ph¸t. §iÖn ¸p ë c¸c cùc, ®Æc biÖt lµ cao ¸p, kh«ng ®­îc v­ît qu¸ trÞ sè tíi h¹n cho phÐp dï chØ lµ trong kho¶nh kh¾c, v× nh­ vËy cã thÓ g©y ra ®¸nh thñng gi÷a c¸c cùc ®Ìn cã ®é chªnh lÖch ®iÖn ¸p lín. Nguyªn nh©n g©y ra ®¸nh thñng cã thÓ lµ do ®é ch©n kh«ng trong ®Ìn ®ã kÐm ®i, cã ph¸t x¹ thø cÊp c¸c chi tiÕt trong ®Ìn (kÓ c¶ c¸c chi tiÕt lµm gi¸ ®ì c¸c cùc) vµ cã thÓ lµ do c¸c chÊt c¸ch ®iÖn dïng trong ®Ìn còng bÞ kÐm chÊt l­îng. §Æc biÖt nguy hiÓm lµ ®¸nh thñng ë chç hµn nèi gi÷a thuû tinh vµ kim lo¹i t¹i ®­êng ra cña c¸c ®iÖn cùc, v× cã thÓ lµm háng ®Ìn ngay. §iÖn ¸p nung sîi kh«ng ®­îc v­ît qu¸ trÞ sè lín nhÊt cho phÐp, v× cã thÓ lµm cho ®Ìn sím mÊt kh¶ n¨ng ph¸t x¹ vµ sÏ t¹o ra ®­êng dß ®iÖn ë bÒ mÆt c¸c chÊt c¸ch ®iÖn trong ®Ìn do ho¹t chÊt ë bÒ mÆt cat«t bÞ bèc h¬i m¹nh. §èi víi c¸c ®Ìn ph¸t cã cat«t b»ng W, nÕu t¨ng nhiÖt ®é cat«t lªn 500C (khi nhiÖt ®é cat«t trong kho¶ng 17000C) th× cã kh¶ n¨ng lµm gi¶m tuæi thä cña ®Ìn xuèng 2,5~3 lÇn. Khai th¸c ®Ìn víi ®iÖn ¸p nung sîi thÊp h¬n møc quy ®Þnh cã thÓ lµm gi¶m ph¸t x¹ cña cat«t vµ cã thÓ g©y ra ®¸nh thñng ë cat«t (víi dßng danh ®Þnh). §iÖn trë khi nguéi cña c¸c cat«t bõng W trong c¸c ®Ìn ph¸t th­êng rÊt nhá so víi khi cat«t ®­îc nung nãng tíi nhiÖt ®é c«ng t¸c. V× vËy dßng nung sîi khëi ®éng cã thÓ lín h¬n dßng danh ®Þnh tíi m­êi lÇn hay h¬n n÷a. Dßng khëi ®éng lín qóa cã thÓ g©y ra c¸c lùc c¬ häc t¸c ®éng kh¸ m¹nh ®Õn cat«t vµ cã thÓ ph¸ háng cat«t, do ®ã ph¶i cã biÖn ph¸p h¹n chÕ t¸c h¹i nµy. NÕu m¹ch nung sîi cña c¸c ®Ìn lín ®­îc cÊp ®iÖn mét chiÒu th× mét ®Çu sîi nung cã dßng chËy qua b»ng tæng sè cña dßng nung sîi vµ dßng cat«t, cßn ®Çu kia cña sîi nung cã dßng ch¹y qua b»ng hiÖu sè cña dßng nung sîi vµ dßng cat«t, ®Çu nµy sÏ nguéi h¬n ®Çu kia. V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o tuæi thä cña ®Ìn th× cø sau 150-200h lµm viÖc cÇn ph¶i ®æi chç ®Êu vµo nguån cung cÊp cho sîi nung cña ®Ìn. RÊt nhiÒu th«ng sè cña thiÕt bÞ v« tuyÕn ®iÖn phô thuéc vµo møc æn ®Þnh cña ®iÖn ¸p nguån cung cÊp. §Ó n©ng cao tÝnh æn ®Þnh vµ t¨ng tuæi thä cña ®Ìn, khi thiÕt lËp c¸c m¹ch ®iÖn cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p tù ®éng æn ®Þnh chÕ ®é c«ng t¸c vµ nguån cung cÊp cho ®Ìn. §èi víi ®Ìn bèn cùc cã l­íi ch¾n, cÇn l­u ý lµ cã thÓ xÈy ra hiÖu øng ®inatron vµ cã thÓ g©y ra dao ®éng ký sinh hoÆc ®¸nh thñng trong ®Ìn. V× vËy khi dïng ®Ìn trong chÕ ®é cã dßng ®inatron cÇn ph¶i cung cÊp cho l­íi ch¾n g2 mét nguån riªng, nguån nµy cã ®iÖn trë trong nhá hoÆc b»ng ®iÖn ¸p lÊy tõ mét bé ph©n ¸p. Khi dïng ®Ìn ph¸t trong c¸c tÇng khuÕch ®¹i ©m tÇn, khuÕch ®¹i thÞ tÇn, khuÕch ®¹i cao tÇn cã ®iÒu biÕn l­íi th× nªn cung cÊp cho l­íi ®iÒu khiÓn g1 vµ l­íi ch¾n g2 b»ng nguån ngoµi cè ®Þnh. NÕu dïng ®Ìn trong tÇng khuÕch ®¹i cã ®iÒu biÕn l­íi g2 th× nguån cung cÊp cho l­íi g2 nªn dïng nguån cè ®Þnh, cßn thiªn l­íi cho l­íi ®iÒu khiÓn g1nªn dïng kiÓu tù cÊp. C«ng suÊt tiªu t¸n ë c¸c ®iÖn cùc trong ®Ìn lµ mét th«ng sè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh tuæi thä vµ ®é bÒn cña ®Ìn ph¸t. NÕu c«ng suÊt tiªu t¸n ë l­íi v­ît qu¸ møc quy ®inh cã thÓ lµm cho l­íi bÞ nãng qu¸ (v× bÞ c¸c ®iÖn tö b¾n ph¸) vµ v× vËy cã nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t sinh dßng nhiÖt ph¸t x¹ tõ l­íi. §Æc biÖt nguy hiÓm lµ ®èi víi l­íi ®iÒu khiÓn trong ®Ìn kim lo¹i- gåm c¸c ®Ìn mµ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÖn cùc nhá, khi bÞ nãng qu¸ møc (dï chØ trong thêi gian ng¾n) l­íi cã thÓ bÞ biÕn d¹ng vµ g©y ng¾n m¹ch gi÷a c¸c cùc trong ®Ìn. C«ng suÊt tiªu t¸n ë l­íi ®iÒu khiÓn khi kh«ng cã hiÖu øng ®inatron cã thÓ tÝnh gÇn ®óng theo c«ng thøc sau: Pg=Ugx.Ig. Trong ®ã: Ugx: ®iÖn ¸p xung kÝch thÝch ë l­íi; Ig: thµnh phÇn mét chiÒu cña dßng l­íi. Khi tÝnh to¸n c«ng suÊt tiªu t¸n trªn l­íi g2 cÇn l­u ý lµ trong s¬ ®å l­íi nèi ®Êt cã thµnh phÇn cao tÇn cña l­íi ch¾n g2 do gi÷a g2 vµ cat«t cã ®iÖn ¸p xoay chiÒu. C«ng suÊt nµy tÝnh theo c«ng thøc: Pg2=Ukt.Ig2/2. Trong ®ã: Ukt: biªn ®é ®iÖn ¸p kÝch thÝch; Ig2: sãng c¬ b¶n cña l­íi g2. NÕu c«ng suÊt tiªu t¸n ë cat«t v­ît qu¸ møc quy ®Þnh th× cã thÓ lµm bay ra c¸c khÝ sãt trong ®Ìn vµ do ®ã ®é ch©n kh«ng cña ®Ìn bÞ xÊu ®i ®¸ng kÓ. C«ng suÊt tiªu t¸n ë an«t th­êng v­ît qu¸ trÞ sè quy ®Þnh khi ®iÒu chØnh m¸y ph¸t hoÆc khi g¸nh cña m¹ch (thÝ dô anten) kh«ng ®­îc phèi hîp ®óng. V× vËy, khi tiÕn hµnh ®iÒu chØnh m¸y ph¸t, ph¶i ®¶m b¶o ®iÖn ¸p cung cÊp vµ ®iÖn ¸p kÝch thÝch ®Ó gi¶m c«ng suÊt ra cßn kho¶ng 30%-50%. Khi chän ®Ìn ph¸t ®Ó dïng, kh«ng nªn chän theo c«ng suÊt ra lín nhÊt mµ nªn chän theo c«ng suÊt ghi trong tiªu chuÈn ®¶m b¶o tuæi thä cña ®Ìn. Còng cÇn l­u ý lµ khi ®iÖn ¸p cung cÊp biÕn ®éng th× c«ng suÊt ra còng biÕn ®éng. V× vËy, nªn dµnh kho¶ng 20-30% møc c«ng suÊt danh ®Þnh ®Ó dù tr÷. Khi ph¶i dïng ®Ìn ®Êu song song ®Ó ®¹t ®­îc c«ng suÊt yªu cÇu, cÇn l­u ý kh«ng ®­îc dïng tíi møc c«ng suÊt tíi h¹n cña ®Ìn, nhÊt lµ khi dïng thiªn ¸p cè ®Þnh. §Ó ph©n bè g¸nh ®Òu cho mçi ®Ìn, nªn ®Êu ë m¹ch cat«t cña mçi ®Ìn mét ®iÖn trë ®Ó t¹o mét phÇn thiªn ¸p kiÓu tù cÊp. TÇn sè lµm viÖc cña ®Ìn kh«ng ®­îc v­ît qu¸ trÞ sè cho phÐp cña mçi ®Ìn. NÕu cho ®Ìn lµm viÖc víi tÇn sè cao h¬n møc cho phÐp th× sÏ dÉn tíi c¸c hËu qu¶ kh«ng tèt sau ®©y: ChÕ ®é nhiÖt cña ®Ìn kh«ng ®¶m b¶o v× tæn hao cao tÇn sÏ t¨ng lªn ë c¸c ®iÖn cùc trong bÇu ®Ìn vµ ë c¸c ®Çu ra ë c¸c ®iÖn cùc cña ®Ìn. L­íi ®Ìn vµ chç nèi gi÷a kim lo¹i vµ thuû tinh khi bÞ nung nãng qóa sÏ t¹o ra nh÷ng lùc c¨ng c¬ häc t¸c ®éng côc bé, t¹o nªn nh÷ng vÕt nøt r¹n. lµm cho ®é ch©n kh«ng cña ®Ìn gi¶m ®i vµ cã thÓ lµm háng ®Ìn. Tæng nhiÖt l­îng to¶ ra ë chç hµn gi÷a kim lo¹i vµ thuû tinh vµ ë chç ®­êng ra cña c¸c ®iÖn cùc tû lwj thuËn víi tÇn sè theo quy luËt hµm sè mò bËc 2,5 vµ víi ®iÖn ¸p gi÷a an«t vµ l­íi theo quy luËt b×nh ph­¬ng. Lµm gi¶m c¸c tham sè ra cña ®Ìn (c«ng suÊt, hiÖu suÊt) v× ®· lµm t¨ng gãc cña qu·ng v­ît cña ®iÖn tõ. Lµm t¨ng kh¶ n¨ng tù kÝch cña ®Ìn v× lµm t¨ng t¸c dông ký sinh trong ®Ìn. §Ó ®¶m b¶o chÕ ®é nhiÖt cña ®Ìn, ng­êi ta dïng mét trong ba ph­¬ng ph¸p lµm nguéi c­ìng bøc: b»ng giã, b»ng n­íc vµ lµm nguéi b»ng n­íc bèc h¬i. - Lµm nguéi b»ng giã lµ ph­¬ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt vµ cã thÓ gi¶m nhiÖt ®é an«t xuèng tíi 2500C. Khi dïng ®Ìn víi ph­¬ng thøc lµm nguéi nµy cÇn l­u ý ®iÓm sau: Kh«ng khÝ lµm nguéi ph¶i kh« vµ s¹ch. NÕu bÞ n­íc hay dÇu lät vµo èng dÉn giã cã thÓ lµm háng ®Ìn v× n­íc hoÆc dÇu ®­îc thæi tíi vµ ®äng l¹i trªn thuû tinh. L­îng giã lµm nguéi kh«ng ®­îc nhá h¬n møc quy ®Þnh. Luång kh«ng khÝ thåi vµo lµm nguéi bÇu thuû tinh vµ ch©n ®Ìn ph¶i h­íng sao cho nhiÖt ®é trªn bÇu thuû tinh kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 1500C ë bÊt kú ®iÓm nµo vµ còng kh«ng ®­îc ®Ó cã nh÷ng vïng trªn mÆt thuû tinh cã nhiÖt ®é chªnh lÖch nhau ®ét ngét. NÕu ®Æt m« t¬ qu¹t giã ë gÇn ®Ìn thi ph¶i cã biÖn ph¸p chèng rung ®éng. - Ph­¬ng thøc lµm nguéi b»ng n­íc trong nhiÒu tr­êng hîp cho phÐp t¨ng c«ng suÊt tiªu t¸n ë an«t ®Ìn v× cã thÓ lµm gi¶m nhiÖt ®é an«t xuèng 1200C. §Ìn lµm nguéi b»ng n­íc ®­îc ®Æt trong b×nh chøa cã luång n­íc lµm nguéi chÈy. Tuú thuéc c«ng suÊt vµ kÕt cÇu ®Ìn, tuú thuéc b×nh chøa mµ l­îng n­íc dïng cho 1 kW c«ng suÊt vµo kho¶ng 1l tíi 5l trong 1 phót. Khi dïng ®Ìn víi ph­¬ng thøc lµm nguéi b»ng n­íc cÇn tu©n thñ c¸c quy ®Þnh sau: Dïng n­íc lµm nguéi ph¶i s¹ch vµ kh«ng cã lÉn t¹p c¸c chÊt kho¸ng. Nªn dïng n­íc cÊt ®Ó lµm nguéi an«t ®Ìn. Kh«ng ®­îc dïng n­íc cã t¹p chÊt r¾n chiÕm qu¸ 0,17g/l vµ cã ®iÖn trë c¸ch ®iÖn nhá h¬n 4k/cm3 ®Ó lµm nguéi ®Ìn. §Ó lµm nguéi ®Òu an«t, luång n­íc ph¶i h­íng tõ d­íi lªn trªn, ®ång thêi ph¶i bè trÝ sao cho mËt ®é luång n­íc ë xung quanh bÒ mÆt cña an«t ®­îc ®Òu vµ kh«ng ®­îc t¹o thµnh líp ®Öm kh«ng khÝ. Ph¶i dïng èng dÉn n­íc b»ng chÊt c¸ch ®iÖn ®Ó dÉn n­íc ®Õn còng nh­ dÉn n­íc tho¸t ®i cña bé phËn ®Ìn cã ®iÖn ¸p so víi ®Êt. ChiÒu dµi tèi thiÓu cña phÇn èng c¸ch ®iÖn ph¶i ®¶m b¶o cho cét n­íc n»m trong èng ®iÖn cña ®iÖn trë ph¶i ®ñ lín vµ dßng ®iÖn dß nhá nhÊt. ChiÒu dµi nµy phô thuéc vµo ®iÖn trë suÊt cña n­íc vµ th­êng tÝnh trong kho¶ng 0,3-0,6m/kV ®iÖn ¸p. §¶m b¶o chiÒu dµi nµy r«i th× phÇn èng cßn l¹i cã thÓ dïng b»ng chÊt dÉn ®iÖn vµ ®Êu ®Êt. L­îng n­íc dïng lµm nguéi ph¶i ®¶m b¶o theo trÞ sè quy ®Þnh ®èi víi mçi ®Ìn. NhiÖt ®é cña n­íc th¸o ra kh«ng ®­îc qu¸ 700C ®Ó tr¸nh t¹o thµnh nhiÒu bät khÝ. - Ph­¬ng thøc lµm nguéi b»ng c¸ch cho n­íc bèc h¬i míi ®­îc dïng trong thêi gian gÇn ®©y. §­êng nhiÖt lÊy tõ an«t ra chñ yÕu do n­íc bèc h¬i. Ph­¬ng thøc lµm nguéi nµy rÊt kinh tÕ v× l­îng nhiÖt lµm n­íc bèc h¬i lín h¬n l­îng nhiÖt lµm n­íc nãng tõ nhiÖt ®é th­êng tíi nhiÖt ®é s«i. Bé phËn to¶ nhiÖt cña an«t ë c¸c ®Ìn dïng ph­¬ng thøc lµm nguéi b»ng c¸ch cho n­íc bèc h¬i cã nhiÒu r¨ng h×nh nãn côt ®Ó t¨ng bÒ mÆt lµm nguéi vµ ®Ó dÔ tho¸t n­íc. NhiÖt ®é ë c¸c khe gi÷a c¸c r¨ng lín h¬n nhiÖt ®é ë c¸c r¨ng. N­íc ë c¸c khe ®ã sÏ bÞ bèc h¬i, bät h¬i næi lªn vµ n­íc nguéi h¬n sÏ dån vµo thay thÕ. L­îng n­íc nµy sÏ nãng nhiÒu h¬n vµ t¹o thµnh bät h¬i næi lªn vµ l­îng n­íc kh¸c l¹i thay thÕ… Víi ph­¬ng thøc lµm nguéi nµy cã thÓ lµm to¶ ra tõ 1cm2 bÒ mÆt an«t mét l­îng nhiÖt t­¬ng øng víi c«ng suÊt 500W. C«ng suÊt to¶ nhiÖt còng chØ nªn giíi h¹n ë møc ®ã v× nÕu t¨ng thªm n÷a sÏ t¹o ra mét n­íc mµng h¬i n­íc vµ nh­ vËy sÏ lµm cho sù to¶ nhiÖt kÐm ®i. C¸c yªu cÇu kh¸c ®èi víi ®Ìn dïng ph­¬ng thøc lµm nguéi b»ng c¸ch cho n­íc bèc h¬i còng t­¬ng tù c¸ch nh­ ®èi víi ®Ìn lµm nguéi b»ng n­íc. Ngoµi c¸c ®iÒu kiÖn trªn, khi sö dông ®Ìn ph¸t cÇn l­u ý c¸c ®iÒu sau: 1- Trong thiÕt bÞ v« tuyÕn ®iÖn tö dïng ®Ìn ph¸t ph¶i bè trÝ c¬ cÊu ®Æc biÖt ®Ó b¶o vÖ ®Ìn khi cã sù cè (mÊt lµm nguéi, dßng t¨ng lín qu¸). NÕu bÞ mÊt lµm nguéi th× tù ®éng c¾t mÆch nung sîi ®Ìn vµ khi kh«ng cã lµm nguéi th× kh«ng thÓ ®ãng m¹ch nung ®Ìn ®­îc. Trong hÖ thèng lµm nguéi b»ng n­íc, cÇn bè trÝ c¸c cÆp tiÕp ®iÓm thuû ®éng chØ t¸c ®éng khi l­îng n­íc tiªu thô bÞ biÕn thiªn chø kh«ng t¸c ®éng khi ¸p suÊt n­íc biÕn thiªn. §iÒu cÇn thiÕt cho hÖ thèng lµm nguéi b»ng n­íc lµ l­îng n­íc lu©n chuyÓn chø kh«ng ph¶i ¸p suÊt n­íc cao thÊp. Trªn m¹ch an«t vµ m¹ch l­íi cña c¸c ®Ìn c«ng suÊt l¬n ph¶i bè trÝ c¸c ®Ìn c«ng suÊt lín ®Ó cã thÓ c¾t m¹ch khi dßng ®iÖn v­ît qu¸ quy ®Þnh 2,5-3 lÇn hoÆc cã thÓ h¹n chÕ dßng ®iÑn phãng. C¸c c¬ cÊu nµy cã thÓ dïng: R¬le t¸c ®éng nhanh (thêi gian khëi ®éng kh«ng qu¸ 100ms), cã thÓ c¾t nguån cung cÊp hoÆc c¾t s¬ cÊp biÕn ¸p cung cÊp. ThiÕt bÞ phãng ®iÖn cã ®iÖn trë trong nhá, ®Êu song song víi ®Ìn khi cã ®¸nh löa. §¸nh ®iÖn trë h¹n chÕ vµo an«t ®Ó h¹n chÕ dßng ®iÖn phãng… §Ó phßng ngõa tr­êng hîp lµm háng ®Ìn c«ng suÊt lín (trªn 15kW) khi ph¸t sinh sù phãng ®iÖn trong ®Ìn, nÕu dïng bé ®Ìn cã bé läc dung tÝnh ph¶i ®Êu song song víi m¹ch an«t mét thiÕt bÞ ®iÖn tö t¸c ®éng nhanh. §Ó tr¸nh cho l­íi ®iÒu khiÓn vµ l­íi ch¾n bÞ qu¸ t¶i, ph¶i bè trÝ sao cho khi c¾t ®iÖn cung cÊp th× ®ång thêi còng ph¶i c¾t ®iÖn l­íi ®iÒu khiÓn vµ c¸c ®iÖn ¸p cung cÊp cho l­íi ch¾n. CÇn l­u ý lµ khi c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ tÇng c«ng suÊt ho¹t ®éng th× cã thÓ thay ®æi chÕ ®é c«ng t¸c cña ®Ìn ë tÇng tr­íc v× vËy cÇn cã biÖn ph¸p xö lsy kÞp thêi. 2- §Êu ®Ìn vµo m¹ch vµ cÊp ®iÖn cÇn tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau: Sau khi ®Êu m¹ch cho c¸c ®iÖn cùc, cho ho¹t ®éng hÖ thèng lµm nguéi ®Ìn vµ lµm nguéi c¸c bé phËn kh¸c: §Êu ®iÖn nung sîi cÇn kiÓm tra kh«ng ®Ó dßng nung sîi khëi ®éng qu¸ trÞ sè quy ®Þnh, ®èi víi ®Ìn c«ng suÊt trung b×nh vµ lín th× kh«ng ®­îc ®Ó qu¸ møc danh ®Þnh 1,5 lÇn. §Êu thiªn ¸p kho¸ ®Ìn cho l­íi ®iÒu khiÓn. §Êu ®iÖn cho m¹ch an«t vµ m¹ch l­íi ch¾n (cung cÊp ®iÖn tõ tõ hoÆc tõng nÊc tuú theo chØ dÉn). TuyÖt ®èi kh«ng ®­îc ®Êu ®iÖn cho l­íi ch¾n tr­íc khi ®Êu ®iÖn cho an«t. §Êu nguån tÝn hiÖu xoay chiÒu vµo m¹ch (®iÖn ¸p kÝch thÝch hoÆc ®iÖn ¸p ®iÒu biÕn) vµ gi¶m dÇn thiªn ¸p tõ trÞ sè kho¸ ®Ìn tíi trÞ sè øng víi ®iÓm c«ng t¸c quy ®Þnh. Khi c¾t ®iÖn th× tiÕn hµnh ng­îc l¹i. CÇn l­u ý lµ khi c¾t nguån kÝch thÝch, cã thÓ lµm t¨ng thµnh phÇn mét chiÒu trong ®Ìn lªn qu¸ møc cho phÐp v× vËy cÇn ph¶i gi¶m trÞ sè ®ã tr­íc ®·. C¸c c¬ cÊu lµm nguéi ®Ìn kh«ng ®­îc c¾t ngay mµ ph¶i c¾t ngay sau khi c¾t ®iÖn ¸p nung sîi tõ 3 ®Õn 5 phót hay l©u h¬n tuú tõng ®Ìn cô thÓ. Kh«ng ®­îc cÊp ®iÖn cho an«t vµ l­íi ch¾n cïng lóc víi cÊp ®iÖn nung sîi v× cã thÓ lµm háng ®Ìn do ®¸nh thñng trong ®Ìn vµ cat«t sÏ bÞ ph¸ huû. 3. §Ó n©ng cao ®é ch©n kh«ng vµ håi phôc ®é bªn ®iÖn khÝ cña ®Ìn ph¸t nªn dïng biÖn ph¸p luyÖn ®Ìn (lµm cøng ®Ìn) khi míi ®em ®Ìn dïng lÇn ®Çu hoÆc khi ®Ìn ngõng lµm viÖc l©u h¬n 3 th¸ng (hoÆc ®Þnh kú 3 th¸ng 1 lÇn ®èi víi ®Ìn l­u kho nÕu trong thuyÕt minh cña ®Ìn cã yªu cÇu). LuyÖn ®Ìn th­êng tiÕn hµnh ngay trªn m¸y mµ ®Ìn lµm viÖc. §Ìn ®­îc l¾p vµot trong m¸y, ®­îc cung cÊp ®iÖn nung sîi vµ thiªn ¸p theo tr×nh tù th«ng th­êng. §Ó ë tr¹ng th¸i nh­ vËy trong 30 phót, sau ®ã cung cÊp ®iÖn cho c¸c cùc cßn l¹i víi trÞ sè trªn d­íi nöa møc danh ®Þnh sao cho c«ng suÊt tiªu t¸n ë an«t vµ c¸c cùc kh¸c kh«ng v­ît qu¸ 0,4-0,5 trÞ sè trong chÕ ®é c«ng t¸c danh ®Þnh. Gi÷ trong kho¶ng 10-30 phót (tuú theo kÕt cÊu cña ®Ìn nhá hay lín) råi cho t¨ng ®iÖn ¸p an«t vµ c¸c cùc kh¸c lªn tõ tõ hoÆc tõng nÊc, mçi nÊc gi÷ trong kho¶ng 5-10 phót vµ t¨ng dÇn lªn møc danh ®Þnh, gi÷ ë møc nµy trong kho¶ng 30 phót. NÕu trong qu¸ tr×nh cÊp ®iÖn cho an«t mµ trong ®Ìn cã hiÖn t­îng phãng tia löa th× ph¶i gi¶m ®iÖn ¸p cho tíi khi hÕt phãng tia löa vµ gi÷ nh­ vËy trong 5-10 phót sau ®ã l¹i tiÕp tôc cung cÊp ®iÖn. ViÖc luyÖn ®Ìn tiÕn hµnh cho tíi khi kh«ng cßn hiÖn t­îng phãng tia löa ®iÖn trong ®Ìn vµ ®iÖn ¸p an«t lªn tíi møc danh ®Þnh. §Ó b¶o vÖ ®Ìn khái bÞ háng do phãng tia löa khi luyÖn ®Ìn, ph¶i ®Êu vµo m¹ch an«t mét ®iÖn trë h¹n chÕ cã trÞ sè lín h¬n trÞ sè th­êng dïng vµi lÇn. 4. VÞ trÝ c«ng t¸c cña c¸c ®Ìn ph¸t th­êng lµ ®Ó th¼ng ®øng. Víi c¸c ®Ìn c«ng suÊt trung b×nh vµ c«ng suÊt lín th× ®iÒu nµy lµ b¾t buéc. 5. ë d¶i sãng ng¾n, vµ sãng cùc ng¾n khi ®Êu ®Ìn vµo cuén d©y cña m¹ch ®iÖn cÇn ph¶i ®¶m b¶o cho phÇn tiÕp xóc ®­îc ch¾c ch¾n vµ ®ång ®Òu kh¾p mÆt ngoµi cña ®iÖn cùc, ®¶m b¶o ®é ®ång trôc, kh«ng ®­îc ®Ó nÈy sinh c¸c lùc c¬ häc lµm uèn c¸c cùc ®Ìn hoÆc c¸c bé phËn ®ì ®Ìn. Ngoµi ra cÇn l­u ý tíi kÕt cÊu vµ khung céng h­ëng cña m¹ch an«t sao cho kh«ng ®Ó c¸c ®­êng søc cao tÇn tËp trung vµo bÊt kú chç nµo trªn thuû tinh cña bÇu ®Ìn v× nh­ vËy chç ®ã sÏ bÞ nung nãng, mÒm ra vµ cã thÓ bÞ ®©m thñng (lµm gi¶m ®é ch©n kh«ng cña ®Ìn), h¬n n÷a cã thÓ lµm c¸c ®Çu ra cña ®iÖn cùc tiÕp xóc xÊu v× bÞ nung nãng chç hµn nèi gi÷a thuû tinh vµ kim lo¹i. KÑp gi÷ ®Ìn c«ng suÊt trung b×nh vµ lín vµo m¸y ph¶i dïng mÆt bÝch cña an«t hoÆc bé to¶ nhiÖt, kh«ng ®­îc dïng c¸c ch©n ®Ìn ®Ó kÑp gi÷ ®Ìn v× kÕt cÊu cña c¸c bé phËn nµy kh«ng chÞu ®­îc c¸c lùc t¸c ®éng lín. 6. C¸c bé phËn tiÕp xóc víi c¸c cùc ®Ìn ph¶i bè trÝ sao cho tiÕp xóc ®­îc ch¾c ch¾n, ®¶m b¶o dÉn ®iÖn vµ dÉn nhiÖt tèt. 7. Khi khai th¸c c¸c ®Ìn ph¸t, ®Æc biÖt lµ ®Ìn c«ng suÊt lín, l­u ý lµ: ®èi víi cat«t khi chÕ ®é nung sîi ®ñ møc danh ®Þnh mµ kh«ng xuÊt ®iÖn t¸c h¹i nÆng h¬n lµ khi xuÊt ®iÖn chÕ ®é c«ng t¸c danh ®Þnh b×nh th­êng, v× vËy nÕu ph¶i dõng m¸y trong kho¶ng 30 phót ®Õn 2 giê th× ph¶i gi¶m ®iÖn ¸p nung sîi xuèng 15-20% møc danh ®Þnh. NÕu ph¶i dõng m¸y l©u h¬n th× nªn c¾t ®iÖn ®i. NÕu m¸y ®Ó l©u míi ®em ra chËy th× ph¶i cÊp ®iÖn cho ®Ìn tõng cÊp tõ tõ, tøc lµm l¹i quy tr×nh luyÖn ®Ìn. 8. NÕu ph¶i dïng ®Ìn ph¸t th­êng vµo chÕ ®é xung th× ph¶i l­u ý, suy tÝnh nh­ sau: - §èi víi nh÷ng xung cã ®é rung 0,1-1ms th× ph¶i tÝnh l¹i chÕ ®é c«ng t¸c cña ®Ìn, ph¶i xuÊt ph¸t tõ chç kh«ng ®¶m b¶o v­ît qu¸ møc quy ®Þnh cña c«ng suÊt tiªu t¸n cña c¸c cùc ®Ìn. - §èi víi c¸c xung cã ®é réng xung trªn 1ms th× chØ cÇn c¨n cø theo l­îng nhiÖt lµm nãng khi cã xung qua. Khi dïng ®Ìn th­êng dïng vµo trong m¹ch xung nhiÒu biÕn l­íi th× kh«ng ®­îc dïng ®iÖn ¸p mét chiÒu ë c¸c cùc v­ît qu¸ møc quy ®Þnh trong chÕ ®é th­êng. 9. Khi dïng c¸c ®Ìn ph¸t xung hoÆc ®iÒu biÕn xung trong c¸c m¹ch xung th× chän ®Ìn cã tham sè kh«ng ®­îc v­ît qu¸ c¸c tham sè vÒ xung tíi giíi h¹n cho phÐp, cô thÓ lµ kh«ng ®­îc dïng c¸c xung cã ®é rçng xung nhá h¬n møc quy ®Þnh vµ ®é réng xung lín h¬n møc quy ®Þnh (khi dßng an«t ë møc tèi ®a). KÕt luËn D­íi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn Ngäc V¨n vµ sù gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña C«ng ty C¬ khÝ- Ho¸ chÊt 13, chóng t«i ®· hoµn thµnh ®å ¸n tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: “TÝnh to¸n thay thÕ bãng ®iÖn tö cho lß t«i cao tÇn”. §Ò tµi tèt nghiÖp nµy ®· ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña kü thuËt ®iÖn tö. Sau khi thùc hiÖn, ®Ò tµi ®· ®¹t ®­îc mét sè néi dung nh­ sau: - Nghiªn cøu c¬ së lý thuyÕt vÒ c¸c nguyªn lý t¹o dao ®éng, c¸c nguyªn lý khuÕch ®¹i dïng ®Ìn ®iÖn tö, trong ®ã ®i s©u vÒ ®Ìn ba cùc. - Nghiªn cøu cÊu t¹o, nguyªn t¾c lµm viÖc cña lß t«i cao tÇn GY-21. - TÝnh to¸n thay thÕ bãng ®iÖn tö GY - 22A thay thÕ bãng 3V-20T ®· cò (hiÖn kh«ng cã ®Ó thay thÕ) cho lß t«i cao tÇn GY-21. C¸c tÝnh to¸n ®· ®­îc øng dông vµo thùc tÕ nhµ m¸y vµ hiÖn nay, lß cao tÇn GY-21 sau khi l¾p bãng GY - 22A vÉn lµm viÖc tèt. Do thêi gian, kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ, nªn ®å ¸n cßn sai sãt. Chóng t«i rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp. Tµi liÖu tham kh¶o §iÖn tö c«ng nghiÖp, NXB KHKT, 1983. Kü thuËt m¹ch ®iÖn tö,